Ὣς ἔφαθ, οἱ δ ἄρα πάντες ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ,

Transcript

1 ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ Ν Ὣς ἔφαθ, οἱ δ ἄρα πάντες ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ, κηληθμῷ δ ἔσχοντο κατὰ μέγαρα σκιόεντα. τὸν δ αὖτ Ἀλκίνοος ἀπαμείβετο φώνησέν τε «Ὦ Ὀδυσεῦ, ἐπεὶ ἵκευ ἐμὸν ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ, ὑψερεφές, τῶ σ οὔ τι πάλιν πλαγχθέντα γ ὀΐω 5 ἂψ ἀπονοστήσειν, εἰ καὶ μάλα πολλὰ πέπονθας. ὑμέων δ ἀνδρὶ ἑκάστῳ ἐφιέμενος τάδε εἴρω, ὅσσοι ἐνὶ μεγάροισι γερούσιον αἴθοπα οἶνον αἰεὶ πίνετ ἐμοῖσιν, ἀκουάζεσθε δ ἀοιδοῦ εἵματα μὲν δὴ ξείνῳ ἐϋξέστῃ ἐνὶ χηλῷ 10 κεῖται καὶ χρυσὸς πολυδαίδαλος ἄλλα τε πάντα δῶρ, ὅσα Φαιήκων βουληφόροι ἐνθάδ ἔνεικαν ἀλλ ἄγε οἱ δῶμεν τρίποδα μέγαν ἠδὲ λέβητα ἀνδρακάς, ἡμεῖς δ αὖτε ἀγειρόμενοι κατὰ δῆμον τεισόμεθ ἀργαλέον γὰρ ἕνα προικὸς χαρίσασθαι.» 15 We bevinden ons op Scheria in het paleis, laat op de avond van de tweede dag van Odysseus verblijf bij Alcinous, op de 33ste dag van de Odyssee. Odysseus heeft zojuist het verhaal over zijn omzwervingen beëindigd. Alcinous houdt nog een extra inzameling van geschenken, die de volgende dag aan boord gebracht zullen worden. 11. ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ: voor ons gevoel pleonastisch. ἀκὴν: adv. - zwijgend, stil. σιωπῇ: σιωπή - stilte, het zwijgen. 2. κηληθμῷ: κηληθμός - betovering. 5. οὔ: ontkent niet ἀπονοστήσειν, maar πάλιν πλαγχθέντα. 7. ὑμέων δ ἀνδρὶ ἑκάστῳ: Alcinoüs wendt zich tot de Faeaken. ἐφιέμενος: eig. bevelend, vert. met klem o.i.d. εἴρω: - verklaren, zeggen (niet te verwarren met het homonyme woord voor rijgen ); in het Attisch is alleen het futurum frequent; vragen is εἴρομαι of εἰρωτάω. 9. ἀκουάζεσθε δ ἀοιδοῦ: voortzetting van de relat. bijzin, niet een imperativus. 10. χηλῷ: χηλός (ἡ) - kist (om kostbare zaken te bewaren). 11. χρυσὸς πολυδαίδαλος: cf. θ ὅσα Φαιήκων βουληφόροι ἐνθάδ ἔνεικαν: cf. θ ἀνδρακάς: = ἕκαστος. 15. τεισόμεθ : we zullen ons verhalen / schadeloos stellen. προικὸς:

2 Ο Μ Η Ρ Ο Υ Ὣς ἔφατ Ἀλκίνοος, τοῖσιν δ ἐπιήνδανε μῦθος. οἱ μὲν κακκείοντες ἔβαν οἶκόνδε ἕκαστος ἦμος δ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς, νῆάδ ἐπεσσεύοντο, φέρον δ εὐήνορα χαλκόν. καὶ τὰ μὲν εὖ κατέθηχ ἱερὸν μένος Ἀλκινόοιο, αὐτὸς ἰὼν διὰ νηός, ὑπὸ ζυγά, μή τιν ἑταίρων βλάπτοι ἐλαυνόντων, ὁπότε σπερχοίατ ἐρετμοῖς οἱ δ εἰς Ἀλκινόοιο κίον καὶ δαῖτ ἀλέγυνον. Τοῖσι δὲ βοῦν ἱέρευσ ἱερὸν μένος Ἀλκινόοιο Ζηνὶ κελαινεφέϊ Κρονίδῃ, ὃς πᾶσιν ἀνάσσει. μῆρα δὲ κήαντες δαίνυντ ἐρικυδέα δαῖτα τερπόμενοι μετὰ δέ σφιν ἐμέλπετο θεῖος ἀοιδός, Δημόδοκος, λαοῖσι τετιμένος. αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς πολλὰ πρὸς ἠέλιον κεφαλὴν τρέπε παμφανόωντα, δῦναι ἐπειγόμενος δὴ γὰρ μενέαινε νέεσθαι. ὡς δ ὅτ ἀνὴρ δόρποιο λιλαίεται, ᾧ τε πανῆμαρ νειὸν ἀν ἕλκητον βόε οἴνοπε πηκτὸν ἄροτρον ἀσπασίως δ ἄρα τῷ κατέδυ φάος ἠελίοιο δόρπον ἐποίχεσθαι, βλάβεται δέ τε γούνατ ἰόντι ὣς Ὀδυσῆ ἀσπαστὸν ἔδυ φάος ἠελίοιο. genit. pretii fungerend als adverb. gratis. 17. κακκείοντες: om te gaan slapen ; bij dit verbum heeft het part. praes. steeds de kracht v.e. futurum. 18. ἦμος δ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς: hier begint de 34ste dag van de Odyssee; morgen zal Odysseus landen op Ithaca; drie nachten zal Odysseus gastvrijheid genieten bij de zwijnenhoeder Eumaeus, op de 38ste dag komt Odysseus, vermomd als bedelaar thuis, één dag later is de wedstrijd met de boog, de vrijermoord en de hereniging met Penelope. 21. ὑπὸ ζυγά: onder de banken, praed. bep. bij κατέθηχ. 22. ἐλαυνόντων: bij het roeien. 26. ἐρικυδέα: ἐρικυδής - roemrijk, zeer vermaard; hier heerlijk. 29. πολλὰ: hier veelvuldig, voortdurend. 30. ἐπειγόμενος: hier hunkerend. 32. ἕλκητον: coni. praes. dual. πηκτὸν: stevig (samengevoegd) (3 x). 34. δόρπον ἐποίχεσθαι: om naar de maaltijd te gaan ; het lijkt of er iets ontbreekt zoals het tijdstip, of omdat hij verlangt.

3 3 Ο ΔΥ Σ Σ Ε Ι Α Σ Ν αἶψα δὲ Φαιήκεσσι φιληρέτμοισι μετηύδα, Ἀλκινόῳ δὲ μάλιστα πιφαυσκόμενος φάτο μῦθον «Ἀλκίνοε κρεῖον, πάντων ἀριδείκετε λαῶν, πέμπετέ με σπείσαντες ἀπήμονα, χαίρετε δ αὐτοί. ἤδη γὰρ τετέλεσται ἅ μοι φίλος ἤθελε θυμός, 40 πομπὴ καὶ φίλα δῶρα, τά μοι θεοὶ Οὐρανίωνες ὄλβια ποιήσειαν ἀμύμονα δ οἴκοι ἄκοιτιν νοστήσας εὕροιμι σὺν ἀρτεμέεσσι φίλοισιν. ὑμεῖς δ αὖθι μένοντες ἐϋφραίνοιτε γυναῖκας κουριδίας καὶ τέκνα θεοὶ δ ἀρετὴν ὀπάσειαν 45 παντοίην, καὶ μή τι κακὸν μεταδήμιον εἴη.» Ὣς ἔφαθ, οἱ δ ἄρα πάντες ἐπῄνεον ἠδ ἐκέλευον πεμπέμεναι τὸν ξεῖνον, ἐπεὶ κατὰ μοῖραν ἔειπε. καὶ τότε κήρυκα προσέφη μένος Ἀλκινόοιο «Ποντόνοε, κρητῆρα κερασσάμενος μέθυ νεῖμον 50 πᾶσιν ἀνὰ μέγαρον, ὄφρ εὐξάμενοι Διὶ πατρὶ τὸν ξεῖνον πέμπωμεν ἑὴν ἐς πατρίδα γαῖαν.» Ὣς φάτο, Ποντόνοος δὲ μελίφρονα οἶνον ἐκίρνα, νώμησεν δ ἄρα πᾶσιν ἐπισταδόν οἱ δὲ θεοῖσιν ἔσπεισαν μακάρεσσι, τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσιν, 55 αὐτόθεν ἐξ ἑδρέων. ἀνὰ δ ἵστατο δῖος Ὀδυσσεύς, Ἀρήτῃ δ ἐν χερσὶ τίθει δέπας ἀμφικύπελλον καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα «Χαῖρέ μοι, ὦ βασίλεια, διαμπερές, εἰς ὅ κε γῆρας ἔλθῃ καὶ θάνατος, τά τ ἐπ ἀνθρώποισι πέλονται. 60 αὐτὰρ ἐγὼ νέομαι σὺ δὲ τέρπεο τῷδ ἐνὶ οἴκῳ παισί τε καὶ λαοῖσι καὶ Ἀλκινόῳ βασιλῆϊ.» Ὣς εἰπὼν ὑπὲρ οὐδὸν ἐβήσετο δῖος Ὀδυσσεύς. τῷ δ ἅμα κήρυκα προΐει μένος Ἀλκινόοιο 42. ἀμύμονα: praedicatief bij het object (AHC). 43. ἀρτεμέεσσι: ἀρτεμής - ongedeerd (3 x). 48. πεμπέμεναι: uitgeleide te doen.

4 Ο Μ Η Ρ Ο Υ ἡγεῖσθαι ἐπὶ νῆα θοὴν καὶ θῖνα θαλάσσης. Ἀρήτη δ ἄρα οἱ δμῳὰς ἅμ ἔπεμπε γυναῖκας, τὴν μὲν φᾶρος ἔχουσαν ἐϋπλυνὲς ἠδὲ χιτῶνα, τὴν δ ἑτέρην χηλὸν πυκινὴν ἅμ ὄπασσε κομίζειν ἡ δ ἄλλη σῖτόν τ ἔφερεν καὶ οἶνον ἐρυθρόν. Αὐτὰρ ἐπεί ῥ ἐπὶ νῆα κατήλυθον ἠδὲ θάλασσαν, αἶψα τά γ ἐν νηῒ γλαφυρῇ πομπῆες ἀγαυοὶ δεξάμενοι κατέθεντο, πόσιν καὶ βρῶσιν ἅπασαν κὰδ δ ἄρ Ὀδυσσῆϊ στόρεσαν ῥῆγός τε λίνον τε νηὸς ἐπ ἰκριόφιν γλαφυρῆς, ἵνα νήγρετον εὕδοι, πρυμνῆς ἂν δὲ καὶ αὐτὸς ἐβήσετο καὶ κατέλεκτο σιγῇ τοὶ δὲ καθῖζον ἐπὶ κληῖσιν ἕκαστοι κόσμῳ, πεῖσμα δ ἔλυσαν ἀπὸ τρητοῖο λίθοιο. εὖθ οἳ ἀνακλινθέντες ἀνεῤῥίπτουν ἅλα πηδῷ, καὶ τῷ νήδυμος ὕπνος ἐπὶ βλεφάροισιν ἔπιπτε, νήγρετος ἥδιστος, θανάτῳ ἄγχιστα ἐοικώς. ἡ δ, ὥς τ ἐν πεδίῳ τετράοροι ἄρσενες ἵπποι, πάντες ἅμ ὁρμηθέντες ὑπὸ πληγῇσιν ἱμάσθλης ὑψόσ ἀειρόμενοι ῥίμφα πρήσσουσι κέλευθον, ὣς ἄρα τῆς πρύμνη μὲν ἀείρετο, κῦμα δ ὄπισθεν πορφύρεον μέγα θῦε πολυφλοίσβοιο θαλάσσης. ἡ δὲ μάλ ἀσφαλέως θέεν ἔμπεδον οὐδέ κεν ἴρηξ κίρκος ὁμαρτήσειεν, ἐλαφρότατος πετεηνῶν ὣς ἡ ῥίμφα θέουσα θαλάσσης κύματ ἔταμνεν, 72. βρῶσιν ἅπασαν: al het nodige voedsel (M). 73. ῥῆγός τε λίνον τε: een matras en een laken. 74. ἐπ ἰκριόφιν: op het dek ; τὰ ἴκρια - dek. νήγρετον: lett. zonder wekken / waken, vert. rustig, ongestoord. 75. πρυμνῆς: hier als adj. bij νηὸς. 77. πεῖσμα: - (anker)kabel. 85. θῦε: θύω - 1. stormen, razen, bruisen; 2. in rook doen opgaan, offeren. 86. ἔμπεδον: - onbeweeglijk, vast, stevig; hier gestadig, zonder oponthoud. ἴρηξ: - havik (8 x). 87. κίρκος: - valk (eig. schreeuwer) (4 x). ὁμαρτήσειεν: ὁμαρτέω - gelijk opgaan, bijhouden (4 x). πετεηνῶν: πετεηνός - gevleugeld, vogel (10 x).

5 5 Ο ΔΥ Σ Σ Ε Ι Α Σ Ν ἄνδρα φέρουσα θεοῖσ ἐναλίγκια μήδε ἔχοντα, ὃς πρὶν μὲν μάλα πολλὰ πάθ ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν, 90 ἀνδρῶν τε πτολέμους ἀλεγεινά τε κύματα πείρων δὴ τότε γ ἀτρέμας εὗδε, λελασμένος ὅσσ ἐπεπόνθει. Εὖτ ἀστὴρ ὑπερέσχε φαάντατος, ὅς τε μάλιστα ἔρχεται ἀγγέλλων φάος Ἠοῦς ἠριγενείης, τῆμος δὴ νήσῳ προσεπίλνατο ποντοπόρος νηῦς. 95 Φόρκυνος δέ τίς ἐστι λιμήν, ἁλίοιο γέροντος, ἐν δήμῳ Ἰθάκης δύο δὲ προβλῆτες ἐν αὐτῷ ἀκταὶ ἀποῤῥῶγες, λιμένος πότι πεπτηυῖαι, αἵ τ ἀνέμων σκεπόωσι δυσαήων μέγα κῦμα ἔκτοθεν ἔντοσθεν δέ τ ἄνευ δεσμοῖο μένουσι 100 νῆες ἐΰσσελμοι, ὅτ ἂν ὅρμου μέτρον ἵκωνται. αὐτὰρ ἐπὶ κρατὸς λιμένος τανύφυλλος ἐλαίη, ἀγχόθι δ αὐτῆς ἄντρον ἐπήρατον ἠεροειδές, 91. πείρων: zeugmatisch verbonden met twee objecten; πείρω - doorboren. 93. εὖτ ἀστὴρ ὑπερέσχε φαάντατος: hier begint de 35ste dag van de Odyssee; vandaag is de aankomst op Ithaca en de eerste dag van het verblijf bij Eumaeus; de caesuur tussen het 12de en het 13de boek had beter hier kunnen liggen; kritiek op de indeling is zelden mogelijk behalve hier. 96. λιμήν: baai (waar men met een schip kan landen). 98. ἀποῤῥῶγες πεπτηυῖαι: de beide kapen of landtongen zijn aan de butenkant of zeezijde steil, aan de kant van de haven glooiend. ἀποῤῥῶγες: ἀποῤῥώξ - abrupt, steil. πεπτηυῖαι: afdalend, hellend ; part. perf. v. πτήσσω - wegduiken (niet van πίπτω dat een part. perf. πεπτεώς heeft (voor de vertaling zou het weinig verschil maken). 99. ἀνέμων δυσαήων: genit. causae bij μέγα κῦμα. σκεπόωσι: σκεπάω - beschutten, afweren*. μέγα κῦμα: zoals vaak collectief gebruikt, dus vert. als meerv ὅρμου μέτρον: lett. maat v.d. ankerplaats, bedoeld wordt plaats die voldoende ondiep is om voor anker te gaan. ὅρμου: ὅρμος Ι - snoer; ὅρμος ΙΙ - ankerplaats* ἐπὶ κρατὸς λιμένος: lett. op het havenhoofd, maar wij bedoelen daarmee iets anders, dus aan het einde van de baai (Aafjes) lijkt mij beter dan nabij de havenmond (Lateur), aan de havenmond (Dros), of aan het havenhoofd (de Roy) ἀγχόθι: - dichtbij (4 x). ἐπήρατον: ἐπήρατος - lieflijk (7 x).

6 Ο Μ Η Ρ Ο Υ ἱρὸν Νυμφάων, αἳ Νηϊάδες καλέονται. ἐν δὲ κρητῆρές τε καὶ ἀμφιφορῆες ἔασι λάϊνοι ἔνθα δ ἔπειτα τιθαιβώσσουσι μέλισσαι. ἐν δ ἱστοὶ λίθεοι περιμήκεες, ἔνθα τε Νύμφαι φάρε ὑφαίνουσιν ἁλιπόρφυρα, θαῦμα ἰδέσθαι ἐν δ ὕδατ ἀενάοντα. δύω δέ τέ οἱ θύραι εἰσίν, αἱ μὲν πρὸς βορέαο καταιβαταὶ ἀνθρώποισιν, αἱ δ αὖ πρὸς νότου εἰσὶ θεώτεραι οὐδέ τι κείνῃ ἄνδρες ἐσέρχονται, ἀλλ ἀθανάτων ὁδός ἐστιν. Ἔνθ οἵ γ εἰσέλασαν, πρὶν εἰδότες. ἡ μὲν ἔπειτα ἠπείρῳ ἐπέκελσεν ὅσον τ ἐπὶ ἥμισυ πάσης, σπερχομένη τοῖον γὰρ ἐπείγετο χέρσ ἐρετάων. οἱ δ ἐκ νηὸς βάντες ἐϋζύγου ἤπειρόνδε πρῶτον Ὀδυσσῆα γλαφυρῆς ἐκ νηὸς ἄειραν αὐτῷ σύν τε λίνῳ καὶ ῥήγεϊ σιγαλόεντι, κὰδ δ ἄρ ἐπὶ ψαμάθῳ ἔθεσαν δεδμημένον ὕπνῳ, ἐκ δὲ κτήματ ἄειραν, ἅ οἱ Φαίηκες ἀγαυοὶ ὤπασαν οἴκαδ ἰόντι διὰ μεγάθυμον Ἀθήνην. καὶ τὰ μὲν οὖν παρὰ πυθμέν ἐλαίης ἁθρόα θῆκαν ἐκτὸς ὁδοῦ, μή πώ τις ὁδιτάων ἀνθρώπων, πρὶν Ὀδυσῆ ἐγρέσθαι, ἐπελθὼν δηλήσαιτο αὐτοὶ δ αὖ οἶκόνδε πάλιν κίον. οὐδ ἐνοσίχθων λήθετ ἀπειλάων, τὰς ἀντιθέῳ Ὀδυσῆϊ πρῶτον ἐπηπείλησε, Διὸς δ ἐξείρετο βουλήν «Ζεῦ πάτερ, οὐκέτ ἐγώ γε μετ ἀθανάτοισι θεοῖσι 106. τιθαιβώσσουσι: τιθαιβώσσω - honing verzamelen ἁλιπόρφυρα: ἁλιπόρφυρος - zeepurperkleurig; waarschijnlijk wordt niet een bepaalde kleur bedoeld, maar een glans met moiré-effect ἀενάοντα: ἀενάων - altijd stromend. θύραι: toegangen καταιβαταὶ: naar beneden leidend ἐπέκελσεν: liep op het strand παρὰ πυθμέν ἐλαίης: aan de voet van de olijfboom δηλήσαιτο: δηλέομαι - vernielen, beschadigen; Dros vertaalt stelen, maar mag dat?

7 7 Ο ΔΥ Σ Σ Ε Ι Α Σ Ν τιμήεις ἔσομαι, ὅτε με βροτοὶ οὔ τι τίουσι, Φαίηκες, τοί πέρ τε ἐμῆς ἔξ εἰσι γενέθλης. 130 καὶ γὰρ νῦν Ὀδυσῆ ἐφάμην κακὰ πολλὰ παθόντα οἴκαδ ἐλεύσεσθαι νόστον δέ οἱ οὔ ποτ ἀπηύρων πάγχυ, ἐπεὶ σὺ πρῶτον ὑπέσχεο καὶ κατένευσας οἱ δ εὕδοντ ἐν νηῒ θοῇ ἐπὶ πόντον ἄγοντες κάτθεσαν εἰν Ἰθάκῃ, ἔδοσαν δέ οἱ ἀγλαὰ δῶρα, 135 χαλκόν τε χρυσόν τε ἅλις ἐσθῆτά θ ὑφαντήν, πόλλ, ὅσ ἂν οὐδέ ποτε Τροίης ἐξήρατ Ὀδυσσεύς, εἴ περ ἀπήμων ἦλθε, λαχὼν ἀπὸ ληΐδος αἶσαν.» Τὸν δ ἀπαμειβόμενος προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς «Ὢ πόποι, ἐννοσίγαι εὐρυσθενές, οἷον ἔειπες. 140 οὔ τί σ ἀτιμάζουσι θεοί χαλεπὸν δέ κεν εἴη πρεσβύτατον καὶ ἄριστον ἀτιμίῃσιν ἰάλλειν. ἀνδρῶν δ εἴ πέρ τίς σε βίῃ καὶ κάρτεϊ εἴκων οὔ τι τίει, σοὶ δ ἐστὶ καὶ ἐξοπίσω τίσις αἰεί. ἕρξον ὅπως ἐθέλεις καί τοι φίλον ἔπλετο θυμῷ.» 145 Τὸν δ ἠμείβετ ἔπειτα Ποσειδάων ἐνοσίχθων «Αἶψά κ ἐγὼν ἕρξαιμι, κελαινεφές, ὡς ἀγορεύεις ἀλλὰ σὸν αἰεὶ θυμὸν ὀπίζομαι ἠδ ἀλεείνω. νῦν αὖ Φαιήκων ἐθέλω περικαλλέα νῆα ἐκ πομπῆς ἀνιοῦσαν ἐν ἠεροειδέϊ πόντῳ 150 ῥαῖσαι, ἵν ἤδη σχῶνται, ἀπολλήξωσι δὲ πομπῆς ἀνθρώπων, μέγα δέ σφιν ὄρος πόλει ἀμφικαλύψαι.» Τὸν δ ἀπαμειβόμενος προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς «Ὦ πέπον, ὣς μὲν ἐμῷ θυμῷ δοκεῖ εἶναι ἄριστα ὁππότε κεν δὴ πάντες ἐλαυνομένην προΐδωνται ἐφάμην: ik heb gezegd. κακὰ πολλὰ παθόντα: op deze woorden ligt de nadruk, dit was de voorwaarde waaronder Poseidon kon berusten in het besluit van de andere goden ἕρξον ὅπως ἐθέλεις καί τοι φίλον ἔπλετο θυμῷ: het lijkt alsof Poseidon mag doen en laten wat hij wil, maar dat is zeer beperkt, want aan eenmaal genomen besluiten kan hij niet tornen.

8 Ο Μ Η Ρ Ο Υ λαοὶ ἀπὸ πτόλιος, θεῖναι λίθον ἐγγύθι γαίης νηῒ θοῇ ἴκελον, ἵνα θαυμάζωσιν ἅπαντες ἄνθρωποι, μέγα δέ σφιν ὄρος πόλει ἀμφικαλύψαι.» Αὐτὰρ ἐπεὶ τό γ ἄκουσε Ποσειδάων ἐνοσίχθων, βῆ ῥ ἴμεν ἐς Σχερίην, ὅθι Φαίηκες γεγάασιν. ἔνθ ἔμεν ἡ δὲ μάλα σχεδὸν ἤλυθε ποντοπόρος νηῦς ῥίμφα διωκομένη. τῆς δὲ σχεδὸν ἦλθ ἐνοσίχθων, ὅς μιν λᾶαν ἔθηκε καὶ ἐῤῥίζωσεν ἔνερθε χειρὶ καταπρηνεῖ ἐλάσας ὁ δὲ νόσφι βεβήκει. Οἱ δὲ πρὸς ἀλλήλους ἔπεα πτερόεντ ἀγόρευον Φαίηκες δολιχήρετμοι, ναυσικλυτοὶ ἄνδρες. ὧδε δέ τις εἴπεσκεν ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον «Ὤ μοι, τίς δὴ νῆα θοὴν ἐπέδησ ἐνὶ πόντῳ οἴκαδ ἐλαυνομένην; καὶ δὴ προὐφαίνετο πᾶσα.» Ὣς ἄρα τις εἴπεσκε τὰ δ οὐκ ἴσαν ὡς ἐτέτυκτο. τοῖσιν δ Ἀλκίνοος ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν «Ὢ πόποι, ἦ μάλα δή με παλαίφατα θέσφαθ ἱκάνει πατρὸς ἐμοῦ, ὃς ἔφασκε Ποσειδάων ἀγάσασθαι ἡμῖν, οὕνεκα πομποὶ ἀπήμονές εἰμεν ἁπάντων. φῆ ποτε Φαιήκων ἀνδρῶν περικαλλέα νῆα ἐκ πομπῆς ἀνιοῦσαν ἐν ἠεροειδέϊ πόντῳ ῥαισέμεναι, μέγα δ ἧμιν ὄρος πόλει ἀμφικαλύψειν. ὣς ἀγόρευ ὁ γέρων τὰ δὲ δὴ νῦν πάντα τελεῖται. ἀλλ ἄγεθ, ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω, πειθώμεθα πάντες πομπῆς μὲν παύεσθε βροτῶν, ὅτε κέν τις ἵκηται ἡμέτερον προτὶ ἄστυ Ποσειδάωνι δὲ ταύρους δώδεκα κεκριμένους ἱερεύσομεν, αἴ κ ἐλεήσῃ μηδ ἥμιν περίμηκες ὄρος πόλει ἀμφικαλύψῃ.» Ὣς ἔφαθ, οἱ δ ἔδδεισαν, ἑτοιμάσσαντο δὲ ταύρους. ὣς οἱ μέν ῥ εὔχοντο Ποσειδάωνι ἄνακτι 169. προὐφαίνετο: in zicht kwam.

9 9 Ο ΔΥ Σ Σ Ε Ι Α Σ Ν δήμου Φαιήκων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες, ἑσταότες περὶ βωμόν. ὁ δ ἔγρετο δῖος Ὀδυσσεὺς εὕδων ἐν γαίῃ πατρωΐῃ, οὐδέ μιν ἔγνω, ἤδη δὴν ἀπεών περὶ γὰρ θεὸς ἠέρα χεῦε Παλλὰς Ἀθηναίη, κούρη Διός, ὄφρα μιν αὐτὸν 190 ἄγνωστον τεύξειεν ἕκαστά τε μυθήσαιτο, μή μιν πρὶν ἄλοχος γνοίη ἀστοί τε φίλοι τε, πρὶν πᾶσαν μνηστῆρας ὑπερβασίην ἀποτεῖσαι. τοὔνεκ ἄρ ἀλλοειδέα φαινέσκετο πάντα ἄνακτι, ἀτραπιτοί τε διηνεκέες λιμένες τε πάνορμοι 195 πέτραι τ ἠλίβατοι καὶ δένδρεα τηλεθάοντα. στῆ δ ἄρ ἀναΐξας καί ῥ εἴσιδε πατρίδα γαῖαν, ᾤμωξέν τ ἄρ ἔπειτα καὶ ὣ πεπλήγετο μηρὼ χερσὶ καταπρηνέσσ, ὀλοφυρόμενος δ ἔπος ηὔδα «Ὤ μοι ἐγώ, τέων αὖτε βροτῶν ἐς γαῖαν ἱκάνω; 200 ἤ ῥ οἵ γ ὑβρισταί τε καὶ ἄγριοι οὐδὲ δίκαιοι, ἦε φιλόξεινοι καί σφιν νόος ἐστὶ θεουδής; πῇ δὴ χρήματα πολλὰ φέρω τάδε; πῇ δὲ καὶ αὐτὸς πλάγξομαι; αἴθ ὄφελον μεῖναι παρὰ Φαιήκεσσιν αὐτοῦ ἐγὼ δέ κεν ἄλλον ὑπερμενέων βασιλήων 205 ἐξικόμην, ὅς κέν μ ἐφίλει καὶ ἔπεμπε νέεσθαι. νῦν δ οὔτ ἄρ πῃ θέσθαι ἐπίσταμαι, οὐδὲ μὲν αὐτοῦ καλλείψω, μή πώς μοι ἕλωρ ἄλλοισι γένηται. ὢ πόποι, οὐκ ἄρα πάντα νοήμονες οὐδὲ δίκαιοι ἦσαν Φαιήκων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες, 210 οἵ μ εἰς ἄλλην γαῖαν ἀπήγαγον ἦ τέ μ ἔφαντο ἄξειν εἰς Ἰθάκην εὐδείελον, οὐδ ἐτέλεσσαν. Ζεύς σφεας τείσαιτο ἱκετήσιος, ὅς τε καὶ ἄλλους 191. ἄγνωστον: ἄγνωστος - onherkenbaar (3 x). ἕκαστά τε μυθήσαιτο: gedetailleerde instructies geven ἀτραπιτοί: ἀτραπιτός - voetpad (5 x).

10 Ο Μ Η Ρ Ο Υ 1 0 ἀνθρώπους ἐφορᾷ καὶ τείνυται, ὅς τις ἁμάρτῃ. 215 ἀλλ ἄγε δὴ τὰ χρήματ ἀριθμήσω καὶ ἴδωμαι, μή τί μοι οἴχωνται κοίλης ἐπὶ νηὸς ἄγοντες.» Ὣς εἰπὼν τρίποδας περικαλλέας ἠδὲ λέβητας ἠρίθμει καὶ χρυσὸν ὑφαντά τε εἵματα καλά. τῶν μὲν ἄρ οὔ τι πόθει ὁ δ ὀδύρετο πατρίδα γαῖαν 220 ἑρπύζων παρὰ θῖνα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης, πόλλ ὀλοφυρόμενος. σχεδόθεν δέ οἱ ἦλθεν Ἀθήνη, ἀνδρὶ δέμας εἰκυῖα νέῳ, ἐπιβώτορι μήλων, παναπάλῳ, οἷοί τε ἀνάκτων παῖδες ἔασι, δίπτυχον ἀμφ ὤμοισιν ἔχουσ εὐεργέα λώπην 225 ποσσὶ δ ὑπὸ λιπαροῖσι πέδιλ ἔχε, χερσὶ δ ἄκοντα. τὴν δ Ὀδυσεὺς γήθησεν ἰδὼν καὶ ἐναντίος ἦλθε καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα «Ὦ φίλ, ἐπεί σε πρῶτα κιχάνω τῷδ ἐνὶ χώρῳ, χαῖρέ τε καὶ μή μοί τι κακῷ νόῳ ἀντιβολήσαις, 230 ἀλλὰ σάω μὲν ταῦτα, σάω δ ἐμέ σοὶ γὰρ ἐγώ γε εὔχομαι ὥς τε θεῷ καί σευ φίλα γούναθ ἱκάνω. καί μοι τοῦτ ἀγόρευσον ἐτήτυμον, ὄφρ ἐῢ εἰδῶ τίς γῆ, τίς δῆμος, τίνες ἀνέρες ἐγγεγάασιν; ἤ πού τις νήσων εὐδείελος, ἦέ τις ἀκτὴ 235 κεῖθ ἁλὶ κεκλιμένη ἐριβώλακος ἠπείροιο;» Τὸν δ αὖτε προσέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη «Νήπιός εἰς, ὦ ξεῖν, ἢ τηλόθεν εἰλήλουθας, εἰ δὴ τήνδε τε γαῖαν ἀνείρεαι. οὐδέ τι λίην οὕτω νώνυμός ἐστιν ἴσασι δέ μιν μάλα πολλοί, 240 ἠμὲν ὅσοι ναίουσι πρὸς ἠῶ τ ἠέλιόν τε, ἠδ ὅσσοι μετόπισθε ποτὶ ζόφον ἠερόεντα ἑρπύζων: ἑρπύζω - kruipen, zich voortslepen (3 x) λώπην: λώπη - mantel σάω 1 : imperat. praes. v. σάωμι de athematische vaiant v. σῴζω en σαόω εὔχομαι ὥς τε θεῷ: dramatische ironie μετόπισθε: hier aan de andere kant, achter mij ; eig. van achter ;

11 1 1 Ο ΔΥ Σ Σ Ε Ι Α Σ Ν ἦ τοι μὲν τρηχεῖα καὶ οὐχ ἱππήλατός ἐστιν οὐδὲ λίην λυπρή, ἀτὰρ οὐδ εὐρεῖα τέτυκται. ἐν μὲν γάρ οἱ σῖτος ἀθέσφατος, ἐν δέ τε οἶνος γίνεται αἰεὶ δ ὄμβρος ἔχει τεθαλυῖά τ ἐέρση. 245 αἰγίβοτος δ ἀγαθὴ καὶ βούβοτος ἔστι μὲν ὕλη παντοίη, ἐν δ ἀρδμοὶ ἐπηετανοὶ παρέασι. τῶ τοι, ξεῖν, Ἰθάκης γε καὶ ἐς Τροίην ὄνομ ἵκει, τήν περ τηλοῦ φασὶν Ἀχαιΐδος ἔμμεναι αἴης.» Ὣς φάτο, γήθησεν δὲ πολύτλας δῖος Ὀδυσσεὺς 250 χαίρων ᾗ γαίῃ πατρωΐῃ, ὥς οἱ ἔειπε Παλλὰς Ἀθηναίη, κούρη Διὸς αἰγιόχοιο καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα οὐδ ὅ γ ἀληθέα εἶπε, πάλιν δ ὅ γε λάζετο μῦθον, αἰὲν ἐνὶ στήθεσσι νόον πολυκερδέα νωμῶν 255 «Πυνθανόμην Ἰθάκης γε καὶ ἐν Κρήτῃ εὐρείῃ, τηλοῦ ὑπὲρ πόντου νῦν δ εἰλήλουθα καὶ αὐτὸς χρήμασι σὺν τοίσδεσσι λιπὼν δ ἔτι παισὶ τοσαῦτα φεύγω, ἐπεὶ φίλον υἷα κατέκτανον Ἰδομενῆος, Ὀρσίλοχον πόδας ὠκύν, ὃς ἐν Κρήτῃ εὐρείῃ 260 ἀνέρας ἀλφηστὰς νίκα ταχέεσσι πόδεσσιν, οὕνεκά με στερέσαι τῆς ληΐδος ἤθελε πάσης Τρωϊάδος, τῆς εἵνεκ ἐγὼ πάθον ἄλγεα θυμῷ, ἀνδρῶν τε πτολέμους ἀλεγεινά τε κύματα πείρων, οὕνεκ ἄρ οὐχ ᾧ πατρὶ χαριζόμενος θεράπευον 265 δήμῳ ἔνι Τρώων, ἀλλ ἄλλων ἦρχον ἑταίρων. τὸν μὲν ἐγὼ κατιόντα βάλον χαλκήρεϊ δουρὶ ἀγρόθεν, ἐγγὺς ὁδοῖο λοχησάμενος σὺν ἑταίρῳ Athene staat terwijl ze dit zegt met het gezicht naar het oosten λυπρή: λυπρός - arm, onvruchtbaar ἀθέσφατος: - ontzaglijk veel, ontzaglijk groot (8 x); (zowel bij σῖτος als bij οἶνος) ἀρδμοὶ: ἀρδμός - drenkplaats (2 x) ἀλφηστὰς: ἀλφηστής - graan etend (3 x). νίκα: = ἐνίκαε κατιόντα 268 ἀγρόθεν: terugkerend van de akker.

12 Ο Μ Η Ρ Ο Υ νὺξ δὲ μάλα δνοφερὴ κάτεχ οὐρανόν, οὐδέ τις ἥμεας ἀνθρώπων ἐνόησε, λάθον δέ ἑ θυμὸν ἀπούρας. αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ τόν γε κατέκτανον ὀξέϊ χαλκῷ, αὐτίκ ἐγὼν ἐπὶ νῆα κιὼν Φοίνικας ἀγαυοὺς ἐλλισάμην καί σφιν μενοεικέα ληΐδα δῶκα τούς μ ἐκέλευσα Πύλονδε καταστῆσαι καὶ ἐφέσσαι ἢ εἰς Ἤλιδα δῖαν, ὅθι κρατέουσιν Ἐπειοί. ἀλλ ἦ τοί σφεας κεῖθεν ἀπώσατο ἲς ἀνέμοιο πόλλ ἀεκαζομένους, οὐδ ἤθελον ἐξαπατῆσαι. κεῖθεν δὲ πλαγχθέντες ἱκάνομεν ἐνθάδε νυκτός. σπουδῇ δ ἐς λιμένα προερέσσαμεν, οὐδέ τις ἥμιν δόρπου μνῆστις ἔην μάλα περ χατέουσιν ἑλέσθαι, ἀλλ αὔτως ἀποβάντες ἐκείμεθα νηὸς ἅπαντες. ἔνθ ἐμὲ μὲν γλυκὺς ὕπνος ἐπέλλαβε κεκμηῶτα, οἱ δὲ χρήματ ἐμὰ γλαφυρῆς ἐκ νηὸς ἑλόντες κάτθεσαν, ἔνθα περ αὐτὸς ἐπὶ ψαμάθοισιν ἐκείμην. οἱ δ ἐς Σιδονίην εὖ ναιομένην ἀναβάντες ᾤχοντ αὐτὰρ ἐγὼ λιπόμην ἀκαχήμενος ἦτορ.» Ὣς φάτο, μείδησεν δὲ θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη, χειρί τέ μιν κατέρεξε δέμας δ ἤϊκτο γυναικὶ καλῇ τε μεγάλῃ τε καὶ ἀγλαὰ ἔργα ἰδυίῃ καί μιν φωνήσασ ἔπεα πτερόεντα προσηύδα «Κερδαλέος κ εἴη καὶ ἐπίκλοπος, ὅς σε παρέλθοι ἐν πάντεσσι δόλοισι, καὶ εἰ θεὸς ἀντιάσειε. σχέτλιε, ποικιλομῆτα, δόλων ἄατ, οὐκ ἄρ ἔμελλες, 274. καταστῆσαι καὶ ἐφέσσαι: ὕστερον πρότερον. ἐφέσσαι: inf. aor. v. ἵζω - doen zitten (aan boord) πόλλ ἀεκαζομένους: met grote tegenzin νυκτός: genit. temp μνῆστις: c. genit. - gedachte aan ; verw. m. μιμνήσκω κατέρεξε: καταῤῥέζω - strelen, liefkozen (8 x) κερδαλέος: - voordelig, nuttig, slim* (5 x). ἐπίκλοπος: - sluw, doortrapt (5 x). ὅς σε παρέλθοι: die jou overtreft ἄατ : ἄατος = ἆτος - onverzadelijk (7 x); niet te verwarren met ἀάατος - onfeilbaar (de boogwedstrijd in bk. 22), niet te misleiden (de Styx in bk. XIV); vlg.

13 1 3 Ο ΔΥ Σ Σ Ε Ι Α Σ Ν οὐδ ἐν σῇ περ ἐὼν γαίῃ, λήξειν ἀπατάων μύθων τε κλοπίων, οἵ τοι πεδόθεν φίλοι εἰσίν. 295 ἀλλ ἄγε μηκέτι ταῦτα λεγώμεθα, εἰδότες ἄμφω κέρδε, ἐπεὶ σὺ μέν ἐσσι βροτῶν ὄχ ἄριστος ἁπάντων βουλῇ καὶ μύθοισιν, ἐγὼ δ ἐν πᾶσι θεοῖσι μήτι τε κλέομαι καὶ κέρδεσιν οὐδὲ σύ γ ἔγνως Παλλάδ Ἀθηναίην, κούρην Διός, ἥ τέ τοι αἰεὶ 300 ἐν πάντεσσι πόνοισι παρίσταμαι ἠδὲ φυλάσσω, καὶ δέ σε Φαιήκεσσι φίλον πάντεσσιν ἔθηκα. νῦν αὖ δεῦρ ἱκόμην, ἵνα τοι σὺν μῆτιν ὑφήνω χρήματά τε κρύψω, ὅσα τοι Φαίηκες ἀγαυοὶ ὤπασαν οἴκαδ ἰόντι ἐμῇ βουλῇ τε νόῳ τε, 305 εἴπω θ ὅσσα τοι αἶσα δόμοισ ἔνι ποιητοῖσι κήδε ἀνασχέσθαι σὺ δὲ τετλάμεναι καὶ ἀνάγκῃ, μηδέ τῳ ἐκφάσθαι μήτ ἀνδρῶν μήτε γυναικῶν, πάντων, οὕνεκ ἄρ ἦλθες ἀλώμενος, ἀλλὰ σιωπῇ πάσχειν ἄλγεα πολλά, βίας ὑποδέγμενος ἀνδρῶν.» 310 Τὴν δ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς «Ἀργαλέον σε, θεά, γνῶναι βροτῷ ἀντιάσαντι καὶ μάλ ἐπισταμένῳ σὲ γὰρ αὐτὴν παντὶ ἐΐσκεις. τοῦτο δ ἐγὼν εὖ οἶδ, ὅτι μοι πάρος ἠπίη ἦσθα, εἷος ἐνὶ Τροίῃ πολεμίζομεν υἷες Ἀχαιῶν 315 sommigen (o.a. Mehler) gaat het niet om twee te onderscheiden betekenissen, maar om twee te onderscheiden woorden πεδόθεν: - vanaf de grond, hartgrondig οὐδὲ σύ γ ἔγνως: Bruijn & Spoelder vatten de zin die hier begint op als vraagzin ὅσσα κήδε ἀνασχέσθαι: wie de Odyssee al eens heeft gelezen zonder speciale aandacht voor het tijdsverloop krijgt de indruk dat Odysseus nog een lange periode van ellende en vernedering te wachten staat voordat hij met Penelope verenigd wordt, maar dat valt nogal mee: drie, zonder meer relaxed te noemen dagen en nachten bij de zwijnenhoeder, dan naar het paleis, waar al na één dag en één nacht (beide zeer rijk aan belevenissen) de dag van wraak en hereniging aanbreekt. ποιητοῖσι: sc. ἐύ.

14 Ο Μ Η Ρ Ο Υ αὐτὰρ ἐπεὶ Πριάμοιο πόλιν διεπέρσαμεν αἰπήν, βῆμεν δ ἐν νήεσσι, θεὸς δ ἐκέδασσεν Ἀχαιούς, οὔ σ ἔτ ἔπειτα ἴδον, κούρη Διός, οὐδ ἐνόησα νηὸς ἐμῆς ἐπιβᾶσαν, ὅπως τί μοι ἄλγος ἀλάλκοις. ἀλλ αἰεὶ φρεσὶν ᾗσιν ἔχων δεδαϊγμένον ἦτορ ἠλώμην, εἷός με θεοὶ κακότητος ἔλυσαν πρίν γ ὅτε Φαιήκων ἀνδρῶν ἐν πίονι δήμῳ θάρσυνάς τ ἐπέεσσι καὶ ἐς πόλιν ἤγαγες αὐτή. νῦν δέ σε πρὸς πατρὸς γουνάζομαι οὐ γὰρ ὀΐω ἥκειν εἰς Ἰθάκην εὐδείελον, ἀλλά τιν ἄλλην γαῖαν ἀναστρέφομαι σὲ δὲ κερτομέουσαν ὀΐω ταῦτ ἀγορευέμεναι, ἵν ἐμὰς φρένας ἠπεροπεύῃς εἰπέ μοι εἰ ἐτεόν γε φίλην ἐς πατρίδ ἱκάνω.» Τὸν δ ἠμείβετ ἔπειτα θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη «Αἰεί τοι τοιοῦτον ἐνὶ στήθεσσι νόημα τῶ σε καὶ οὐ δύναμαι προλιπεῖν δύστηνον ἐόντα, οὕνεκ ἐπητής ἐσσι καὶ ἀγχίνοος καὶ ἐχέφρων. ἀσπασίως γάρ κ ἄλλος ἀνὴρ ἀλαλήμενος ἐλθὼν ἵετ ἐνὶ μεγάροισ ἰδέειν παῖδάς τ ἄλοχόν τε σοὶ δ οὔ πω φίλον ἐστὶ δαήμεναι οὐδὲ πυθέσθαι, πρίν γ ἔτι σῆς ἀλόχου πειρήσεαι, ἥ τέ τοι αὔτως ἧσται ἐνὶ μεγάροισιν, ὀϊζυραὶ δέ οἱ αἰεὶ φθίνουσιν νύκτες τε καὶ ἤματα δάκρυ χεούσῃ. αὐτὰρ ἐγὼ τὸ μὲν οὔ ποτ ἀπίστεον, ἀλλ ἐνὶ θυμῷ ᾔδε, ὃ νοστήσεις ὀλέσας ἄπο πάντας ἑταίρους ἀλλά τοι οὐκ ἐθέλησα Ποσειδάωνι μάχεσθαι 321. εἷός ἔλυσαν: totdat verlosten ἀναστρέφομαι: c. acc. bevind ik mij in δύστηνον: δύστηνος - ongelukkig (22 x) ἐπητής: - vriendelijk (2 x). ἀγχίνοος: - gevat, scherpzinnig ἵετ : irrealis αὔτως: dag in dag uit τὸ μὲν: wat hier wordt bedoeld wordt duidelijk gemaakt in het volgende vers met ὃ = ὅτι. ἀπίστεον: imperf. v. ἀπιστέω - betwijfelen.

15 1 5 Ο ΔΥ Σ Σ Ε Ι Α Σ Ν πατροκασιγνήτῳ, ὅς τοι κότον ἔνθετο θυμῷ, χωόμενος ὅτι οἱ υἱὸν φίλον ἐξαλάωσας. ἀλλ ἄγε τοι δείξω Ἰθάκης ἕδος, ὄφρα πεποίθῃς Φόρκυνος μὲν ὅδ ἐστὶ λιμήν, ἁλίοιο γέροντος, 345 ἥδε δ ἐπὶ κρατὸς λιμένος τανύφυλλος ἐλαίη [ἀγχόθι δ αὐτῆς ἄντρον ἐπήρατον ἠεροειδές, ἱρὸν Νυμφάων, αἳ Νηϊάδες καλέονται ] τοῦτο δέ τοι σπέος εὐρὺ κατηρεφές, ἔνθα σὺ πολλὰς ἕρδεσκες Νύμφῃσι τεληέσσας ἑκατόμβας 350 τοῦτο δὲ Νήριτόν ἐστιν ὄρος καταειμένον ὕλῃ.» Ὣς εἰποῦσα θεὰ σκέδασ ἠέρα, εἴσατο δὲ χθών γήθησέν τ ἄρ ἔπειτα πολύτλας δῖος Ὀδυσσεὺς χαίρων ᾗ γαίῃ, κύσε δὲ ζείδωρον ἄρουραν. αὐτίκα δὲ Νύμφῃσ ἠρήσατο χεῖρας ἀνασχών 355 «Νύμφαι Νηϊάδες, κοῦραι Διός, οὔ ποτ ἐγώ γε ὄψεσθ ὔμμ ἐφάμην νῦν δ εὐχωλῇσ ἀγανῇσι χαίρετ ἀτὰρ καὶ δῶρα διδώσομεν, ὡς τὸ πάρος περ, αἴ κεν ἐᾷ πρόφρων με Διὸς θυγάτηρ ἀγελείη αὐτόν τε ζώειν καί μοι φίλον υἱὸν ἀέξῃ.» 360 Τὸν δ αὖτε προσέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη «Θάρσει, μή τοι ταῦτα μετὰ φρεσὶ σῇσι μελόντων ἀλλὰ χρήματα μὲν μυχῷ ἄντρου θεσπεσίοιο θείομεν αὐτίκα νῦν, ἵνα περ τάδε τοι σόα μίμνῃ αὐτοὶ δὲ φραζώμεθ, ὅπως ὄχ ἄριστα γένηται.» 365 Ὣς εἰποῦσα θεὰ δῦνε σπέος ἠεροειδές, 344. Ἰθάκης ἕδος: de zetel van Ithaca, d.w.z. het landschap εἴσατο: vertoonde zich, werd zichtbaar ; aor. v. εἴδομαι - gezien worden; een ander εἴσατο is aor. v. εἶμι εὐχωλῇσ : εὐχωλή - belofte, gelofte*, grootspraak, gesnoef. ἀγανῇσι: ἀγανός - vriendelijk ἀέξῃ: coni. praes. tot volwassenheid brengt θάρσει: wees gerust. μή τοι ταῦτα μετὰ φρεσὶ σῇσι μελόντων: maak je niet druk θείομεν: = θήομεν coni. aor. v. τίθημι.

16 Ο Μ Η Ρ Ο Υ μαιομένη κευθμῶνας ἀνὰ σπέος αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς ἄσσον πάντ ἐφόρει, χρυσὸν καὶ ἀτειρέα χαλκὸν εἵματά τ εὐποίητα, τά οἱ Φαίηκες ἔδωκαν. καὶ τὰ μὲν εὖ κατέθηκε, λίθον δ ἐπέθηκε θύρῃσι Παλλὰς Ἀθηναίη, κούρη Διὸς αἰγιόχοιο. Τὼ δὲ καθεζομένω ἱερῆς παρὰ πυθμέν ἐλαίης φραζέσθην μνηστῆρσιν ὑπερφιάλοισιν ὄλεθρον. τοῖσι δὲ μύθων ἦρχε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη «Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν Ὀδυσσεῦ, φράζευ ὅπως μνηστῆρσιν ἀναιδέσι χεῖρας ἐφήσεις, οἳ δή τοι τρίετες μέγαρον κάτα κοιρανέουσι, μνώμενοι ἀντιθέην ἄλοχον καὶ ἕδνα διδόντες ἡ δὲ σὸν αἰεὶ νόστον ὀδυρομένη κατὰ θυμὸν πάντας μέν ῥ ἔλπει καὶ ὑπίσχεται ἀνδρὶ ἑκάστῳ, ἀγγελίας προϊεῖσα, νόος δέ οἱ ἄλλα μενοινᾷ.» Τὴν δ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς «Ὢ πόποι, ἦ μάλα δὴ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο φθείσεσθαι κακὸν οἶτον ἐνὶ μεγάροισιν ἔμελλον, εἰ μή μοι σὺ ἕκαστα, θεά, κατὰ μοῖραν ἔειπες. ἀλλ ἄγε μῆτιν ὕφηνον, ὅπως ἀποτείσομαι αὐτούς πὰρ δέ μοι αὐτὴ στῆθι μένος πολυθαρσὲς ἐνεῖσα, οἷον ὅτε Τροίης λύομεν λιπαρὰ κρήδεμνα. αἴ κέ μοι ὣς μεμαυῖα παρασταίης, γλαυκῶπι, καί κε τριηκοσίοισιν ἐγὼν ἄνδρεσσι μαχοίμην σὺν σοί, πότνα θεά, ὅτε μοι πρόφρασσ ἐπαρήγοις.» Τὸν δ ἠμείβετ ἔπειτα θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη «Καὶ λίην τοι ἐγώ γε παρέσσομαι, οὐδέ με λήσεις, ὁππότε κεν δὴ ταῦτα πενώμεθα καί τιν ὀΐω 367. μαιομένη κευθμῶνας: op de tast schuilhoeken zoekend διδόντες: aanbiedend ἔλπει: ἔλπω c. acc. - hoop geven aan 387. πολυθαρσὲς: πολυθαρσής - onverschrokken (3 x). ἐνεῖσα: part. aor. fem. v. ἐνίημι.

17 1 7 Ο ΔΥ Σ Σ Ε Ι Α Σ Ν αἵματί τ ἐγκεφάλῳ τε παλαξέμεν ἄσπετον οὖδας 395 [ἀνδρῶν μνηστήρων, οἵ τοι βίοτον κατέδουσιν.] ἀλλ ἄγε σ ἄγνωστον τεύξω πάντεσσι βροτοῖσι κάρψω μὲν χρόα καλὸν ἐνὶ γναμπτοῖσι μέλεσσι, ξανθὰς δ ἐκ κεφαλῆς ὀλέσω τρίχας, ἀμφὶ δὲ λαῖφος ἕσσω, ὅ κεν στυγέῃσιν ἰδὼν ἄνθρωπος ἔχοντα, 400 κνυζώσω δέ τοι ὄσσε πάρος περικαλλέ ἐόντε, ὡς ἂν ἀεικέλιος πᾶσι μνηστῆρσι φανήῃς σῇ τ ἀλόχῳ καὶ παιδί, τὸν ἐν μεγάροισιν ἔλειπες. αὐτὸς δὲ πρώτιστα συβώτην εἰσαφικέσθαι, ὅς τοι ὑῶν ἐπίουρος, ὁμῶς δέ τοι ἤπια οἶδε, 405 παῖδά τε σὸν φιλέει καὶ ἐχέφρονα Πηνελόπειαν. δήεις τόν γε σύεσσι παρήμενον αἱ δὲ νέμονται πὰρ Κόρακος πέτρῃ ἐπί τε κρήνῃ Ἀρεθούσῃ, ἔσθουσαι βάλανον μενοεικέα καὶ μέλαν ὕδωρ πίνουσαι, τά θ ὕεσσι τρέφει τεθαλυῖαν ἀλοιφήν. 410 ἔνθα μένειν καὶ πάντα παρήμενος ἐξερέεσθαι, ὄφρ ἂν ἐγὼν ἔλθω Σπάρτην ἐς καλλιγύναικα Τηλέμαχον καλέουσα, τεὸν φίλον υἱόν, Ὀδυσσεῦ ὅς τοι ἐς εὐρύχορον Λακεδαίμονα πὰρ Μενέλαον ᾤχετο πευσόμενος μετὰ σὸν κλέος, εἴ που ἔτ εἴης.» 415 Τὴν δ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς «Τίπτε τ ἄρ οὔ οἱ ἔειπες, ἐνὶ φρεσὶ πάντα ἰδυῖα; ἦ ἵνα που καὶ κεῖνος ἀλώμενος ἄλγεα πάσχῃ πόντον ἐπ ἀτρύγετον, βίοτον δέ οἱ ἄλλοι ἔδωσι;» Τὸν δ ἠμείβετ ἔπειτα θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη ἄσπετον οὖδας: de onmetelijke bodem κάρψω: fut. v. κάρφω - laten verschrompelen (2 x) λαῖφος: - lompen ἕσσω: fut. v. ἕννυμι κνυζώσω: κνυζόω - dof maken (2 x) παρήμενον: πάρημαι - bij iets of iemand zitten βάλανον: collectief gebruikt κλέος: - roep, roem, tijding*.

18 Ο Μ Η Ρ Ο Υ «Μὴ δή τοι κεῖνός γε λίην ἐνθύμιος ἔστω. αὐτή μιν πόμπευον, ἵνα κλέος ἐσθλὸν ἄροιτο κεῖσ ἐλθών ἀτὰρ οὔ τιν ἔχει πόνον, ἀλλὰ ἕκηλος ἧσται ἐν Ἀτρεΐδαο δόμοις, παρὰ δ ἄσπετα κεῖται. ἦ μέν μιν λοχόωσι νέοι σὺν νηῒ μελαίνῃ, ἱέμενοι κτεῖναι, πρὶν πατρίδα γαῖαν ἱκέσθαι ἀλλὰ τά γ οὐκ ὀΐω πρὶν καί τινα γαῖα καθέξει ἀνδρῶν μνηστήρων, οἵ τοι βίοτον κατέδουσιν.» Ὣς ἄρα μιν φαμένη ῥάβδῳ ἐπεμάσσατ Ἀθήνη. κάρψε μέν οἱ χρόα καλὸν ἐνὶ γναμπτοῖσι μέλεσσι, ξανθὰς δ ἐκ κεφαλῆς ὄλεσε τρίχας, ἀμφὶ δὲ δέρμα πάντεσσιν μελέεσσι παλαιοῦ θῆκε γέροντος, κνύζωσεν δέ οἱ ὄσσε πάρος περικαλλέ ἐόντε ἀμφὶ δέ μιν ῥάκος ἄλλο κακὸν βάλεν ἠδὲ χιτῶνα, ῥωγαλέα ῥυπόωντα, κακῷ μεμορυγμένα καπνῷ ἀμφὶ δέ μιν μέγα δέρμα ταχείης ἕσσ ἐλάφοιο, ψιλόν δῶκε δέ οἱ σκῆπτρον καὶ ἀεικέα πήρην, πυκνὰ ῥωγαλέην ἐν δὲ στρόφος ἦεν ἀορτήρ. Τώ γ ὣς βουλεύσαντε διέτμαγεν ἡ μὲν ἔπειτα ἐς Λακεδαίμονα δῖαν ἔβη μετὰ παῖδ Ὀδυσῆος μὴ δή τοι κεῖνός γε λίην ἐνθύμιος ἔστω: variatie op μή τοι ταῦτα μετὰ φρεσὶ σῇσι μελόντων vs παρὰ δ ἄσπετα κεῖται: sc. χρήματα ἐπεμάσσατ : aor. v. ἐπιμαίομαι ῥάκος: - vod, lap (11 x) = λαῖφος vs ῥωγαλέα: ῥωγαλέος - gescheurd (6 x). ῥυπόωντα: ῥυπάω - vuil zijn (6 x). μεμορυγμένα: verontreinigd ; μορύσσω - verontreinigen πήρην: πήρη - knapzak (6 x) στρόφος: - koord (3 x). ἀορτήρ: - draagband, bandelier (5 x) διέτμαγεν: = διετμάγησαν aor. pass. v. διατμήγω - doorsnijden, scheiden; pass. uiteengaan.