Ψηφιακή Αφήγηση Θεωρία και Πρακτικά παραδείγματα στην Εκπαίδευση

Transcript

1 Ψηφιακή Αφήγηση Θεωρία και Πρακτικά παραδείγματα στην Εκπαίδευση ΘΑΡΡΕΝΟΣ ΜΠΡΑΤΙΤΣΗΣ Αναπληρωτής Καθηγητής Εργαστήριο Δημιουργικότητας, Καινοτομίας και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση (ΔηΚαιΤΕ) Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης

2 Ψηφιακή αφήγηση Ορισμοί και επεξηγήσεις Πρακτικά παραδείγματα 18/1/2018 2

3 18/1/2018 3

4 Storytelling: Η τέχνη της αξιοποίησης της φωνής/ήχου, της γλώσσας, της κίνησης και των χειρονομιών/μορφασμών για να προκαλέσει κανείς σκέψεις, συναισθήματα και εικόνες στο μυαλό του «κοινού». Story: ιστορία. Έχει συγκεκριμένη δομή, κατατάσσεται σε είδη και έχει κοινώς αποδεκτά δομικά στοιχεία. Telling: εμπλέκει την επαφή μεταξύ αφηγητή κοινού και το χωροχρόνο όπου «ζει» η ιστορία. Ο Αφηγητής προετοιμάζει και παρουσιάζει τα στοιχεία της ιστορίας αξιοποιώντας τους πόρους για να δημιουργήσει «μαγεία». Παράλληλα, ακούει (και με τα μάτια) τις αντιδράσεις του κοινού και να αντιδρά κατάλληλα για να διατηρεί το ενδιαφέρον. 18/1/2018 4

5 Ορισμός Είναι μια πράξη επικοινωνίας με την οποία παρουσιάζεται (προφορικά ή γραπτά) μια σειρά πραγματικών ή πλασματικών γεγονότων Αφηγητής Αποδέκτης Δυναμική σχέση μεταξύ ιστορίας, αφηγητή και κοινού. Είναι συνεργατική, δημιουργική δράση, στην οποία ο ακροατής δεν είναι παθητικός δέκτης, αλλά είναι ζωντανός, σε εγρήγορση Η πιο σύντομη αφήγηση στην ιστορία; Veni Vidi Vici 18/1/2018 5

6 Αίγυπτος (4000 πχ) Έπος του Γκιλγκαμές (1800 πχ) Κέλτες Όμηρος - Αριστοτέλης Nibelungenlied 1001 Νύχτες (Ινδία, Ιράν, Συρία) Βάρδοι Τροβαδούροι Γκριμ Άντερσον. Προϊστορικές σπηλαιογραφίες (σπήλαιο Λασκώ πχ). 18/1/2018 6

7 Πρωταρχικοί και διαχρονικοί: Προφορικά και γραπτά (συνοδεία μη λεκτικών εκφράσεων) Εναλλακτικοί: Φωτογραφίες, ζωγραφιές, βίντεο, τραγούδι Σύγχρονοι: Ψηφιακός κόσμος 18/1/2018 7

8 Αφηγηματικό περιεχόμενο: Γεγονότα και πράξεις προσώπων Αφηγηματική πράξη: Ο τρόπος με τον οποίο ο αφηγητής παρουσιάζει τα γεγονότα ΠΡΟΣΟΧΗ: Μπορεί να διαφέρουν σημαντικά, ανά αφηγητή 18/1/2018 8

9 Είδη, ύφος, σκοπός Αφηγούμενος (narrator) διαφέρει από το συγγραφέα, συχνά Οπτική γωνία Τρόποι αφήγησης (απλή διάλογος) Χρόνος (ιστορίας και αφήγησης) Διάρκεια 18/1/2018 9

10 Ο Βασιλιάς πέθανε και η Βασίλισσα πέθανε Ο Βασιλιάς πέθανε και η Βασίλισσα πέθανε από τη στεναχώρια της 18/1/

11 Ο Σωκράτης γεννήθηκε, έζησε και μετά πέθανε Ο Σωκράτης ήταν ένας Έλληνας τεχνίτης της πέτρας και φιλόσοφος που «δοκίμασε» την αίσθηση της δικαιοσύνης των Αθηναίων και καταδικάστηκε σε θάνατο γι αυτό 18/1/

12 Περιγραφή: παράθεση πληροφοριών και στοιχείων για στατικά αντικείμενα Αφήγηση: Δυναμική εξέλιξη και κίνηση στο χωροχρόνο Περιγραφή μέσα στην αφήγηση και όχι αφήγηση μέσα στην περιγραφή 18/1/

13 Αφήγηση = Η δραστηριότητα μέσω της οποίας κάποιος δίνει νόημα και περιγράφει τις εμπειρίες του, με δημιουργικό τρόπο Τι θέση έχει στην καθημερινότητα; Επικοινωνία αποτέλεσμα της ανάγκης για εξωτερίκευση (έκφραση/περιγραφή) εμπειριών 18/1/

14 Εμπειρίες βιώματα Το περιβάλλον και η πραγματικότητα παρέχουν την πρώτη ύλη Ειδικότερα για τα παιδιά, η αφήγηση είναι θεμελιώδες μέσο έκφρασης και επικοινωνίας Η δημιουργικότητα είναι βασικό συστατικό της αφήγησης 18/1/

15 Ένας γενικά αποδεκτός ορισμός: η διεργασία δημιουργίας κάτι νέου (ή/και πρωτότυπου) που έχει μια χρηστική ή/και υποκειμενική αξία. Αναφέρεται σε διάφορες, πολλές φορές ετερογενείς εκφάνσεις της ανθρώπινης υπόστασης 18/1/

16 Κοινωνικογνωστική θεώρηση (Vygotsky) Η αφήγηση έχει επικοινωνιακή αξία και χρησιμοποιείται για να περιγράψει κανείς τον κόσμο στον εαυτό του και στους άλλους Τρόποι: Πολλά μέσα 18/1/

17 Θεωρεί ότι οι ψυχολογικές διεργασίες της δημιουργικότητας και της φαντασίας έχουν κεντρικό ρόλο στην εκπαίδευση (όλων των ειδών και βαθμίδων) Η φαντασία ενυπάρχει σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτιστικής ζωής και καθιστά δυνατή την καλλιτεχνική, επιστημονική και τεχνολογική δημιουργικότητα 18/1/

18 Έχουν 4 είδη συσχέτισης (Vygotsky): Η φαντασία ξεκινά από την πραγματικότητα (πρώτη ύλη) Κοινωνικές πρακτικές και εμπειρίες που ανταλλάσσονται Συναισθήματα και αισθήσεις αλληλεπιδρούν με τη φαντασία Αποτύπωση της φαντασία σε αντικείμενα 18/1/

19 Ο Vygotsky αναγνώρισε/κατονόμασε τους αντίστοιχους μηχανισμούς: Εμπειρία (Επαν)Επεξεργαία της εμπειρίας Αποσύνδεση (επανα)σύνδεση Μετάλλαξη 18/1/

20 18/1/

21 Αφήγηση Έκφραση μέσω ιστοριών Νέες δυνατότητες Νέα πραγματικότητα Ηθική σκέψη Ανάπτυξη φαντασίας Σκέφτομαι το μέλλον Φαντάζομαι την πραγματικότητα Δοκιμάζω πράγματα νοερά Οραματίζομαι και καθοδηγούμαι Δεν αφορά μόνο τη διασκέδαση 18/1/

22 Οπτική γωνία Ερώτηση δραματοποίησης Αισθηματική προσέγγιση Φωνή Αντιπαράθεση: Κείμενο και εικόνα Ρυθμός, Τόνος και Τέμπο Αφηγηματική δομή Κοινό Εμβύθιση, σύνδεση και εμπλοκή Υπόβαθρο (Backstory) 18/1/

23 18/1/

24 Point of View * Dramatic Question * Emotional Content * The Gift of your Voice * The Power of the Soundtrack Economy Pacing * 18/1/

25 European Internet Foundation: the key to adequately prepare learners for life in a digital world is to redesign education itself around participative, digitally-enabled collaboration within and beyond the individual educational institution. Vygotsky: knowledge construction derives from one s explanation of the world to oneself and to the others. Stories are used to make meaning from experiences and to convey meaningful information to others. 18/1/

26 Κατασκευή από τον εκπαιδευτικό: Εργαλείο διδασκαλίας για την παρουσίαση ενός αντικειμένου, μιας ιδέας, μιας έννοιας με ελκυστικό τρόπο, διευκολύνοντας την αλληλεπίδραση των μαθητών και την καλύτερη κατανόηση του περιεχομένου. Αυτές οι ιστορίες μπορεί να έχουν τη μορφή παρουσίασης ή να είναι απόλυτα διαδραστικές (με πολλές ερμηνείες ο όρος) 18/1/

27 Κατασκευή από τους μαθητές ώστε να Αναδειχθούν νοητικά μοντέλα, στάσεις, προϋπάρχουσα γνώση, οπτικές γωνίες, αντιληπτικά μοντέλα. Εκφραστούν συναισθήματα, ιδέες, κατανόηση Νοηματοδοτηθούν αφηρημένες έννοιες Εξεταστεί η αφομοίωση της γνώσης Ενίσχυση ενός συνόλου δεξιοτήτων γραμματισμού. Τα παιδιά εκφράζουν ιδέες και σκέψεις, τις μοιράζονται, βελτιώνουν τις δεξιότητες έκφρασης και συγγραφής, αναπτύσσεται η κριτική σκέψη, γίνονται πιο παραγωγικοί και ενεργοί. Οι ιστορίες μπορούν να δημιουργηθούν ατομικά ή ομαδικά (ίδια ηλικία ή όχι) Οι συνεργατικές ιστορίες μπορούν να ενισχύσουν πολλές δεξιότητες και ικανότητες, όπως argumentation. Μπορου ν να αξιοποιηθούν και Συνεργατικά Σενάρια 18/1/

28 Οι άνθρωποι μπορούν να πουν ιστορίες για πράγματα που δεν μπορούν να εξηγήσουν με αφηρημένο τρόπο Περισσότερη γνώση και εμπειρίες μεταφέρονται μέσω ιστοριών, παρά με αφηρημένη μετάδοση πληροφοριών (έκφραση της πραγματικότητας;) Οι ιστορίες εξαφανίζουν το κενό ανάμεσα στη γνώση και τη δράση (κατανόηση πολύπλοκων δεδομένων) Ο ακροατής δεν ακούει μόνο, αλλά βιώνει 18/1/

29 Εκπαίδευση Οι ιστορίες είναι ευκολότερα κατανοητές, μνημονεύσιμες και μεταφέρσιμες από τις απλές επεξηγήσεις 50 ΜΒ δεδομένων δεν είναι γνώση, όπως τόνοι μπετόν δεν είναι ουρανοξύστης (Stoll, 1996) Επαγγελματική αποκατάσταση Πωλήσεις μάρκετινγκ Μουσεία Βιβλιοθήκες αρχειοθέτηση (California) Δημόσια ασφάλεια και υγεία Προγραμματισμός Ιστοσεμινάρια για ΠΕ Ψηφιακή Αφήγηση 18/1/

30 Story without digital works, digital without story doesn t (Ohler, 2008) 18/1/

31 StoryBoard: Περιγραφή της ιστορίας με δομικά στοιχεία (λογικά) Μια σειρά από ζωγραφιές/εικόνες με συνοδευτικές «σκηνοθετικές οδηγίες» -> ένα οπτικοποιημένο σενάριο για ένα Animation Λειτουργεί σαν μια ένα βοήθημα σχεδιασμού ή καταγραφής ιδεών (concepts), δομώντας την αλληλουχία γεγονότων και ενεργειών. Η λεπτομέρεια ενός storyboard εξαρτάται από διάφορους παράγοντες (κοινό, διάρκεια, δράση) Κάθε καρέ πρέπει να απεικονίζει ξεκάθαρα ένα τμήμα του βίντεο που θα φτιαχτεί (και μεταβάσεις). 18/1/

32 18/1/

33 18/1/

34 18/1/

35 18/1/

36 18/1/

37 18/1/

38 18/1/

39 Παιδιά Νηπιαγωγείου ως αφηγητές Ομάδα Α: Ψηφιακό μέσο (Tikatok) Ομάδα Β: Άδειο βιβλίο εικόνες από το διαδίκτυο Ομάδα Γ: Άδειο βιβλίο ζωγραφιές Ομάδα Δ: Απλά φύλλα χαρτιού Στόχος: Αφηγηματικές και γλωσσικές δεξιότητες 18/1/

40 18/1/

41 Ομάδα Α Β Γ Δ Μέγεθος Ιστορίας (λέξεις) Εναλλαγές σκηνών Σκηνικά Σελίδες Εικόνες /1/

42 Διδασκαλία Φυσικών Επιστημών στο Νηπιαγωγείο Δραστηριότητες: Ατομικές συνεντεύξεις για καταγραφή αντιλήψεων. Διατύπωσαν ερευνητικό ερώτημα Συζήτηση στην παρεούλα για την Πλεύση και τη Βύθιση Παρουσίαση ιστορίας και συζήτηση Επαναδιατύπωση υποθέσεων Πειράματα Επικύρωση 18/1/

43 Το περιστέρι και το μυρμήγκι Αντί το περιστέρι να πετάξει ένα φυλλαράκι, στην περίπτωση αυτή καλείται το παιδί να επιλέξει ανάμεσα σε 4 υλικά. Ακολουθεί διαφορετική εξέλιξη Συνδυασμός με πειράματα στην τάξη 18/1/

44 18/1/

45 Θετικά γνωστικά αποτελέσματα Υψηλότατο κίνητρο Τα παιδιά διεξήγαγαν επιστημονικά πειράματα, διατύπωσαν και επικύρωσαν υποθέσεις 18/1/

46 Πληροφορική στο Νηπιαγωγείο Θέμα: η ροή της πληροφορίας σε ένα υπολογιστικό σύστημα Συσκευές Ι/Ο CPU, RAM, Μητρική Όλοι οι υπολογιστές έχουν τα ίδια υποκυκλώματα 18/1/

47 Δημόσιο Νηπιαγωγείο 14 παιδιά Διάρκεια: 40 λεπτά 4 φάσεις Φάση 1: Τα παιδιά είδαν εικόνες σοτυς τοίχους για υπολογιστές και ακολούθησε συζήτηση Φάση 2: Ψηφιακή ιστορία Φάση 3: Ανάκληση ιστορίας με κάρτες Φάση 4: Παιγνιώδης αξιολόγηση 18/1/

48 18/1/

49 Διασκέδασαν και έδειξαν ενδιαφέρον Κατάλαβαν ότι η πληροφορία εισέρχεται και εξέρχεται από συγκεκριμένες συσκευές Κατάλαβαν ότι οι ήρωες υπάρχουν σε όλα τα υπολογιστικά συστήματα (GPS, Smartphone, Tablet, κλπ) Κατάλαβαν τα βασικά χαρακτηριστικά του κάθε ήρωα 18/1/

50 Ενσυναίσθηση στο νηπιαγωγείο 1. Παιδιά χωρίς πρόβλημα 2. Συσχετισμός με τον αυτισμό 18/1/

51 25 παιδιά Τάξη Α: 2,5-3,5 χρονών Τάξη Β: 4-5,5 χρονών Ζεύγη 18/1/

52 Φάση Α: διάφορες δραστηριόττες αναγνώρισης και κατανοησης συναισθημάτων (χαρά, λύπη, θυμός, φόβος) Φάση Β: διαδραστική ιστορία σε ζευγάρια Φάση Γ: συνεντεύξεις και παρατήρηση 18/1/

53 18/1/

54 Τα παιδιά ήταν σε παρόμοιο επίπεδο Έδειξαν εμπαθικές συμπεριφορές μετά (μόνο η πειραματική ομάδα), ταυτίστικαν εμπειρικά 18/1/

55 18/1/

56 Διαδραστική ιστορία με τον Κωστάκη που παρουσιάζει χαρακτηριστικές συμπεριφορές Εξετάζεται η επίπτωση της αντίδρασης των παιδιών 18/1/

57 18/1/

58 Θετικότατες ενδείξεις 18/1/

59 Δημιουργία ψηφιακού διαδραστικού παραμυθιού 14 μαθητές (9 κορίτσια- 5 αγόρια) 2 μαθήτριες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες 18/1/

60 Ημι- δομημένες ατομικές συνεντεύξεις, μέσω της ψηφιακής αφηγηματικής συμβουλευτικής υποβοήθησης. Συνεντεύξεις από τους μαθητές, την εκπ/κο της τάξης και τον Διευθυντή του σχολείου. Αρχικά η ομάδα είδε το ψηφιακό παραμύθι, με ήρωες που προσπαθούσαν να συνεργαστούν αλλά αντιμετώπιζαν δυσκολίες. Έπειτα σε ατομικές συνεντεύξεις, το παρακολούθησαν σε 3 φάσεις. Μετά από κάθε φάση, κάθε μαθητής απαντούσε στις narrative questions και συζητούσαμε στα δεδομένα που προέκυψαν. Στο τέλος όλη η ομάδα συζήτησε τι τους άρεσε, τι κέρδισαν, αξιολογώντας τη διαδικασία. 18/1/

61 Οι ήρωες της ιστορίας φοιτούν στην Στ δημοτικού, καθώς τα μεγαλύτερα παιδιά συχνά αποτελούν πρότυπο για τα μικρότερα. Ισάριθμα αγόρια και κορίτσια. Βάσια, Άγγελος, Μαρία και Άννα. Δευτερεύοντες ήρωες με διεκπεραιωτικό ρόλο. 18/1/

62 18/1/

63 Σημαντικές πληροφορίες για την κοινωνική δυναμική της τάξης που δεν είχε αντιληφθεί η εκπαιδευτικός... Πολλές πιθανές προεκτάσεις 18/1/

64 18/1/

65 Ενσωμάτωση ψηφιακής πληροφορίας στο πραγματικό περιβάλλον του χρήστη, σε πραγματικό χρόνο Πρωτοεμφανίστηκε το 1990 Απαιτεί φορητές συσκευές και ειδικά λογισμικά (π.χ. Aurasma, ENTiTi, Augment, Vuforia) 18/1/

66 Β Δημοτικού (Φλώρινα) Θέμα: ο Κύκλος του Νερού Τρόπος: Ψηφιακή Αφήγηση και Επαυξημένη Πραγματικότητα 18/1/