Πίνακας 1. Ελληνικά στοιχεία τροφολοιμώξεων τα οποία προωθήθηκαν στην EFSA από το Υπ.Γεωργίας Υπεύθυνα τρόφιμα

Transcript

1 1

2 2

3 3 Genigeorgis, C Epidemiologic trends in food safety. Round table. In: S Ramadanis, Proceedings, 1st Panellenic Congress on meat and products thereof. From stable to table. pp October 10-13, 2008, Athens Greece. Επιδημιολογικές τάσεις στην ασφάλεια των τροφίμων Γενηγιώργης, Κωνσταντίνος Professor Emeritus/Consultant, Western Institute of Food Safety and Security, University of California, Davis, CA 95616, USA cgenigeorgis@ucdavis.edu Η ασφάλεια των τροφίμων συμπεριλαμβανομένης και αυτής των κρεάτων και κρεατοσκευασμάτων έχει γίνει ένα από τα πλέον επίκαιρα θέματα της εποχή μας. Παρά τις πρόσφατες προόδους η πρόταση ότι «τα τρόφιμά μας σήμερα είναι πιο ασφαλή όσο ποτέ «δεν αποδεικνύεται» πάντοτε από τα επιδημιολογικά/στατιστικά στοιχεία. Τόσο οι επιστήμονες όσο και οι ελεγκτικές αρχές αντιμετωπίζουν πάρα πολύ δύσκολες προκλήσεις μέσα στην αλληλοεξαρτώμενη και πολύπλοκη διεθνή αγορά. Τοπικές συνήθειες και βαθμός εξέληξης στην αλυσσίδα των τροφίμων από την πρωτογενή παραγωγή, επεξεργασία, εμπορία, ποιοτικό έλεγχο μέχρι το τραπέζι του καταναλωτή συνεχίζει να παίζει σπουδαίο ρόλο στο βαθμό προληψης των προβλημάτων. Παρόλο που σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Κοινότητας οι κανονισμοί για την ασφάλεια των τροφίμων και την πρόληψη των τροφιμογενών προβλημάτων έρχονται ο ένας πίσω από τον άλλο η επιτυχία τους εξαρτάται σε μέγάλο βαθμό από το πόσο γνωρίζουμε για την σημερινή κατάσταση του προβλήματος στη χώρα. Σχέδια προληψης με τοπικές ιδιαιτερότητες δεν μπορούν να γίνουν εάν προηγουμένως δεν γνωρίζουμε που βρισκόμαστε σήμερα. Είναι γεγονός ότι οι επιδημιολογικές στατιστικές δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα και μεγάλος αριθμός ατομικών και ομαδικών κρουσμάτων διαφεύγει των υπηρεσιών δημόσιας υγείας. Οι μικροβιολογικές αναλύσεις σε επίπεδο βιομηχανίας, αγοράς και ελεγκτικού μηχανισμού μας δίνουν κάποια διαίσθηση της κατάστασης. Με αυτά τα στοιχεία όμως και μόνο δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε τον πραγματικό βαθμό ασφάλειας, να διαπιστώσουμε το(α) αδύνατο(α) σημείο(α) της αλυσσίδας και να εστιάσουμε τις προσπάθειες πρόληψης. Στο πλαίσιο της Κοινότητας η European Food Safety Authority (EFSA) και το πρόγραμμα Enter-net συγκεντρώνουν και δημοσιέυουν εθνικά στοιχεία από τα μέλη της Κοινότητας συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Η διερεύνηση των Ελληνικών στοιχείων, από το μέχρι σήμερα για να βγάλουμε κάποια παραγωγικά συμπεράσματα τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από όλους τους κρίκους της Ελληνικής αλυσσίδας, παρουσιάζει μία κατάσταση ελλειπή, και χαμηλής επιδημιολογικής ποιότητας και αξίας. Ειδικά για την επιδημιολογική επιτήρηση τα ερωτήματα που ακολουθούν χρειάζονται διευκρίνηση και διαπίστωση του βαθμού εξέληξης: Ποιός είναι υπεύθυνος για την επιδημιολογική επιτήρηση; Πως συγκεντρώνονται τα στοιχεία; Ποίους μολυσματικούς παράγοντες καλύπτουν; Πόσο αποτελεσματική είναι η επιδημιολογική διερεύνηση των τροφολοιμώξεων; Σε τι βαθμό συγκεντρώνονται και αναλύονται τα στοιχεία σχετικά με τις σποραδικές λοιμώξεις; Σε τι βαθμό υπάρχει επικοινωνία μεταξύ αυτών που κάνουν διάγνωση του προβλήματος και αυτών που θα κάνουν διορθωτικές ενέργειες;

4 4 Ποία είναι η πραγματική κατάσταση των τροφολοιμώξεων (ομαδικών και σποραδικών); Υπάρχει κάποια πηγή στο διαδίκτυο ώστε η τροφική αλυσσίδα (από σταύλο και χωράφι στο τραπέζι), ο ιατρικός κόσμος, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, το πανεπιστημιακό σύστημα και το καταναλωτικό κοινό να διατρέξουν για ειδικές πληροφορίες; Σε τι βαθμό είναι ενωμένα ψηφιακά τα νοσοκομεία (κρατικά και ιδιωτικά) και τα κτηνιατρικά εργαστήρια με το κέντρο επιδημιολογικής επιτήρησης; Παρά τις δημιουργίες υπηρεσιών, ανακοινώσεων και ιστοσελίδων, μερικών υπό κατασκευή από το!καταλήγω στο συμπέρασμα ότι μόνο από μερικούς ήρωες και μερακλήδες παράγεται έργο με ουσία και μήνυμα. Οι πίνακες που ακολουθούν δίνουν μία διαίσθηση της κατάστασης. Η ελλειπής επιδημιολογική διερεύνηση είναι χαρακτηριστική και στους δύο πίνακες χωρίς να χρειάζονται περαιτέρω σχόλια. Θα περίμενε κανείς ότι τα στοιχεία των τροφολοιμώξεων θα είχαν σταλεί στην EFSA από το Υπουργείο Υγείας και όχι από τις κτηνιατρικές υπηρεσίες του Υπ. Γεωργίας! Πίνακας 1. Ελληνικά στοιχεία τροφολοιμώξεων τα οποία προωθήθηκαν στην EFSA από το Υπ.Γεωργίας 2005 Υπεύθυνα τρόφιμα Ύποπτα 32(64) Επιβεβαιωμένα 7(14) Άγνωστα 11(22) Ύποπτα 23(52.3) Επιβεβαιωμένα 7(15.9) Άγνωστα 14(31.8) Ύποπτα 25(43.1) Επιβεβαιωμένα 1(1.7) Άγνωστα 32(51.3) Τόπος έκθεσης αυγά 14, κοτόπουλο 4 χοιρινό 3, νερό 4, τυρί 1, ξηροί καρποί 1 Μαζικά εστίαση 13(33.3), Οικία 15(38.5), Άγνωστος 6(15.4), Νοσοκομεία 4(11.1) αυγά 7, κοτόπουλο 6, άλλα κρέατα 6, ψάρια 2 γαλακτοκομικά 2, γλυκά 5, νερό 2 Μαζική εστίαση 19(43.3) Οικία 14(31.8), Άγνωστος 5(15.4), Νοσοκομεία 1(2.3) Οίκος ευγηρίας 3(6.9) αυγά 10, κοτόπουλο 6, γλυκά 3, τυρί 3, ψάρια 1, άλλα 2 Μαζική εστίαση 26(44.8), Οικία 17(29.3), Αγνωστος 15(25.9) Μορφή απόδειξης Συμβάλλοντες παράγοντες Ιατρικό ιστορικό 35(89.7) Ποσοτική επιδημιολογία 4(10.3) Δεν αναφέρονται 35 (89.7) Μολυσμένα ωμά τρόφιμα 4(10.3) Οι αριθμοί σε παρένθεση δηλώνουν % Ιατρικό ιστορικό 23(52.3) Ποσοτική επιδημιολογία 7(15.9) Δεν αναφέρεται13(29.5) Δεν αναφέρονται 42(95.5) Ατελής χλωρίωση νερού 2(4.5) Περιγραφική επιδημιολογία 28(48.2) Δεν αναφέρεται 30 (51.8) Δεν αναφέρονται 58(100)

5 5 Πίνακας 2. Σύγκριση στοιχείων για σαλμονελλωση, καμπυλοβακτηρίωση και λοιμώξεις από VTEC που υποβλήθηκαν στην EFSA και το EnterNet από τις Ελληνικές αρμόδιες υπηρεσίες (στην παρένθεση περιπτώσεις κατά κατοίκους) EFSA (στοιχεία του EnterNet (Αναφορά του ΚΕΕΛ για τα έτη, ) Υπ. Γεωργίας) 1493 (13.7%) (3.6%) Δεν αναφέρατι Δενα αναφέραται Δεν αναφέρεται 84 (0.8) όλες HUS Δεν αναφέρεται Σαλμονέλλωση 1874 (17.04%) 35( 92.3 του συνόλου) 1317 (11.97%) 32(74% του συνόλου των 44) Καμπυλοβακτηρίωση Δεν υπάρχει εργαστήριο αναφοράς Δεν υπάρχει εργαστήριο αναφοράς Οθδέν αναφέρεται Verotoxigenic E.coli. Δεν υπάρχει εργαστήριο αναφοράς VTEC. Στοιχεία λοιμώξεων δεν συγκεντρώνονται συστηματικά. Ουδέν. Δεν υπάρχει εργαστήριο αναφοράς VTEC. Στοιχεία λοιμώξεων δεν συγκεντρώνονται συστηματικά. Λοιμώξεις από E.coli συμπεριλαμβάνονται στο υποχρεωτικό σύστημα δήλωσης ΚΕΕΛ/ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ: Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Ιστοσελίδα: : http//: