ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Transcript

1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σχόλιο: Επιτέλους, κάποιοι εκεί στην Κ.Ε.Ε κατάλαβαν ότι τα σχολεία, εκτός από τους υπολογιστές, χρειάζονται και ολίγη αισθητική. Το σημερινό Κριτήριο Αξιολόγησης στο μάθημα της Έκφρασης- Έκθεσης ήρθε να καλύψει το κενό. Το θέμα Τέχνη δεν τόλμησαν να το αγγίξουν σε όλες τις προηγούμενες εξετάσεις. Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Α1. Στο συγκεκριμένο κείμενο η συγγραφέας πραγματεύεται την προσφορά της αρχαίας ελληνικής τέχνης στην ανθρωπότητα. Καταρχάς προβάλλει την άποψη ότι η κλασική τέχνη εκπέμπει μηνύματα παγκόσμια και διαχρονικά και εκφράζει την υλοποίηση της προσπάθειας του ανθρώπου να υποτάξει τα πάθη του και να προσεγγίσει το Θεό. Στη συνέχεια παρουσιάζει την τέχνη ως έκφραση της κλασικής αρχαιότητας και των αξιών της δημοκρατικής κοινωνίας, τονίζοντας ότι αυτή αναγορεύει τη λογική σε κυρίαρχο στοιχείο της δύναμης του ανθρώπου και σε ειδοποιό διαφορά του από τα ζώα. Επιπλέον, θεωρεί ως τη μέγιστη προσφορά της αρχαιοελληνικής τέχνης το γεγονός ότι αυτή συντέλεσε στη μετάβαση του ανθρώπου από την παράδοσή του στη φυσική αναγκαιότητα στον πολιτισμό και την ελευθερία. Τέλος, επανέρχεται στη διαχρονική αξία της κλασικής τέχνης και στον απελευθερωτικό της χαρακτήρα με το σκεπτικό ότι αυτή αποτέλεσε το πρώτο βήμα για να α- νακαλύψει ο άνθρωπος τον μέσα και έξω κόσμο του. Β1. Η καλλιτεχνική δημιουργία, στις ποικίλες μορφές της αλλά και στο ανώτατο επίπεδό της, αποτελεί το σημαντικότερο δείγμα του κλασικού πολιτισμού. Αυτή άνοιξε νέους δρόμους και καθόρισε, ως ένα μεγάλο βαθμό τις αισθητικές αναζητήσεις όλων των μετέπειτα κοινωνιών. Η αντοχή των καλλιτεχνικών επιτευγμάτων της κλασικής αρχαιότητας στη φθορά του χρόνου οφείλεται στο γεγονός ότι αυτά προβάλλουν αξίες διαχρονικές, όπως το κάλλος, η συμμετρία, η ισορροπία, η αναλογία, ευρυθμία. Αυτές οι αξίες αποτέλεσαν σημείο αναφοράς για τους αρχαίους έλληνες, ενέπνευσαν μεταγενέστερα και τους άλλους λαούς και ελπίζουμε ότι θα εξακολουθήσουν να εμπνέουν και να φωτίζουν και τις μελλοντικές γενιές. Β2. Α) Τρόποι πειθούς : 1) Επίκληση στη λογική, δεδομένου ότι η συγγραφέας επιχειρηματολογεί αιτιολογώντας τον πρωτοποριακό, επίκαιρο και ζωντανό χαρακτήρα της αρχαίας τέχνης (να γιατί η αρχαία... τη δημιουργία ελευθερίας) και χρησιμοποιώντας ως τεκμήρια αλήθειες και γεγονότα. 2) Επίκληση στο συναίσθημα, δεδομένου ότι χρησιμοποιεί λόγο εικονοπλαστικό /μεταφορικό συναισθηματικά φορτισμένο ( Το συντροφικό συναπάντημα... αέναο γίγνεσθαι. ), αφήγηση και περιγραφή (ιδού... ). Β) i. To ελληνικό κλασικό κατόρθωμα δηλώνει. ii. Na δαμάσει το πάθος και τη μοίρα... iii. καθαγιάζει και αγλαΐζει... iv. η αρχαία τέχνη θα μένει... ζωντανή.

2 Β3. α) επίτευγμα = επιτυχία δαμάσει = κατανικήσει συγκρατήσει μετάβαση = μετακίνηση πηγαιμός πληρότητα = ολοκλήρωση / κάλυψη ουσιώδες = βασικό, κεφαλαιώδες, θεμελιώδες β) έλλογη άλογη, παράλογη κοντά μακριά συνοπτικό αναλυτικό, διεξοδικό, εκτενές φυσικής τεχνητής, αφύσικης αιχμαλωτίσει απελευθερώσει Β4. Η σύνταξη της πρώτης πρότασης, όπως και της δεύτερης περιόδου είναι ενεργητική. Μετατροπή σε παθητική σύνταξη : 1) Τα πλαίσια μιας πάντα ευνομούμενης και ισορροπημένης πολιτείας διαγράφονται από τον τεχνίτη. 2) Το ζώο δαμάστηκε από την ελληνική τέχνη πριν ο τέλειος άνθρωπος ανακαλυφθεί απ αυτήν. Γ1. Το επικοινωνιακό πλαίσιο της Έκθεσης είναι ομιλία, και ως εκ τούτου πρέπει να κινηθούμε στα πλαίσια αυτού του κειμενικού είδους.συγκεκριμένα, ως προς τη δομή απαιτούνται : Προσφώνηση αποφώνηση. Ως προς τη γλώσσα και το ύφος απαιτούνται : συνδυασμός προφορικού και γραπτού λόγου, εναλλαγή ρηματικών προσώπων και μεθόδων πειθούς για να είναι ο λόγος άμεσος, ζωντανός, ενδιαφέρον και ελκυστικός. Eπιπλέον, ε- πειδή η ομιλία εκφωνείται στο δήμο, συνιστάται ύφος ημιεπίσημο / επίσημο.

3 Πρόταση για ανάπτυξη Βασική έννοια : η τέχνη Ζητούμενα : 1) H προσφορά της Τέχνης στους νέους 2) Σχολείο και αισθητική αγωγή (τρόποι) ιάγραμμα ανάπτυξης Προσφώνηση : Κυρίες και Κύριοι, ή Αξιότιμε κύριε ήμαρχε Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητοί συμμαθητές, Πρόλογος : Γενική αναφορά στην τέχνη ως κύριο εκφραστή της κουλτούρας / του πνευματικού επιπέδου / του πολιτισμού μιας κοινωνίας. Ή αναφορά στη διαχρονικότητα και την παγκοσμιότητα της τέχνης, με την έννοια ότι δεν έχει υπάρξει εποχή ή κοινωνία που να μην έχει αφήσει δείγματα καλλιτεχνικής γραφής. Ή «κανένα πολιτισμό δεν μπορούμε να τον καταλάβουμε χωρίς να γνωρίσουμε την τέχνη του, και αυτή μόνο μας επιτρέπει να φθάσουμε στο βαθύτερο ουσιαστικότερο χαρακτήρα του. Κάθε πολιτισμός, όπως και κάθε εποχή του έχει τη δική του τέχνη, προβάλλει τις δικές του μορφές. Και από τις μορφές αυτές μπορούμε να φτάσουμε στον άνθρωπο δημιουργό τους και τον πολιτισμό χρεώστη και οφειλέτη τους». Χρύσανθος Χρήστου. Κύριο Θέμα 1 ο Ζητούμενο Η προσφορά, η σημασία, η αξία, ο ρόλος, η θέση, η αναγκαιότητα της τέχνης στη ζωή των νέων. Οι νέοι λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ηλικίας τους (δεκτικότητα αγνότητα - ενθουσιασμός επαναστατικότητα προβληματισμός... ) είναι περισσότερο ανοιχτοί στα μηνύματα της τέχνης. Μέσα από την επαφή τους με τα καλλιτεχνικά δημιουργήματα μπορούν να αποκομίσουν πολλά απ όσα γενικά προσφέρει η τέχνη στον άνθρωπο. Αναλυτικότερα η προσφορά της τέχνης καταγράφεται στο ακόλουθο διάγραμμα :

4 1 αποκάλυψη : H τέχνη ανακαλύπτει, εξυψώνει και εκλεπτύνει τις εμπειρίες της ζωής. Ρίχνει φως στον εσωτερικό και τον περιβάλλοντα κόσμο των ανθρώπων. Αποκαλύπτει τα όσα υπάρχουν κάτω από την επιφάνεια. 2 εμβάθυνση : H τέχνη οξύνει τις αισθήσεις και δίνει πληρότητα σ αυτές, α- ναπτύσσοντας όλες τις ανθρώπινες ικανότητες. 3 μέσο έκφρασης : Μέσω της τέχνης το άτομο εκφράζεται και δίνει φωνή στην ενδότερη προσωπικότητά του. 4 μαρτυρία ντοκουμέντο κείμενο : H τέχνη εκφράζει τις συνθήκες κάθε εποχής και κάθε κοινωνίας, όσο και τη στάση των ανθρώπων απέναντι στην εποχή τους, στις συνθήκες και στα προβλήματά τους. 5 μέσο επικοινωνίας : H τέχνη αποτελεί τη γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στον καλλιτέχνη πομπό και στο άτομο δέκτη. Η τέχνη ενώνει τους ανθρώπους. 6 ερμηνεία : H τέχνη ερμηνεύει την ανθρώπινη εμπειρία. Η τέχνη είναι ταυτόχρονα διάγνωση, προσδιορισμός και λογική ανάλυση των συνθηκών ζωής. 7 όργανο μεταρρύθμισης : Η καλλιτεχνική δημιουργία ανοίγει το δρόμο για μια καλύτερη κοινωνία, αντιμάχεται την αλλοτρίωση, το κατεστημένο και τη χρυσή μετριότητα και ασκεί ρόλο ελέγχου και διαμαρτυρίας. 8 πλουτισμός : H τέχνη μπορεί να αγγίξει κάθε πλευρά της ανθρώπινης ζωής και να την κάνει έτσι πιο πλούσια. 9 τάξη : H αισθητική εμπειρία επιτρέπει στον κάθε άνθρωπο να συνενώνει τα σκόρπια κομμάτια της ζωής του. 10 ολοκλήρωση : Η σύνθεση της διάνοιας και της ευαισθησίας επιτυγχάνεται στον αισθητικό χώρο. Έτσι ο άνθρωπος παντρεύει τη λογική με την ευαισθησία και ολοκληρώνεται.

5 2 ο Ζητούμενο Α. Σχολείο-εκπαίδευση: ο αντιπροσωπευτικότερος φορέας Παιδείας. Αισθητική αγωγή: η ευαισθητοποίηση του ανθρώπου ως προς την καλλιτεχνική δημιουργία, η διαδικασία που βοηθάει τον άνθρωπο να συλλάβει και να «γευτεί» την ομορφιά της ζωής. Είναι η διαμόρφωση των αισθητικών κριτηρίων και η προλείανση του εδάφους για την επαφή του με τις αιώνιες αισθητικές αξίες του ωραίου, του μέτρου, της ισορροπίας, του υψηλού και του ι- δεώδους. Είναι ο εξωραϊσμός και ο εξανθρωπισμός του εσωτερικού του κόσμου, που θα τον οδηγήσουν στην εσωτερική πληρότητα και αρμονία. Σε μια εποχή όπως η δική μας, όπου η αισθητική κακοποίηση κυριαρχεί στο περιβάλλον, όπου η ευαισθησία αντικαθίσταται από τη σκληρότητα και τη βία και η τέχνη ε- μπορευματοποιείται, ο ρόλος της παιδείας καθίσταται πρωταρχικός. Αυτή οφείλει να αναχαιτίσει το κύμα της απο-ευαισθητοποίησης του ανθρώπου και να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την ομορφιά. Β. Ένας από τους πολλούς στόχους που πρέπει να θέτει το σχολείο, εκτός των άλλων, είναι και η αισθητική καλλιέργεια των νέων. Γ. Πώς πραγματοποιείται η αισθητική αγωγή; 1. Με αναβάθμιση των καλλιτεχνικών μαθημάτων, η οποία αποτελεί ευθύνη του κεντρικού προγραμματισμού του Υπουργείου Παιδείας. 2. Με κίνητρα ανάδειξης καλλιτεχνικών ταλέντων ώστε το σχολείο να αποτελέσει φυτώριο νέων καλλιτεχνών. 3. Με ενίσχυση των μαθημάτων γενικότερης κουλτούρας (Αρχαίων και Νεοελληνικών κειμένων Ιστορίας Έκθεσης Ιδεών κ.λ.π.), ώστε να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές. 4. Με συχνές επισκέψεις σε χώρους αρχαιολογικούς και μουσεία αλλά και σε χώρους σύγχρονης καλλιτεχνικής δραστηριότητας ώστε να έχουν οι νέοι επαφή με την παραδοσιακή αλλά και τη σύγχρονη κουλτούρα. 5. Με οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων μέσα στη σχολική μονάδα ή σε άλλους χώρους πολιτιστικών δρωμένων από τους καθηγητές και τους μαθητές. 6. Με συμμετοχή σε καλλιτεχνικά δρώμενα/θεατρικές παραστάσεις κινηματογραφικά έργα συναυλίες εκθέσεις ζωγραφικής κ.λ.π.) 7. Με πρόσκληση σύγχρονων καλλιτεχνών στα σχολεία, οι οποίοι θα μιλήσουν για το έργο τους. 8. Με αξιοποίηση του διαδικτύου και άλλων πολυμέσων. 9. Με συνεργασία των σχολικών μονάδων σε καλλιτεχνικά δρώμενα αλλά και με πολιτιστικές ανταλλαγές. 10. Με το ενδιαφέρον της Πολιτείας και ειδικότερα των αρμόδιων φορέων (Υπουργείο Πολιτισμού Υπουργείο Παιδείας ) για την αισθητική καλλιέργεια της νεολαίας και με οικονομική ενίσχυση των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. 11. Με στροφή της εκπαίδευσης από τον τεχνοκρατικό της χαρακτήρα προς την πνευματική και αισθητική καλλιέργεια των νέων.

6 Αντί επιλόγου: H Τέχνη σ όλους τους πολιτισμούς, αποτελεί τη συνισταμένη των προσπαθειών του ανθρώπου να φτιάξει έναν δικό του κόσμο. Να φτιάξει έναν κόσμο μορφών, που θα του επιτρέπουν να ξεφύγει από το χάος του κόσμου που δεν έφτιαξε ο ίδιος και που γι αυτό δεν καταλαβαίνει. Χρύσανθος Χρήστου. Ευχαριστώ για την προσοχή σας Ελένη Ζώμα Παπουτσή Φιλόλογος συγγραφέας Το θέμα της Έκθεσης «περί τέχνης» είναι αναλυμένο στα βιβλία της Ελένης Ζώμα Παπουτσή και συγκεκριμένα : 1) «Η Έκφραση Έκθεση στο Ενιαίο Λύκειο», Εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα», Ενότητα: O ρόλος και η θέση της τέχνης στην κοινωνία, σελίδες και Θέματα 37, 88 και σελίδες 115 και 134 αντίστοιχα. 2) «Η Έκφραση Έκθεση στη Γ Λυκείου» Επιτομή Ι, Εκδόσεις Μεθοδικού Φροντιστηρίου, σελίδες και

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17