Ïé Äõóêïëßåò ôùí Ðáéäéþí

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ïé Äõóêïëßåò ôùí Ðáéäéþí Η παιδική ηλικία είναι γεµάτη από καινούργιες προκλήσεις και παρ όλο που το πέρασµα από τα διάφορα στάδια επιτυγχάνεται συνήθως οµαλά, υπάρχουν ορισµένες δύσκολες περίοδοι κατά τις οποίες υπάρχει πιθανότητα να προκύψουν προβλήµατα, τόσο για το παιδί όσο και για τους γονείς. Σ' αυτό το κεφάλαιο, θα δούµε αυτούς τους τοµείς και θα συζητήσουµε τις δυσκολίες που µπορεί να παρουσιαστούν µαζί µε κάποιες προτάσεις που ενδιαφέρουν. Ι. ΓΕΝΝΗΣΗ Η πρώτη δυσκολία που αντιµετωπίζει ένα παιδί είναι η γέννησή του. Για τα περισσότερα βρέφη αποτελεί ένα φυσικό, απλό ταξίδι. Περιστασιακά, όµως, η γέννηση αποτελεί τραυµατικό γεγονός µε µακροχρόνιες συνέπειες. Ο παρατεταµένος τοκετός, η έλλειψη οξυγόνου και ούτω καθεξής, ίσως να προκαλέσουν αυτό που ονοµάζεται «εµβρυϊκή δυσχέρεια» και αυτό σηµαίνει ότι ίσως να απαιτηθεί η λήψη ορισµένων µέτρων για να γεννηθεί το παιδί γρήγορα. Η διαδικασία που θ ακολουθηθεί ε- ξαρτάται απ' την πολιτική του τοπικού νοσοκοµείου ή από την πρακτική της µαίας. Υπάρχει περίπτωση, όµως, να απαιτηθεί επείγουσα καισαρική τοµή, όπως και η επαναφορά των αισθήσεων του βρέφους αν χρειαστεί, έπειτα απ' την γέννησή του. Σχεδόν πάντα αυτή η επείγουσα θεραπευτική αγωγή τίθεται υπό έλεγχο, και το βρέφος αρχίζει να αναπνέει (ή να κλαίει) φυσιολογικά. Εν τούτοις, πρόκειται για άκρως τραυµατικές στιγµές, τόσο για το βρέφος όσο και για τη µητέρα και τον πατέρα. Το STAR OF BETHLEHEM, το ίαµα για το ξάφνιασµα, αποτελεί σηµαντικό ίαµα για την ανακούφιση από τέτοια τραύµατα. Το Star of Bethlehem αποτελεί ένα από τα συστατικά του RESCUE REMEDY, το οποίο είναι συνήθως πιο άµεσα διαθέσιµο και θεωρείται ιδανικό για αυτές τις περιπτώσεις. Oι γονείς βοηθούνται λαµβάνοντάς το µ' ένα ποτήρι νερό. Ωστόσο, αν είναι δυνατό, µπορείτε να επαλείψετε λίγες σταγόνες διαλυµέ- 24

2 Ïé Äõóêïëßåò ôùí Ðáéäéþí νες σε αποστειρωµένο νερό γύρω από τους καρπούς και τους κροτάφους του βρέφους ώστε να του προσφέρουν µια ευκολότερη µετάβαση σ' αυτό τον κόσµο. Το νήπιο ήρθε σ' έναν παράξενο, νέο κόσµο, όπου πρόκειται να µάθει και να βιώσει τα πάντα. Θ' αναπτύξει σταδιακά κοινωνικές ικανότητες, θ' αντιµετωπίσει συναισθήµατα, τη δυσφορία, την πείνα, τη δίψα, το να µη γίνεται το δικό του Κι αυτές οι εµπειρίες ξεκινούν αµέσως. k ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΕΣΜΟΙ Τα µάτια του βρέφους δεν µπορούν να εστιάσουν µέχρι περίπου την ηλικία των έξι εβδοµάδων, αλλά µπορούν να ξεχωρίσουν µορφές, και παρ' όλο που οι µορφές αυτές είναι θολές, σταδιακά µαθαίνει να τις αναγνωρίζει και να τις συσχετίζει. Το χρώµα των µαλλιών της µητέρας, για παράδειγµα, θα βοηθήσει το βρέφος να αναγνωρίζει ποια είναι. Η µητέρα διαθέτει, επίσης, µια µοναδική µυρωδιά η οποία έλκει φυσικά το βρέφος και επειδή τα έντονα φώτα και τα λαµπερά αντικείµενα είναι πάντα εκείνα τα οποία παρατηρούνται περισσότερο, το χαµόγελο και η λάµψη των µατιών της προσελκύουν επίσης την προσοχή του. Ειδικά τα µάτια αποτελούν πηγή γοητείας. Τις πρώτες ώρες και µέρες, το νεογέννητο βρέφος κρατάει τα µάτια του κλειστά για µεγάλο χρονικό διάστηµα, αλλά σταδιακά αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι είναι πιο ενδιαφέρον να τα κρατάει ανοιχτά και είναι τότε που πραγµατικά αντιλαµβάνεται το περιβάλλον του. Η οπτική επαφή είναι ιδιαίτερα σηµαντική και κατά τη διάρκεια του θηλασµού το βρέφος θα κοιτάζει µεσ' στα µάτια της µητέρας του και θα παρατηρεί έντονα το πρόσωπό της. Η οικεία εµφάνιση και ο τόνος της φωνής της γίνονται συνώνυµα µε τη ζεστασιά και την εγγύτητα του θηλασµού από το στήθος της και την ασφάλεια των χεριών της. Τα βρέφη που σιτίζονται µε µπιµπερό δεν στερούνται καθόλου αυτή την στενή σχέση. Μπορείτε να τα κρατήσετε το ίδιο κοντά, έχοντας την ίδια οπτική επαφή µ' εκείνα τα οποία θηλάζουν απ' το στήθος, οπότε και δηµιουργείται η ίδια αντίδραση, και αναπτύσσεται ζεστασιά. Αυτή η σηµαντική διαδικασία «ανάπτυξης συναισθηµατικού δεσµού» ανάµεσα σε µητέρα και βρέφος εξελίσσεται κατά την διάρκεια των πρώτων ηµερών, όταν η φυσική χηµεία που υπάρχει µεταξύ τους υπογραµµίζεται και καθορίζεται απ' τον τεράστιο ενστικτώδη συναισθηµατικό χεί- 25

3 Ìåãáëþóôå ôï Ðáéäß óáò ìå ÁíèïúÜìáôá Bach µαρρο, τη στιγµή της γέννησης του βρέφους και της τοποθέτησής του για πρώτη φορά στην αγκαλιά της µητέρας του. Ωστόσο, τα πράγµατα δεν εξελίσσονται πάντα έτσι, και ορισµένες µητέρες εµφανίζουν διαφορετικά συναισθήµατα που επισκιάζουν τις µητρικές τάσεις. Ο δεσµός τότε πρέπει να καλλιεργηθεί και ν' αναπτυχθεί µε το πέρασµα του χρόνου, καθώς σταδιακά µητέρα και παιδί γνωρίζουν καλύτερα ο ένας τον άλλον. Στα γραπτά του ο ρ. Bach, δίνει έµφαση στη σηµασία της συναισθηµατικής εξέλιξης και στοχεύει στη θεραπεία της ιδιοσυγκρασίας, της προσωπικότητας και της διάθεσης του ατόµου, ανεξάρτητα από το ποια ήταν η αιτία της διαταραχής. Αποτελεί σηµείο ενθάρρυνσης το γεγονός ότι υπάρχουν ειδικοί παιδοψυχολόγοι οι οποίοι πρεσβεύουν τις ίδιες αρχές που ο ρ. Bach υπηρετούσε τόσο θερµά. Ο John Bowlby, ένας παιδοψυχίατρος που ερεύνησε σε βάθος το δεσµό ανάµεσα σε µητέρα και παιδί, πιστεύει ότι η συναισθηµατική ανάπτυξη αποτελεί την πιο σηµαντική πλευρά της ανθρώπινης (αλλά και της ζωικής) ανάπτυξης. εν είναι δύσκολο να εκτιµήσουµε πώς αναπτύσσεται ο δεσµός ανάµεσα σε µητέρα και παιδί, αλλά αν µπορούµε να διαχωρίσουµε το δέσιµο που δηµιουργείται µε την εγκυµοσύνη από το συναισθη- µατικό δέσιµο, είναι ενδιαφέρον να ερευνήσουµε τι πραγµατικά συµβαίνει. Εξετάζοντάς το αντικειµενικά, προκύπτουν αρκετές ερωτήσεις: είναι απαραίτητο η «µητέρα» να είναι γένους θηλυκού; Ή µπορούν και οι πατεράδες να γίνουν «µητέρες»; εν υπάρχει πράγµατι κανένας λόγος για να µην µπορεί να συµβεί αυτό, αρκεί κάποιος να πληροί τις προϋποθέσεις γι' αυτόν το ρόλο. Κάποιος θα υποστήριζε ότι επειδή ο δεσµός ξεκινάει µε την εγκυµοσύνη και κορυφώνεται µε την άφιξη του βρέφους έχει σχέση µε τον σωµατικό και γενετικό σύνδεσµο ανάµεσα στο βρέφος και τους φυσικούς του γονείς. Οι θετοί γονείς, ωστόσο, κάνουν επίσης όνειρα για το µωρό που θα υιοθετήσουν, οπότε ίσως είναι ο σχηµατισµός της εικόνας και η αποκάλυψή της µε την υλοποίηση, που είναι πιο σηµαντικά για το δέσιµο απ' ό,τι η σωµατική εγκυµοσύνη, γιατί σίγουρα οι θετοί γονείς δεν είναι λιγότερο στοργικοί. Αν µη τι άλλο, είναι πιθανό να είναι ακόµη περισσότερο αφοσιωµένοι, γιατί η άφιξη του µωρού τους µπορεί να είναι το αποκορύφωµα, ίσως, δέκα ή και δεκαπέντε χρόνων καϋµού και λαχτάρας για ένα παιδί. Εποµένως, ίσως το συναισθηµατικό δέσιµο να αποτελεί µια δια- 26

4 Ïé Äõóêïëßåò ôùí Ðáéäéþí δικασία που καλλιεργείται και µαθαίνεται, ενώ σηµαντικό παράγοντα αποτελεί η σταθερότητα, η οικειότητα και η αναγνώριση µέσω της όρασης, της όσφρησης και της ακοής. Υπάρχει, όµως, ακόµα ένα συστατικό - το πιο σηµαντικό απ όλα - κι αυτό είναι η αγάπη. Πώς µπορεί όµως να µετρηθεί η αγάπη; εν µπορούµε να την κλείσουµε σε µπουκάλι ούτε να την εξετάσουµε στο µικροσκόπιο. εν µπορούµε καν να της δώσουµε κάποια εξήγηση. Ορισµένες φορές, όταν σκεφτόµαστε τα ιάµατα και τον τρόπο λειτουργίας τους, ίσως ν' αναρωτηθούµε ποια δράση και αντίδραση συντελούνται που ε- ξασφαλίζουν την αποτελεσµατικότητά τους. Ακριβώς όπως όταν συγκινούµαστε από ένα µουσικό κοµµάτι και δεν µπορούµε να το εξηγήσουµε, έτσι κάπως είναι και η αγάπη. Τη νιώθουµε, την αναγνωρίζουµε αλλά δεν µπορούµε να την εξηγήσουµε και δεν την καταλαβαίνουµε απαραίτητα. Ο δεσµός αγάπης ανάµεσα σε µητέρα / πατέρα και παιδί µπορεί ίσως να ερµηνευθεί καλύτερα ως η ευαισθησία του ενός για τον άλλον - ως η υποσυνείδητη «εναρµόνιση» του ενός στον άλλον. Α- κριβώς όπως νιώθουµε ένα «αίσθηµα αηδίας» για κάτι, ή αισθανό- µαστε µια ανεξήγητη αµηχανία µε τη συντροφιά ενός συγκεκριµένου ατόµου, έτσι και το συναιθηµατικό δέσιµο φέρει όµοια µηνύ- µατα, και ακριβώς όπως ερωτευόµαστε, δεν το αναλύουµε αλλά το δεχόµαστε και το απολαµβάνουµε! ab Οι πατεράδες (εκείνοι που δεν είναι «µητέρες»!), είναι κατανοητό να νιώσουν, ίσως, ορισµένες φορές λιγάκι αποκλεισµένοι ή αποσυνδεµένοι από την άνετη καθηµερινότητα που µητέρα και παιδί έ- χουν φυσιολογικά δηµιουργήσει. Άλλωστε, συνήθως ο πατέρας - ο σύζυγος ή ο σύντροφος - είναι απασχοληµένος στην εργασία του τις πρώτες εβδοµάδες και τους πρώτους µήνες της ζωής του παιδιού. Υπάρχει, βέβαια, µεγάλο ποσοστό εργαζοµένων µητέρων, οι οποίες όµως έχουν το πλεονέκτηµα της άδειας εγκυµοσύνης, που τους προσφέρει τη δυνατότητα να θεµελιώσουν µια στενή σχέση µε το µωρό τους σ' αυτό το διάστηµα. Προσφέρει, επίσης, στη γυναίκα που γίνεται για πρώτη φορά µητέρα, το χρόνο να εξοικειωθεί µε τις τεχνικές «φροντίδας του µωρού», ώστε να αισθάνεται άνεση µε την εξυπηρέτηση των αναγκών του βρέφους. Αν ο πατέρας α- πουσιάζει στη δουλειά όλη την ηµέρα και κοιµάται όλο το βράδυ 27

5 Ìåãáëþóôå ôï Ðáéäß óáò ìå ÁíèïúÜìáôá Bach (αν είναι τυχερός!) τότε θα έχει τη δυνατότητα να περάσει µόνο λίγες ώρες µε το παιδί του, και επειδή δεν είχε αρκετό χρόνο για να εξασκηθεί καλά, ίσως να αισθάνεται αµήχανος και αδέξιος, γεγονός που ίσως τον οδηγήσει ν' αφήσει το όλο θέµα στη σύζυγο / σύντροφό του, νιώθοντας έτσι ακόµα περισσότερο αποµονωµένος. Πολλοί µπαµπάδες, όµως, επιδιώκουν και έχουν ενεργό ρόλο στη φροντίδα του παιδιού τους και επιδεικνύουν αρκετό ενδιαφέρον σε ό,τι αφορά την κάλυψη των αναγκών του, συνειδητοποιώντας τη σηµασία τού να µοιράζεσαι αυτές τις ανεκτίµητες στιγµές. υστυχώς, για ορισµένους πατέρες αυτό δεν είναι εφικτό, ανεξάρτητα α- πό το πόσο θα το ήθελαν, λόγω των υποχρεώσεων της εργασίας τους που τους κρατάνε µακριά από το σπίτι - εκείνοι που εργάζονται σε πλοίο ή είναι οδηγοί µεγάλων αποστάσεων - ή εκείνοι που εργάζονται µε βάρδιες ή περισσότερες ώρες από το κανονικό και α- πλώς δεν έχουν τον χρόνο. Τα Ιάµατα Bach δεν µπορούν να τον φέρουν πίσω νωρίτερα, αν η εργασία του απαιτεί µια βάρδια µέχρι αργά, αλλά µπορούν σίγουρα να τον βοηθήσουν µε τα πολύπλευρα συναισθήµατα που µπορεί ν' αντιµετωπίζει. Το OLIVE αν εργάζεται υπερβολικά και κουράζεται. Το PINE αν αισθάνεται ενοχές για το ότι δεν πληροί τον ρόλο του, αν αισθάνεται ότι παραµελεί την οικογένειά του ή κατηγορεί τον εαυτό του για την κόπωση της συζύγου του. Το HONEYSUCKLE για τον άνδρα που εργάζεται για µεγάλες περιόδους µακριά από το σπίτι και ξοδεύει το χρόνο του µετρώντας τις ηµέρες που θα επιστρέψει. Το WALNUT για τον άνδρα που δυσκολεύεται να προσαρµοστεί στη νέα καθηµερινότητα που έφερε το βρέφος στο σπίτι. Το GENTIAN για τον άνδρα που αισθάνεται µελαγχολία ή κατάθλιψη στο σπίτι ή στην εργασία του. Το VERVAIN (είτε µόνο του είτε σε συνδυασµό µε) το ROCK WATER για τους άνδρες που έχουν πάθος µε την εργασία τους και είναι τελειοµανείς - το Vervain για εκείνους που ενθουσιάζονται υ- περβολικά και το Rock Water για εκείνους που επιβάλουν στον ε- αυτό τους την επίτευξη υψηλών στόχων. Και στις δύο περιπτώσεις, το κατάλληλο ίαµα βοηθάει στην ανακούφιση της ψυχικής και σω- µατικής έντασης. Το ELM θα ήταν το κατάλληλο ίαµα για τον άνδρα που καταβάλλεται από την ευθύνη της προσφοράς στην οικογένειά του, και το WHITE CHESTNUT για τον ανήσυχο άνδρα που στριφογυρνάει τις νύχτες, ενώ οι σκέψεις τριβελίζουν το µυαλό του... 28