ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 ΘΕΜΑΤΑ. Άρθρα. Απαντήσεις Φορολογικής Επιτροπής - Τεχνικού Γραφείου

Transcript

1 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 ΘΕΜΑΤΑ Άρθρα Απαντήσεις Φορολογικής Επιτροπής - Τεχνικού Γραφείου Εγκύκλιοι Διαταγές Υπουργείου Οικονομικών: ΚΦΕ / ΚΦΔ / ΦΠΑ Γνωμοδοτήσεις Σ.Λ.Ο.Τ. Λοιπά Θέματα Εργατικά - Ασφαλιστικά

2 Τα πνευματικά δικαιώματα της παρούσας δημοσίευσης του Ενημερωτικού Δελτίου της «ΣΟΛ α.ε.», ανήκουν αποκλειστικά στην εταιρεία αυτή. Σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/93, όπως ισχύει, η εταιρεία δεν παρέχει την άδεια σε οποιονδήποτε να αναπαράγει το σύνολο, μέρος ή αποσπάσματα της έκδοσης, χωρίς γραπτή άδεια των αρμοδίων οργάνων της. Η χρήση των κειμένων χωρίς άδεια, επισύρει τις ποινές που προβλέπονται από το νόμο και ιδρύει υποχρέωση αποζημίωσης της εταιρείας. Οι απόψεις που περιέχονται, είναι απόψεις της συντακτικής επιτροπής ή των αρθρογράφων, δεν είναι δεσμευτικές για τις Ελληνικές Φορολογικές Αρχές, οποιαδήποτε άλλη Αρχή ή οποιοδήποτε Δικαστήριο και δεν δίδεται διασφάλιση σε οποιονδήποτε χρήστη ότι οι παραπάνω Αρχές δεν θα αποφασίσουν διαφορετικά από τις απόψεις που εκφράζονται στο παρόν.

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Α. ΑΡΘΡΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΓΙΑ ΕΚΠΤΩΣΗ ΤΟΚΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΡΙΤΟΥΣ (Άρθρο 23 περ. α Ν. 4172/2013)... 5 Β. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ - ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ Γ. ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ ΔΙΑΤΑΓΕΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Ι. ΚΦΕ (Ν. 4172/2013) Αριθμ. ΔΕΛ Β ΕΞ 2018 Εξαίρεση από την υποβολή, σύμφωνα με την /7222/ΔΕ-Β/ (ΦΕΚ 951 Β) ΑΥΟ όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, συμφωνητικών που καταρτίζονται μεταξύ της εταιρείας KEN ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Α.Ε. με Α.Φ.Μ και των συνδρομητών πελατών της Αριθμ. πρωτ.: ΔΕΑΦ ΕΞ 2018 Φορολογική μεταχείριση των αποζημιώσεων για έξοδα κίνησης που καταβάλλονται κατά την παροχή μισθωτής εργασίας στην αλλοδαπή Αριθμ. πρωτ.: ΔΕΑΦ Β ΕΞ 2018 Φορολογική μεταχείριση αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών που συστήθηκαν με τον α.ν.1627/ Αριθμ. πρωτ.: ΔΕΑΦ Β ΕΞ 2018 Εφαρμογήτων διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 27 του ν. 4172/ ΠΟΛ.1044/2018 Τύπος και περιεχόμενο της «ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ» -Έντυπο Ε ΠΟΛ.1057/2018 Τύπος και περιεχόμενο των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2017 των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων του άρθρου 45 του ν. 4172/2013 και καθορισμός δικαιολογητικών που υποβάλλονται μ' αυτές - Υποβολή με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων του άρθρου 45 του ν. 4172/ ΠΟΛ.1063/2018 Πληροφόρηση της Φορολογικής Αρχής ως προς τις Συναλλαγές Αγορών με Ηλεκτρονικά Μέσα Πληρωμών ΠΟΛ.1067/2018 Τροποποίηση της ΠΟΛ 1124/2015 απόφασης Γ.Γ.Δ.Ε. περί του καθορισμού της διαδικασίας εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013, Φ.Ε.Κ. 170 Α ), σχετικά με το Ετήσιο Πιστοποιητικό που εκδίδεται από Νόμιμους Ελεγκτές και ελεγκτικά γραφεία εγγεγραμμένα στο δημόσιο Μητρώο του ν. 3693/2008 (Φ.Ε.Κ. 174 Α ) ΠΟΛ.1068/2018 Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2017, των λοιπών εντύπων και των δικαιολογητικών εγγράφων που συνυποβάλλονται με αυτή ΠΟΛ.1069/2018 Οδηγίες για τη συμπλήρωση και την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων φορολογικού έτους ΠΟΛ.1072/2018 Οδηγίες συμπλήρωσης εντύπου Ε3 (Κατάσταση Οικονομικών Στοιχείων από Επιχειρηματική Δραστηριότητα) και Κατάστασης Φορολογικής Αναμόρφωσης φορολογικού έτους ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 ΕΚΔΟΤΗΣ ΣΟΛ α.ε. ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Γιώργος Σταματίου Βιβή Τσίρκα Κώστας Νιώτης Θανάσης Παπαποστόλου Κώστας Χάνας ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΟΡΚΩΤΟΙ ΛΟΓΙΣΤΕΣ α.ε. Φωκίωνος Νέγρη Αθήνα Τηλ.: Fax: solae@solae.gr /// 3

4 ΙΙ. ΚΦΔ (Ν. 4174/2013) Αριθμ. πρωτ.: Γ.Δ.Φ.Δ ΕΞ 2018 Ανάγκη υλοποίησης της ΠΟΛ 1159/ ΔΕΛ Α ΕΞ 2018 Τροποποίηση της αριθμ. ΔΕΛ Β ΕΞ 2017/ (Β 4640) απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων περί καθορισμού του αριθμού φορολογικών ελέγχων που θα διενεργηθούν κατά το έτος 2018, όπως ισχύει ΠΟΛ.1055/2018 Παροχή οδηγιών για την εφαρμογή της Απόφασης Υπουργού Οικονομικών ΠΟΛ 1223/ (Β' 4643) σχετικά με τη ρύθμιση οφειλών προς το Δημόσιο έως πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ - Κοινοποίηση των διατάξεων του άρθρου 60 του ν. 4520/2018 (Α' 30), με το οποίο αντικαταστάθηκε η παράγραφος 21 του άρθρου 15 του ν. 4469/2017 (Α' 62) ΠΟΛ.1056/2018 Κοινοποίηση των διατάξεων του άρθρου 29 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, όπως ισχύει, και παροχή οδηγιών και υποδειγμάτων για την εφαρμογή της Διεθνούς Διοικητικής Συνεργασίας στο πεδίο της άμεσης φορολογίας, αναφορικά με την ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος, την αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών, τη διοικητική κοινοποίηση εγγράφων και την ανατροφοδότηση ΠΟΛ.1061/2018 Παράταση καταβολής βεβαιωμένων στη Φορολογική Διοίκηση οφειλών κατά τις ημέρες ειδικής αργίας «διατραπεζικών συναλλαγών» ΙΙΙ. ΦΠΑ (Ν. 2859/2000) Αριθμ. πρωτ.: ΔΕΕΦ Α ΕΞ 2018 Σχετικά με τον ΦΠΑ στην παράδοση των εφημερίδων και περιοδικών από τις εκδοτικές και εισαγωγικές επιχειρήσεις ΠΟΛ.1022/2018 Εφαρμογή διατάξεων ΦΠΑ στην χορήγηση και ανανέωση του ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος των Φορτηγών Δημόσιας Χρήσης (Φ.Δ.Χ.) και των Ειδικών Τουριστικών Λεωφορείων Δ.Χ. (Τ.Λ.Δ.Χ.) ΠΟΛ.1034/2018 Διαδικασία έκπτωσης Φ.Π.Α. εισροών ενεργειακών προϊόντων, αλκοόλης και αλκοολούχων ποτών και βιομηχανοποιημένων καπνών ΠΟΛ.1038/2018 Τροποποίηση της απόφασης του Υπουργού Οικονομικών /4752/0014/ΠΟΛ.1196/ , περί απαλλαγής από το φόρο προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.) των Ενόπλων Δυνάμεων του ΝΑΤΟ ΠΟΛ.1059/2018 Εφαρμογή διατάξεων ΦΠΑ στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού Δ. ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ Σ.Λ.Ο.Τ Σ.Λ.Ο.Τ. αριθ. πρωτ.: 15 ΕΞ Περί υποχρεωτικής χρήσης του σχεδίου λογαριασμών των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 22 ΕΞ Λογιστικές εγγραφές σε περίπτωση πλειστηριασμού Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 36 ΕΞ Παραστατικά ελαιοτριβείου σε αγρότες ειδικού και κανονικού καθεστώτος Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 55 ΕΞ Λογιστική παρακολούθηση υποκαταστημάτων Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 104 ΕΞ Κρυπτονομίσματα Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 224 ΕΞ Εισφορά Μετοχικού Κεφαλαίου σε Κρυπτονόμισμα Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 295 ΕΞ Απόσβεση παγίου που βρίσκεται σε αδράνεια Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 315 ΕΞ Ταμειακή διευκόλυνση συνδεδεμένων επιχ/σεων Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 2476 ΕΞ Εφαρμογή Ε.Λ.Π Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 2503 ΕΞ Ερώτημα για αύξηση κεφαλαίου ΑΕ Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 2522 ΕΞ Λήψη τιμολογίου ξένου οίκου για κάλυψη εξόδων Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 2660 ΕΞ Λογιστικές εγγραφές αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας Σ.ΛΟ.Τ. αριθμ. πρωτ.: 338 ΕΞ Προεισπραχθέντα έσοδα με απλογραφικά βιβλία Ε. ΛΟΙΠΑ ΘΕΜΑΤΑ Αριθμ /2017 Δεύτερη (2η) προκήρυξη καθεστώτος ενισχύσεων «Γενική Επιχειρηματικότητα» του αναπτυξιακού νόμου 4399/2016 Όπως τροποποιήθηκε με τις Υπουργικές Αποφάσεις 16406/ και 37798/ Αριθμ /2018 Δεύτερη (2η) προκήρυξη καθεστώτος ενισχύσεων «Νέες ανεξάρτητες ΜΜΕ» του αναπτυξιακού νόμου 4399/ Αριθμ /2018 Δεύτερη (2η) Προκήρυξη καθεστώτος «Ενισχύσεις Μηχανολογικού Εξοπλισμού» του αναπτυξιακού ν. 4399/ Αριθμ. πρωτ.: ΔΕΛ Ε ΕΞ 2018 Κοινοποίηση της αριθ. 259/2017 γνωμοδότησης, του Ν.Σ.Κ., σχετικά με τις προϋποθέσεις εγγραφής, Κοινοπραξίας στο ΓΕΜΗ Γνωμοδότηση ΝΣΚ 259/2017 Εγγραφή κοινοπραξιών στο Γ.Ε.ΜΗ ΠΟΛ.1058/2018 Κοινοποίηση της υπ αριθμ. 287/2017 Γνωμοδότησης του ΝΣΚ σχετικά με την δικαστική εκχώρηση εργολαβικού ανταλλάγματος Γνωμοδότηση ΝΣΚ 287/2017 Φόρος Μεταβίβασης Ακινήτου (ΦΜΑ). Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ). Εργολαβική σύμβαση. Προσύμφωνο. Εκχώρηση (δικαστική). Κατάσχεση ειδικού περιουσιακού στοιχείου ΠΟΛ.1064/2018 Οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή, από , του «Φόρου διαμονής» ΣΤ. ΕΡΓΑΤΙΚΑ - ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΕΘΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Εγκύκλιος Ε.Φ.Κ.Α. αρ. 14/2018 Μείωση εισφοράς κατά 50% ασφαλισμένων που συμπληρώνουν 40 έτη ασφάλισης Αριθμ. πρωτ.: Δ.15/Δ'/619/15/2018 Ασφαλιστικές εισφορές μελών εταιρειών ή/και διαχειριστών Αριθμ. πρωτ.: Φ.80000/οικ.12151/274/2018 Οδηγίες για την εφαρμογή του άρθρου 20 του ν.4387/2016 για την απασχόληση συνταξιούχων λόγω γήρατος ///

5 Α. ΑΡΘΡΑ Τα άρθρα των συναδέλφων που δημοσιεύονται, εκφράζουν τις προσωπικές επιστημονικές απόψεις των συγγραφέων ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΓΙΑ ΕΚΠΤΩΣΗ ΤΟΚΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΡΙΤΟΥΣ (Άρθρο 23 περ. α Ν. 4172/2013) του Μιχάλη Τσιάβου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή Μέλους του Τεχνικού Γραφείου της ΣΟΛ α.ε. Αθήνα, 10/4/2018 Αφιερώνεται στη μνήμη του συνάδελφου και φίλου Παναγιώτη Παντάρη, επί σειρά ετών μέλους του Τεχνικού Γραφείου και της Φορολογικής Επιτροπής της ΣΟΛ Α.Ε., που έφυγε από τη ζωή στις 3/3/2018 στα 66 του χρόνια. Στις διατάξεις της περιπτ. α του άρθρου 23 του Ν.4172/2013 (Μη εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες), ορίζεται ότι: «Οι ακόλουθες δαπάνες δεν εκπίπτουν: α) τόκοι από δάνεια που λαμβάνει η επιχείρηση από τρίτους, εκτός από τα τραπεζικά δάνεια, διατραπεζικά δάνεια, καθώς και τα ομολογιακά δάνεια που εκδίδουν ανώνυμες εταιρείες κατά το μέτρο που υπερβαίνουν τους τόκους που θα προέκυπταν εάν το επιτόκιο ήταν ίσο με το επιτόκιο των δανείων αλληλόχρεων λογαριασμών προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, όπως αυτό αναφέρεται στο στατιστικό δελτίο οικονομικής συγκυρίας της Τράπεζας της Ελλάδος για την πλησιέστερη χρονική περίοδο πριν την ημερομηνία δανεισμού, β).». Το στατιστικό δελτίο οικονομικής συγκυρίας (Δ.Ο.Σ.), είναι ένα πολυσέλιδο ηλεκτρονικό έντυπο που εκδίδεται πλέον ανά δίμηνο από την Τράπεζα της Ελλάδος και τα στοιχεία για το επιτόκιο ενός μηνός δημοσιοποιούνται με υστέρηση. Ο πίνακας που μας ενδιαφέρει είναι ο Πίνακας «ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΔΑΝΕΙΩΝ ΣΕ ΕΥΡΩ ΧΩΡΙΣ ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΗ ΔΙΑΡ- ΚΕΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΓΧΩΡΙΑ ΝΧΙ 1 ΠΡΟΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ (ποσοστό % ετησίως)». Για το θέμα αυτό υπάρχει εκτενής αναφορά στην ΠΟΛ.1113/ Στο παράδειγμα της παραπάνω εγκυκλίου αναφέρεται ότι: «Τον Μάιο του 2015 η επιχείρηση Α λαμβάνει δάνειο ευρώ από μη συνδεδεμένη επιχείρηση με επιτόκιο 12%. Επίσης, λαμβάνει δάνειο ευρώ από συνδεδεμένη επιχείρηση με επιτόκιο 10% και τραπεζικό δάνειο ευρώ με επιτόκιο 11%. Το επιτόκιο δανείων αλληλόχρεων λογαριασμών προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις της το Μάρτιο του 2015, όπως αυτό αναφέρεται στο στατιστικό δελτίο οικονομικής συγκυρίας της Τράπεζας της Ελλάδος, είναι 6,25%...». Στην εγκύκλιο αυτή, που συντάχθηκε το Μάϊο του 2015, υπάρχει παράδειγμα για δάνειο που συνάφθηκε τον ίδιο μήνα σύνταξης της ερμηνείας. Το επιτόκιο του παραδείγματος προέρχεται από το τεύχος Μάρτιος - Απρίλιος 2015, με τελευταίο διαθέσιμο επιτόκιο αυτό του Μαρτίου Ο συντάκτης της ερμηνευτικής εγκυκλίου, αναζήτησε την δημοσιευμένη πληροφορία κατά την ημερομηνία σύναψης της σύμβασης και όχι τη μεταγενέστερη δημοσίευση ιστορικών στοιχείων, γεγονός που επιβεβαιώνεται και με τη διατύπωση: «Το σχετικό επιτόκιο που λαμβάνεται υπόψη είναι το τελευταίο επίσημα δημοσιευμένο επιτόκιο της πλησιέστερης χρονικής περιόδου πριν την ημερομηνία δανεισμού, όπως αυτό αναφέρεται στο στατιστικό δελτίο οικονομικής συγκυρίας της Τράπεζας της Ελλάδος». Η μεταγενέστερη έρευνα για το επιτόκιο που πρέπει να ληφθεί υπόψη, δημιουργεί δυσκολίες, αφού τα Δ.Ο.Σ δεν φέρουν ημερομηνία δημοσιοποίησης. Σχετική ένδειξη, που δεν προσδιορίζει την ημερομηνία έκδοσης, αλλά αποκλείει προγενέστερη έκδοση, είναι η πληροφορία της μορφής: «Η τελευταία ημερομηνία για τα στατιστικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στο παρόν τεύχος ήταν η 4η Μαΐου 2015». (Η συγκεκριμένη διατύπωση αφορά το τεύχος Μαρτίου Απριλίου 2015 που εκδόθηκε (αναρτήθηκε) στην Ιστοσελίδα της Τράπεζας της Ελλάδος στις 12/5/ Νομισματικά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα /// 5

6 Σε κάθε έκδοση ο πίνακας περιλαμβάνει και επιτόκια προηγούμενων μηνών. Στο τελευταίο δημοσιευμένο τεύχος Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2018 (κατά την ημερομηνία σύνταξης αυτού του άρθρου) περιλαμβάνονται τα επιτόκια από Οκτώβριο 2016 έως Ιανουάριο 2018, που όπως αναφέραμε δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς να γνωρίζουμε την ημερομηνία ανάρτησής τους. Τα τεύχη είναι διαθέσιμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση: ( Sdos.aspx?Filter_By=4) Η αυθεντική μορφή του πίνακα που περιλαμβάνεται στο τεύχος Ιανουάριος Φεβρουάριος 2018, έχει ως εξής: 6 ///

7 Για τον υπολογισμό των μη εκπιπτόμενων τόκων των δανείων αυτής της κατηγορίας, τα πραγματικά επιτόκια θα πρέπει να συγκριθούν με τα επιτόκια που ήταν διαθέσιμα κατά την ημερομηνία της σύμβασης (κατά το πνεύμα και το γράμμα της εγκυκλίου και όχι με τα επιτόκια που αφορούν τον μήνα της σύμβασης, όπως αυτά θα δημοσιευτούν μεταγενέστερα) και στο βαθμό που τα υπερβαίνουν, ο υπερβάλλων τόκος θα πρέπει να αναμορφώνεται φορολογικά. Συγκεντρώσαμε τα επιτόκια που ανακοινώθηκαν από 1/1/2014 έως σήμερα. Με τη βοήθεια του αρμοδίου τμήματος της Τράπεζας της Ελλάδος πληροφορηθήκαμε την ημερομηνία ανάρτησής τους Η διακύμανση των επιτοκίων και η ημερομηνία ανάρτησης τους έχει ως εξής: ΜΗΝΑΣ % ΤΕΥΧΟΣ ΗΜ/ΝΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ Ιουν-13 7,40 Ιούλιος - Αύγουστος /09/13 Ιουλ-13 7,38 Ιούλιος - Αύγουστος /09/13 Αυγ-13 7,33 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος /01/14 Σεπ-13 7,15 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος /01/14 Οκτ-13 7,13 Νοέμβριος - Δεκέμβριος /02/14 Νοε-13 7,25 Νοέμβριος - Δεκέμβριος /02/14 Δεκ-13 7,24 Ιανουάριος - Φεβρουάριος /04/14 Ιαν-14 7,19 Ιανουάριος - Φεβρουάριος /04/14 Φεβ-14 7,18 Μάρτιος - Απρίλιος /05/14 Μαρ-14 7,18 Μάρτιος - Απρίλιος /05/14 Απρ-14 7,16 Μάιος - Ιούνιος /07/14 Μαϊ-14 7,17 Μάιος - Ιούνιος /07/14 Ιουν-14 6,91 Ιούλιος - Αύγουστος /09/14 Ιουλ-14 6,82 Ιούλιος - Αύγουστος /09/14 Αυγ-14 6,70 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος /11/14 Σεπ-14 6,56 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος /11/14 Οκτ-14 6,49 Νοέμβριος - Δεκέμβριος /01/15 Νοε-14 6,47 Νοέμβριος - Δεκέμβριος /01/15 Δεκ-14 6,38 Ιανουάριος - Φεβρουάριος /03/15 Ιαν-15 6,30 Ιανουάριος - Φεβρουάριος /03/15 Φεβ-15 6,23 Μάρτιος - Απρίλιος /05/15 Μαρ-15 6,25 Μάρτιος - Απρίλιος /05/15 Απρ-15 6,15 Μάιος - Ιούνιος /07/15 Μαϊ-15 6,13 Μάιος - Ιούνιος /07/15 Ιουν-15 6,01 Ιούλιος - Αύγουστος /09/15 Ιουλ-15 6,13 Ιούλιος - Αύγουστος /09/15 Αυγ-15 6,04 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος /11/15 Σεπ-15 6,02 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος /11/15 Οκτ-15 6,01 Νοέμβριος - Δεκέμβριος /01/16 Νοε-15 5,94 Νοέμβριος - Δεκέμβριος /01/16 Δεκ-15 5,92 Ιανουάριος - Φεβρουάριος /03/16 Ιαν-16 6,04 Ιανουάριος - Φεβρουάριος /03/16 Φεβ-16 6,05 Μάρτιος - Απρίλιος /05/16 Μαρ-16 6,00 Μάρτιος - Απρίλιος /05/16 /// 7

8 ΜΗΝΑΣ % ΤΕΥΧΟΣ ΗΜ/ΝΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ Απρ-16 5,98 Μάιος - Ιούνιος /07/16 Μαϊ-16 5,86 Μάιος - Ιούνιος /07/16 Ιουν-16 5,82 Ιούλιος - Αύγουστος /09/16 Ιουλ-16 5,85 Ιούλιος - Αύγουστος /09/16 Αυγ-16 5,83 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος /11/16 Σεπ-16 5,81 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος /11/16 Οκτ-16 5,76 Νοέμβριος - Δεκέμβριος /01/17 Νοε-16 5,70 Νοέμβριος - Δεκέμβριος /01/17 Δεκ-16 5,65 Ιανουάριος - Φεβρουάριος /03/17 Ιαν-17 5,66 Ιανουάριος - Φεβρουάριος /03/17 Φεβ-17 5,67 Μάρτιος - Απρίλιος /05/17 Μαρ-17 5,59 Μάρτιος - Απρίλιος /05/17 Απρ-17 5,58 Μάιος - Ιούνιος /07/17 Μαϊ-17 5,56 Μάιος - Ιούνιος /07/17 Ιουν-17 5,49 Ιούλιος - Αύγουστος /09/17 Ιουλ-17 5,45 Ιούλιος - Αύγουστος /09/17 Αυγ-17 5,42 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος /11/17 Σεπ-17 5,34 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος /11/17 Οκτ-17 5,31 Νοέμβριος - Δεκέμβριος /01/18 Νοε-17 5,33 Νοέμβριος - Δεκέμβριος /01/18 Δεκ-17 5,35 Ιανουάριος - Φεβρουάριος /03/18 Ιαν-18 5,36 Ιανουάριος - Φεβρουάριος /03/18 Τα παραπάνω επιτόκια ισχύουν για δάνεια από τρίτους εκτός από τα τραπεζικά, διατραπεζικά και ομολογιακά δάνεια που εκδίδουν ανώνυμες εταιρείες και δάνεια προς συνδεδεμένες εταιρείες. Για όλες τις περιπτώσεις πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι λοιπές προϋποθέσεις που τίθενται στο νόμο 4172/2013 (άρθρα 49 και 50) και αναφέρονται αναλυτικά στην ΠΟΛ. 1113/2015 και στις διατάξεις που ακολουθούν: Στην ΠΟΛ. 1113/2015 δόθηκαν, για το θέμα αυτό, οι παρακάτω διευκρινίσεις: «1. Με τις διατάξεις του άρθρου 23 του ν. 4172/2013 καθορίζονται περιοριστικά οι μη εκπιπτόμενες δαπάνες από τα ακαθάριστα έσοδα των φυσικών προσώπων που αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, καθώς και των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων. Ειδικότερα, με τις διατάξεις αυτές ρητά ορίζεται ότι δεν εκπίπτουν: α) Οι τόκοι από δάνεια που λαμβάνει μία επιχείρηση από τρίτους, εκτός από τα τραπεζικά, διατραπεζικά και ομολογιακά δάνεια που εκδίδουν ανώνυμες εταιρείες, κατά το μέτρο που υπερβαίνουν τους τόκους που θα προέκυπταν, εάν το επιτόκιο ήταν ίσο με το επιτόκιο των δανείων αλληλόχρεων λογαριασμών προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις. Το σχετικό επιτόκιο που λαμβάνεται υπόψη είναι το τελευταίο επίσημα δημοσιευμένο επιτόκιο της πλησιέστερης χρονικής περιόδου πριν την ημερομηνία δανεισμού, όπως αυτό αναφέρεται στο στατιστικό δελτίο οικονομικής συγκυρίας της Τράπεζας της Ελλάδος. Επομένως, δεν εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων το υπερβάλλον ποσό των τόκων που προκύπτει για την επιχείρηση, όταν το επιτόκιο δανεισμού είναι μεγαλύτερο από το επιτόκιο των δανείων αλληλόχρεων λογαριασμών προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και ως εκ τούτου εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα οι τόκοι που λαμβάνει η επιχείρηση από τρίτους μέχρι το ποσό των τόκων που θα προέκυπτε εάν το δάνειο αφορούσε αλληλόχρεο λογαριασμό προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις. 8 ///

9 Επισημαίνεται ότι στην έννοια των δανείων που λαμβάνει μία επιχείρηση από τρίτους περιλαμβάνονται όλα τα δάνεια, εκτός των δανείων από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και των ομολογιακών δανείων που εκδίδουν ανώνυμες εταιρείες, που λαμβάνει μία επιχείρηση από οποιοδήποτε πρόσωπο κατά την έννοια των διατάξεων της περ. β' του άρθρου 2 του ν. 4172/2013. Επομένως, οι τόκοι από τραπεζικά δάνεια, διατραπεζικά δάνεια, καθώς και τα ομολογιακά δάνεια που εκδίδουν οι ανώνυμες εταιρείες, εκπίπτουν στο σύνολό τους με την επιφύλαξη του άρθρου 49 του νόμου αυτού. Στην έννοια των τόκων εμπίπτουν και οι τόκοι υπερημερίας από δανειακή σύμβαση, καθόσον ακολουθούν τη σύμβαση αυτή. Επισημαίνεται ότι προκειμένου για τόκους δανείων που καταβάλλονται προς μη συνδεδεμένες επιχειρήσεις μετά την εφαρμογή της υπόψη περ. α' θα έχουν εφαρμογή στη συνέχεια οι διατάξεις του άρθρου 49 του Κ.Φ.Ε περί υποκεφαλαιοδότησης. Ειδικά στην περίπτωση δανείων μεταξύ συνδεδεμένων προσώπων κατά την έννοια των διατάξεων της περ. ζ' του άρθρου 2 του ν.4172/2013, και με την προϋπόθεση ότι αθροιστικά πληρούνται τα κριτήρια του άρθρου 22, εφαρμόζονται αποκλειστικά οι ειδικότερες διατάξεις του άρθρου 50 του Κ.Φ.Ε., περί εφαρμογής της αρχής των ίσων αποστάσεων και των κατευθυντήριων γραμμών του ΟΟΣΑ για τις ενδοομιλικές συναλλαγές και όχι οι διατάξεις της περ. α' της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού. Επιπλέον, όπως έχει ήδη διευκρινισθεί με την ΠΟΛ.1037/ εγκύκλιό μας, στην περίπτωση των συνδεδεμένων επιχειρήσεων μετά την εφαρμογή του άρθρου 50 εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 49 περί υποκεφαλαιοδότησης. Για την καλύτερη κατανόηση όλων των ανωτέρω, παραθέτουμε το ακόλουθο παράδειγμα: ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Τον Μάιο του 2015 η επιχείρηση Α λαμβάνει δάνειο ευρώ από μη συνδεδεμένη επιχείρηση με επιτόκιο 12%. Επίσης, λαμβάνει δάνειο ευρώ από συνδεδεμένη επιχείρηση με επιτόκιο 10% και τραπεζικό δάνειο ευρώ με επιτόκιο 11%. Το επιτόκιο δανείων αλληλόχρεων λογαριασμών προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις της το Μάρτιο του 2015, όπως αυτό αναφέρεται στο στατιστικό δελτίο οικονομικής συγκυρίας της Τράπεζας της Ελλάδος, είναι 6,25%. Για την εφαρμογή της περίπτωσης α' του άρθρου αυτού θα υπολογιστούν μόνο οι τόκοι του δανείου από τη μη συνδεδεμένη επιχείρηση. Ειδικότερα, οι πληρωτέοι τόκοι υπολογίζονται σε ευρώ ( x 12%). Αν ληφθεί υπόψη το επιτόκιο των δανείων αλληλόχρεων λογαριασμών προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, οι πληρωτέοι τόκοι υπολογίζονται σε ευρώ ( x 6,25%). Η διαφορά των ευρώ δεν εκπίπτει. Για τους τόκους του δανείου από τράπεζα ευρώ ( x 11%), οι οποίοι εκπίπτουν στο σύνολό τους, καθώς και για το ποσό των ευρώ, ήτοι συνολικά ευρώ, θα έχουν εφαρμογή τα οριζόμενα στο άρθρο 49 του Κ.Φ.Ε. Για τους τόκους του δανείου από συνδεδεμένες επιχειρήσεις θα έχουν εφαρμογή καταρχήν οι διατάξεις του άρθρου 50 και στη συνέχεια εκείνες του άρθρου 49. Στην έννοια των τόκων δανείων της παρούσας παραγράφου δεν εμπίπτει η ζημία, η οποία προκύπτει σε βάρος επιχείρησης λόγω εκχώρησης απαιτήσεών της σε εταιρεία πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων (factoring) του ν. 1905/1990 (τράπεζα ή ανώνυμη εταιρεία) ή σε αλλοδαπή εταιρεία factoring, η οποία λειτουργεί νόμιμα στην αλλοδαπή ή στην περίπτωση εκχώρησης απαιτήσεων σε ημεδαπή ή αλλοδαπή εταιρεία, αλλά η ζημία αυτή εξετάζεται υπό το πρίσμα των διατάξεων του άρθρου 22 του ν. 4172/2013.» Παραθέτουμε στη συνέχεια τις σχετικές διατάξεις του Ν. 4172/2013: Άρθρο 49 Ν. 4172/2013 Υποκεφαλαιοδότηση «1. Με την επιφύλαξη της παραγράφου 3, οι δαπάνες τόκων δεν αναγνωρίζονται ως εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες, στο βαθμό που οι πλεονάζουσες δαπάνες τόκων υπερβαίνουν το τριάντα τοις εκατό (30%) των φορολογητέων κερδών προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA). Τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων καθορίζονται με βάση τις οικονομικές καταστάσεις που συντάσσονται σύμφωνα με τους ελληνικούς κανόνες λογιστικής με τις φορολογικές αναπροσαρμογές που προβλέπονται στον Κ.Φ.Ε.. /// 9

10 2. Ο όρος «πλεονάζουσες δαπάνες τόκων» σημαίνει το πλεόνασμα των δαπανών τόκων έναντι του εισοδήματος από τόκους. 3. Οι δαπάνες τόκων της παραγράφου 1 αναγνωρίζονται πλήρως ως εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες εφόσον το ποσό των εγγεγραμμένων στα βιβλία καθαρών δαπανών τόκων δεν υπερβαίνει το ποσό των τριών εκατομμυρίων ( ) ευρώ το χρόνο. 4. Κάθε δαπάνη τόκων που δεν εκπίπτει σύμφωνα με την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου μεταφέρεται χωρίς χρονικό περιορισμό. 5. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων δεν εφαρμόζονται για τα πιστωτικά ιδρύματα, τις εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης του ν. 1665/1986 και τις εταιρείες πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων του ν. 1905/1990 που λαμβάνουν άδεια από την Τράπεζα της Ελλάδος και τις αντίστοιχες ρυθμιστικές αρχές άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρθρο 72 Ν.4172/2013 Μεταβατικές διατάξεις και έναρξη ισχύος «.. 9. α. Η διάταξη του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 49 τίθεται σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου Κατά τη μεταβατική αυτή περίοδο οι δαπάνες τόκων δεν αναγνωρίζονται ως εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες στο βαθμό που οι πλεονάζουσες δαπάνες τόκων υπερβαίνουν τα ακόλουθα ποσοστά των φορολογητέων κερδών προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (ΕΒΙΤDΑ): 2 - το εξήντα τοις εκατό (60%) από την 1η Ιανουαρίου 2014, - το πενήντα τοις εκατό (50%) από την 1η Ιανουαρίου 2015, - το σαράντα τοις εκατό (40%) από την 1η Ιανουαρίου 2016, β. Οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 49 τίθενται σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου Κατά τη μεταβατική αυτή περίοδο οι δαπάνες τόκων αναγνωρίζονται πλήρως ως εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες εφόσον το ποσό των εγγεγραμμένων στα βιβλία καθαρών δαπανών τόκων δεν υπερβαίνει το ποσό των πέντε εκατομμυρίων ( ) ευρώ το χρόνο. 3 γ. Οι διατάξεις του άρθρου 49 δεν εφαρμόζονται στις επιχειρήσεις ειδικού σκοπού, μόνο κατά το μέρος που αφορά στην εκτέλεση δημοσίου έργου ή την παροχή δημόσιας υπηρεσίας μέσω σύμβασης παραχώρησης, κατά την έννοια των προεδρικών διαταγμάτων 59/2007 και 60/2007, η οποία έχει κυρωθεί με νόμο, ή μέσω σύμβασης Σύμπραξης Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ. Ι.Τ.) κατά τις διατάξεις του ν. 3389/2005, οι οποίες συνάπτονται μέχρι και τις ». Άρθρο 50 Ν. 4172/2013 Ενδοομιλικές συναλλαγές «1. Νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες όταν πραγματοποιούν συναλλαγές, μία ή περισσότερες, διεθνείς ή και εγχώριες, με συνδεδεμένα πρόσωπα κατά την έννοια του άρθρου 2 του Κ.Φ.Ε. με οικονομικούς ή εμπορικούς όρους διαφορετικούς από εκείνους που θα ίσχυαν μεταξύ μη συνδεδεμένων προσώπων (ανεξάρτητων επιχειρήσεων) ή μεταξύ συνδεδεμένων προσώπων και τρίτων, οποιαδήποτε κέρδη τα οποία χωρίς τους όρους αυτούς θα είχαν πραγματοποιηθεί από το νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, αλλά τελικά δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω των διαφορετικών όρων (αρχή των ίσων αποστάσεων) περιλαμβάνονται στα κέρδη του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας μόνον στο βαθμό που δεν μειώνουν το ποσό του καταβλητέου φόρου. 2. Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται και ερμηνεύονται σύμφωνα με τις γενικές αρχές και τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για τις ενδοομιλικές συναλλαγές». 2 Δεν ισχύει για το φορολογικό έτος 2017 η μεταβατική διάταξη και το ποσοστό είναι πλέον 30% και εφαρμόζεται στην περίπτωση που το ποσό των εγγεγραμμένων στα βιβλία καθαρών δαπανών τόκων υπερβαίνει το ποσό των τριών εκατομμυρίων ( ) ευρώ το χρόνο. 3 Δεν ισχύει για το φορολογικό έτος 2016 η μεταβατική διάταξη και το όριο των τόκων, όπως αναφέρουμε στην προηγούμενη σημείωση, είναι πλέον ευρώ το χρόνο. 10 ///

11 Β. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ - ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΕΚΠΤΩΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΓΙΑ ΕΠΙΣΦΑΛΗ ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ ΠΕΛΑΤΗ Ο.Ε. 2. Εφόσον δεν υπάρχει ειδική ρύθμιση στο παρόν κεφάλαιο, εφαρμόζονται στην ομόρρυθμη εταιρεία οι διατάξεις του αστικού κώδικα για την εταιρεία, με εξαίρεση τις διατάξεις των άρθρων 758 και 761 του Αστικού Κώδικα. ΕΡΩΤΗΜΑ Α.Ε. εταιρεία εμφανίζει απαίτηση ποσού από πελάτη της ομόρρυθμη εταιρεία, που είναι συνδεδεμένη και έχει τεθεί σε εκκαθάριση την 30/9/2014. Η απαίτηση αυτή δημιουργήθηκε από πωλήσεις προϊόντων που πραγματοποιήθηκαν στη χρήση 2013 έως και την παραπάνω ημερομηνία και συνεπώς δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 250 του Αστικού Κώδικα. Οι εταίροι της ομόρρυθμης είναι οι βασικοί μέτοχοι της ανώνυμης μαζί με τις συζύγους τους. Η εταιρεία έχει ασκήσει αγωγή προκειμένου να διεκδικήσει την απαίτηση αυτή. Με βάση την αγωγή προτίθεται να σχηματίσει πρόβλεψη για επισφαλείς απαιτήσεις μέχρι το ύψος της καθαρής αξίας των συναλλαγών. Η πρόβλεψη αυτή θα αναγνωριστεί ως εκπιπτόμενη δαπάνη από τα ακαθάριστα έσοδα προκειμένου να προσδιοριστεί το φορολογικό αποτέλεσμα; ΓΝΩΜΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Η Γνώμη της Φορολογικής Επιτροπής σχετικά με το παραπάνω ερώτημα είναι η εξής: Στις διατάξεις του Ν. 4072/2012, οι οποίες αναφέρονται στην ομόρρυθμη εταιρεία ορίζονται τα εξής: «Άρθρο 249. Έννοια, εφαρμοζόμενες διατάξεις 1. Ομόρρυθμη είναι η εταιρεία με νομική προσωπικότητα που επιδιώκει εμπορικό σκοπό και για τα χρέη της οποίας ευθύνονται παράλληλα όλοι οι εταίροι απεριόριστα και εις ολόκληρον. Άρθρο 258. Ευθύνη εταίρων 1. Συμφωνία για περιορισμό ή αποκλεισμό της ευθύνης των εταίρων κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 249 δεν ισχύει έναντι των τρίτων. 2. Ο εταίρος που ενάγεται για εκπλήρωση εταιρικής υποχρέωσης, μπορεί να προβάλλει ενστάσεις που δεν θεμελιώνονται στο πρόσωπό του, μόνον εφόσον θα μπορούσαν να προβληθούν από την εταιρεία. 3. Ο εταίρος που εισέρχεται στην εταιρεία ευθύνεται απεριόριστα και εις ολόκληρον και για τα υπάρχοντα πριν από την είσοδό του εταιρικά χρέη. Αντίθετη συμφωνία δεν ισχύει έναντι των τρίτων. Άρθρο 259. Λύση της εταιρείας 1. Η ομόρρυθμη εταιρεία λύνεται: α) με την πάροδο του χρόνου διαρκείας της, β) με απόφαση των εταίρων, γ) με την κήρυξή της σε πτώχευση και δ) με δικαστική απόφαση ύστερα από αίτηση εταίρου, εφόσον υπάρχει σπουδαίος λόγος. Στην εταιρική σύμβαση μπορεί να προβλέπονται και άλλοι λόγοι λύσης της εταιρείας. 2. Η αίτηση εκδικάζεται από το μονομελές πρωτοδικείο της έδρας της εταιρείας κατά την διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας. Άρθρο 268. Στάδιο εκκαθάρισης 1. Αν σε περίπτωση λύσης της εταιρείας οι εταίροι δεν έχουν συμφωνήσει διαφορετικά, τη λύση της εταιρείας ακολουθεί η εκκαθάριση. /// 11

12 2. Τα ονόματα και η κατοικία των εκκαθαριστών εγγράφονται στο Γ.Ε.ΜΗ. Το ίδιο ισχύει και σε κάθε περίπτωση αντικατάστασης εκκαθαριστή. 3. Οι εκκαθαριστές υπογράφουν υπό την εταιρική επωνυμία με την προσθήκη των λέξεων «υπό εκκαθάριση». 4. Κατά την έναρξη και την περάτωση της εκκαθάρισης οι εκκαθαριστές συντάσσουν ισολογισμό. 5. Μετά την περάτωση της εκκαθάρισης η εταιρεία διαγράφεται από το Γ.Ε.ΜΗ.. Τα βιβλία και τα έγγραφα της εταιρείας παραδίδονται προς φύλαξη σε έναν από τους εταίρους ή σε τρίτο. Σε περίπτωση διαφωνίας ο εταίρος ή ο τρίτος ορίζεται από το μονομελές πρωτοδικείο της έδρας της εταιρείας κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων...». Στις διατάξεις του άρθρου 250 του Αστικού Κώδικα ορίζονται τα εξής: «Σε πέντε χρόνια παραγράφονται οι αξιώσεις: 1. των εμπόρων, των βιομηχάνων και των χειροτεχνών, για εμπορεύματα που χορήγησαν, για την εκτέλεση εργασιών και για την επιμέλεια υποθέσεων άλλων, καθώς και για τις δαπάνες που έκαναν Αστικό Δίκαιο Στις διατάξεις του άρθρου 783 του Αστικού κώδικα ορίζονται τα εξής: «Αν τα εταιρικά πράγματα δεν αρκούν για την εξόφληση των χρεών και την απόδοση των εισφορών, για ό,τι λείπει ενέχονται οι εταίροι κατά το λόγο της συμμετοχής τους στις ζημίες. Αν δεν είναι δυνατόν να εισπραχθεί από έναν εταίρο το έλλειμμα που του αναλογεί, ενέχονται γι' αυτό κατά την ίδια αναλογία οι λοιποί εταίροι». Στις διατάξεις του άρθρου του 26 του Ν. 4172/2013, ορίζονται οι προϋποθέσεις για τον σχηματισμό πρόβλεψης από επισφαλείς απαιτήσεις: «1. Τα ποσά των προβλέψεων για απόσβεση επισφαλών απαιτήσεων και οι διαγραφές αυτών, με την επιφύλαξη των οριζομένων στις παραγράφους 5 έως 7 του παρόντος άρθρου, εκπίπτουν για φορολογικούς σκοπούς, ως εξής: 2. Ανεξάρτητα από την παράγραφο 1, ο σχηματισμός προβλέψεων επισφαλών απαιτήσεων δεν επιτρέπεται στις περιπτώσεις επισφαλών απαιτήσεων κατά των μετόχων ή εταίρων της επιχείρησης με ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής δέκα τοις εκατό (10%) και των θυγατρικών εταιρειών της επιχείρησης με ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής δέκα τοις εκατό (10%), εκτός αν για την αξίωση που αφορά αυτές τις οφειλές υπάρχει εκκρεμοδικία ενώπιον δικαστηρίου ή διαιτητικού δικαστηρίου, ή εάν ο οφειλέτης έχει υποβάλει αίτημα κήρυξης σε πτώχευση ή υπαγωγής σε διαδικασία εξυγίανσης ή σε βάρος του έχει εκκινήσει η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης. Επίσης, δεν επιτρέπεται ο σχηματισμός προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις που καλύπτονται από ασφάλιση ή οποιαδήποτε εγγυοδοσία ή άλλη ενοχική ή εμπράγματη ασφάλεια ή για οφειλές του Δημοσίου ή των Ο.Τ.Α. ή για εκείνες που έχουν δοθεί με την εγγύηση αυτών των φορέων...». Στην ΠΟΛ. 1056/2015, με την οποία ερμηνεύτηκαν οι διατάξεις του άρθρου 26 του Ν. 4172/2013, αναφέρονται και τα εξής: «Στην παράγραφο 2.σε κάθε περίπτωση, ικανή και αναγκαία συνθήκη για το σχηματισμό πρόβλεψης ή τη διαγραφή επισφαλών απαιτήσεων είναι να έχουν αναληφθεί προ του σχηματισμού ή της διαγραφής οι κατάλληλες ενέργειες για τη διασφάλιση του δικαιώματος είσπραξης της εν λόγω απαίτησης Στην παράγραφο 4. με βάση την αιτιολογική έκθεση του ν.4172/2013 προκύπτει ότι η προϋπόθεση της ανάληψης κατάλληλων ενεργειών για τη διασφάλιση δικαιώματος είσπραξης θέτει ένα ελάχιστο όριο για τη διεκδίκηση είσπραξης της απαίτησης, χωρίς να προσδιορίζει το μέσο για τη διεκδίκηση και κατά τούτο μπορεί να αναληφθεί οποιαδήποτε ενέργεια για την είσπραξη, αρκεί να 12 ///

13 είναι πρόσφορη για τη διασφάλιση του δικαιώματος είσπραξης. Σε κάθε περίπτωση ο κατάλληλος ή μη χαρακτήρας, ως θέμα πραγματικό, κρίνεται ad hoc με βάση το ύψος της απαίτησης, το φερέγγυο ή μη του καθ' ου η απαίτηση, καθώς και από άλλους παράγοντες και εναπόκειται στην κρίση της ελεγκτικής αρχής. Ωστόσο οι όποιες ενέργειες, που εξαρτώνται από το ύψος της απαίτησης και την φερεγγυότητα του πελάτη, θα πρέπει να διασφαλίζουν το δικαίωμα της επιχείρησης να εισπράξει τις απαιτήσεις της Στην παράγραφο 6 με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 26 του νόμου ορίζεται, ότι ανεξάρτητα από την παράγραφο 1, ο σχηματισμός προβλέψεων επισφαλών απαιτήσεων δεν επιτρέπεται στις περιπτώσεις επισφαλών απαιτήσεων «κατά» των μετόχων ή εταίρων της επιχείρησης με ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής δέκα τοις εκατό (10%) και των θυγατρικών εταιρειών της επιχείρησης με ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής δέκα τοις εκατό (10%), εκτός αν για την αξίωση που αφορά αυτές τις οφειλές υπάρχει εκκρεμοδικία ενώπιον δικαστηρίου ή διαιτητικού δικαστηρίου, ή εάν ο οφειλέτης έχει υποβάλει αίτημα κήρυξης σε πτώχευση ή υπαγωγής σε διαδικασία εξυγίανσης ή σε βάρος του έχει εκκινήσει η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης». Από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων προκύπτουν τα εξής: Η Α.Ε, δύναται να ασκήσει αγωγή για τις απαιτήσεις κατά της ομορρύθμου εταιρείας και περαιτέρω των εταίρων αυτής, που είναι ταυτόχρονα και οι βασικοί μέτοχοι της Α.Ε. καθώς και οι σύζυγοι αυτών. Η εταιρεία έχει τεθεί σε εκκαθάριση, αφού προηγουμένως λύθηκε με πρωτοβουλία των εταίρων. Οι εταίροι ευθύνονται εις ολόκληρον και κατά την εκκαθάριση. ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις της ΑΕ, λαμβανομένων υπόψη και της αξίας των μετοχών της Α.Ε. Προκειμένου να κριθεί η καταλληλότητα ή μη των ενεργειών που διασφαλίζουν το δικαίωμα της επιχείρησης να εισπράξει τις απαιτήσεις της, ως θέμα πραγματικό, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη το ύψος της απαίτησης, το φερέγγυο ή μη του καθ' ου η απαίτηση, καθώς και άλλοι παράγοντες. Επειδή οι ομόρρυθμοι εταίροι ευθύνονται εκ του νόμου υποχρεωτικά έναντι των τρίτων αλληλεγγύως και εις ολόκληρον για τα χρέη της εταιρείας, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι, στην κρινόμενη περίπτωση, οι ίδιοι είναι ταυτόχρονα και μέτοχοι -μαζί με τις συζύγους των- της δανείστριας Α.Ε., εφαρμοστέα είναι, κατ αρχήν, η διάταξη του εδαφίου α' της παρ. 2 του άρθρου 26 του ΚΦΕ. Εν προκειμένω, ωστόσο, η αγωγή του συνόλου αμφοτέρων (ήτοι: αρρένων και θηλέων) των συζύγων-μετόχων κατά του συνόλου των αρρένων συζύγων - (ομορρύθμων εταίρων και) μετόχων καλύπτει μεν την τυπική προϋπόθεση του νόμου, πλην όμως κατά το μέρος της σύγχυσης των ιδιοτήτων των διαδίκων/αρρένων συζύγων ως ταυτοχρόνως εναγόντων και εναγομένων, προδήλως αποτελεί τεχνητή διευθέτηση κατά την έννοια όπως αυτή ορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 38 του Ν. 4174/2013 περί φοροαποφυγής. Συνεπώς η αναγνώριση της σχηματισμένης πρόβλεψης ως εκπιπτόμενης δαπάνης από τα ακαθάριστα έσοδα για τον προσδιορισμό του φορολογικού αποτελέσματος δεν γίνεται αποδεκτός από την άποψη του φορολογικού δικαίου. Νομοθεσία - Νομολογία Άρθρο 26 του Ν. 4172/2013 ΠΟΛ. 1056/2015 Η απαίτηση είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας κατά απόλυτο μέγεθος. Θα πρέπει να εξεταστεί αν οι μέτοχοι της ΑΕ και ταυτόχρονα εταίροι της ΟΕ έχουν την δυνατότητα να /// 13

14 Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ STANDS ΠΟΥ ΠΑΡΑΧΩΡΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΕ ΠΕΛΑΤΕΣ ΕΜΠΟΡΟΥΣ, ΚΑΤΑΧΩΡΕΙΤΑΙ ΣΕ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΠΑΓΙΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΙΠΤΕΙ, ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ, ΑΠΟ ΤΑ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΑ ΕΣΟΔΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΑΝΑΛΟΓΩΝ ΦΠΑ ΕΚΠΙΠΤΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΦΠΑ ΕΚΡΟΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑ Εταιρεία αγοράζει stands (που φέρουν το λογότυπο της εταιρείας) αξίας περίπου 3 χιλ. ευρώ το καθένα,, τα οποία στη συνέχεια παραχωρεί σε πελάτες της (εμπόρους) για να τοποθετήσουν τα προϊόντα της στα καταστήματά τους. Ερώτημα 1 ο : Η δαπάνη αυτή για τη κατασκευή των stands αναγνωρίζεται προς έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα; Ερώτημα 2 ο : Ο ΦΠΑ που αναλογεί στην αξία των stands εκπίπτει από το ΦΠΑ των εκροών; ΓΝΩΜΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Η Γνώμη της Φορολογικής Επιτροπής σχετικά με τα παραπάνω ερωτήματά σας είναι η εξής: Ερώτημα 1. Τα stands (ράφια) που αγόρασε η εταιρεία με σκοπό να τα παραχωρήσει χωρίς αντάλλαγμα σε πελάτες της, προκειμένου να τοποθετήσουν αποκλειστικά τα προϊόντα της στα καταστήματά τους και φέρουν το λογότυπο της εταιρείας, αποτελούν πάγια στοιχεία της, το κόστος των οποίων μέσω των αποσβέσεων, σύμφωνα με το άρθρο 24 του Κ.Φ.Ε, εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδά της. Ερώτημα 2. Στο άρθρο 30 του Ν. 2859/2000 «Δικαίωμα έκπτωσης του φόρου» ορίζονται τα εξής: «1. Ο υποκείμενος δικαιούται να εκπέσει, από το φόρο που αναλογεί στις ενεργούμενες από αυτόν πράξεις παράδοσης αγαθών, παροχής υπηρεσιών και ενδοκοινοτικής απόκτησης αγαθών, το φόρο με τον οποίο έχουν επιβαρυνθεί η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών που έγιναν σε αυτόν και η εισαγωγή αγαθών, που πραγματοποιήθηκε από αυτόν, καθώς και το φόρο που οφείλεται για τις ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών που πραγματοποιήθηκαν από αυτόν. Η έκπτωση αυτή παρέχεται κατά το μέρος που τα αγαθά και οι υπηρεσίες χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση πράξεων που υπάγονται στο φόρο. Ειδικά, για τα αγαθά επένδυσης, το δικαίωμα έκπτωσης κρίνεται οριστικά κατά το χρόνο έναρξης χρησιμοποίησης των αγαθών αυτών. ( )». Στην 269/1995 γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ (ΠΟΛ 1184/1995), αναφέρονται τα εξής: «...Αναγνωρίζεται το δικαίωμα έκπτωσης ή επιστροφής του Φ.Π.Α. των δαπανών κατασκευής και τοποθέτησης διαφημιστικών τεντών από εταιρίες παραγωγής παγωτών, γλυκών κλπ., στα σημεία πώλησης των προϊόντων τους (περίπτερα, κυλικεία κλπ.), καθώς και της παραχώρησης κατά χρήση επενδυτικών αγαθών επιχειρήσεων (δεξαμενών, ψυγείων κλπ.) χωρίς αμοιβή προκειμένου να αποθηκεύονται σε αυτό προϊόντα παραγωγής τους, τα οποία πωλούν στους πελάτες τους, δεδομένου ότι εμπίπτουν στην έννοια των αγαθών επένδυσης του άρθρου 26 παρ. 4 του Ν.1642/1986, όπως ισχύει. Η παρούσα έχει εφαρμογή και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση παραχώρησης, κατά χρήση, επενδυτικών αγαθών επιχείρησης, εφόσον εμπίπτουν στην έννοια των προαναφερομένων διατάξεων του ίδιου ως άνω νόμου, και πληρούνται οι προϋποθέσεις της κοινοποιούμενης γνωμοδότησης». Σύμφωνα με τα ανωτέρω η εταιρεία έχει δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ του συνόλου της δαπάνης για την κατασκευή ραφιών (stands) από το ΦΠΑ των εκροών της. Νομοθεσία - Νομολογία Άρθρο 24 Κ.Φ.Ε Άρθρο 30 του Ν. 2859/2000 ΠΟΛ. 1184/ ///

15 Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΩΝ ή ΑΛΛΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΝΑ ΑΠΟΤΙΜΑΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΛΟΓΗ ΑΞΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΩΝ Ε.Λ.Π. ΕΡΩΤΗΜΑ Υπάρχει η Δυνατότητα σε Ποδοσφαιρική Ανώνυμη Εταιρεία, που εφαρμόζει Ε.Λ.Π., να αποτιμήσει τους ποδοσφαιριστές της στην εύλογη αξία; ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ Το κόστος απόκτησης ποδοσφαιριστών ή άλλων επαγγελματιών αθλητών αναφέρεται ως χαρακτηριστικό παράδειγμα του κονδυλίου του ισολογισμού «Λοιπά Άυλα» στην παράγραφο της Λογιστικής Οδηγίας εφαρμογής του νόμου 4308/ Χαρακτηριστικά παραδείγματα του κονδυλίου του ισολογισμού λοιπά άυλα είναι το λογισμικό, τα εμπορικά σήματα, τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας (πατέντες), τα δικαιώματα χρήσης, οι άδειες λειτουργίας, και το κόστος απόκτησης ποδοσφαιριστών ή άλλων επαγγελματιών αθλητών Μεταγενέστερα της αρχικής τους αναγνώρισης, τα πάγια περιουσιακά στοιχεία (ενσώματα, βιολογικά, και άυλα ιδιόκτητα ή μισθωμένα με χρηματοδοτική μίσθωση), δηλαδή σε κάθε ημερομηνία που συντάσσονται χρηματοοικονομικές καταστάσεις, επιμετρώνται στο αρχικό κόστος κτήσης, πλέον των δαπανών βελτίωσης, πλέον των δαπανών επισκευής και συντήρησης (μόνο εφόσον πληρούν τον ορισμό του περιουσιακού στοιχείου), και αφαιρουμένων των προσαρμογών αξίας (αποσβέσεις και απομειώσεις). Επίσης στις διατάξεις του άρθρου 24 Ν. 4308/2014 «Επιμέτρηση περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων στην εύλογη αξία», τα άυλα περιουσιακά στοιχεία, στην κατηγορία των οποίων εντάσσεται και το κόστος απόκτησης ποδοσφαιριστών, δεν περιλαμβάνονται στα περιουσιακά στοιχεία για τα οποία παρέχεται η δυνατότητα να αποτιμούνται μεταγενέστερα της αρχικής τους καταχώρησης στην εύλογη αξία τους. Κατά συνέπεια η αξία των ποδοσφαιριστών ή άλλων επαγγελματιών αθλητών δεν επιτρέπεται να αποτιμάται στην εύλογη αξία στα πλαίσια των Ε.Λ.Π. Αθήνα, 21 Μαρτίου 2018 Σύμφωνα με την παρά της παραπάνω οδηγίας: /// 15

16 Γ. ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ ΔΙΑΤΑΓΕΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Ι. ΚΦΕ (Ν. 4172/2013) Αριθμ. ΔΕΛ Β ΕΞ 2018 Εξαίρεση από την υποβολή, σύμφωνα με την /7222/ΔΕ-Β/ (ΦΕΚ 951 Β) ΑΥΟ όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, συμφωνητικών που καταρτίζονται μεταξύ της εταιρείας KEN ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Α.Ε. με Α.Φ.Μ και των συνδρομητών πελατών της (ΦΕΚ Β' 1267/ ) Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις της παρ. 16 του άρθρου 8 του ν. 1882/1990 (ΦΕΚ 43Α') με τις οποίες ορίζεται ότι συμφωνητικά που καταρτίζονται μεταξύ επιτηδευματιών ή τρίτων για οποιαδήποτε συναλλαγή θεωρούνται μέσα σε δέκα ημέρες από την ημερομηνία καταρτίσεως και υπογραφής από την αρμόδια ΔΟΥ άλλως είναι ανίσχυρα και δεν έχουν έννομο αποτέλεσμα. 2. Τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 8 του ν. 2386/1996 (ΦΕΚ 43Α') όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 6 του άρθρου 27 του ν. 2682/1999 (ΦΕΚ 16Α') με τις οποίες εξαιρέθηκαν της θεώρησης τα συμφωνητικά που καταρτίζονται από επιτηδευματίες ή τρίτους με το Δημόσιο, τις Τράπεζες, τους Οργανισμούς, τις επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα, τους δήμους και τις κοινότητες, τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, τις επιχειρήσεις που εκδίδουν κάρτες συναλλαγών και τις εταιρίες χρηματοδοτικής μίσθωσης του ν. 1665/ Τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 32 του ν. 2648/1998 (ΦΕΚ 238Α) με τις οποίες ορίζεται ότι με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως μπορεί να καθορίζονται υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών στις οποίες υποβάλλονται τα στοιχεία που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 8 του ν. 1882/1990 και των άρθρων 47 και 55 του ν. 2065/1992 (ΦΕΚ 113Α), όπως αυτά ισχύουν, καθώς επίσης να εξαιρούνται ορισμένοι υπόχρεοι από την υποβολή στοιχείων ή να ορίζεται διαφορετικός τρόπος υποβολής αυτών. 4. Την υπ' αριθμ. Δ6Α ΕΞ 2013/ (Β'130 και Β'372) απόφαση του Υπουργού Οικονομικών «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον Γενικό Γραμματέα της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υπουργείου Οικονομικών», όπως συμπληρώθηκε, τροποποιήθηκε και ισχύει, σε συνδυασμό με τις διατάξεις της υποπαραγράφου α' της παρ. 3 του άρθρου 41 ν. 4389/ Τις διατάξεις του Κεφαλαίου Α' «Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων» του Μέρους Πρώτου του ν.4389/2016 «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις» (Α' 94) και ειδικότερα των άρθρων 1,2, 13, 14, 17 και 41, όπως ισχύουν. 6. Την υπ' αριθμ. 1/ (ΦΕΚ 18/Υ.Ο.Δ.Δ./ ) Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου «Επιλογή και διορισμός Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών» και την αριθ. 39/3/ (ΦΕΚ 689/Υ.Ο.Δ.Δ./ ) «Ανανέωση της θητείας του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων», σε συνδυασμό με τις διατάξεις της παραγράφου 10 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016, όπως ισχύουν. 16 ///

17 7. Την /7222/ΔΕ-Β/ (ΦΕΚ951Β') ΑΥΟ, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, με την οποία, μεταξύ άλλων, καθορίστηκε διαφορετικός τρόπος (3 μηνιαίες καταστάσεις) υποβολής των συμφωνητικών της παρ. 16 του άρθρου 8 του ν. 1882/ Την από 19/6/2017 επιστολή και το από 14/2/2018 μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της εταιρείας KEN ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Α.Ε. με Α.Φ.Μ Τις αντικειμενικές δυσχέρειες που ανακύπτουν στην παραπάνω εταιρεία με την υφιστάμενη διαδικασία υποβολής στοιχείων για φορολογική αξιοποίηση, λόγω του μεγάλου αριθμού των συνδρομητών πελατών της. 10. Το γεγονός ότι η απόφαση αυτή δεν προκαλεί δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζουμε: 1. Εξαιρούμε την εταιρεία KEN ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Α.Ε. με Α.Φ.Μ από τις υποχρεώσεις υποβολής συμφωνητικών που προβλέπονται στην ΑΥΟ /7222/ΔΕ-Β/ όπως τροποποιήθηκε και ισχύει και μόνο για τα συμφωνητικά που καταρτίζει με τους συνδρομητές πελάτες της. 2. Η απόφαση αυτή ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αθήνα, 23 Μαρτίου 2018 Ο Διοικητής ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ Αριθμ. πρωτ.: ΔΕΑΦ ΕΞ 2018 Φορολογική μεταχείριση των αποζημιώσεων για έξοδα κίνησης που καταβάλλονται κατά την παροχή μισθωτής εργασίας στην αλλοδαπή Αθήνα, 1 Φεβρουαρίου 2018 Αναφορικά με το παραπάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: 1. Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013 ορίζεται ότι το ακαθάριστο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις περιλαμβάνει τα πάσης φύσεως εισοδήματα σε χρήμα ή σε είδος που αποκτώνται στο πλαίσιο υφισταμένης, παρελθούσας ή μελλοντικής εργασιακής σχέσης. 2. Επίσης, με τις διατάξεις της περίπτωσης β της παρ. 1 του άρθρου 14 του ίδιου ως άνω νόμου ορίζεται ότι από τον υπολογισμό του εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις εξαιρείται η αποζημίωση για έξοδα κίνησης που καταβάλλονται από τον εργοδότη για υπηρεσιακούς λόγους, εφόσον αφορούν έξοδα κίνησης που πραγματοποιήθηκαν από τον εργαζόμενο κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας του και αποδεικνύονται από νόμιμα παραστατικά. 3. Ενόψει των ανωτέρω και δεδομένου ότι η διάταξη της περ.β της παρ. 1 του άρθρου 14 ν. 4172/2013 αναφέρεται γενικά στην αποζημίωση για έξοδα κίνησης, ανεξαρτήτως εάν αυτή καταβλήθηκε από ημεδαπό ή αλλοδαπό εργοδότη, οι αποζημιώσεις εξόδων κίνησης για παροχή μισθωτής εργασίας στην αλλοδαπή δεν προσαυξάνουν το συνολικό δηλωθέν εισόδημα ημεδαπής υπό την προϋπόθεση ότι τα έξοδα αυτά αποδεικνύονται από νόμιμα παραστατικά και δεν συμπεριλαμβάνονται στις ετήσιες βεβαιώσεις αποδοχών της αλλοδαπής. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Α.Α.Δ.Ε. Γ. ΠΙΤΣΙΛΗΣ /// 17

18 Αριθμ. πρωτ.: ΔΕΑΦ Β ΕΞ 2018 Φορολογική μεταχείριση αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών που συστήθηκαν με τον α.ν.1627/1939 Αθήνα, 8 Μαρτίου 2018 Με αφορμή ερωτήματα που έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία μας, αναφορικά με το πιο πάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: 1. Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 1 του α.ν. 1627/1939 ορίζεται ότι οι δασικοί συνεταιρισμοί παραγωγής διακρίνονται σε συνεταιρισμούς δασοκτημόνων και σε συνεταιρισμούς εργασίας ή δασικών εργατών. 2. Με τον ν. 4423/2016 εισήχθη στην ελληνική νομοθεσία θεσμικό πλαίσιο ειδικά για τις δασικές συνεταιριστικές οργανώσεις - μέχρι τον ν. 4015/2011 οι οργανώσεις αυτές θεωρούνταν αγροτικές και διέπονταν από το καθεστώς για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς - το οποίο ρυθμίζει θέματα σχετικά με τη σύσταση, οργάνωση και εν γένει λειτουργία των οργανώσεων αυτών. Από τη δημοσίευση του ν. 4015/2011 οι δασικοί συνεταιρισμοί δεν περιλαμβάνονται στους αγροτικούς συνεταιρισμούς (σχετ. και η αρ. 2012/ εγκύκλιος του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων). Με τις διατάξεις του άρθρου 46 του ν. 4423/2016 ορίζεται ότι η σύσταση νέων αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών κατά τις διατάξεις του α.ν. 1627/1939 απαγορεύεται (παρ. 1). Ο ως άνω α.ν. 1627/1939 ισχύει περιορισμένα μόνο για τους υφιστάμενους αναγκαστικούς δασικούς συνεταιρισμούς, κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού (παρ. 2). Όπου στον α.ν. 1627/1939 γίνεται παραπομπή στην ισχύουσα νομοθεσία που αφορά τους δασικούς συνεταιρισμούς, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 47 του ν. 2169/1993 και των ν. 2810/2000 και ν. 4015/2011, ως ίσχυαν μέχρι την Η κατάργηση των ως άνω διατάξεων με το άρθρο 50 του ν. 4384/2016 δεν ισχύει για τους υφιστάμενους αναγκαστικούς δασικούς συνεταιρισμούς. 3. Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ. 11 του άρθρου 15 του ν. 4015/2011, όπως ίσχυαν πριν την κατάργησή τους με το άρθρο 50 του ν. 4384/2016, ορίζεται ότι τα πλεονάσματα της διαχειριστικής χρήσης των αγροτικών συνεταιρισμών (ΑΣ) και αγροτικών εταιρικών συμπράξεων (ΑΕΣ) που εγγράφονται στο Μητρώο και συστήνονται κατά πλειοψηφία από αγροτικούς συνεταιρισμούς, τα οποία διανέμονται στα μέλη, υπόκεινται μόνο σε φορολογία εισοδήματος των μελών τους ανεξάρτητα από την καταβολή τους ή την εξατομικευμένη διατήρηση τους ως κατάθεση στη συνεταιριστική οργάνωση 4. Επισημαίνεται ότι ο α.ν. 1627/1939 που διέπει τους υφιστάμενους κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4423/2016 αναγκαστικούς δασικούς συνεταιρισμούς δεν περιλαμβάνει διατάξεις σχετικά με τη φορολογική μεταχείριση των συνεταιρισμών αυτών και περαιτέρω δεν γίνεται παραπομπή για τέτοια ζητήματα σε ισχύουσα νομοθεσία που αφορά δασικούς συνεταιρισμούς, ώστε να εφαρμόζονται, με βάση τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 46 του ν. 4423/2016, οι σχετικές με τη φορολογική μεταχείριση των αγροτικών συνεταιρισμών διατάξεις της παρ. 11 του άρθρου 15 του ν.4015/ Μετά από όλα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω προκύπτει ότι οι αναγκαστικοί δασικοί συνεταιρισμοί που διέπονται από τις διατάξεις του α.ν. 1627/1939 και συμπληρωματικά από τις διατάξεις του άρθρου 47 του ν. 2169/1993 και των ν. 2810/2000 και ν. 4015/2011, προσδιορίζουν τα κέρδη τους από επιχειρηματική δραστηριότητα σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 47 του ν. 4172/2013, όπως όλα τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες, και φορολογούνται για το σύνολο των κερδών τους με συντελεστή 29%, με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 58 του ν.4172/2013, δεδομένου ότι κατά ρητή διατύπωση του ν. 4015/2011 αλλά και του μεταγενέστερου ν. 4384/2016, οι δασικοί συνεταιρισμοί και οι ενώσεις αυτών δεν αποτελούν αγροτικούς συνεταιρισμούς. Περαιτέρω, τα κέρδη που διανέμει ο αναγκαστικός δασικός συνεταιρισμός στα μέλη του θεωρούνται μέρισμα, για τη φορολογική μεταχείριση του οποίου έχουν εφαρμογή οι οδηγίες που έχουν δοθεί με την ΠΟΛ. 1042/ εγκύκλιό μας. Όσον αφορά στη δήλωση των πιο πάνω ποσών στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, αυτά καταχωρούνται στον υποπίνακα Δ1 «Μερίσματα, Τόκοι, Δικαιώματα» του Πίνακα 4 στους κωδικούς 291/292 στην περίπτωση που ο αναγκαστικός δασικός συνεταιρισμός τηρεί διπλογραφικά βιβλία ή στον Πίνακα 6 «Πρόσθετα Πληροφοριακά Στοιχεία - Ποσά που Μειώνουν την Ετήσια Δαπάνη» στους κωδικούς 431/432 του Εντύπου Ε1, στην περίπτωση που ο αναγκαστικός δασικός συνεταιρισμός τηρεί απλογραφικά βιβλία. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ Α.Α.Δ.Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ 18 ///

19 Αριθμ. πρωτ.: ΔΕΑΦ Β ΕΞ 2018 Εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 27 του ν. 4172/2013 Αθήνα, 28 Μαρτίου 2018 Αναφορικά με το πιο πάνω θέμα και με αφορμή ερωτήματα έχουν υποβληθεί σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: 1. Με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 27 του ν.4172/2013 ορίζεται ότι η χρεωστική διαφορά λόγω πιστωτικού κινδύνου η οποία προκύπτει για τα νομικά πρόσωπα που αναφέρονται στις παραγράφους 5, 6 και 7 του άρθρου 26 του παρόντος και τα οποία εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος ή, κατά περίπτωση, τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό, από: αα) τη διαγραφή χρεών οφειλετών τους, i) κατ' εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 61 του ν. 4307/2014, ii) κατά τις διατάξεις του ν. 3869/2010, iii) ή ως αποτέλεσμα οριστικής διαγραφής ή συμφωνίας ρύθμισης χρεών των οφειλετών δανείων ή πιστώσεων, ββ) τη μεταβίβαση, δηλαδή την πώληση ή την εισφορά δανείων ή πιστώσεων κατά τις διατάξεις του ν. 4354/2015 ή του ν. 3156/2003 ή τη μεταβίβασή τους σε χρηματοδοτικό ή πιστωτικό ίδρυμα ή σε άλλη εταιρεία ή νομική οντότητα εφόσον τη διαχείρισή τους πραγματοποιεί πιστωτικό ίδρυμα κατά τις διατάξεις του ν. 4261/2014 ή Εταιρεία Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις του ν. 4354/2015, εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδά τους σε είκοσι (20) ισόποσες ετήσιες δόσεις, αρχής γενομένης από τη χρήση στην οποία πραγματοποιήθηκε η διαγραφή του χρέους ή η μεταβίβαση του δανείου ή της πίστωσης, αντιστοίχως. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου, η χρεωστική διαφορά ισούται με το συνολικό ποσό της διαγραφής μείον τους μη εγγεγραμμένους τόκους, οι οποίοι και δεν εγγράφονται ή, αντιστοίχως, με το ποσό της ζημίας στην περίπτωση μεταβίβασης δανείων ή πιστώσεων (περιπτ. α'). Τυχόν λογιστικές διαγραφές δανείων ή πιστώσεων των νομικών προσώπων των παραγράφων 5, 6 και 7 του άρθρου 26, οι οποίες αφορούν διαγραφές χρέους ή μεταβιβάσεις κατά τα οριζόμενα στην περίπτωση α', που δεν έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι το τέλος του εκάστοτε φορολογικού έτους της λογιστικής διαγραφής, δεν επηρεάζουν το φορολογικό αποτέλεσμα του έτους αυτού έως την επέλευση των γεγονότων της περίπτωσης α', οπότε και μετατρέπονται σε χρεωστικές διαφορές, εφαρμοζομένης της περίπτωσης α' της παρούσας παραγράφου (περιπτ. β'). Το συνολικό ποσό της ανωτέρω χρεωστικής διαφοράς της περίπτωσης α', καθώς και της προσωρινής διαφοράς της περίπτωσης β' της παρούσας παραγράφου δεν θα υπερβαίνει το ποσό των αναφερομένων στην περίπτωση γ' της παραγράφου 2 του άρθρου 27Α, συσσωρευμένων προβλέψεων και λοιπών εν γένει ζημιών λόγω πιστωτικού κινδύνου, οι οποίες έχουν λογιστεί έως τις 30 Ιουνίου Η απόσβεση της ανωτέρω χρεωστικής διαφοράς καταχωρείται σε χρέωση των αποτελεσμάτων της οικείας χρήσης. Σε περίπτωση που τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα έχουν σχηματίσει και εκπέσει από τα ακαθάριστα έσοδά τους, για το χρέος που διαγράφεται ή μεταβιβάζεται, πρόσθετη ειδική πρόβλεψη, η εν λόγω πρόβλεψη αντιλογίζεται σε πίστωση των αποτελεσμάτων του φορολογικού έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η διαγραφή ή η μεταβίβαση του δανείου ή της πίστωσης και αποτελεί για αυτά φορολογητέο κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα (περιπτ. γ'). 2. Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 26 του ν.4172/2013 ορίζεται ότι οι τράπεζες μπορούν να εκπίπτουν προβλέψεις επισφαλών απαιτήσεων σε ποσοστό ένα τοις εκατό (1%) επί του ποσού του ετήσιου μέσου όρου των πραγματικών χορηγήσεων, όπως αυτό προκύπτει από τις μηνιαίες λογιστικές καταστάσεις τους. Τέτοιες χορηγήσεις συνιστούν οι απαιτήσεις κεφαλαίου και οι απαιτήσεις των εγγεγραμμένων τόκων, όχι όμως και επισφαλών ή μη εισπράξιμων τόκων των επισφαλών απαιτήσεων ή /// 19

20 απαιτήσεων μη παραγωγικών, τους οποίους οι τράπεζες δικαιούνται να μην εμφανίζουν ή εγγράφουν στα βιβλία τους, υποχρεούμενες να αποδεικνύουν ότι πρόκειται για τέτοιους τόκους, καθώς και η κάλυψη στο σύνολο του ή εν μέρει ομολογιακού δανείου ιδιωτικών επιχειρήσεων ή η απόκτηση μετοχών κατά τη σύσταση ανώνυμης εταιρείας ή αύξηση του κεφαλαίου της, για το χρονικό διάστημα κατά το οποίο οι τίτλοι των ομολογιών ή μετοχών παραμένουν στο χαρτοφυλάκιο της τράπεζας. Στις χορηγήσεις αυτές δεν περιλαμβάνονται τα δάνεια γενικά προς το Δημόσιο και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα δάνεια γενικά για τα οποία δόθηκε εγγύηση του Δημοσίου και οι καταθέσεις σε άλλες τράπεζες. Πέρα από το ποσοστό έκπτωσης που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο οι τράπεζες μπορούν να εκπίπτουν από το εισόδημα τους, για τον προσδιορισμό των αποτελεσμάτων της χρήσης πρόσθετες ειδικές κατά περίπτωση προβλέψεις για την απόσβεση απαιτήσεων κατά πελατών τους, για τις οποίες έχει διακοπεί ο λογισμός τόκων. 3. Εξάλλου, με τις διατάξεις του άρθρου 105 του ν.2238/1994, οι οποίες ίσχυαν πριν την κατάργησή τους με τον ν.4172/2013 και εφαρμοζόταν για φορολογικά έτη που άρχιζαν πριν την , οριζόταν ότι οι τράπεζες επιτρεπόταν να εκπίπτουν, αντί των ποσών των αποσβέσεων των επισφαλών απαιτήσεων για τις οποίες έχουν γίνει οριστικές εγγραφές, ποσοστό ένα τοις εκατό (1%) στο ποσό του ετήσιου μέσου όρου των πραγματικών χορηγήσεων, όπως αυτό προκύπτει από τις μηνιαίες λογιστικές καταστάσεις τους (παρ.4). Πέρα από το ποσοστό έκπτωσης που προβλέπεται στην παράγραφο 4 οι τράπεζες δικαιούνταν να εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδά τους, για τον προσδιορισμό των αποτελεσμάτων της χρήσης πρόσθετες ειδικές κατά περίπτωση προβλέψεις για την απόσβεση απαιτήσεων κατά πελατών τους, για τις οποίες έχει διακοπεί ο λογισμός τόκων, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το άρθρο «88 του ν. 3601/2007 (Α' 178) (παρ.5). 4. Από όλα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω προκύπτει ότι ο αντιλογισμός των προβλέψεων που ορίζεται στο τελευταίο εδάφιο των διατάξεων της περιπτ. γ' της παρ. 3 του άρθρου 27 του ν.4172/2013 καταλαμβάνει μόνο τις πρόσθετες ειδικές προβλέψεις που έχουν σχηματισθεί και εκπεσθεί από τα ακαθάριστα έσοδα των τραπεζών είτε με βάση τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 105 του ν.2238/1994, είτε με βάση τις διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 26 του ν.4172/2013, κατά περίπτωση. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ ΠΟΛ.1044/2018 Τύπος και περιεχόμενο της «ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ» -Έντυπο Ε3 Αθήνα, 6 Μαρτίου 2018 Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις: α) Των άρθρων 67 και 68 του ν. 4172/2013 (Α' 167), όπως ισχύουν, β) των άρθρων 6 και 18 του ν. 4174/2013 (Α' 170), όπως ισχύουν, γ) της παραγράφου 5 του άρθρου 18 του ν. 2753/1999 (Α' 249), όπως ισχύουν, δ) του Κεφαλαίου Α' «Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων» του Μέρους Πρώτου του ν. 4389/2016 (Α' 94) και ειδικότερα του άρθρου 7, της παραγράφου 1 του άρθρου 14 και του άρθρου 41 αυτού, όπως ισχύουν, ε) των άρθρων 8, 21, 29, 47, 58, 59, 60, 64, 69, 70, 71 και 72 του ν. 4172/2013, όπως ισχύουν, στ) των άρθρων 5, 10, 11, 15, 19, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37 και 41 του ν. 4174/2013, όπως ισχύουν, ζ) της παραγράφου 3 του άρθρου 38 του ν. 2873/2000 (Α' 285), όπως ισχύουν, 20 ///

21 η) των άρθρων 7 και 8 του ν. 1599/1986 (Α' 75), όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν με τις διατάξεις του ν. 2690/1999 (Α' 45), θ) της παραγράφου 10 του άρθρου 4 και της παραγράφου 1 του άρθρου 18 του ν. 3522/2006 (Α' 276), όπως ισχύουν, ι) της ΠΟΛ.1008/ Α.Υ.Ο. (Β' 136), που αφορά τον καθορισμό ορίων ακαθάριστων εσόδων επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών, πάνω από τα οποία υφίσταται υποχρέωση υπογραφής των δηλώσεων από λογιστή φοροτεχνικό, ια) της αριθ. Δ. ΟΡΓ.Α ΕΞ 2017 (Β' 968 και Β 1238) απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)» όπως συμπληρώθηκε, τροποποιήθηκε και ισχύει. 2. Την αριθ. Δ6Α ΕΞ 2013/ (Β 130 και Β' 372) κοινής απόφασης του Υπουργού και του Υφυπουργού Οικονομικών «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον Γενικό Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», όπως συμπληρώθηκε, τροποποιήθηκε και ισχύει, σε συνδυασμό με τις διατάξεις της υποπαραγράφου α' της παρ. 3 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016, όπως ισχύουν. 3. Την αριθμ. 1/ (Υ.Ο.Δ.Δ. 18) πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου «Επιλογή και διορισμός Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», σε συνδυασμό με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 10 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016, και την αριθ. 39/3/ (Υ.Ο.Δ.Δ. 689) απόφαση του Συμβουλίου Διοίκησης της Α.Α.Δ.Ε. «Ανανέωση της θητείας του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε.». 4. Την ανάγκη ομοιόμορφης εκπλήρωσης των φορολογικών υποχρεώσεων από τους υπόχρεους, όπως ορίζονται στην παράγραφο 1 των άρθρων 67 και 68 του ν. 4172/ Το γεγονός ότι με την απόφαση αυτή δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Προϋπολογισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), αποφασίζουμε: Άρθρο 1 1. Ορίζουμε για το φορολογικό έτος 2017 και επόμενα τον τύπο και το περιεχόμενο της «ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ» (έντυπο Ε3) καθώς και της κατάστασης φορολογικής αναμόρφωσης που τη συνοδεύει ως το συνημμένο παράρτημα της παρούσας. 2. Η κατάσταση οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα συνυποβάλλεται με τις εμπρόθεσμες και εκπρόθεσμες αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις με τα έντυπα «Ε1» (Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος φυσικών προσώπων) και «Ν» (Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων) υποχρεωτικά με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας ή σε χειρόγραφη μορφή στη Δ.Ο.Υ. κατά περίπτωση. 3. Στις περιπτώσεις συζύγων και φυσικών προσώπων που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και υποβάλλουν κοινή δήλωση για τα εισοδήματά τους, το έντυπο Ε3 υποβάλλεται για καθένα από τους συζύγους/μέλη συμφώνου συμβίωσης όπου αυτό απαιτείται από τα επιμέρους εισοδήματά τους. 4. Σε περίπτωση διακοπής εργασιών και έναρξης εντός του ίδιου φορολογικού έτους, υποβάλλεται μία (1) κατάσταση οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα για όλο το φορολογικό έτος. 5. Δεν προβλέπεται η υποβολή του εντύπου Ε3 με επιφύλαξη, καθόσον η επιφύλαξη αφορά αποκλειστικά το περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (έντυπο Ε1 ή Ν, κατά περίπτωση). /// 21

22 6. Η κατάσταση οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα υποβάλλεται μία φορά για το σύνολο της επιχείρησης ανεξαρτήτως αριθμού υποκαταστημάτων και κλάδων. 7. Ο υπόχρεος σε υποβολή κατάστασης οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα συμπληρώνει τους πίνακες εκείνους που τον αφορούν. 8. Οποιαδήποτε μεταβολή που επήλθε στην κατάσταση της επιχείρησης μέσα στο φορολογικό έτος δεν μπορεί να δηλωθεί στο έντυπο Ε3 εάν προηγουμένως δεν έχει δηλωθεί στο Τμήμα Μητρώου και Εγγραφής Φορολογουμένων της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. 9. Προκειμένου για φυσικά πρόσωπα, η κατάσταση οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα συνυποβάλλεται από τους αποκτώντες εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα για τις ανάγκες λογιστικού προσδιορισμού του αποτελέσματος, ανεξάρτητα της υποχρέωσης της τήρησης κατάλληλων λογιστικών αρχείων (βιβλία και στοιχεία), σύμφωνα με τα λογιστικά πρότυπα που προβλέπονται στην ελληνική νομοθεσία. 10. Για τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, το έντυπο Ε3 υποβάλλεται όταν έχουν εισόδημα από επιχειρηματικές συναλλαγές, ενώ στην περίπτωση που έχουν εισόδημα μόνο από κεφάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου, το έντυπο αυτό υποβάλλεται χωρίς να αναγράφονται ποσά. 11. Για τις ναυτικές εταιρείες του ν. 959/1979, τα γραφεία αλλοδαπών ναυτιλιακών επιχειρήσεων που εγκαθίστανται στην Ελλάδα βάσει των διατάξεων του άρθρου 25 του ν. 27/1975 και τις ημεδαπές επιχειρήσεις που υπάγονται στις ίδιες διατάξεις, το έντυπο Ε3 υποβάλλεται μόνο όταν αποκτούν φορολογητέο εισόδημα. 12. Η υποβολή εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης για συμπλήρωση ή μεταβολή αμιγώς πληροφοριακών στοιχείων της κατάστασης οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή στοιχείων που δεν επηρεάζουν το φορολογικό αποτέλεσμα της επιχείρησης, δεν επισύρει τις προβλεπόμενες κυρώσεις του Κ.Φ.Δ. Άρθρο 2 Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ 22 ///

23 /// 23

24 24 /// ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018

25 /// 25

26 26 /// ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018

27 /// 27

28 ΠΟΛ.1057/2018 Τύπος και περιεχόμενο των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2017 των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων του άρθρου 45 του ν. 4172/2013 και καθορισμός δικαιολογητικών που υποβάλλονται μ' αυτές - Υποβολή με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων του άρθρου 45 του ν. 4172/2013 Αθήνα, 22 Μαρτίου 2018 (ΦΕΚ Β' 1137/ ) Α Π Ο Φ Α Σ Η O ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις: α) των παραγράφων 1, 2, 3 και 4 του άρθρου 68 του ν. 4172/2013 (Α' 167), όπως ισχύουν, β) του άρθρου 4 του α.ν. 89/1967, όπως ισχύουν, γ) των άρθρων 44 και 45 του ν. 4172/2013, όπως ισχύουν, δ) των άρθρων 6, 18, 19, 31 και 41 του ν. 4174/2013 (Α' 170), όπως ισχύουν, ε) των άρθρων 53, 54, 58 και 72 του ν. 4174/2013, όπως ισχύουν, στ) της παραγράφου 3 του άρθρου 38 του ν. 2873/2000 (Α' 285), όπως ισχύουν, ζ) του Κεφαλαίου Α' «Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων» του Μέρους Πρώτου του ν. 4389/2016 (Α' 94) και ειδικότερα του άρθρου 7, της παραγράφου 1 του άρθρου 14 και του άρθρου 41 αυτού, όπως ισχύουν, η) της αριθμ. Δ. ΟΡΓ.Α ΕΞ 2017 (Β' 968 και Β' 1238) απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)», όπως συμπληρώθηκε, τροποποιήθηκε και ισχύει. 2. Την αριθμ. Δ6Α ΕΞ 2013/ (Β' 130 και Β' 372) κοινή απόφαση του Υπουργού και του Υφυπουργού Οικονομικών «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον Γενικό Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», όπως συμπληρώθηκε, τροποποιήθηκε και ισχύει, σε συνδυασμό με τις διατάξεις της υποπαραγράφου α' της παρ. 3 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016, όπως ισχύουν. 3. Την αριθμ. 1/ (Υ.Ο.Δ.Δ. 18) πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου «Επιλογή και διορισμός Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», σε συνδυασμό με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 10 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016 και την αριθμ. 39/ 3/ (Υ.Ο.Δ.Δ. 689) απόφαση του Συμβουλίου Διοίκησης της Α.Α.Δ.Ε. «Ανανέωση της θητείας του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε.». 4. Την ανάγκη ομοιόμορφης εκπλήρωσης των φορολογικών υποχρεώσεων από τους υπόχρεους, όπως ορίζονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 68 του ν. 4172/ Το γεγονός ότι με την απόφαση αυτή δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του προϋπολογισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), αποφασίζουμε: ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ 1. Ορίζουμε ότι ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2017 των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων του άρθρου 45 του ν. 4172/2013 έχει όπως το σχετικό 28 ///

29 υπόδειγμα «ΔΗΛΩΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ», το οποίο επισυνάπτεται ως παράρτημα της παρούσας. 2. Η υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας είναι υποχρεωτική και γίνεται σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο κεφάλαιο Β' της παρούσας, εκτός των περιπτώσεων που ορίζονται στο ίδιο κεφάλαιο. Ταυτόχρονα με την υποβολή της δήλωσης γίνεται άμεσος προσδιορισμός του φόρου σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 31 του ν. 4174/2013. Η προθεσμία υποβολής της, για φορολογικό έτος που ταυτίζεται με το ημερολογιακό έτος, λήγει στις 30 Ιουνίου Η πιο πάνω δήλωση, σε περίπτωση που υποβάλλεται χειρόγραφα, υποβάλλεται σε δύο (2) αντίτυπα και συνοδεύεται, κατά περίπτωση, από τα εξής δικαιολογητικά έγγραφα και στοιχεία που πρέπει να υποβάλλονται μαζί με αυτή: α. Αντίγραφο των χρηματοοικονομικών καταστάσεων όπως ορίζονται από την κείμενη νομοθεσία του ν. 4308/2014. β. Δύο (2) αντίτυπα του εντύπου Ε3 «ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ». γ. Ένα (1 ) αντίτυπο του εντύπου Ε2 «ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ». δ. Πίνακα Συμφωνίας Λογιστικής-Φορολογικής Βάσης (Π.Σ.Λ.Φ.Β.). ε. Πίνακα σχηματισμού φορολογικών αποθεματικών. στ. Απόσπασμα πρακτικών του διοικητικού συμβουλίου της Α.Ε. ή της συνέλευσης των εταίρων ΕΠΕ ή της απόφασης των αρμόδιων οργάνων των λοιπών νομικών προσώπων ή οντοτήτων, σχετικά με την πρόταση διανομής των κερδών. Ειδικά σε περίπτωση διανομής κερδών σε μέλη Δ.Σ. καθώς και στο προσωπικό, αντίγραφο του τελικού ισοζυγίου λογαριασμών από το οποίο να προκύπτουν οι αντίστοιχοι λογαριασμοί εξόδων (παροχές σε εργαζομένους) όπου έχουν καταχωρηθεί τα σχετικά ποσά. ζ. Απόσπασμα πρακτικών της γενικής συνέλευσης της Α.Ε ή της συνέλευσης των εταίρων ΕΠΕ ή της απόφασης των αρμόδιων οργάνων των λοιπών νομικών προσώπων ή οντοτήτων, σχετικά με την πρόταση διανομής των προμερισμάτων ή προσωρινών απολήψεων κερδών. η. Απόσπασμα πρακτικών των αρμόδιων οργάνων, σχετικά με την πρόταση διανομής ή κεφαλαιοποίησης αποθεματικών ή κερδών προηγούμενων χρήσεων. θ. Βεβαιώσεις για τα ποσά των φόρων που έχουν παρακρατηθεί σε βάρος του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας. ι. Βεβαιώσεις για το ποσό του φόρου που καταβλήθηκε ως φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, κατ' εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 3 του άρθρου 68 του ν. 4172/2013. ια. Έγγραφο εκπροσώπησης, προκειμένου για αλλοδαπές επιχειρήσεις. ιβ. Υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986, για το ύψος των τόκων από έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου που έχει αποκτήσει το νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα μέσα στο φορολογικό έτος 2017 και το ποσό του φόρου 15% που αναλογεί σε αυτούς. ιγ. Τρία (3) αντίτυπα δηλώσεων των πραγματοποιούμενων σε κάθε διαχειριστική περίοδο επενδύσεων και αφορολογήτων εκπτώσεων των διαφόρων αναπτυξιακών νόμων (ν. 1892/1990, ν. 1262/1982, ν. 2601/1998, κ.λπ.). ιδ. Την παραγόμενη από το Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) εκτύπωση της ηλεκτρονικά παραληφθείσας από την αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.) «Δήλωση Φορολογικής Απαλλαγής» που ορίσθηκε με την ΠΟΛ.1130/ απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών (Β' 1860), η οποία εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση των διατάξεων της παραγράφου 20 του άρθρου 7 του ν. 3299/2004», για επενδυτικά σχέδια που έχουν υπαχθεί στο καθεστώς της ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής του νόμου αυτού. ιε. Τις οριζόμενες στην περίπτωση στ' της παραγράφου 26 του άρθρου 5 του ν. 3299/2004 γνωμοδοτήσεις, χαρακτηρισμούς ή εγκρίσεις των επενδυτικών σχεδίων από τις Ειδικές Επιτροπές ή άλλες αρμόδιες υπηρεσίες του Δημοσίου, τις οποίες οι φορείς που επέλεξαν την ενίσχυση της φορολογικής απαλλαγής, υποχρεούνται να εφοδιαστούν με ιδία πρωτοβουλία. /// 29

30 ιστ. Απόφαση ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης, για επενδυτικά σχέδια που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του ν. 3908/2011 (Α' 8), για την ενίσχυση της φορολογικής απαλλαγής. ιζ. Για την εφαρμογή του κινήτρου της έκπτωσης του διπλάσιου μισθώματος που καταβάλλεται από τον φόρο εισοδήματος των επιχειρήσεων τριτογενούς τομέα που μισθώνουν την εγκατάσταση τους στις περιοχές Γεράνι και Μεταξουργείο του Ιστορικού Κέντρου της Αθήνας, με βάση τις διατάξεις της παρ. Β2 του άρθρου 43 και της παρ. Β2 του άρθρου 44 του ν. 4030/2011, συνυποβάλλονται τα ακόλουθα δικαιολογητικά, όπως αυτά ορίζονται στην ΠΟΛ.1096/ Α.Υ.Ο. (Β' 1162): αα. Βεβαίωση του Τμήματος Μητρώου της αρμόδιας ΔΟΥ, από την οποία να προκύπτει το είδος της ασκούμενης επαγγελματικής δραστηριότητας της επιχείρησης και η εγκατάσταση της από την 25η Νοεμβρίου 2011 και μετά στις πιο πάνω οριζόμενες περιοχές Γεράνι και Μεταξουργείο του Ιστορικού Κέντρου της Αθήνας. ββ. Το ιδιωτικό συμφωνητικό μίσθωσης του ακινήτου θεωρημένο από τη ΔΟΥ ή το συμβολαιογραφικό μισθωτήριο (για το οποίο δεν απαιτείται θεώρηση από τη ΔΟΥ), από το οποίο να προκύπτει η έναρξη και η λήξη της οικείας μίσθωσης, η διάρκεια αυτής, το είδος και η θέση του μισθωμένου ακινήτου και το ποσό του συμφωνημένου μισθώματος. Στην περίπτωση υπεκμίσθωσης υποβάλλονται και τα δύο μισθωτήρια των δικαιούχων. γγ. Τα αποδεικτικά καταβολής του μισθώματος για την περίοδο που αιτείται. δδ. Βεβαίωση της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Αθηναίων, ότι το προς υπαγωγή κτίριο ή χώρος στις διατάξεις της παρούσας υφίσταται νομίμως, σύμφωνα με τις κείμενες πολεοδομικές διατάξεις. εε. Βεβαίωση της Διεύθυνσης Αρχιτεκτονικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, από την οποία να προκύπτει ότι η εγκατάσταση της χρήσης της ασκούμενης δραστηριότητας της επιχείρησης στις πιο πάνω περιοχές, επιτρέπεται από τις ισχύουσες διατάξεις των π.δ/των της 2/ (Δ' 704) και 23.7/ (Δ' 616) και είναι μεταξύ των περιλαμβανομένων στην παράγραφο 3 του άρθρου 1 της παρούσας. ιη. Για τις εταιρείες που πραγματοποίησαν μέσα στο φορολογικό έτος 2017 δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, υπεύθυνη δήλωση για την υποβολή των απαραίτητων δικαιολογητικών στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και θρησκευμάτων για τις δαπάνες έρευνας και τεχνολογίας που πραγματοποίησαν. ιθ. Για τις επιχειρήσεις που υπάγονται στο άρθρο 71 του ν. 3842/2010, περί φορολογικών κινήτρων ευρεσιτεχνιών, απόφαση Υπαγωγής του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, όπως αναφέρεται στην ΠΟΛ.1203/ Α.Υ.Ο. (Β' 2147). κ. Την οριζόμενη από την παράγραφο 3 της ΠΟΛ.1088/ Α.Υ.Ο. (Β' 947) δήλωση του νομικού προσώπου, όταν το νομικό πρόσωπο επικαλείται την εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή φορολογίας, κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις των παραγράφων 1-6 του άρθρου 73 του ν. 3842/2010. Στη δήλωση αυτή εμφανίζεται ο αριθμός των εργαζομένων με πλήρη απασχόληση για κάθε μήνα, καθώς και του μέσου όρου που προκύπτει, για κάθε μία από τις τρεις ή δύο, κατά περίπτωση, διαχειριστικές περιόδους. Με την ίδια δήλωση δηλώνονται και τα ακαθάριστα έσοδα που προέρχονται αποκλειστικά από τη δραστηριότητα της επιχείρησης. κα. Για τις επιχειρήσεις που επιθυμούν να επωφεληθούν των κινήτρων για την ενίσχυση της κινηματογραφικής παραγωγής, έχουν εφαρμογή οι όροι και οι προϋποθέσεις που ορίζονται με την ΠΟΛ.1132/ κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Τουρισμού (Β' 1392), η οποία εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση των διατάξεων της παραγράφου 13 του άρθρου 73 του ν. 3842/2010. κβ. Για τις οικοδομικές επιχειρήσεις, για τα ακίνητα των οποίων η άδεια κατασκευής έχει εκδοθεί πριν από την και τα οποία πωλήθηκαν πριν την αποπεράτωση τους (προκειμένου για πρώην νομικά πρόσωπα του άρθρου 101 του ν. 2238/1994) ή πωλήθηκαν αποπερατωμένα (προκειμένου για πρώην νομικά πρόσωπα της παραγράφου 4 του άρθρου 2 του ν. 2238/1994) μέσα στο φορολογικό έτος 2017, υποβάλλεται αναλυτική κατάσταση των οικοδομών αυτών, προκειμένου να προσδιοριστεί το φορολογητέο εισόδημα τους, κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 13 του άρθρου 26 του ν. 4223/2013 με τις οποίες προστέθηκε παράγραφος 24 στο άρθρο 72 του ν. 4172/2013. Στην κατάσταση αυτή εμφανίζονται τα ακόλουθα: 30 ///

31 αα. στοιχεία, ανά διεύθυνση, οικοδομών, των οποίων η ανέγερση άρχισε πριν από την και δεν έχει ολοκληρωθεί η ανέγερση ή η πώληση τους, ββ. τα ακαθάριστα έσοδα όπως προσδιορίσθηκαν με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 34 του ν. 2238/1994, που προέκυψαν μέσα στο φορολογικό έτος 2017 από την πώληση κάθε μίας χωριστά οριζόντιας ιδιοκτησίας ή άλλου κτιρίου, που ανήκει σε οικοδομή, η άδεια κατασκευής της οποίας έχει εκδοθεί πριν από την κγ. Τη δήλωση «ΔΗΛΩΣΗ ΚΑΤΟΧΗΣ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ ΕΡΓΩΝ» (Ε16) σε δύο (2) αντίτυπα, όταν το νομικό πρόσωπο έχει στην κυριότητα του τέτοια μηχανήματα, για τα οποία οφείλεται τέλος χρήσης του άρθρου 20 του ν. 2052/1992 (Α' 94). κδ. Για τα νομικά πρόσωπα και για κάθε άτομο που απασχόλησαν από με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 10 του άρθρου 4 του ν. 3522/2006 (Α' 276), υποβάλλονται τα ακόλουθα δικαιολογητικά: αα. κατάσταση στην οποία θα εμφανίζονται τα στοιχεία των πιο πάνω ατόμων που απασχόλησαν, ββ. γνωμάτευση της αρμόδιας πρωτοβάθμιας υγειονομικής επιτροπής του ΚΕΠΑ ή της ΑΣΥΕ, με την οποία διαπιστώνεται και βεβαιώνεται το ποσοστό αναπηρίας των πιο πάνω προσώπων, γγ. υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 με την οποία να δηλώνουν ότι απασχόλησαν τα πιο πάνω πρόσωπα καθώς και το χρονικό διάστημα της απασχόλησης τους. κε. Για τις εγκαταστάσεις αλλοδαπών εμποροβιομηχανικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα σύμφωνα με τις διατάξεις του α.ν. 89/1967 και του ν. 3427/2005, καθώς και για τις ημεδαπές επιχειρήσεις που υπάγονται στις ίδιες διατάξεις, φωτοτυπία της απόφασης της Δ/νσης Κεφαλαίων Εξωτερικού του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης με την οποία έχει καθορισθεί το ετήσιο ποσοστό κέρδους επί των δαπανών (cost-plus), καθώς και κατάσταση δαπανών επί των οποίων εφαρμόζεται ο παραπάνω συντελεστής. κστ. Κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης, η οποία υποβάλλεται από όλα τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες, κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα. Ειδικά οι ναυτικές εταιρείες του ν. 959/1979, τα γραφεία αλλοδαπών ναυτιλιακών επιχειρήσεων που εγκαθίστανται στην Ελλάδα βάσει των διατάξεων του άρθρου 25 του ν. 27/1975 καθώς και οι ημεδαπές επιχειρήσεις που υπάγονται στις ίδιες διατάξεις υποβάλλουν κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης μόνο στην περίπτωση που αποκτούν φορολογητέο εισόδημα. Οι εγκαταστάσεις αλλοδαπών εμποροβιομηχανικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα του α.ν. 89/1967 (ν. 3427/2005) και οι ημεδαπές επιχειρήσεις που υπάγονται στις ίδιες διατάξεις υποχρεούνται σε υποβολή της εν λόγω κατάστασης, όμως μόνο για τις δαπάνες που δεν καλύπτονται από τα δικαιολογητικά που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία τήρησης βιβλίων και έκδοσης στοιχείων, ανεξάρτητα εάν αυτές εμπίπτουν στις διατάξεις των άρθρων 22 και 23 του ν. 4172/2013, συμπεριλαμβανομένων και των τυχόν σχηματιζόμενων προβλέψεων, οι οποίες εκπίπτουν φορολογικά εφόσον τεκμηριωθούν από τα αντίστοιχα παραστατικά (με υποβολή τροποποιητικής δήλωσης, όπου απαιτείται, στη χρήση που αφορούν). 4. Τα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που συστάθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή υποβάλλουν, πέραν των ανωτέρω, και αναλυτική κατάσταση των δαπανών επισκευής, συντήρησης, ανακαίνισης και συγκεντρωτική κατάσταση των πάγιων και λειτουργικών δαπανών που αφορούν τα ακίνητα και εκπίπτουν με βάση τις διατάξεις των περιπτώσεων β' και γ' της παραγράφου 3 του άρθρου 39 του ν. 4172/2013. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' ΥΠΟΒΟΛΗ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 45 ΤΟΥ N. 4172/ Τρόπος υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων του άρθρου 45 του ν. 4172/2013. α. Οι αρχικές και τροποποιητικές, εμπρόθεσμες και εκπρόθεσμες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, ανεξάρτητα αν το προκύπτον από αυτές υπόλοιπο είναι χρεωστικό, πιστωτικό ή μηδενικό και τα συνυποβαλλόμενα με αυτές έντυπα Ε2 «ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ» και Ε3 «ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ», συμπεριλαμβανομένης και της κατάστασης φορολογικής αναμόρφωσης, υποβάλλονται υποχρεωτικά μέσω διαδικτύου, στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες TAXISnet. /// 31

32 β. Για την εφαρμογή της προηγούμενης περίπτωσης αρχικά υποβάλλονται ηλεκτρονικά τα έντυπα (Ε3) και (Ε2) (εφόσον συντρέχει περίπτωση) και ακολουθεί η υποβολή της δήλωσης «ΔΗΛΩΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ». Η συμπλήρωση των πινάκων 3 και 4 της δήλωσης είναι υποχρεωτική εφόσον συντρέχει περίπτωση. Τα λοιπά δικαιολογητικά που προβλέπονται από την παρούσα απόφαση δεν συνυποβάλλονται, αλλά φυλάσσονται για τον έλεγχο. γ. Τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες που καθίστανται νέοι χρήστες εγγράφονται στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες TAXISnet σύμφωνα με όσα ορίζονται με την ΠΟΛ.1178/ (Β' 1916) απόφαση του Υπουργού Οικονομικών. Η διαδικασία αυτή δεν απαιτείται για τους ήδη πιστοποιημένους χρήστες σε οποιαδήποτε εφαρμογή. δ. Τα νομικά πρόσωπα ή οι νομικές οντότητες που υποβάλλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος με επιφύλαξη, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 20 του ν. 4174/2013, προσκομίζουν στην αρμόδια για τη φορολογία τους Δ.Ο.Υ. εντός προθεσμίας τριών (3) εργάσιμων ημερών αντίγραφο της δήλωσης που έχουν υποβάλει ηλεκτρονικά, συνοδευόμενη με τα απαραίτητα δικαιολογητικά έγγραφα και στοιχεία, έτσι ώστε η Δ.Ο.Υ. να αποφανθεί για τη σχετική επιφύλαξη. ε. Η δήλωση υποβάλλεται υποχρεωτικά στη Δ.Ο.Υ. εντός των νομίμων προθεσμιών, όταν το νομικό πρόσωπο και η νομική οντότητα έχει κάνει χρήση κινήτρων αναπτυξιακών νόμων (ν.δ. 1297/1972, ν. 2166/1993, ν. 2515/1997, κ.λπ.), καθώς και των άρθρων 52 και 54 του ν. 4172/2013. Επισημαίνεται ότι στην έννοια των αναπτυξιακών νόμων δεν εμπίπτουν οι επιχειρήσεις που κάνουν χρήση του κίνητρου των αφορολόγητων εκπτώσεων (ν. 2601/1998, ν. 3299/2004, κοκ), καθώς και του κινήτρου της απαλλαγής καταβολής φόρου με βάση τις διατάξεις του ν. 3908/2011. Επίσης, σε περίπτωση νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων υπό εκκαθάριση υποβάλλεται υποχρεωτικά στη Δ.Ο.Υ. και η οριστική δήλωση της εκκαθάρισης. στ. Εκτός της περίπτωσης ε', σε περίπτωση αποδεδειγμένης τεχνικής αδυναμίας ολοκλήρωσης της υποβολής της δήλωσης φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων και των συνυποβαλλόμενων εντύπων και εφόσον δεν κατέστη δυνατόν να επιλυθεί το πρόβλημα μετά από επικοινωνία με το αρμόδιο τμήμα της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (Τμήμα Ζ' - Απαιτήσεων και Ελέγχου Εφαρμογών Άμεσης Φορολογίας και Κεφαλαίου), η δήλωση υποβάλλεται εμπρόθεσμα εντός δέκα (10) εργασίμων ημερών μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. ζ. Για τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος των περιπτώσεων ε' και στ' θα υποβάλλονται στη Δ.Ο.Υ. και τα έντυπα (Ε2) και (Ε3), καθώς και η κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης. η. Τα έντυπα για την υποβολή της δήλωσης εκτυπώνονται από τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες TAXISnet. θ. Στην περίπτωση που νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα τίθεται σε εκκαθάριση ή διακόπτει τις εργασίες του μέσα στο φορολογικό έτος 2017 και πριν την έναρξη της υποβολής των δηλώσεων με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας (TAXISnet), η δήλωση υποβάλλεται ηλεκτρονικά (μέσω TAXISnet) στα ήδη διαθέσιμα από το προγενέστερο φορολογικό έτος έντυπα (Ν - Ε2 - Ε3). Στα ίδια έντυπα υποβάλλονται και τυχόν μεταγενέστερες τροποποιητικές δηλώσεις. 2. Χρόνος ηλεκτρονικής υποβολής α. Για τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες που υποβάλλουν τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου, ως χρόνος υποβολής της δήλωσης θεωρείται ο χρόνος οριστικοποίησης αυτής από τον υπόχρεο. Με την οριστικοποίηση της υποβολής της δήλωσης, βεβαιώνεται ο φόρος στην Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία της περιφέρειας όπου βρίσκεται η επαγγελματική έδρα του υπόχρεου υποβολής της δήλωσης και εκδίδεται «Ταυτότητα Οφειλής», με βάση την οποία θα καταβάλλεται ο φόρος μέσω πιστωτικών ιδρυμάτων, ανάλογα με τον τρόπο που ο υπόχρεος έχει επιλέξει (εφάπαξ ή με δόσεις) μέχρι τη λήξη της νόμιμης προθεσμίας όπως αυτή ορίζεται. β. Σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής της δήλωσης καθώς και μη καταβολής ή εκπρόθεσμης καταβολής του βεβαιωθέντος φόρου, επιβάλλονται οι κυρώσεις του άρθρου 54 και ο τόκος εκπρόθεσμης καταβολής του άρθρου 53 του ν. 4174/ Έλεγχος - Ενημέρωση Δ.Ο.Υ. α. Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. ενημερώνεται ηλεκτρονικά αμέσως μετά την οριστική υποβολή των δηλώσεων ανά υπόχρεο, με ταυτόχρονη καταχώρηση των βασικών στοιχείων παραλαβής και πληρωμής στο σύστημα TAXIS. β. Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. έχει δυνατότητα εμφάνισης και εκτύπωσης των δηλώσεων αυτών, καθώς και των συνυποβαλλόμενων εντύπων. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ 32 ///

33 /// 33

34 34 /// ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018

35 /// 35

36 36 /// ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018

37 /// 37

38 38 /// ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018

39 ΠΟΛ.1063/2018 Πληροφόρηση της Φορολογικής Αρχής ως προς τις Συναλλαγές Αγορών με Ηλεκτρονικά Μέσα Πληρωμών Πληροφόρηση της Φορολογικής Αρχής ως προς τις Συναλλαγές Αγορών με Ηλεκτρονικά Μέσα Πληρωμών. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Έχοντας υπόψη: 1) Τις διατάξεις α. Του εδαφίου (ε) της παρ. 3 του άρθρου 16 του ν. 4172/2013 (Α 167) «Φορολογία εισοδήματος, επείγοντα μέτρα εφαρμογής του ν. 4046/2012, του ν. 4093/2012 και του ν. 4127/2013 και άλλες διατάξεις». β. Των άρθρων 62 έως και 65 και 68 έως 71 του ν. 4446/2016 (Α 240) «Πτωχευτικός Κώδικας, Διοικητική Δικαιοσύνη, Τέλη-Παράβολα, Οικειοθελής αποκάλυψη φορολογητέας ύλης παρελθόντων ετών, Ηλεκτρονικές συναλλαγές, Τροποποιήσεις του ν. 4270/2014 και λοιπές διατάξεις», όπως ισχύουν. γ. Του άρθρου 20 του ν. 3842/2010 για τη διασφάλιση και έλεγχο συναλλαγών. δ. Του ν. 3862/2010 για τις υπηρεσίες πληρωμών στην εσωτερική αγορά. 2) Τις διατάξεις α. Του Κεφαλαίου Α «Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων» του ν. 4389/2016 (Α 94) και ειδικότερα του άρθρου 7, της παρ. 1 του άρθρου 14, του άρθρου 37 και του άρθρου 41 αυτού. β. Της αριθμ. Δ.ΟΡΓ.Α ΕΞ 2017/ απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) (Β 968). γ. Της αριθμ. 1 της (Υ.Ο.Δ.Δ. 18) πράξης του Υπουργικού Συμβουλίου «Επιλογή και διορισμός Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», σε συνδυασμό με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 10 του άρθρου 41 του ν. 4389/ ) Τις υπ αριθμ / (Β 1445), 86437/ (Β 2881) και ΔΕΑΦ ΕΞ 2017 (Β 3944) αποφάσεις των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών. /// 39

40 4) Την ΠΟΛ.1161/2017 (Β 3657) απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. «Πρόγραμμα δημοσίων κληρώσεων από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων». 5) Το γεγονός ότι από την παρούσα δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού Προϋπολογισμού, αποφασίζουμε: Άρθρο 1 Πεδίο Εφαρμογής Φορείς Υλοποίησης Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), για τις ανάγκες εφαρμογής της παραγράφου 3(α) του άρθρου 16 του ν. 4172/2013 (Α 167), όπως προστέθηκε με την παρ.1 του άρθρου 68 του ν. 4446/2016 (ΦΕΚ Α 240) με έναρξη ισχύος από το φορολογικό έτος 2017 και προκειμένου να διατηρηθεί η προβλεπόμενη μείωση φόρου κατά τη διαδικασία εκκαθάρισης των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος των φορολογουμένων που πραγματοποιούν συναλλαγές για την απόκτηση αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών στην ημεδαπή ή σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ε.Ο.Χ., οι οποίες έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, συγκεντρώνει τα στοιχεία των συναλλαγών αυτών από τους Παρόχους Υπηρεσιών Πληρωμών που έχουν αδειοδοτηθεί και λειτουργούν στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα της παρούσας απόφασης. Η κατά το προηγούμενο εδάφιο συγκέντρωση των συναλλαγών, εξυπηρετεί πρόσθετα και τις ανάγκες εφαρμογής από την Α.Α.Δ.Ε. της παραγράφου 2 του άρθρου 1 της ΠΟΛ.1161/2017 (Β 3657) περί Προγράμματος Δημοσίων Κληρώσεων. Αρμόδια Διεύθυνση για τη συγκέντρωση των στοιχείων ορίζεται η Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, εφεξής Δ.ΗΛΕ.Δ.. Οι Πάροχοι Υπηρεσιών Πληρωμών, εφεξής Πάροχοι, αποστέλλουν στη Δ.ΗΛΕ.Δ. τα στοιχεία των συναλλαγών του εκάστοτε προηγούμενου μήνα, μέχρι την 20η του εκάστοτε επόμενου μήνα ή, σε περίπτωση που η 20η συμπίπτει με αργία, μέχρι την επόμενη εργάσιμη. Η αποστολή των στοιχείων γίνεται από τους Παρόχους μέσω ασφαλούς σύνδεσης σε εξυπηρετητή της Γ.Γ.Π.Σ. (secure ftp). Εκ των Παροχών, ειδικά τα Πιστωτικά Ιδρύματα, επικοινωνούν με τη Δ.ΗΛΕ.Δ. διά της εταιρείας Διατραπεζικά Συστήματα Α.Ε. (ΔΙΑΣ Α.Ε.), η οποία λειτουργεί ως τεχνική υποδομή παραλαβής των σχετικών αρχείων και προώθησης της πληροφόρησης στην Α.Α.Δ.Ε. προς επεξεργασία. Η ΔΙΑΣ Α.Ε. αποστέλλει στη Δ.ΗΛΕ.Δ. τα στοιχεία των συναλλαγών του εκάστοτε προηγούμενου μήνα, μέχρι την 20η του εκάστοτε επόμενου μήνα ή, σε περίπτωση που η 20η συμπίπτει με αργία, μέχρι την επόμενη εργάσιμη. Ειδικά για τις συναλλαγές του φορολογικού έτους 2017, οι Πάροχοι υποχρεούνται επιπλέον να αποστείλουν άπαξ, τα στοιχεία των συναλλαγών για το έτος 2017, συγκεντρωτικά, ανά Α.Φ.Μ., μέχρι τις 2 Απριλίου Άρθρο 2 Υποχρεώσεις Παροχών Οι Πάροχοι αποστέλλουν, μέσω αρχείου, συγκεντρωτικά στοιχεία συναλλαγών ανά ΑΦΜ, εξαιρουμένων των ΑΦΜ νομικών προσώπων, για τα είδη συναλλαγών που αναλύονται στο άρθρο 3 της παρούσας. Όλα τα ποσά των συναλλαγών πρέπει να είναι σε ευρώ. Εξαιρούνται οι συναλλαγές που αφορούν πληρωμές προς την Κεντρική Κυβέρνηση (Υπουργεία, Φορολογική Διοίκηση, Ασφαλιστικά Ταμεία), ενοίκια. Ειδικά οι αγορές οχημάτων εμφανίζονται στα συγκεντρωτικά αρχεία διακριτά, προκειμένου να εξαιρούνται μόνο για τις ανάγκες διατήρησης της προβλεπόμενης μείωσης φόρου κατά τη διαδικασία εκκαθάρισης των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος. Η διαχείριση των δεδομένων των συναλλαγών καθώς και των ενδεχόμενων διορθώσεων γίνεται με ενέργειες του εκάστοτε Παρόχου. Άρθρο 3 Είδη περιλαμβανόμενων συναλλαγών 3.1 Μεταφορές πίστωσης και άμεσες χρεώσεις σε πίστωση επαγγελματικών λογαριασμών (ΕΛ). Ο Πάροχος δημιουργεί συγκεντρωτικές εγγραφές μεταφοράς πιστώσεων και άμεσων χρεώσεων, με τα ακόλουθα κριτήρια: Συναλλαγές με βάση την ημερομηνία εκκαθάρισης (settlementyearmonth) για το μήνα αναφοράς, καθώς και την ημερομηνία οφειλής (acceptanceyearmonth) για τις μεταφορές πίστωσης. 40 ///

41 Συναλλαγές που αφορούν ηλεκτρονικές πληρωμές, συμπεριλαμβανομένων πληρωμών με ηλεκτρονικό χρήμα (όπως ορίζεται στο άρθρο 62, εδ. ιγ του ν. 4446/2016 όπως ισχύει) για αγορά αγαθών και υπηρεσιών σε πίστωση ενεργών λογαριασμών πληρωμών που περιλαμβάνονται και δηλώνονται στην εφαρμογή Επαγγελματικών Λογαριασμών (ΕΛ), των ακόλουθων κατηγοριών: Συναλλαγές Χρεώσεων = Συναλλαγές με πίστωση ενεργών λογαριασμών πληρωμών που περιλαμβάνονται και δηλώνονται στην Εφαρμογή ΕΛ. Συναλλαγές Πιστώσεων = επιστροφές, θετικές απαντήσεις ανακλήσεων, αντιλογισμούς ή απορρίψεις (γενικότερα R-μηνύματα) που παρέλαβε για τις συναλλαγές χρεώσεων. Συναλλαγές με βάση την κατηγορία ΕΛ που αναγράφεται στη δήλωση ΕΛ. Σε κάθε περίπτωση οι περιλαμβανόμενες συναλλαγές αφορούν και αναφέρονται στον ΑΦΜ του δικαιούχου του λογαριασμού πληρωμών χρέωσης και όχι στους τυχόν συν-δικαιούχους κάθε λογαριασμού πληρωμών. 3.2 Συναλλαγές με χρήση καρτών (χρεωστικών, πιστωτικών και προπληρωμένων) εξαιρουμένων των εταιρικών. Ο Πάροχος συγκεντρώνει τα μηνιαία στοιχεία εκκαθαρισμένων συναλλαγών καρτών, εφαρμόζοντας τα ακόλουθα κριτήρια: Συναλλαγές με βάση την ημερομηνία πραγματοποίησής τους. Συναλλαγές που αφορούν πληρωμές για αγορά αγαθών και υπηρεσιών, των ακόλουθων κατηγοριών: Συναλλαγές Χρεώσεων = Συναλλαγές κάθε είδους πληρωμών για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών με τη χρήση κάρτας. Συναλλαγές Πιστώσεων = Συναλλαγές κάθε είδους επιστροφών (μερικώς ή ολικώς). Εξαιρούνται συναλλαγές όπως, πληρωμή κάρτας από τον κάτοχο της κάρτας, money transfer μέσω κάρτας ή και χρεώσεις για μεταφορά χρημάτων, αναλήψεις μετρητών, original credits κ.λπ. Συναλλαγές οι οποίες πραγματοποιήθηκαν σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ). Ιδιαιτερότητες που πρέπει να ληφθούν υπόψη στην επεξεργασία είναι οι ακόλουθες: Οι συναλλαγές με πρόσθετες κάρτες (add-on) πρέπει να αναφέρονται ξεχωριστά. Στην περίπτωση που ο κάτοχος της κύριας κάρτας και ο κάτοχος της πρόσθετης κάρτας έχουν καταχωρημένο ίδιο ΑΦΜ, οι συναλλαγές και των δύο καρτών θα αποστέλλονται στο συγκεκριμένο ΑΦΜ. Οι συναλλαγές δόσεων θα περιλαμβάνονται στο αρχείο με την εκάστοτε εκκαθαρισμένη δόση. Σε αυτήν την περίπτωση η ημερομηνία εκκαθάρισης θα ταυτίζεται με την ημερομηνία συναλλαγής. Οι συναλλαγές στις οποίες πραγματοποιείται εξαργύρωση πόντων θα περιλαμβάνονται στο αρχείο με το μετά την έκπτωση της οικονομικής συναλλαγής ποσό. Άρθρο 4 Αρμοδιότητες Δ.ΗΛΕ.Δ. Αμέσως μετά τη δημοσίευση της παρούσας απόφασης, η Δ.ΗΛΕ.Δ. θα αποστείλει σε όλους τους παρόχους ακριβείς και αναλυτικές τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές που αφορούν στην απαιτούμενη δομή, ονοματολογία και τύπο των σχετικών αρχείων, τις απαιτήσεις κωδικοποίησης και λοιπές απαιτούμενες για τη δημιουργία και τη διακίνηση των συγκεντρωτικών εγγραφών πληροφορίες. Η Δ.ΗΛΕ.Δ. παραλαμβάνει τις συγκεντρωτικές εγγραφές που αποστέλλονται από τους παρόχους σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρούσα και τις καταχωρεί στο Πληροφοριακό της Σύστημα. Ακολουθούν έλεγχοι, προκειμένου να πιστοποιηθεί ότι πληρούνται οι απαιτούμενες προδιαγραφές και, σε περίπτωση προβλήματος, η Δ.ΗΛΕ.Δ. επικοινωνεί με τον Πάροχο ή τη ΔΙΑΣ κατά περίπτωση για τη διερεύνηση και επίλυσή του και ενημερώνει σχετικά το Πληροφοριακό της Σύστημα. Άρθρο 5 Έναρξη ισχύος Η ισχύς της παρούσας απόφασης αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Μοσχάτο, 30 Μαρτίου 2018 Ο Διοικητής ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ /// 41

42 ΠΟΛ.1067/2018 Τροποποίηση της ΠΟΛ 1124/2015 απόφασης Γ.Γ.Δ.Ε. περί του καθορισμού της διαδικασίας εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013, Φ.Ε.Κ. 170 Α ), σχετικά με το Ετήσιο Πιστοποιητικό που εκδίδεται από Νόμιμους Ελεγκτές και ελεγκτικά γραφεία εγγεγραμμένα στο δημόσιο Μητρώο του ν. 3693/2008 (Φ.Ε.Κ. 174 Α ) ΠΟΛ.1067/ (ΦΕΚ Β' 1320/ ) Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις του άρθρου 65Α του ν. 4174/2013 «Φορολογικές διαδικασίες και άλλες διατάξεις» (Α 170), όπως ισχύουν. 2. Τις διατάξεις του Κεφαλαίου Α «Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων» του Μέρους Πρώτου του ν. 4389/2016 «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις» (Α 94), όπως ισχύουν, και ειδικότερα των άρθρων 7, της παρ. 1 του άρθρου 14 και του άρθρου 41 αυτού. 3. Την ΠΟΛ.1124/ απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων (Β 1196), όπως ισχύει. 4. Το υπ αριθμ. 536 Εξ./ έγγραφο της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων. 5. Τις διατάξεις των άρθρων 4, 5, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 30, 31, 32, 36, 37, 62 και 63 του ν. 4174/2013 «Φορολογικές διαδικασίες και άλλες διατάξεις» (Α 170), όπως ισχύουν. 6. Τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 4172/2013 «Φορολογία Εισοδήματος, επείγοντα μέτρα εφαρμογής του ν. 4046/2012, του ν. 4093/2012 και του ν. 4127/2013 και άλλες διατάξεις» (Α 167), όπως ισχύουν. 7. Τις διατάξεις του ν. 4308/2014 «Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, συναφείς ρυθμίσεις και άλλες διατάξεις» (Α 251), όπως ισχύουν. 8. Τις διατάξεις του ν. 4449/2017 «Υποχρεωτικός έλεγχος των ετήσιων και των ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων, δημόσια εποπτεία επί του ελεγκτικού έργου και λοιπές διατάξεις» (Α 7), όπως ισχύουν. 9. Τις διατάξεις του Μέρους Πρώτου του ν. 4403/2016 «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στις διατάξεις των άρθρων 19, 20, 29, 30, 33, 35, 40 έως 46 της Οδηγίας 2013/34/ΕΕ σχετικά με «τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις και συναφείς εκθέσεις επιχειρήσεων ορισμένων μορφών, την τροποποίηση της Οδηγίας 2006/43/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κατάργηση των Οδηγιών 78/660/EOK και 83/349/ΕΟΚ του Συμβουλίου» (Ε.Ε. L 189 της 29ης Ιουνίου 2013) και στις διατάξεις της Οδηγίας 2014/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Ε.Ε. L 330/1 της 15ης Νοεμβρίου 2014) «για την τροποποίηση της Οδηγίας 2013/34/ΕΕ όσον αφορά τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών και πληροφοριών για την πολυμορφία από ορισμένες μεγάλες επιχειρήσεις και ομίλους» και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού» (Α 125), όπως ισχύουν. 10. Τις διατάξεις του ν. 2190/1920 «Περί ανωνύμων εταιρειών» (Α 37), όπως ισχύουν. 11. Τις διατάξεις του ν. 3190/1955 «Περί εταιρειών περιορισμένης ευθύνης» (Α 91), όπως ισχύουν. 12. Τις διατάξεις των άρθρων 6 και 20 του ν. 2690/1999 «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις» (Α 45), όπως ισχύουν. 42 ///

43 13. Την αριθμ. 1/ (Υ.Ο.Δ.Δ. 18) πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου «Επιλογή και διορισμός Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», σε συνδυασμό με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 10 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016, όπως ισχύουν, και την αριθμ. 39/3/ (Υ.Ο.Δ.Δ. 689) απόφαση του Συμβουλίου Διοίκησης της Α.Α.Δ.Ε. «Ανανέωση της θητείας του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε.». 14. Την αριθμ. Δ. ΟΡΓ.Α ΕΞ 2017/ (Β 968 και 1238) απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, με θέμα «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)», όπως ισχύει. 15. Την αριθμ. Δ. ΟΡΓ. Α ΕΞ 2017/ (Β 2743) απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, με θέμα «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και εξουσιοδότηση υπογραφής Με εντολή Διοικητή σε όργανα της Φορολογικής Διοίκησης», όπως ισχύει. 16. Την ανάγκη τροποποίησης της απόφασης ΓΓΔΕ ΠΟΛ.1124/ , λόγω τροποποιήσεων της συναφούς νομοθεσίας. 17. Το γεγονός ότι από την απόφαση αυτή δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Προϋπολογισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), αποφασίζουμε: Άρθρο 1 Τροποποιούμε την απόφαση ΓΓΔΕ ΠΟΛ.1124/ ως εξής: 1. Η παράγραφος 2 του άρθρου 1 καταργείται. 2. Στην παράγραφο 2 του άρθρου 7 τα σημεία Ε, ΣΤ1, ΣΤ2 αντικαθίστανται ως εξής: «Ε. Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα ν. 4308/2014 ΣΤ.1 Δήλωση Στοιχείων Ακινήτων (Ε9) και Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.)» ενώ το σημείο ΣΤ3 αναριθμείται σε ΣΤ2. 3. Η παράγραφος 3 του άρθρου 8 καταργείται. 4. Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 4 του άρθρου 8 αντικαθίσταται ως εξής: «4. Οι ορκωτοί ελεγκτές λογιστές και οι ελεγκτικές εταιρείες έχουν υποχρέωση να αρνηθούν τη διενέργεια ελέγχου εφαρμογής των φορολογικών διατάξεων, εφόσον παρέχουν στην ελεγχόμενη επιχείρηση συμβουλευτικές υπηρεσίες φορολογικού περιεχομένου, σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 21 του ν. 4449/2017». 5. Στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 6 οι λέξεις «ή μη» διαγράφονται. 6. Όπου στην ΠΟΛ.1124/ αναφέρεται ο όρος «νόμιμος ελεγκτής» ή «ελεγκτικό γραφείο» αντικαθίσταται από τον όρο «ορκωτός ελεγκτής λογιστής» ή «ελεγκτική εταιρεία», σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 52 του ν. 4449/ Όπου στην ΠΟΛ.1124/ αναφέρονται οι όροι «Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (Γ.Γ.Δ.Ε.)» ή «Υπουργείο Οικονομικών», νοείται η «Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)» και όπου αναφέρεται ο όρος «Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών» νοείται ο «Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων». 8. Τα παραρτήματα Ι, ΙΙ και ΙΙΙ αντικαθίστανται ως κατωτέρω. Άρθρο 2 Έναρξη ισχύος 1. Οι διατάξεις της παρούσας ισχύουν για φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2017 και μετά. /// 43

44 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I Α.1 Συμπέρασμα χωρίς επιφύλαξη Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης Ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013). Προς την Επιχείρηση ΑΒΓ με ΑΦΜ... και τη Γενική Διεύθυνση Φορολογικής Διοίκησης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Διενεργήσαμε έλεγχο εφαρμογής των φορολογικών διατάξεων σε φορολογικά αντικείμενα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013), με σκοπό τη διαπίστωση της φορολογικής συμμόρφωσης της Επιχείρησης ΑΒΓ (εφεξής η Επιχείρηση) για τη διαχειριστική χρήση από ΧΧ/ΧΧ/ΧΧΧΧ μέχρι ΧΧ/ΧΧ/ΧΧ (φορολογικό έτος xxxx). Ευθύνη της διοίκησης της Επιχείρησης Η διοίκηση της ελεγχόμενης Επιχείρησης είναι υπεύθυνη για την ορθή τήρηση των προβλεπόμενων λογιστικών αρχείων (βιβλίων και στοιχείων), την έγκαιρη υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, τον ορθό υπολογισμό των φόρων, την έγκαιρη καταβολή των φορολογικών υποχρεώσεών της και την εν γένει τήρηση της φορολογικής νομοθεσίας, διαμορφώνοντας μεταξύ άλλων όλες τις απαραίτητες εσωτερικές δικλείδες, που διασφαλίζουν τη συμμόρφωση της Επιχείρησης με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις. Ευθύνη του ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι η διενέργεια του ελέγχου, για τη διαπίστωση της συμμόρφωσης της ελεγχόμενης Επιχείρησης προς τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις, με βάση το πρόγραμμα ελέγχου που περιλαμβάνεται στην υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. Ο έλεγχος καλύπτει περιοριστικά τα αντικείμενα που περιλαμβάνονται στο εν λόγω πρόγραμμα και διενεργήθηκε σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο Εργασιών Διασφάλισης 3000, «Έργα Διασφάλισης Πέραν Ελέγχου ή Επισκόπησης Ιστορικής Οικονομικής Πληροφόρησης», καθώς και με τα οριζόμενα στο πρόγραμμα αυτό. Θεωρούμε ότι τα ελεγκτικά στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελϊωση και την τεκμηρίωση της παρούσας έκθεσης και είναι στη διάθεση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων οποτεδήποτε ζητηθούν. Συμπέρασμα Με βάση την εκτελεσθείσα εργασία μας, δεν έχει περιέλθει στην αντίληψή μας οτιδήποτε που θα μας οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι η Επιχείρηση δεν έχει συμμορφωθεί από κάθε ουσιώδη άποψη, με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις για τα φορολογικά αντικείμενα, τα οποία καθορίζονται στο πρόγραμμα ελέγχου που προβλέπεται στην υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. Περιορισμός χρήσης Η παρούσα έκθεση είναι εμπιστευτική και καταρτίζεται αποκλειστικά στο πλαίσιο των υποχρεώσεων της Επιχείρησης έναντι της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, ως εκ τούτου η Έκθεση αυτή δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί για οποιοδήποτε άλλο σκοπό. Αναφορά επί λοιπών θεμάτων Πληροφορίες για την ελεγχόμενη Επιχείρηση, τα αντικείμενα που ελέχθησαν και τις διαπιστώσεις για κάθε επιμέρους αντικείμενο περιλαμβάνονται στο επισυναπτόμενο «Προσάρτημα αναλυτικών πληροφοριακών στοιχείων», όπως αυτό προκύπτει από την υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. [Ελεγκτική Εταιρεία] [Διεύθυνση] AM ΣΟΕΛ [Ελεγκτική Εταιρεία] Έδρα Ελεγκτή [πόλη], [ημερομηνία] [Ονοματεπώνυμο] Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής AM ΣΟΕΛ [Ελεγκτή] 44 ///

45 Α.2 Συμπέρασμα χωρίς επιφύλαξη με θέματα έμφασης Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης Ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2θ13). Προς την Επιχείρηση ΑΒΓ με ΑΦΜ... και τη Γενική Διεύθυνση Φορολογικής Διοίκησης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Διενεργήσαμε έλεγχο εφαρμογής των φορολογικών διατάξεων σε φορολογικά αντικείμενα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013), με σκοπό τη διαπίστωση της φορολογικής συμμόρφωσης της Επιχείρησης ΑΒΓ (εφεξής η Επιχείρηση) για τη διαχειριστική χρήση από ΧΧ/ΧΧ/ΧΧΧΧ μέχρι ΧΧ/ΧΧ/ΧΧ (φορολογικό έτος xxxx). Ευθύνη της διοίκησης της Επιχείρησης Η διοίκηση της ελεγχόμενης Επιχείρησης είναι υπεύθυνη για την ορθή τήρηση των προβλεπόμενων λογιστικών αρχείων (βιβλίων και στοιχείων), την έγκαιρη υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, τον ορθό υπολογισμό των φόρων, την έγκαιρη καταβολή των φορολογικών υποχρεώσεών της και την εν γένει τήρηση της φορολογικής νομοθεσίας, διαμορφώνοντας μεταξύ άλλων όλες τις απαραίτητες εσωτερικές δικλείδες, που διασφαλίζουν τη συμμόρφωση της Επιχείρησης με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις. Ευθύνη του ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι η διενέργεια του ελέγχου, για τη διαπίστωση της συμμόρφωσης της ελεγχόμενης Επιχείρησης προς τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις, με βάση το πρόγραμμα ελέγχου που περιλαμβάνεται στην υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. Ο έλεγχος καλύπτει περιοριστικά τα αντικείμενα που περιλαμβάνονται στο εν λόγω πρόγραμμα και διενεργήθηκε σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο Εργασιών Διασφάλισης 3000, «Έργα Διασφάλισης Πέραν Ελέγχου ή Επισκόπησης Ιστορικής Οικονομικής Πληροφόρησης», καθώς και με τα οριζόμενα στο πρόγραμμα αυτό. Θεωρούμε ότι τα ελεγκτικά στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελϊωση και την τεκμηρίωση της παρούσας έκθεσης και είναι στη διάθεση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων οποτεδήποτε ζητηθούν. Συμπέρασμα Με βάση την εκτελεσθείσα εργασία μας, δεν έχει περιέλθει στην αντίληψή μας οτιδήποτε που θα μας οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι η Επιχείρηση δεν έχει συμμορφωθεί από κάθε ουσιώδη άποψη, με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις για τα φορολογικά αντικείμενα, τα οποία καθορίζονται στο πρόγραμμα ελέγχου που προβλέπεται στην υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. Θέματα Έμφασης Χωρίς να διατυπώνουμε επιφύλαξη στο συμπέρασμά μας, σχετικά με τη φορολογική συμμόρφωση της Επιχείρησης, εφιστούμε την προσοχή σας στο (στα) παρακάτω φορολογικό (φορολογικά) ζήτημα (ζητήματα) που έχει (έχουν) ανακύψει κατά τη διενέργεια της ειδικής αυτής ελεγκτικής εργασίας και του (των) οποίου (οποίων) η αντιμετώπιση δεν έχει (έχουν) έως και την έκδοση της παρούσας έκθεσης, αποσαφηνισθεϊ, είτε με διάταξη νόμου είτε με ερμηνευτικές εγκυκλίους της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων : Περιορισμός χρήσης Η παρούσα έκθεση είναι εμπιστευτική και καταρτίζεται αποκλειστικά στο πλαίσιο των υποχρεώσεων της Επιχείρησης έναντι της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, ως εκ τούτου η Έκθεση αυτή δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί για οποιοδήποτε άλλο σκοπό. Αναφορά επί λοιπών θεμάτων Πληροφορίες για την ελεγχόμενη Επιχείρηση, τα αντικείμενα που ελέχθησαν και τις διαπιστώσεις για κάθε επιμέρους αντικείμενο περιλαμβάνονται στο επισυναπτόμενο «Προσάρτημα αναλυτικών πληροφοριακών στοιχείων», όπως αυτό προκύπτει από την υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. [Ελεγκτική Εταιρεία] [Διεύθυνση] AM ΣΟΕΛ [Ελεγκτική Εταιρεία] Έδρα Ελεγκτή [πόλη], [ημερομηνία] [Ονοματεπώνυμο] Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής AM ΣΟΕΛ [Ελεγκτή] /// 45

46 Α.3 Συμπέρασμα με επιφύλαξη Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης Ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013). Προς την Επιχείρηση ΑΒΓ με ΑΦΜ... και τη Γενική Διεύθυνση Φορολογικής Διοίκησης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Διενεργήσαμε έλεγχο εφαρμογής των φορολογικών διατάξεων σε φορολογικά αντικείμενα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013), με σκοπό τη διαπίστωση της φορολογικής συμμόρφωσης της Επιχείρησης ΑΒΓ (εφεξής η Επιχείρηση) για τη διαχειριστική χρήση από ΧΧ/ΧΧ/ΧΧΧΧ μέχρι ΧΧ/ΧΧ/ΧΧ (φορολογικό έτος xxxx). Ευθύνη της διοίκησης της Επιχείρησης Η διοίκηση της ελεγχόμενης Επιχείρησης είναι υπεύθυνη για την ορθή τήρηση των προβλεπόμενων λογιστικών αρχείων (βιβλίων και στοιχείων), την έγκαιρη υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, τον ορθό υπολογισμό των φόρων, την έγκαιρη καταβολή των φορολογικών υποχρεώσεών της και την εν γένει τήρηση της φορολογικής νομοθεσίας, διαμορφώνοντας μεταξύ άλλων όλες τις απαραίτητες εσωτερικές δικλείδες, που διασφαλίζουν τη συμμόρφωση της Επιχείρησης με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις. Ευθύνη του ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι η διενέργεια του ελέγχου, για τη διαπίστωση της συμμόρφωσης της ελεγχόμενης Επιχείρησης προς τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις, με βάση το πρόγραμμα ελέγχου που περιλαμβάνεται στην υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. Ο έλεγχος καλύπτει περιοριστικά τα αντικείμενα που περιλαμβάνονται στο εν λόγω πρόγραμμα και διενεργήθηκε σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο Εργασιών Διασφάλισης 3000, «Έργα Διασφάλισης Πέραν Ελέγχου ή Επισκόπησης Ιστορικής Οικονομικής Πληροφόρησης», καθώς και με τα οριζόμενα στο πρόγραμμα αυτό. Θεωρούμε ότι τα ελεγκτικά στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελϊωση και την τεκμηρίωση της παρούσας έκθεσης και είναι στη διάθεση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων οποτεδήποτε ζητηθούν. Βάση για συμπέρασμα με επιφύλαξη Από την εκτέλεση της εργασίας μας διαπιστώσαμε ότι (τα εξής): (συνοπτική αναφορά κατ' είδος φόρου ή/και παράβασης) Συμπέρασμα Εκτός από την (τις) περίπτωση (περιπτώσεις) που αναφέρεται (αναφέρονται) στην παράγραφο «Βάση για συμπέρασμα με επιφύλαξη», με βάση την εκτελεσθείσα εργασία μας, δεν έχει περιέλθει στην αντίληψή μας οτιδήποτε που θα μας οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι η Επιχείρηση δεν έχει συμμορφωθεί από κάθε ουσιώδη άποψη, με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις για τα φορολογικά αντικείμενα, τα οποία καθορίζονται στο πρόγραμμα ελέγχου που προβλέπεται στην υπ' αριθ. ΠΟΛ. 1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. Περιορισμός χρήσης Η παρούσα έκθεση είναι εμπιστευτική και καταρτίζεται αποκλειστικά στο πλαίσιο των υποχρεώσεων της Επιχείρησης έναντι της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, ως εκ τούτου η Έκθεση αυτή δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί για οποιοδήποτε άλλο σκοπό. Αναφορά επί λοιπών θεμάτων Πληροφορίες για την ελεγχόμενη Επιχείρηση, τα αντικείμενα που ελέχθησαν και τις διαπιστώσεις για κάθε επιμέρους αντικείμενο περιλαμβάνονται στο επισυναπτόμενο «Προσάρτημα αναλυτικών πληροφοριακών στοιχείων», όπως αυτό προκύπτει από την υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. [Ελεγκτική Εταιρεία] [Διεύθυνση] AM ΣΟΕΛ [Ελεγκτική Εταιρεία] Έδρα Ελεγκτή [πόλη], [ημερομηνία] [Ονοματεπώνυμο] Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής AM ΣΟΕΛ [Ελεγκτή] 46 ///

47 Α.4 Συμπέρασμα με επιφύλαξη και θέματα έμφασης Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης Ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013). Προς την Επιχείρηση ΑΒΓ με ΑΦΜ... και τη Γενική Διεύθυνση Φορολογικής Διοίκησης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Διενεργήσαμε έλεγχο εφαρμογής των φορολογικών διατάξεων σε φορολογικά αντικείμενα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013), με σκοπό τη διαπίστωση της φορολογικής συμμόρφωσης της Επιχείρησης ΑΒΓ (εφεξής η Επιχείρηση) για τη διαχειριστική χρήση από ΧΧ/ΧΧ/ΧΧΧΧ μέχρι ΧΧ/ΧΧ/ΧΧ (φορολογικό έτος xxxx). Ευθύνη της διοίκησης της Επιχείρησης Η διοίκηση της ελεγχόμενης Επιχείρησης είναι υπεύθυνη για την ορθή τήρηση των προβλεπόμενων λογιστικών αρχείων (βιβλίων και στοιχείων), την έγκαιρη υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, τον ορθό υπολογισμό των φόρων, την έγκαιρη καταβολή των φορολογικών υποχρεώσεών της και την εν γένει τήρηση της φορολογικής νομοθεσίας, διαμορφώνοντας μεταξύ άλλων όλες τις απαραίτητες εσωτερικές δικλείδες, που διασφαλίζουν τη συμμόρφωση της Επιχείρησης με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις. Ευθύνη του ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι η διενέργεια του ελέγχου, για τη διαπίστωση της συμμόρφωσης της ελεγχόμενης Επιχείρησης προς τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις, με βάση το πρόγραμμα ελέγχου που περιλαμβάνεται στην υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. Ο έλεγχος καλύπτει περιοριστικά τα αντικείμενα που περιλαμβάνονται στο εν λόγω πρόγραμμα και διενεργήθηκε σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο Εργασιών Διασφάλισης 3000, «Έργα Διασφάλισης Πέραν Ελέγχου ή Επισκόπησης Ιστορικής Οικονομικής Πληροφόρησης», καθώς και με τα οριζόμενα στο πρόγραμμα αυτό. Θεωρούμε ότι τα ελεγκτικά στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελϊωση και την τεκμηρίωση της παρούσας έκθεσης και είναι στη διάθεση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων οποτεδήποτε ζητηθούν. Βάση για συμπέρασμα με επιφύλαξη Από την εκτέλεση της εργασίας μας διαπιστώσαμε ότι (τα εξής): (συνοπτική αναφορά κατ' είδος φόρου ή/και παράβασης) Συμπέρασμα Εκτός από την (τις) περίπτωση (περιπτώσεις) που αναφέρεται (αναφέρονται) στην παράγραφο «Βάση για συμπέρασμα με επιφύλαξη», με βάση την εκτελεσθείσα εργασία μας, δεν έχει περιέλθει στην αντίληψή μας οτιδήποτε που θα μας οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι η Επιχείρηση δεν έχει συμμορφωθεί από κάθε ουσιώδη άποψη, με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις για τα φορολογικά αντικείμενα τα οποία καθορίζονται στο πρόγραμμα ελέγχου που προβλέπεται στην υπ' αριθ. ΠΟΛ. 1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. Θέματα Έμφασης Χωρίς να διατυπώνουμε επιφύλαξη στο συμπέρασμά μας, σχετικά με τη φορολογική συμμόρφωση της Επιχείρησης, εφιστούμε την προσοχή σας στο (στα) παρακάτω φορολογικό (φορολογικά) ζήτημα (ζητήματα) που έχει (έχουν) ανακύψει κατά τη διενέργεια της ειδικής αυτής ελεγκτικής εργασίας και του (των) οποίου (οποίων) η αντιμετώπιση δεν έχει (έχουν) έως και την έκδοση της παρούσας έκθεσης, αποσαφηνισθεϊ, είτε με διάταξη νόμου είτε με ερμηνευτικές εγκυκλίους της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων : Περιορισμός χρήσης Η παρούσα έκθεση είναι εμπιστευτική και καταρτίζεται αποκλειστικά στο πλαίσιο των υποχρεώσεων της Επιχείρησης έναντι της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, ως εκ τούτου η Έκθεση αυτή δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί για οποιοδήποτε άλλο σκοπό. Αναφορά επί λοιπών θεμάτων Πληροφορίες για την ελεγχόμενη Επιχείρηση, τα αντικείμενα που ελέγχθηκαν και τις διαπιστώσεις για κάθε επιμέρους αντικείμενο περιλαμβάνονται στο επισυναπτόμενο «Προσάρτημα αναλυτικών πληροφοριακών στοιχείων» όπως αυτό προκύπτει από την υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. [Ελεγκτική Εταιρεία] [Διεύθυνση] AM ΣΟΕΛ [Ελεγκτική Εταιρεία] Έδρα Ελεγκτή [πόλη], [ημερομηνία] [Ονοματεπώνυμο] Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής AM ΣΟΕΛ [Ελεγκτή] /// 47

48 Α.5 Αδυναμία Έκφρασης Συμπεράσματος Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης Ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013). Προς την Επιχείρηση ΑΒΓ με ΑΦΜ... και τη Γενική Διεύθυνση Φορολογικής Διοίκησης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Διενεργήσαμε έλεγχο εφαρμογής των φορολογικών διατάξεων σε φορολογικά αντικείμενα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013), με σκοπό τη διαπίστωση της φορολογικής συμμόρφωσης της Επιχείρησης ΑΒΓ (εφεξής η Επιχείρηση) για τη διαχειριστική χρήση από ΧΧ/ΧΧ/ΧΧΧΧ μέχρι ΧΧ/ΧΧ/ΧΧ (φορολογικό έτος xxxx). Ευθύνη της διοίκησης της Επιχείρησης Η διοίκηση της ελεγχόμενης Επιχείρησης είναι υπεύθυνη για την ορθή τήρηση των προβλεπόμενων λογιστικών αρχείων (βιβλίων και στοιχείων), την έγκαιρη υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, τον ορθό υπολογισμό των φόρων, την έγκαιρη καταβολή των φορολογικών υποχρεώσεών της και την εν γένει τήρηση της φορολογικής νομοθεσίας, διαμορφώνοντας μεταξύ άλλων όλες τις απαραίτητες εσωτερικές δικλείδες, που διασφαλίζουν τη συμμόρφωση της Επιχείρησης με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις. Ευθύνη του ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι η διενέργεια του ελέγχου, για τη διαπίστωση της συμμόρφωσης της ελεγχόμενης Επιχείρησης προς τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις, με βάση το πρόγραμμα ελέγχου που περιλαμβάνεται στην υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. Ο έλεγχος καλύπτει περιοριστικά τα αντικείμενα που περιλαμβάνονται στο εν λόγω πρόγραμμα και διενεργήθηκε σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο Εργασιών Διασφάλισης 3000, «Έργα Διασφάλισης Πέραν Ελέγχου ή Επισκόπησης Ιστορικής Οικονομικής Πληροφόρησης», καθώς και με τα οριζόμενα στο πρόγραμμα αυτό. Θεωρούμε ότι τα ελεγκτικά στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελϊωση και την τεκμηρίωση της παρούσας έκθεσης και είναι στη διάθεση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων οποτεδήποτε ζητηθούν. Βάση για αδυναμία έκφρασης συμπεράσματος [Περιγραφή θέματος/(ή θεμάτων)] Αδυναμία έκφρασης συμπεράσματος Εξαιτίας της σημαντικότητας του θέματος (ή των θεμάτων) που μνημονεύεται (μνημονεύονται) στην παράγραφο, «Βάση για Αδυναμία Έκφρασης Συμπεράσματος» δεν έχει καταστεί εφικτό να αποκτήσουμε επαρκή και κατάλληλα ελεγκτικά τεκμήρια για τη θεμελίωση του συμπεράσματος μας. Ως εκ τούτου δεν εκφέρουμε συμπέρασμα ως προς την συμμόρφωση της Επιχείρησης από κάθε ουσιώδη άποψη, με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις για τα φορολογικά αντικείμενα τα οποία καθορίζονται στο πρόγραμμα ελέγχου που προβλέπεται στην υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. Περιορισμός χρήσης Η παρούσα έκθεση είναι εμπιστευτική και καταρτίζεται αποκλειστικά στο πλαίσιο των υποχρεώσεων της Επιχείρησης έναντι της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, ως εκ τούτου η Έκθεση αυτή δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί για οποιοδήποτε άλλο σκοπό. Αναφορά επί λοιπών θεμάτων Πληροφορίες για την ελεγχόμενη Επιχείρηση, τα αντικείμενα που ελέχθησαν και τις διαπιστώσεις για κάθε επιμέρους αντικείμενο περιλαμβάνονται στο επισυναπτόμενο «Προσάρτημα αναλυτικών πληροφοριακών στοιχείων», όπως αυτό προκύπτει από την υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. [Ελεγκτική Εταιρεία] [Διεύθυνση] AM ΣΟΕΛ [Ελεγκτική Εταιρεία] Έδρα Ελεγκτή [πόλη], [ημερομηνία] [Ονοματεπώνυμο] Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής AM ΣΟΕΛ [Ελεγκτή] 48 ///

49 Α.6 Αρνητικό Συμπέρασμα Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης Ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013). Προς την Επιχείρηση ΑΒΓ με ΑΦΜ... και τη Γενική Διεύθυνση Φορολογικής Διοίκησης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Διενεργήσαμε έλεγχο εφαρμογής των φορολογικών διατάξεων σε φορολογικά αντικείμενα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013), με σκοπό τη διαπίστωση της φορολογικής συμμόρφωσης της Επιχείρησης ΑΒΓ (εφεξής η Επιχείρηση) για τη διαχειριστική χρήση από ΧΧ/ΧΧ/ΧΧΧΧ μέχρι ΧΧ/ΧΧ/ΧΧ (φορολογικό έτος xxxx). Ευθύνη της διοίκησης της Επιχείρησης Η διοίκηση της ελεγχόμενης Επιχείρησης είναι υπεύθυνη για την ορθή τήρηση των προβλεπόμενων λογιστικών αρχείων (βιβλίων και στοιχείων), την έγκαιρη υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, τον ορθό υπολογισμό των φόρων, την έγκαιρη καταβολή των φορολογικών υποχρεώσεών της και την εν γένει τήρηση της φορολογικής νομοθεσίας, διαμορφώνοντας μεταξύ άλλων όλες τις απαραίτητες εσωτερικές δικλείδες, που διασφαλίζουν τη συμμόρφωση της Επιχείρησης με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις. Ευθύνη του ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι η διενέργεια του ελέγχου, για τη διαπίστωση της συμμόρφωσης της ελεγχόμενης Επιχείρησης προς τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις, με βάση το πρόγραμμα ελέγχου που περιλαμβάνεται στην υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. Ο έλεγχος καλύπτει περιοριστικά τα αντικείμενα που περιλαμβάνονται στο εν λόγω πρόγραμμα και διενεργήθηκε σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο Εργασιών Διασφάλισης 3000, «Έργα Διασφάλισης Πέραν Ελέγχου ή Επισκόπησης Ιστορικής Οικονομικής Πληροφόρησης», καθώς και με τα οριζόμενα στο πρόγραμμα αυτό. Θεωρούμε ότι τα ελεγκτικά στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελϊωση και την τεκμηρίωση της παρούσας έκθεσης και είναι στη διάθεση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων οποτεδήποτε ζητηθούν. Βάση για αρνητικό συμπέρασμα [Περιγραφή θέματος/(ή θεμάτων)] Αρνητικό συμπέρασμα Κατά τη γνώμη μας, εξαιτίας της σημαντικότητας του θέματος (ή των θεμάτων) που μνημονεύεται (μνημονεύονται) στην παράγραφο «Βάση για Αρνητικό Συμπέρασμα», η Επιχείρηση δεν έχει συμμορφωθεί από κάθε ουσιώδη άποψη, με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις για τα φορολογικά αντικείμενα τα οποία καθορίζονται στο πρόγραμμα ελέγχου που προβλέπεται στην υπ' αριθ. ΠΟΛ. 1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. Περιορισμός χρήσης Η παρούσα έκθεση είναι εμπιστευτική και καταρτίζεται αποκλειστικά στο πλαίσιο των υποχρεώσεων της Επιχείρησης έναντι της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, ως εκ τούτου η Έκθεση αυτή δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί για οποιοδήποτε άλλο σκοπό. Αναφορά επί λοιπών θεμάτων Πληροφορίες για την ελεγχόμενη Επιχείρηση, τα αντικείμενα που ελέγχθηκαν και τις διαπιστώσεις για κάθε επιμέρους αντικείμενο περιλαμβάνονται στο επισυναπτόμενο «Προσάρτημα αναλυτικών πληροφοριακών στοιχείων», όπως αυτό προκύπτει από την υπ' αριθ. ΠΟΛ.1124/2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει. [Ελεγκτική Εταιρεία] [Διεύθυνση] AM ΣΟΕΛ [Ελεγκτική Εταιρεία] Έδρα Ελεγκτή [πόλη], [ημερομηνία] [Ονοματεπώνυμο] Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής AM ΣΟΕΛ [Ελεγκτή] /// 49

50 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II «Προσάρτημα Αναλυτικών Πληροφοριακών Στοιχείων» ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΗΣ Ελεγκτική Εταιρεία: ΑΦΜ Ελεγκτικής Εταιρείας: Αριθμός Μητρώου ΣΟΕΛ: Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής: Διεύθυνση ελεγκτικής εταιρείας: ΑΦΜ Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή: Αριθμός Μητρώου ΣΟΕΛ: Επωνυμία ελεγχόμενης επιχείρησης: ΑΦΜ ελεγχόμενης επιχείρησης: Ελεγχόμενη περίοδος: Φορολογικό έτος: Συμπέρασμα έκθεσης Φορολογικής Συμμόρφωσης: Μη σημαντικές φορολογικές διαφορές για την Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης: Υπάρχουν εκκρεμή ερωτήματα προς την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων; Αμοιβή για το Φορολογικό Πιστοποιητικό: Θέματα (prorata, διακανονισμού παγίων κλπ) που ενώ προέκυψαν κατά τον έλεγχο δεν έχουν ελεγχθεί λόγω της μη παρέλευσης του χρόνου για την υποχρέωση απόδοσης. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Νομική Μορφή: Έτος ίδρυσης: Αριθμός Μητρώου Εμπορικών Εταιρειών: Έδρα (Πόλη): Διεύθυνση Έδρας: Βασική δραστηριότητα: Εγκαταστάσεις και υποκαταστήματα εκτός της έδρας: Κ.Α.Δ.: Αντικείμενο εργασιών: Ανήκει σε Όμιλο; Επωνυμία Μητρικής: Χώρα Έδρας Μητρικής: Ο Όμιλος περιλαμβάνει και εταιρείες στο εξωτερικό; Συναλλαγές με εταιρείες του ομίλου στο εξωτερικό: Είναι εισηγμένη; 50 ///

51 ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΙΜΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Ελεγχόμενη Περίοδος Ποσοτικό στοιχείο Από δημοσιευμένο Ισολογισμό Συγκρίσιμη περίοδος 0 Συνολικό Ενεργητικό Ενσώματα πάγια Συμμετοχές Αποθέματα Εμπορικές απαιτήσεις Λοιπό ενεργητικό Καθαρή Θέση Δάνεια Υποχρεώσεις στο Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία Λοιποί λογαριασμοί παθητικού Από Κατάσταση Αποτελεσμάτων Σύνολο εσόδων Κόστος αποθεμάτων Αμοιβές και έξοδα προσωπικού Αμοιβές και έξοδα τρίτων Τόκοι και συναφή έξοδα Λοιπά έξοδα και κόστη Αποτέλεσμα προ φόρων 0 0 Προσωπικό Αριθμός προσωπικού στον 1ο μήνα της περιόδου Αριθμός προσωπικού στον τελευταίο μήνα της περιόδου Μέσος αριθμός προσωπικού στην ελεγχόμενη περίοδο Από φορολογικές δηλώσεις φόρος εισοδήματος που δηλώθηκε Καθαρό ποσό φ.π.α. που δηλώθηκε για καταβολή Φόροι ακινήτων που δηλώθηκαν Τέλη χαρτοσήμου που δηλώθηκαν Παρακρατούμενοι φόροι που δηλώθηκαν Λοιποί φόροι που δηλώθηκαν /// 51

52 ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΛΙΣΤΑΣ - ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Συμπέρασμα έκθεσης Φορολογικής Συμμόρφωσης Συμπέρασμα χωρίς επιφύλαξη Συμπέρασμα χωρίς επιφύλαξη με θέμα/τα έμφασης Συμπέρασμα με επιφύλαξη Συμπέρασμα με επιφύλαξη και θέμα/τα έμφασης Αδυναμία Έκφρασης Συμπεράσματος Αρνητικό Συμπέρασμα Μη σημαντικές φορολογικές διαφορές για την έκθεση φορολογικής συμμόρφωσης Ναι Όχι Υπάρχουν εκκρεμή ερωτήματα προς την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων; Ναι Όχι Υπάρχουν θέματα (prorata, διακανονισμού παγίων κλπ) που ενώ προέκυψαν κατά τον έλεγχο δεν έχουν ελεγχθεί λόγω μη παρέλευσης του χρόνου για την υποχρέωση απόδοσης; Ναι Όχι Νομική Μορφή Ανώνυμη Εταιρεία Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης Υποκατάστημα αλλοδαπής επιχείρησης Βασική δραστηριότητα Πρωτογενής Παραγωγή ΕμπόριοΜεταποίηση Υπηρεσίες Εγκαταστάσεις και υποκαταστήματα εκτός της έδρας Δεν υπάρχουν Υπάρχουν σε περιορισμένη έκταση Υπάρχουν σε μεγάλη έκταση Ανήκει σε Όμιλο; Δεν ανήκει σε Όμιλο Ανήκει και είναι μητρική εταιρεία Ανήκει και είναι θυγατρική μητρικής με έδρα την Ελλάδα Ανήκει και είναι θυγατρική μητρικής με έδρα στο εξωτερικό Συναλλαγές με εταιρείες του ομίλου στο εξωτερικό Ναι Όχι Είναι εισηγμένη; Η εταιρεία δεν είναι εισηγμένη σε χρηματιστήριο Η εταιρεία είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών 52 ///

53 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΕΛΕΓΧΘΗΚΑΝ Φορολογία Εισοδήματος Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Φορολογία Ακινήτων Τέλη χαρτοσήμου και Φόρος Συγκέντρωσης Κεφαλαίου Παρακρατούμενοι φόροι Μετασχηματισμοί επιχειρήσεων Ενδοομιλικές συναλλαγές Ηλεκτρονικό εμπόριο Ειδικά αντικείμενα της Φορολογίας Ακινήτων Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) Δήλωση Στοιχείων Ακινήτων (Ε9) Ειδικός Φόρος επί των Ακινήτων (Ε.Φ.Α.) Ειδικά αντικείμενα των Παρακρατούμενων Φόρων Φορολόγηση στην πηγή Φόρος Μισθωτής Εργασίας Αποζημίωση λόγω διακοπής της σχέσεως εργασίας Πληρωμές υποκείμενες σε παρακράτηση Μερισμάτων Τόκων Δικαιωμάτων (royalties) Αμοιβές διοίκησης, αμοιβές για συμβουλευτικές υπηρεσίες και άλλες αμοιβές για παρόμοιες υπηρεσίες Αμοιβές που εισπράττονται από εργολήπτες κατασκευής κάθε είδους τεχνικών έργων και ενοικιαστών δημοσίων, δημοτικών και κοινοτικών ή λιμενικών προσόδων Προμήθειες κάθε είδους αγαθών ή υπηρεσιών σε φορείς γενικής κυβέρνησης Ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συμβολαίων Χρηματιστηριακές συναλλαγές Φόρος χρηματιστηριακών συναλλαγών ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΛΙΣΤΑΣ Ελέγχθηκε Δεν υφίσταται Αδυναμία ελέγχου /// 53

54 ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΘΗΚΑΝ ΩΣ ΜΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Α/Α Φορολογικό αντικείμενο Αναλυτική περιγραφή θέματος Ποσό φορολογικής παράβασης ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΛΙΣΤΑΣ - ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Φορολογικό αντικείμενο Φορολογία Εισοδήματος Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Φορολογία Ακινήτων Τέλη χαρτοσήμου και Φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου Παρακρατούμενοι φόροι Μετασχηματισμοί επιχειρήσεων Ενδοομιλικές Συναλλαγές Ηλεκτρονικό Εμπόριο ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΜΦΑΣΗΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Α/Α Φορολογικό αντικείμενο Αναλυτική περιγραφή θέματος Ποσό φορολογικής παράβασης ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΛΙΣΤΑΣ - ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Φορολογικό αντικείμενο Φορολογία Εισοδήματος Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Φορολογία Ακινήτων Τέλη χαρτοσήμου και Φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου Παρακρατούμενοι φόροι Μετασχηματισμοί επιχειρήσεων Ενδοομιλικές Συναλλαγές Ηλεκτρονικό Εμπόριο 54 ///

55 Α/Α ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΙΦΥΛΑΞΗΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Φορολογικό αντικείμενο Αναλυτική περιγραφή θέματος Ποσό φορολογικής παράβασης ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΛΙΣΤΑΣ - ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Φορολογικό αντικείμενο Φορολογία Εισοδήματος Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Φορολογία Ακινήτων Τέλη χαρτοσήμου και Φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου Παρακρατούμενοι φόροι Μετασχηματισμοί επιχειρήσεων Ενδοομιλικές Συναλλαγές Ηλεκτρονικό Εμπόριο Α/Α ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΟΙΠΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Φορολογικό Αναλυτική περιγραφή Ποσό φορολογικής παράβασης αντικείμενο θέματος ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΛΙΣΤΑΣ - ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Φορολογικό αντικείμενο Φορολογία Εισοδήματος Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Φορολογία Ακινήτων Τέλη χαρτοσήμου και Φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου Παρακρατούμενοι φόροι Μετασχηματισμοί επιχειρήσεων Ενδοομιλικές Συναλλαγές Ηλεκτρονικό Εμπόριο /// 55

56 Α/Α ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Φορολογικό αντικείμενο Αναλυτική περιγραφή θέματος Ποσό φορολογικής παράβασης ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΛΙΣΤΑΣ - ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Φορολογικό αντικείμενο Φορολογία Εισοδήματος Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Φορολογία Ακινήτων Τέλη χαρτοσήμου και Φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου Παρακρατούμενοι φόροι Μετασχηματισμοί επιχειρήσεων Ενδοομιλικές Συναλλαγές Ηλεκτρονικό Εμπόριο ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΡΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Α/Α Φορολογικό αντικείμενο Αναλυτική περιγραφή θέματος Ποσό φορολογικής παράβασης ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΛΙΣΤΑΣ - ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Φορολογικό αντικείμενο Φορολογία Εισοδήματος Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Φορολογία Ακινήτων Τέλη χαρτοσήμου και Φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου Παρακρατούμενοι φόροι Μετασχηματισμοί επιχειρήσεων Ενδοομιλικές Συναλλαγές Ηλεκτρονικό Εμπόριο 56 ///

57 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΛΕΓΧΟΥ Α. Προϋποθέσεις - Περιορισμοί διενέργειας του ελέγχου Β. Πληροφοριακά στοιχεία ελεγχόμενης επιχείρησης Γ. Φορολογία Εισοδήματος Δ. Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) Ε. Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα ν.4308/2014 ΣΤ. Φορολογία ακινήτων ΣΤ.1 Δήλωση Στοιχείων Ακινήτων (Ε9) και Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) ΣΤ.2 Ειδικός Φόρος επί των ακινήτων (Ε.Φ.Α.) Ζ. Τέλος χαρτοσήμου και Φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου Η. Παρακρατούμενοι φόροι Θ. Μετασχηματισμοί επιχειρήσεων I. Ενδοομιλικές Συναλλαγές Κ. Ηλεκτρονικό Εμπόριο Το παρόν πρόγραμμα ελέγχου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Έκθεσης Φορολογικής Συμμόρφωσης σύμφωνα με την Απόφαση Γ.Γ.Δ.Ε. ΠΟΛ. 1124/2015, όπως ισχύει, η οποία εκδίδεται σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 65Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013). Α. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ-ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Διενεργείται έλεγχος, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. Κατά τον έλεγχο θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι κατά περίπτωση εκδοθείσες και ισχύουσες αποφάσεις της Φορολογικής Διοίκησης, αναφορικά με τις εκπιπτόμενες και μη επιχειρηματικές δαπάνες. Οι δαπάνες ελέγχονται υπό την προϋπόθεση ότι υπερβαίνουν τα παρακάτω όρια: (α) Για επιχειρήσεις με ακαθάριστα έσοδα μέχρι ευρώ ελέγχονται οι δαπάνες οι οποίες υπερβαίνουν τα ευρώ. (β) Για επιχειρήσεις με ακαθάριστα έσοδα από έως ευρώ ελέγχονται οι δαπάνες οι οποίες υπερβαίνουν τα ευρώ. (γ) Για επιχειρήσεις με ακαθάριστα έσοδα από έως ευρώ ελέγχονται οι δαπάνες οι οποίες υπερβαίνουν τα ευρώ. (δ) Για επιχειρήσεις με ακαθάριστα έσοδα από έως ευρώ ελέγχονται οι δαπάνες οι οποίες υπερβαίνουν τα ευρώ. (ε) Για επιχειρήσεις με ακαθάριστα έσοδα από έως ευρώ ελέγχονται οι δαπάνες οι οποίες υπερβαίνουν τα ευρώ. (στ) Για επιχειρήσεις με ακαθάριστα έσοδα άνω των ευρώ ελέγχονται οι δαπάνες οι οποίες υπερβαίνουν τα ευρώ. Οι δαπάνες που θα ελεγχθούν με βάση τα ανωτέρω όρια θα πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον το 10% του συνόλου κάθε κατηγορίας δαπάνης. Σε κάθε διαφορετική περίπτωση, που δεν καλύπτεται το όριο του 10%, θα επιλέγεται περαιτέρω δείγμα ελέγχου εκτός των ανωτέρω ορίων. Σε όσες περιπτώσεις από το πρόγραμμα ελέγχου προβλέπεται συγκεκριμένο δείγμα θα ελέγχεται το δείγμα αυτό. Η εφαρμογή των προαναφερόμενων ορίων θα πρέπει να εξετάζεται σε κάθε περίπτωση λαμβάνοντας την επαγγελματική κρίση, σύμφωνα με τα οριζόμενα από το Διεθνές Πρότυπο Εργασιών Διασφάλισης 3000, με βάση το προσδιοριζόμενο επίπεδο του ουσιώδους μεγέθους (σημαντικότητα), όταν τα προαναφερόμενα όρια καθορίζουν δείγματα και ελεγκτικές διαδικασίες, οι οποίες κρίνονται απρόσφορες για την αντιμετώπιση των υπό εξέταση φορολογικών αντικειμένων. Σε κάθε περίπτωση που εντοπίζονται παραβάσεις οι οποίες προκύπτουν από την εκτέλεση του παρόντος προγράμματος, οι Ορκωτοί Ελεγκτές Λογιστές υποχρεούνται να επεκτείνουν τις ελεγκτικές τους διαδικασίες, έτσι ώστε να μπορούν να εκτιμήσουν το ύψος της φορολογικής παράβασης για το σύνολο του σχετικού φορολογικού αντικειμένου. Συνεπώς, σε αυτήν την περίπτωση, τα προαναφερθέντα όρια δαπανών, καθώς επίσης και τα συγκεκριμένα δείγματα ελέγχου που περιγράφονται αναλυτικά παρακάτω, δεν εφαρμόζονται και ο Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής υποχρεούται να εφαρμόσει τις κατάλληλες ανά περίπτωση ελεγκτικές διαδικασίες για να ελέγξει το συγκεκριμένο φορολογικό αντικείμενο συνολικά, εξεταζόμενης της δυνατότητας αναγωγής των ευρημάτων από τον έλεγχο ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος στον πληθυσμό. /// 57

58 Εξαιρετικά ελέγχονται ανεξαρτήτως ποσού οι μη εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες που αναφέρονται στο άρθρο 23 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Κ.Φ.Ε., ν.4172/2013- Φ.Ε.Κ. 167Α'/ ), καθώς και οι δαπάνες προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 26 του ίδιου Κώδικα. Για τις διενεργούμενες ελεγκτικές επαληθεύσεις, που τίθενται σε κάθε περίπτωση στο πρόγραμμα ελέγχου, δύναται να επιλέγεται το ίδιο ελάχιστο χρονικό διάστημα και τα ίδια ελάχιστα επιλεγμένα είδη (εμπορεύματα - προϊόντα κλπ). Κατά την κρίση του ελεγκτή, μπορεί επίσης να διενεργούνται πρόσθετες ελεγκτικές επαληθεύσεις με βάση τα πραγματικά δεδομένα, την βαρύτητα και τις ιδιαιτερότητες της ελεγχόμενης επιχείρησης. Η εξαγωγή του συμπεράσματος στην έκθεση φορολογικής συμμόρφωσης βασίζεται στα οριζόμενα στο Διεθνές Πρότυπο Εργασιών Διασφάλισης 3000, «Έργα Διασφάλισης πέραν ελέγχου ή Επισκόπησης Ιστορικής Οικονομικής Πληροφόρησης». Κατά την έναρξη της εκτέλεσης του ελέγχου απαιτείται να ζητηθούν από την ελεγχόμενη επιχείρηση τα εξής στοιχεία: 1. Τυχόν διατάξεις, εγκύκλιοι ή ατομικές απαντήσεις της Φορολογικής Διοίκησης που αφορούν την επιχείρηση. 2. Εκθέσεις και τυχόν ευρήματα παλαιοτέρων φορολογικών ελέγχων και η τρέχουσα αντιμετώπιση αυτών από την επιχείρηση. 3. Οι διαπιστωμένες παραβάσεις του Κ.Φ.Δ.. ή άλλα στοιχεία που έχουν κοινοποιηθεί στην επιχείρηση. 4. Στοιχεία ληξιπρόθεσμων οφειλών. 5. Περιουσιακά στοιχεία επιχείρησης. 6. Απαιτήσεις επιχείρησης εις χείρας τρίτων. 7. Στοιχεία που αφορούν την εκπλήρωση των υποχρεώσεων στα ασφαλιστικά ταμεία ή οργανισμούς (φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα κλπ). 8. Στοιχεία που αφορούν φορολογικές και συναφείς εκκρεμοδικίες. 9. Δηλώσεις φόρου Εισοδήματος και Δηλώσεις φ.π.α. προηγούμενων ετών. 10. Οποιαδήποτε άλλη πληροφορία θεωρείται αναγκαία από τον Ορκωτό Ελεγκτή Λογιστή για τη διενέργεια του ελέγχου του. Β. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ 1. Ταυτότητα ελέγχου 1.1 ΕλεγχόμενηΕπιχείρηση Επωνυμία: Διακριτικός τίτλος: Α.Φ.Μ.: Αριθμός φακέλου: Δ.Ο.Υ. Έδρας: Δραστηριότητα: Διεύθυνση Έδρας - Ταχ. Κώδικας: Τηλέφωνο - Φαξ - -Ιστότοπος (site): 1.2 Ελεγχόμενο φορολογικό έτος; : Ελεγχόμενη περίοδος: Από../../... έως../../ Βασικά δεδομένα ελεγχόμενης επιχείρησης 2.1 Μορφή επιγείοπσπο: Είδος νομικού προσώπου: Μέγεθος επιγείοησηο βάσει του Ν.4308/2014 κατά την ελεγχόμενη χρήση: 2.2 Σύσταση - Διάρκεια - Έδρα 2.3 Αντικείμενο εργασιών - Σκοπός Αντικείμενο εργασιών: Σκοπός: 2.4 Λογιστικά Πρότυπα σύνταξης χρηματοοικονομικών καταστάσεων / Λογιστικό Πλαίσιο Η ελεγχόμενη οντότητα συντάσσει τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις της σύμφωνα με: (αναφέρονται τα λογιστικά πρότυπα δηλαδή Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα - Ε.Λ.Π.- ή Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς -Δ.Π.Χ.Α.- κατά περίπτωση). 58 ///

59 Παρατίθεται συνοπτική περιγραφή της ενημέρωσης των λογιστικών αρχείων (βιβλίων) με βάση το λογιστικό σύστημα που τηρεί η ελεγχόμενη οντότητα. Επιλογές: > Πρωτογενής ενημέρωση και τήρηση των λογαριασμών στην λογιστική βάση και αναμόρφωση στην φορολογική βάση > Πρωτογενής ενημέρωση και τήρηση των λογαριασμών στην φορολογική βάση και αναμόρφωση στην λογιστική βάση > Πρωτογενής ενημέρωση και τήρηση των λογαριασμών στην λογιστική βάση και φορολογική βάση παράλληλα 3. Λειτουργικά δεδομένα ελεγχόμενης επιχείρησης 3.1 Μετοχικό/Εταιρικό Κεφάλαιο - Μέτοχοι/Εταίροι Πίνακας Εξέλιξης Μετοχικού / Εταιρικού Κεφαλαίου κατά την ελεγχόμενη χρήση: Ημερομηνία Γ.Σ. Αριθμός Καταχώρη σης ΓΕΜΗ Αριθμός δήλωσης ΦΣΚ Αριθμός μετοχών - εταιρικών μεριδίων Αξία μετοχής - εταιρικού μεριδίου Ποσό μεταβολής Συνολικός Αριθμός μετοχών εταιρικών μεριδίων Μετοχικό/ Εταιρικό κεφάλαιο μετά την αύξηση τρόπος κάλυψης Καταβολή μετρητών Κεφαλαίοποίηση αποθεματικών Μέτοχοι / Εταίροι Α/Α Μέτοχοι/Εταίροι Αριθμός μετοχών/ μεριδίων Ποσοστό Συμμετοχής 3.2 Έγκριση Χρηματοοικονομικών καταστάσεων Ημερομηνία Αναφοράς Χρημ/κών Καταστάσεων Ημερομηνία Έγκρισης Χρημ/κών Καταστάσεων από Δ.Σ. /Διαχειριστές /Αρμόδιο Όργανο Διοίκησης Μέτοχοι που παραβρέθηκαν στις Γενικές Συνελεύσεις Διαχειριστική Ημερομηνία περίοδος Γ.Σ. Μέτοχος Ποσοστό μετοχών Ονοματεπώνυμο Ιδιότητα Διεύθυνση Α.Φ.Μ. Α.Δ.Τ. ή Αρ. Διαβατηρίου Περίοδος 3.3 Διοίκηση - Διεύθυνση εταιρείας - Εκπροσώπηση Διοικητικό Συμβούλιο / Διαχειριστές Νόμιμη εκπροσώπηση Ονοματεπώνυμο Ιδιότητα Διεύθυνση Α.Φ.Μ. Α.Δ.Τ. ή Αρ. Διαβατηρίου Περίοδος 3.4 Προϊστάμενος λογιστηρίου που υπογράφει τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις Ονοματεπώνυμο Διεύθυνση Α.Φ.Μ. Κατηγορία Αδειας Αριθμός Αδειας 3.5 Λογιστής - Φοροτέχνης που υπογράφει τις φορολογικές δηλώσεις Ονοματεπώνυμο Διεύθυνση Α.Φ.Μ. Κατηγορία Αδειας Αριθμός Αδειας /// 59

60 3.6 Συμμετοχές σε επιχειρήσεις Επωνυμία Α.Φ.Μ. Χώρα Ποσότητα (τεμάχια) Ποσοστό συμμετοχής κατά την λήξη της ελεγχόμενης περιόδου 3.7 Εγκαταστάσεις ελεγχόμενης επιχείρησης Για την εξυπηρέτηση των δραστηριοτήτων της η ελεγχόμενη επιχείρηση διαθέτει τις επαγγελματικές εγκαταστάσεις, όπως αυτές απεικονίζονται παρακάτω: Είδος Εγκατάστασης (Έδρα, υποκατάστημα, αποθηκευτικοί χώροι, λοιπές εγκαταστάσεις) Διεύθυνση Επιφάνεια Δ.Ο.Υ. εγκατάστασης Παρατηρήσεις 3.8 Απασχολούμενο προσωπικό Η ελεγχόμενη επιχείρηση απασχόλησε κατά την ελεγχόμενη διαχειριστική περίοδο προσωπικό κατά την έννοια του ν.4308/2014, ως κάτωθι : Είδος σχέσης απασχόλησης Αριθμός εργαζομένων (Μ.Ο. ετήσιας απασχόλησης)) Αποδοχές 3.9 Μεταφορικά υέσα Η ελεγχόμενη επιχείρηση διαθέτει ιδιόκτητα και μισθωμένα μεταφορικά μέσα (φορτηγά, Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα). Διαχειριστική περίοδος από... Τύπος αυτοκινήτου Αριθμός κυκλοφορίας... έως... Ωφέλιμο φορτίο θέσεις Ποσοστό ιδιοκτησίας 4. Συναλλακτική κίνηση - Οικονομικά αποτελέσματα - Δηλώσεις 4.1 Κατάστρωση αποτελεσυάτων Παρατίθεται κατάστρωση αποτελεσμάτων. 4.2 Δπλώσεις που υποβλήθηκαν Για το φορολογικό έτος... (διαχειριστική περίοδος από... έως... ) υποβλήθηκε η με αριθμό... δήλωση φορολογίας εισοδήματος με την οποία δηλώθηκαν: Ακαθάριστα έσοδα... Ευρώ φορολογητέα Κέρδη... Ευρώ ή Ζημιά... Ευρώ 5. Ελεγκτικές επαληθεύσεις - Διαπιστώσεις ελέγχου 5.1 Έλεγχος των τηρούμενων λογιστικών αρχείων (βιβλίων) Έγινε έλεγχος ως προς την τήρηση και ενημέρωση των λογιστικών αρχείων (βιβλίων), όπως αυτά εμφανίζονται στην παρακάτω κατάσταση: 60 ///

61 Είδος λογιστικού αρχείου Αναλυτικά ημερολόγια και Συγκεντρωτικό ημερολόγιο ή Γενικό ημερολόγιο (αρχείο στο οποίο καταχωρείται αναλυτικά κάθε συναλλαγή και γεγονός) Αναλυτικά καθολικά (αρχείο με τις μεταβολές κάθε τηρούμενου λογαριασμού) Παρατηρήσεις Ισοζύγιο (σύστημα συγκέντρωσης του αθροίσματος των αυξήσεων και μειώσεων - χρεώσεων και πιστώσεων- καθώς και το υπόλοιπο κάθε τηρούμενου λογαριασμού) Αρχείο ενσώματων και άυλων περιουσιακών στοιχείων Αρχείο επενδύσεων σε χρεωστικούς τίτλους, τίτλους καθαρής θέσης και λοιπούς τίτλους Αρχείο ιδιόκτητων αποθεμάτων Αρχείο αποθεμάτων τρίτων Αρχείο λοιπών περιουσιακών στοιχείων Αρχείο λογαριασμών καθαρής θέσης Αρχείο λογαριασμών υποχρεώσεων Αρχείο περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων σε ξένο νόμισμα Αναλυτικό αρχείο ποσοτικής διακίνησης αποθεμάτων (κατ' επιλογή της οντότητας) Έλεγχος ταμείου Έγινε έλεγχος ταμείου της τρέχουσας διαχειριστικής περιόδου από τον οποίο διαπιστώθηκαν τα εξής: Έλεγχος αξιογράφων Έγινε έλεγχος των πόσης φύσεως αξιογράφων της τρέχουσας διαχειριστικής περιόδου από τον οποίο διαπιστώθηκαν τα εξής: Ποσοτική καταμέτρηση Έγινε ποσοτική καταμέτρηση και περαιτέρω αντιπαραβολή μετά εμφανιζόμενα υπόλοιπα του αναλυτικού αρχείου ποσοτικής διακίνησης αποθεμάτων στα παρακάτω δύο (2) είδη: Είδος Α:... Είδος Β:... Από την πιο πάνω επαλήθευση διαπιστώθηκαν τα εξής:... Η απόφαση αυτή, μαζί με τα Παραρτήματα, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της, να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αθήνα, 12 Απριλίου 2018 Ο Διοικητής Γ. ΠΙΤΣΙΛΗΣ ΠΟΛ.1068/2018 Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2017, των λοιπών εντύπων και των δικαιολογητικών εγγράφων που συνυποβάλλονται με αυτή. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ (ΦΕΚ Β. 1319/ ) Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2017, των λοιπών εντύπων και των δικαιολογητικών εγγράφων που συνυποβάλλονται με αυτή. Έχοντας υπόψη: /// 61

62 1. Τις διατάξεις α) της παραγράφου 7 του άρθρου 67 του ν. 4172/2013 (Α 167). β) του Κεφαλαίου Α «Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων» του ν. 4389/2016 (Α 94) και ειδικότερα της περίπτωσης δ της παραγράφου 2 του άρθρου 2, του άρθρου 7, των παραγράφων 1 και 5 του άρθρου 14 και του άρθρου 41 του ν. 4389/2016. γ) των άρθρων 5,6,10,11,14,15,18,19,20,32,35,36,37 και 41 του ν. 4174/2013 (Α 170), όπως ισχύουν. δ) των άρθρων 8,9,12,13,15,16,17,18,19,20,21,29,30,31,32,33,34,39,39Α,40,42,43,43Α,59,60,64,67,69,70 και 72 του ν.4172/2013 (Α 167), όπως ισχύουν. ε) του άρθρου 31 του ν. 3986/2011 (Α 152) όπως ισχύουν. στ) της αριθμ. Δ. ΟΡΓ. Α ΕΞ 2017/ (Β 968) Απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), όπως τροποποιήθηκε, συμπληρώθηκε και ισχύει. 2. Τις διατάξεις της αριθ. Δ6Α ΕΞ2013/ (Β 130 και 372) Απόφασης του Υπουργού και του Υφυπουργού Οικονομικών σχετικά με τη «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον Γενικό Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», όπως συμπληρώθηκε, τροποποιήθηκε και ισχύει, σε συνδυασμό με τις διατάξεις της υποπαραγράφου α της παρ. 3 του άρθρου 41 του ν. 4389/ Την αριθ. 1 της (Υ.Ο.Δ.Δ. 18) πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου «Επιλογή και διορισμός Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», σε συνδυασμό με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 10 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016 και την αριθ. 39/3/ (Υ.Ο.Δ.Δ. 689) απόφαση του Συμβουλίου Διοίκησης της Α.Α.Δ.Ε. «Ανανέωση της θητείας του Διοικητή της Α.Α.ΔΕ.» 4. Τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 18 του ν.2753/1999 (249 Α') σύμφωνα με τις οποίες «Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δύναται να καθορίζονται οι διαδικασίες, οι λεπτομέρειες και ότι άλλο απαιτείται, ώστε οι δηλώσεις οποιουδήποτε φορολογικού αντικειμένου, καθώς και τα τελωνειακά παραστατικά να μπορούν να υποβάλλονται και με τη χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών μεθόδων και δικτυακών υποδομών». 5. Τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 69 του ν. 4472/2017 (Α 74 ), με τις οποίες καταργήθηκε το άρθρο 18 του ν. 4172/ Τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 38 του ν.2873/2000 (Α 285). 7. Τις διατάξεις των παραγράφων 5 και 7 του άρθρου 73 του ν.3842/2010 (Α 58) περί κινήτρων για τη διατήρηση θέσεων εργασίας. 8. Τις διατάξεις των άρθρων 7 περί αποδεικτικής δύναμης στοιχείων ταυτότητας και 8 περί Υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986 (Α 75), όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν με τις διατάξεις του ν.2690/1999 (Α 45) (Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας). 9. Τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 11 του ν. 2690/1999 περί βεβαίωσης του γνησίου της υπογραφής και επικύρωσης των αντιγράφων, όπως ισχύει. 10. Τις διατάξεις της παραγράφου 10 του άρθρου 4 και της παραγράφου 1 του άρθρου 18 του ν.3522/2006 (Α 276) περί βεβαίωσης, είσπραξης και επιστροφής εσόδων. 11. Τις διατάξεις του ν.3525/2007 (Α 16) περί πολιτιστικών χορηγιών. 62 ///

63 12. Τις διατάξεις της παραγράφου Β2 του άρθρου 43 και της παραγράφου Β2 του άρθρου 44 του ν. 4030/2011 (Α 249) περί φορολογικών κινήτρων αποκατάστασης κτιρίων στην περιοχή Γεράνι και Μεταξουργείο στο Ιστορικό κέντρο της Αθήνας. 13. Τις διατάξεις του άρθρου 44 του ν. 4141/2013 (Α 81) περί προϋποθέσεων δικαιολόγησης απόκτησης μερισμάτων πλοιοκτητριών εταιρειών. 14. Τις διατάξεις του ν. 1497/1984 (Α 188), όπως ισχύουν περί του τίτλου «Apostille (Convention de la Haye du 5 Octobre 1961)» «Επισημείωση (Σύμβαση της Χάγης της 5 Οκτωβρίου 1961)». 15. Τις διατάξεις του άρθρου 1 του κεφαλαίου Α του ν. 4250/2014 (Α 74) περί της κατάργησης της υποχρέωσης επικυρώσεων αντιγράφων εγγράφων. 16. Τις ΠΟΛ. 1005/2017 (Β 145) και ΠΟΛ.1100/2017 (Β 2381) Αποφάσεις της Υφυπουργού Οικονομικών, περί καθορισμού δαπανών για τις οποίες απαιτείται η χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής ή/και συλλογής αποδείξεων για το φορολογικό έτος 2017 και ένταξης των δαπανών υγείας στο κτίσιμο του αφορολόγητου. 17. Την ανάγκη για ομοιόμορφη εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων των φορολογούμενων, όπως αυτές ορίζονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 67 του ν.4172/ Το γεγονός ότι με την απόφαση αυτή δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Προϋπολογισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Α Π Ο Φ Α Σ Ι Ζ Ο Υ Μ Ε Άρθρο 1 Υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων 1. Οι ετήσιες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2017, των υπόχρεων της παραγράφου 1 του άρθρου 67 του ν.4172/2013, υποβάλλονται υποχρεωτικά, με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδικτύου, έως την ημερομηνία που ορίζουν οι οικείες διατάξεις. Οι ίδιες ημερομηνίες ισχύουν και για τις δηλώσεις που θα υποβληθούν σε εξαιρετικές περιπτώσεις σε χειρόγραφη μορφή στις Δ.Ο.Υ. ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου υποβάλλονται και οι εκπρόθεσμες αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2017, καθώς και οι εκπρόθεσμες αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις των φορολογικών ετών 2015 και Τα παραπάνω ισχύουν για δηλώσεις που υποβάλλονται είτε από τους ίδιους τους φορολογούμενους με τους δικούς τους κωδικούς πρόσβασης, είτε από εξουσιοδοτημένο λογιστή - φοροτεχνικό με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης. Η εξουσιοδότηση προς τον λογιστή - φοροτεχνικό αφορά στη διαχείριση των εντύπων Ε1, Ε2 (όπως έχουν ενημερωθεί από τα αρχεία της Δ/νσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, εφεξής Δ.ΗΛΕ.Δ.) και του Ε3, ανεξάρτητα αν οι υπόχρεοι είναι εγγεγραμμένοι στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες TaxisΝet. Στην περίπτωση αυτή βεβαιώνεται το γνήσιο της υπογραφής του φορολογούμενου και της συζύγου του προς τον λογιστή, από οποιαδήποτε διοικητική αρχή ή ΚΕΠ (άρθρο 11 παρ. 1 ν. 2690/1999, όπως ισχύει). 3. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής λόγω αποδεδειγμένης τεχνικής αδυναμίας που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ή εφόσον κρίνεται από τον αρμόδιο Προϊστάμενο Δ.Ο.Υ. σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν συντρέχει αντικειμενική και πραγματική αδυναμία υποβολής της δήλωσης με ηλεκτρονικό τρόπο, επιτρέπεται να υποβληθούν αυτές σε χειρόγραφη μορφή στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. Αυτό ισχύει και στις περιπτώσεις που η προθεσμία υποβολής της δήλωσης λήγει στο τέλος του έτους, εφόσον υπάρχει αδυναμία ηλεκτρονικής υποβολής. 4. Οι σύζυγοι υποχρεούνται να υποβάλουν κοινή δήλωση για τα εισοδήματά τους εφόσον υφίσταται έγγαμη σχέση κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης. Υπόχρεος υποβολής δήλωσης είναι ο σύζυγος και για τα εισοδήματα της συζύγου του. Ειδικότερα, οι σύζυγοι υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση, ο καθένας για τα εισοδήματά του, εφόσον έχει διακοπεί η έγγαμη συμβίωση κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης ή ο ένας από τους δύο συζύγους είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση. Το βάρος της απόδειξης για τη διακοπή φέρει ο φορολογούμενος. /// 63

64 Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ενημέρωση του Τμήματος Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της αρμόδιας Δ.Ο.Υ με τις παραπάνω μεταβολές. 5. Τα φυσικά πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, στην περίπτωση που ενημερώσουν το Τμήμα Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. με δήλωση μεταβολής, δύνανται να υποβάλλουν κοινή δήλωση για τα εισοδήματά τους. Στην περίπτωση αυτή έχουν την ίδια φορολογική αντιμετώπιση με τους έγγαμους και υπόχρεος υποβολής δήλωσης είναι εκείνο το μέρος του συμφώνου συμβίωσης το οποίο κατά την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος δηλώνεται ως υπόχρεος και για τα εισοδήματα του άλλου μέρους του συμφώνου συμβίωσης. Τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο σχετικά με τη χωριστή φορολογική δήλωση των συζύγων εφαρμόζονται ανάλογα και για τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης. 6. Οι δηλώσεις των κατοίκων εξωτερικού υποβάλλονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου έως την ημερομηνία που ορίζουν οι οικείες διατάξεις και για τους κατοίκους ημεδαπής. Σε περίπτωση που φορολογικός κάτοικος Ελλάδας μεταφέρει την κατοικία του στο εξωτερικό, η δήλωση υποβάλλεται εμπρόθεσμα καθ όλη τη διάρκεια του φορολογικού έτους και το αργότερο έως τις (ΠΟΛ. 1201/2017 Απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ). 7. Οι δηλώσεις των αποβιωσάντων υποβάλλονται σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. εμπρόθεσμα έως Στην περίπτωση αυτή απαιτείται ενημέρωση του Τμήματος Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της Δ.Ο.Υ του αποβιώσαντος πριν από την υποβολή της δήλωσης με την ημερομηνία θανάτου και τα στοιχεία των νόμιμων κληρονόμων/ εγγυτέρων συγγενών, προσκομίζοντας τα απαραίτητα δικαιολογητικά. 8. Σε περίπτωση υποβολής εντύπου Ε3 για ανήλικο τέκνο, του οποίου τα εισοδήματα φορολογούνται στο όνομα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα, η δήλωση του γονέα με το Ε3 του ανήλικου τέκνου υποβάλλεται σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. 9. Σε περίπτωση πτώχευσης υποβάλλονται δύο δηλώσεις, μια δήλωση από τον σύνδικο πτώχευσης για τα εισοδήματα από την πτωχευτική περιουσία σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και μια δήλωση από τον πτωχό για τα τυχόν εισοδήματα από τη μη πτωχευτική περιουσία ηλεκτρονικά. 10. Οι δηλώσεις με επιφύλαξη υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου και εντός χρονικού διαστήματος 30 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης οφείλουν οι φορολογούμενοι να προσκομίσουν στη Δ.Ο.Υ. τα απαραίτητα δικαιολογητικά, τα οποία αποδεικνύουν τους ισχυρισμούς τους και τον λόγο της επιφύλαξης, προκειμένου να εκκαθαριστούν οι δηλώσεις και να εκδοθούν οι πράξεις διοικητικού προσδιορισμού φόρου από τις Δ.Ο.Υ. εντός της προβλεπόμενης από το άρθρο 20 παρ. 1 του ΚΦΔ, προθεσμίας των 90 ημερών από την υποβολή της δήλωσης. Σε περίπτωση που τα απαιτούμενα δικαιολογητικά δεν προσκομιστούν εντός της προαναφερθείσας προθεσμίας των 30 ημερών, οι δηλώσεις εκκαθαρίζονται, χωρίς να ληφθεί υπόψη η επιφύλαξη, δεδομένου ότι, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 20 του ΚΦΔ, η επιφύλαξη δεν συνεπάγεται την αναστολή της είσπραξης του φόρου. 11. Στην περίπτωση εισφοράς όλου ή μέρους δημόσιου τεχνικού έργου από τον αρχικό ανάδοχο (φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα) σε κοινοπραξία ή εταιρία στην οποία συμμετέχει και ο ίδιος, σύμφωνα με τις διατάξεις των τεσσάρων τελευταίων εδαφίων της περ.δ παρ.1 άρθρου 64 ν.4172/2013, ο φόρος (3%) που βαρύνει τον ανάδοχο συμψηφίζεται από τον αναλογούντα φόρο της κατασκευάστριας εταιρίας ή κοινοπραξίας. Επειδή στην περίπτωση αυτή διενεργήθηκε παρακράτηση φόρου (3%) από τον κύριο του έργου κατά την καταβολή του εργολαβικού ανταλλάγματος στον αρχικό ανάδοχο (φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα) και περαιτέρω υποβλήθηκε και το σχετικό ηλεκτρονικό αρχείο βεβαιώσεων φορολογικού έτους 2017, ο αρχικός ανάδοχος υποβάλλει χειρόγραφα στη Δ.Ο.Υ. δήλωση χωρίς τον συμψηφισμό του παρακρατούμενου φόρου (3%) που διενεργήθηκε από τον κύριο του έργου (σχετ. ΠΟΛ.1025/2017). 12. Κατά την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου, καταχωρούνται πρώτα τα έντυπα Ε2 και Ε3, όταν απαιτούνται και κατόπιν το έντυπο Ε1. Η σειρά καταχώρησης των συνυποβαλλόμενων Εντύπων Ε2 και Ε3 επιλέγεται από τον φορολογούμενο. Το έντυπο Ε16 δεν υποβάλλεται ηλεκτρονικά. Άρθρο 2 Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων και συνυποβαλλόμενων εντύπων 1. Ορίζουμε ότι για το φορολογικό έτος 2017 ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων (Ε1) (παράρτημα Α), καθώς και των συνυποβαλλόμενων εντύπων: α) της αναλυτικής κατάστασης για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας (Φ )-(Ε2) (παράρτημα Β), 64 ///

65 β) της κατάστασης οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα (Ε3) (παράρτημα Γ) καθώς και της κατάστασης φορολογικής αναμόρφωσης που τη συνοδεύει, και γ) της δήλωσης κατοχής μηχανημάτων έργων (Ε16) (παράρτημα Δ), έχουν όπως τα σχετικά υποδείγματα που επισυνάπτονται στην παρούσα. Άρθρο 3 Εκκαθάριση δήλωσης και καταβολή φόρου 1. Η Δ/νση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης πραγματοποιεί την εκκαθάριση των δηλώσεων Φυσικών Προσώπων που υπεβλήθησαν ηλεκτρονικά, εκδίδει τις Πράξεις Διοικητικού ή Διορθωτικού Προσδιορισμού Φόρου, με τις οποίες συνιστάται και βεβαιώνεται η οφειλή ή η απαίτηση των φορολογουμένων και τις κοινοποιεί σε αυτούς, σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτ. α της παραγρ. 2 του άρθρου 5 του ν.4174/2013. Οι φορολογούμενοι μπορούν να εκτυπώνουν τις πράξεις προσδιορισμού φόρου από το TaxisΝet χρησιμοποιώντας τους κωδικούς πρόσβασης που διαθέτουν. 2. Στις περιπτώσεις που κριθεί απαραίτητος ο έλεγχος των δικαιολογητικών των αρχικών ή τροποποιητικών δηλώσεων που υποβάλλονται ηλεκτρονικά, οι φορολογούμενοι ειδοποιούνται μέσω μηνύματος να προσκομίσουν δικαιολογητικά στη Δ.Ο.Υ. εντός 5 εργάσιμων ημερών, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 14 του ΚΦΔ. Μετά το πέρας της ανωτέρω προθεσμίας, οι δηλώσεις εκκαθαρίζονται από τις Δ.Ο.Υ., διαγράφοντας ή διορθώνοντας, όπου απαιτείται, ποσά τα οποία συνεπάγονται φορολογική απαλλαγή, έκπτωση ή ελάφρυνση του δηλούμενου εισοδήματος ή μείωση του φόρου, τα οποία δεν καλύπτονται από ηλεκτρονικά αρχεία ούτε προσκομίζονται για αυτά τα κατάλληλα δικαιολογητικά σε φυσική μορφή και στη συνέχεια εκδίδονται οι πράξεις διοικητικού προσδιορισμού φόρου, σύμφωνα με την παραγρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4174/2013 (ΚΦΔ). 3. Κατά την υποβολή των δηλώσεων στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει ηλεκτρονική πληροφόρηση των δηλούμενων εισοδημάτων και φόρων, δύναται να ζητηθεί να προσκομιστούν τα δικαιολογητικά στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. Οι πράξεις προσδιορισμού φόρου κοινοποιούνται σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 1 και Για τις τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος των οποίων η αρχική δήλωση έχει υποβληθεί μέσω διαδικτύου, τα δικαιολογητικά που προσκομίζει ο φορολογούμενος είναι μόνο αυτά που αφορούν τον λόγο που επικαλείται για την τροποποίηση της δήλωσής του και όχι όλα τα δικαιολογητικά που αφορούν το σύνολο της δήλωσης. 5. Για τις τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που υποβάλλονται από μισθωτούς ή συνταξιούχους με αναδρομικά μισθών ή συντάξεων προηγουμένων ετών, αμοιβών ιατρών του ΕΣΥ από απογευματινά ιατρεία νοσοκομείων του ΕΣΥ, αυτές παραλαμβάνονται χωρίς πρόστιμα και τόκους μέχρι το τέλος του φορολογικού έτους στο οποίο εκδόθηκαν κατά περίπτωση, οι βεβαιώσεις αποδοχών ή συντάξεων. Οι παραπάνω δηλώσεις υποβάλλονται αποκλειστικά χειρόγραφα στην Δ.Ο.Υ εκτός των δηλώσεων που αφορούν αναδρομικές αποδοχές ή συντάξεις, οι οποίες για το φορολογικό έτος 2015 και εφεξής υποβάλλονται ηλεκτρονικά. Ο φόρος που προσδιορίζεται από τις δηλώσεις αυτές καταβάλλεται σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 67 του ΚΦΕ μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου μήνα του επόμενου έτους, ενώ αν η πράξη προσδιορισμού φόρου εκδοθεί το επόμενο έτος, η καταβολή γίνεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου. 6. Οι συνταξιούχοι στους οποίους παρακρατήθηκαν από τα εισοδήματά τους ποσά για τη μηνιαία εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης κατά το διάστημα από έως και τα οποία σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του ν.4501/2017 τους επιστράφηκαν άτοκα με τη σύνταξη μηνός Δεκεμβρίου 2017, υποβάλλουν τροποποιητικές δηλώσεις για τη φορολόγηση αυτών των ποσών στα έτη που ανάγονται καθώς και αρχική δήλωση φορολογικού έτους 2017 με επιφύλαξη, εφόσον στη σχετική βεβαίωση που θα τους χορηγήσει ο αρμόδιος φορέας, πέραν του καθαρού ποσού των συντάξεων που αντιστοιχούν στο φορολογικό έτος 2017, εμφανίζεται και ο διαχωρισμός των ποσών αυτών που επιστρέφονται στα έτη που αφορούν. Τέλος, οι τροποποιητικές αυτές δηλώσεις υποβάλλονται χωρίς πρόστιμα και τόκους εφόσον υποβάλλονται εντός του φορολογικού έτους στο οποίο εκδόθηκαν οι σχετικές βεβαιώσεις από τον αρμόδιο φορέα. 7. Στην περίπτωση ανείσπρακτων αποδοχών, ο μισθωτός φορολογούμενος που διαθέτει βεβαίωση αποδοχών του εργοδότη του από την οποία δεν προκύπτει ο διαχωρισμός του εισοδήματος από ανείσπρακτες αποδοχές στα έτη που ανάγονται, δύναται να υποβάλει τροποποιητικές δηλώσεις αποκλειστικά χειρόγραφα στη Δ.Ο.Υ. για τη φορολόγηση αυτών των εισοδημάτων κατ έτος, με οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο το οποίο θα αποδεικνύει τον διαχωρισμό των αποδοχών στα έτη που αφορούν, όπως βεβαίωση από πιστοποιημένο λογιστή-φοροτεχνικό βάσει αναλυτικών περιοδικών /// 65

66 δηλώσεων (Α.Π.Δ.) του ασφαλιστικού φορέα, κ.λπ. ή παλαιότερες βεβαιώσεις αποδοχών από τις οποίες προκύπτει το ύψος των αποδοχών που είχαν καταστεί ανείσπρακτες, δικαστική απόφαση, κ.α. 8. Για το εισόδημα όλων των κατηγοριών (από μισθωτή υπηρεσία και συντάξεις, από επιχειρηματική/αγροτική δραστηριότητα, από κεφάλαιο, από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου), που έχει αποκτηθεί στην αλλοδαπή, από φορολογικό κάτοικο ημεδαπής και έχει καταβληθεί γι αυτό ή έχει παρακρατηθεί φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων, εφόσον έχει δικαίωμα και η αλλοδαπή χώρα να φορολογήσει και η Ελλάδα, δηλαδή είτε προβλέπεται με βάση τις διμερείς συμβάσεις να φορολογήσουν και οι δύο χώρες, είτε δεν υπάρχει σύμβαση με τη χώρα προέλευσης του εισοδήματος, ο φόρος πιστώνεται μέχρι το ποσό του φόρου που αναλογεί για το εισόδημα αυτό στην Ελλάδα (άρθρο 9 ΚΦΕ). Το ποσό που καταβλήθηκε ή παρακρατήθηκε αναγράφεται στους κωδικούς αν πρόκειται για εισόδημα από μισθούς, συντάξεις κλπ. αλλοδαπής προέλευσης, τους κωδικούς αν πρόκειται για εισόδημα αξιωματικών και κατώτερου πληρώματος εμπορικού ναυτικού, τους κωδικούς για εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, τους κωδικούς για εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, τους κωδικούς για μερίσματα, τόκους, δικαιώματα, τους κωδικούς για εισόδημα από ακίνητη περιουσία και τέλος τους κωδικούς για υπεραξία από μεταβίβαση κεφαλαίου. Οι φορολογούμενοι που έχουν αναγράψει ποσά στους πιο πάνω κωδικούς, δύνανται να καλούνται στη Δ.Ο.Υ. για προσκόμιση δικαιολογητικών. Η καταβολή του ποσού του φόρου στην αλλοδαπή ή η παρακράτησή του, αποδεικνύεται με συγκεκριμένα δικαιολογητικά έγγραφα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κ.Φ.Δ. (άρθρο 16 ν.4174/2013) και όπως αυτά καθορίστηκαν στην ΠΟΛ.1026/2014 Απόφαση Γ.Γ.Δ.Ε. (170Β ). Στην περίπτωση που ο φόρος αλλοδαπής έχει καταβληθεί σε άλλο νόμισμα πέραν του ευρώ (π.χ. σε δολάρια Η.Π.Α.), για τις ανάγκες της πίστωσης του φόρου αλλοδαπής λαμβάνεται υπόψη η ισοτιμία ευρώ και ξένου νομίσματος, όπως αυτή προκύπτει κατά την ημερομηνία καταβολής του φόρου στην αλλοδαπή που αναγράφεται στη σχετική βεβαίωση της αρμόδιας φορολογικής αρχής ή Ορκωτού Ελεγκτή. Σε περίπτωση όμως, περιοδικών καταβολών, η μετατροπή γίνεται με βάση τη μέση ετήσια ισοτιμία, όπως αυτή καθορίζεται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Προκειμένου για εισοδήματα από τις Η.Π.Α. πιστώνεται μόνο το ποσό του ομοσπονδιακού φόρου των Η.Π.Α. και όχι και ο πολιτειακός φόρος. 9. Η καταβολή του φόρου γίνεται σε τρεις (3) ισόποσες διμηνιαίες δόσεις, από τις οποίες η πρώτη καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Ιουλίου και η καθεμία από τις επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των μηνών Σεπτεμβρίου και Νοεμβρίου, από την προθεσμία υποβολής της δήλωσης. 10. Η καταβολή του φόρου που προσδιορίζεται από δηλώσεις που υποβάλλονται καθ όλη τη διάρκεια του φορολογικού έτους, γίνεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου μήνα του επόμενου έτους, ενώ για τις δηλώσεις αυτής της περίπτωσης που υποβάλλονται στη Δ.Ο.Υ. εμπρόθεσμα και η πράξη προσδιορισμού φόρου εκδίδεται το επόμενο έτος, η καταβολή γίνεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου. 11. Στις περιπτώσεις που η δήλωση υποβάλλεται εμπρόθεσμα, είτε στη Δ.Ο.Υ είτε ηλεκτρονικά, καλείται ο φορολογούμενος για έλεγχο δικαιολογητικών και εκκαθαρίζεται από τη Δ.Ο.Υ. μετά την καταληκτική ημερομηνία της πρώτης δόσης, ο φόρος καταβάλλεται σε τρεις (3) ισόποσες δόσεις ανά δίμηνο, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 67 του ΚΦΕ. 12. Για τις δηλώσεις που υποβάλλονται εκπρόθεσμα ο φόρος καταβάλλεται σε τρείς (3) ισόποσες δόσεις και ως αφετηρία υπολογισμού των τόκων λαμβάνεται η λήξη της προθεσμίας που θα έπρεπε να είχε αρχικά καταβληθεί. Ειδικότερα, για δηλώσεις που υποβάλλονται εκπρόθεσμα και οδηγούνται για έλεγχο στη ΔΟΥ δεν λαμβάνεται υπόψη το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την υποβολή της δήλωσης μέχρι την εκκαθάριση αυτής από τη ΔΟΥ. 13. Η καταβολή του φόρου που προσδιορίζεται από δηλώσεις φορολογούμενων που συμμετέχουν σε νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που τηρούν απλογραφικά βιβλία, οι οποίοι μπορούν να υποβάλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος μέχρι το πρώτο δεκαπενθήμερο του επόμενου μήνα από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, πραγματοποιείται σε δύο (2) ισόποσες διμηνιαίες δόσεις, από τις οποίες η πρώτη καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Σεπτεμβρίου 2018 και η δεύτερη μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Νοεμβρίου Δεν βεβαιώνεται το ποσό που οφείλεται με βάση την πράξη προσδιορισμού φόρου, εφόσον αυτό δεν υπερβαίνει τα τριάντα (30) ευρώ αθροιστικά λαμβανόμενο για τον φορολογούμενο και τη σύζυγό του (παρ. 1 άρθρου 18 ν.3522/ ΦΕΚ 276 Α ). 15. Δεν επιστρέφεται ποσό φόρου με βάση την πράξη προσδιορισμού φόρου μικρότερο των πέντε (5) ευρώ αθροιστικά λαμβανόμενο για τον φορολογούμενο και τη σύζυγό του (παρ. 2 άρθρου 18 ν. 3522/2006 ). 66 ///

67 Άρθρο 4 Περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος Α. ΓΕΝΙΚΑ 1. Στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος αναγράφεται υποχρεωτικά ο ΑΜΚΑ του υπόχρεου και της συζύγου, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που δεν υποχρεούνται σε απόκτηση ΑΜΚΑ. Υποχρεωτική είναι επίσης και η αναγραφή ΑΜΚΑ των εξαρτώμενων μελών, στον Πίνακα 8. Περαιτέρω, εξαιρούνται από την αναγραφή του ΑΜΚΑ στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος και οι φορολογούμενοι οι οποίοι για λόγους που άπτονται ευαίσθητων προσωπικών τους δεδομένων, δεν επιθυμούν να γνωστοποιήσουν τον ΑΜΚΑ, ούτε για τους ίδιους, ούτε για τα εξαρτώμενα μέλη τους, καθώς και οι υπάλληλοι της Τράπεζας Εμπορίου και Ανάπτυξης Εύξεινου Πόντου. 2. Είναι υποχρεωτική η αναγραφή όλων των εισοδημάτων των υπόχρεων, ανεξάρτητα από το αν φορολογούνται ή όχι, καθώς και ανεξάρτητα από τον τρόπο φορολόγησής τους. Για τα αυτοτελώς ή με ειδικό τρόπο φορολογούμενα εισοδήματα αναγράφεται και ο παρακρατηθείς ή αποδοθείς, κατά περίπτωση, φόρος. 3. Με βάση τα ηλεκτρονικά αρχεία που αποστέλλονται στη Δ.ΗΛΕ.Δ, με τις Αποφάσεις ΠΟΛ.1045/2018 και ΠΟΛ.1033/2014 όπως αυτή τροποποιήθηκε με τις ΠΟΛ.1054/2015 και ΠΟΛ.1260/2015 Αποφάσεις, είτε προσυμπληρώνονται ορισμένες κατηγορίες εισοδημάτων (όπως από μισθωτές υπηρεσίες, συντάξεις, κ.λπ.) και οι παρακρατηθέντες φόροι στους αντίστοιχους κωδικούς των πινάκων της δήλωσης, είτε οι φορολογούμενοι ενημερώνονται μέσω πίνακα για τα ποσά των εισοδημάτων τους και των παρακρατηθέντων φόρων, καθώς και λοιπών στοιχείων της δήλωσης (πχ. δόσεις δανείων). 4. Στις περιπτώσεις κοινών τραπεζικών λογαριασμών σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (κάθε μορφής στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό) υπάρχει υποχρέωση δήλωσης των ποσών των τόκων καταθέσεων που αναλογούν στους πραγματικούς δικαιούχους, οι οποίοι καθορίζονται με βάση τις πραγματικές περιστάσεις. Ο Προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. έχει, σε κάθε περίπτωση, τη διακριτική ευχέρεια να κρίνει αιτιολογημένα διαφορετικά. 5. Με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 31 του ν. 3986/2011 εξαιρούνται από τις υποχρεώσεις καταβολής του τέλους επιτηδεύματος, εκτός εάν πρόκειται για τουριστικούς τόπους, οι εμπορικές επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες που ασκούν τη δραστηριότητα τους σε χωριά με πληθυσμό έως πεντακόσιους (500) κατοίκους και σε νησιά κάτω από τρεις χιλιάδες εκατό (3.100) κατοίκους. Για τη διαπίστωση των πληθυσμιακών εξαιρέσεων από την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος ή την επιβολή μειωμένου τέλους, λαμβάνεται υπόψη η τελευταία επίσημη Απογραφή Μόνιμου Πληθυσμού της Χώρας. Στην περίπτωση που η δραστηριότητα δεν ασκείται ολόκληρο το φορολογικό έτος σε περιοχή που απαλλάσσεται, αλλά λόγω μεταφοράς έδρας ασκείται κάποιους μήνες και σε περιοχή που δεν υπάρχει η πληθυσμιακή εξαίρεση, το τέλος επιτηδεύματος επιβάλλεται αναλογικά για τους μήνες λειτουργίας στη μη απαλλασσόμενη περιοχή. Με τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν.4484/2017 τροποποιήθηκε η παράγραφος 1 του άρθρου 31 του ν. 3986/2011, ως προς την έννοια του υποκαταστήματος για την εφαρμογή των διατάξεων επιβολής του τέλους επιτηδεύματος και δόθηκαν σχετικές οδηγίες με την ΠΟΛ.1156/2017 εγκύκλιο. Συνεπώς, για τις εγκαταστάσεις που δεν νοούνται ως υποκαταστήματα για τις ανάγκες επιβολής του τέλους επιτηδεύματος και οι οποίες δηλώνονται στον κωδικό 008 του εντύπου Ε3, δεν υπολογίζεται τέλος επιτηδεύματος. Β. ΕΝΤΥΠΟ Ε2 Για την ηλεκτρονική υποβολή της αναλυτικής κατάστασης για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας (έντυπο Ε2), ορίζονται τα κάτωθι: Για τη συμπλήρωση της στήλης 4, γίνεται επιλογή της κατηγορίας του δηλούμενου ακινήτου σύμφωνα με την ακόλουθη κατηγοριοποίηση των ακινήτων, που ισχύει για τη συμπλήρωση του εντύπου Ε9: Κατοικία, Μονοκατοικία, Επαγγελματική Στέγη, Οικόπεδο, Αποθήκη, Θέση Στάθμευσης, Σταθμός Αυτοκινήτων ΔΧ, Βιομηχανικό Κτίριο, Ξενοδοχείο, Νοσηλευτήριο, Εκπαιδευτήριο, Αθλητική Εγκατάσταση, Άλλο Κτίριο (Θέατρο, Κινηματογράφος, Μουσείο κλπ.), Αγροτεμάχιο, Άλλη Χρήση. Αντίστοιχη συμπλήρωση θα γίνεται και σε περίπτωση χειρόγραφης υποβολής της δήλωσης. Οι στήλες 13,14 και 15 συμπληρώνονται με το ακαθάριστο εισόδημα των ακινήτων που αναλογεί στον υπόχρεο κατά κατηγορία όπως εμφανίζεται στους τίτλους των στηλών. Στις στήλες αυτές συμπληρώνονται και τα ανείσπρακτα εισοδήματα από εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας (παρ. 4 άρθρου 39 του ν. 4172/2013) που δηλώθηκαν στο προηγούμενο φορολογικό έτος στους κωδικούς και εισπράχθηκαν κατά το έτος /// 67

68 Η στήλη 16 συμπληρώνεται με τα ποσά των ανείσπρακτων εισοδημάτων από την εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας, εφόσον έως την προθεσμία υποβολής της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος έχει εκδοθεί σε βάρος του μισθωτή διαταγή πληρωμής ή διαταγή απόδοσης μίσθιου ή δικαστική απόφαση αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων ή έχει ασκηθεί εναντίον του μισθωτή αγωγή αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων που συνοδεύεται από το αποδεικτικό επίδοσής της, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 39 του ΚΦΕ, και έχουν προσκομιστεί στη Δ.Ο.Υ. ευκρινή φωτοαντίγραφα αυτών πριν από την υποβολή της δήλωσης. Ειδικά για την περίπτωση που ο μισθωτής έχει πτωχεύσει, αρκεί η προσκόμιση αντιγράφου του πίνακα αναγγελίας χρεών στον οποίο εμφανίζεται η απαίτηση του εκμισθωτή/υπεκμισθωτή. Εξαιρετικά και προκειμένου να δηλωθούν ανείσπρακτα εισοδήματα για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την έκδοση της απόφασης αποβολής ή της διαταγής απόδοσης χρήσης μισθίου μέχρι την εκτέλεση αυτής, η οποία έλαβε χώρα μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, αρκεί η υποβολή υπεύθυνης δήλωσης και έκθεσης αποβολής και εγκατάστασης που έχει συνταχθεί από τον δικαστικό επιμελητή, ότι για το ανωτέρω διάστημα τα μισθώματα δεν έχουν εισπραχθεί. Τα ανωτέρω ισχύουν και για τη μη εισπραχθείσα αποζημίωση για εξωσυμβατική χρήση του ακινήτου. Τα απαραίτητα δικαιολογητικά προσκομίζονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. όπου ελέγχονται και καταχωρούνται πριν από την υποβολή της δήλωσης. Στη στήλη 17 συμπληρώνεται το είδος μίσθωσης και η χρήση του ακινήτου. Επιλέγοντας τον κωδικό 60 της στήλης αυτής θα δηλώνονται συγκεντρωτικά ανά ακίνητο όλα τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν από τη βραχυχρόνια εκμίσθωση ακινήτων μέσω ψηφιακών πλατφόρμων (Airbnb, Βooking κλπ.), ενώ επιλέγοντας τον κωδικό 61 της στήλης θα δηλώνονται συγκεντρωτικά ανά ακίνητο όλα τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν από τη βραχυχρόνια υπεκμίσθωση ακινήτων μέσω ψηφιακών πλατφόρμων (Airbnb, Βooking κλπ.) κατά το φορολογικό έτος 2017, σύμφωνα με το άρθρο 39Α του ν. 4172/2013, όπως ισχύει. Κατά τη συμπλήρωση της στήλης 18 «Αριθμός Παροχής Ρεύματος» αναγράφεται υποχρεωτικά ο εννιαψήφιος αριθμός παροχής ρεύματος όλων των ακινήτων, εφόσον υπάρχει παροχή, ανεξάρτητα από τη λειτουργία της ή μη, από την εταιρεία που το παρέχει (ΔΕΗ ή οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση), από το είδος του παρεχόμενου ρεύματος (συμβατικό, εργοταξιακό κλπ.) και ανεξάρτητα αν από την ίδια παροχή ηλεκτροδοτούνται περισσότερα ακίνητα (γραφεία, καταστήματα, αποθήκες, χώροι στάθμευσης κλπ.). Σε περίπτωση που δεν υπάρχει παροχή ρεύματος (μετρητής) ή πρόκειται για αποθήκη ή χώρο στάθμευσης που ηλεκτροδοτείται από τη κοινόχρηστη παροχή ρεύματος, η στήλη αυτή συμπληρώνεται με τον αριθμό « ». Στη στήλη 19 συμπληρώνεται ο αριθμός της δήλωσης πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης ακίνητης περιουσίας. Ως αύξων αριθμός του Πίνακα Ι «Εκμισθούμενα κτλ. Ακίνητα» των «Συμπληρωματικών Στοιχείων Ακίνητης Περιουσίας» αναγράφεται ο αύξων αριθμός του Πίνακα της 1ης σελίδας. Στην Αναλυτική Κατάσταση Μισθωμάτων (έντυπο Ε2) δηλώνεται και η ακίνητη περιουσία των εξαρτώμενων ανήλικων τέκνων από τον υπόχρεο γονέα. Τα ακίνητα αυτά συμπληρώνονται και στον Πίνακα Ι της δεύτερης σελίδας του εντύπου, αναγράφοντας και τον ΑΦΜ του τέκνου. Γ. ΕΝΤΥΠΟ Ε1 Για την ηλεκτρονική υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων (έντυπο Ε1), ορίζονται τα κάτωθι: Τα στοιχεία του φορολογούμενου απαιτείται να είναι επικαιροποιημένα, καθόσον χρησιμοποιούνται και ως στοιχεία επικοινωνίας από τη Φορολογική Διοίκηση. Κατά την ηλεκτρονική υποβολή της δήλωσης, στην επιβεβαίωση στοιχείων, υποχρεωτικά καταχωρείται και η ηλεκτρονική διεύθυνση (e- mail) που χρησιμοποιείται. Ειδικά, ο φορολογικός κάτοικος αλλοδαπής υποχρεούται να επιβεβαιώσει και τη χώρα φορολογικής κατοικίας του, όπως αυτή είναι καταχωρημένη στα στοιχεία μητρώου/φυσικού προσώπου, καθώς χρησιμοποιείται για σκοπούς ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών. Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος δεν συμφωνεί με τη χώρα φορολογικής κατοικίας που εμφανίζεται στην επιβεβαίωση στοιχείων ή το πεδίο της χώρας φορολογικής κατοικίας είναι κενό, θα πρέπει να τροποποιήσει/συμπληρώσει το σχετικό πεδίο. Οι παραπάνω φορολογούμενοι υποχρεούνται σε κάθε περίπτωση, εφόσον κληθούν, να προσκομίσουν το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας (tax residence certificate) στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., προκειμένου να αποδείξουν τη χώρα της φορολογικής τους κατοικίας. Τα φυσικά πρόσωπα τα οποία αιτούνται μεταβολής της φορολογικής τους κατοικίας για το έτος 2017, ακολουθούν τη διαδικασία που ορίζεται στην ΠΟΛ.1201/2017 Απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ, ενώ για 68 ///

69 προγενέστερα του 2017 έτη, ακολουθούν τη διαδικασία της ΠΟΛ.1177/2014 εγκυκλίου, αλλά με τα δικαιολογητικά που προβλέπονται στην ΠΟΛ.1201/2017 Απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ. Ø ΠΙΝΑΚΑΣ 2 (ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ) α. Οι κωδ συμπληρώνονται από τη Φορολογική Διοίκηση, στην περίπτωση που ο/η φορολογούμενος/η είναι φορολογικός κάτοικος αλλοδαπής. β. Οι κωδικοί συμπληρώνονται από τους φορολογούμενους που εξαιρούνται από την προσκόμιση αποδείξεων για τη διατήρηση της μείωσης φόρου του άρθρου 16 του ν.4172/2013 (άρθρο 16 περ.3δ) και συνεπώς έχουν τη μείωση φόρου, ακόμη κι αν δεν έχουν συγκεντρώσει αποδείξεις για δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών. γ. Ο κωδ. 329 συμπληρώνεται στην περίπτωση που η δήλωση υποβάλλεται από κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομιάς, μεσεγγυούχο, προσωρινό διαχειριστή, σύνδικο πτώχευσης, ή δικαστικό εκκαθαριστή. Οι δηλώσεις αυτές υποβάλλονται χειρόγραφα. Σε περίπτωση διορισμού δικαστικού εκκαθαριστή κληρονομιάς, ο δικαστικός εκκαθαριστής έχει υποχρέωση να υποβάλει και τις σχετικές δηλώσεις φόρου εισοδήματος για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν μέχρι την ημερομηνία θανάτου (στον ΑΦΜ του αποβιώσαντος). Για τα εισοδήματα της κληρονομιάς που αποκτώνται μετά τον θάνατο του κληρονομουμένου, ο δικαστικός εκκαθαριστής υποβάλει χειρόγραφα στη Δ.Ο.Υ. τη δήλωση στον ΑΦΜ του κληρονόμου, ενώ παραμένει η υποχρέωση του κληρονόμου να υποβάλλει (με ηλεκτρονική υποβολή) δήλωση για τα μη κληρονομιαία εισοδήματά του. δ. Ο κωδ. 331 συμπληρώνεται στην περίπτωση που η δήλωση υποβάλλεται από κληρονόμο του φορολογούμενου που απεβίωσε. Ο εξ απογραφής κληρονόμος δηλώνει τα εισοδήματα που προέρχονται από την κληρονομιαία περιουσία, η οποία έγινε αποδεκτή με το ευεργέτημα της απογραφής, από κοινού με τα εισοδήματα που προέρχονται από την ατομική του περιουσία (σε μια ενιαία δήλωση), αδιαφόρως εάν η κληρονομιά αποτελεί χωριστή ομάδα με πιθανότητα μερικής ή ολικής διάθεσης αυτής προς ικανοποίηση των κληρονομικών πιστωτών (Γνωμ. 474/1998 Ν.Σ.Κ). ε. Οι κωδ συμπληρώνονται όταν ασκείται επιχειρηματική δραστηριότητα και ο φορολογούμενος είναι ασφαλισμένος στον ΟΓΑ, προκειμένου να υπολογιστεί η μείωση του φόρου που προβλέπεται στο άρθρο 16, για το μέρος του εισοδήματος που προέρχεται από την αγροτική δραστηριότητα. στ. Στους κωδ καταχωρείται η ένδειξη ότι ο ασκών αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα είναι κατ επάγγελμα αγρότης σύμφωνα με την επίσημη ταυτοποίηση από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης (άρθρο 2 παρ. 1 του ν.3874/2010 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 65 του ν.4389/2016). ζ. Οι κωδικοί συμπληρώνονται από τον φορολογούμενο στην περίπτωση που έχει ακίνητα ή καταθέσεις ή οποιαδήποτε άλλη κινητή ή ακίνητη περιουσία στην αλλοδαπή, ανεξάρτητα από το αν αποκτά από αυτή εισόδημα ή όχι. Οι ανωτέρω κωδικοί συμπληρώνονται και από τους φορολογούμενους που έχουν επενδύσει, μέσω ημεδαπού χρηματοπιστωτικού ιδρύματος, σε χρηματοοικονομικά μέσα αλλοδαπού εκδότη (μετοχές, ομόλογα, λοιπά χρεόγραφα). η. Οι κωδ συμπληρώνονται από όσους ανήκουν στην κατηγορία της παρ. 5 του άρθρου 8 του ν. 3023/2002 και αφορά τους βουλευτές και ευρωβουλευτές των οποίων τα ποσά της αποζημίωσης και των συντάξεων που διαθέτουν στα κόμματα ή σε συνασπισμούς κομμάτων δεν συμπεριλαμβάνονται στον υπολογισμό του ανωτάτου ορίου ιδιωτικής χρηματοδότησης πολιτικού κόμματος ή συνασπισμού. θ. Οι κωδ συμπληρώνονται από όσους φιλοξενούν ενήλικες υπόχρεους σε υποβολή δήλωσης, εκτός από αυτούς που αναφέρονται στον Πίνακα 8. Τα στοιχεία που συμπληρώνονται είναι ο ΑΦΜ του φιλοξενούμενου και οι μήνες φιλοξενίας. Ø ΠΙΝΑΚΑΣ 4 (ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΩΣΕΙΣ) Υποπίνακας 4Α (εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις) α. Όταν συμπληρώνονται οι κωδικοί σε συνδυασμό με τους κωδικούς του Πίνακα 2, απαιτείται η αναγραφή των ΑΦΜ των προσώπων που λαμβάνουν τις υπηρεσίες, ενώ αν πρόκειται για αλλοδαπό πρόσωπο που δεν διαθέτει ΑΦΜ στην Ελλάδα, ο φορολογούμενος καλείται στη Δ.Ο.Υ. για έλεγχο δικαιολογητικών. /// 69

70 β. Όταν συμπληρώνονται εισοδήματα από μισθωτή εργασία και συντάξεις (κωδ ) χωρίς ηλεκτρονική πληροφόρηση, πρέπει να καταχωρούνται οι Α.Φ.Μ. εργοδοτών ασφαλιστικών φορέων με τα αντίστοιχα ποσά, βάσει των βεβαιώσεων αποδοχών. γ. Οι κωδικοί έχουν συμπληρωθεί από τη Φορολογική Διοίκηση βάσει του αρχείου βεβαιώσεων που αποστέλλουν ηλεκτρονικά οι εκκαθαριστές (ΠΟΛ. 1045/2018) και αφορούν αμοιβές μελών Δ.Σ. για παροχή υπηρεσίας που σύμφωνα με την περ. δ της παρ.2 του άρθρου 12 του ν.4172/2013 αποτελούν εισόδημα από μισθωτή εργασία, μετά την αφαίρεση των ασφαλιστικών κρατήσεων που τους διενεργήθηκαν για την ιδιότητά τους αυτή. Στους κωδικούς αυτούς δεν αναγράφονται αμοιβές μελών Δ.Σ. που προέρχονται από διανομή κερδών. δ. Οι κωδικοί συμπληρώνονται από τον φορολογούμενο και αφορούν ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται από μισθωτούς ή συνταξιούχους σε ασφαλιστικούς οργανισμούς υποχρεωτικής ασφάλισης εξαιτίας εξαγοράς χρόνου ασφάλισης όπως χρόνου στρατιωτικής θητείας, και οι οποίες μειώνουν το εισόδημα από μισθωτή εργασία ή συντάξεις. Στους ίδιους κωδικούς συμπληρώνονται και οι τυχόν εισφορές που αποδίδουν τα ίδια τα μέλη Δ.Σ. εξαιτίας υποχρεωτικής ασφάλισης και οι οποίες μειώνουν το εισόδημα από μισθωτή εργασία που αυτοί αποκτούν (περ.δ παρ.2 άρθ.12 ν.4172/2013). Οι εισφορές αυτές αποδεικνύονται βάσει αποδεικτικών εγγράφων ή σχετικών δικαιολογητικών που οι φορολογούμενοι προσκομίζουν στη Φορολογική Διοίκηση, κατόπιν προσκλήσεώς τους. ε. Οι κωδικοί συμπληρώνονται από τον φορολογούμενο με το ποσό του φόρου που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή για εισόδημα από μισθούς-συντάξεις αλλοδαπής προέλευσης στο οποίο η Ελλάδα έχει δικαίωμα φορολόγησης. Δεν συμπληρώνεται τυχόν ποσό φόρου που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή για εισόδημα από μισθούς-συντάξεις αλλοδαπής προέλευσης όπου η Ελλάδα, βάσει ΣΑΔΦ, έχει αποκλειστικό δικαίωμα φορολόγησης. στ. Οι κωδικοί έχουν συμπληρωθεί από τη Φορολογική Διοίκηση βάσει του αρχείου βεβαιώσεων που αποστέλλουν ηλεκτρονικά οι εκκαθαριστές (ΠΟΛ.1045/2018) και αφορούν αποδοχές που καταβάλλονται από ημεδαπές εταιρείες για μισθωτές υπηρεσίες που παρέχονται στην αλλοδαπή από φορολογικό κάτοικο Ελλάδας και οι οποίες δεν υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου στην Ελλάδα. Οι κωδικοί αυτοί συμπληρώνονται προκειμένου να συμψηφιστούν ποσά φόρου που εκ παραδρομής παρακρατήθηκαν στην Ελλάδα. ζ. Οι κωδικοί συμπληρώνονται από τον φορολογούμενο και αφορούν ασφάλισμα που καταβάλλεται σε αυτόν από αλλοδαπούς φορείς χωρίς μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα στο πλαίσιο ομαδικού ασφαλιστηρίου συνταξιοδοτικού συμβολαίου που ο εργοδότης του είχε συνάψει με αυτούς τους φορείς. Το ασφάλισμα αυτό, για το οποίο δεν διενεργήθηκε η παρακράτηση της περ. ε παρ.1 άρθρου 64 του ν.4172/2013 από τους εν λόγω φορείς, φορολογείται αυτοτελώς σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.4 του άρθρου 15 του ίδιου νόμου ανάλογα με τον τρόπο καταβολής (περιοδικά, εφάπαξ, πρόωρη εξαγορά) και οι φορολογούμενοι καλούνται στη Δ.Ο.Υ. για έλεγχο δικαιολογητικών. Υποπίνακας 4Β (εισόδημα αξιωματικών και κατώτερου πληρώματος Ε.Ν.) Το εισόδημα που αποκτούν οι αξιωματικοί και το κατώτερο πλήρωμα που υπηρετούν σε πλοία του εμπορικού ναυτικού φορολογείται με φορολογικό συντελεστή 15% και 10%, αντίστοιχα, και εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση των δικαιούχων για τα εισοδήματα αυτά. Υποπίνακας 4Γ1 (εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα) Το εισόδημα που αποκτάται από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα φορολογείται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 21 του ν.4172/2013. Το εισόδημα από ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα προσδιορίζεται με λογιστικό τρόπο (έσοδα μείον έξοδα ) ανεξάρτητα από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων. Οι μη υπόχρεοι σε έκδοση στοιχείων που έχουν πραγματοποιήσει και λιανικές πωλήσεις, προσθέτουν στα ακαθάριστα έσοδά τους και τις πωλήσεις αυτές που αποδεικνύονται είτε με απλές αποδείξεις είσπραξης, είτε με οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο μέσο. Προκειμένου να δηλωθεί εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα για το φορολογικό έτος 2017, είναι απαραίτητη η συμπλήρωση του εντύπου Ε3. 70 ///

71 Τα κέρδη από ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα (λογιστικός προσδιορισμός) φορολογούνται πλέον αυτοτελώς με την κλίμακα της παραγράφου 1 του άρθρου 15 (κλίμακα μισθωτών), χωρίς δηλαδή τα εισοδήματα αυτά να αθροίζονται με τυχόν εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα και από μισθούς και συντάξεις (παρ. 3 άρθρου 29 ν.4172/2013). Ο χαρακτηρισμός του κατ επάγγελμα αγρότη προκύπτει από επίσημη ταυτοποίηση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης (άρθρο 2 παρ. 1 ν.3874/2010, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 65 του ν.4389/2016). Για τους κατ επάγγελμα αγρότες, όπως αυτοί ορίζονται στην κείμενη νομοθεσία, εφαρμόζονται οι μειώσεις του φόρου του άρθρου 16, εφόσον τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού εισοδήματός τους προέρχεται από αγροτική δραστηριότητα. Στο συνολικό εισόδημα του προηγούμενου εδαφίου δεν περιλαμβάνονται η κύρια σύνταξη από ΟΓΑ, οι αμοιβές από παροχή εργασίας με εργόσημο, οι αμοιβές εργαζομένων υπαγομένων στην ασφάλιση ΟΓΑ σε τυποποιητήρια, συσκευαστήρια και σε συναφείς χώρους, για έως εκατόν πενήντα (150) ημερομίσθια ανά έτος, καθώς και οι αμοιβές μελών αγροτικών ή/και γυναικείων συνεταιρισμών, που απασχολούνται περιστασιακά και υπάγονται στην ασφάλιση ΟΓΑ. Κατ εφαρμογή της παρ. 2 του άρθρου 29 του ν.4172/2013 και για το φορολογικό έτος 2017 τα φυσικά πρόσωπα με πρώτη δήλωση έναρξης δραστηριότητας από 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά, κατά τα τρία (3) πρώτα έτη άσκησης της δραστηριότητάς τους, έχουν τη μείωση του φορολογικού συντελεστή του πρώτου κλιμακίου του άρθρου 15 κατά πενήντα τοις εκατό (50%) εφόσον αθροιστικά τα ακαθάριστα έσοδα από επιχειρηματική και αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα δεν υπερβαίνουν τις δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ. Το εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα λογίζεται ανεξάρτητα από τον τόπο και τον τρόπο (λιανικώς ή χονδρικώς) πώλησης των ιδίων παραγόμενων αγροτικών προϊόντων (Δ12 Α ΕΞ2014/ έγγραφο) και κατ εφαρμογή του άρθρου 116 του ν. 4316/2014, ο ορισμός της αγροτικής δραστηριότητας της περίπτωσης στ της παρ. 2 του ν. 3874/2010 ισχύει και για λόγους φορολόγησης του κέρδους από τη διαχείριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως 100 KW (ΠΟΛ. 1116/2015 εγκύκλιος). Από η δραστηριότητα της οικοτεχνίας όπως ορίζεται στις διατάξεις του ν. 3874/2010 (άρθρο 2 περ. δ ) και του ν. 4253/2014 (άρθρο 56 παρ. 2α), περιλαμβάνεται για φορολογικούς σκοπούς στην έννοια της αγροτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας. Όλες οι κατηγορίες των εισοδηματικών αγροτικών επιδοτήσεων / ενισχύσεων, κατά το μέρος που δεν λήφθηκαν υπόψη κατά τον προσδιορισμό του κέρδους από ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, συμπληρώνονται από τον φορολογούμενο στους κωδικούς του εντύπου Ε1 (ΠΟΛ. 1116/2015 εγκύκλιος). Οι αγροτικές επιδοτήσεις που αφορούν στα έτη 2016 και προηγούμενα φορολογούνται σύμφωνα με τα ισχύοντα στο έτος που ανάγονται (ΠΟΛ. 1116/2015 εγκύκλιος). Δεν επιβάλλονται πρόστιμα και τόκοι για τις τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που υποβάλλονται από όσους λαμβάνουν αγροτικές επιδοτήσεις, εφόσον οι σχετικές βεβαιώσεις εκδόθηκαν καθυστερημένα από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και εκ του λόγου αυτού δεν ήταν δυνατή η υποβολή εμπρόθεσμης δήλωσης για το εισόδημα αυτό. Οι δηλώσεις αυτές υποβάλλονται χειρόγραφα μέχρι το τέλος του φορολογικού έτους που εκδόθηκε η βεβαίωση και η καταβολή του φόρου γίνεται όπως και των λοιπών δηλώσεων με καταληκτική ημερομηνία υποβολής την 31η Δεκεμβρίου εκάστου φορολογικού έτους. Υποπίνακας 4Γ2 (εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα) Τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα φορολογούνται με την κλίμακα της παραγράφου 1 του άρθρου 15, αφού προστεθούν σε τυχόν εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις. Για τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν εφαρμόζονται οι μειώσεις του άρθρου 16. Εάν δηλώνεται εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και από μισθωτή εργασία/συντάξεις, η προκαταβολή φόρου υπολογίζεται στον φόρο κλίμακας που προκύπτει μόνο από το εισόδημα της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Η προκαταβολή φόρου υπολογίζεται χωριστά για την επιχειρηματική δραστηριότητα και χωριστά για την αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, ενώ υπολογίζεται προκαταβολή και όταν η προστιθέμενη διαφορά αντικειμενικών δαπανών εντάσσεται στην κατηγορία του εισοδήματος της επιχειρηματικής ή της αγροτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας. /// 71

72 α. Στον υποπίνακα 4Γ2 δηλώνονται τα ακαθάριστα έσοδα, καθαρά κέρδη/ ζημίες και οι παρακρατηθέντες - προκαταβλητέοι φόροι των εισοδημάτων από επιχειρηματική δραστηριότητα για τα φυσικά πρόσωπα με έναρξη δραστηριότητας είτε τηρούν βιβλία με βάση τα Ε.Λ.Π., είτε είναι απαλλασσόμενα από την ενημέρωση βιβλίων με βάση τα Ε.Λ.Π. (κωδ , , , , ). Η μη συμψηφιζόμενη ζημία μεταφέρεται από τον ίδιο τον φορολογούμενο στο επόμενο φορολογικό έτος, εφόσον στο τρέχον φορολογικό έτος δεν φορολογείται με προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων. Περιλαμβάνονται και οι πρώην ελεύθεροι επαγγελματίες (πρώην Ζ πηγή άρθρου 48 του ν.2238/1994), οι οποίοι πλέον θεωρούνται ασκούντες επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά μη έχοντες την εμπορική ιδιότητα. β. Περιλαμβάνονται τα εισοδήματα ημεδαπής (κωδ ) και αλλοδαπής προέλευσης (κωδ ). γ. Όταν συμπληρώνονται εισοδήματα από συντάξεις (κωδ , ) και ο φορολογούμενος παράλληλα αποκτά και εισόδημα από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας για την οποία συντρέχουν οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στην περίπτωση στ της παρ.2 του άρθρου 12 του ίδιου νόμου, τότε το εισόδημα που αποκτά από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας φορολογείται ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες (σχετ. το ΔΕΑΦ Α / έγγραφό μας). δ. Γίνεται διάκριση του εισοδήματος που δηλώνεται από τους μη υπόχρεους σε υποβολή Ε3, δηλαδή φυσικά πρόσωπα χωρίς έναρξη στο Μητρώο (κωδ ), οι οποίοι είναι μη υπόχρεοι σε τήρηση βιβλίων κατά τις διατάξεις των Ε.Λ.Π., φορολογούνται εξ ολοκλήρου επί των ακαθαρίστων εσόδων, καθόσον δεν αναγνωρίζονται δαπάνες. Στην περίπτωση αυτή υπάγονται και οι αυτοεκδότες, δηλαδή οι συγγραφείς που έχουν απαλλαγεί από την τήρηση βιβλίων και στοιχείων και συγγράφουν, τυπώνουν, εκδίδουν και προωθούν τα βιβλία τους, χωρίς να έχουν παραχωρήσει την εκμετάλλευση σε κάποιο εκδοτικό οίκο (ΔΕΑΦ Α ΕΞ2016/ έγγραφό μας). ε. Προβλέπονται ειδικοί κωδικοί για να αναγραφούν ακαθάριστα έσοδα από την απόκτηση εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα όταν ο καταβάλλων τις αμοιβές δεν αποστέλλει ηλεκτρονικά την πληροφορία για το δικαιούχο του ανάλογου εισοδήματος (κωδ. 409,410), καθώς επίσης και ειδικοί κωδικοί για να αναγραφούν οι αντίστοιχοι παρακρατηθέντες φόροι (κωδ ). στ. Το καθαρό εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα ανεξάρτητα της τήρησης απλογραφικών/διπλογραφικών βιβλίων προκύπτει με λογιστικό προσδιορισμό, με βάση τα τηρούμενα βιβλία απεικόνισης των συναλλαγών της περιόδου κατά την οποία πραγματοποιούνται και αποδεικνύονται με τα κατάλληλα δικαιολογητικά και αποτυπώνονται στο έντυπο Ε3. ζ. Για τις περιπτώσεις της παραγράφου 3 του άρθρου 21 του ΚΦΕ συμπληρώνονται οι κωδ η. Τα απαλλασσόμενα εισοδήματα ή τα εισοδήματα που φορολογούνται με ειδικό τρόπο και προέρχονται από επιχειρηματική δραστηριότητα αναγράφονται στον Πίνακα 6 της δήλωσης στους κωδ Υποπίνακας 4Δ1 (εισόδημα από κεφάλαιο) Στον υποπίνακα Δ1 δηλώνονται τα εισοδήματα της κατηγορίας εισοδήματος από κεφάλαιο που αποκτήθηκαν κατά το φορολογικό έτος 2017, ο φόρος που παρακρατήθηκε στην Ελλάδα στις περιπτώσεις που προβλεπόταν παρακράτηση, ο φόρος που παρακρατήθηκε στην αλλοδαπή εφόσον και η αλλοδαπή χώρα και η Ελλάδα είχαν δικαίωμα φορολόγησης. Η συμπλήρωση των εισοδημάτων είναι υποχρεωτική, είτε αποκτήθηκαν στην Ελλάδα, είτε στην αλλοδαπή και ανεξάρτητα από το αν τα χρηματικά ποσά παρέμειναν στην αλλοδαπή. Με βάση τα ηλεκτρονικά αρχεία που αποστέλλονται στη Δ.ΗΛΕ.Δ (ΠΟΛ.1045/2018 και ΠΟΛ. 1033/2014 όπως αυτή τροποποιήθηκε με την ΠΟΛ. 1260/2015), για τα εισοδήματα ημεδαπής προέλευσης οι φορολογούμενοι ενημερώνονται μέσω πίνακα για τα ποσά των εισοδημάτων τους και των παρακρατηθέντων φόρων. Στον υποπίνακα αυτό δηλώνονται τα κέρδη που διανέμουν οι εταιρίες όλων των νομικών μορφών που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, περιλαμβανομένων και των προσωπικών εταιριών. 5. Στους κωδικούς αναγράφονται τα μερίσματα των εισηγμένων και μη εισηγμένων εταιριών, τα κέρδη που διανέμουν νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, οι προσωρινές απολήψεις εταίρων, καθώς και οι αμοιβές που καταβάλλονται με οποιαδήποτε μορφή στα μέλη ΔΣ, διαχειριστές και εργατοϋπαλληλικό προσωπικό από τα κέρδη του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, εφόσον είναι ημεδαπής προέλευσης. 72 ///

73 Τα προμερίσματα ΑΕ, καθώς και οι προσωρινές απολήψεις ΕΠΕ και ΙΚΕ, αναγράφονται μόνο αν αποτελούν εισόδημα του φορολογικού έτους 2017, δηλαδή έχουν καταβληθεί κατά το φορολογικό έτος 2016 αλλά εγκρίθηκαν από το αρμόδιο όργανο κατά το φορολογικό έτος Αυτά που καταβλήθηκαν μέσα στο φορολογικό έτος 2017, αλλά θα εγκριθούν κατά το 2018 δεν αναγράφονται, διότι θα αποτελέσουν εισόδημα του φορολογικού έτους Οι προσωρινές απολήψεις των εταίρων προσωπικών εταιριών με διπλογραφικά βιβλία, αναγράφονται εφόσον καταβλήθηκαν κατά το φορολογικό έτος 2017 (σχετ. ΠΟΛ. 1223/2015 εγκύκλιος). Στους ίδιους κωδικούς αναγράφονται και οι υπεραποδόσεις των μαθηματικών αποθεματικών από ατομικά ασφαλιστήρια συμβόλαια των ασφαλιστικών εταιριών (σχετ. ΠΟΛ. 1042/2015 εγκύκλιος). Στην περίπτωση λήξης ή πρόωρης εξαγοράς ατομικού συμβολαίου ασφάλισης ζωής, το μέρος που αναλογεί στην επιστροφή καταβεβλημένων ασφαλίστρων, αποτελεί επενδεδυμένο κεφάλαιο που επιστρέφεται και όχι εισόδημα και δεν καλύπτει τεκμήρια. Στους κωδικούς αναγράφονται τα μερίσματα και προμερίσματα των εισηγμένων και μη εισηγμένων μετοχών αλλοδαπής, οι υπεραποδόσεις των μαθηματικών αποθεματικών από ατομικά ασφαλιστήρια συμβόλαια ασφαλιστικών εταιριών αλλοδαπής, οι διανομές κερδών προσωπικών εταιριών με διπλογραφικά αλλοδαπής, οι προσωρινές απολήψεις αλλοδαπής, οι διανομές κερδών των καταπιστευμάτων και των εξωχώριων εταιρειών, η διανομή κερδών αμοιβαίων κεφαλαίων που είναι εγκατεστημένα σε τρίτες χώρες και οι αμοιβές που καταβάλλονται με οποιαδήποτε μορφή στα μέλη ΔΣ, διαχειριστές και εργατοϋπαλληλικό προσωπικό από τα κέρδη του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας αλλοδαπής προέλευσης. Αν έχει παρακρατηθεί στο εξωτερικό φόρος, εξετάζεται ποια χώρα προβλέπεται με βάση τις διμερείς συμβάσεις να φορολογήσει κι αν μπορούν και οι δύο χώρες να φορολογήσουν ή αν δεν υπάρχει σύμβαση με την χώρα προέλευσης του εισοδήματος, συμπληρώνεται ολόκληρο το ποσό του φόρου στους κωδικούς και κατά την εκκαθάριση πιστώνεται ποσό κατά ανώτατο μέχρι και το ποσό του φόρου που αναλογεί για το εισόδημα αυτό στην ημεδαπή. Στην περίπτωση που εκ παραδρομής έχει παρακρατηθεί φόρος για τα αλλοδαπά μερίσματα και στην ημεδαπή, ενώ δεν προβλέπεται (ΠΟΛ. 1042/2015 εγκύκλιος), αυτός συμπληρώνεται στους κωδικούς Αν δεν συμπληρωθεί κανένα ποσό παρακρατηθέντος φόρου, υπολογίζεται ο φόρος που αναλογεί και επιβάλλεται με την πράξη διοικητικού ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου που εκδίδεται κατά περίπτωση. Προκειμένου να κριθεί αν το εισόδημα από μερίσματα ή λοιπά διανεμόμενα ποσά από νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα αποτελεί εισόδημα ημεδαπής ή αλλοδαπής προέλευσης, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των περιπτώσεων ι και ια, κατά περίπτωση, της παραγράφου 1 του άρθρου 5 του ΚΦΕ. Στον υποπίνακα αυτό δηλώνονται και οι τόκοι που εισπράττονται, από κάθε αιτία, στους κωδικούς και ανάλογα με την προέλευσή τους. Στους κωδικούς και , ανάλογα με την προέλευσή τους, δηλώνονται τα δικαιώματα, όταν δεν εισπράττονται στο πλαίσιο επιχειρηματικής δραστηριότητας. Όσον αφορά στα συγγραφικά δικαιώματα, αυτά αποτελούν εισόδημα αυτής της κατηγορίας όταν η εκμετάλλευση των βιβλίων έχει ανατεθεί σε εκδοτικούς οίκους, οι οποίοι καταβάλλουν δικαιώματα σε συγγραφείς που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα σχετική με την είσπραξη των δικαιωμάτων (σχετ. το ΔΕΑΦ Α / έγγραφό μας). Υποπίνακας 4Δ2 ( Εισόδημα από ακίνητη περιουσία) Στον υποπίνακα 4Δ2 δηλώνεται το ακαθάριστο εισόδημα σε χρήμα ή σε είδος που προκύπτει από την εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή από ιδιοχρησιμοποίηση ή παραχώρηση χρήσης γαιών - γης και ακινήτων σε τρίτους, εγκαταστάσεων ή κατασκευών, χώρων τοποθέτησης διαφημιστικών επιγραφών καθώς επίσης και από εκμίσθωση, υπεκμίσθωση, ιδιοχρησιμοποίηση, δωρεάν παραχώρηση κοινοχρήστων χώρων που ανήκουν σε ιδιοκτήτες διηρημένων ιδιοκτησιών (κωδ , ) και από ανείσπρακτα εισοδήματα (κωδ ). Τα ως άνω ποσά μεταφέρονται στους αντίστοιχους κωδικούς της δήλωσης Ε1 από τα συνολικά ποσά των στηλών του εντύπου Ε2, κατά κατηγορία ακινήτου. Επίσης, δηλώνεται το ακαθάριστο εισόδημα για το οποίο δεν βεβαιώνεται χαρτόσημο (κωδ ) καθώς και από αποζημίωση λόγω πρόωρης λύσης εμπορικής μίσθωσης καταβληθείσα από τον μισθωτή (κωδ ). Τα ανείσπρακτα εισοδήματα από εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας (παρ. 4 άρθρου 39 ν. 4172/2013) που δηλώθηκαν στο προηγούμενο φορολογικό έτος στους κωδικούς και εισπράχθηκαν κατά το έτος 2017, δηλώνονται ανά κατηγορία ακινήτου και είδος μίσθωσης στο έντυπο Ε2 και τα επιμέρους ποσά μεταφέρονται κατά κατηγορία γαιών - γης ή ακινήτου στους αντίστοιχους κωδικούς της δήλωσης Ε1. Για όσους ασκούν ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα δεν υπολογίζεται τεκμαρτό εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση προς ανιόντες, κατιόντες και συζύγους, αγροτικών εκτάσεων στις οποίες περιλαμβάνονται λιβάδια, καλλιεργήσιμες γαίες, βοσκήσιμες γαίες και κάθε είδους κατασκευές ή εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής. /// 73

74 Το εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση τεκμαίρεται ότι συνίσταται στο τρία τοις εκατό (3%) της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου σύμφωνα με τις ισχύουσες τιμές κατά την 31/12/2017. Αναγνωρίζεται ποσοστό 5% επί του ακαθάριστου εισοδήματος ημεδαπής και αλλοδαπής προέλευσης ως δαπάνες επισκευής, συντήρησης, ανακαίνισης, ή άλλες πάγιες και λειτουργικές δαπάνες όσων ακινήτων αποφέρουν φορολογητέο εισόδημα, ανεξάρτητα από το είδος και τη χρήση αυτών. Οι δαπάνες για γαίες (κωδ ), εκπίπτουν σε ποσοστό 10% επί του ακαθάριστου εισοδήματος από εκμίσθωση, υπεκμίσθωση, δωρεάν παραχώρηση και ιδιόχρηση γαιών. Για την απόδειξη του ποσού της αποζημίωσης που καταβάλλει, βάσει νόμου, ο εκμισθωτής στο μισθωτή (κωδ ) για τη λύση της μισθωτικής σχέσης ακινήτου, καθώς και του ποσού για τις δαπάνες για αντιπλημμυρικά έργα και έργα αποξήρανσης, τα δικαιολογητικά εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις των Ε.Λ.Π. όπως αυτές ισχύουν κάθε φορά. Το τεκμαρτό εισόδημα από δωρεάν παραχώρηση κατοικίας μέχρι διακόσια τετραγωνικά μέτρα (200 τμ) προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως κύρια κατοικία προς ανιόντες ή κατιόντες εξ αίματος ή εξ αγχιστείας, απαλλάσσεται από τον φόρο και δεν αναγράφεται στη δήλωση. Υποπίνακας 4Ε (Εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου) Στον υποπίνακα 4Ε δηλώνεται το εισόδημα που προκύπτει από μεταβιβάσεις τίτλων του άρθρου 42 του ΚΦΕ που πραγματοποιούνται από επαχθή αιτία. Οι μεταβιβάσεις από χαριστική αιτία δεν αποτελούν αντικείμενο του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Στον υποπίνακα αυτόν επίσης δεν συμπληρώνεται η υπεραξία από μεταβιβάσεις εισηγμένων μετοχών όταν ο μεταβιβάζων συμμετέχει στην εταιρία με ποσοστό συμμετοχής μικρότερο του 0,5% ή από μεταβιβάσεις τίτλων που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε οργανωμένη αγορά οι οποίοι έχουν αποκτηθεί πριν από την 1/1/2009. Τα εισοδήματα αυτά είναι αφορολόγητα και δηλώνονται στον Πίνακα 6. Όσον αφορά την υπεραξία από μεταβίβαση ακινήτων και δεδομένου ότι έχει ανασταλεί μέχρι τις 31/12/2018 η εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 41 του ΚΦΕ, αυτή δεν αναγράφεται. Κωδικοί : Συμπληρώνεται το κέρδος από την πώληση τίτλων του άρθρου 42 του ν. 4172/2013 (ΚΦΕ), όταν οι τίτλοι έχουν εκδοθεί από ημεδαπή επιχείρηση και η υπεραξία τους φορολογείται. Κωδικοί : Συμπληρώνεται το κέρδος από την πώληση τίτλων του άρθρου 42 του ν. 4172/2013 (ΚΦΕ), όταν οι τίτλοι έχουν εκδοθεί από αλλοδαπή επιχείρηση και η υπεραξία τους φορολογείται. Κωδικοί : Συμπληρώνεται η ζημία από την πώληση τίτλων του άρθρου 42 του ν. 4172/13 (ΚΦΕ), η οποία δύναται να μεταφέρεται για πέντε (5) έτη προκειμένου να συμψηφιστεί με κέρδη από την ίδια αιτία. Ως ζημιά νοείται μόνο αυτή που προκύπτει αποκλειστικά από τίτλους που κατονομάζονται στην παρ. 1 του άρθρου 42 του ΚΦΕ και όχι από τους τίτλους των οποίων η υπεραξία από τη μεταβίβασή τους απαλλάσσεται της φορολογίας. Προκειμένου να κριθεί αν το εισόδημα από την μεταβίβαση τίτλων αποτελεί εισόδημα ημεδαπής ή αλλοδαπής προέλευσης, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της περίπτωσης θ της παραγράφου 1 του άρθρου 5 του ΚΦΕ. ΠΙΝΑΚΑΣ 5 (ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ) 1. Αναγράφεται υποχρεωτικά ο ταχυδρομικός κώδικας (Τ.Κ.) της κύριας κατοικίας. 2. Σε περίπτωση που εξαρτώμενο μέλος, κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 11 του ΚΦΕ, μισθώνει κατοικία ή οποιουδήποτε τύπου και για οσοδήποτε χρόνο κατάλυμα, διαφορετική από αυτήν της κύριας κατοικίας της οικογένειας (φοιτητής που σπουδάζει σε διαφορετικό τόπο, τέκνο που υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία, κ.λπ.) και εφόσον δεν έχει δική του υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 11 και 67 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (σχετ. ΠΟΛ 1067/2015 εγκύκλιος), η κατοικία αυτή δηλώνεται ως δευτερεύουσα από τον γονέα που είναι υπόχρεος να περιλάβει τα εισοδήματα του εξαρτώμενου μέλους του στη δική του δήλωση, προκειμένου να υπαχθεί στις διατάξεις του άρθρου 31 του ΚΦΕ. Ακολούθως, στον Πίνακα 6 αναγράφεται το καθαρό ποσό του ενοικίου που καταβάλλεται για την ενοικίαση κατοικίας ή άλλου καταλύματος, η οποία χρησιμοποιείται για την ικανοποίηση των στεγαστικών αναγκών κάθε παιδιού που σπουδάζει σε σχολές ή σχολεία του εσωτερικού, εφόσον τα παιδιά αυτά αναγράφονται στον Πίνακα 8 της δήλωσης. 3. Η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων, που τυχόν προκύπτει για φορολογούμενους που ήταν άνεργοι κατά το εκάστοτε εξεταζόμενο φορολογικό έτος, φορολογείται σύμφωνα με την κλίμακα της παραγράφου 1 του άρθρου 15 (κλίμακα των μισθωτών), ανεξαρτήτως της διάρκειας εντός του έτους της ανεργίας τους, με την προϋπόθεση ότι προσκομίζουν στη Φορολογική Διοίκηση βεβαίωση ανεργίας από τον ΟΑΕΔ ή τους λοιπούς αρμόδιους φορείς, που να αποδεικνύει ότι ήταν άνεργοι κατά το έτος για το οποίο φορολογούνται (ΠΟΛ.1109/2016 εγκύκλιος). 74 ///

75 Για την ηλεκτρονική υλοποίηση της πιο πάνω διάταξης και την ορθή εκκαθάριση των δηλώσεων των υπόχρεων που εμπίπτουν στην πιο πάνω περίπτωση, τα ταμεία ανεργίας ΟΑΕΔ (Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού), ΓΕΝΕ (Γραφείο Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας) και ΕΤΑΠ ΜΜΕ (Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης), υποχρεούνται να διαβιβάζουν στη Δ/νση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων καταστάσεις σε ηλεκτρονικό αρχείο, με στοιχεία που αφορούν στους άνεργους του φορολογικού έτους 2017 και επόμενα, ανεξαρτήτως της διάρκειας (εντός του εκάστοτε εξεταζόμενου φορολογικού έτους) της ανεργίας τους. Η συχνότητα διαβίβασης των παραπάνω στοιχείων είναι ετήσια και ως καταληκτική ημερομηνία αποστολής ορίζεται η 31η Ιανουαρίου εκάστου έτους. Ειδικά για τα αρχεία ανέργων που θα χρησιμοποιηθούν για τις δηλώσεις του φορολογικού έτους 2017 και λόγω της πρώτης εφαρμογής, η προθεσμία αποστολής τους ορίζεται η 28η Φεβρουαρίου Τα παραπάνω ζητούνται για την αποφυγή της προσέλευσης των φορολογούμενων στις Δ.Ο.Υ., καθώς και της καθυστέρησης της εκκαθάρισης της φορολογικής τους δήλωσης. 4. Η ισχύς των ηλεκτροκίνητων οχημάτων, η οποία μετράται αποκλειστικά με KW, για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 31 του ΚΦΕ, εξομοιώνεται με αυτή των επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης 1200 κ.ε. και η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης ανέρχεται στις τέσσερις χιλιάδες ευρώ (4.000) ευρώ, ανεξαρτήτως ισχύος του οχήματος. Δεν επιβάλλεται στα αυτοκίνητα αυτά φόρος πολυτελούς διαβίωσης. 5. Όσον αφορά επιβατικά Ι.Χ. αυτοκίνητα με ημερομηνία πρώτης άδειας κυκλοφορίας στην Ελλάδα πριν τις , τα οποία δεν βρίσκονται πλέον στην κατοχή των ιδιοκτητών τους, οι τελευταίοι, προκειμένου να μην επιβαρυνθούν με την ετήσια αντικειμενική δαπάνη του άρθρου 31 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, οφείλουν να προβούν σε διαγραφή αυτών από το Μητρώο Αδειών Κυκλοφορίας Οχημάτων του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται από το άρθρο 69 του ν. 4484/2017 (προσκόμιση υπεύθυνης δήλωσης καταστροφής, διάλυσης ή αχρήστευσης). 6. Δεν υπολογίζεται αντικειμενική δαπάνη αυτοκινήτων Ε.Ι.Χ. καθώς και σκαφών αναψυχής προκειμένου για αυτοκίνητα ή σκάφη αναψυχής που βρίσκονται στην κατοχή ή κυριότητα νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (σχετ. άρθρο 31 ΚΦΕ). 7. Οι διατάξεις του άρθρου 32 του ν. 4172/2013 εφαρμόζονται μόνο όταν τις οικείες δαπάνες πραγματοποιούν φυσικά πρόσωπα, ως ιδιώτες και όχι στο πλαίσιο άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας όπου οι σχετικές αγορές έχουν καταχωρηθεί στα λογιστικά τους αρχεία. Οι καταβληθείσες δόσεις επιχειρηματικών δανείων που έχουν καταχωρηθεί στα λογιστικά αρχεία των ατομικών επιχειρήσεων και αφορούν σε δανειακές συμβάσεις που συνήψαν τα εν λόγω πρόσωπα για επιχειρηματικούς σκοπούς, δεν αποτελούν δαπάνη απόκτησης κατά τις διατάξεις του άρθρου 32 (περίπτωση στ της παρ. 1 του άρθρου αυτού), οπότε δεν αναγράφονται στους κωδικούς του εντύπου Ε1. Το ίδιο ισχύει και για τις δόσεις που καταβάλλονται από τα παραπάνω πρόσωπα στο πλαίσιο συμβάσεων που χαρακτηρίζονται από τα πιστωτικά ιδρύματα ως «δάνεια κεφαλαίου κίνησης» ή ως «σύμβαση πίστωσης δι' ανοιχτού λογαριασμού». 8. Το συνολικό ποσό όλων των αγορών χρεογράφων (μετοχών κλπ.) γενικά που πραγματοποιήθηκαν εντός του ίδιου φορολογικού έτους δηλώνεται στους κωδικούς της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. ΠΙΝΑΚΑΣ 6 (ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ) α. Κωδικοί : Κατά την υποβολή των αρχικών δηλώσεων για τα εισοδήματα του φορολογικού έτους 2017, δεν συμπληρώνονται οι κωδικοί Οι κωδικοί αυτοί συμπληρώνονται μόνο με υποβολή τροποποιητικής δήλωσης στον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. εκκαθάρισης της αρχικής δήλωσης. Οι ανωτέρω κωδικοί είναι ανενεργοί και ενεργοποιούνται από την Δ.Ο.Υ. όταν ο φορολογούμενος υποβάλλει εμπρόθεσμα αίτηση (μέχρι 30 Σεπτεμβρίου) για μείωση προκαταβολής σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 70 του ν.4172/2013, εφόσον βέβαια συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή των προηγούμενων διατάξεων. Σε περίπτωση διακοπής εργασιών ατομικής επιχειρηματικής δραστηριότητας (συμπεριλαμβανομένης και της αγροτικής) κατά το φορολογικό έτος που αφορά η δήλωση και δεν έχει υποβληθεί εκ νέου έναρξη εργασιών μέχρι την υποβολή της δήλωσης (αρχικής ή τροποποιητικής), δεν απαιτείται η συμπλήρωση του παραπάνω κωδικού, διότι δεν βεβαιώνεται προκαταβολή φόρου καθόσον δεν υφίσταται εισόδημα στο διανυόμενο αυτό έτος (έτος υποβολής της δήλωσης). Όταν ο φορολογούμενος προβεί σε διακοπή εργασιών ατομικής επιχειρηματικής ή και ατομικής αγροτικής δραστηριότητας κατά το φορολογικό έτος 2017 και συνεχίσει την επιχειρηματική του δραστηριότητα ως αγρότης ειδικού καθεστώτος, δεν βεβαιώνεται προκαταβολή μόνο για το εισόδημα της επιχειρηματικής του δραστηριότητας. /// 75

76 Όταν φυσικό πρόσωπο προβαίνει σε διακοπή των εργασιών της επιχειρηματικής του δραστηριότητας (συμπεριλαμβανομένης και της αγροτικής) εντός του φορολογικού έτους 2017 αλλά στο ίδιο φορολογικό έτος αποκτά και άλλα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα για τα οποία δεν απαιτείται έναρξη και συνεπώς και διακοπή εργασιών (π.χ. εισόδημα από τεκμήρια, εισοδήματα με τίτλους κτήσης, εισοδήματα αλλοδαπής προέλευσης) για τα εισοδήματα αυτά βεβαιώνεται προκαταβολή φόρου. Δεν υπολογίζεται προκαταβολή για το εφάπαξ ποσό που εισπράττει ενήλικο τέκνο υπαλλήλου ΟΤΕ από το λογαριασμό νεότητας, το οποίο φορολογείται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα. β. Κωδικοί ή : Στους κωδικούς αυτούς, ανάλογα με το αν υπάρχει ηλεκτρονική πληροφόρηση, συμπληρώνονται τα εισοδήματα που απαλλάσσονται του φόρου ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο και εμφανίζεται πίνακας στον οποίο αναλύονται ανάλογα με την προέλευσή τους: Εισόδημα φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής που εργάζονται σε πρεσβείες, προξενεία κλπ. Διατροφή συζύγου και τέκνων Συντάξεις αναπήρων πολέμου ή θυμάτων πολέμου ή αναπήρων που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους Εξωϊδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε αναπήρους και το οποίο συγκεντρώνει τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος όπως περιοδικότητα, μόνιμη πηγή προέλευσης Μισθοί, συντάξεις και πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80% Επιδόματα αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων Επιδόματα επικίνδυνης εργασίας κατά ποσοστό 65% Κέρδη από την διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι 10 KW Τόκοι ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου ή έντοκων γραμματίων Ελληνικού Δημοσίου Κέρδη πώλησης εισηγμένων μετοχών με ποσοστό συμμετοχής μικρότερο του 0,5% Κέρδη μεταβίβασης εισηγμένων κινητών αξιών (απόκτηση πριν από 1/1/2009) Εισοδήματα αλλοδαπής που φορολογούνται μόνο στην αλλοδαπή βάσει Σ.Α.Δ.Φ. Αφορολόγητα κέρδη από ημεδαπά ΕΕ/ΕΟΧ/ΕΖΕΖ αμοιβαία κεφάλαια Απαλλασσόμενα (ημεδαπά και εισαγόμενα αλλοδαπά) μερίσματα ναυτιλιακών εταιριών Κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης Κέρδη μεταβίβασης τίτλων φορολογικού κατοίκου χώρας με την οποία υπάρχει Σ.Α.Δ.Φ. και είναι υπόχρεος για υποβολή δήλωσης από άλλη αιτία με βάση το άρθρο 67 του ΚΦΕ Ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων ημεδαπής προέλευσης Πράσινες και συνδεδεμένες αγροτικές ενισχύσεις μέχρι ευρώ αθροιζόμενες Λοιπές εισοδηματικές αγροτικές ενισχύσεις Αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης Κέρδος από μεταβίβαση εταιρικών ομολόγων του ν. 3156/2003, καθώς και εταιρικά ομόλογα εταιριών ΕΕ και ΕΟΧ/ΕΖΕΖ Κέρδος που προκύπτει κατά την ημερομηνία λήξης ομολόγων, μεταξύ της αξίας κτήσης και της ονομαστικής αξίας τους, όταν αυτά διακρατούνται μέχρι τη λήξη τους Ποσά που καταβάλλονται με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθ. 166 του ν. 4001/2011, στο πλαίσιο της εγκατάστασης του αγωγού φυσικού αερίου (σχετ. το ΔΕΑΦ / έγγραφό μας) Λοιπές περιπτώσεις γ. Κωδικοί ή : ανάλογα με το αν υπάρχει ηλεκτρονική πληροφόρηση, συμπληρώνονται τα εισοδήματα που απαλλάσσονται του φόρου και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης και εμφανίζεται πίνακας στον οποίο αναλύονται ανάλογα με την προέλευσή τους: Μισθοί, συντάξεις και πάγια αντιμισθία ολικά τυφλών ή κινητικά αναπήρων 80% και άνω Αποζημίωση λόγω διακοπής εργασιακής σχέσης Αμοιβές υπαλλήλων της Ε.Ε. (Διατάξεις Προνομίων - Ασυλιών της Ε.Ε.) Αμοιβές των εργαζόμενων στην Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης του Εύξεινου Πόντου (Διατάξεις του άρθρου 52 της Ιδρυτικής Συμφωνίας της Τράπεζας) Αποδοχές που καταβάλλει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) στους υπαλλήλους του (Διατάξεις της Σύμβασης για τα προνόμια και Ασυλίες των Ηνωμένων Εθνών) Ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων της παρ. ΙΑ2 του ν. 4093/2012 Ειδικό επίδομα τριτέκνων και πολυτέκνων του άρθρου 40 του ν. 4141/2013 Εκλογική αποζημίωση (παρ.1.αρ.108 Π.Δ.26/2012) Μερίσματα των εταιριών της παρ.5 του άρθρου 45 του ν. 4141/ ///

77 Από τον παραπάνω πίνακα, τα ποσά που αφορούν στο ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων και το ειδικό επίδομα τριτέκνων και πολυτέκνων δεν προσμετρώνται στο ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα, σύμφωνα με τις διατάξεις παρ.7 της υποπαρ. ΙΑ2 της παρ. ΙΑ του άρθρου 1 του ν. 4093/2012 και περ. α της παρ. 7 της υποπαρ. Β2 της παρ. Β του άρθρου 3 του κεφαλαίου Β του ν. 4254/2014, αντίστοιχα. δ. Κωδικοί : Αναγράφεται το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ, ΓΕΝΕ και ΕΤΑΠ-ΜΜΕ που εισπράχθηκε μέσα στο φορολογικό έτος Με βάση τις διατάξεις της περ. στ της παρ. 2 του άρθρου 14 του ν.4172/2013, το επίδομα ανεργίας απαλλάσσεται από τον φόρο, εφόσον το άθροισμα των λοιπών εισοδημάτων του φορολογούμενου δεν υπερβαίνει ετησίως τις δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ. Εάν δηλώνεται επίδομα ανεργίας στους ανωτέρω κωδικούς και τα λοιπά εισοδήματα του φορολογουμένου (πραγματικό, τεκμαρτό, απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο) υπερβαίνουν τις δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ, τότε το ποσό του επιδόματος ανεργίας προστίθεται στο φορολογητέο εισόδημά του. ε. Κωδικοί : Αναγράφονται τα συνολικά καθαρά κέρδη που αναλογούν στα φυσικά πρόσωπα εταίρους προσωπικών εταιριών που τηρούν απλογραφικά βιβλία, (Ο.Ε., Ε.Ε., κοινωνίες αστικού δικαίου που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, αστικές εταιρίες, κοινοπραξίες κλπ.), μετά την αφαίρεση του φόρου του νομικού προσώπου. Τα εισοδήματα αυτά φορολογούνται μόνο στο όνομα των νομικών προσώπων. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 του ν.4172/2013 εξαντλείται με τον φόρο του νομικού προσώπου η φορολογική υποχρέωση των εταίρων και περαιτέρω δεν πραγματοποιείται παρακράτηση φόρου στα κέρδη που διανέμονται. στ. Κωδικοί : Συμπληρώνονται τα ποσά που δεν αποτελούν εισόδημα και εμφανίζεται ομοίως πίνακας για την ανάλυσή τους: Πώληση ακινήτου Εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή από ταμεία πρόνοιας και ασφαλιστικούς οργανισμούς του Δημοσίου και επαγγελματικά ταμεία που έχουν συσταθεί με νόμο Διάθεση λοιπών περιουσιακών στοιχείων Εισαγωγή συναλλάγματος από νυν ή πρώην κατοίκους αλλοδαπής Δάνεια Κληρονομιές Δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών (δωρεοδόχος) Κέρδη από λαχεία, ΠΡΟΠΟ, ΛΟΤΤΟ κλπ. Επίδομα αλλοδαπής (περίπτ. γ παρ. 1 άρθρ. 14 ΚΦΕ) Χρηματική αποζημίωση που καταβάλλεται με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 άρθρου 168 του ν. 4001/2011 για την αποκατάσταση ζημιάς ή φθοράς που προκλήθηκε από την εγκατάσταση του αγωγού φυσικού αερίου (σχετ. το ΔΕΑΦ / έγγραφό μας) Αποζημίωση για ηθική βλάβη Υποτροφίες που δεν φέρουν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος και της παρ. 6 του άρθρου 24 του ν. 4386/2016 Επιστροφές καταβεβλημένων κεφαλαίων/ δανείων Κοινωνικό Μέρισμα Εισπραττόμενα από συζύγους χρηματικά ποσά, δυνάμει του άρθρου 1400 του Α.Κ., λόγω αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου (σχετ. το ΔΕΑΦ / έγγραφό μας) Ποσό που προκύπτει από τον πλειστηριασμό κατοικιών, προκειμένου να καλυφθεί το τεκμήριο της ολοσχερούς τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης του στεγαστικού δανείου (κωδικοί του Πίνακα 5) Λοιπές περιπτώσεις (στις περιπτώσεις αυτές συγκαταλέγονται και ποσά που δεν έχουν τα εννοιολογικά γνωρίσματα του εισοδήματος ήτοι δεν υπάρχει περιοδικότητα και μόνιμη πηγή προέλευσης) Επιστροφή καταβεβλημένων κεφαλαίων/ δανείων κλπ. μπορεί να συμπληρωθεί μόνο όταν το έτος που χορηγήθηκαν τα ποσά, υπάγονταν σε τεκμήριο. Συγκεκριμένα, μπορεί να δηλωθεί επιστροφή εταιρικού ή μετοχικού κεφαλαίου ή χρηματικού ποσού δανείου που επιστρέφεται από τον δανειολήπτη, μόνο εφόσον τα έτη που χορηγήθηκαν αυτά τα ποσά (ως καταβεβλημένο κεφάλαιο για αγορά επιχείρησης, σύσταση ή συμμετοχή σε αύξηση κεφαλαίου, για αγορά χρεογράφων, για χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε), αποτελούσαν δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και είχαν δηλωθεί ορθά και συνεπώς είχαν ληφθεί υπόψη κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος του έτους που καταβλήθηκαν. Σε αντίθετη περίπτωση, κάθε ποσό που καταβλήθηκε μειώνει τα ποσά αυτά και αναγράφεται μόνο η τυχόν διαφορά που προκύπτει. Στην περίπτωση πώλησης μετοχών εντός του εξεταζόμενου φορολογικού έτους, αναγράφεται το ποσό που αντιστοιχεί στην επιστροφή του επενδεδυμένου κεφαλαίου, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές αποκτήθηκαν από και μετά, ενώ το τυχόν κέρδος, το οποίο αποτελεί /// 77

78 εισόδημα, αναγράφεται είτε στον υποπίνακα 4Ε (αν φορολογείται) είτε στον Πίνακα 6 (αν δεν φορολογείται) κατά περίπτωση. ζ. Κωδικοί : Δηλώνεται μόνο το τυχόν υπόλοιπο αχρησιμοποίητο μέρος των ποσών που είχαν ενταχθεί στις διατάξεις των άρθρων 88 του ν. 3259/2004 και 18 του ν. 3842/2010, το οποίο χρησιμοποιήθηκε κατά το εξεταζόμενο έτος. Οι φορολογούμενοι που θα δηλώσουν ποσά στους κωδικούς αυτούς, δύνανται να οδηγηθούν στις Δ.Ο.Υ. για έλεγχο. Οι κωδικοί αυτοί χρησιμοποιούνται μόνο για κάλυψη δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. η. Κωδικοί : Ανάλωση κεφαλαίου που ήδη φορολογήθηκε ή απαλλασσόταν από τον φόρο. θ. Προστέθηκαν νέοι κωδικοί «Λοιπά πληροφοριακά στοιχεία χρηματικά ποσά που δεν μειώνουν την ετήσια δαπάνη», στους οποίους αναγράφονται χρηματικά ποσά τα οποία έχουν εισπραχθεί, αλλά με βάση τις ισχύουσες διατάξεις δεν καλύπτουν τεκμήρια. Υποχρεωτική αναγραφή γίνεται μόνο αν τα ποσά αυτά αποτελούν εισόδημα, ενώ δεν υπάγονται στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Ποσά που δεν αποτελούν εισόδημα αναγράφονται προαιρετικά. Τα ποσά που αναγράφονται πρέπει να αποδεικνύονται με τα κατάλληλα δικαιολογητικά, κατά περίπτωση. ΠΙΝΑΚΑΣ 7 (ΠΟΣΑ ΔΑΠΑΝΩΝ ΠΟΥ ΑΦΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ Η ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΟΡΟ) Στους κωδικούς «Δαπάνη αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών», αναγράφονται τα χρηματικά ποσά που καταβλήθηκαν για τη διατήρηση της μείωσης φόρου σύμφωνα με το άρθρο 16 του ν.4172/2013. Ο φορολογούμενος απαιτείται να έχει πραγματοποιήσει τις δαπάνες αυτές στην ημεδαπή ή σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ε.Ο.Χ. και να τις έχει εξοφλήσει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, όπως ενδεικτικά κάρτες και μέσα πληρωμής με κάρτες (χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, προπληρωμένες κάρτες -prepaid cards), μέσω λογαριασμού πληρωμών Παρόχων Υπηρεσιών Πληρωμών του ν. 3862/2010 (μεταφορά πίστωσης, εντολές άμεσης χρέωσης, πάγιες εντολές, τραπεζικές ή ταχυδρομικές επιταγές), μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής (e- banking), ηλεκτρονικού πορτοφολιού (e-wallet κλπ.), το ελάχιστο ποσό των οποίων προσδιορίζεται ως ποσοστό του φορολογητέου εισοδήματός του, σύμφωνα με την ακόλουθη κλίμακα: Ποσοστό ελάχιστης δαπάνης Εισόδημα με ηλεκτρονική συναλλαγή (σε ευρώ) και μέσα πληρωμής με κάρτα (προοδευτική εφαρμογή) % , % ,01 και άνω 20% και μέχρι ευρώ Ειδικά για το φορολογικό έτος 2017 και για τις δαπάνες που καταχωρήθηκαν στην «Κάρτα Αποδείξεων» ισχύουν όσα ορίζονται με την παρούσα για τον κωδικό 341 του Πίνακα 9. Οι δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών που λαμβάνονται υπόψη για τη διατήρηση της μείωσης του φόρου είναι αυτές που ορίζονται με τις διατάξεις του άρθρου 2 της ΠΟΛ. 1005/2017 Απόφασης του Διοικητή ΑΑΔΕ, όπως ισχύει. Διευκρινίσεις για την εφαρμογή των παραπάνω έχουν δοθεί με την ΠΟΛ.1062/2017 εγκύκλιο. Οι παραπάνω κωδικοί δεν προσυμπληρώνονται από τη Φορολογική Διοίκηση, αλλά οι ίδιοι οι φορολογούμενοι υπολογίζουν το σύνολο και το αναγράφουν. Προς διευκόλυνση του υπολογισμού αυτού, η Φορολογική Διοίκηση αναρτά την ηλεκτρονική πληροφόρηση που έχει στη διάθεσή της και οι φορολογούμενοι έχοντας οι ίδιοι το βάρος της απόδειξης, αναγράφουν αυτά που πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Δαπάνες οι οποίες έχουν μεν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής αλλά δεν περιλαμβάνονται στην αναρτώμενη πληροφόρηση, συμπεριλαμβάνονται εφόσον πληρούν τις ίδιες προϋποθέσεις και αποδεικνύονται από τον φορολογούμενο με κάθε πρόσφορο μέσο. Σε περίπτωση που κάποια από τα δικαιολογητικά που αφορούν δαπάνες διατήρησης μείωσης φόρου, έχουν κατατεθεί στον εργοδότη του φορολογούμενου ή στο ασφαλιστικό ταμείο/ ασφαλιστική εταιρία που είναι ασφαλισμένος, προκειμένου να αποζημιωθεί για την πραγματοποίηση αυτών των δαπανών, λαμβάνεται υπόψη μόνο το τυχόν μέρος της δαπάνης που επιβαρύνθηκε ο ίδιος ο φορολογούμενος. Ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων δαπανών αποτελούν οι φαρμακευτικές, οι δαπάνες για την αγορά ορθοπεδικών ειδών (νάρθηκες, κηδεμόνες, υποδήματα κλπ.), αναλώσιμων νοσηλευτικών υλικών, αναπηρικών βοηθητικών οργάνων (πατερίτσες, αναπηρικά αμαξίδια, στρώματα κατάκλισης κλπ.), ειδικών μηχανημάτων (νεφελοποιητές, συσκευές αναρρόφησης, φιάλες οξυγόνου κλπ.), οι δαπάνες για έξοδα 78 ///

79 μετακίνησης και διαμονής των ασφαλισμένων, οι δαπάνες για νοσήλια, οι δαπάνες για βρεφονηπιακούς σταθμούς κλπ., όταν δεν καλύπτονται στο σύνολό τους από εργοδότες, ασφαλιστικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες δύναται να χρησιμοποιηθούν από τους φορολογουμένους, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αποτελούν δαπάνες που εκπίπτουν με βάση άλλη φορολογική διάταξη. Προκειμένου να ληφθούν αυτά τα ποσά υπόψη, απαιτείται βεβαίωση του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου ή της ασφαλιστικής εταιρίας από την οποία να προκύπτουν τα ακόλουθα: α) Τα στοιχεία του προσώπου για το οποίο καταβλήθηκε η δαπάνη, β) Ο τρόπος εξόφλησης και το συνολικό ποσό της δαπάνης, για το οποίο υποβλήθηκαν δικαιολογητικά, γ) Ο αριθμός και η ημερομηνία της απόδειξης παροχής υπηρεσιών ή της απόδειξης λιανικής πώλησης στην οποία αναγράφεται το ποσό της δαπάνης, δ) Το ποσό της δαπάνης που καλύφθηκε από τον εργοδότη ή το ασφαλιστικό ταμείο ή την ασφαλιστική επιχείρηση και ε) Το υπόλοιπο ποσό της δαπάνης με το οποίο επιβαρύνεται ο φορολογούμενος. Στην περίπτωση που η βεβαίωση εκδοθεί κατά το επόμενο έτος από το έτος που κατεβλήθησαν οι δαπάνες, είτε υποβάλλεται τροποποιητική δήλωση βάσει του άρθρου 19 του ν.4174/2013 για το έτος που κατεβλήθησαν, είτε δηλώνονται για να εκπέσουν στο έτος χορήγησης της βεβαίωσης. Οι κωδικοί καταργούνται λόγω του ότι με την κατάργηση του άρθρου 18 του ν.4172/2013, από και στο εξής οι ιατρικές δαπάνες δεν μειώνουν τον φόρο (ΠΟΛ. 1112/2017 εγκύκλιος) αλλά οι εν λόγω δαπάνες δηλώνονται μαζί με τις λοιπές δαπάνες του φορολογούμενου στους κωδικούς (ΠΟΛ.1100/2017 Απόφαση της Υφυπουργού Οικονομικών). Οι κωδικοί καθίστανται ανενεργοί, δεδομένου ότι ο λογαριασμός της Τράπεζας της Ελλάδος στον οποίο καταβάλλονταν ποσά για την απόσβεση του δημόσιου χρέους καταργήθηκε μετά από την τελική εκκαθάρισή του, βάσει της αριθ. 3684/ Απόφασης του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων (ΑΔΑ: ). Στους κωδικούς και αναγράφονται τα ποσά δαπάνης για την ιδιωτική χρηματοδότηση πολιτικού κόμματος ή συνασπισμού κομμάτων, καθώς και για την ιδιωτική χρηματοδότηση υποψηφίων ή αιρετών αντιπροσώπων της Βουλής των Ελλήνων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αντίστοιχα (άρθρο 8 ν.3023/2002, όπως ισχύει). Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.3 του άρθρου 19 του ν.4172/2013 (η οποία προστέθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 45 του ν.4472/2017), ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) επί των ανωτέρω ποσών που χορηγούνται σε δικαιούχους χρηματοδότησης της περ. ε της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν.3023/2002, όπως ισχύει, εκπίπτει από τον φόρο, με την προϋπόθεση ότι τα ποσά αυτά υπερβαίνουν στη διάρκεια του φορολογικού έτους τα εκατό (100) ευρώ. Επιπλέον, το συνολικό ποσό των εν λόγω δαπανών δεν μπορεί να υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό (5%) του φορολογητέου εισοδήματος του χρηματοδότη και με την επιφύλαξη των παρ. 1, 2 και 5 του άρθρου 8 του ν. 3023/2002, όπως ισχύει. Η ιδιωτική χρηματοδότηση πολιτικού κόμματος ή συνασπισμού κομμάτων, από το ίδιο πρόσωπο/χρηματοδότη, κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένων στον υπολογισμό του εν λόγω ορίου των ποσών της αποζημίωσης βουλευτών και ευρωβουλευτών και των συντάξεων βουλευτών και ευρωβουλευτών που διατίθενται στα κόμματα ή σε συνασπισμούς κομμάτων). Αντίστοιχα, η χρηματοδότηση υποψηφίου ή/και αιρετού αντιπροσώπου της Βουλής των Ελλήνων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από το ίδιο πρόσωπο/χρηματοδότη, κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το ποσό των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ (άρθρο 8 ν.3023/2002, όπως ισχύει). Κάθε ποσό χρηματοδότησης προς πολιτικά κόμματα ή συνασπισμούς κομμάτων, καθώς και προς υποψηφίους ή/και αιρετούς αντιπροσώπους της Βουλής των Ελλήνων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που υπερβαίνει τα 500 ευρώ, διενεργείται υποχρεωτικά μόνο μέσω των τραπεζικών λογαριασμών που τηρούνται από τους δικαιούχους χρηματοδότησης, με ονομαστική κατάθεση. Η χρηματοδότηση με ποσά μικρότερα των ανωτέρω μπορεί να πραγματοποιείται με οποιαδήποτε μέθοδο επιτρέπει τη σύνδεση του προσφερόμενου ποσού με κάποιο φυσικό πρόσωπο το οποίο να μπορεί να ταυτοποιηθεί. Σε περίπτωση χρηματοδότησης χωρίς τραπεζική κατάθεση στους προαναφερθέντες λογαριασμούς εκδίδεται υποχρεωτικά απόδειξη είσπραξης, στην οποία αναγράφεται το ονοματεπώνυμο και ο αριθμός φορολογικού μητρώου ή ο αριθμός δελτίου ταυτότητας του καταθέτοντος προσώπου (άρθρα 7 και 7β ν. 3023/2002, όπως ισχύει). Τα πρόσωπα που χρηματοδοτούν τους ως άνω δικαιούχους φυσικά πρόσωπα με ποσά άνω των 300 ευρώ ανεξαρτήτως τρόπου χρηματοδότησης, ελέγχονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 32 του ν.4172/2013 και υποχρεούνται να συμπεριλάβουν το ποσό της χρηματοδότησης στον πίνακα 5.2 (κωδικοί ) της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων. Για την ιδιωτική χρηματοδότηση εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων του ν.3023/2002, όπως ισχύουν, για τον έλεγχο των οικονομικών των πολιτικών κομμάτων και βουλευτών. /// 79

80 Ø ΠΙΝΑΚΑΣ 8 (ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΩΝ ΜΕΛΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΩΝ) Για τα εξαρτώμενα μέλη σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 11 του ΚΦΕ (άγαμα τέκνα, ανιόντες, ανήλικοι ορφανοί συγγενείς, αδέλφια με αναπηρία κλπ.) η αναγραφή του ΑΦΜ είναι υποχρεωτική για τα άνω των 18 ετών, καθώς και για τα εξαρτώμενα μέλη κάτω των 18, εφόσον τους έχει αποδοθεί ΑΦΜ κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης. Στον πίνακα αυτό αναγράφεται το όνομα, το έτος γέννησης, η σχολή ή σχολείο, ο ΑΦΜ, ο ΑΜΚΑ. Οι φορολογούμενοι που δεν επιθυμούν να γνωστοποιήσουν τον ΑΜΚΑ των εξαρτώμενων μελών τους, υποβάλλουν τις δηλώσεις τους χειρόγραφα στη Δ.Ο.Υ. Επίσης συμπληρώνεται και το σχετικό πεδίο, εφόσον συντρέχει περίπτωση, ότι πρόκειται για ανήλικα εξαρτώμενα τέκνα που είναι υπόχρεα σε υποβολή δήλωσης και υποχρεωτικά ο ΑΦΜ του ανήλικου που υποχρεούται να υποβάλει δήλωση. Ø ΠΙΝΑΚΑΣ 9 (ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΑΚΕΛΟ ΤΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ) Στον κωδικό 341 θα υπάρχουν συμπληρωμένα από τη Φορολογική Διοίκηση ποσά που αφορούν σε αγορές που έχουν καταχωρηθεί, κατά το φορολογικό έτος 2017, στην κάρτα αποδείξεων. Η περιγραφή του κωδικού «Ποσά δαπανών από την κάρτα αποδείξεων» θα υπάρχει μόνο κατά την ηλεκτρονική υποβολή δήλωσης. Από τις αποδείξεις που έχουν καταχωρηθεί στην κάρτα αποδείξεων, όσες έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής περιλαμβάνονται και στην ηλεκτρονική πληροφόρηση που θα αναρτηθεί για τη συμπλήρωση των κωδικών , ενώ όσες έχουν εξοφληθεί με μετρητά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διατήρηση της μείωσης του φόρου μόνο από τους φορολογούμενους εβδομήντα (70) ετών και άνω, από άτομα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω, από όσους βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση, από φορολογικούς κάτοικους της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ. υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 20 του ΚΦΕ που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα και φορολογούνται με την κλίμακα για μισθωτή εργασία και συντάξεις (περ. β της παρ. 3 του άρθρου 16 του ΚΦΕ). Άρθρο 5 Δικαιολογητικά που συνυποβάλλονται ή φυλάσσονται για μελλοντικό έλεγχο Στις περιπτώσεις που η δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων υποβάλλεται χειρόγραφα μέσω Δ.Ο.Υ., συνυποβάλλονται, κατά περίπτωση, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, σε ευκρινή φωτοαντίγραφα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Κεφαλαίου Α του ν.4250/2014, ενώ όταν οι δηλώσεις υποβάλλονται ηλεκτρονικά, τα ως άνω δικαιολογητικά φυλάσσονται από τον φορολογούμενο για μελλοντικό έλεγχο. 1. Τα έντυπα της αναλυτικής κατάστασης για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας (Ε2) και της κατάστασης οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα (Ε3) συνυποβάλλονται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, ανάλογα με την κατηγορία των δηλούμενων εισοδημάτων, αποτελούν αδιαίρετη ενότητα με αυτήν και πρέπει να συμπληρώνονται σε όλες τις ενδείξεις τους. Τα προαναφερθέντα ισχύουν και για το έντυπο δήλωσης κατοχής μηχανημάτων έργων (Ε16), το οποίο δεν συνυποβάλλεται αλλά φυλάσσεται από τον φορολογούμενο για μελλοντικό έλεγχο. 2. Η αναλυτική κατάσταση για τα μισθώματα ακινήτων (Ε2) και η κατάσταση οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα (Ε3), σε περίπτωση υποβολής της δήλωσης σε φυσική μορφή, μπορεί να υποβληθούν σε προεκτυπωμένα έντυπα από τους υπόχρεους που έχουν τη δυνατότητα προεκτύπωσής τους με μηχανογραφικά μέσα, τα οποία, όμως, πρέπει να πληρούν τις τεχνικές προδιαγραφές και να αναφέρουν τα στοιχεία που περιέχονται στα αντίστοιχα έντυπα. 3. Οι φορολογούμενοι που ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, με τη δήλωση εισοδήματος υποβάλλουν, σε περίπτωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων, αντίγραφο ισολογισμού νόμιμα υπογραμμένο. 4. Για την εφαρμογή της παραγράφου 4 του άρθρου 11 του ν.4172/2013 και προκειμένου να μην προστεθεί εισόδημα ανήλικου τέκνου στα εισοδήματα του γονέα που ενώ θεωρείται κατ αρχήν υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης, έχει χάσει τη γονική μέριμνα, απαιτείται ευκρινές φωτοαντίγραφο της οικείας δικαστικής απόφασης, από το πρωτότυπο ή από ακριβές αντίγραφο αυτής, οπότε και προστίθεται στα εισοδήματα του άλλου γονέα. Για την εφαρμογή της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του ν.4172/2013 και προκειμένου να μην λογιστεί ως αντικειμενική δαπάνη του γονέα με το μεγαλύτερο εισόδημα, ενώ έχει χάσει τη γονική μέριμνα, η αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει βάσει επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο, απαιτείται ευκρινές φωτοαντίγραφο της οικείας δικαστικής απόφασης, από το πρωτότυπο ή από ακριβές αντίγραφο αυτής, από την οποία να προκύπτει ότι έχει χάσει τη γονική μέριμνα, οπότε και λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη του άλλου γονέα. 80 ///

81 5. i) Για την απαλλαγή από τη φορολογία εισοδήματος των μισθών, συντάξεων και της πάγιας αντιμισθίας, καθώς και των εισοδημάτων των περιπτώσεων δ και στ της παραγράφου 2 του άρθρου 12 τα οποία εξομοιώνονται φορολογικά με μισθό (ΠΟΛ.1098/2016 και ΠΟΛ.1096/2017), τα οποία χορηγούνται σε πρόσωπα που παρουσιάζουν ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον ογδόντα τοις εκατό (80%), απαιτούνται καταρχήν οι γνωματεύσεις των οικείων υγειονομικών επιτροπών του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.), το οποίο συστήθηκε και λειτουργεί μετά την , σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν.3863/2010. Γίνονται δεκτές και οι ήδη εκδοθείσες γνωματεύσεις πριν την (ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του ΚΕ.Π.Α.) από τις υγειονομικές επιτροπές των Νομαρχιών, οι οποίες έχουν δοθεί για οποιαδήποτε χρήση και χρησιμοποιούνται εξίσου για την αναγνώριση της υπόψη φορολογικής απαλλαγής επ αόριστον, αν πρόκειται για επ αόριστον κρίση, ή αλλιώς μέχρι την ημερομηνία που λήγει η ισχύς τους, εφόσον είχαν εκδοθεί σύμφωνα με όσα ίσχυαν στο σχετικό φορολογικό πλαίσιο κατά τον χρόνο έκδοσής τους. Εναλλακτικά, ο φορολογούμενος για την πιστοποίηση της ύπαρξης αναπηρίας μπορεί να προσκομίσει και γνωματεύσεις των Ανωτάτων Υγειονομικών Επιτροπών του Στρατού (Α.Σ.Υ.Ε.), του Ναυτικού (Α.Ν.Υ.Ε.), της Αεροπορίας (Α.Α.Υ.Ε.), της Ελληνικής Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού Σώματος, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν.3863/2010, οι εν λόγω Υγειονομικές Επιτροπές δεν έχουν καταργηθεί και εξακολουθούν να ασκούν τα καθήκοντά τους και μετά την Σε όλες τις ανωτέρω γνωματεύσεις, προκειμένου να γίνουν δεκτές, θα πρέπει να διαπιστώνεται και να βεβαιώνεται ρητά το ποσοστό της αναπηρίας του προσώπου που αφορούν, καθώς και το χρονικό διάστημα που προβλέπεται ότι θα διαρκέσει η εν λόγω αναπηρία, ενώ σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να είναι σε ισχύ το φορολογικό έτος για το οποίο ο ενδιαφερόμενος αιτείται την εφαρμογή των οικείων διατάξεων. Σε κάθε περίπτωση που ο φορολογούμενος λαμβάνει σύνταξη από ασφαλιστικό φορέα κύριας ασφάλισης, επειδή έχει αναπηρία σε ποσοστό τουλάχιστον ογδόντα τοις εκατό (80%), αρκεί να προσκομίζει βεβαίωση του συνταξιοδοτικού φορέα ή απόφαση συνταξιοδότησης ή απόφαση παράτασης της σύνταξης, από την οποία να προκύπτει ότι, κατόπιν ιατρικής κρίσης από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή, συνταξιοδοτήθηκε με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον ογδόντα τοις εκατό (80%), ως και το χρονικό διάστημα που προβλέπεται ότι θα διαρκέσει η αναπηρία αυτή. Όταν η σύνταξη αναπηρίας καθίσταται αυτοδίκαια οριστική (παρατείνεται για χρόνο αόριστο), για τους ασφαλισμένους όλων των Φορέων, Κλάδων και Τομέων Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, δεν απαιτείται εκ νέου ιατρική εξέταση από αρμόδια Υγειονομική Επιτροπή και για την απαλλαγή της από τον φόρο εισοδήματος απαιτείται: α) απόφαση μονιμοποίησης της αναπηρικής σύνταξης (ή παράτασης επ αόριστο) από τον αρμόδιο συνταξιοδοτικό φορέα και β) γνωμάτευση της υγειονομικής επιτροπής Αναπηρίας όλων των Φορέων, Κλάδων και Τομέων Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης που τελούσε σε ισχύ κατά τη μονιμοποίηση της αναπηρικής σύνταξης, η οποία πιστοποιεί ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, είτε αυτή αφορά σε γνωμάτευση προ ΚΕ.Π.Α. Υγειονομικής Επιτροπής, είτε γνωμάτευση Υγειονομικής Επιτροπής ΚΕ.Π.Α. από 1/9/2011 και εξής (Γ23/ έγγραφο του Ι.Κ.Α.). Εάν ο φορολογούμενος διαθέτει περισσότερες από μία γνωματεύσεις αναπηρίας, του ίδιου ή διαφορετικών φορέων και η μία εξ αυτών ή και οι δύο έχουν εκδοθεί μέσα στο φορολογικό έτος 2017, πιστοποιώντας διαφορετικά ποσοστά αναπηρίας, τότε λαμβάνεται υπόψη η γνωμάτευση με το ευνοϊκότερο ποσοστό αναπηρίας. Στο επόμενο φορολογικό έτος θα λαμβάνεται υπόψη η τελευταία εκδοθείσα γνωμάτευση. ii) Για τη μείωση του φόρου κατά διακόσια (200) ευρώ, απαιτούνται τα ακόλουθα δικαιολογητικά, από τα οποία πιστοποιείται η ιδιότητα του φορολογουμένου ή του εξαρτώμενου μέλους του που δικαιούται την εν λόγω μείωση: α) Προκειμένου για πρόσωπα με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%), γνωμάτευση των οικείων υγειονομικών επιτροπών του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) ή της Ανωτάτης του Στρατού Υγειονομικής Επιτροπής (Α.Σ.Υ.Ε.). Για την πιστοποίηση του ποσοστού αναπηρίας 67% γίνονται δεκτές, εκτός από τις γνωματεύσεις της Α.Σ.Υ.Ε. και οι γνωματεύσεις που εκδίδονται από τις υγειονομικές επιτροπές της Α.Ν.Υ.Ε., Α.Α.Υ.Ε., της Α.Υ.Ε. της Ελληνικής Αστυνομίας και της Α.Υ.Ε. του Πυροσβεστικού Σώματος, καθόσον ενώ καταργήθηκαν όλες οι Επιτροπές πιστοποίησης αναπηρίας που λειτουργούσαν στους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, στις νομαρχίες και το Δημόσιο, οι Ανώτατες Υγειονομικές Επιτροπές, Στρατού (Α.Σ.Υ.Ε.), Ναυτικού (Α.Ν.Υ.Ε.), Αεροπορίας (Α.Α.Υ.Ε.), την Ανώτατη Υγειονομική Επιτροπή της Ελληνικής Αστυνομίας και την Ανώτατη Υγειονομική Επιτροπή του Πυροσβεστικού Σώματος, εξακολουθούν να ασκούν τα καθήκοντά τους, για την πιστοποίηση της αναπηρίας του φορολογουμένου. Οι ήδη εκδοθείσες γνωματεύσεις πριν την (ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του ΚΕ.Π.Α.) από τις υγειονομικές επιτροπές των νομαρχιών μπορούν να χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση της υπόψη /// 81

82 φορολογικής ελάφρυνσης επ αόριστον, αν πρόκειται για επ αόριστον κρίση, ή αλλιώς μέχρι την ημερομηνία που λήγει η ισχύς τους. Σε όλες τις ανωτέρω γνωματεύσεις, προκειμένου να γίνουν δεκτές, θα πρέπει να διαπιστώνεται και να βεβαιώνεται ρητά το ποσοστό της αναπηρίας του προσώπου που αφορούν, καθώς και το χρονικό διάστημα που προβλέπεται ότι θα διαρκέσει η εν λόγω αναπηρία, ενώ, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να είναι σε ισχύ το φορολογικό έτος για το οποίο ο ενδιαφερόμενος αιτείται την εφαρμογή των οικείων διατάξεων. Για τη μείωση του φόρου κατά διακόσια (200) ευρώ δεν λαμβάνεται υπόψη επαγγελματική ή ασφαλιστική αναπηρία. β) Προκειμένου για ανάπηρους αξιωματικούς ή οπλίτες, θύματα πολέμου, καθώς και για ανάπηρους ή θύματα εθνικής αντίστασης ή εμφυλίου πολέμου, απαιτείται σχετική βεβαίωση της αρμόδιας Υπηρεσίας του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Ειδικά για τους ανάπηρους αξιωματικούς ή οπλίτες από πολεμική αιτία και τα θύματα πολέμου αρκούν τα ενημερωτικά σημειώματα πληρωμής της σύνταξής τους, στα οποία αναγράφεται ο αριθμός μητρώου της σύνταξής τους, ο οποίος πρέπει να αρχίζει από 3 ή 4. Για αξιωματικούς οι οποίοι υπέστησαν τραύμα ή νόσημα που επήλθε λόγω κακουχιών σε πολεμική περίοδο, απαιτείται βεβαίωση της αρμόδιας κρατικής υπηρεσίας που τους χορηγεί τις αποδοχές τους. Τέλος, για τα θύματα τρομοκρατικών ενεργειών απαιτείται βεβαίωση από τον οικείο συνταξιοδοτικό φορέα ότι ο φορολογούμενος έχει αναγνωριστεί ως θύμα τρομοκρατικής ενέργειας και συνταξιοδοτείται για τον λόγο αυτό, βάσει του οικείου νομοθετικού πλαισίου, όπως ισχύει κάθε φορά. iii) Σύμφωνα με το άρθρο 20 του ΚΦΕ, οι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα, δεν δικαιούνται τις μειώσεις φόρου των άρθρων 16, 17 και 19 του ΚΦΕ, εκτός κι αν διατηρούν τη φορολογική τους κατοικία σε άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ. και α) τουλάχιστον το ενενήντα τοις εκατό (90%) του παγκόσμιου εισοδήματός τους αποκτάται στην Ελλάδα ή β) αποδεικνύουν ότι το φορολογητέο εισόδημά τους είναι τόσο χαμηλό ώστε θα δικαιούνταν της μείωσης του φόρου δυνάμει της φορολογικής νομοθεσίας του κράτους της κατοικίας τους. Περαιτέρω, οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε ανάπηρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον ογδόντα τοις εκατό (80%) απαλλάσσονται από το φόρο, σύμφωνα με την περιπτ. ε της παρ. 2 του άρθρ. 14 του ΚΦΕ. Ελλείψει ρητής διάκρισης στον νόμο, αυτά τα εισοδήματα είναι απαλλασσόμενα του φόρου, ανεξάρτητα από το αν αποκτώνται από φορολογικό κάτοικο Ελλάδας ή αλλοδαπής, εφόσον προσκομίζονται τα οριζόμενα δικαιολογητικά. Επιπλέον, οι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα και παρουσιάζουν βαριές κινητικές αναπηρίες σε ποσοστό από ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω ή είναι ολικώς τυφλοί, απαλλάσσονται από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, για όλες τις κατηγορίες εισοδημάτων τους, εφόσον κατέχουν τα οριζόμενα δικαιολογητικά, καθόσον η παραγρ. 2 του άρθρου 43Α του ΚΦΕ δεν κάνει διάκριση μεταξύ των φορολογικών κατοίκων ημεδαπής και αλλοδαπής. iv) Αναφορικά με τις εκδοθείσες γνωματεύσεις, ανεξαρτήτως ποσοστού, με διάρκεια αναπηρίας που δεν αφορά στο σύνολο των μηνών του φορολογικού έτους, δεδομένου ότι από τη φορολογική νομοθεσία δεν προβλέπεται ο επιμερισμός της φορολογικής ελάφρυνσης/απαλλαγής στους μήνες της χρήσης, αυτές γίνονται αποδεκτές και ο φορολογούμενος τυγχάνει της προβλεπόμενης μείωσης φόρου ή απαλλαγής για ολόκληρη τη χρήση (ΔΕΑΦ Α ΕΞ2016/ έγγραφο). 6. Προκειμένου να συμπληρωθούν χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για πολιτιστικές χορηγίες του ν.3525/2007 στο Δημόσιο, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης α' και β' βαθμού, τα νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου, τα νομικά πρόσωπα του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθετείται κάθε φορά, καθώς και τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και τις αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες του άρθρου 741 Α.Κ., που επιδιώκουν σκοπούς πολιτιστικούς, απαιτούνται τα πιο κάτω δικαιολογητικά: α) επικυρωμένο αντίγραφο της απόφασης του Υπουργού Πολιτισμού με την οποία χαρακτηρίζεται η απαιτούμενη από το νόμο έγγραφη σύμβαση χορηγίας μεταξύ χορηγού και αποδέκτη της χορηγίας ως πολιτιστική, β) σε περίπτωση χορηγίας χρηματικών ποσών απαιτούνται και τα πρωτότυπα αποδεικτικά καταβολής των ποσών της χορηγίας και γ) σε περίπτωση χορηγίας σε είδος ή άυλα αγαθά ή υπηρεσίες, απαιτείται και φωτοαντίγραφο της κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Πολιτισμού για την εκτίμηση της αξίας τους, καθώς και τα αποδεικτικά παράδοσης της χορηγίας από τον χορηγό και παραλαβής της από τον αποδέκτη αυτής. 82 ///

83 Το συνολικό ποσό που αφαιρείται από το εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% του συνολικού φορολογούμενου εισοδήματος. Τα ποσά των δωρεών γενικά, καθώς και των χορηγιών που συμπληρώνονται στους κωδικούς δεν πρέπει να έχουν ληφθεί υπόψη για έκπτωση με βάση άλλη διάταξη νόμου. 7. Για τα φυσικά πρόσωπα επιχειρήσεις που εμπίπτουν στις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 73 του ν.3842/2010, περί κινήτρων για τη διατήρηση θέσεων εργασίας, απαιτούνται στοιχεία που αποδεικνύουν, τη μείωση κύκλου εργασιών και τη μη μείωση του αριθμού των εργαζομένων, των διαχειριστικών περιόδων που προϋποθέτουν την υπαγωγή στις διατάξεις αυτές, για μείωση των φορολογητέων εισοδημάτων. 8. Τα αλλοδαπά δημόσια έγραφα, όπως αυτά καθορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 1 του ν.1497/1984, προσκομίζονται κατά τα διεθνή νόμιμα (σφραγίδα apostille, προξενική θεώρηση, θεώρηση από το ελληνικό προξενείο, κατά τα οριζόμενα σε διεθνείς συνθήκες που έχουν κυρωθεί με νόμο από την Ελλάδα, κατά περίπτωση). Για τις υπηρεσίες και τα πρόσωπα που δικαιούνται να διενεργούν επίσημες μεταφράσεις ισχύουν τα αναφερόμενα στο αριθμ.770/ασ3333/ έγγραφο της Ε3 Διεύθυνσης Διοικητικών και Δικαστικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο είχε σταλεί, μεταξύ άλλων, με το αριθμ /701/0006δ/ έγγραφο της Διεύθυνσης Οργάνωσης της Γενικής Διεύθυνσης Διοικητικής Υποστήριξης της Γενικής Γραμματείας Φορολογικών και Τελωνειακών Θεμάτων και σε όλες τις Φορολογικές Υπηρεσίες, Κεντρικές, Ειδικές Αποκεντρωμένες και Περιφερειακές, με περαιτέρω οδηγίες για την ορθή εφαρμογή (σχετ. παρ. 4 της ΠΟΛ.1201/2017 Απόφασης του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε.) 9. Προκειμένου να δηλωθεί εισόδημα αλλοδαπού προσωπικού των εγκατεστημένων στην Ελλάδα γραφείων σύμφωνα με τις διατάξεις του α.ν. 89/1967, φορολογικών κατοίκων εξωτερικού, το οποίο δεν προκύπτει στην Ελλάδα, απαιτείται ως δικαιολογητικό το παραστατικό εισαγωγής χρηματικών κεφαλαίων σε λογαριασμό Τράπεζας που εδρεύει στην Ελλάδα. Τα ποσά αυτά αναγράφονται στους κωδ του εντύπου Ε1. Ως προς τα εισοδήματα του αλλοδαπού προσωπικού των εγκατεστημένων στην Ελλάδα γραφείων σύμφωνα με τις διατάξεις του α.ν. 89/1967, φορολογικών κατοίκων Ελλάδας, που δεν προκύπτουν στην Ελλάδα και βάσει της παρ.1 του άρθρου 3 του ν.4172/2013 δεν υπόκεινται σε φορολογία, δηλώνονται στους κωδικούς του εντύπου Ε Κατά τα λοιπά, η δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2017 συνοδεύεται, κατά περίπτωση, από τα δικαιολογητικά που ορίζονται στις ΠΟΛ.1088/2015, ΠΟΛ.1132/2015, ΠΟΛ.1041/2016, ΠΟΛ.1096/2016 και ΠΟΛ.1034/2017 Αποφάσεις Γ.Γ.Δ.Ε. και Διοικητή Α.Α.Δ.Ε., όπως ισχύουν. 11. Εφόσον κάποια από τα δικαιολογητικά που ορίζονται με την παρούσα έχουν ήδη συνυποβληθεί με δηλώσεις προηγούμενων ετών στη Φορολογική Διοίκηση ή έχουν διαφυλαχθεί σε περίπτωση ηλεκτρονικής υποβολής ή υπάρχει διαθέσιμο ηλεκτρονικό αρχείο και δεν έχει επέλθει κάποια μεταβολή στα στοιχεία που αναγράφονται σ αυτά, δεν απαιτείται η έκδοση νέων δικαιολογητικών. Αρκεί να υποβληθεί υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986, στην οποία θα αναγράφεται το φορολογικό έτος που αφορούσε το κάθε συγκεκριμένο δικαιολογητικό που τυχόν υποβλήθηκε, ότι δεν έχει επέλθει μεταβολή στα στοιχεία που αναγράφονται σ αυτό και με την προϋπόθεση ότι, αν το συγκεκριμένο δικαιολογητικό είναι ορισμένης χρονικής ισχύος, καλύπτει και το φορολογικό έτος Άρθρο 6 Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Αθήνα, 13 Μαρτίου 2018 Ο Διοικητής ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 /// 83

84 84 /// ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018

85 /// 85

86 86 /// ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018

87 /// 87

88 88 /// ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018

89 /// 89

90 90 /// ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018

91 /// 91

92 92 /// ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018

93 /// 93

94 94 /// ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2018

95 Άρθρο 6 Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αθήνα, 12 Απριλίου 2018 Ο Διοικητής ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ /// 95

96 ΠΟΛ.1069/2018 Οδηγίες για τη συμπλήρωση και την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων φορολογικού έτους 2017 Αθήνα, 13 Απριλίου 2018 Αναφορικά με το πιο πάνω θέμα και σε συνέχεια της ΠΟΛ.1057/2018 Απόφασης Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. (Β 1137), με την οποία ορίσθηκε ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων φορολογικού έτους 2017, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: Ι. ΓΕΝΙΚΑ Το έντυπο φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2017 είναι ενιαίο για όλα τα νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες του άρθρου 45 του ν.4172/2013, ανεξάρτητα από την κατηγορία τήρησης των βιβλίων (απλογραφικά ή διπλογραφικά) ή τον τρόπο σύνταξης των οικονομικών τους καταστάσεων (με βάση τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα ή Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα). Παρόλα αυτά, κατά την υποβολή με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου της δήλωσης δεν επιτρέπεται η συμπλήρωση όλων των κωδικών και πινάκων, αλλά συμπληρώνονται μόνο αυτοί που αφορούν στα συγκεκριμένα νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες με βάση την εξής κατηγοριοποίηση: α) Νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες με απλογραφικά βιβλία β) Νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες με διπλογραφικά βιβλία γ) Νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δ) Νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που συντάσσουν οικονομικές καταστάσεις με βάση τα Δ.Λ.Π. ή με βάση τα Ε.Λ.Π. Στην ηλεκτρονική εφαρμογή υποβολής των δηλώσεων έκαστου φορολογικού έτους, είναι ενεργοί και ισχύουν μόνο οι κωδικοί που ορίζονται στην αντίστοιχη Απόφαση για τον τύπο και το περιεχόμενο των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων. ΙΙ. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΠΙΝΑΚΩΝ 1. Οι κωδικοί 116, 117, 118 και 119 συμπληρώνονται από όλα τα νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες, που συντάσσουν τις οικονομικές καταστάσεις τους είτε με βάση τα Δ.Λ.Π. είτε με τα Ε.Λ.Π. Επισημαίνεται ότι οι κωδικοί 118 και 119 συμπληρώνονται μόνο από αυτούς που εμφανίζουν διαφορές φορολογικής και λογιστικής βάσης, καθόσον διαφορετικά συμπληρώνονται μόνο οι κωδικοί 116 και 117, αντίστοιχα. Όσον αφορά στον κωδικό 650 «Εφαρμογή Δ.Λ.Π/ Ε.Λ.Π», αυτός παραμένει ανενεργός, αφού σε κάθε περίπτωση η συμπλήρωση της δήλωσης ξεκινά από τους κωδικούς 116 και Στον κωδικό 455 μεταφέρεται το σύνολο των μη εκπιπτόμενων δαπανών από την κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης, καθόσον η ανάλυση, σε επιμέρους κωδικούς, των αντίστοιχων δαπανών καταχωρείται πλέον μόνο στην κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης από όπου μεταφέρεται το συνολικό ποσό αυτών στη δήλωση. Επιπλέον, στην κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης (ΚΑ:2020) καταχωρούνται και τα ποσά που διανέμονται από τα κέρδη της τρέχουσας χρήσης σε μέλη Δ.Σ. καθώς και στο προσωπικό της επιχείρησης, τα οποία με βάση τις διατάξεις του ν.4308/2014 (Ε.Λ.Π.) αντιμετωπίζονται ως δαπάνες (παροχές σε εργαζομένους). Επισημαίνεται ότι στην κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης του φορολογικού έτους 2017 προστέθηκαν νέοι κωδικοί (ΚΑ) 2024, 2025 και Ειδικότερα, στον κωδικό 2025 αναγράφεται το ποσό της πολιτιστικής χορηγίας που υπερβαίνει το δέκα τοις εκατό (10%) των καθαρών κερδών που προκύπτουν από τα βιβλία της επιχείρησης, με βάση τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 12 του ν.3525/2007, ενώ για τα ποσά που καταχωρούνται στους κωδικούς 2024 και 2026 ισχύουν τα αναφερόμενα στους κωδικούς 059 και 076 αντίστοιχα. 3. Στον κωδικό 453 αναγράφεται το υπόλοιπο του λογαριασμού «Προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις» που σχηματίσθηκε με βάση τις προϊσχύσασες διατάξεις του ν.2238/1994 όπως αυτό εμφανίζεται στις και αφορά τις χρήσεις που έληξαν στις και μειωμένο κατά τις τυχόν διαγραφές επισφαλών απαιτήσεων που αφορούν χρήσεις πριν την και έλαβαν χώρα μέχρι την το οποίο μεταφέρεται αυτούσιο στα φορολογητέα έσοδα του φορολογικού έτους ///

97 συναθροιζόμενο με τα λοιπά φορολογούμενα έσοδα του έτους αυτού. Σε περίπτωση που μία επιχείρηση κλείνει ισολογισμό με ημερομηνία διαφορετική της 31ης Δεκεμβρίου π.χ , το υπόλοιπο του υπόψη λογαριασμού, όπως αυτό εμφανίζεται στις και αφορά τις χρήσεις που έληξαν στις και , μεταφέρεται αυτούσιο στα φορολογητέα έσοδα του φορολογικού έτους που λήγει στις που ακολουθεί την πενταετία μειωμένο κατά τις τυχόν διαγραφές επισφαλών απαιτήσεων που έλαβαν χώρα έως και το προηγούμενο φορολογικό έτος (ΔΕΑΦΒ ΕΞ 2015/ έγγραφό μας). 4. Ο κωδικός 457 συμπληρώνεται από τις επιχειρήσεις για τις οποίες προκύπτει χρεωστική διαφορά λόγω πιστωτικού κινδύνου κατά το πρώτο φορολογικό έτος από τη διαγραφή χρεών οφειλετών τους, κατ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 27 του ν.4172/2013. Στον σχετικό κωδικό δηλώνονται το τρέχον φορολογικό έτος τα 14/15 της προκύπτουσας διαφοράς, προκειμένου να μπορέσει να εκπεσθεί το 1/15. Για τα επόμενα φορολογικά έτη, το σχετικό ποσό αναγράφεται μόνο στον κωδικό 473 προκειμένου να εκπίπτει κατ έτος από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης το 1/15 της προκύπτουσας χρεωστικής διαφοράς. Επίσης, από τις ίδιες επιχειρήσεις και μόνο κατά το πρώτο φορολογικό έτος εφαρμογής της διάταξης, συμπληρώνονται πρώτα οι κωδικοί αριθμοί 811, 812 και 813 (Πίνακας VI) προκειμένου να δηλώσουν το συνολικό ποσό της χρεωστικής διαφοράς, το ποσό απόσβεσης της χρεωστικής διαφοράς του τρέχοντος φορολογικού έτους και το υπολειπόμενο ποσό της χρεωστικής διαφοράς προς απόσβεση, αντίστοιχα. Περαιτέρω, σε περίπτωση που τα υπόψη νομικά πρόσωπα εφαρμόσουν για το τρέχον φορολογικό έτος τις διατάξεις του άρθρου 27Α του ν.4172/2013, καταχωρούν στον κωδικό 995 το ποσό της φορολογικής απαίτησης του έτους αυτού το οποίο συμψηφίζεται με τον αναλογούντα φόρο (ΚΑ:004). Σε περίπτωση που το ποσό του ΚΑ: 995 είναι μεγαλύτερο του ΚΑ:004, το υπόλοιπό του ή το συνολικό ποσό (ζημιογόνα αποτελέσματα) εμφανίζεται στον κωδικό 996 καθόσον το ποσό της φορολογικής απαίτησης κατά το μέρος που δεν συμψηφίζεται είναι, κατ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 27Α τουν.4172/2013, άμεσα εισπράξιμο από το Ελληνικό Δημόσιο. Επισημαίνεται ότι αν το νομικό πρόσωπο έχει κάνει χρήση των φορολογικών κινήτρων του ν.3908/2011 και του ν.4030/2011 (παρ.β2 άρθρου 43 και παρ.β2 άρθρου 44) το ποσό της φορολογικής απαίτησης συμψηφίζεται με τον αναλογούντα φόρο (ΚΑ: 004) μειωμένο με το ποσό των κωδικών 579 και 575, αντίστοιχα. 5. Στον κωδικό 452 αναγράφεται το μη διανεμηθέν εισόδημα ελεγχόμενης αλλοδαπής εταιρείας, κατ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 66 του ν.4172/2013 και με βάση τις οδηγίες που έχουν δοθεί με την ΠΟΛ.1076/2014 εγκύκλιο. 6. Στον κωδικό 446 αναγράφεται η διαφορά κερδών που πρέπει να συμπεριληφθεί στα αποτελέσματα του νομικού προσώπου με βάση τις διατάξεις του άρθρου 50 του ν.4172/2013, προκειμένου να τηρηθεί η αρχή των ίσων αποστάσεων. 7. Στους κωδικούς 495, 474, 458, 465, 466, 470, 463, 467, 459, 468, 471, 469, 559, 752, 475, 473, 462, 476 και 477 αναγράφονται τα έσοδα που με βάση τις αναφερόμενες στους οικείους κωδικούς διατάξεις του ν.4172/2013 απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος. Επισημαίνεται ότι οι ως άνω κωδικοί συμπληρώνονται χωρίς να ελέγχεται η επάρκεια κερδών με βάση το ποσό του κωδικού 016. Σε περίπτωση που μετά την αφαίρεση των ως άνω κωδικών από τον κωδικό 024 προκύψει ζημία, η ζημία αυτή αναγνωρίζεται φορολογικά. Τα ίδια ισχύουν και στην περίπτωση που προσαυξάνονται οι ζημίες του κωδικού 224 λόγω της αφαίρεσης των πιο πάνω κωδικών. Ειδικότερα: α) Στον κωδικό 495 αναγράφεται το ποσό των εισπραττόμενων μερισμάτων που απαλλάσσεται της φορολογίας εισοδήματος με βάση τις προϋποθέσεις των διατάξεων του άρθρου 48 του ν.4172/2013. Για την τεκμηρίωση της πλήρωσης των προϋποθέσεων το νομικό πρόσωπο συμπληρώνει υποχρεωτικά τον Πίνακα 4. Ο κωδικός αυτός συμπληρώνεται ανεξάρτητα από την κατηγορία των βιβλίων (απλογραφικά ή διπλογραφικά) που τηρούν τα νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες, προκειμένου για τον προσδιορισμό των φορολογητέων αποτελεσμάτων τους. Επίσης, σε περίπτωση που ο λήπτης νομικό πρόσωπο ζητήσει προσωρινά απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος με κατάθεση αντίστοιχης εγγυητικής επιστολής, κατ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 48, θα πρέπει να αναγράψει στον ίδιο πίνακα τα στοιχεία της εγγυητικής επιστολής (ΠΟΛ.1039/ εγκύκλιος) και ταυτόχρονα να συμπληρώσει τον κωδικό 656. Αντίθετα, σε περίπτωση που το νομικό πρόσωπο που δεν έχει συμπληρώσει την περίοδο των 24 μηνών έχει επιλέξει να μην καταθέσει εγγυητική επιστολή και επομένως να φορολογηθεί με τις γενικές διατάξεις, θα συμπληρώσει τον κωδικό 655 (και τον κωδικό 656 με την ένδειξη «ΟΧΙ») και στη συνέχεια θα πρέπει να υποβάλλει τροποποιητική δήλωση, χωρίς κυρώσεις, για το ίδιο φορολογικό έτος μόλις συμπληρωθεί η /// 97

98 προϋπόθεση διακράτησης του ποσοστού συμμετοχής (2 έτη) προκειμένου να φορολογηθεί με τη μέθοδο της απαλλαγής. Τυχόν επιπλέον χρεωστικά ποσά που προκύπτουν από την εκκαθάριση της τροποποιητικής δήλωσης βεβαιώνονται. β) Στον κωδικό 474 αναγράφεται το ποσό των εσόδων λόγω συμμετοχής που έχει αποκτήσει νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα από αφορολόγητα έσοδα του ν.2238/1994, τα οποία φορολογήθηκαν κατ εφαρμογή των διατάξεων των παρ. 12 και 13 του άρθρου 72 του ν.4172/2013, προκειμένου κατά την περαιτέρω διανομή τους να μην έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 47 του ν.4172/2013 (φορολόγηση με συντελεστή 29%) καθόσον με την επιβολή της αυτοτελούς φορολόγησης (15% ή 19%), εξαντλήθηκε κάθε φορολογική υποχρέωση και των μετόχων ή εταίρων που τα απέκτησαν. Επιπλέον, στον κωδικό αυτό αναγράφονται και τα ποσά των πλεονασμάτων των αγροτικών συνεταιρισμών του ν.4384/2016 που διανέμονται στα μέλη τους, ανεξάρτητα από την καταβολή των υπόψη ποσών, προκειμένου οι εν λόγω συνεταιρισμοί να τύχουν απαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος, καθόσον τα ποσά αυτά δεν φορολογούνται στο όνομά τους αλλά στο όνομα των μελών τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 του ν.4384/2016 (σχετ. το αριθ. πρωτ. ΔΕΑΦ Β ΕΞ 2016/ έγγραφό μας). γ) Στον κωδικό 458 αναγράφεται η υπερτίμηση που προκύπτει από τυχόν αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου η οποία δεν υπόκειται σε φόρο εισοδήματος, όπως διευκρινίσθηκε στην ΠΟΛ.1059/ εγκύκλιό μας. δ) Στον κωδικό 465 αναγράφεται η υπεραξία που προκύπτει από μεταβίβαση εταιρικών ομολόγων που έχουν εκδοθεί κατ εφαρμογή του ν.3156/2003, καθώς και εταιρικών ομολόγων που έχουν εκδοθεί από εταιρείες με έδρα σε χώρες της Ε.Ε και του ΕΟΧ/ΕΖΕΣ, όπως έχει διευκρινισθεί με την ΠΟΛ.1032/ εγκύκλιό μας. ε) Στον κωδικό 466 αναγράφεται η υπεραξία που προκύπτει από εκποίηση μεριδίων ΟΣΕΚΑ (ημεδαπών, Ε.Ε., ΕΟΧ/ΕΖΕΣ), όπως έχει διευκρινισθεί με την ΠΟΛ.1032/ εγκύκλιό μας, καθώς και τα διανεμόμενα κέρδη από μερίδια ΟΣΕΚΑ (ημεδαπών, Ε.Ε., ΕΟΧ/ΕΖΕΣ) με βάση τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1042/2015 εγκύκλιό μας. Για τα ως άνω ποσά, σε περίπτωση διανομής τους από τους δικαιούχους, δεν οφείλεται φόρος νομικού προσώπου, κατ εφαρμογή των διατάξεων της παρ.1 του άρθρου 47 του ν.4172/2013, καθόσον κατισχύουν οι ειδικότερες διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 103 του ν.4099/2012, από τις οποίες προκύπτει ότι οι μεριδιούχοι ή μέτοχοι, κατά περίπτωση, των ΟΣΕΚΑ απαλλάσσονται από κάθε φόρο, δεδομένου ότι με την καταβολή του φόρου στο επίπεδο του ΟΣΕΚΑ (ειδικός φόρος επί του ενεργητικού του), εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση των ΟΣΕΚΑ και των μεριδιούχων ή μετόχων του. Στον ίδιο κωδικό αναγράφεται και το ποσό των μερισμάτων που εισπράττουν νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες από εταιρίες επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία του ν.2778/1999, για τα οποία επίσης δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 47 του ν.4172/2013 σε περίπτωση τυχόν διανομής τους κατά το τρέχον φορολογικό έτος (σχετ. το αριθ. ΔΕΑΦΒ ΕΞ 2016/ έγγραφό μας). Επισημαίνεται, ότι η τυχόν ζημία από εκποίηση μεριδίων ΟΣΕΚΑ, θα πρέπει να καταχωρηθεί στην κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης ως μη εκπιπτόμενη δαπάνη. στ) Στον κωδικό 470 αναγράφεται το ποσό της υπεραξίας από τη μεταβίβαση αυτοκινήτου ΙΧ του ν.δ.1146/1972 νομικού προσώπου με απλογραφικά βιβλία, σε περίπτωση που έχει επιλεγεί η αυτοτελής φορολόγηση με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης και το σχετικό ποσό έχει καταχωρηθεί στα βιβλία του. ζ) Στον κωδικό 463 αναγράφεται το ποσό της υπεραξίας σε περίπτωση εισφοράς ενεργητικού ή συγχώνευσης με τις διατάξεις των άρθρων 52 και 54 του ν.4172/2013, αντίστοιχα, η οποία με βάση τις ίδιες διατάξεις δεν φορολογείται κατά τον χρόνο του μετασχηματισμού. η) Στον κωδικό 467 αναγράφεται το ποσό των τόκων που προκύπτουν από ομόλογα που εκδόθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ), κατ εφαρμογή του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους, οι οποίοι απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 47 του ν.4172/ ///

99 θ) Ο κωδικός 459 συμπληρώνεται από τις επιχειρήσεις που αποκτούν κέρδη από τη διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 58 του ν.4172/2013. ι) Στον κωδικό 468 αναγράφονται τα απαλλασσόμενα έσοδα των φορέων γενικής κυβέρνησης που είναι κεφαλαιουχικές εταιρείες και στις οποίες συμμετέχει το κράτος ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με ποσοστό 100%, προκειμένου τα υπόψη νομικά πρόσωπα να φορολογηθούν για το εισόδημά τους από κεφάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου κατ εφαρμογή των διατάξεων της περ. α του άρθρου 46 του ν.4172/2013. Ταυτόχρονα, όμως θα πρέπει υποχρεωτικά να συμπληρωθεί και ο κωδικός 2017 της «Κατάστασης Φορολογικής Αναμόρφωσης» με βάση τις αντίστοιχες δαπάνες που αφορούν στα απαλλασσόμενα έσοδα, προκειμένου να υπαχθεί τελικά σε φορολόγηση, κατά την εκκαθάριση της δήλωσης, το οριζόμενο από το νόμο αντίστοιχο εισόδημα (κεφάλαιο και υπεραξία κεφαλαίου). ια) Στον κωδικό 471 αναγράφονται τα έσοδα των αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών που αποτελούν εισροές κεφαλαιουχικού χαρακτήρα (π.χ. συνδρομές και εγγραφές των μελών, χορηγίες ή δωρεές προς τις εταιρείες, κ.λπ.) και τα οποία όπως έχει γίνει δεκτό με την ΠΟΛ.1059/ εγκύκλιό μας δεν εμπίπτουν στην έννοια των ακαθάριστων εσόδων και συνεπώς δεν φορολογούνται. Ταυτόχρονα, όμως θα πρέπει να συμπληρωθεί ο κωδικός 2021 της «Κατάστασης Φορολογικής Αναμόρφωσης» με βάση τις αντίστοιχες δαπάνες που αφορούν στα πιο πάνω ποσά, προκειμένου να είναι εφικτή η εκκαθάριση των υπόψη νομικών οντοτήτων στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. ιβ) Αναφορικά με τον κωδικό 472, ο οποίος καταργήθηκε για το φορολογικό έτος 2017 αναφέρουμε τα ακόλουθα: Με τις διατάξεις της υποπερ.αα της περ.β της παραγράφου 1 του άρθρου 46 του ν.4456/2017 τροποποιήθηκε το τελευταίο εδάφιο της παρ.1 του άρθρου 12 του ν.δ.3881/1958, όπως αυτό είχε προστεθεί με την παρ.1 του άρθρου 6 του ν.414/1976. Ειδικότερα, με τις νέες διατάξεις ορίζεται πλέον ότι οι Ο.Ε.Β. (Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων) αποτελούν οργανισμούς κοινής ωφέλειας, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Οι διατάξεις αυτές ισχύουν, με βάση την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, από την 1η Μαρτίου 2017 και μετά, ενώ με τις προϊσχύουσες διατάξεις οι Ο.Ε.Β. φορολογούντο ως αγροτικοί συνεταιρισμοί (σχετ. ΠΟΛ.1075/2017 εγκύκλιός μας). Ενόψει των ανωτέρω και δεδομένης της διαφορετικής φορολογικής μεταχείριση, θα πρέπει οι Ο.Ε.Β. για το ίδιο φορολογικό έτος (2017) να υποβάλλουν υποχρεωτικά δύο δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, εκ των οποίων η πρώτη (ως συνεταιρισμός) για το χρονικό διάστημα (συμπληρώνοντας τον κωδικό 472 για τα απαλλασσόμενα έσοδά τους), ενώ η δεύτερη για το χρονικό διάστημα από ως νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (συμπληρώνοντας τον Πίνακα 2). Η υποβολή και των δύο δηλώσεων θα γίνει χειρόγραφα στην αρμόδια για τη φορολόγησή τους Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία, μέχρι την προθεσμία που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 68 του ν.4172/2013. ιγ) Στον κωδικό 469 αναγράφονται τα έσοδα των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων που απαλλάσσονται της φορολογίας κατ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 46 του ν.4172/2013 (π.χ. Τράπεζα Ελλάδος) ή ειδικών διατάξεων νόμων (π.χ απαλλασσόμενα έσοδα τεχνικών εταιρειών του άρθρου 9 του ν.4171/1961, απαλλασσόμενα έσοδα αεροπορικών εταιρειών κατ εφαρμογή Σ.Α.Δ.Φ, απαλλασσόμενα έσοδα ανωνύμων εταιριών επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία του ν.2778/1999). Ταυτόχρονα, όμως θα πρέπει υποχρεωτικά να συμπληρωθεί και ο κωδικός 2019 της «Κατάστασης Φορολογικής Αναμόρφωσης» με βάση τις αντίστοιχες δαπάνες των υπόψη προσώπων και οντοτήτων προκειμένου να είναι εφικτή η εκκαθάριση των εισοδημάτων τους στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. ιδ) Στον κωδικό 559 αναγράφονται τα έσοδα των ναυτιλιακών επιχειρήσεων η φορολόγηση των οποίων διέπεται από τις διατάξεις του ν.27/1975, κατ εφαρμογή τωνδιατάξεων των παρ.14 και 15 του άρθρου 72 του ν.4172/2013. Ταυτόχρονα, όμως θα πρέπει υποχρεωτικά να συμπληρωθεί και ο κω δικός 2018 της «Κατάστασης Φορολογικής Αναμόρφωσης» με βάση τις αντίστοιχες δαπάνες που αφορούν στα απαλλασσόμενα έσοδα για λόγους εκκαθάρισης της δήλωσης. Για τα ως άνω απαλλασσόμενα ποσά, σε περίπτωση διανομής τους από τους δικαιούχους, δεν οφείλεται φόρος νομικού προσώπου, κατ εφαρμογή των διατάξεων της παρ.1 του άρθρου 47 του ν.4172/2013, καθόσον ο κατά τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 2 του ν.27/1975 επιβαλλόμενος φόρος εξαντλεί τη φορολογική υποχρέωση των μετόχων ή εταίρων όσον αφορά τα κέρδη που προκύπτουν από την /// 99

100 εκμετάλλευση πλοίων. Σε περίπτωση που οι ως άνω επιχειρήσεις έχουν εισόδημα και από άλλους κλάδους δραστηριότητας, συμπληρώνουν τον κωδικό 559 μόνο με τα έσοδα του ναυτιλιακού κλάδου. Εάν διανείμουν κέρδη, γίνεται επιμερισμός του ποσού των κερδών με βάση τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1012/ εγκύκλιό μας. ιε) Ο κωδικός 752 συμπληρώνεται από τις επιχειρήσεις (νομικά πρόσωπα των περ. α και δ του άρθρου 45, ήτοι κεφαλαιουχικές εταιρείες, συνεταιρισμοί και ενώσεις αυτών) για τις οποίες η χρεωστική διαφορά που προκύπτει σε βάρος τους από την ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου ή εταιρικών ομολόγων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, κατ εφαρμογή του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους, εκπίπτει ισόποσα σε τριάντα (30) ισόποσες ετήσιες δόσεις, αρχής γενομένης από τη χρήση μέσα στην οποία πραγματοποιείται η ανταλλαγή των τίτλων και ανεξάρτητα από τον χρόνο διακράτησης των ομολόγων. Επίσης, από τις ίδιες επιχειρήσεις συμπληρώνονται οι κωδικοί 746, 747, 753 και 748 (Πίνακας V), προκειμένου να δηλώσουν το συνολικό ποσό της χρεωστικής διαφοράς, το συνολικό ποσό της χρεωστικής διαφοράς που αποσβέσθηκε στις προηγούμενες χρήσεις, το ποσό απόσβεσης της χρεωστικής διαφοράς του τρέχοντος φορολογικού έτους και το υπολειπόμενο ποσό της χρεωστικής διαφοράς προς απόσβεση, αντίστοιχα. ιστ) Ο κωδικός 475 συμπληρώνεται από τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες που αποκτούν ωφέλεια από τη διαγραφή μέρους ή του συνόλου του χρέους τους, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 62 του ν.4389/2016. Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση διανομής του ως άνω ποσού έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 47 του ν.4172/2013. ιζ) Ο κωδικός 550, ο οποίος υπήρχε στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2016, καταργήθηκε για το τρέχον φορολογικό έτος καθόσον τα ποσά της αξίας των αδειών Φ.Δ.Χ. μπορούσαν να αποσβεσθούν μέχρι και το φορολογικό έτος 2016, με βάση τις διατάξεις του ν.3888/2010. ιη) Στον κωδικό 462 αναγράφεται το αχρησιμοποίητο ποσό των προβλέψεων το οποίο επιβαρύνει τα αποτελέσματα του τρέχοντος φορολογικού έτους το οποίο όμως έχει ήδη φορολογηθεί τα προηγούμενα έτη (λόγω αναμόρφωσης). Επίσης, στον κωδικό αυτό αναγράφονται ποσά δαπανών που έχουν βαρύνει το λογιστικό αποτέλεσμα προηγούμενων φορολογικών ετών τα οποία είχαν αναμορφωθεί και πρέπει να βαρύνουν το φορολογικό αποτέλεσμα του τρέχοντος φορολογικού έτους (π.χ καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές, φόροι, κλπ. με βάση τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1113/ εγκύκλιο) και τα οποία δεν έχουν αντιμετωπισθεί ως προσωρινές διαφορές. ιθ) Στον κωδικό 476 αναγράφονται τα κεφαλαιακά κέρδη που προκύπτουν από την ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου ή εταιρικών ομολόγων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου με άλλους τίτλους κατ εφαρμογή του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος κατ εφαρμογή των διατάξεων της παρ.5 του άρθρου 47 του ν.4172/2013. Στον ίδιο κωδικό καταχωρούνται τα κεφαλαιακά κέρδη που έχουν προκύψει στο πλαίσιο του προγράμματος ανταλλαγής τίτλων βάσει της αριθμ. 1332/2017 Απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, καθόσον, όπως διευκρινίσθηκε με την ΠΟΛ.1174/2017 εγκύκλιο, αποτελούν μέρος του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού δημόσιου χρέους. Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση διανομής των ως άνω ποσών έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 47 του ν.4172/2013. ιι) Στον κωδικό 477 αναγράφεται η δαπάνη τόκων που είχε μεταφερθεί για έκπτωση στα επόμενα φορολογικά έτη, με βάση τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 49 του ν.4172/2013 (υποκεφαλαιοδότηση). Επισημαίνεται ότι το προς μεταφορά ποσό που είχε μείνει ακάλυπτο για μεταφορά, μεταφέρεται στο πρώτο φορολογικό έτος στο οποίο οι πλεονάζουσες δαπάνες τόκων του υπόψη νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας υπολείπονται του οριζόμενου ποσοστού επί του EBITDA (σχετ. η ΠΟΛ.1037/ εγκύκλιό μας). 8. Στους κωδικούς 379, 380 και 381 καταχωρούνται τα διανεμόμενα κέρδη του τρέχοντος φορολογικού έτους, όπως περιγράφονται στους αντίστοιχους κωδικούς. 100 ///

101 Ειδικότερα: α) Στον κωδικό 379 αναγράφονται τα διανεμόμενα κέρδη του τρέχοντος φορολογικού έτους που προκύπτουν από επιχειρηματική δραστηριότητα του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, δηλαδή κέρδη που έχουν προκύψει από αντίστοιχα έσοδα που υπάγονται σε φορολόγηση με τις διατάξεις του ν.4172/2013 με την προϋπόθεση ότι αυτά δεν υπερκαλύπτονται από μεταφερόμενες ζημίες παρελθουσών χρήσεων. Στην περίπτωση που συμβαίνει το αντίθετο, το αντίστοιχο ποσό αναγράφεται στον κωδικό 380 για την εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 47 του ν. 4172/2013. β) Στον κωδικό 380 αναγράφονται τα διανεμόμενα κέρδη του τρέχοντος φορολογικού έτους που προκύπτουν από έσοδα για τα οποία δεν έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος, δηλαδή κέρδη που έχουν προκύψει από αντίστοιχα έσοδα που δεν υπάγονται σε φορολόγηση με βάση διατάξεις του ν.4172/2013 (π.χ. τόκοι που προκύπτουν από ομόλογα που εκδίδονται από Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας κατ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 37 του ν.4172/2013) ή ειδικότερες διατάξεις νόμων (π.χ. υπεραξία από μεταβίβαση εταιρικών ομολόγων σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3156/2003, υπεραξία από εκποίηση μεριδίων ΟΣΕΚΑ σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4099/2012), διανεμόμενα κέρδη νομικών προσώπων που προκύπτουν βάσει Δ.Λ.Π. ή Ε.Λ.Π., κατά το μέρος που υπερβαίνουν τα φορολογητέα κέρδη, καθώς επίσης και διανεμόμενα κέρδη νομικών προσώπων λόγω ύπαρξης φορολογικών ζημιών. γ) Στον κωδικό 381 αναγράφονται τα διανεμόμενα κέρδη του τρέχοντος φορολογικού έτους των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης για τα οποία δεν έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος, δηλαδή τα κέρδη που έχουν προκύψει από έσοδα πέραν αυτών που αφορούν στα έσοδα από κεφάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου. Επισημαίνεται ότι και οι τρεις κωδικοί δεν επηρεάζουν την εκκαθάριση φόρου, αλλά σε κάθε περίπτωση η συμπλήρωσή τους είναι υποχρεωτική από τους υπόχρεους εφόσον υφίστανται αντίστοιχα ποσά. 9. Στον κωδικό 382 καταχωρείται το ποσό των διανεμηθέντων κερδών του τρέχοντος φορολογικού έτους για τα οποία δεν έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος, δηλαδή τα ποσά που έχουν αναγραφεί στους κωδικούς 380 και 381 και περαιτέρω, στον κωδικό 383 το ίδιο ποσό ανάγεται σε μικτό με την προσθήκη του αναλογούντος φόρου εισοδήματος. 10. Στον κωδικό 384 καταχωρείται το ποσό των διανεμηθέντων κερδών του φορολογικού έτους που έληξε για τα οποία δε ν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 47 του ν.4172/2013, ήτοι εισπραττόμενα μερίσματα που απαλλάσσονται της φορολογίας με βάση τις διατάξεις του άρθρου 48 του ν.4172/2013 (κωδικός 495), υπεραξία από αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου (κωδικός 458), υπεραξία από εκποίηση μεριδίων ΟΣΕΚΑ (κωδικός 466), έσοδα που φορολογήθηκαν κατ εφαρμογή των διατάξεων των παρ. 12 και 13 του άρθρου 72 του ν.4172/2013 (κωδικός 474) και έσοδα ναυτιλιακών επιχειρήσεων η φορολόγηση των οποίων διέπεται από τις διατάξεις του ν.27/1975, κατ εφαρμογή των διατάξεων των παρ. 14 και 15 του άρθρου 72 του ν.4172/2013 (κωδικός 559). Τα ποσά που αναγράφονται στον κωδικό αυτό δενπροστίθενται στα κέρδη της επιχείρησης συναθροιζόμενα με τα λοιπά κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα, καθόσον δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 47 του ν.4172/ Στον κωδικό 385 καταχωρείται το ποσό των διανεμηθέντων ή κεφαλαιοποιηθέντων αποθεματικών που δεν έχουν υπαχθεί στην αυτοτελή φορολόγηση της παρ.12 του άρθρου 72 του ν.4172/2013, καθώς επίσης και το ποσό των διανεμηθέντων ή κεφαλαιοποιηθέντων αποθεματικών που σχηματίζονται με βάση τις διατάξεις του ν.4172/2013 και απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος και τα οποία φορολογούνται κατά το έτος διανομής τους, κατ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 47 του ίδιου νόμου και περαιτέρω, στον κωδικό 386 το ίδιο ποσό ανάγεται σε μικτό ποσό με την προσθήκη του αναλογούντος φόρου εισοδήματος. Τα ως άνω ποσά διανεμηθέντων ή κεφαλαιοποιηθέντων κερδών (πλην του κωδικού 384), θεωρούνται φορολογικά κέρδη του φορολογικού έτους εντός του οποίου γίνεται η διανομή ή κεφαλαιοποίηση και φορολογούνται συναθροιζόμενα με τα λοιπά αποτελέσματα (κέρδη ή ζημίες) από επιχειρηματική δραστηριότητα. 12. Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που τα αποτελέσματα του τρέχοντος φορολογικού έτους είναι ζημιογόνα (είτε λόγω ύπαρξης φορολογικών ζημιών παρελθόντων χρήσεων είτε για άλλο λόγο) και ταυτόχρονα πραγματοποιηθεί διανομή κερδών, έχουν εφαρμογή τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1014/2018 εγκύκλιο. /// 101

102 Ειδικότερα, το ποσό των κερδών που διανέμεται ή κεφαλαιοποιείται θα μεταφερθεί από τον κωδικό 387 στον κωδικό 079 προκειμένου να υπαχθεί ξεχωριστά (αυτοτελώς) σε φορολόγηση κατά την εκκαθάριση του φόρου (μετά την αναγωγή του σε μικτό) και ο σχετικός φόρος υπολογίζεται στον κωδικό 080. Σε περίπτωση που το διανεμηθέν ή κεφαλαιοποιηθέν ποσό προέρχεται από κέρδη του τρέχοντος φορολογικού έτους (ΚΑ: 382 & 383) προστίθεται στις μεταφερόμενες ζημίες και ειδικότερα στον κωδικό 078, ενώ εάν αφορά κέρδη παρελθουσών χρήσεων (αποθεματικών) (ΚΑ: 385 & 386) τα ποσά αυτά δεν μεταφέρονται στο κωδικό 078 καθόσον δεν προστίθενται στις φορολογικές αναγνωρίσιμες ζημίες, με βάση τα αναφερόμενα στην ίδια εγκύκλιο (ΠΟΛ.1014/2018 εγκύκλιος). 13. Στην περίπτωση ημεδαπής ή αλλοδαπής εταιρείας που εντάσσεται κατά τη διάρκεια του φορολογικού έτους στο καθεστώς του α.ν.89/1967 και έχει ζημίες προηγούμενω ν φορολογικών ετών οι οποίες υπερβαίνουν τα φορολογητέα κέρδη του διαστήματος από την έναρξη του φορολογικού έτους μέχρι τον χρόνο ένταξης στις διατάξεις του α.ν.89/1967, στον κωδικό 039 συμπληρώνεται ποσό μέχρι του ύψους των φορολογητέων κερδών του διαστήματος αυτού, καθόσον για το χρονικό διάστημα από τον χρόνο ένταξης στις διατάξεις του α.ν.89/1967 και μετά εφαρμόζονται οι ειδικότερες διατάξεις του α.ν.89/1967. Όσον αφορά τυχόν ζημία που προκύπτει το διάστημα από την έναρξη τουφορολογικού έτους μέχρι τον χρόνο ένταξης στις ως άνω διατάξεις, η οποία δεν καλύπτεται από τα κέρδη του ίδιου διαστήματος, αυτή δεν αναγνωρίζεται φορολογικά. 14. Στους κωδικούς 046, 044, 045, 041 και 099 καταχωρούνται ποσά κινήτρων, είτε βάσει αναπτυξιακών νόμων, είτε βάσει ειδικών διατάξεων νόμων προκειμένου τα νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες να τύχουν των ευεργετημάτων των σχετικών διατάξεων. Προϋπόθεση καταχώρησης ποσών στους ως άνω κωδικούς είναι να εμφανίζονται αντίστοιχα ποσά στον κωδικό 016 «Φορολογικά κέρδη χρήσης». Σε περίπτωση που μετά την αφαίρεση των ως άνω κωδικών από τον κωδικό 040 προκύψει ζημία, η ζημία αυτή δεν αναγνωρίζεται φορολογικά. Τα ίδια ισχύουν και στην περίπτωση που προσαυξάνονται οι ζημίες του κωδικού 400 λόγω της αφαίρεσης των πιο πάνω κωδικών. Αναφορικά με τη φύση των ποσών που καταχωρούνται στους ανωτέρω κωδικούς έχουν δοθεί αναλυτικές οδηγίες και διευκρινίσεις στην ΠΟΛ.1059/ εγκύκλιό μας, ενώ ειδικά για την καταχώρηση ποσών των αφορολόγητων αποθεματικών αναπτυξιακών νόμων στο έντυπο Ν, με το αριθ.δεαφ Β' ΕΞ 2016/ έγγραφό μας. 15. Ο κωδικός 060 συμπληρώνεται από τα νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες τα οποία έχουν πραγματοποιήσει δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας προκειμένου, πέραν της έκπτωσης από τα ακαθάριστα έσοδά τους, να αφαιρούν (εξωλογιστικά) και ποσοστό των δαπανών αυτών από τα καθαρά κέρδη τους. 16. Ο κωδικός 076 συμπληρώνεται από τα νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που πραγματοποιούν επένδυση στην παραγωγή κινηματογραφικού έργου προκειμένου να αφαιρείται (εξωλογιστικά) από τα καθαρά τους κέρδη το ποσό που επένδυσαν, κατ εφαρμογή των διατάξεων των παρ του άρθρου 73 του ν.3842/ Ο κωδικός 071 συμπληρώνεται από τα νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες προκειμένου να αφαιρείται (εξωλογιστικά) από τα καθαρά τους κέρδη το ποσό των ευρώ, για κάθε άτομο που απασχολούν μέσα στο φορολογικό έτος με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω. 18. Ο κωδικός 072 συμπληρώνεται από τα νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες τα οποία είναι υπόχρεα να εγγράφουν σε ειδικό αφορολόγητο αποθεματικό το ποσό που οφείλουν να επενδύσουν για την παραγωγή κινηματογραφικών έργων, με βάση τις διατάξεις της παρ.7 του άρθρου 8 του ν.3905/2010. Επίσης, κατά το φορολογικό έτος πραγματοποίησης των δαπανών για την παραγωγή κινηματογραφικών έργων, θα πρέπει να συμπληρωθεί ο κωδικός 2026 της «Κατάστασης Φορολογικής Αναμόρφωσης», μέχρι του ποσού του αποθεματικού που έτυχε απαλλαγής, προκειμένου να μην διενεργείται διπλή έκπτωση των σχετικών ποσών που πραγματοποιούνται κατά το έτος διάθεσης του σχετικού αποθεματικού, για την επένδυση της κινηματογραφικής παραγωγής, με βάση τις ίδιες διατάξεις. 19. Στον κωδικό 053 καταχωρούνται τα κέρδη των Φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις και Συνεταιρισμοί Εργαζομένων) τα οποία διανέμονται στους εργαζομένους τους προκειμένου να αφαιρεθούν από τα κέρδη τους και να φορολογηθούν στο όνομα των εργαζομένων τους, κατ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 72 του ν.4430/2016. Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω ισχύουν για όσους φορείς μέσα στο έτος 2017 είναι εγγεγραμμένοι στο Γενικό Μητρώο Φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας του ν.4430/2016. Από τα ποσά που καταχωρούνται στους κωδικούς 060, 076, 071, 072 και 053 μόνο το ποσό των κωδικών 060 και 072 συναθροιζόμενο με τα αποτελέσματα (κέρδη ή ζημίες) από επιχειρηματική δραστηριότητα του ίδιου φορολογικού έτους, δημιουργεί αναγνωρίσιμη φορολογικά ζημία. 102 ///

103 20. Οι εταιρείες ανακύκλωσης που λειτουργούν ως «Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης» προκειμένου να εκκαθαριστεί η δήλωση φορολογίας εισοδήματός τους κατ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 5 του ν.3220/2004, με βάση τις οποίες τα κέρδη τους απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος εφόσον εμφανισθούν σε λογαριασμό ειδικού αποθεματικού, θα πρέπει, εφόσον: α) εμφανίζουν φορολογικά κέρδη (ΚΑ:016) ταυτόχρονα να καταχωρήσουν στον κωδικό 059 ισόποσο ποσό με αυτό του κωδικού 016, β) εμφανίζουν φορολογικές ζημίες (ΚΑ:017) να καταχωρήσουν στον κωδικό 2024 της κατάστασης φορολογικής αναμόρφωσης ισόποσο ποσό με αυτό του κωδικού 017. Με τον ανωτέρω χειρισμό κατά την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος καταρχήν θα εφαρμοστούν οι διατάξεις του άρθρου 5 του ν.3220/2004 και περαιτέρω θα υπαχθεί σε φορολόγηση τυχόν ποσό μη εκπιπτόμενων δαπανών, καθόσον αυτές δεν πρέπει να επηρεάζουν το σχηματισθέν αποθεματικό, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του ν.3220/2004 και θα πρέπει να υπάγονται σε φορολόγηση στο φορολογικό έτος που αφορούν (αρ. Δ12Β ΕΞ2011ΠΕ/ έγγραφό μας). Επισημαίνεται ότι ο ανωτέρω χειρισμός αφορά τις εταιρείες ανακύκλωσης που είναι πιστοποιημένες ως συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης και είναι ενταγμένες στο αντίστοιχο μητρώο των εταιρειών του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ), το οποίο αποστέλλεται στη ΔΗΛΕΔ. Επίσης, στον κωδικό 059 καταχωρείται το ποσό της τμηματικής έκπτωσης της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης των ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ του ν.4093/2012, για την οποία παραμένει αναπόσβεστο υπόλοιπο (αρ. ΔΕΑΦΒ ΕΞ2015/ έγγραφό μας), καθώς και τα κέρδη των νομι κών προσώπων και νομικών οντοτήτων που λειτουργούν με τη μορφή του Ευρωπαϊκού Ομίλου Οικονομικού Σκοπού τα οποία φορολογούνται στο όνομα των μελών τους. 21. Ο κωδικός 100 συμπληρώνεται από τις οικοδομικές επιχειρήσεις, προκειμένου να προσδιορισθούν τα κέρδη τους τεκμαρτά. Για τη συμπλήρωσή του ισχύουν οι οδηγίες που έχουν δοθεί με την ΠΟΛ.1047/2017 εγκύκλιό μας. 22. Στους κωδικούς 049, 050 και 051 υπολογίζεται η προκαταβολή του τρέχοντος φορολογικού έτους. Επισημαίνεται ότι για τον φόρο επί των κερδών που υπολογίζεται στον κωδικό 080 δεν υπολογίζεται προκαταβολή φόρου (ΠΟΛ.1014/2018). 23. Ο κωδικός 610 συμπληρώνεται από τις επιχειρήσεις που αποκτούν εισόδημα για το οποίο καταβλήθηκε φόρος στην αλλοδαπή, ο οποίος δηλώνεται στον κωδικό Οι κωδικοί 576, 577 και 578 (Πίνακας IV) συμπληρώνονται από τις επιχειρήσεις, προκειμένου να δηλώσουν τη συνολική δικαιούμενη απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος βάσει της εκδοθείσας απόφασης του αναπτυξιακού νομού ν.3908/2011, το ποσό απαλλαγής από την καταβολή φόρου του τρέχοντος φορολογικού έτους και το υπολειπόμενο ποσό της απαλλαγής καταβολής φόρου, αντίστοιχα. 25. Ο πίνακας 1 εμφανίζεται προσυμπληρωμένος με τα μέλη των νομικών προσώπων των περ. β (προσωπικών εταιριών), ε (κοινωνιών, αστικών εταιριών, συμμετοχικών και αφανών) και στ (κοινοπραξιών) του άρθρου 45 του ν.4172/2013 με απλογραφικά βιβλία, που συμμετέχουν σε αυτά κατά τη λήξη του φορολογικού έτους. Η κατανομή των κερδών γίνεται με βάση τα κέρδη που προκύπτουν από τα βιβλία της εταιρίας (κωδικοί 016 και 100), αφαιρουμένου του φόρου εισοδήματος που αναλογεί (κωδικός 004), κατά το ποσοστό συμμετοχής των μελών στην υπόψη εταιρεία. Επιπλέον, επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που τα εν λόγω νομικά πρόσωπα εμφανίζουν στα βιβλία τους ζημία (λογιστική) από προηγούμενα έτη, αυτή θα πρέπει να αφαιρείται προκειμένου να γίνεται η κατανομή κερδών στους εταίρους/μέλη τους. Ως εκ τούτου και δεδομένου ότι η σχετική πληροφορία δεν απεικονίζεται στο έντυπο Ν, το σχετικό πεδίο του Πίνακα 1 όπου αναγράφονται τα κέρδη, παραμένει ανοιχτό για τροποποίηση από το εκάστοτε νομικό πρόσωπο (σχετ. το ΔΕΑΦ Β ΕΞ 2015/ έγγραφό μας). Επίσης, ανοιχτό παραμένει στον ίδιο πίνακα και το πεδίο (στήλη) όπου αναγράφεται το καθαρό ποσό των κερδών των εταίρων/μελών προκειμένου να καταχωρηθούν τα πραγματικά διανεμόμενα σε αυτούς ποσά, καθόσον αν και τα ποσοστά συμμετοχής που εμφανίζονται στον ως άνω πίνακα είναι αυτά που έχουν καταχωρηθεί στο υποσύστημα Μητρώου (ως ποσοστά επί του κεφαλαίου), υπάρχει η περίπτωση από το νόμιμα δημοσιευμένο καταστατικό να προβλέπονται ρητά διαφορετικά ποσοστά συμμετοχής των εταίρων - μελών στα κέρδη της εταιρείας. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται ανάλογα και για τις δικηγορικές εταιρείες με βάση τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1146/ εγκύκλιό μας. 26. Ο πίνακας 2 συμπληρώνεται υποχρεωτικά από τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της περ.γ του άρθρου 45 του ν.4172/2013, καθώς και από τους Φορείς Γενικής Κυβέρνησης που αποτελούν τέτοια πρόσωπα. /// 103

104 Ειδικότερα, στον πίνακα 2Α αναγράφεται το συνολικό εισόδημα από ακίνητη περιουσία όπως μεταφέρεται από τον κωδικό 198 του πίνακα 3Α4, από το οποίο εκπίπτουν οι αντίστοιχες δαπάνες που αφορούν τα ακίνητα (75% ή 100%) κατά περίπτωση, με βάση τις διευκρινίσεις που έχουν δοθεί στην ΠΟΛ.1069/ εγκύκλιό μας, καθώς και η αντίστοιχη τεκμαρτή δαπάνη ιδιοχρησιμοποίησης στο σύνολό της. Το ποσό του κωδικού 198 στον πίνακα 3Α4 συγκρίνεται με το σύνολο των ποσών που έχουν καταχωρηθεί στο έντυπο Ε2. Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που τα υπόψη νομικά πρόσωπα έχουν πραγματοποιήσει δαπάνες για ακίνητα από τα οποία δεν αποκτούν εισόδημα (π.χ. κενά) και δεδομένου ότι όλα τα έσοδα που αποκτούν θεωρούνται, με βάση τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 47 του ν.4172/2013, ως έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα, οι δαπάνες αυτές εκπίπτουν από το μηδενικό εισόδημα από ακίνητη περιουσία με τους όρους και προϋποθέσεις της παρ.3 του άρθρου 39. Τα ανωτέρω ισχύουν και για τις δαπάνες που αφορούν ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα. Οι σχολικές επιτροπές και οι σχολικές εφορείες μειονοτικών σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίες με τις διατάξεις της περιπτ. στ του άρθρου 46 του ν.4172/2013, όπως αυτή προστέθηκε με την παρ.1 του άρθρου 61 του ν.4465/2017, απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος και δεδομένου ότι υποχρεούνται στην υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, σε περίπτωση που αποκτούν εισοδήματα συμπληρώνουν ποσό δαπανών ίσο με τα δηλούμενα έσοδα κατά την συμπλήρωση του Πίνακα 2, προκειμένου κατά την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος να μην υπάγονται σε φορολόγηση (ΠΟΛ.1148/2017). Τα ανωτέρω έχουν εφαρμογή και για τους ΟΤΑ, οι οποίοι με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 47 του ν.4172/2013, όπως αυτή προστέθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 64 του ν.4483/2017, απαλλάσσονται της φορολόγησης για το τεκμαρτό εισόδημα που αποκτούν από την δωρεάν παραχώρηση των ακινήτων τους, σε Ν.Π.Δ.Δ. και σε φορείς του Δημοσίου, και για την εξυπηρέτηση αναγκών που ρητά αναφέρονται στις διατάξεις αυτές. Επομένως, και στην περίπτωση αυτή τα υπόψη νομικά πρόσωπα συμπληρώνουν ποσό δαπανών ίσο με τα δηλούμενα έσοδα κατά την συμπλήρωση του Πίνακα 2, προκειμένου κατά την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος να μην υπάγονται σε φορολόγηση για το σχετικό εισόδημα που απαλλάσσονται της φορολογίας (ΠΟΛ.1157/2017). Τέλος, διευκρινίζεται ότι κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος από ακίνητη περιουσία των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στην έννοια των δαπανών που εκπίπτουν περιλαμβάνονται μόνο αυτές για τις οποίες βαρύνεται ο εκμισθωτής ή ο παραχωρών και όχι τυχόν δαπάνες που βαρύνουν τον μισθωτή ή τον παραχωρησιούχο, αντίστοιχα (π.χ. δαπάνη για ηλεκτρισμό ή για νερό, κ.λπ.) (ΔΕΑΦΒ ΕΞ 2015/ έγγραφό μας). Στον πίνακα 2Β αναγράφονται τα λοιπά έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα που αποτελούν αντικείμενο φόρου (πλην του εισοδήματος από ακίνητη περιουσία), όπως και οι συνολικές αντίστοιχες δαπάνες προκειμένου να προσδιοριστεί το καθαρό εισόδημα του σχετικού πίνακα. Το εισόδημα αυτό συναθροιζόμενο με το αντίστοιχο εισόδημα του πίνακα 2Α θα διαμορφώσει το φορολογητέο εισόδημα και θα μεταφερθεί στους κωδικούς 029 ή 030 κατά περίπτωση. Ειδικά, οι Φορείς Γενικής Κυβέρνησης που είναι είτε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, είτε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου δεν συμπληρώνουν το πεδίο που αφορά στο εισόδημα από επιχειρηματικές συναλλαγές, καθόσον τα υπόψη νομικά πρόσωπα φορολογούνται μόνο για εισόδημα από κεφάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου. Επιπλέον, στον πίνακα 2Β αναγράφεται σε ειδικό πεδίο και η χρεωστική διαφορά (1/30) που έχει προκύψει σε βάρος των υπόψη νομικών προσώπων από την ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου ή εταιρικών ομολόγων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, κατ εφαρμογή του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους. Επίσης, στην περίπτωση αυτή συμπληρώνονται οι κωδικοί 746, 747, 753 και 748 (Πίνακας V), προκειμένου να δηλώσουν το συνολικό ποσό της χρεωστικής διαφοράς, το συνολικό ποσό της χρεωστικής διαφοράς που αποσβέσθηκε στις προηγούμενες χρήσεις, το ποσό απόσβεσης της χρεωστικής διαφοράς του τρέχοντος φορολογικού έτους και το υπολειπόμενο ποσό της χρεωστικής διαφοράς προς απόσβεση, αντίστοιχα. Επίσης, στον πίνακα 2Β και στο πεδίο «Λοιπά έσοδα μη φορολογούμενα» καταχωρούνται τα κάθε είδους έσοδα που πραγματοποιούν τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της περ.γ του άρθρου 45 του ν.4172/2013 κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο επιβολής φόρου εισοδήματος, όπως οι εισφορές (συνδρομές) και τα δικαιώματα εγγραφής των μελών τους, τα έσοδα από εράνους, κρατικές επιχορηγήσεις, χορηγίες ιδιωτών ή επιχειρήσεων, δωρεές τρίτων, λαχειοφόρους κληρώσεις, κλπ. (σχετ. η ΠΟΛ.1044/ εγκύκλιος). Στον ίδιοπεδίο αναγράφονται και τα κεφαλαιακά κέρδη που προκύπτουν από την ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου ή εταιρικών 104 ///

105 ομολόγων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου με άλλους τίτλους κατ εφαρμογή του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους, τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος, κατ εφαρμογή των διατάξεων της παρ.5 του άρθρου 47 του ν.4172/2013. Τέλος, στον πίνακα 2Δ έχει ενσωματωθεί η κατάσταση Εσόδων-Εξόδων, προκειμένου να αναγράφονται τα συνολικά έσοδα και έξοδα των υπόψη νομικών προσώπων. 27. Στους πίνακες 3Α και 3Β αναγράφονται το εισόδημα από κεφάλαιο (Μερίσματα, Τόκοι, Δικαιώματα, Ακίνητη Περιουσία) και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου αντίστοιχα, με βάση την επιμέρους ανάλυση των αντίστοιχων υποπινάκων. Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι για τα μερίσματα που εισπράττουν τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου (περ.γ άρθρου 45 ν.4172/2013) δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 68 του ν.4172/2013, καθόσον σε καμία περίπτωση τα υπόψη νομικά πρόσωπα δεν εμπίπτουν στην έννοια της εταιρείας και ως εκ τούτου, τα εισοδήματα αυτά φορολογούνται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, με βάση τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 47 του ν.4172/2013, συμψηφιζομένου μόνο του παρακρατηθέντος φόρου, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 64 του ίδιου ως άνω νόμου. Επομένως, τα υπόψη νομικά πρόσωπα όταν συμπληρώνουν τους πίνακες 3 Α1α, 3 Α1β, 3 Α1γ, 3 Α1δ και 3 Α1ε, κατά περίπτωση, ως ακαθάριστο ποσό καταχωρούν το μικτό ποσό με την προσ θήκη μόνο του παρακρατηθέντος φόρου, συμπληρώνοντας παράλληλα το αντίστοιχο πεδίο του παρακρατηθέντος φόρου (ΔΕΑΦΒ ΕΞ 2015/ έγγραφό μας). Στον πίνακα 3Α1γ «Μερίσματα αλλοδαπής θυγατρικής τρίτων χωρών» αναγράφεται το ποσό του φόρου που παρακρατήθηκε για τα εισπραττόμενα μερίσματα που αποκτώνται από αλλοδαπή θυγατρική εταιρεία με έδρα σε τρίτη χώρα. Στο ίδιο πίνακα αναγράφεται και το ποσό του φόρου που καταβλήθηκε ως φόρος εισοδήματος στις περιπτώσεις που υφίσταται Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (Σ.Α.Δ.Φ.), με βάση την οποία επιτρέπεται ο συμψηφισμός του (ΠΟΛ.1232/ εγκύκλιος). Στον πίνακα 3Α4 και στον κωδικό 209 καταχωρείται διακριτά το εισόδημα από δωρεάν παραχώρηση, έτσι ώστε να συμβαδίζει η ανάλυσή του με αυτή του εντύπου Ε2 από το οποίο μεταφέρονται τα σχετικά ποσά στον αντίστοιχο πίνακα του εντύπου Ν. ΙΙΙ. ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΦΟΡΟΥ 1. Στον κωδικό 004 υπολογίζεται ο φόρος που αναλογεί στα φορολογητέα κέρδη, όπως προκύπτουν από τον κωδικό 001. Στον κωδικό 004, υπολογίζεται ο φόρος για το ποσό των κερδών που φορολογείται με συντελεστή 29 % (νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες ανεξαρτήτως κατηγορίας βιβλίων) καθώς επίσης και ο φόρος για το ποσό των κερδών που αποκτούν οι αγροτικοί συνεταιρισμοί και οι ομάδες παραγωγών το οποίο φορολογείται με συντελεστή 13 % (σχετ. ΠΟΛ.1059/ εγκύκλιος). Επισημαίνεται ότι για να χρησιμοποιηθεί ο μειωμένος συντελεστής φορολόγησης 13% θα πρέπει να έχει ενεργοποιηθεί το αντίστοιχο πεδίο ότι ο υπόχρεος είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο του άρθρου 19 του ν.4384/ Στον κωδικό 080 υπολογίζεται ο φόρος που αναλογεί στα φορολογητέα κέρδη, όπως προκύπτουν από τον κωδικό 079. Ο φόρος που προκύπτει από τη φορολόγηση του ποσού αυτού, δεδομένου ότι αποτελεί φόρο επί κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα, συμψηφίζεται με τους αναφερόμενους στην παρ. 3 του άρθρου 68 του ν. 4172/2013, εφαρμοζομένων όσων έχουν διευκρινισθεί από τη Διοίκηση αναφορικά με την εκκαθάριση του φόρου εισοδήματος, χωρίς όμως να βεβαιώνεται προκαταβολή φόρου με βάση τις διατάξεις του άρθρου 71 του ίδιου νόμου (ΠΟΛ.1014/2018). 3. Οι κωδικοί 579 και 575 συμπληρώνονται από τις επιχειρήσεις που έχουν κάνει χρήση των εν λόγω κινήτρων προκειμένου να αφαιρεθεί το ποσό της απαλλαγής από την καταβολή φόρου κατά το τρέχον φορολογικό έτος λόγω πραγματοποίησης παραγωγικών επενδύσεων, στα πλαίσια των διατάξεων του ν.3908/2011 (φορολογική απαλλαγή ν.3908/2011), καθώς και το διπλάσιο ποσό του μισθώματος που καταβάλλεται για τη χρήση ακινήτου στην περιοχή Γεράνι Μεταξουργείο, με βάση τις διατάξεις της παρ. Β2 των άρθρων 43 και 44 του ν.4030/2011 (φορολογικά κίνητρα αποκατάστασης κτιρίων στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας), αντίστοιχα. Ειδικά για τον κωδικό 579 (Απαλλαγή καταβολής φόρου ν.3908/2011) το ποσό της φορολογικής απαλλαγής υπολογίζεται μετά την αφαίρεση από τον αναλογούντα φόρο του φόρου που αναλογεί στα κέρδη που διανέμονται ή αναλαμβάνονται από τους εταίρους (μετά την αναγωγή του σε μικτό ποσό). /// 105

106 4. Στον κωδικό 009 αναγράφεται το ποσό του φόρου που παρακρατήθηκε ή καταβλήθηκε και δεν υπάρχει ηλεκτρονική πληροφόρηση, τόσο για εισοδήματα του τρέχοντος φορολογικού έτους, όσο και για εισοδήματα προηγούμενων φορολογικών ετών (αποθεματικά) σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησής τους. Επίσης, στον κωδικό αυτό αναγράφεται και το ποσό που τυχόν καταβλήθηκε με βάση τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν.2579/1998, (μεταβίβαση άδειας κυκλοφορίας και οχήματος Δ.Χ.) σε περίπτωση που η υπεραξία από την ως άνω μεταβίβαση διανεμηθεί ή κεφαλαιοποιηθεί και υπαχθεί σε φορολογία με βάση τις διατάξεις του άρθρου 47 του ν.4172/2013, ο προκαταβλητέος φόρος μηχανικών και αρχιτεκτόνων της παρ. 4 του άρθρου 69 του ν.4172/2013, καθώς και ο φόρος που καταβλήθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 5 του ν.δ.1146/1972 από τη μεταβίβαση αυτοκινήτου ΙΧ από επιχείρηση που τηρεί απλογραφικά βιβλία, σε περίπτωση που η προκύπτουσα υπεραξία φορολογηθεί με τις γενικές διατάξεις. 5. Στον κωδικό 090 αναγράφεται το ποσό του φόρου που παρακρατήθηκε ή καταβλήθηκε και υπάρχει ηλεκτρονική πληροφόρηση. Ο κωδικός είναι προσυμπληρωμένος μόνο για νομικά πρόσωπα με φορολογικό έτος 1/1 έως 31/12. Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση εισφοράς όλου ή μέρους δημόσιου τεχνικού έργου από τον αρχικό ανάδοχο σε κοινοπραξία ή εταιρεία στην οποία συμμετέχει και ο ίδιος, προκειμένου να εφαρμοστούν τα τέσσερα τελευταία εδάφια της περίπτωσης δ της παραγράφου 1 του άρθρου 64 του ν.4172/2013 θα πρέπει ο αρχικός ανάδοχος, εφόσον το ποσό του παρακρατηθέντος φόρου (3%) έχει καταχωρηθεί στον κωδικό 090 (μέσω αποστολής του ηλεκτρονικού αρχείου βεβαιώσεων) να το διαγράψει από τον αντίστοιχο κωδικό έτσι ώστε αυτό να συμψηφισθεί, με σχετική βεβαίωση που θα χορηγήσει, από τον αναλογούντα φόρο της κατασκευάστριας εταιρείας ή κοινοπραξίας (σχετ. η ΠΟΛ.1045/2018 Απόφαση Α.Α.Δ.Ε.). 6. Στον κωδικό 008 αναγράφεται το ποσό του φόρου που προκαταβλήθηκε από το νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα το προηγούμενο φορολογικό έτος, το οποίο άλλωστε εμφανίζεται στον αντίστοιχο κωδικό από το σύστημα TAXIS. 7. Στον κωδικό 052 αναγράφεται το ποσό του φόρου που καταβλήθηκε για τα μερίσματα που εισπράττει ημεδαπή μητρική εταιρεία από η με δαπή θυγατρική της, όταν δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 48 του ν.4172/2013, δηλαδή τα ποσά των φόρων νομικών προσώπων που εμφανίζονται στους πίνακες 3Α1α και 3Α1δ, στα οποία περιλαμβάνονται και τα μερίσματα που εισπράττουν μέλη των κοινοπραξιών λόγω συμμετοχής τους σε αυτές (ΠΟΛ.1121/ εγκύκλιος). Σε περίπτωση που το ποσό του φόρου που καταβλήθηκε είναι μεγαλύτερο από το ποσό του φόρου του ΚΑ 004 μειωμένο με το ποσό της φορολογικής απαίτησης του άρθρου 27Α ν.4172/2013 (ΚΑ: 995), η επιπλέον διαφορά δεν επιστρέφεται, καθόσον με βάση τις διατάξεις της παρ.3 του άρθρου 68 του ν.4172/2013 επιστρέφεται μόνο το επιπλέον ποσό που αντιστοιχεί στον φόρο που προκαταβλήθηκε ή παρακρατήθηκε. 8. Στον κωδικό 111 αναγράφεται ο φόρος που έχει ήδη καταβληθεί με βάση τις προηγούμενες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος από τα πρώην νομικά πρόσωπα της παρ.1 του άρθρου 101 του ν.2238/1994 και ο οποίος αντιστοιχεί στα τεκμαρτά κέρδη της οικοδομής της οποίας ολοκληρώθηκε η ανέγερση, ανεξάρτητα από το αν η οικοδομική άδεια εκδόθηκε πριν ή μετά την Ειδικά, τα πρώην νομικά πρόσωπα της παρ.4 του άρθρου 2 του ν.2238/1994 συμψηφίζουν φόρο που προέρχεται μόνο από πωλήσεις ημιτελών οικοδομών που πραγματοποιήθηκαν μέχρι , η κατασκευή των οικοδομών αυτών ολοκληρώθηκε το φορολογικό έτος 2017 και των οποίων η οικοδομική άδεια εκδόθηκε μετά την Στον κωδικό 600 αναγράφεται το ποσό του φόρου που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή. Επισημαίνεται ότι αναλυτικές οδηγίες - διευκρινίσεις για την καταχώρηση των κωδικών 009, 008, 052, 111 και 600 έχουν δοθεί στην ΠΟΛ.1060/ εγκύκλιό μας. Ειδικά, το ποσό που είναι καταχωρημένο στον κωδικό 600 δεν δύναται να υπερβαίνει το ποσό του φόρου που αναλογεί για το εισόδημα αυτό στην Ελλάδα μειωμένο με το ποσό της φορολογικής απαίτησης του άρθρου 27Α ν.4172/2013 (ΚΑ: 995). 10. Ο κωδικός 751 συμπληρώνεται από τις τραπεζικές επιχειρήσεις και αναγράφεται το μέρος του πιστωτικού υπολοίπου προηγούμενων χρήσεων (οικονομικών ετών 2013, 2014 και φορολογικών ετών 2014, 2015 και 2016) που συμψηφίζεται με τον φόρο εισοδήματος του φορολογικού έτους 2017, μειωμένο με το ποσό της φορολογικής απαίτησης του άρθρου 27Α ν.4172/2013 (ΚΑ: 995), κατ εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 6 του άρθρου 3 του ν.4046/2012. Περαιτέρω, στον κωδικό 749 αναγράφεται το 106 ///

107 μέρος του πιστωτικού υπολοίπου που προκύπτει στο φορολογικό έτος 2017 και μεταφέρεται για συμψηφισμό με τον φόρο εισοδήματος των πέντε (5) επόμενων φορολογικών ετών, προκειμένου να διαχωριστεί από το πιστωτικό υπόλοιπο προς επιστροφή (κωδικός 750). 11. Όσον αφορά τον κωδικό 006 και με αφορμή τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 22 του ν.4283/2014, επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες τυγχάνουν μισθωτές ακίνητης περιουσίας των Ιερών Μονών του Αγίου Όρους, τα τέλη χαρτοσήμου αποδίδονται από τον μισθωτή όχι με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος αλλά στην αρμόδια Δ.Ο.Υ του χειρόγραφα με καταληκτική ημερομηνία τη λήξη υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους που αφορούν. 12. Ο κωδικός 911 αφορά τους υπόχρεους καταβολής του τέλους επιτηδεύματος του ν.3986/2011, υπολογίζεται από το σύστημα και είναι προεκτυπωμένος στη φόρμα της δήλωσης, καθόσον συμβεβαιώνεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Συνεπώς, για τις εγκαταστάσεις που δεν νοούνται ως υποκαταστήματα για τις ανάγκες επιβολής του τέλους επιτηδεύματος και οι οποίες δηλώνονται στον κωδικό 008 του εντύπου Ε3, δεν υπολογίζεται τέλος επιτηδεύματος. 13. Ο κωδικός 649 συμπληρώνεται από τις επιχειρήσεις, οι οποίες δηλώνουν αν υπόκεινται σε έλεγχο υποχρεωτικό από νόμιμο ελεγκτή ή ελεγκτικό γραφείο. 14. Στον κωδικό 003 μεταφέρεται το ποσό του κωδικού 448 και στον κωδικό 001 μεταφέρεται το ποσό του κωδικού 048 και τυχόν ποσό που υφίσταται στον κωδικό 100. Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση που υπάρχει μεταφερόμενη ζημία στον κωδικό 448 και ταυτόχρονα είναι συμπληρωμένο ποσό στον κωδικό 100, τότε στον 001 μεταφέρεται το ποσό του κωδικού 100 και στον κωδικό 003 το ποσό του κωδικού 448. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ ΠΟΛ.1072/2018 Οδηγίες συμπλήρωσης εντύπου Ε3 (Κατάσταση Οικονομικών Στοιχείων από Επιχειρηματική Δραστηριότητα) και Κατάστασης Φορολογικής Αναμόρφωσης φορολογικού έτους 2017 Αθήνα, 16 Απριλίου 2018 ΓΕΝΙΚΑ Το έντυπο Ε3 (Κατάσταση Οικονομικών Στοιχείων από Επιχειρηματική Δραστηριότητα) και η Κατάσταση της Φορολογικής Αναμόρφωσης για το φορολογικό έτος 2017 είναι ενιαίο για όλα τα νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες του άρθρου 45 του ν.4172/2013 καθώς και τις ατομικές επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από την κατηγορία τήρησης των βιβλίων (απλογραφικά ή διπλογραφικά) ή τον τρόπο σύνταξης των οικονομικών τους καταστάσεων (με βάση τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα ή Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα). Οι σχετικοί πίνακες συμπληρώνονται από όλες τις επιχειρήσεις, ανάλογα με την δραστηριότητά τους με εξαίρεση τον Πίνακα ΣΤ', ο οποίος συμπληρώνεται μόνο από τις ατομικές επιχειρήσεις. Στο έντυπο αυτό καταχωρούνται τα δεδομένα των βιβλίων των επιχειρήσεων όπως αυτά προκύπτουν με βάση τις διατάξεις του ν.4308/2014. Επισημαίνεται ότι τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα καθώς και τα νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που με βάση την εικόνα που παρουσιάζουν στο Μητρώο δηλώνονται ως μη υπόχρεοι σε τήρηση βιβλίων, θα πρέπει να επικαιροποιήσουν την εικόνα τους, με βάση τα οριζόμενα στον ν.4308/2014, αναφορικά με την υποχρέωση τήρησης βιβλίων, προκειμένου να εφαρμόζονται ορθά οι διατάξεις του άρθρου 31 του ν.3986/2011 περί επιβολής τέλους επιτηδεύματος. Στις περιπτώσεις που στο έντυπο Ε3 συμπληρώνεται υποχρεωτικά από λογιστή - φοροτεχνικό (για όλα τα νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες ανεξαρτήτως ορίων ακαθαρίστων εσόδων και ατομικές επιχειρήσεις με διπλογραφικά βιβλία) ή υπάρχει υποχρέωση συμπλήρωσης από λογιστή - φοροτεχνικό βάσει των εκάστοτε ισχυόντων ορίων ακαθαρίστων εσόδων (για τις ατομικές επιχειρήσεις με απλογραφικά βιβλία) /// 107

108 σύμφωνα με το άρθρο 38 του ν.2873/2000, όπως ισχύει, και την ΠΟΛ.1008/2011 απόφαση Υπουργού Οικονομικών, δηλαδή ευρώ για εμπορική ή μικτή δραστηριότητα και ευρώ για παροχή υπηρεσιών, καθώς και σε κάθε περίπτωση που υπάρχει ένδειξη ότι συμπληρώνεται από λογιστή - φοροτεχνικό, το έντυπο αυτό υποβάλλεται αποκλειστικά με τους κωδικούς του λογιστή - φοροτεχνικού και όχι με τους κωδικούς του επιχειρηματία (φυσικού ή νομικού προσώπου). Στις περιπτώσεις αυτές η υποβολή των λοιπών εντύπων φορολογία εισοδήματος δεν απαιτείται να γίνει με τους κωδικούς του λογιστή - φοροτεχνικού. Α. Έντυπο Ε3 Με την ΠΟΛ.1044/2018 Απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. για τον τύπο και περιεχόμενο του εντύπου Ε3 κοινοποιήθηκε η μορφή και η ανάπτυξη του ως άνω εντύπου με τους δυναμικούς πίνακές του, προσαρμοσμένο στην ορολογία και τις διατάξεις των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων (ν.4308/2014). Το έντυπο αυτό αποτελεί συνοδευτικό των εντύπων «Ε1» και «Ν» για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες αντίστοιχα, που εμπίπτουν στην υποχρέωση συμπλήρωσής του. Στο νέο έντυπο για πρώτη φορά με τον κωδικό 010 γίνεται διάκριση των επιχειρήσεων - οντοτήτων ανάλογα με το μέγεθός τους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων (άρθρο 2 του ν.4308/2014) και συμπληρώνεται υποχρεωτικά από τους φορολογούμενους με βάση και τις οδηγίες που έχουν δοθεί με την ΠΟΛ.1003/2014 εγκύκλιο. Επίσης, στον κωδικό 008 «Πλήθος υποκαταστημάτων που υπάγονται στην περ. δ' της παρ.1 του άρθρου 2 του ν.3874/2010» καταχωρείται ο αριθμός των εγκαταστάσεων οι οποίες δεν θεωρούνται υποκαταστήματα για τους σκοπούς του ν.3874/2010 και για τα οποία δεν επιβάλλεται το τέλος επιτηδεύματος του άρθρου 31 του ν.3986/2011, όπως αυτό ισχύει μετά την τροποποίησή του με την παρ.1 του άρθρου 12 του ν.4484/2017 και τις διευκρινίσεις που δόθηκαν με την ΠΟΛ1156/2017 εγκύκλιο. ΠΙΝΑΚΑΣ Α'. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ Περιλαμβάνει τα στοιχεία του φορολογούμενου - επιχείρησης (ΑΦΜ, επώνυμο, επωνυμία, ΚΑΔ, κ.λπ.). ΠΙΝΑΚΑΣ Β'. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Ο πίνακας αυτός περιλαμβάνει αποκλειστικά τα πληροφοριακά στοιχεία της επιχείρησης. Δεν συνδέεται με τους άλλους πίνακες του εντύπου, ούτε και με τον προσδιορισμό του αποτελέσματος της επιχείρησης (κέρδος - ζημία) και συμπληρώνεται κατά περίπτωση ανάλογα με τα δεδομένα και στοιχεία κάθε επιχείρησης. Για παράδειγμα, επιχείρηση που δεν ασκεί δραστηριότητα διαδικτυακά δεν συμπληρώνει τον κωδικό 045 «Στοιχεία Συνεργαζόμενων Ηλεκτρονικών Πλατφορμών». Επίσης, δεν συμπληρώνει τον κωδ.039 «Ενεργές Ιστοσελίδες Επιχειρήσεις» όταν δεν διαθέτει. Στον υποπίνακα «Απασχολούμενο Προσωπικό» με βάση τις οδηγίες της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ο κωδικός 025 «Αριθμός απασχολουμένων ατόμων» περιλαμβάνει τον συνολικό αριθμό ατόμων που εργάζονται στην επιχείρηση (συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων ιδιοκτητών, των συνεταίρων που εργάζονται κανονικά σε αυτήν και των μελών της οικογένειας που εργάζονται αμισθί), καθώς και των ατόμων που εργάζονται εκτός επιχείρησης, αλλά ανήκουν σε αυτήν και αμείβονται από αυτήν (π.χ. αντιπρόσωποι πωλήσεων, προσωπικό παράδοσης εμπορευμάτων, συνεργεία επισκευής και συντήρησης). Περιλαμβάνει, επίσης, τους εργαζόμενους μερικής απασχόλησης καθώς και τους εποχιακά εργαζόμενους, τους μαθητευόμενους και τους εργαζόμενους κατ' οίκον οι οποίοι περιλαμβάνονται στην κατάσταση μισθοδοσίας. Ο κωδικός αυτός συμπληρώνεται υποχρεωτικά με τον συνολικό αριθμό εργαζομένων που 108 ///

109 απασχολήθηκαν στην επιχείρηση το φορολογικό έτος 2017, ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος που αυτοί απασχολήθηκαν. Ο κωδικός 026 «Αριθμός μισθωτών» αφορά τον αριθμό των ατόμων που εργάζονται για έναν εργοδότη με σύμβαση απασχόλησης και λαμβάνουν αμοιβή με μορφή ημερομισθίων, μισθών, επιδομάτων, δωρεάν παροχών, πληρωμής με το κομμάτι ή αμοιβής σε είδος και αποτελεί υποσύνολο (μέρος) του κωδικού 025. Ως μισθωτοί θεωρούνται οι αμειβόμενοι εργαζόμενοι ιδιοκτήτες, οι φοιτητές και σπουδαστές και κατ' οίκον εργαζόμενοι. Ο αριθμός των μισθωτών περιλαμβάνει εργαζόμενους με μερική απασχόληση και εποχιακά απασχολούμενους. Στον κωδικό 027 καταχωρείται ο αριθμός του εποχιακά απασχολούμενου προσωπικού, ο οποίος αποτελεί υποσύνολο (μέρος) του κωδικού 026. Για την καλύτερη κατανόηση των ανωτέρω, παραθέτουμε το ακόλουθο παράδειγμα: Ιατρός απασχολεί μία γραμματέα, καθώς και μία καθαρίστρια για δύο ημέρες την εβδομάδα. Στον κωδικό 025 καταχωρεί τον αριθμό των απασχολούμενων ατόμων που είναι 3. Στον κωδικό 026 καταχωρεί τον αριθμό των μισθωτών που είναι 2, ενώ ο κωδικός 027 δεν συμπληρώνεται γιατί δεν έχει εποχιακά απασχολούμενο προσωπικό. Η καταχώρηση ποσών στον υποπίνακα «Κριτήρια Μεγέθους Οντοτήτων άρθρου 2 ν.4308/2014» γίνεται με βάση τις οδηγίες που έχουν δοθεί με την ΠΟΛ.1003/2014 εγκύκλιο. Σημειώνεται ότι ο κύκλος εργασιών και για τα τρία έτη θα είναι προσυμπληρωμένος. Ο κωδικός 037 είναι προσυμπληρωμένος, με βάση τα στοιχεία από την εφαρμογή υποβολής του συνοπτικού πίνακα ενδοομιλικών συναλλαγών και θα δίνεται η δυνατότητα τυχόν μεταβολής, προσθήκης ή διαγραφής, προκειμένου να πληρούνται οι διατάξεις του άρθρου 2 του ν.4172/2013. Στον κωδικό 038 καταχωρούνται τα στοιχεία (Α.Φ.Μ, επωνυμία, αριθμός μετοχών, ποσοστό συμμετοχής και είδος μετοχών) των μετόχων ανωνύμων εταιρειών μη εισηγμένων στο Χ.Α. που συμμετείχαν στο κεφάλαιο της εταιρείας, όπως αυτά προκύπτουν από την τελευταία γενική συνέλευση (τακτική ή έκτακτη) της εταιρείας. Στον κωδικό 039 του υποπίνακα «Ενεργές Ιστοσελίδες Επιχείρησης» καταχωρούνται όλες οι ιστοσελίδες που είναι ενεργές κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης. Στους κωδικούς 040 και 041 στους υποπίνακες «Ενεργοί Επαγγελματικοί Λογαριασμοί Επιχείρησης» και «Ενεργά Τερματικά POS» προσυμπληρώνονται οι ενεργοί επαγγελματικοί λογαριασμοί της παρ. ιη' του άρθρου 62 του ν.4446/2016 ημεδαπής και όλα τα τερματικά POS και epos, για τα οποία έχουν συναφθεί συμβάσεις με παρόχους υπηρεσιών πληρωμών ημεδαπής, που διέθετε η επιχείρηση για το φορολογικό έτος 2017, με βάση τα στοιχεία της Ένωσης Τραπεζών και των λοιπών παρόχων πληρωμών και θα δίνεται η δυνατότητα τυχόν προσθήκης ή διόρθωσης. Ειδικά για το φορολογικό έτος 2017, η ως άνω προσυμπλήρωση αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του Απριλίου Οι υπόχρεοι σε υποβολή Ε3 υποχρεούνται να συμπληρώσουν τους επαγγελματικούς λογαριασμούς αλλοδαπής, καθώς και τα POS και epos για τα οποία έχουν συναφθεί συμβάσεις με παρόχους υπηρεσιών πληρωμών αλλοδαπής. Στον κωδικό 042 και στον υποπίνακα «Ενεργές Ηλεκτρονικές Διευθύνσεις Αλληλογραφίας Επιχείρησης» καταχωρείται τουλάχιστον μία από τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις αλληλογραφίας που είναι ενεργές κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης και οι οποίες αφορούν την επικοινωνία της επιχείρησης με την Α.Α.Δ.Ε. Επισημαίνεται ότι τόσο στις ατομικές επιχειρήσεις, όσο και στα νομικά πρόσωπα / νομικές οντότητες, η ηλεκτρονική διεύθυνση αναφέρεται αποκλειστικά διακριτά και απευθείας στην επιχείρηση και όχι σε τρίτα πρόσωπα (π.χ. λογιστές, δικηγόροι κ.α.) ή στα πρόσωπα που νομίμως την εκπροσωπούν (π.χ. νόμιμοι εκπρόσωποι, διαχειριστές κ.α.). Στον κωδικό 045 και στον υποπίνακα «Στοιχεία Συνεργαζόμενων Ηλεκτρονικών Πλατφορμών» καταχωρούνται οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες που χρησιμοποίησαν οι επιχειρήσεις το φορολογικό έτος που αφορά η δήλωση, προκειμένου να διενεργήσουν πωλήσεις αγαθών ή παροχή υπηρεσιών, να τους παρέχονται διαφημιστικές ή λοιπές υπηρεσίες βάσει σύμβασης, καθώς επίσης και αυτές που τυχόν χρησιμοποιήθηκαν δωρεάν, αποκλειστικά όμως για την εξυπηρέτηση άσκησης της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας. /// 109

110 Στον κωδικό 049 του υποπίνακα «Ιδιότητες Προσώπων Εντύπου» «Ο δηλών είναι:» έχουν προστεθεί νέες περιπτώσεις 5 και 6 «Εκκαθαριστής ή Σύνδικος Πτώχευσης» και «Δικαστικός Συμπαραστάτης» αντίστοιχα, που συμπληρώνονται όταν συντρέχει λόγος. ΠΙΝΑΚΑΣ Γ'1. ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΟΙΚΙΩΝ ΠΟΥ ΚΑΤΑΒΛΗΘΗΚΑΝ Όσον αφορά τα καταβληθέντα ενοίκια, στον υποπίνακα αυτό αναγράφεται πέραν των μισθωμάτων που καταβάλλονται για μισθωμένες εγκαταστάσεις και η τεκμαρτή δαπάνη ιδιόχρησης. Στον πίνακα αυτό έχει προστεθεί στήλη όπου αναγράφεται και ο Αριθμός Παροχής Ρεύματος των εγκαταστάσεων. ΠΙΝΑΚΑΣ Γ'2. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΩΝ - ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΧΘΗΚΑΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΕΤΟΣ Σύμφωνα με τις διατάξεις του τελευταίου εδάφιου της παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 4172/2013 όπως αυτό αντικαταστάθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 112 (Μέρος Β, παράγραφος 3) του ν.4387/2016, ειδικά, για τους ασκούντες ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, στον προσδιορισμό του κέρδους από επιχειρηματική δραστηριότητα περιλαμβάνονται εκ των άμεσων ενισχύσεων του Πυλώνα I της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, όπως αυτές ορίζονται, μόνο η βασική ενίσχυση καθώς και, κατά το ποσό που υπερβαίνουν τις δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ, οι πράσινες και συνδεδεμένες ενισχύσεις. Οι αγροτικές αποζημιώσεις (κωδ.070) στο σύνολό τους δεν περιλαμβάνονται στον προσδιορισμό του κέρδους από επιχειρηματική δραστηριότητα. Οι βεβαιώσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ για τις επιδοτήσεις που αφορούν στο έτος 2017 θα φέρουν ακριβή χαρακτηρισμό για τον ορθό φορολογικό χειρισμό τους. Με βάση τις ανωτέρω διατάξεις, η βασική ενίσχυση φορολογείται από το πρώτο ευρώ, ενώ οι πράσινες και οι συνδεδεμένες φορολογούνται μόνο κατά το μέρος που, αθροιζόμενες, υπερβαίνουν τις δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ. Ωστόσο, κάθε περίπτωση αγροτικής επιδότησης/ενίσχυσης φέρει υποχρέωση αναγραφής στην πρώτη σελίδα του εντύπου Ε3, αρχικά, για πληροφοριακούς σκοπούς (Πίνακας Γ2, κωδικοί 071, 072, 073, 074, 075, 076, 077, 078, 079 και 080). Το ποσό της βασικής ενίσχυσης (κωδ.071) από το πρώτο ευρώ καθώς και το άθροισμα των πράσινων (κωδ.072) και συνδεδεμένων ενισχύσεων (κωδ.073) για το μέρος άνω των ευρώ, μεταφέρεται στον κωδ.362 του πίνακα Ζ1 και στον κωδ.322 του πίνακα Δ8, για να προσμετρηθούν στη διαμόρφωση του κέρδους από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα. Σημειώνεται ότι οι τρεις αυτές κατηγορίες αποτελούν εισοδηματικές ενισχύσεις, ενώ όλες οι περιπτώσεις των επενδυτικών επιδοτήσεων (κωδικοί 074, 076 και 079), οι λοιπές περιπτώσεις των εισοδηματικών ενισχύσεων (κωδικοί 075, 077 και 080) και η κατηγορία της πρόωρης συνταξιοδότησης (κωδικός 078), δεν λαμβάνονται υπόψη στον προσδιορισμό του κέρδους από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα (σχετικό το / έγγραφο του ΟΠΕΚΕΠΕ). Περαιτέρω, οι λοιπές περιπτώσεις εισοδηματικών επιδοτήσεων/ενισχύσεων, (κωδικοί 075, 077 και 080), η πρόωρη συνταξιοδότηση (κωδικός 078), καθώς και το μέρος των πρασίνων και συνδεδεμένων που δεν λήφθηκε υπόψη κατά τον προσδιορισμό του κέρδους από ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα (αθροιζόμενες δηλαδή μέχρι τις ευρώ), δύνανται να καλύπτουν τεκμήρια, κατ' εφαρμογή της ΠΟΛ.1116/2015 εγκυκλίου. Για αυτό τον λόγο, τα ποσά αυτά, αναγράφονται στους κωδ. 659/660 του Εντύπου Ε1 της δήλωσης φόρου εισοδήματος. Τα ανωτέρω δεν ισχύουν για τις αγροτικές αποζημιώσεις (κωδικός 070), καθώς επίσης και για τα ποσά των επενδυτικών ενισχύσεων/επιδοτήσεων (κωδικοί 074, 076 και 079), τα οποία συμπληρώνονται για πληροφοριακούς λόγους και δεν δύνανται να καλύπτουν τεκμήριο (σχετ. η ΠΟΛ. 1116/2015). Οι φορολογικές υποχρεώσεις των αγροτικών επιδοτήσεων, όπου αυτές υπάρχουν, εξακολουθούν να είναι ίδιες όσον αφορά στον χρόνο που αυτές βαρύνουν. Συγκεκριμένα, και κατ' εφαρμογή της ΠΟΛ.1116/2015 εγκυκλίου, οι αγροτικές επιδοτήσεις αντιμετωπίζονται φορολογικά στο έτος που αφορούν. Συνεπώς, οι επιδοτήσεις που αφορούν στα έτη 2016 και προηγούμενα θα ακολουθούν τον αντίστοιχο χαρακτηρισμό έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν φορολογικά με το εκάστοτε φορολογικό πλαίσιο (σχετική και η ΠΟΛ. 1116/2015 εγκύκλιος). 110 ///

111 ΠΙΝΑΚΑΣ Δ'. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (Απλογραφικά - Διπλογραφικά Βιβλία) Στον πίνακα Δ' προσδιορίζονται τα αποτελέσματα (κέρδη - ζημίες) των επιχειρήσεων (με απλογραφικά - διπλογραφικά) καθώς και των υπόχρεων που απαλλάσσονται από τήρηση λογιστικών αρχείων (βιβλίων και στοιχείων). Επίσης, στον πίνακα αυτόν προσδιορίζεται το φορολογικό αποτέλεσμα (κέρδος - ζημία) των δηλούντων την περίπτωση 3 του κωδικού 009 «Αφανείς αγρότες χωρίς Κ.Α.Δ.» με βάση τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1116/2015 εγκύκλιο. Περαιτέρω, ο πίνακας Δ' χρησιμοποιείται και για τον υπολογισμό του εισοδήματος των ασκούντων επιχειρηματική δραστηριότητα, όταν πληρούν τις προϋποθέσεις της περίπτωσης στ' της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του ν.4172/2013 και φορολογούνται ως μισθωτοί (εργαζόμενοι με μπλοκάκι). Ο κλάδος της εμπορίας - μεταποίησης, όπως αναφερόταν στο προηγούμενο Ε3 διασπάται σε «εμπορικής δραστηριότητας» και «παραγωγικής δραστηριότητας». Ο κλάδος της «αγροτικής - βιολογικής δραστηριότητας» παραμένει σε ξεχωριστή στήλη, καθόσον οι επιχειρήσεις αυτές έχουν τη δική τους φορολογική μεταχείριση σε συνάρτηση με τα λοιπά εισοδήματα επιχειρηματικής δραστηριότητας. Στον κλάδο της «παροχής υπηρεσιών» περιλαμβάνεται κάθε εμπορική επιχείρηση με αντίστοιχο κλάδο, καθώς και τα πρώην κατονομαζόμενα ελευθέρια επαγγέλματα (σχετ. ΠΟΛ.1047/2015). Επισημαίνεται ότι πριν από την καταχώρηση ποσών στον πίνακα Δ', απαιτείται να έχουν πρώτα συμπληρωθεί οι κωδικοί του πίνακα Ζ'. Η καταχώρηση ποσών στον πίνακα Ζ' πραγματοποιείται από όλους τους υπόχρεους, ανεξάρτητα της κατηγορίας των βιβλίων (απλογραφικά, διπλογραφικά) και του σχεδίου των λογαριασμών που τηρούν, καθόσον τα ποσά που καταχωρούνται στον πίνακα Ζ' μεταφέρονται για τον προσδιορισμό των αποτελεσμάτων στον πίνακα Δ'. Ειδικότερα, οι κωδικοί 100, 200, 300 και 400 «Πωλήσεις αγαθών και παροχής υπηρεσιών» ανά κλάδο δραστηριότητας, συμπληρώνονται με ποσά που μεταφέρονται από τους αντίστοιχους κωδικούς 161, 261, 361 και 461 του υποπίνακα Ζ1. Τα υπόλοιπα ποσά των εσόδων του υποπίνακα Ζ1 εξαιρούμενων των κωδικών 163, 263, 363 και 463 «πιστωτικοί τόκοι και συναφή έσοδα» και των κωδικών 169, 269, 369 και 469 «φόρος εισοδήματος έσοδα», μεταφέρονται στους αντίστοιχους κωδικούς 122, 222, 322 και 422 του πίνακα Δ8 «Λοιπά έσοδα εξαιρουμένων των πιστωτικών τόκων». Οι κωδικοί 163, 263, 363, 463 «πιστωτικοί τόκοι και συναφή έσοδα» του Ζ1 μεταφέρονται στους κωδικούς 127, 227, 327 και 427 «πιστωτικοί τόκοι και συναφή έσοδα» του Δ13. Οι αγορές καταχωρούνται στον πίνακα Δ' με την ανάλυση των αντίστοιχων εσωτερικών υποπινάκων (κωδικοί 102, 202, 302 και 313), ενώ τα έξοδα καταχωρούνται καταρχήν στον πίνακα Ζ' όπως επίσης και στον πίνακα Δ', με βάση την ανάλυση της επιχείρησης ανά δραστηριότητα (εμπορική - παραγωγική κ.ο.κ). Οι κωδικοί 186, 286, 386 και 486 «Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα» του υποπίνακα Ζ2 συμπληρώνονται και μεταφέρονται στον πίνακα Δ' στους αντίστοιχους κωδικούς 128, 228, 328 και 428 του Δ14. Όσον αφορά τον μερισμό των κοινών δαπανών (λοιπά έξοδα παραγωγής, λοιπά έξοδα εμπορικής δραστηριότητας), αυτές καταχωρούνται με βάση τα δεδομένα των βιβλίων των επιχειρήσεων. Για τις εταιρείες παροχής υπηρεσιών, τυχόν δαπάνες που αφορούν ανάλωση προϊόντων και γενικά επηρεάζουν το κόστος αυτής της δραστηριότητας καταχωρούνται αρχικά στους αντίστοιχους κωδικούς του υποπίνακα Ζ2 και στη συνέχεια μεταφέρονται στον κωδικό 401, ενώ οι υπόλοιπες δαπάνες μεταφέρονται στον κωδικό 423. Τα ποσά που έχουν καταχωρηθεί στους κωδικούς 106, 205, 210, 305, 310 και 318 «Ιδιοπαραγωγή παγίων - Αυτοπαραδόσεις - Καταστροφές αποθεμάτων» για τους κλάδους της «Εμπορικής δραστηριότητας», «Παραγωγικής δραστηριότητας» και «Αγροτικής - Βιολογικής δραστηριότητας» αντίστοιχα αφαιρούνται από τον υπολογισμό του κόστους για τον προσδιορισμό του μικτού κέρδους της επιχείρησης. Περαιτέρω, ως προς τον προσδιορισμό του κόστους πωληθέντων, οι επιχειρήσεις ως απογραφή έναρξης, λαμβάνουν τα δεδομένα πραγματικής απογραφής, εφόσον διενήργησαν προαιρετικά ή υποχρεωτικά απογραφή και σε /// 111

112 διαφορετική περίπτωση, ήτοι μη διενέργειας απογραφής, μηδενικό αρχικό απόθεμα. Ως απογραφή τέλους, λαμβάνουν την πραγματική απογραφή σε περίπτωση προαιρετικής ή υποχρεωτικής απογραφής και μηδενικό τελικό απόθεμα όταν δεν έχουν προβεί σε απογραφή. Δηλαδή, αν για το φορολογικό έτος 2017, η επιχείρηση δεν είναι υπόχρεη σε σύνταξη απογραφής και δεν έχει προβεί σε προαιρετική απογραφή βάσει των διατάξεων του ν.4308/2014, το κόστος πωληθέντων προσδιορίζεται μόνο από τις αγορές, με μηδενικό απόθεμα τέλους και μηδενικό απόθεμα αρχής, εφόσον δεν υπήρχε απογραφή το προηγούμενο έτος. Τέλος, στους κωδικούς 125, 225, 325 και 425 «Αποσβέσεις» του Δ11 καταχωρούνται οι αποσβέσεις που δεν έχουν ενσωματωθεί στο κόστος πωληθέντων, προκειμένου να υπολογιστούν τα «Αποτελέσματα προ φόρων και τόκων EBIT». ΠΙΝΑΚΑΣ Ε'. ΠΡΟΣΩΡΙΝΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ - ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ Στον πίνακα Ε' καταχωρούνται οι προσωρινές διαφορές μεταξύ λογιστικής αξίας, για τις επιχειρήσεις που τηρούν τα βιβλία τους με βάση τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (Δ.Λ.Π) ή τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (Ε.Λ.Π.) και φορολογικής αξίας, όπως αυτές προκύπτουν με βάση τις διατάξεις του ν.4172/2013. Ειδικότερα, στη στήλη «Λογιστική Βάση» καταχωρείται η συνολική λογιστική αξία των αντίστοιχων λογαριασμών της περιγραφόμενης κατηγορίας (π.χ. ενσώματα πάγια, προβλέψεις κ.ο.κ), όπως προκύπτει από τα τηρούμενα βιβλία (Δ.Λ.Π. ή Ε.Λ.Π) της επιχείρησης στην οποία υφίστανται διαφορές από την αντίστοιχη αξία που προκύπτει με βάση τις διατάξεις του ν.4172/2013 και η οποία καταχωρείται στην στήλη «Φορολογική Βάση». Στην συνέχεια, στη στήλη «Διαφορές» και ειδικότερα στους κωδικούς 722, 730, υπολογίζονται από το σύστημα οι διαφορές (θετικές - αρνητικές) για τους λογαριασμούς εσόδων με βάση τα δεδομένα που αναγράφονται στους εσωτερικούς υποπίνακες των κωδικών 706 και 714, ενώ στους κωδικούς 723, 731, υπολογίζονται οι αντίστοιχες διαφορές για τους λογαριασμούς εξόδων με βάση τα δεδομένα που αναγράφονται στους εσωτερικούς υποπίνακες των κωδικών 707 και 715, προκειμένου στη συνέχεια να μεταφερθεί το σύνολο των διαφορών (θετικών - αρνητικών) από τους κωδικούς 732 και 733 στους αντίστοιχους κωδικούς 118 και 119 του εντύπου Ν. Προκειμένου για ατομικές επιχειρήσεις τα ποσά των κωδικών 732 και 733 καταχωρούνται στους κωδικούς 141, 241, 341 και 441 καθώς και 142, 242, 342 και 442 του πίνακα ΣΤ' του εντύπου Ε3 κατά περίπτωση. Τα ποσά από ετεροχρονισμό εξόδων και εσόδων που αντιμετωπίζονται ως προσωρινές διαφορές δεν καταχωρούνται και στην κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης ή στον κωδικό 462 του εντύπου Ν, αντίστοιχα. Τέλος, στους αντίστοιχους κωδικούς 716, 724, 717, 725, 718, 726, 719, 727, 720, 728, 721 και 729 δεν υπολογίζονται διαφορές με βάση τα δεδομένα της λογιστικής - φορολογικής βάσης καθόσον οι διαφορές αυτές αφορούν λογαριασμούς ενεργητικού - παθητικού, οι οποίες δεν λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό των φορολογικών αποτελεσμάτων του τρέχοντος φορολογικού έτους στο έντυπο Ν και στον πίνακα ΣΤ' του εντύπου Ε3 για τις ατομικές επιχειρήσεις. ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΤ'. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΗΤΕΩΝ ΚΕΡΔΩΝ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (Απλογραφικά - Διπλογραφικά Βιβλία) Ο πίνακας αυτός συμπληρώνεται αποκλειστικά και μόνο από τις ατομικές επιχειρήσεις ανεξάρτητα αν τηρούν απλογραφικά ή διπλογραφικά βιβλία και η συμπλήρωσή του αποτελεί προϋπόθεση για τη μεταφορά των φορολογητέων καθαρών αποτελεσμάτων στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων (έντυπο Ε1). Στους κωδικούς 140, 240, 340, 440 «Αποτελέσματα προ φόρου» για τους κλάδους Εμπορική δραστηριότητα/παραγωγική δραστηριότητα/αγροτική - Βιολογική δραστηριότητα/παροχή Υπηρεσιών αντίστοιχα, μεταφέρονται τα ποσά των κωδικών 129, 229, 329 και 429 «Αποτελέσματα προ φόρων» (Δ15) 112 ///

113 του πίνακα Δ', για την ανάλογη φορολογική προσαρμογή (αναμόρφωση), αν βέβαια υφίσταται τέτοιο θέμα με βάση τα βιβλία της επιχείρησης και τη φορολογική νομοθεσία. Αυτό καθίσταται απαραίτητο, καθόσον επί του εντύπου Ε1 δεν μπορεί να γίνει καμία φορολογική αναμόρφωση, αλλά μεταφέρεται μόνο το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα που θα υπαχθεί σε φορολογία. Στη συνέχεια, μετά την τυχόν προσαρμογή (αναμόρφωση) που προκύπτει από τον πίνακα Ε', από τη κατάσταση της φορολογικής αναμόρφωσης (κωδ.2100) και από τους λοιπούς κωδικούς του πίνακα ΣΤ', το άθροισμα των κωδικών 152, 252 και 452 «Φορολογητέα καθαρά αποτελέσματα από επιχειρηματική δραστηριότητα» μεταφέρεται στους κωδικούς και (κέρδη - ζημίες) από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας του πίνακα 4Γ2, του Ε1. Το ποσό του κωδικού 352 «Φορολογητέα καθαρά αποτελέσματα από αγροτική - βιολογική δραστηριότητα» μεταφέρεται στους κωδικούς και (κέρδη - ζημίες) από την άσκηση ατομικής αγροτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας του υποπίνακα 4Γ1 του Ε1. Τέλος, το ποσό του κωδικού 453 «Καθαρό εισόδημα περ. στ' παραγρ. 2 άρθρου 12 ν.4172/2013», μεταφέρεται στους κωδικούς του υποπίνακα 4Α του Ε1 για να φορολογηθεί ως εισόδημα από μισθωτή εργασία. Για τα πρόσωπα αυτά η μοναδική δαπάνη που εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδά τους είναι οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβλήθηκαν και εκπίπτουν με βάση τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1113/2015 εγκύκλιο. Η δαπάνη αυτή που περιλαμβάνεται στον κωδικό 423 του πίνακα Δ'(Δ5) έχει μεταφερθεί από τον κωδικό 485 «Διάφορα λειτουργικά έξοδα» του πίνακα Ζ' (υποπίνακας Ζ'2 - Σύνολο Εξόδων - Ασφαλιστικές Εισφορές Αυτοαπασχολουμένων επιλογή 7). Επισημαίνεται ότι όταν για τον παρέχοντα υπηρεσίες με «μπλοκάκι» ένα μέρος των ασφαλιστικών εισφορών αποδίδεται ως εργοδοτική εισφορά και ένα μέρος παρακρατείται από αυτόν ως εισφορά εργαζόμενου μαζί με Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (Α.Π.Δ.), τότε αφαιρείται μόνο η εισφορά εργαζόμενου για την εύρεση του φορολογητέου εισοδήματος. ΠΙΝΑΚΑΣ Ζ'. ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ (Απλογραφικά - Διπλογραφικά Βιβλία) Ο Πίνακας αυτός συμπληρώνεται από όλες τις επιχειρήσεις ανεξάρτητα της τήρησης βιβλίων (απλογραφικών ή διπλογραφικών). Όπως προαναφέρθηκε, η συμπλήρωση του πίνακα Ζ' προηγείται από αυτή του πίνακα Δ', καθόσον από τα έσοδα και έξοδα (υποπίνακες Ζ1, Ζ2) προκύπτει ο προσδιορισμός των αποτελεσμάτων του πίνακα Δ'. Οι επιχειρήσεις που τηρούν διπλογραφικά βιβλία θα μεταφέρουν τα δεδομένα των βιβλίων τους στον πίνακα Ζ' ο οποίος είναι προσαρμοσμένος στο σχέδιο λογαριασμών του παραρτήματος Γ του ν.4308/2014. Σε περίπτωση που η περιγραφή του λογιστικού σχεδίου της επιχείρησης είναι διαφορετική από το σχέδιο λογαριασμών του ως άνω παραρτήματος, θα πρέπει η επιχείρηση κατ' ανάγκη να προσαρμόσει τα δεδομένα της πάνω σε αυτό με βάση την αντίστοιχη περιγραφή. Η συμπλήρωση του σχετικού πίνακα Ζ' είναι υποχρεωτική και για τις επιχειρήσεις που τηρούν απλογραφικά βιβλία, οι οποίες θα καταχωρούν τα δεδομένα των βιβλίων τους με βάση την προτεινόμενη περιγραφή των λογαριασμών που περιγράφονται στον πίνακα αυτό. Για τις περιπτώσεις που η καταχώρηση ενός κωδικού του εντύπου προϋποθέτει την προηγούμενη καταχώριση υποπίνακα (υπάρχει σχετική ένδειξη δίπλα από την περιγραφή του κωδικού) για να αντιμετωπιστούν προβλήματα που πιθανόν θα προκύψουν κατά την πρώτη χρήση του παρόντος εντύπου λόγω αναντιστοιχίας των δεδομένων των βιβλίων με τα ζητούμενα, υπάρχει και η ένδειξη «λοιπά». Στους κωδικούς 161, 261, 361 και 461 «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» καταχωρούνται τα έσοδα από την κύρια δραστηριότητα της επιχείρησης, με περαιτέρω ανάλυση με βάση τη σχετική κατηγοριοποίηση του αντίστοιχου εσωτερικού υποπίνακα. Ειδικότερα, στον κωδικό 002 του υποπίνακα Ζ1, αναγράφεται η αξία των χονδρικών πωλήσεων των εμπορευμάτων που εμπίπτουν στην παράγραφο 5 του άρθρου 39α του Κώδικα Φ.Π.Α. (ν.2859/2000) και προσδιορίζονται στην ΠΟΛ.1150/2017 εγκύκλιο, ανεξάρτητα εάν η πώλησή τους έχει επιβαρυνθεί ή όχι με Φ.Π.Α. Στον κωδικό 004 του ίδιου υποπίνακα Ζ1, αναγράφεται η /// 113

114 αξία των λιανικών πωλήσεων των εμπορευμάτων που εμπίπτουν στην παράγραφο 5 του άρθρου 39α του Κώδικα Φ.Π.Α. (ν.2859/2000) και προσδιορίζονται στην ΠΟΛ.1150/2017 εγκύκλιο και με τις σχετικές διατάξεις οι εν λόγω πωλήσεις θα πρέπει να έχουν επιβαρυνθεί με Φ.Π.Α. Οι κωδικοί 181, 281, 381 και 481 «Παροχές σε εργαζόμενους», 185, 285, 385 και 485 «Διάφορα λειτουργικά έξοδα», 198, 298, 398 και 498 «Λοιπά» για τους αντίστοιχους τέσσερις κλάδους δραστηριότητας, αναλύονται σε επιμέρους εσωτερικούς υποπίνακες για την πληρέστερη αποτύπωση των πληροφοριών αυτών, των οποίων η συμπλήρωση είναι υποχρεωτική. Επισημαίνεται ότι εξαιρετικά το φορολογικό έτος 2017 η καταχώρηση στους υποπίνακες του πίνακα Ζ' θα πραγματοποιείται με βάση τα δεδομένα των βιβλίων των επιχειρήσεων εφόσον προκύπτουν ευχερώς και είναι εφικτή η καταχώρηση με βάση την ανάλυση του νέου εντύπου Ε3. Ειδικά για τους αγρότες του ειδικού καθεστώτος και τους αφανείς αγρότες χωρίς Κ.Α.Δ. (κωδ.009 με ένδειξη (2 ή 3)) οι πωλήσεις των αγροτικών προϊόντων θα συμπληρώνονται στον κωδικό 361, ενώ οι αγροτικές επιδοτήσεις που λαμβάνονται υπόψη στον προσδιορισμό του κέρδους από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα θα συμπληρώνονται στον κωδικό 362, όπως έχει ήδη αναλυθεί στον πίνακα Γ2 της παρούσας. Επισημαίνεται ότι στα πάσης φύσεως έσοδα των επιχειρήσεων περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι κάθε είδους επιχορηγήσεις, αποζημιώσεις στα πλαίσια της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Οι επιδοτήσεις - επιχορηγήσεις, πλην των αγροτικών, αναγράφονται στον Πίνακα Ζ' ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ (Απλογραφικά - Διπλογραφικά Βιβλία) και συγκεκριμένα στον υποπίνακα Ζ'3 (Λοιπά πληροφοριακά στοιχεία) στους κωδικούς 197, 297 και 497 «Επιδοτήσεις - Επιχορηγήσεις για επενδυτικούς σκοπούς - κάλυψη δαπανών» για την Εμπορική δραστηριότητα, την Παραγωγική δραστηριότητα και την Παροχή Υπηρεσιών, αντίστοιχα. Για τις επιχορηγήσεις που εισπράττονται στο πλαίσιο αναπτυξιακών νόμων (π.χ. ν.1892/1990, ν.3299/2004) συνεχίζουν να ισχύουν όσα ειδικότερα ορίζονται στις σχετικές διατάξεις καθώς και οι οδηγίες που έχουν δοθεί για την εφαρμογή τους, ενώ οι επιχορηγήσεις που καταβάλλονται για την κάλυψη συγκεκριμένων δαπανών, αυτές δεν προσαυξάνουν τα έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά αποτελούν μειωτικό στοιχείο του κόστους της δαπάνης που επιχορηγήθηκε (π.χ. οι επιχορηγήσεις από τον ΟΑΕΔ για την καταπολέμηση της ανεργίας αποτελούν μειωτικό στοιχείο της δαπάνης για αμοιβές προσωπικού) (σχετ. ΠΟΛ.1059/2015 εγκύκλιος). ΠΙΝΑΚΑΣ Η'. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΘΑΡΩΝ ΚΕΡΔΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (παρ.23 άρθρου 72 ν.4172/2013) Ο Πίνακας αυτός παραμένει ο ίδιος με το προηγούμενο έντυπο. Για τη συμπλήρωσή του εξακολουθούν να ισχύουν οι οδηγίες που έχουν δοθεί με την ΠΟΛ.1043/2017 εγκύκλιό μας. Β. Κατάσταση Φορολογικής Αναμόρφωσης Στην κατάσταση αυτή που συνυποβάλλεται με το έντυπο Ε3, κατά περίπτωση, ο πίνακας της «ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΠΟΔΟΘΕΝΤΩΝ ΚΑΙ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΩΝ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΩΝ ΦΟΡΩΝ (ΦΠΑ κ.τ.λ)» δεν υπάρχει πλέον και έχει αντικατασταθεί από υπεύθυνη δήλωση του λογιστή φοροτεχνικού της επιχείρησης, ο οποίος βεβαιώνει την ορθή υποβολή των ως άνω δηλώσεων παρακρατούμενων φόρων εισοδήματος και απόδοσης έμμεσων φόρων, στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων της παρ.3 του άρθρου 38 του ν. 2873/2000. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ 114 ///

115 ΙΙ. ΚΦΔ (Ν. 4174/2013) Αριθμ. πρωτ.: Γ.Δ.Φ.Δ ΕΞ 2018 Ανάγκη υλοποίησης της ΠΟΛ 1159/2017 Αθήνα 26/3/2018 ΣΧΕΤ: 1. Το υπ αρ. πρωτ. ΓΔΦΔ ΕΞ 2018 / έγγραφό μας 2. Το υπ αρ. πρωτ. ΔΕΑΦ Β ΕΞ 2018/ έγγραφό της Διεύθυνσης Εφαρμογής Άμεσης Φορολογίας Σε συνέχεια του ως υπ αρ. 1 σχετικού εγγράφου μας και λαμβάνοντας υπόψη και το υπ αρ. 2 σχετικό έγγραφο της Διεύθυνσης Εφαρμογής Άμεσης Φορολογίας διευκρινίζεται, πως λόγω της άμεσης ανάγκης υλοποίησης της ΠΟΛ.1159/2017, η «θέση σε εκκαθάριση» στο μηχανογραφικό σύστημα να εμφανίζεται την επόμενη μέρα της «δηλούμενης» μεταβολής (διακοπής). Άλλωστε η ένδειξη αυτή στο μηχανογραφικό σύστημα δεν αποτελεί πραγματική αναβίωση του νομικού προσώπου ή της οντότητας, παρά μόνο πρακτική ανάγκη που προκύπτει για τους φορολογουμένους που υπέβαλαν εσφαλμένα δήλωση διακοπής νομικών προσώπων ή οντοτήτων ενώ είχαν εκκρεμότητες και πραγματοποιείται για τους σκοπού της εκκαθάρισης του νομικού προσώπου και μόνο. Συνεπώς η συστημική αυτή δυνατότητα δύναται να πραγματοποιηθεί κατά την επόμενη ημέρα από την ήδη καταχωρισθείσα διακοπή. Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΑΪΤΗΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΔΕΛ Α ΕΞ 2018 Τροποποίηση της αριθμ. ΔΕΛ Β ΕΞ 2017/ (Β 4640) απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων περί καθορισμού του αριθμού φορολογικών ελέγχων που θα διενεργηθούν κατά το έτος 2018, όπως ισχύει. (ΦΕΚ Τεύχος Β 1086/ ) Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 26 του ν. 4174/2013 (Α 170), όπως ισχύει. 2. Τις διατάξεις του Κεφαλαίου Α «Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων» του ν. 4389/2016 (Α 94) και ειδικότερα των άρθρων 1, 2, 7, 13, 14, 17 και 41, όπως ισχύουν. 3. Τις διατάξεις των άρθρων 387, 389, 390, 397 και 398 του Κεφαλαίου Δ «Σύσταση Διεύθυνσης Ερευνών Οικονομικού Εγκλήματος και συναφείς διατάξεις» του ν. 4512/2018 (Α 5). 4. Τις διατάξεις του άρθρου 17Α του ν. 2523/1997 (Α 179), όπως ισχύει. 5. Τις διατάξεις του άρθρου 61 του ν. 4410/2016 (Α 141), όπως ισχύει. 6. Την με αριθμ. 1738/2017 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ. 7. Τις με αριθμ. 2934/2017 και 2935/2017 αποφάσεις του Β Τμήματος του ΣτΕ. 8. Τη με αριθμ. 268/2017 Γνωμοδότηση της Α Τακτικής Ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία έγινε αποδεκτή με επισημειωματική επ αυτής πράξη από τον Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων και κοινοποιήθηκε με την με αριθμ. ΠΟΛ 1192/ Την με αριθμ. πρωτ. Δ. ΟΡΓ. Α ΕΞ 2017/ (Β 968) απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)», όπως τροποποιήθηκε, συμπληρώθηκε και ισχύει. 10. Την αριθμ. Δ6Α ΕΞ 2013/ (Β 130 και Β 372) απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Υφυπουργού Οικονομικών «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον Γενικό Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», όπως συμπληρώθηκε, τροποποιήθηκε και ισχύει, σε συνδυασμό με τις διατάξεις της υποπαραγράφου α της παρ. 3 του άρθρου 41 του ν. 4389/ Την με αριθμ. 1/ (18/Υ.Ο.Δ.Δ./ ) /// 115

116 πράξη Υπουργικού Συμβουλίου «Επιλογή και διορισμός Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών» σε συνδυασμό με τις διατάξεις της παραγράφου 10 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016, όπως ισχύουν, και την αριθμ. 39/3/ (Υ.Ο.Δ.Δ. 689) απόφαση του Συμβουλίου Διοίκησης της Α.Α.Δ.Ε. «Ανανέωση της θητείας του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε.». 12. Την με αριθμ. ΔΕΛ Β ΕΞ 2018/ (Β 63) κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Οικονομικών και του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. «Επιστροφή υποθέσεων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) στις αρμόδιες Εισαγγελικές και Δικαστικές Αρχές, κατ εφαρμογή των διατάξεων άρθρου 389 του ν. 4512/2018 (Α 5) «Ρυθμίσεις για την εφαρμογή των Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων του Προγράμματος οικονομικής Προσαρμογής και άλλες διατάξεις»». 13. Την με αριθμ. πρωτ. Δ. ΟΡΓ. Α ΕΞ 2017/ (Β 2743) απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και εξουσιοδότηση υπογραφής Με εντολή Διοικητή σε όργανα της Φορολογικής Διοίκησης», όπως ισχύει. 14. Την με αριθμ. ΔΕΛ Β ΕΞ 2017/ (Β 4640) απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων περί καθορισμού του αριθμού φορολογικών ελέγχων που θα διενεργηθούν κατά το έτος Την με αριθμ. Δ.Σ.Σ. Α ΕΞ 2018/ (Β 571) απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων περί καθορισμού στόχων έτους 2018 για τις Υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.). 16. Το Επιχειρησιακό Σχέδιο Έτους 2018 της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης της Α.Α.Δ.Ε Τις εκκρεμείς υποθέσεις ελέγχου, που εμφανίζονται στο Ο.Π.Σ. Elenxis την και ώρα 14:32 και λοιπές υποθέσεις. 18. Τον αριθμό των ελεγκτών κατά το χρόνο έκδοσης της παρούσας και τον αριθμό των διενεργηθέντων ελέγχων κατά το προηγούμενο έτος Tην ανάγκη αξιολόγησης των εκκρεμών υποθέσεων ελέγχου και την προτεραιοποίηση αυτών που παρουσιάζουν μεγαλύτερη παραβατικότητα και εισπραξιμότητα, με βάση αντικειμενικά κριτήρια ανάλυσης κινδύνου και στοιχεία από εσωτερικές και εξωτερικές πηγές πληροφόρησης, σε συνδυασμό με τους περιορισμένους ελεγκτικούς πόρους, με στόχο την αποτελεσματικότητα του φορολογικού ελεγκτικού μηχανισμού και τη διασφάλιση των δημοσίων εσόδων. 20. Τη μελέτη εντοπισμού ανάλυσης και αξιολόγησης κινδύνων, η οποία συντάχθηκε διακεκριμένα ανά κατηγορία ελεγκτικών υπηρεσιών σε ομάδες φορολογουμένων με ομοειδή χαρακτηριστικά. 21. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Προϋπολογισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), αποφασίζουμε: Μετά την παράγραφο 2 της με αριθμ. ΔΕΛ Β ΕΞ 2017/ (Β 4640) απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων περί καθορισμού του αριθμού των φορολογικών ελέγχων που θα διενεργηθούν εντός του έτους 2018 κατά προτεραιότητα, από τις Ελεγκτικές Υπηρεσίες Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ., Κ.Ε.ΦΟ.ΜΕ.Π. και Δ.Ο.Υ., προστίθενται παράγραφοι ως εξής: «3. Οι υποθέσεις που ελέγχονται κατά προτεραιότητα επιλέγονται βάσει κριτηρίων ανάλυσης κινδύνων χρησιμοποιώντας δεδομένα από εσωτερικές και εξωτερικές πηγές πληροφόρησης που είναι διαθέσιμα ηλεκτρονικά στην Α.Α.Δ.Ε. Οι προτεραιοποιημένες προς έλεγχο υποθέσεις κατατάσσονται ανά ελεγκτική υπηρεσία, σε φθίνουσα σειρά ταξινόμησης με βάση την τελική μοριοδότησή τους, βάσει αυτοματοποιημένου μοντέλου αντικειμενικής αξιολόγησης υποθέσεων ως Παράρτημα Ι της παρούσας, κατόπιν εφαρμογής κριτηρίων ανάλυσης κινδύνων, τα οποία δεν δημοσιοποιούνται. Έλεγχοι που διενεργήθηκαν μέχρι τη δημοσίευση της παρούσας, μειώνουν τον αριθμό των υπολοίπων υποθέσεων που πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι την Από το σύνολο των εκκρεμών υποθέσεων εκάστης ελεγκτικής υπηρεσίας ελέγχονται, κατά προτεραιότητα, οι υποθέσεις που συγκεντρώνουν την υψηλότερη μοριοδότηση, ακολουθώντας φθίνουσα σειρά ταξινόμησης μέχρι την επίτευξη της συνολικής ετήσιας στοχοθεσίας εκάστης ελεγκτικής υπηρεσίας βάσει του Επιχειρησιακού Σχεδίου έτους 2018, ως προς τον αριθμό των υποθέσεων που πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι Έλεγχοι που εντάσσονται στο προβλεπόμενο στις διατάξεις της περ. β της παρ. 2 του άρθρου 26 του ν. 4174/2013 (Κ.Φ.Δ.) ποσοστό (75%) δύνανται να επεκτείνονται στα δύο προηγούμενα πέραν της τελευταίας τριετίας φορολογικά έτη ή χρήσεις, βάσει των ειδικότερων οριζομένων στο Παράρτημα ΙΙ (Γ.2) της παρούσας, συνεκτιμώντας εν συνεχεία και τα οριζόμενα στο τελευταίο εδάφιο της επόμενης παραγράφου. Σε κάθε περίπτωση κάλυψης των στόχων του Επιχειρησιακού Σχεδίου έτους 2018, διενεργούνται έλεγχοι υποθέσεων επιπλέον των στόχων σύμφωνα με τη φθίνουσα σειρά ταξινόμησης. 116 ///

117 Το αρχείο των «Προτεραιοποιημένων υποθέσεων 2018» αναρτάται στην εφαρμογή Discoverer Viewer του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (Ο.Π.Σ.) Elenxis της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, ανά ελεγκτική υπηρεσία. 4. Οι προϊστάμενοι των ελεγκτικών υπηρεσιών, εφόσον από τα στοιχεία ή τις πληροφορίες που έχουν στη διάθεση τους και σε συνδυασμό με τις ισχύουσες διατάξεις, κρίνουν ότι συντρέχει βάσιμος λόγος ελέγχου κατά προτεραιότητα υποθέσεων μη προτεραιοποιημένων κατά τις διατάξεις της παραγράφου 3 της παρούσας, υποχρεούνται, το αργότερο εντός είκοσι (20) ημερών από την ανάρτηση των προτεραιοποιημένων υποθέσεων της υπηρεσίας τους, να εισάγουν την προκρινόμενη υπόθεση σε σειρά κατάταξης ανάλογα με τη σημαντικότητά της, συνεκτιμώντας και τη σοβαρότητα των υποθέσεων που ανακατατάσσονται. Τα οριζόμενα στο προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζονται και για υποθέσεις που δημιουργήθηκαν από τις μέχρι την ανάρτηση στο Ο.Π.Σ. Elenxis των προτεραιοποιημένων υποθέσεων, καθώς και για υποθέσεις που βρίσκονται στις ελεγκτικές υπηρεσίες και οι οποίες δεν απεικονίζονται στο Ο.Π.Σ. Elenxis (όπως πληροφοριακά δελτία, εκθέσεις των Υ.Ε.Δ.Δ.Ε., πληροφοριακές εκθέσεις της Ε.Γ. Σ.Δ.Ο.Ε.). Προς τούτο, συνεκτιμώνται ενδεικτικά η γενεσιουργός αιτία, η δυνατότητα είσπραξης των προσδοκώμενων ποσών βεβαίωσης και η σοβαρότητα εν γένει της υπόθεσης. 5. Ανεξάρτητα από την προτεραιοποίησή τους ή μη ολοκληρώνονται άμεσα οι κάτωθι υποθέσεις προς έλεγχο: α) Υποθέσεις που αφορούν σε εκθέσεις έρευνας τωνυ.ε.δ.δ.ε. β) Υποθέσεις που αφορούν σε πορισματικές εκθέσεις που διαβιβάζονται στην Α.Α.Δ.Ε. από τη Διεύθυνση Ερευνών Οικονομικού Εγκλήματος κατ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 387 του ν. 4512/2018. γ) Υποθέσεις που αφορούν σε επιστροφές φόρων. δ) Υποθέσεις που αφορούν σε έλεγχο βάσει δείγματος, δικαιούχων που έτυχαν επιστροφής Φ.Π.Α., καθώς και δικαιούχων νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων που έτυχαν επιστροφής φόρου εισοδήματος, χωρίς έλεγχο. ε) Υποθέσεις για τις οποίες έχει εκδοθεί σημείωμα διαπιστώσεων με τα αποτελέσματα του φορολογικού ελέγχου και προσωρινός προσδιορισμός φόρων και προστίμων κατά τη δημοσίευση της παρούσας. στ) Υποθέσεις για τις οποίες επίκειται η έκδοση σημειώματος διαπιστώσεων και προσωρινού προσδιορισμού φόρου και προστίμου, συνεκτιμώντας αιτιολογημένα στο Ο.Π.Σ. Elenxis και τα οριζόμενα στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 4 της παρούσας. ζ) Υποθέσεις που προέκυψαν από εισαγγελικές παραγγελίες, εντολές ανακριτικών και προανακριτικών πράξεων, περιλαμβανομένων αιτημάτων και εντολών διενέργειας φορολογικών ελέγχων που έχουν προκύψει από εντολή οποιασδήποτε Εισαγγελικής ή Δικαστικής Αρχής, των οποίων ο έλεγχος βρίσκεται σε τελικό στάδιο την κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 389 του ν. 4512/2018, ήτοι κατά την ως άνω ημερομηνία έχει εκδοθεί προσωρινός διορθωτικός προσδιορισμός φόρου ή αίτημα παροχής πληροφοριών του άρθρου 14 του Κ.Φ.Δ.. η) Υποθέσεις των Δ.Ο.Υ και Υ.Ε.Δ.Δ.Ε. που αφορούν σε διενέργεια μερικού επιτόπιου ελέγχου διαπίστωσης της εκπλήρωσης των φορολογικών υποχρεώσεων, της τήρησης των βιβλίων και της έκδοσης των φορολογικών στοιχείων, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, για φορολογουμένους που ασκούν οποιαδήποτε δραστηριότητα ή διακινούν αγαθά. θ) Υποθέσεις που αφορούν σε διασταυρωτικούς ελέγχους ενδοκοινοτικών συναλλαγών (VIES), υποθέσεις πολυμερών (ταυτόχρονων) ελέγχων που διενεργούνται από ελληνικές και αλλοδαπές φορολογικές αρχές, υποθέσεις διενέργειας ελέγχου στο πλαίσιο επανάληψης διαδικασίας καθώς και σε εκτέλεση προδικαστικής απόφασης. Οι έλεγχοι της παρούσας παραγράφου λαμβάνονται υπόψη στη στοχοθεσία των ελέγχων, πλην αυτών της ως άνω περίπτωσης (η). 6. Νέες υποθέσεις που εισάγονται στην ελεγκτική υπηρεσία δύνανται να μοριοδοτούνται σε μεταγενέστερα χρονικά διαστήματα με βάση τα κριτήρια ανάλυσης κινδύνων του Παραρτήματος Ι της παρούσας ή με νέα, ίσης συνολικής μοριοδότησης, κριτήρια και αναταξινομούνται στον κατάλογο των προτεραιοποιημένων /// 117

118 υποθέσεων κατά φθίνουσα σειρά, βάσει της μοριοδότησης που έλαβαν και του βαθμού εξέλιξης της ελεγκτικής διαδικασίας των αρχικά προτεραιοποιημένων υποθέσεων σύμφωνα με τα ανωτέρω. Τα οριζόμενα στην παράγραφο 4 της παρούσας εφαρμόζονται αναλόγως και για τις νέες υποθέσεις. 7. Από τις υποθέσεις που ελέγχονται κατά προτεραιότητα σύμφωνα με τα ανωτέρω, οι προϊστάμενοι των ελεγκτικών υπηρεσιών προτεραιοποιούν και προβαίνουν στην έκδοση πράξεων διορθωτικού προσδιορισμού φόρων και προστίμων, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 28 του ν. 4174/2013, ως κάτωθι: α) για ελεγχόμενες χρήσεις 2002 και μετά, με βάση τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθ. 84 του ν. 2238/1994 (μη υποβολή δήλωσης στη φορολογία εισοδήματος), β) για ελεγχόμενες χρήσεις 2007 και μετά, με βάση τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθ. 84 και της περ. α της παρ. 2 του άρθ. 68 του ν. 2238/1994 (συμπληρωματικά στοιχεία), γ) για ελεγχόμενες χρήσεις 2012 και 2013, με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθ. 84 του ν. 2238/1994 και για φορολογικά έτη 2014 και μετά με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 36 του ν. 4174/2013 (πενταετής παραγραφή). Τα παραπάνω ισχύουν για τις φορολογίες εισοδήματος και Κ.Β.Σ., καθόσον για τις φορολογίες Φ.Π.Α., κεφαλαίου και τελών χαρτοσήμου ισχύουν διαφορετικοί χρόνοι παραγραφής. 8. Η Διεύθυνση Ελέγχων, δύναται να διαβιβάζει δείγμα υποθέσεων που έχουν προτεραιοποιηθεί από τους προϊσταμένους των ελεγκτικών υπηρεσιών, το οποίο δεν μπορεί να υπερβεί συνολικά το 5% αυτών, στη Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων για τις δικές της ενέργειες κατά λόγο αρμοδιότητας.». Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, πλην των παραρτημάτων Ι και ΙΙ. ΠΟΛ.1055/2018 Παροχή οδηγιών για την εφαρμογή της Απόφασης Υπουργού Οικονομικών ΠΟΛ 1223/ (Β' 4643) σχετικά με τη ρύθμιση οφειλών προς το Δημόσιο έως πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ - Κοινοποίηση των διατάξεων του άρθρου 60 του ν. 4520/2018 (Α' 30), με το οποίο αντικαταστάθηκε η παράγραφος 21 του άρθρου 15 του ν. 4469/2017 (Α' 62) Αθήνα, 23 Μαρτίου 2018 Με την παρούσα εγκύκλιο παρέχονται οδηγίες για την ενιαία εφαρμογή των διατάξεων της Απόφασης Υπουργού Οικονομικών ΠΟΛ.1223/2017 με θέμα «Εξειδίκευση των κριτηρίων για τη διαμόρφωση λύσεων ρύθμισης οφειλών προς το Δημόσιο έως ευρώ κατά την παρ. 21 του άρθρου 15 του ν. 4469/2017, καθορισμός της μεθοδολογίας για τον προσδιορισμό του ύψους και του αριθμού των δόσεων βάσει αυτών, εξαίρεση οφειλών από τις λύσεις ρύθμισης και ρύθμιση κάθε άλλου ειδικότερου θέματος για την εφαρμογή αυτής». Επιπροσθέτως, κοινοποιούνται, ως συνημμένες στην παρούσα εγκύκλιο, οι διατάξεις του άρθρου 60 του ν. 4520/2018 (Α' 30) περί τροποποίησης του άρθρου 15 του ν. 4469/2017 (Α' 62), οι οποίες ισχύουν από 22/2/2018 σύμφωνα με το άρθρο 66 του ν. 4520/2018. Με την παράγραφο 1 του κοινοποιούμενου άρθρου αντικαθίσταται η παρ. 21 του άρθρου 15 του ν. 4469/2017 (Α' 62), ενώ στην παράγραφο 2 αυτού ορίζεται ότι οι κανονιστικές πράξεις που έχουν εκδοθεί κατ' εξουσιοδότηση της παρ. 21 του άρθρου 15 του ν. 4469/2017 πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 4520/2018, όπως η Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017, διατηρούνται σε ισχύ. Α. Πεδίο εφαρμογής 1. Οφειλέτες Στη ρύθμιση, όπως προκύπτει από την παράγραφο 1 του άρθρου 2 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017, μπορούν να υπαχθούν: 118 ///

119 α) Φυσικά πρόσωπα με πτωχευτική ικανότητα ή νομικά πρόσωπα που αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (άρθρα 21 και 47 του ν. 4172/2013, Α'167) και έχουν φορολογική κατοικία στην Ελλάδα, εφόσον πληρούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας που ορίζονται στο άρθρο 3 του ν. 4469/2017, δεν εμπίπτουν στις εξαιρέσεις που προβλέπονται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 2 του ίδιου νόμου και συντρέχει τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες δυο περιπτώσεις: i. Οι συνολικές οφειλές προς όλους τους πιστωτές δεν υπερβαίνουν το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ. Επισημαίνεται ότι κατά τον υπολογισμό του ύψους των συνολικών οφειλών του αιτούντος δεν λαμβάνονται υπόψη οφειλές που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4469/2017 (κατ' αντιστοιχία με τα οριζόμενα στην περίπτωση β' της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του νόμου αυτού, που αναφέρεται σε «προς ρύθμιση» οφειλές), δηλαδή οφειλές προς όλους τους πιστωτές από 1/1/2017 και μετά καθώς και τυχόν άλλες εξαιρούμενες οφειλές, όπως π.χ. οι οφειλές από ανακτήσεις παράνομων κρατικών ενισχύσεων κατά την παράγραφο 7 του άρθρου 2 του ν. 4469/2017 (οι οποίες εξαιρούνται και από την παρούσα ρύθμιση της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017). ii. Οι συνολικές οφειλές προς όλους τους πιστωτές δεν υπερβαίνουν το ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ, εκ των οποίων ποσοστό άνω του του ογδόντα πέντε τοις εκατό (85%) είναι οφειλές προς το Δημόσιο. Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση (i), για τον υπολογισμό του ύψους των συνολικών οφειλών του αιτούντος δεν λαμβάνονται υπόψη οφειλές του αιτούντος που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4469/2017. β. Φυσικά πρόσωπα που αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (N.4172/2013), αλλά δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν κάνει έναρξη εργασιών και έχουν φορολογική κατοικία στην Ελλάδα, πληρούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας που ορίζονται στο άρθρο 3 του ν. 4469/2017 και δεν εμπίπτουν στις εξαιρέσεις που προβλέπονται στην περίπτωση γ της παραγράφου 2 και στις περιπτώσεις γ και δ της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του ιδίου νόμου, εφόσον οι προς ρύθμιση οφειλές τους προς το Δημόσιο δεν υπερβαίνουν το ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ, ανεξαρτήτως ύψους τυχόν οφειλών προς λοιπούς πιστωτές. Για τον υπολογισμό του ύψους των οφειλών προς το Δημόσιο λαμβάνονται υπόψη μόνο οι οφειλές που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας ρύθμισης, σύμφωνα με τις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 2 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017, ήτοι βεβαιωμένες έως 31/12/2016, με τις εξαιρέσεις που προβλέπονται στις ανωτέρω διατάξεις (βλ. κατωτέρω στην ενότητα 2 «Οφειλές»). Βασικές επισημάνσεις: 1. Για τον έλεγχο ένταξης ή μη ενός οφειλέτη σε μία από τις ανωτέρω κατηγορίες με βάση το όριο οφειλών λαμβάνεται υπόψη η προς ρύθμιση βασική βεβαιωμένη οφειλή, ληξιπρόθεσμη ή μη, πλέον των επ' αυτής προσαυξήσεων ή τόκων εκπρόθεσμης καταβολής, όπως έχουν διαμορφωθεί κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/ Στο όριο των οφειλών συγκαταλέγονται και οι τυχόν βεβαιωμένες στο Δημόσιο μέχρι την οφειλές υπέρ τρίτων καθώς και αυτές υπέρ του αλλοδαπού δημοσίου στο πλαίσιο της αμοιβαίας συνδρομής. 3. Δεδομένου ότι σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 2 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 η υπαγωγή στην εν λόγω ρύθμιση συνεπάγεται την αυτοδίκαιη απώλεια τυχόν υφιστάμενων ρυθμίσεων για τις ίδιες οφειλές, κατά τον έλεγχο ένταξης ή μη ενός οφειλέτη σε μία από τις ανωτέρω κατηγορίες με βάση το όριο οφειλών, λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ύψος των ρυθμισμένων οφειλών κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017, όπως θα είχε διαμορφωθεί αν είχε ήδη λάβει χώρα απώλεια των ρυθμίσεων, δηλαδή χωρίς τις απαλλαγές, διαγραφές ή το «πάγωμα» προσαυξήσεων ή τόκων εκπρόθεσμης καταβολής που τυχόν προβλέπονται στο πλαίσιο των υφιστάμενων ρυθμίσεων, ήτοι το υπόλοιπο της βασικής βεβαιωμένης οφειλής που έχει υπαχθεί στη ρύθμιση πλέον των επ' αυτού προσαυξήσεων ή τόκων εκπρόθεσμης καταβολής, υπολογιζόμενων σύμφωνα με τους όρους της αρχικής βεβαίωσης μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/ /// 119

120 2. Οφειλές α. Στη ρύθμιση της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 υπάγονται οφειλές προς το Δημόσιο που είναι ήδη βεβαιωμένες κατά την 31η/12/2016, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων-Κ.Ε.Δ.Ε. (ν.δ. 356/1974), του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013) και του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα (ν. 2960/2001), καθώς και οφειλές υπέρ τρίτων πιστωτών και υπέρ αλλοδαπού Δημοσίου που βεβαιώνονται και εισπράττονται από τη Φορολογική Διοίκηση σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε. ή του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013), εφόσον έχουν ήδη βεβαιωθεί κατά την ανωτέρω ημερομηνία, με τις προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής κατά το χρόνο υπαγωγής στη ρύθμιση. β. Από τη ρύθμιση εξαιρούνται: i. Οφειλές που έχουν ρυθμιστεί με οριστική δικαστική απόφαση ή δικαστικό συμβιβασμό κατά τις διατάξεις του νόμου 3869/2010 (Α' 130), ακόμα κι αν ακολούθησε έκπτωση του οφειλέτη για οποιονδήποτε λόγο. Επισημαίνεται ότι η ρύθμιση των οφειλών αυτών στο πλαίσιο της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 αποκλείεται μόνο σε περίπτωση που στον ν. 3869/2010 έχει υπαχθεί ο ίδιος ο οφειλέτης-αιτών που νομιμοποιείται να υποβάλλει αίτηση ρύθμισης κατά την Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 σύμφωνα με το άρθρο 2 αυτής (βλ. ανωτέρω στο κεφάλαιο 1 της παρούσας ενότητας). Αντίθετα, σε περίπτωση που η δικαστική ρύθμιση του ν. 3869/2010 αφορά συνυπόχρεο με τον οφειλέτη πρόσωπο, δεν υφίσταται κώλυμα για τη ρύθμιση των οφειλών αυτών κατά τις διατάξεις της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 τόσο ως προς τον οφειλέτη-αιτούντα όσο και ως προς τυχόν άλλο συνυπόχρεο πρόσωπο που υποβάλλει την αίτηση υπαγωγής στη ρύθμιση της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 από κοινού με αυτόν, δεδομένου ότι η δικαστική ρύθμιση του ν. 3869/2010 έχει υποκειμενική ισχύ (βλ. άρθρο 12 ν. 3869/2010). Για παράδειγμα, σε περίπτωση υποβολής αίτησης ρύθμισης κατά την Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 από εμπορική εταιρεία που πληροί τις προϋποθέσεις υπαγωγής σε αυτήν, στη ρύθμιση θα ενταχθούν και οφειλές που τυχόν έχουν ήδη ρυθμιστεί με τη διαδικασία του ν. 3869/2010 στο πρόσωπο του διοικούντος την εταιρεία, ως εις ολόκληρον ευθυνόμενου με αυτήν. Σε περίπτωση που η αίτηση για ρύθμιση οφειλών που έχουν ήδη ρυθμιστεί κατά το ν. 3869/2010 συνυποβληθεί από το πρόσωπο που έχει υπαχθεί στον ανωτέρω νόμο, τα ευεργετήματα της ρύθμισης δεν επεκτείνονται σε αυτόν, για το λόγο δε αυτό δεν λαμβάνονται υπόψη τα περιουσιακά-εισοδηματικά στοιχεία του εν λόγω συνοφειλέτη για τη διαμόρφωση των λύσεων ρύθμισης της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017. ii. Οφειλές που αφορούν σε ανάκτηση κρατικών ενισχύσεων που χορηγήθηκαν με τη σύσταση ειδικών αφορολόγητων αποθεματικών σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 22 του ν. 4002/2011 ή σύμφωνα με άλλες ειδικές διατάξεις. 3. Άπαξ χορήγηση ρύθμισης Σύμφωνα με το άρθρο 1 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017, η ρύθμιση χορηγείται άπαξ ανά οφειλέτη. Β. Υποβολή αίτησης - συνυποβαλλόμενα δικαιολογητικά 1. Προθεσμία και τρόπος υποβολής της αίτησης Οι αιτήσεις για υπαγωγή στη ρύθμιση της ΠΟΛ.1223/2017 υποβάλλονται έως την 31η Δεκεμβρίου 2018 ηλεκτρονικά, μέσω της ιστοσελίδας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.). 2. Περιεχόμενο της αίτησης Η αίτηση υπέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986 και πρέπει να περιέχει: α. πλήρη στοιχεία του οφειλέτη και τυχόν συνοφειλετών που υποβάλλουν αυτήν από κοινού με τον οφειλέτη, β. τα στοιχεία που απαιτούνται για την αξιολόγηση της επιλεξιμότητας αυτού σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 4469/2017 και 120 ///

121 γ. κατάλογο όλων των πιστωτών του οφειλέτη και των οφειλόμενων ποσών ανά πιστωτή. Όσον αφορά τις οφειλές προς ιδιώτες πιστωτές και προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (εγκύκλιος Κ.Ε.Α.Ο. αρ.30/ ) πρέπει να γίνεται σαφής διάκριση μεταξύ αφενός των οφειλών που έχουν γεννηθεί έως τις 31/12/2016, με τους τόκους και προσαυξήσεις επ' αυτών έως την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, αφετέρου τυχόν μεταγενέστερων οφειλών. Όσον αφορά τις οφειλές προς το Δημόσιο και υπέρ τρίτων βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση, η ανωτέρω διάκριση γίνεται μεταξύ βεβαιωμένων μέχρι και τυχόν μεταγενέστερα βεβαιωμένων οφειλών. 3. Συνυποβαλλόμενα δικαιολογητικά α. Γενικά Η αίτηση συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα ακόλουθα δικαιολογητικά: i. Για τους οφειλέτες των περιπτώσεων υπό στοιχείο α της ενότητας Α.1. της παρούσας (φυσικά πρόσωπα με πτωχευτική ικανότητα και νομικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα), πιστοποιητικό από το αρμόδιο Πρωτοδικείο περί μη πτώχευσης του οφειλέτη, μη υπαγωγής αυτού σε διαδικασία εξυγίανσης κατ' άρθρα 99 επ. του ν. 3588/2007 ή ειδικής εκκαθάρισης κατ' άρθρο 106ια του ίδιου νόμου, όπως ίσχυε, ή συμφωνίας ρύθμισης ή ειδικής διαχείρισης κατ' άρθρα 62 επ. του ν. 4307/2014, ii. Για τους ίδιους ως άνω οφειλέτες υπό στοιχείο α της ενότητας Α.1. της παρούσας, πιστοποιητικό από το αρμόδιο Πρωτοδικείο, ότι δεν εκκρεμεί αίτηση για υπαγωγή του οφειλέτη σε μία από τις ανωτέρω (υπό στοιχείο i) διαδικασίες, iii. Για τους οφειλέτες της περίπτωσης υπό στοιχείο β της ενότητας Α.1. της παρούσας (φυσικά πρόσωπα χωρίς πτωχευτική ικανότητα), πιστοποιητικό από το Ειρηνοδικείο Αθηνών (Γενικό Αρχείο Αιτήσεων άρθρου 13 ν. 3869/2010) ότι δεν έχει εκδοθεί για τον οφειλέτη οριστική δικαστική απόφαση ρύθμισης οφειλών ή επικύρωσης δικαστικού συμβιβασμού κατά τις διατάξεις του νόμου 3869/2010. Σε περίπτωση που έχει εκδοθεί δικαστική απόφαση του ν. 3869/2010, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του οφειλέτη, ότι οι οφειλές που έχουν περιληφθεί στην αίτηση ρύθμισης δεν εμπίπτουν στην εξαίρεση της περίπτωσης α της παραγράφου 3 του άρθρου 2 της ΠΟΛ.1223/2017, δηλαδή δεν έχουν ρυθμιστεί με οριστική δικαστική απόφαση ή δικαστικό συμβιβασμό κατά το ν. 3869/2010. Δεδομένου ότι η αίτηση ρύθμισης υπέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986, κατά τα προαναφερθέντα, αρκεί η ανωτέρω δήλωση να περιλαμβάνεται στην αίτηση. Σε κάθε περίπτωση όμως, η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από επικυρωμένο αντίγραφο της αίτησης υπαγωγής στο ν. 3869/2010 και της δικαστικής απόφασης. iv. Για όλους τους οφειλέτες, αντίγραφο της τελευταίας εκδοθείσας δήλωσης ΕΝ.Φ.Ι.Α. - πράξης προσδιορισμού φόρου του έτους υποβολής της αίτησης και των τριών (3) προηγούμενων ετών, εφόσον έχουν εκδοθεί. v. Για οφειλέτες φυσικά πρόσωπα, οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους εμπράγματα δικαιώματα επί γηπέδων εκτός σχεδίου πόλης και οικισμού, συμπληρωμένο έντυπο υπολογισμού αξίας του γηπέδου (Α ΓΗΣ), vi. Για οφειλέτες νομικά πρόσωπα, πιστοποιητικό περί μη λύσης της εταιρείας από το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.), vii. Αντίγραφο ποινικού μητρώου γενικής χρήσης του οφειλέτη ή του πρόεδρου του διοικητικού συμβουλίου και του διευθύνοντος συμβούλου για ανώνυμες εταιρείες, του διαχειριστή για εταιρείες περιορισμένης ευθύνης και ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρείες, των ομόρρυθμων εταίρων και των διαχειριστών για προσωπικές εταιρείες. /// 121

122 β. Πρόσθετα δικαιολογητικά σε περίπτωση που οι προς ρύθμιση οφειλές προς το Δημόσιο υπερβαίνουν τις ευρώ Σε περίπτωση που οι προς ρύθμιση οφειλές προς το Δημόσιο υπερβαίνουν τις ευρώ κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, επιπροσθέτως, συνυποβάλλονται τα ακόλουθα δικαιολογητικά: i. Χρηματοοικονομικές καταστάσεις του άρθρου 16 του ν. 4308/2014 (Α' 251) των τελευταίων πέντε (5) περιόδων, οι οποίες πρέπει να είναι δημοσιευμένες, εφόσον προβλέπεται υποχρέωση σύνταξης ή/και δημοσίευσης αυτών ii. Προσωρινό ισοζύγιο τελευταίου μηνός τεταρτοβάθμιων λογαριασμών του αναλυτικού καθολικού της γενικής λογιστικής, εφόσον προβλέπεται η κατάρτισή του iii. Πρόσφατα πιστοποιητικά βαρών όλων των ακινήτων του οφειλέτη iv. Υπεύθυνη δήλωση του οφειλέτη με αναλυτική παράθεση των ανεξόφλητων υποχρεώσεων για τις οποίες υπάρχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις επί των ακινήτων αυτού, από την οποία πρέπει να προκύπτουν το ύψος του ανεξόφλητου χρέους, το είδος κάθε εμπράγματου δικαιώματος-εξασφάλισης και τα στοιχεία καταχώρησης/εγγραφής αυτού στο Υποθηκοφυλάκειο/Κτηματολόγιο, η περιγραφή του βεβαρημένου ακινήτου και ο πιστωτής που ενέγραψε το εμπράγματο δικαίωμα. Δεδομένου ότι η αίτηση ρύθμισης υπέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986, κατά τα προαναφερθέντα, αρκεί τα ανωτέρω στοιχεία να περιλαμβάνονται στην αίτηση. γ. Προσκόμιση επιπλέον δικαιολογητικών Το Δημόσιο δύναται να ζητήσει την υποβολή επιπλέον δικαιολογητικών, τα οποία κρίνει απαραίτητα για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας του οφειλέτη και για τη διαμόρφωση της πρότασης ρύθμισης. δ. Υποβολή δικαιολογητικών από συνοφειλέτες Τα ως άνω δικαιολογητικά πρέπει να προσκομίζονται και από τυχόν συνοφειλέτη που υποβάλλει από κοινού αίτηση με τον οφειλέτη. 4. Προθεσμία για τη συμπλήρωση / διόρθωση αίτησης και δικαιολογητικών Σε περίπτωση που το Δημόσιο διαπιστώσει ελλείψεις ή ανακρίβειες στην υποβληθείσα αίτηση, τα ανωτέρω στοιχεία και δικαιολογητικά, δύναται να τάξει εύλογη προθεσμία, η οποία δεν υπερβαίνει τις δέκα (10) εργάσιμες ημέρες, για τη συμπλήρωση ή διόρθωση αυτών και, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, να απορρίψει την αίτηση. Γ. Στοιχεία που εξετάζονται από το Δημόσιο για τη διαμόρφωση της πρότασης ρύθμισης Για την υποβολή πρότασης ρύθμισης από το Δημόσιο λαμβάνονται υπόψη το διαθέσιμο εισόδημα και η αξία των περιουσιακών στοιχείων κινητών και ακινήτων του οφειλέτη και των συνοφειλετών που συνυποβάλλουν την αίτηση. 1. Αξιολόγηση διαθέσιμου εισοδήματος α. Γενικά για την αξιολόγηση του διαθέσιμου εισοδήματος το Δημόσιο λαμβάνει υπόψη: i. Για νομικά πρόσωπα, είτε πρόκειται για τον οφειλέτη είτε για το συνοφειλέτη που υπέβαλε την αίτηση από κοινού με τον οφειλέτη, το μεγαλύτερο μεταξύ των κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (θετικό EBITDA) του τελευταίου έτους πριν από την υποβολή της αίτησης και του μέσου όρου των θετικών EBITDA της τελευταίας τριετίας. 122 ///

123 ii. Για φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, είτε πρόκειται για τον οφειλέτη είτε για το συνοφειλέτη που υπέβαλε την αίτηση από κοινού με τον οφειλέτη: το μεγαλύτερο μεταξύ των κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (θετικό EBITDA) του τελευταίου έτους πριν από την υποβολή της αίτησης και του μέσου όρου των θετικών EBITDA της τελευταίας τριετίας, αθροιστικά με το μέσο όρο των εσόδων από άλλες πηγές της τελευταίας τριετίας. iii. Για συνοφειλέτες φυσικά πρόσωπα μη επιτηδευματίες, το μέσο όρο του πραγματικού δηλωθέντος εισοδήματος (φορολογητέου ή μη) κατά τις τρεις τελευταίες φορολογικές περιόδους. Για τον προσδιορισμό του εισοδήματος συνοφειλετών, που θα ληφθεί υπόψη, αθροίζονται οι αντίστοιχες τιμές των προσώπων αυτών κατά το ποσοστό συνυπευθυνότητάς τους στις συνολικές προς ρύθμιση οφειλές όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί κατά το χρόνο εξέτασης της αίτησης, ήτοι βασική οφειλή κατά την ημερομηνία εξέτασης της αίτησης με τις προσαυξήσεις- τόκους που της αναλογούν έως την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. β. Ειδικότερα για τον υπολογισμό του διαθέσιμου εισοδήματος λαμβάνονται υπ'όψιν τα παρακάτω οικονομικά στοιχεία : i. Για Νομικά Πρόσωπα: Υπολογισμός EBITDA (προέλευση δεδομένων από τα φορολογικά έντυπα Ν και Ε3). Για Διπλογραφικά βιβλία: Διαφορά ποσών Κωδικών ( ) (εντύπου Ν) πλέον αθροίσματος ποσών κωδικών ( ) (εντύπου Ε3) και για Απλογραφικά βιβλία: Διαφορά ποσών Κωδικών ( ) (εντύπου Ν) πλέον αθροίσματος ποσών κωδικών( )(ε3) πλέον αθροίσματος ποσών κωδικών ( ) (εντύπου Ε3) έως το φορολογικό έτος 2016 και τους αντίστοιχους κωδικούς για φορολογικό έτος ii. Για Φυσικά Πρόσωπα επιτηδευματίες: iii. Υπολογισμός EBITDA (προέλευση δεδομένων από το φορολογικό έντυπο Ε3) Για Διπλογραφικά βιβλία: Άθροισμα ποσών Κωδικών ( ) και για Απλογραφικά βιβλία: Άθροισμα ποσών Κωδικών ( ) έως το φορολογικό έτος 2016 και τους αντίστοιχους κωδικούς για φορολογικό έτος Μέσος όρος των εσόδων από άλλες πηγές της τελευταίας τριετίας: Τα έσοδα από άλλες πηγές των προσώπων αυτών που προέρχονται από τους υποπίνακες Α' έως και Ε' του Πίνακα 4 του εντύπου Ε1, πλην των εσόδων των υποπινάκων Γ1 και Γ2 που έχουν αντληθεί από το Ε3 και έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί για τον παραπάνω υπολογισμό του EBITDA της επιχείρησης/φυσικού προσώπου. Επίσης, περιλαμβάνονται και τα λοιπά εισοδήματα (απαλλασσόμενα ή αυτοτελώς φορολογούμενα) του Πίνακα 6 του εντύπου Ε1. iv. Για συνοφειλέτες φυσικά πρόσωπα μη επιτηδευματίες: Τα πραγματικά εισοδήματα των φορολογουμένων που εμφανίζονται στους υποπίνακες Α' έως και Ε' του Πίνακα 4 του εντύπου Ε1, ανά κατηγορία, με βάση τη διάκριση του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Επίσης, άλλα πραγματικά εισοδήματα των φορολογουμένων τα οποία μπορεί να είναι είτε απαλλασσόμενα είτε αυτοτελώς φορολογούμενα, όπως εμφανίζονται στον Πίνακα 6 του εντύπου Ε1. 2. Αξιολόγηση περιουσιακών στοιχείων α. Ακίνητα: Εφόσον, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, οι προς ρύθμιση οφειλές προς το Δημόσιο υπερβαίνουν τις , λαμβάνεται υπόψη έκθεση εκτιμητή ακινήτων σύμφωνα με την περίπτωση (ιε) της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του ν.4469/2017, η οποία έχει συνταχθεί εντός έτους από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης και, σε περίπτωση που προσκομίζονται από οφειλέτη ή συνοφειλέτη περισσότερες εκθέσεις εκτιμητών, την πιο πρόσφατη. Τυχόν εκτίμηση αξίας ακινήτων που περιλαμβάνεται σε έκθεση εμπειρογνώμονα, σύμφωνα με την περίπτωση (ιδ) της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του ν. 4469/2017, λαμβάνεται υπόψη μόνο όταν βασίζεται σε έκθεση εκτιμητή ακινήτων. /// 123

124 Σε περίπτωση που δεν απαιτείται ή δεν προσκομίζεται έκθεση εκτιμητή ακινήτων, το Δημόσιο υπολογίζει ως αξία ακινήτων τη φορολογητέα αξία για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α., σύμφωνα με το ν. 4223/2013, από την τελευταία συντεθείσα δήλωση ΕΝ.Φ.Ι.Α. - πράξη προσδιορισμού φόρου. Για γήπεδα εκτός σχεδίου πόλης και οικισμού φυσικών προσώπων, για τα οποία δεν προσδιορίζεται αξία ΕΝ.Φ.Ι.Α. και δεν προσκομίζεται έκθεση εκτιμητή ακινήτων, το Δημόσιο υπολογίζει ως αξία ακινήτων την αντικειμενική αξία αυτών, όπως αυτή προκύπτει από τις διατάξεις του άρθρου 41α του ν. 1249/1982 (Α' 43) και της Απόφασης του Υπουργού Οικονομικών /2631/ΠΟΛ.1310/ (Β'1328). β. Κινητά: i. Όταν τα κινητά σχετίζονται με την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας του οφειλέτη ή συνοφειλέτη, όπως ενσώματα και άυλα πάγια πλην ακινήτων, αποθέματα, χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (π.χ. τίτλοι, μετρητά, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες καταθέσεις, μετοχές), λαμβάνεται υπόψη η αγοραία αξία, όπως προκύπτει είτε από πρόσφατη έκθεση οικονομολόγου, μέλους του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (Ο.Ε.Ε.) ή κατόχου άδειας λογιστή φοροτεχνικού Α' τάξης, προκειμένου για οφειλέτη που τηρεί διπλογραφικά βιβλία με ετήσιο κύκλο εργασιών έως και ευρώ ή απλογραφικά βιβλία, ή από πρόσφατη έκθεση ορκωτού ελεγκτή, προκειμένου για οφειλέτη που τηρεί διπλογραφικά βιβλία με ετήσιο κύκλο εργασιών μεγαλύτερο του ευρώ. Ως «πρόσφατη έκθεση» θεωρείται αυτή που έχει συνταχθεί εντός των τελευταίων δώδεκα μηνών πριν από την υποβολή της αίτησης. Σε περίπτωση που δεν προσκομίζεται η ως άνω έκθεση, λαμβάνεται υπόψη η αξία που αναφέρεται στην αίτηση του οφειλέτη. Για τον έλεγχο της δηλωθείσας αξίας σε αυτήν την περίπτωση το Δημόσιο δύναται να ζητήσει τυχόν διαθέσιμα συνοδευτικά έγγραφα. ii. Όταν τα κινητά δεν σχετίζονται με την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας και αφορούν σε κινητά μεγάλης αξίας, δηλαδή έκαστο εξ' αυτών υπερβαίνει τα και συνολικά εκτιμώμενα υπερβαίνουν τα , λαμβάνεται υπόψη η αξία που αναφέρεται στην αίτηση του οφειλέτη, για τον έλεγχο της οποίας το Δημόσιο δύναται να ζητήσει τυχόν διαθέσιμα συνοδευτικά έγγραφα και η οποία δεν μπορεί να υπολείπεται αυτής που αναγράφεται σε εν ισχύ σύμβαση ασφάλισής τους. iii. Όταν τα κινητά δεν σχετίζονται με την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας και αφορούν σε κινητά μικρής αξίας, λαμβάνεται υπόψη η αξία που αναφέρεται στην αίτηση. Σε περίπτωση που την αίτηση ρύθμισης της παρούσας υποβάλλουν, από κοινού με τον οφειλέτη, και πρόσωπα που ευθύνονται αλληλεγγύως με αυτόν για το σύνολο ή μέρος των ρυθμιζόμενων οφειλών, για την αξιολόγηση των περιουσιακών στοιχείων αθροίζονται και οι αντίστοιχες αξίες περιουσιακών στοιχείων των προσώπων αυτών έως του ποσού συνυπευθυνότητάς τους στις συνολικές προς ρύθμιση οφειλές, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί κατά το χρόνο εξέτασης της αίτησης, ήτοι βασική οφειλή κατά την ημερομηνία εξέτασης της αίτησης με τις προσαυξήσεις-τόκους που της αναλογούν έως την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. 3. Εξαιρέσεις από την υποχρέωση του Δημοσίου για υποβολή πρότασης ρύθμισης Το Δημόσιο δεν προτείνει ρυθμίσεις : α. σε περίπτωση που διαθέτει, σύμφωνα με τις εσωτερικές του διαδικασίες, δική του μελέτη βιωσιμότητας, βάσει της οποίας το χρέος του οφειλέτη χαρακτηρίζεται ως μη βιώσιμο και β. σε περίπτωση που η προς ρύθμιση οφειλή υπερβαίνει τις είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ και η συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και του συνοφειλέτη όπως προσδιορίζεται στην ενότητα Γ.2 της παρούσας, υπερβαίνει το εικοσιπενταπλάσιο (25) αυτής. Δ. Διαμόρφωση πρότασης ρύθμισης (πρότυπα) 1. Γενικά Οι υπαγόμενες στην Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 οφειλές ρυθμίζονται σε ισόποσες, τοκοχρεωλυτικά υπολογισμένες, μηνιαίες δόσεις, με ετήσιο επιτόκιο ίσο με το, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, 124 ///

125 επιτόκιο euribor τριμήνου, προσαυξημένο κατά πέντε (5) εκατοστιαίες μονάδες. Για τον υπολογισμό του ύψους της μηνιαίας τοκοχρεωλυτικής δόσης: α) ως ημερομηνία έναρξης για τον έντοκο υπολογισμό θεωρείται η τελευταία εργάσιμη του μήνα αποδοχής της πρότασης, β) η ημερομηνία καταβολής της πρώτης δόσης θεωρείται ότι συμπίπτει με την ημερομηνία έναρξης του έντοκου υπολογισμού και γ) χρησιμοποιείται ο ακόλουθος τύπος υπολογισμού της παρούσας αξίας με ισόποσες πληρωμές στην αρχή της περιόδου: όπου ΠΑ= παρούσα αξία, C=μηνιαία δόση, i=(ετήσιο επιτόκιο/12 ) και n=πλήθος μηνιαίων τοκοχρεωλυτικών δόσεων. 2. Ρυθμίσεις με βάση το ύψος της βασικής προς ρύθμιση οφειλής Για τον υπολογισμό του τελικού ποσού της προς ρύθμιση οφειλής και για το πλήθος των δόσεων, που δεν μπορεί να υπερβαίνει τις εκατόν είκοσι (120) μηνιαίες δόσεις, το Δημόσιο προτείνει ρυθμίσεις βάσει του ύψους της βασικής προς ρύθμιση οφειλής, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί κατά την ημερομηνία εξέτασης του αιτήματος από τη Φορολογική Διοίκηση, ως ακολούθως: α. Για συνολικές βεβαιωμένες στο Δημόσιο βασικές οφειλές προς ρύθμιση μέχρι του ποσού των : i. Τμηματική καταβολή του συνόλου της οφειλής, χωρίς διαγραφή κανενός ποσού. ii. Ελάχιστο ποσό μηνιαίας τοκοχρεωλυτικά υπολογισμένης δόσης 50 ευρώ iii. Μέγιστος αριθμός δόσεων 36 β. Για συνολικές βεβαιωμένες στο Δημόσιο βασικές οφειλές προς ρύθμιση από έως : i. Διαγραφή του ογδόντα πέντε τοις εκατό (85% )των οφειλών από προσαυξήσεις και τόκους εκπρόθεσμης καταβολής ii. Ελάχιστο ποσό μηνιαίας τοκοχρεωλυτικά υπολογισμένης δόσης 50 ευρώ iii. Μέγιστος αριθμός δόσεων 120 V. Για συνολικές βεβαιωμένες στο Δημόσιο βασικές οφειλές προς ρύθμιση έως : Το Δημόσιο χορηγεί ρυθμίσεις μόνο εφόσον ο οφειλέτης πληροί το εξής κριτήριο βιωσιμότητας: Ο λόγος του συνολικού έως χρέους προς όλους τους πιστωτές, στο οποίο δεν περιλαμβάνονται οι οφειλές που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4469/2017, απομειωμένου κατά το ποσό του υπό διαγραφή μέρους του κατά τα κατωτέρω, προς το εισόδημα, όπως καθορίζεται στην παρ. 3 του άρθρου 4 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017, είναι μικρότερος ή ίσος του 8. Σημειώνεται ότι το Δημόσιο δύναται να προτείνει ρυθμίσεις ακόμα και χωρίς τη συνδρομή του κριτηρίου βιωσιμότητας, εφόσον διαθέτει, σύμφωνα με τις εσωτερικές του διαδικασίες, δική του μελέτη βιωσιμότητας, βάσει της οποίας το χρέος του οφειλέτη χαρακτηρίζεται ως βιώσιμο. Αυτό εφαρμόζεται και σε περίπτωση που προσκομίζεται μελέτη βιωσιμότητας που έχει καταρτισθεί από άλλον θεσμικό πιστωτή (Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ή πιστωτικό ή χρηματοδοτικό ίδρυμα) ή από ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα της περ. (ιδ) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4469/2017 σε χρόνο μικρότερο του έτους πριν από την υποβολή της αίτησης για ρύθμιση. Για τη ρύθμιση των οφειλών ισχύουν οι εξής κανόνες: i. Διαγραφή του ογδόντα πέντε τοις εκατό (85%) των οφειλών από προσαυξήσεις και τόκους εκπρόθεσμης καταβολής /// 125

126 ii. Διαγραφή του ενενήντα πέντε τοις εκατό (95%) των απαιτήσεων του Δημοσίου από αυτοτελή πρόστιμα που δεν συμβεβαιώνονται με την κύρια οφειλή και έχουν επιβληθεί από τη φορολογική διοίκηση. iii. Ελάχιστο ποσό μηνιαίας τοκοχρεωλυτικά υπολογισμένης δόσης 50 ευρώ iv. Μέγιστος αριθμός δόσεων 120 Σημείωση 1: Ως βάση υπολογισμού για τη διαγραφή του 85% των προσαυξήσεων λογίζονται οι προσαυξήσεις έως την ημερομηνία υποβολής της αίτησης που αντιστοιχούν στη βασική οφειλή όπως αυτή έχει διαμορφωθεί κατά την ημερομηνία εξέτασης του αιτήματος. Σημείωση 2: Ως βάση υπολογισμού για τη διαγραφή του 95% των βεβαιωμένων προστίμων λογίζεται η βασική οφειλή αυτών όπως έχει διαμορφωθεί κατά την ημερομηνία εξέτασης του αιτήματος Σημείωση 3: Με τους ανωτέρω υπολογισμούς διαγραφών προσδιορίζεται η συνολική απαίτηση του Δημοσίου π.χ στην περίπτωση οφειλέτη του Δημοσίου με μια βεβαίωση προστίμου ύψους ευρώ στην οποία αντιστοιχούν προσαυξήσεις ευρώ η συνολική παρούσα απαίτηση του Δημοσίου διαμορφώνεται σε ευρώ (5%*22000 και 15%*8000). Σημείωση 4: Στα ανωτέρω όρια βασικών οφειλών συγκαταλέγονται και οι οφειλές υπέρ τρίτων καθώς και οι υπέρ αλλοδαπού Δημοσίου στο πλαίσιο της αμοιβαίας συνδρομής. 3. Έλεγχος τυχόν αναπροσαρμογής της αρχικής τοκοχρεωλυτικής δόσης Το ποσό της αρχικής τοκοχρεωλυτικής μηνιαίας δόσης, που προκύπτει από την εφαρμογή των κανόνων ρύθμισης για κάθε μια εκ των τριών ανωτέρω κατηγοριών, συγκρίνεται με την μηνιαία ικανότητα αποπληρωμής που αντιστοιχεί σε όλα τα πρόσωπα που έχουν συνυποβάλει την αίτηση (οφειλέτη και συνοφειλέτες), και, εφόσον η τελευταία υπερτερεί, επιλέγεται αυτή ως τιμή ποσού πρώτης δόσης, με ανάλογη μείωση του αρχικά υπολογισθέντος πλήθους δόσεων. Πιο συγκεκριμένα, η μηνιαία ικανότητα αποπληρωμής προκύπτει από τον υπολογισμό της παραγράφου 4 του άρθρου 4 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 και ισούται με το 2,75% του εισοδήματος του οφειλέτη και των συνοφειλετών που έχουν συνυποβάλει την αίτηση, όπως αυτό προσδιορίζεται βάσει της παρ. 3 του άρθρου 4 της παραπάνω υπουργικής απόφασης, που αντιστοιχεί στο λόγο των προς ρύθμιση απομειωμένων οφειλών προς το Δημόσιο προς τις συνολικές οφειλές προς όλους έως την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Στον παρανομαστή του ανωτέρω λόγου οι προς ρύθμιση οφειλές λαμβάνονται απομειωμένες. 4. Υπολογιστικά παραδείγματα α. Παράδειγμα 1: Οφειλέτης έχει συνολική οφειλή προς όλους τους πιστωτές έως ύψους ευρώ με ευρώ προς ρύθμιση στο Δημόσιο, από τα οποία αφορούν σε τόκους και προσαυξήσεις, αφορούν σε πρόστιμο του άρθρου 57 του Κ.Φ.Δ και αυτοτελές βεβαιωμένο πρόστιμο Κ.Β.Σ (βασική οφειλή), συνεπώς η συνολική προς ρύθμιση απομειωμένη οφειλή προς το Δημόσιο διαμορφώνεται σε ( %* %*5.000). Από τα οικονομικά στοιχεία του οφειλέτη των τριών τελευταίων χρήσεων προκύπτουν θετικά καθαρά αποτελέσματα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων. Ειδικότερα, η χρήση του έτους 2014 εμφανίζει θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων ύψους(ebitda) 3.000, η χρήση έτους 2015 θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων ύψους (EBITDA) 2000 και η τελευταία χρήση του έτους 2016 θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) ύψους Ο μέσος όρος αποτελεσμάτων των χρήσεων με καθαρά θετικά αποτελέσματα (EBITDA), δηλαδή των χρήσεων 2014, 2015 και 2016, είναι ( )/3=2000. Κατόπιν σύγκρισης αυτού με το αποτέλεσμα της τελευταίας χρήσης 2016 επιλέγεται η μεγαλύτερη τιμή, δηλαδή 2000 που αντιστοιχεί στο μέσο όρο των χρήσεων 2014, 2015 και ///

127 Το συνολικό έως χρέος προς όλους τους πιστωτές ( ), απομειωμένο κατά το ποσό του υπό διαγραφή μέρους του ( ), ήτοι προς το εισόδημα ύψους ισούται με δέκα πέντε και ογδόντα επτά εκατοστά (15,87), άρα ο λόγος είναι μεγαλύτερος του οκτώ (8), συνεπώς ο οφειλέτης θεωρείται μη βιώσιμος και δεν προτείνεται ρύθμιση. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να προταθεί από το Δημόσιο ρύθμιση, μόνο εφόσον αυτό διαθέτει, σύμφωνα με τις εσωτερικές του διαδικασίες, δική του μελέτη βιωσιμότητας, βάσει της οποίας το χρέος του οφειλέτη χαρακτηρίζεται βιώσιμο ή εφόσον έχει προσκομιστεί μελέτη βιωσιμότητας που έχει καταρτιστεί από άλλο θεσμικό πιστωτή ή από ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα της περ. (ιδ) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν.4469/2017 σε χρόνο μικρότερο του έτους πριν την υποβολή της αίτησης (παρ.3 άρθρο 8 της ΠΟΛ.1223/2017). β. Παράδειγμα 2: Οφειλέτης έχει συνολική έως οφειλή προς όλους τους πιστωτές ύψους , από την οποία είναι προς ρύθμιση στο Δημόσιο με αφαιρούμενες απαιτήσεις ύψους 1800, συνεπώς υπόλοιπο συνολικής προς ρύθμιση απομειωμένης οφειλής Τα χρέη μετά την και έως την ημερομηνία αίτησης είναι 500 προς το Δημόσιο και ευρώ προς τους λοιπούς πιστωτές. Από τα οικονομικά στοιχεία του οφειλέτη των τριών τελευταίων χρήσεων (2016, 2015 και 2014) προκύπτει θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) στη τελευταία και προτελευταία χρήση (2016 και 2015, αντίστοιχα) και αρνητικό στην προηγούμενη αυτών (2014). Ειδικότερα, η τελευταία χρήση του έτους 2016 εμφανίζει θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) ύψους 3.000, η χρήση έτους 2015 θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) ύψους και η χρήση 2014 αρνητικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) ύψους Ο μέσος όρος αποτελεσμάτων των χρήσεων με τα μεγαλύτερα καθαρά θετικά αποτελέσματα (EBITDA), δηλαδή των χρήσεων 2016 και 2015, είναι ( )/2 =2000 Κατόπιν σύγκρισης αυτού με το αποτέλεσμα της τελευταίας χρήσης 2016 επιλέγεται η μεγαλύτερη τιμή, δηλαδή της χρήσης Το κριτήριο βιωσιμότητας δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση αυτή, επειδή η βασική προς ρύθμιση οφειλή είναι κάτω από Δεν πραγματοποιείται επίσης ο έλεγχος βάσει της παρ. 2 του άρθρου 8 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017, δηλαδή το αν η συνολική περιουσία του οφειλέτη υπερβαίνει το εικοσιπενταπλάσιο (25πλάσιο) της προς ρύθμιση συνολικής οφειλής προς το Δημόσιο δεδομένου ότι η τελευταία δεν υπερβαίνει τις Η αρχική μηνιαία τοκοχρεωλυτική δόση που προκύπτει αρχικά είναι ύψους 43,71 1, υπολογιζόμενη με ετήσιο επιτόκιο 5%+3mEuribor(έστω 0,327%)=5%-0.327%= και σε 120 μηνιαίες δόσεις. Επειδή το ποσό της δόσης είναι μικρότερο από 50 θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί ο αριθμός των δόσεων λύνοντας τον τύπο της ΠΑ ως προς πλήθος δόσεων (n) και θέτοντας ως ποσό μηνιαίας δόσης τα 50 ευρώ. Το ακέραιο μέρος της λύσης (101,44) αντιστοιχεί στο πλήθος των δόσεων (101 δόσεις). Στη συνέχεια λύνουμε τον τύπο της ΠΑ ως προς το ποσό δόσης (C) θέτοντας ως πλήθος δόσεων το ακέραιο μέρος της λύσης (101 δόσεις) και το νέο ποσό πρώτης δόσης που προκύπτει είναι 50,18. Δεδομένου ότι το 2,75% του επιλεγόμενου εισοδήματος (3.000 ) επί το λόγο συμμετοχής των απομειωμένων προς ρύθμιση χρεών του Δημοσίου προς τα συνολικά χρέη προς όλους τους πιστωτές (του Δημοσίου απομειωμένων) έως την ημερομηνία αίτησης είναι 2.75%* 3000*4200/ = 16.73, άρα ποσό μικρότερο από την αρχική μηνιαία τοκοχρεωλυτική δόση ύψους 50,18, ο αριθμός των δόσεων παραμένει ίδιος (101 δόσεις). γ. Παράδειγμα 3 (Πίνακας 1): Έστω οφειλέτης Φ.Π. χωρίς πτωχευτική ικανότητα με α) συνολική έως οφειλή προς όλους τους πιστωτές ευρώ, από την οποία τα ευρώ είναι προς ρύθμιση στο Δημόσιο, και δεν υπάρχουν άλλα χρέη μετά την β) ρυθμιζόμενη συνολική απομειωμένη οφειλή όπως αναλύεται στις στήλες (1) έως (3) του Πίνακα 1 ύψους (στήλη 5) γ) περιουσία αξίας ευρώ βάσει των /// 127

128 υπολογισμών της παρ. 2 του άρθρου 4 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 και δ) ετήσιο εισόδημα που λαμβάνεται υπόψη βάσει των υπολογισμών της παρ. 3 του άρθρου 4 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 ύψους Οι οφειλές του δύναται να ρυθμιστούν μετά τον έλεγχο των κατωτέρω βημάτων: Βήμα 1ο: Έλεγχος του κριτηρίου βιωσιμότητας. Ο λόγος του συνολικού έως χρέους προς όλους τους πιστωτές, απομειωμένου κατά το ποσό του υπό διαγραφή μέρους του, προς το εισόδημα, όπως αυτό υπολογίζεται βάσει της παρ. 3 του άρθρου 4 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 πρέπει να είναι μικρότερος ή ίσος του 8, δηλαδή /50.000=1,67<8, επομένως ισχύει. Βήμα 2ο: Έλεγχος βάσει της παρ. 2 του άρθρου 8 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017. Η συνολική περιουσία του οφειλέτη δεν πρέπει να υπερβαίνει το εικοσιπενταπλάσιο (25πλάσιο) της προς ρύθμιση συνολικής οφειλής προς το Δημόσιο, δηλαδή < (25*30.000), επομένως ισχύει. Υπολογισμοί ρύθμισης: Συγκρίνουμε το ποσό της μηνιαίας τοκοχρεωλυτικής Α' δόσης (στήλη 7), που έχει προκύψει για παρούσα αξία ίση με τη ρυθμιζόμενη απομειωμένη απαίτηση ύψους (Στήλη 5) με το ποσό που προκύπτει από τον υπολογισμό της παρ. 4 του άρθρου 4, δηλαδή το γινόμενο του 2,75% του επιλεγόμενου εισοδήματος επί το λόγο συμμετοχής των απομειωμένων προς ρύθμιση χρεών του Δημοσίου προς τα συνολικά χρέη προς όλους (του Δημοσίου απομειωμένων) έως την ημερομηνία αίτησης: 2,75%* * : = 391,10 (στήλη 8), και βρίσκουμε ότι υπερβαίνει το συνολικό ποσό αρχικής Α' δόσης 248,20 (στήλη 7), άρα πρέπει η τελική πρώτη δόση να διαμορφωθεί σε 391,10 (στήλη 9). Περαιτέρω, το τελικό πλήθος δόσεων (Στήλη 10) προκύπτει από το ακέραιο μέρος της λύσης ως προς n(=πλήθος δόσεων=69,446399) του τύπου της ΠΑ ( για ποσό δόσης c=391,10 ), το οποίο σε περίπτωση ύπαρξης δεκαδικών προσαυξάνεται κατά μία (1) δόση. Το ποσό της τελευταίας (70ης) δόσης ισούται με το ποσό της νέας Α' τοκοχρεωλυτικής δόσης (=391,10, Στήλη 7) επί το δεκαδικό μέρος του n (= 0,446399) και διαμορφώνεται σε 174,59. Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι στην περίπτωση αναπροσαρμογής του δοσολογίου (αύξηση του ποσού της δόσης/ μείωσης του αρχικού πλήθους των δόσεων) βάσει της παρ. 4 του άρθρου 4 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017, ενδέχεται η τελευταία δόση της ρύθμισης να είναι μικρότερη από τις υπόλοιπες. δ. Παράδειγμα 4 (Πίνακας 2) Έστω οφειλέτης με α) συνολική έως οφειλή προς όλους τους πιστωτές ευρώ, από την οποία τα ευρώ είναι προς ρύθμιση στο Δημόσιο, τα δε χρέη μετά την και έως την ημερομηνία αίτησης είναι 1000 προς το Δημόσιο και ευρώ προς λοιπούς πιστωτές β) ρυθμιζόμενη συνολική απομειωμένη οφειλή όπως αναλύεται στις στήλες (1) έως (3) του Πίνακα 2, ύψους (στήλη 5) γ) θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) επιχείρησης του τελευταίου έτους που είναι μεγαλύτερο από το μέσο όρο της τριετίας και περιουσία αξίας ευρώ βάσει των υπολογισμών της παρ. 2 του άρθρου 4 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 δ) συνοφειλέτη (μη επιτηδευματία) που συνυποβάλλει την αίτηση ως συνυπεύθυνος για το ποσό των ευρώ, με μέσο όρο του πραγματικού δηλωθέντος κατά τις τρεις τελευταίες φορολογικές περιόδους εισοδήματός του ύψους ευρώ και περιουσία αξίας ευρώ, βάσει των υπολογισμών της παρ. 2 του άρθρου 4 της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017. Βήμα 1ο: Εύρεση του συνολικού(οφειλέτη και συνοφειλέτη) εισοδήματος. Το συνολικό εισόδημα που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της παρ. 4 του άρθρου 4 είναι: 128 ///

129 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΟΦΕΙΛΕΤΗ ΚΑΙ ΣΥΝΟΦΕΙΛΕΤΗ = EBITDA ΟΦΕΙΛΕΤΗ + ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΣΥΝΟΦΕΙΛΕΤΗ * ΠΟΣΟ ΣΥΝΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑΣ/ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΠΡΟΣ ΡΥΘΜΙΣΗ ΟΦΕΙΛΕΣ Δηλαδή, το συνολικό εισόδημα οφειλέτη και συνοφειλέτη = *(10.000/38.000)= = ευρώ. Βήμα 2ο: Εύρεση της συνολικής (οφειλέτη και συνοφειλέτη) περιουσίας. Η συνολική περιουσία που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της παρ. 2 του άρθρου 8 είναι: ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΟΦΕΙΛΕΤΗ+ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΣΥΝΟΦΕΙΛΕΤΗ ΕΩΣ ΤΟΥ ΠΟΣΟΥ ΣΥΝΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ, δηλαδή (οφειλέτης) (συνοφειλέτης)= ευρώ. Βήμα 3ο: Έλεγχος του κριτηρίου βιωσιμότητας. Ο λόγος του συνολικού έως χρέους προς όλους τους πιστωτές, απομειωμένου κατά το ποσό του υπό διαγραφή μέρους του προς το συνολικό εισόδημα (οφειλέτη+συνοφειλέτη), όπως αυτό υπολογίζεται βάσει της παρ. 3 του άρθρου 4, πρέπει να είναι μικρότερος ή ίσος του 8, δηλαδή /24.000=1,78<8, επομένως ισχύει. Βήμα 4ο: Έλεγχος βάσει της παρ. 2 του άρθρου 8 της ΠΟΛ.1223/2017. Η συνολική περιουσία του οφειλέτη και του συνοφειλέτη δεν πρέπει να υπερβαίνει το εικοσιπενταπλάσιο (25πλάσιο) της προς ρύθμιση συνολικής οφειλής προς το Δημόσιο, δηλαδή < (25*38.000), επομένως ισχύει. Βήμα 5ο: Υπολογισμοί ρύθμισης: Συγκρίνουμε το ποσό της μηνιαίας τοκοχρεωλυτικής Α' δόσης (στήλη 7) που έχει προκύψει για παρούσα αξία ίση με τη ρυθμιζόμενη απομειωμένη απαίτηση ύψους (Στήλη 5) με το ποσό που προκύπτει από τον υπολογισμό της παρ. 4 του άρθρου 4, δηλαδή με το γινόμενο: 2,75% * ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΟΦΕΙΛΕΤΗ ΚΑΙ ΣΥΝΟΦΕΙΛΕΤΗ * (ΟΦΕΙΛΕΣ ΑΠΟΜΕΙΩΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ/ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΟΦΕΙΛΕΣ ΤΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΗ ΕΩΣ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΙΤΗΣΗΣ) δηλαδή, 2,75%* 24000*[30900/( )]=434,84 ευρώ. Καθώς το ποσό της Α' δόσης (στήλη 7) είναι μικρότερο από τα 434,84 ευρώ (στήλη 8), η Α' δόση αναπροσαρμόζεται στα 434,84 ευρώ (στήλη 9), με αντίστοιχη μείωση των δόσεων από 120 σε 83 δόσεις.(στήλη 10) Ε. Υπαγωγή στη ρύθμιση - Υλοποίηση αυτής 1. Η αποδοχή από τον αιτούντα της λύσης ρύθμισης που προτείνεται από τη Φορολογική Διοίκηση πρέπει να γίνει εντός πέντε (5) εργάσιμων ημερών από την πρόταση. 2. Για την υπαγωγή στη ρύθμιση πρέπει να καταβληθεί η πρώτη δόση εντός πέντε (5) εργάσιμων ημερών από την αποδοχή της πρότασης ρύθμισης από τον αιτούντα. Επισημαίνεται ότι η παρακράτηση επί αποδεικτικού ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής κατά τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν.4174/2013 (Κ.Φ.Δ.), όπως ισχύουν, ο συμψηφισμός κατά τις διατάξεις του άρθρου 83 του ν.δ. 356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε.), όπως ισχύουν, αλλά και ποσά που αποδίδονται από επιβολή κατάσχεσης απαιτήσεων στα χέρια τρίτων ή άλλη πράξη αναγκαστικής είσπραξης δεν εξομοιώνονται με καταβολή πρώτης δόσης ρύθμισης, καθώς τούτο δεν προβλέπεται στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο, αλλά τα ως άνω αποδιδόμενα ποσά καλύπτουν δόση ή δόσεις της ήδη υφιστάμενης ρύθμισης, με τα τυχόν ευεργετήματα της πρόωρης εξόφλησης αυτής, εφόσον δεν πιστώνονται διαφορετικά κατά τις κείμενες διατάξεις. Σε κάθε περίπτωση για την έκδοση του αποδεικτικού ενημερότητας/βεβαίωσης οφειλής, πρέπει να ελέγχεται η συνδρομή του συνόλου των προϋποθέσεων χορήγησης αυτών. 3. Οι επόμενες δόσεις της ρύθμισης καταβάλλονται έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε επόμενου μήνα αρχής γενομένης από την ημερομηνία αποδοχής της πρότασης ρύθμισης. /// 129

130 4. Ο τοκοχρεωλυτικός υπολογισμός των δόσεων αφορά στη διαμόρφωση του ποσού των μηνιαίων δόσεων. Η πίστωση των ποσών πραγματοποιείται με τρέχοντα συνεισπραττόμενα. 5. Η διαγραφή βασικής οφειλής των προστίμων γίνεται κατά σειρά παλαιότητας αυτών από την παλαιότερη οφειλή προς τη νεότερη. Η διαγραφή των βασικών οφειλών και η απαλλαγή τόκων και προσαυξήσεων τελεί υπό την αναβλητική αίρεση της ολοσχερούς αποπληρωμής των ρυθμιζόμενων οφειλών. 6. Η διαγραφή βασικής οφειλής των προστίμων αφορά μόνο στα πρόστιμα που βεβαιώθηκαν από τη Φορολογική Διοίκηση και όχι από τρίτους. Η διαγραφή αφορά ιδίως στα εξής πρόστιμα, εφόσον επιβάλλονται αυτοτελώς και δεν συμβεβαιώνονται με την κύρια οφειλή : α. του άρθρου 54, της παρ. 6 του άρθρου 54Α, των άρθρων 55, 56, 58 και 58Α του ν. 4174/2013, β. των άρθρων 4, 5, 6, 7 και 8 του ν. 2523/1997, γ. της παραγράφου 4 του άρθρου 16 και του άρθρου 19 του ν. 3634/2008, δ. των άρθρων 30, 31 και 33 του ν.820/1978, ε. του άρθρου 117 του ν.δ.118/1973, στ. του άρθρου 15 του α.ν.1521/1950, ζ. του άρθρου 49 του ν. 3842/2010 (ΦΑΠ), η. του άρθρου 33 του ν. 2459/1997 (ΦΜΑΠ), θ. της παραγράφου 11 του άρθρου 31, της παραγράφου 2 του άρθρου 36 και των παραγράφων 4, 5 και 7 του άρθρου 82 του ν. 2238/1994, ι. του άρθρου 7 του ν. 4337/2015, ια. του άρθρου 10 του ν. 1809/1988, ιβ. της παραγράφου 4 του άρθρου 47, των παραγράφων 1 και 3 του άρθρου 48, της παραγράφου 1 του άρθρου 50 του ν. 1642/1986, ιγ. του άρθρου Πρώτου Υποπαράγραφος Ε7 του ν. 4093/2012. ιδ. του άρθρου 143, των παραγράφων 3, 7, 8 και 9 του άρθρου 144 και της παραγράφου 1 του άρθρου 146 του ν.2960/2001 (Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας). ΣΤ. Αποτελέσματα υπαγωγής και συμμόρφωσης στη ρύθμιση 1. Αυτοδίκαιη απώλεια υφιστάμενων ρυθμίσεων Η υπαγωγή σε ρύθμιση της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 συνεπάγεται την αυτοδίκαιη απώλεια τυχόν υφιστάμενων ρυθμίσεων για τις ίδιες οφειλές για τον οφειλέτη και τον συνοφειλέτη που συνυπέβαλε αίτηση υπαγωγής. Στην περίπτωση που στην υφιστάμενη ρύθμιση τμηματικής καταβολής συμπεριλαμβάνονται και οφειλές που δεν μπορούν να υπαχθούν στη ρύθμιση της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 (όπως βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση οφειλές μετά την ), αυτές συνεχίζουν να ακολουθούν τους όρους της ήδη χορηγηθείσας ρύθμισης τμηματικής καταβολής. Επισημαίνεται ότι τυχόν υφιστάμενη ρύθμιση για τις ίδιες οφειλές η οποία είχε χορηγηθεί κατόπιν αίτησης από συνοφειλέτη που δεν συνυπέβαλε αίτηση υπαγωγής στη ρύθμιση της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 συνεχίζει 130 ///

131 να υφίσταται σε ό,τι αφορά αυτόν τον συνοφειλέτη, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που τη διέπουν. 2. Ευεργετήματα για τον οφειλέτη Η υπαγωγή και συμμόρφωση στη ρύθμιση παρέχει στον οφειλέτη επί των ρυθμιζόμενων οφειλών τα ακόλουθα ευεργετήματα: i. Δεν υπολογίζονται περαιτέρω τόκοι και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής. Από την ημερομηνία υπαγωγής στη ρύθμιση και κατά τη διάρκεια ισχύος αυτής δεν υπολογίζονται τα πρόστιμα του άρθρου 57 του ν.4174/2013 (ΚΦΔ) και του άρθρου 6 του ν.δ. 356/1974. ii. Αποδεικτικό ενημερότητας χορηγείται για οφειλές που υπάγονται στη ρύθμιση της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του άρθρου 12 του Κ.Φ.Δ. και των κατ' εξουσιοδότηση εκδοθεισών αποφάσεων ΓΓΔΕ ΠΟΛ.1274/ και ΠΟΛ.1275/ (ΦΕΚ 3398 Β'), όπως ισχύουν. Επισημαίνεται ότι: α. σε περίπτωση που ζητείται αποδεικτικό ενημερότητας, δεν λαμβάνονται υπόψη τυχόν προς διαγραφή οφειλές, όπως αυτές προσδιορίζονται στη ρύθμιση. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση χορήγησης βεβαίωσης οφειλής του άρθρου 12 του ΚΦΔ. β. δεν χορηγείται αποδεικτικό ενημερότητας σε συνοφειλέτη που δεν συνεπέβαλε αίτηση ρύθμισης της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 από κοινού με τον οφειλέτη, εκτός κι αν ο ίδιος τακτοποιήσει με νόμιμο τρόπο (ρύθμιση τμηματικής καταβολής, αναστολή είσπραξης) τις οφειλές αυτές. iii. Αναστέλλεται η ποινική δίωξη για το αδίκημα του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 (Α'43) και αναβάλλεται η εκτέλεση της ποινής που επιβλήθηκε σύμφωνα με το άρθρο αυτό ή, εφόσον άρχισε, η εκτέλεσή της διακόπτεται. Κατά το χρονικό διάστημα της αναστολής της ποινικής δίωξης αναστέλλεται η παραγραφή του αδικήματος, χωρίς να ισχύει ο χρονικός περιορισμός της παραγράφου 3 του άρθρου 113 του Π.Κ. iv. Αναστέλλεται η λήψη αναγκαστικών μέτρων και η συνέχιση της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών και ακινήτων του οφειλέτη. Η αναστολή αυτή δεν ισχύει για ληξιπρόθεσμες δόσεις της ρύθμισης, καθώς και για κατασχέσεις στα χέρια τρίτων, που έχουν επιβληθεί έως την υπαγωγή στη ρύθμιση, τα αποδιδόμενα όμως από αυτές ποσά λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη δόσης ή δόσεων της ρύθμισης, εφόσον καταβάλλονται εντός της προθεσμίας αυτών και δεν πιστώνονται διαφορετικά κατά τις κείμενες διατάξεις. 3. Ευεργετήματα για συνοφειλέτες Σε περίπτωση που την αίτηση ρύθμισης της παρούσας υποβάλλουν, από κοινού με τον οφειλέτη και πρόσωπα που ευθύνονται αλληλεγγύως με αυτόν για το σύνολο ή μέρος των ρυθμιζόμενων οφειλών, τα παραπάνω ευεργετήματα παρέχονται και στα πρόσωπα αυτά. Επομένως, συνοφειλέτες που δεν συμπράττουν στην αίτηση δεν απολαμβάνουν των ευεργετημάτων αυτών. 4. Δικαιώματα του Δημοσίου Το Δημόσιο διατηρεί το δικαίωμα και μετά την υπαγωγή στη ρύθμιση: i. να προβαίνει σε συμψηφισμό των χρηματικών απαιτήσεων του οφειλέτη και του συνοφειλέτη που υπέβαλε αίτηση ρύθμισης από κοινού με τον οφειλέτη, κατά του - εν στενή εννοία - Δημοσίου κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο άρθρο 42 του ΚΦΔ και στο άρθρο 83 του ΚΕΔΕ, όπως ισχύουν. Επισημαίνεται ότι: /// 131

132 α. Εφόσον η γενεσιουργός αιτία της ανωτέρω απαίτησης κατά του Δημοσίου ανάγεται σε χρόνο προγενέστερο της ρύθμισης της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017, με το συμψηφισμό πιστώνονται, κατά σειρά προτεραιότητας, οφειλές εκτός ρύθμισης, δόσεις άλλων ρυθμίσεων βεβαιωμένων χρεών στη Φορολογική Διοίκηση, δόσεις της ρύθμισης και, τέλος, εφόσον έχουν εξαντληθεί οι λοιπές βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση οφειλές, οι προβλεπόμενες στη ρύθμιση προς διαγραφή/απαλλαγή οφειλές σε αυτή. β. Εφόσον η γενεσιουργός αιτία της ανωτέρω απαίτησης κατά του Δημοσίου ανάγεται σε χρόνο μεταγενέστερο της ρύθμισης, με το συμψηφισμό πιστώνονται, κατά σειρά προτεραιότητας οι δόσεις της ρύθμισης της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017, δόσεις άλλων ρυθμίσεων που βεβαιωμένων χρεών στη Φορολογική Διοίκηση και οφειλές εκτός ρυθμίσεων. Τυχόν υπόλοιπο ποσό επιστρέφεται στον οφειλέτη με βάση τα ισχύοντα στην Απόφαση Υφυπουργού Οικονομικών ΠΟΛ.1116/ ii. να εγγράφει υποθήκες σε περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη και συνοφειλετών, εφόσον η οφειλή δεν είναι ασφαλισμένη, iii. να προβαίνει σε ελέγχους ακρίβειας των στοιχείων που δήλωσε ο οφειλέτης, έως και ένα έτος μετά την αποπληρωμή και σε περίπτωση διαπίστωσης σημαντικών αποκλίσεων από τα πραγματικά, να προβαίνει μονομερώς σε έκπτωσή του από τη ρύθμιση και αναβίωση των οφειλών σύμφωνα με τα στοιχεία της αρχικής βεβαίωσης μαζί με τους αναλογούντες τόκους και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής. Ποσά που καταβλήθηκαν σε συμμόρφωση προς τη ρύθμιση αφαιρούνται από τις απαιτήσεις που αναβίωσαν. 5. Αναστολή παραγραφής ρυθμιζόμενων οφειλών: Με την υπαγωγή στη ρύθμιση αναστέλλεται η παραγραφή των ρυθμιζόμενων οφειλών καθ' όλη τη διάρκεια ισχύος αυτής και δεν συμπληρώνεται πριν από την πάροδο έτους από τη λήξη της αναστολής. Επισημαίνεται ότι η διάρκεια της ρύθμισης των βεβαιωμένων οφειλών υπέρ αλλοδαπού δημοσίου κατόπιν αιτήσεων αμοιβαίας συνδρομής στην είσπραξη δεν δύναται να υπερβαίνει την ημερομηνία παραγραφής, όπως αυτή ορίζεται από το αλλοδαπό δημόσιο. Ζ. Απώλεια της ρύθμισης 1. Λόγοι απώλειας της ρύθμισης Η ρύθμιση απόλλυται όταν συντρέξει τουλάχιστον ένας από τους παρακάτω λόγους: i. μη καταβολή δόσεων ή μερική καταβολή δόσεων, όπως αυτές προσδιορίζονται στην ρύθμιση, έως τη συμπλήρωση του ποσού που αντιστοιχεί σε τρεις (3) δόσεις, ii. παράλειψη του οφειλέτη να υποβάλει τις προβλεπόμενες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και φόρου προστιθέμενης αξίας, εντός τριών (3) μηνών από την παρέλευση της προθεσμίας υποβολής τους, iii. παράλειψη του οφειλέτη να εξοφλήσει ή να τακτοποιήσει με νόμιμο τρόπο, με αναστολή είσπραξης ή ρύθμιση τμηματικής καταβολής τις οφειλές του προς το Δημόσιο ή υπέρ τρίτων που εισπράττονται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, οι οποίες βεβαιώθηκαν μετά την 31 Δεκεμβρίου 2016, εντός ενενήντα (90) ημερών από την ημερομηνία υπαγωγής στη ρύθμιση ή, προκειμένου για οφειλές που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες μετά την υπαγωγή στη ρύθμιση, εντός εξήντα (60) ημερών από τη λήξη της νόμιμης προθεσμίας καταβολής τους. 2. Συνέπειες απώλειας της ρύθμισης Σε περίπτωση απώλειας της ρύθμισης για οποιονδήποτε από τους παραπάνω λόγους, το σύνολο της οφειλής που παραμένει ανεξόφλητο καθίσταται αμέσως ληξιπρόθεσμο και απαιτητό, σύμφωνα με τα στοιχεία της αρχικής βεβαίωσης, μαζί με τους αναλογούντες τόκους και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής. 132 ///

133 Η. Αρμοδιότητα Η αρμοδιότητα για τις ρυθμίσεις της Υ.Α. ΠΟΛ.1223/2017 ορίζεται στην υπ' αριθ. Δ. ΟΡΓ. Α ΕΞ 2017 Απόφαση του Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. (ΦΕΚ Β' 2743/ ) «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και εξουσιοδότηση υπογραφής "Με εντολή Διοικητή" σε όργανα της Φορολογικής Διοίκησης», όπως εκάστοτε ισχύει. Ο Διοικητής της Α.Α.Δ.Ε ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ ΠΟΛ.1056/2018 Κοινοποίηση των διατάξεων του άρθρου 29 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, όπως ισχύει, και παροχή οδηγιών και υποδειγμάτων για την εφαρμογή της Διεθνούς Διοικητικής Συνεργασίας στο πεδίο της άμεσης φορολογίας, αναφορικά με την ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος, την αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών, τη διοικητική κοινοποίηση εγγράφων και την ανατροφοδότηση Αθήνα 21 Μαρτίου 2018 Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις του άρθρου 29 του ΚΦΔ (ν.4174/2013, ΦΕΚ Α' 170), όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με τις διατάξεις του άρθρου πέμπτου, παρ. 2, περίπτ. α' πρώτο εδάφιο του ν.4493/2017 (ΦΕΚ Α' 164/ ), και σας παρέχουμε τις ακόλουθες ερμηνευτικές οδηγίες και υποδείγματα αναφορικά με την ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος, την αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών, τη διοικητική κοινοποίηση εγγράφων και την ανατροφοδότηση, με σκοπό την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους: Α. ΠΡΟΟΙΜΙΟ Οι διατάξεις του πρώτου εδαφίου του άρθρου 29 του ΚΦΔ, όπως ισχύει, έχουν ως εξής: "Άρθρο 29 Αμοιβαία διοικητική συνδρομή Ως προς την αμοιβαία διοικητική συνδρομή συμπεριλαμβανομένων των ταυτόχρονων φορολογικών ελέγχων εφαρμόζονται οι διατάξεις των Κεφαλαίων Α' έως και Η' του ν. 4170/2013 (Α' 163), που ενσωμάτωσαν στην ελληνική νομοθεσία την Οδηγία του Συμβουλίου 2011/16/ΕΚ, του ν. 4153/2013 (Α'116) για την κύρωση της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), σχετικά με την αμοιβαία διοικητική συνδρομή σε φορολογικά θέματα, των διεθνών συμβάσεων, όπως κυρώνονται και ισχύουν με τις διατάξεις εφαρμογής τους και τα σχετικά σχόλια του ΟΟΣΑ, καθώς και τη νομοθεσία σχετικά με την αμοιβαία διοικητική συνδρομή." /// 133

134 Επισημαίνεται ότι η συνεργασία μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής και στην προστασία της ακεραιότητας των φορολογικών συστημάτων. Σημείο κλειδί αυτής της συνεργασίας είναι η διεθνής διοικητική συνεργασία. Τα συμφωνηθέντα εργαλεία για τη συνεργασία μεταξύ των συμβαλλόμενων κρατών παρέχουν εμπιστοσύνη θεσπίζοντας τους ίδιους κανόνες, υποχρεώσεις και δικαιώματα για όλους, και βοηθούν τους φορολογούμενους να διασφαλίσουν τα δικαιώματά τους, βάσει των προτύπων που έχουν συμφωνηθεί από τις φορολογικές αρχές σε διεθνές επίπεδο, ιδίως από τις κατευθυντήριες οδηγίες του ΟΟΣΑ. Η εφαρμογή των Προτύπων του ΟΟΣΑ καθώς και τα χρονοδιαγράμματα με σχεδόν μηδενική ανοχή ευελιξίας ήταν από τις βασικές αρχές των δράσεων και ενεργειών της διεθνούς κοινότητας, με ενεργό συμμετοχή και της Ελλάδας (ιδρυτικό μέλος του ΟΟΣΑ). Β. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Εφαρμογή του νομικού πλαισίου 1 που διέπει τη Διεθνή Διοικητική Συνεργασία: Η εφαρμογή της Διεθνούς Διοικητικής Συνεργασίας προσδιορίζεται από τις διατάξεις των νόμων και των κανονιστικών αποφάσεων, τις σχετικές αιτιολογικές εκθέσεις, την ερμηνευτική έκθεση της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης και ΟΟΣΑ σχετικά με την αμοιβαία διοικητική συνδρομή σε φορολογικά θέματα 2, καθώς και - κυρίως - τα ερμηνευτικά σχόλια επί του Άρθρου 26 "Ανταλλαγής Πληροφοριών" του Προτύπου Σύμβασης για την Αποφυγή της Διπλής Φορολογίας σχετικά με τους φόρους εισοδήματος και κεφαλαίου του ΟΟΣΑ 3, όπως ισχύουν 4. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η εναρμόνιση / συμμόρφωση των φορολογικών και λοιπών ελεγκτικών αρχών με τις κοινά αποδεκτές από τα συμβαλλόμενα κράτη, διαδικασίες και η εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη Διεθνή Διοικητική Συνεργασία. 2. Αρμόδια Αρχή για τη Διεθνή Διοικητική Συνεργασία Η Διεθνής Διοικητική Συνεργασία διενεργείται μόνον μεταξύ των Αρμοδίων Αρχών, ήτοι των Αρχών οι οποίες έχουν ορισθεί για τον λόγο αυτόν βάσει της εσωτερικής νομοθεσίας των συμβαλλομένων κρατών. Η Αρμόδια Αρχή είναι υπεύθυνη για την επικοινωνία και την ποιοτική συνεργασία με τις αλλοδαπές Αρμόδιες Αρχές, διασφαλίζοντας ότι οι κανόνες που περιβάλλουν τη διοικητική συνεργασία τηρούνται και εφαρμόζονται με συνέπεια. Αρμόδια Αρχή για τη Διεθνή Διοικητική Συνεργασία στον τομέα της άμεσης φορολογίας κατ' εφαρμογή του ισχύοντος νομικού πλαισίου και βάσει του Οργανισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Δ. ΟΡΓ.Α ΕΞ 2017, ΦΕΚ 968), έχει οριστεί η Δ/νση Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, και Κεντρικό Γραφείο Διασύνδεσης το Τμήμα Γ' Διεθνούς Διοικητικής Συνεργασίας. 3. Μορφές Διοικητικής Συνεργασίας Οι μορφές διεθνούς διοικητικής συνεργασίας και η τυχόν αρμοδιότητα άλλων Υπηρεσιών, πέραν της Δ/νσης Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, είναι οι εξής: 3.1 Ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος: η ανταλλαγή πληροφοριών βάσει συγκεκριμένου κάθε φορά αιτήματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η εγκυρότητα των πληροφοριών που παρέχονται από τον φορολογούμενο ή να συλλεχθούν πληροφορίες που δεν κατέστη δυνατό να συγκεντρωθούν κατά τη διενέργεια του ελέγχου. 3.2 Αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών: η μη συστηματική κοινοποίηση, ανά πάσα στιγμή και χωρίς προηγούμενο αίτημα, πληροφοριών που συλλέγονται στα πλαίσια φορολογικού ελέγχου, ή που ενδεχομένως θα ενδιαφέρουν ένα άλλο συμβαλλόμενο κράτος. Υφίστανται, όμως, και οι ακόλουθες έξι (6) κατηγορίες υποχρεωτικής 5 αυθόρμητης ανταλλαγής πληροφοριών, όταν: Η Αρμόδια Αρχή ενός κράτους έχει λόγους να υποθέτει ότι στο άλλο κράτος υφίσταται φοροδιαφυγή. 134 ///

135 3.2.2 Ένας φορολογούμενος επιτυγχάνει σε ένα κράτος μείωση ή απαλλαγή φόρου, η οποία συνεπάγεται γι' αυτόν αύξηση φόρου ή υπαγωγή του σε φόρο στο άλλο κράτος Όταν πραγματοποιούνται επιχειρηματικές δραστηριότητες μεταξύ προσώπων των συμβαλλομένων κρατών, κατά τέτοιον τρόπο που ενδέχεται να συνεπάγονται μείωση ή εξάλειψη του φόρου είτε στο ένα, είτε στο άλλο, είτε και στα δύο συμβαλλόμενα κράτη Η Αρμόδια Αρχή ενός κράτους έχει λόγους να υποθέτει ότι υφίσταται μείωση ή εξάλειψη φόρου, η οποία προκύπτει από εικονικές/πλασματικές μεταφορές κερδών εντός συνδεδεμένων επιχειρήσεων Από πληροφορίες που διαβίβασε σε ένα κράτος η Αρμόδια Αρχή του άλλου κράτους προκύπτουν πληροφορίες που ενδέχεται να έχουν σημασία για την αξιολόγηση της επιβολής φόρου στο δεύτερο κράτος Για συγκεκριμένες φορολογικές γνωμοδοτήσεις για συγκεκριμένα νομικά πρόσωπα (αρμοδιότητα της Δ/νσης Ελέγχων). 3.3 Αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών: Η συστηματική κοινοποίηση, χωρίς προηγούμενο αίτημα, πληροφοριών σχετικών με μία ή περισσότερες κατηγορίες εισοδημάτων που προκύπτουν σε ένα κράτος από φορολογικό κάτοικο του άλλου κράτους, ανά τακτά και εκ των προτέρων καθορισμένα διαστήματα (η εφαρμογή της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών συναρτάται με το είδος και την έκταση των αρμοδιοτήτων των Τμημάτων Διασύνδεσης και της Αρμόδιας Αρχής της ΑΑΔΕ). 3.4 Ανατροφοδότηση (feedback): Όταν μια Αρμόδια Αρχή παρέχει πληροφορίες, κατόπιν αιτήματος ή αυθορμήτως, δύναται να ζητεί από την Αρμόδια Αρχή που τις παρέλαβε, να αποστείλει σχετική ανατροφοδότηση, αναφορικά με τη χρησιμότητα των πληροφοριών που ανταλλάχθηκαν (π.χ. εάν προέκυψε φορολογητέα ύλη). 3.5 Διοικητική κοινοποίηση εγγράφων: Η κοινοποίηση πράξεων και αποφάσεων που προέρχονται από τις διοικητικές αρχές ενός κράτους και αφορούν στην εφαρμογή στο έδαφός του, της φορολογικής νομοθεσίας που καλύπτεται από το εν ισχύ νομικό πλαίσιο. 3.6 Παρουσία σε διοικητικές Υπηρεσίες και συμμετοχή σε διοικητικές έρευνες: η συλλογή πληροφοριών μέσω της παρουσίας εξουσιοδοτημένων υπαλλήλων ενός κράτους στα γραφεία της ελεγκτικής αρχής ενός άλλου κράτους (αρμοδιότητα της Δ/νσης Ελέγχων ή της Δ/νσης Στρατηγικής Τελωνειακών Ελέγχων και Παραβάσεων, κατά περίπτωση). 3.7 Ταυτόχρονοι έλεγχοι: Δύο ή περισσότερα κράτη μπορούν να συμφωνήσουν για τη διενέργεια ταυτόχρονων ελέγχων, το καθένα από το έδαφός του, σε έναν ή περισσότερους φορολογούμενους, κοινού ή συμπληρωματικού ενδιαφέροντος για τα εν λόγω κράτη, με σκοπό την ανταλλαγή των πληροφοριών που συγκεντρώνονται από τους ελέγχους αυτούς (αρμοδιότητα της Δ/νσης Ελέγχων ή της Δ/νσης Στρατηγικής Τελωνειακών Ελέγχων και Παραβάσεων, κατά περίπτωση). 3.8 Αμοιβαία συνδρομή στην είσπραξη των καλυπτόμενων φόρων (αρμοδιότητα της Δ/νσης Εισπράξεων ή της Τελωνειακής Περιφέρειας Αττικής, κατά περίπτωση). Επισημαίνεται ότι η διοικητική συνεργασία για σκοπούς ΦΠΑ, ανήκει στην αρμοδιότητα του Τμήματος ΣΤ' Διοικητικής Συνεργασίας και Ανταλλαγής Πληροφοριών στον Τομέα του ΦΠΑ, της Δ/νσης Ελέγχων. Γ. ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ 4. Όροι που διέπουν τις μορφές της Διεθνούς Διοικητικής Συνεργασίας, αρμοδιότητας της Δ/νσης Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων 4.1 Υποχρεώσεις: Η ανταλλαγή πληροφοριών είναι υποχρεωτική. Το κράτος που λαμβάνει το αίτημα συνεργασίας υποχρεούται να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να απαντήσει στο εν λόγω αίτημα (βάσει της εσωτερικής του νομοθεσίας, των κανονισμών, των αρμοδιοτήτων και των διαθεσίμων πόρων του), ως εάν επρόκειτο να ενεργήσει για δικό του λογαριασμό, παρέχοντας πληροφορίες που είναι διαθέσιμες και διενεργώντας τις δέουσες έρευνες, ακόμη και αν δεν χρειάζεται τις πληροφορίες αυτές για δικούς του φορολογικούς σκοπούς. /// 135

136 4.2 Απόρρητο και κοινοποίηση πληροφοριών και εγγράφων: Οι πληροφορίες που ανταλλάσσονται μεταξύ των Αρμοδίων Αρχών καλύπτονται από την υποχρέωση τήρησης του υπηρεσιακού απορρήτου και προστατεύονται από το φορολογικό απόρρητο δυνάμει της εσωτερικής φορολογικής νομοθεσίας 6. Οι εν λόγω πληροφορίες μπορούν να χρησιμοποιούνται σε δικαστικές και διοικητικές διαδικασίες που ενδέχεται να συνεπάγονται κυρώσεις, οι οποίες κινούνται κατόπιν παραβάσεων της φορολογικής νομοθεσίας, χωρίς να θίγονται οι γενικοί κανόνες και οι διατάξεις που διέπουν τα δικαιώματα των κατηγορουμένων και των μαρτύρων σε τέτοιες διαδικασίες. Επιπλέον, με την άδεια της Αρμόδιας Αρχής του κράτους που παρέχει τις πληροφορίες, και μόνον στο μέτρο που αυτό επιτρέπεται δυνάμει της νομοθεσίας του κράτους της Αρμόδιας Αρχής που παραλαμβάνει τις πληροφορίες, οι πληροφορίες και τα έγγραφα που λαμβάνονται μπορούν να χρησιμοποιούνται για διαφορετικούς σκοπούς. Η άδεια αυτή χορηγείται εάν οι πληροφορίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παρόμοιους σκοπούς στο κράτος της Αρμόδιας Αρχής που κοινοποιεί τις πληροφορίες. 4.3 Εξάντληση των εσωτερικών μέσων ανεύρεσης πληροφοριών: Το κράτος που λαμβάνει το αίτημα συνεργασίας, παρέχει στο κράτος που το αιτήθηκε τις σχετικές πληροφορίες, με την προϋπόθεση ότι το αιτούν κράτος έχει εξαντλήσει τις συνήθεις πηγές πληροφόρησης τις οποίες θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για τη συγκέντρωση των ζητούμενων πληροφοριών στο εσωτερικό του, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος διακύβευσης της επίτευξης του στόχου του Εύλογη Συνάφεια 8 : Οι Αρμόδιες Αρχές ανταλλάσσουν πληροφορίες οι οποίες είναι εύλογα συναφείς για την εφαρμογή του νομικού πλαισίου ή τη διαχείριση ή την επιβολή της εσωτερικής φορολογικής νομοθεσίας. Ο κανόνας της "εύλογης συνάφειας" αποσκοπεί στο να διασφαλίσει τη διοικητική συνεργασία στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Τα κράτη δεν είναι ελεύθερα να προβαίνουν σε «αλίευση πληροφοριών» ή να αιτούνται πληροφορίες οι οποίες δεν αφορούν τις φορολογικές υποθέσεις ενός συγκεκριμένου φορολογούμενου ή μίας αναγνωρίσιμης ομάδας ή κατηγορίας ατόμων. Οι πληροφορίες που πρέπει υποχρεωτικά 9 να περιλαμβάνονται σε ένα αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών, προκειμένου το αιτούν κράτος να αποδείξει την εύλογη συνάφεια των αιτούμενων πληροφοριών, είναι οι παρακάτω: Η ταυτότητα του ελεγχόμενου προσώπου Οι πληροφορίες που ζητούνται, συμπεριλαμβανομένων της φύσης και της μορφής που θα πρέπει να έχουν οι παρασχεθείσες πληροφορίες Ο φορολογικός σκοπός για τον οποίο ζητούνται οι πληροφορίες Οι λόγοι για τους οποίους πιστεύεται ότι οι αιτούμενες πληροφορίες δύνανται να παρασχεθούν από το κράτος που λαμβάνει το αίτημα, ή βρίσκονται στην κατοχή ή τον έλεγχο προσώπου που υπάγεται στη δικαιοδοσία του Το όνομα και η διεύθυνση του προσώπου το οποίο πιστεύεται ότι κατέχει τις αιτούμενες πληροφορίες, εφόσον αυτό είναι δυνατό Ρητή δήλωση ότι η αίτηση για παροχή πληροφοριών είναι σύμφωνη με το νόμο και τη διοικητική πρακτική της Ελλάδας και ότι αν οι ζητούμενες πληροφορίες ήταν εντός της δικαιοδοσίας της Ελλάδας, οι Αρμόδιες Αρχές θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν τις σχετικές πληροφορίες σύμφωνα με τους νόμους ή στα πλαίσια της συνηθισμένης διοικητικής πρακτικής της Ελλάδας και ότι το αίτημα είναι συμβατό με την νομική βάση Ρητή δήλωση αναφορικά με την εξάντληση των εσωτερικών μέσων ανεύρεσης πληροφοριών, εκτός εάν η διαδικασία αυτή συνεπάγεται δυσανάλογες δυσχέρειες (στην περίπτωση αυτή απαιτείται σχετική αιτιολόγηση). 4.5 Απόρριψη αιτήματος διοικητικής συνεργασίας: α) εάν η διεξαγωγή ερευνών ή η συγκέντρωση των ζητούμενων πληροφοριών για ίδιους σκοπούς αντίκειται στη νομοθεσία του, δεν επιβάλλεται στο κράτος προς το οποίο απευθύνεται ένα αίτημα η υποχρέωση διεξαγωγής ερευνών ή κοινοποίησης πληροφοριών, β) το κράτος προς το οποίο απευθύνεται ένα αίτημα δύναται να αρνηθεί τη διαβίβαση πληροφοριών, όταν το κράτος που το αποστέλλει αδυνατεί, για νομικούς λόγους, να παράσχει παρόμοιες πληροφορίες (αρχή 136 ///

137 της αμοιβαιότητας), γ) η άρνηση διαβίβασης πληροφοριών επιτρέπεται σε περίπτωση που θα οδηγούσε στην κοινοποίηση ενός εμπορικού, βιομηχανικού ή επαγγελματικού απορρήτου ή μίας εμπορικής μεθόδου ή μίας πληροφορίας της οποίας η κοινοποίηση θα ήταν αντίθετη προς τη δημόσια τάξη, δ) σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται στο κράτος προς το οποίο απευθύνεται ένα αίτημα να αρνηθεί την παροχή πληροφοριών αποκλειστικά και μόνον επειδή κάτοχος των πληροφοριών αυτών είναι τράπεζα, άλλο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπος ή πρόσωπο που ενεργεί υπό την ιδιότητα του πράκτορα ή του διαχειριστή ή επειδή οι πληροφορίες αφορούν ιδιοκτησιακά συμφέροντα προσώπου. 4.6 Προστασία των φορολογουμένων: Η εφαρμογή του νομικού πλαισίου δεν γίνεται κατά τρόπο που να επηρεάζει τα δικαιώματα και τις εγγυήσεις που παρέχονται στους φορολογούμενους από την εσωτερική νομοθεσία ή την διοικητική πρακτική. 5. Μεθοδολογία ανά μορφή διοικητικής συνεργασίας, αρμοδιότητας της Δ/νσης Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων 10 Κάθε επικοινωνία σχετική με την διοικητική συνεργασία, ήτοι το αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών, η αποδοχή του, η απάντησή του, το αίτημα συμπληρωματικών πληροφοριών, η αδυναμία ή άρνηση ικανοποίησης του αιτήματος, η αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών, η αποδοχή της, το αίτημα διοικητικής κοινοποίησης και η ανατροφοδότηση, πραγματοποιείται μεταξύ των Αρμοδίων Αρχών με τη χρήση τυποποιημένων εντύπων, υποχρεωτικά κατ' εφαρμογή του ενωσιακού νομικού πλαισίου και προαιρετικά, μέχρι σήμερα, σε διεθνές επίπεδο. Τα αντίστοιχα έντυπα για την αποστολή των υποθέσεων διοικητικής συνεργασίας από τις ελληνικές Υπηρεσίες προς τις Αρμόδιες αλλοδαπές Αρχές καθώς και οι οδηγίες συμπλήρωσης αυτών, επισυνάπτονται ως Παραστήματα 3, 4, 5, 6 & 7. Η ημεδαπή Αρμόδια Αρχή ελέγχει εάν το υποβληθέν αίτημα διοικητικής συνεργασίας πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις και είτε θα ενημερώνει την Υπηρεσία που το απέστειλε για τη διαβίβασή του προς την Αρμόδια αλλοδαπή Αρχή, είτε θα της το επιστρέφει, παρέχοντας τις κατάλληλες οδηγίες και κατευθύνσεις, προκειμένου το αίτημα να υποβληθεί ορθώς, εκ νέου. 5.1 Ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος 11 Για την υποβολή ενός αιτήματος ανταλλαγής πληροφοριών χρησιμοποιείται το υπόδειγμα του Παραρτήματος Προς τις αλλοδαπές Αρμόδιες Αρχές: Το αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο λεπτομερές και να περιέχει όλες τις σχετικές πληροφορίες, ούτως ώστε ο αποδέκτης του να γνωρίζει επαρκώς τις ανάγκες του αποστολέα, για να μπορεί να ασχοληθεί με αυτό με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο. Ο συντάκτης του αιτήματος, θα πρέπει να θέτει τον εαυτό του στη θέση του αποδέκτη και να συμπεριλάβει στο αίτημά του εκείνες τις πληροφορίες που ο ίδιος θα θεωρούσε σημαντικές, ως εάν ήταν ο ίδιος ο αποδέκτης του αιτήματος. Τα ερωτήματα θα πρέπει να είναι συγκεκριμένα, σύντομα, κατανοητά και σχετικά με την ελεγχόμενη υπόθεση (ευλόγως συναφή). Με τον τρόπο αυτό, μειώνονται οι καθυστερήσεις, καθώς η λαμβάνουσα αλλοδαπή Αρμόδια Αρχή ενδέχεται να ζητήσει περισσότερες λεπτομέρειες και διευκρινήσεις για να απαντήσει στο αίτημα σωστά. Το πρώτο μέρος του καταλόγου που ακολουθεί, συμπεριληφθούν σε ένα αίτημα ανταλλαγής προϋπόθεση της εύλογης συνάφειας: περιέχει τα πεδία που οφείλουν υποχρεωτικά να πληροφοριών, καθώς ικανοποιούν την βασική προϋπόθεση της εύλογης συνάφειας Κάθε διαθέσιμο στοιχείο ταυτοποίησης του ελεγχόμενου προσώπου στην Ελλάδα (π.χ. ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, επωνυμία, ΑΦΜ ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο ταυτοποίησης και ταχυδρομική διεύθυνση). /// 137

138 Κάθε διαθέσιμο στοιχείο ταυτοποίησης του αλλοδαπού προσώπου (π.χ. ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, επωνυμία, ΑΦΜ ή άλλο στοιχείο ταυτοποίησης) και διεύθυνση και στο βαθμό που είναι γνωστό, τη φύση της σχέσης του με το ελεγχόμενο πρόσωπο στην Ελλάδα Συγκεκριμένο ιστορικό της υπόθεσης, το οποίο να περιλαμβάνει το φορολογικό σκοπό για τον οποίο ζητούνται οι πληροφορίες, την προέλευση της έρευνας, τους λόγους για το αίτημα (π.χ. το στάδιο του ελέγχου και τα προβλήματα που εντοπίστηκαν στην Ελλάδα) και τους λόγους για τους οποίους πιστεύεται ότι οι αιτούμενες πληροφορίες δύνανται να παρασχεθούν από το λαμβάνον Κράτος ή βρίσκονται στην κατοχή ή τον έλεγχο προσώπου (που υπάγεται στη δικαιοδοσία του) Το είδος του φόρου και του εισοδήματος που αφορά η υπόθεση, τις ελεγχόμενες φορολογικές περιόδους, καθώς και τις φορολογικές περιόδους για τις οποίες ζητούνται οι πληροφορίες, εφόσον διαφέρουν από τις ελεγχόμενες περιόδους Οι πληροφορίες που ζητούνται, για ποιο λόγο χρειάζονται και αν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν και για άλλους, μη φορολογικούς σκοπούς. Επίσης, να προσδιορίζονται τα αποδεικτικά έγγραφα που κρίνονται σημαντικά ή απαραίτητα (π.χ. τιμολόγια, συμβόλαια, κλπ) Ρητή δήλωση αναφορικά με την εξάντληση των εσωτερικών μέσων ανεύρεσης πληροφοριών, εκτός εάν η διαδικασία αυτή συνεπάγεται δυσανάλογες δυσχέρειες Ρητή δήλωση ότι η αίτηση για παροχή πληροφοριών είναι σύμφωνη με το νόμο και τη διοικητική πρακτική της Ελλάδας και ότι αν οι ζητούμενες πληροφορίες ήταν εντός της δικαιοδοσίας της Ελλάδας, οι αρμόδιες αρχές θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν τις σχετικές πληροφορίες σύμφωνα με τους νόμους ή στα πλαίσια της συνηθισμένης διοικητικής πρακτικής της Ελλάδας Ρητή δήλωση ότι όλες οι πληροφορίες που θα ληφθούν υπάγονται στις διατάξεις περί απορρήτου που διέπουν την νομική βάση, βάσει της οποίας υποβλήθηκε το αίτημα Ρητή δήλωση ότι όλες οι λαμβανόμενες πληροφορίες θα χρησιμοποιηθούν σύμφωνα με τη νομική βάση, βάσει της οποίας θα υποβληθεί το αίτημα. Περαιτέρω, κατά περίπτωση μπορεί να απαιτούνται τα εξής: Εάν οι πληροφορίες που ζητήθηκαν περιλαμβάνουν μία πληρωμή ή μία συναλλαγή μέσω ενός ενδιάμεσου (τρίτου) μέρους, να αναφέρεται το όνομα, η διεύθυνση και ο ΑΦΜ (εάν είναι γνωστά) του ενδιάμεσου αυτού μέρους, συμπεριλαμβανομένων, εάν είναι γνωστό, του ονόματος και της διεύθυνσης του υποκαταστήματος της τράπεζας, καθώς και τον αριθμό του τραπεζικού λογαριασμού, όταν ζητούνται τραπεζικές πληροφορίες Να αναφέρονται οι λόγοι για τον επείγοντα χαρακτήρα της απάντησης και, κατά περίπτωση, να αναφέρεται η ημερομηνία μετά την οποία οι πληροφορίες μπορεί να μην είναι πλέον χρήσιμες Εάν ζητούνται αντίγραφα των εγγράφων ή τραπεζικά αρχεία, η (τυχόν απαραίτητη) μορφή γνησιότητας Εάν οι πληροφορίες πρόκειται να χρησιμοποιηθούν σε δικαστική διαδικασία και απαιτείται να παρασχεθούν σε συγκεκριμένη μορφή, αυτή θα πρέπει να διευκρινίζεται Εάν υπάρχουν λόγοι ώστε να μην ενημερωθεί το ελεγχόμενο πρόσωπο στην αλλοδαπή για το αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών (π.χ. εάν η γνωστοποίηση στον φορολογούμενο ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο τον φορολογικό έλεγχο) Από τις αλλοδαπές Αρμόδιες Αρχές: Η Υπηρεσία στην οποία αποστέλλεται το αίτημα διοικητικής συνεργασίας από την ελληνική Αρμόδια Αρχή, υποχρεούται να προχωρήσει στις δέουσες ενέργειες, βάσει των νόμων, των κανονισμών, των 138 ///

139 αρμοδιοτήτων και των διαθεσίμων πόρων της, ως εάν να λειτουργούσε για δικό της όφελος, είτε παρέχοντας πληροφορίες που έχει, ήδη, στη διάθεσή της, είτε προβαίνοντας στις κατάλληλες ενέργειες. Ο παρακάτω κατάλογος περιέχει τα πεδία που οφείλουν υποχρεωτικά να συμπεριληφθούν στην απάντηση ενός αιτήματος ανταλλαγής πληροφοριών: Αναφορά στον αριθμό πρωτοκόλλου της ημεδαπής Αρμόδιας Αρχής Σαφή αναφορά ως προς το εάν πρόκειται για μερική ή τελική απάντηση Σαφή αντιστοίχηση των απαντήσεων επί των ερωτημάτων 12, συμπεριλαμβανομένων συνημμένων αποδεικτικών εγγράφων (π.χ. αρχεία, συμβάσεις, τιμολόγια), καθώς και οποιαδήποτε άλλη πληροφορία η οποία δεν έχει ζητηθεί ειδικά, αλλά πιθανόν να είναι χρήσιμη βάσει των πληροφοριών που παρέχονται σε σχέση με το συγκεκριμένο αίτημα. Τυχόν αναφορά στην εσωτερική νομοθεσία, θα πρέπει να συνοδεύεται από σχετική ερμηνεία προς την αλλοδαπή Αρμόδια Αρχή Αιτιολόγηση τυχόν αδυναμίας να παρασχεθούν οι συγκεκριμένες πληροφορίες 13 ή να παρασχεθούν στην αιτούμενη μορφή. Σημειώνεται ότι η αδυναμία να παρασχεθούν οι πληροφορίες στην αιτούμενη μορφή, δεν επηρεάζει την υποχρέωση να παρασχεθούν οι πληροφορίες αυτές Όταν πρόκειται για χρηματικά ποσά, να αναφέρεται το νόμισμα, αν έχει παρακρατηθεί φόρος καθώς και το ποσοστό και το ποσό του φόρου Τη μέθοδο που ακολουθήθηκε για τη συγκέντρωση των πληροφοριών Τις φορολογικές περιόδους για τις οποίες παρέχονται οι πληροφορίες Αν ο φορολογούμενος ή ένα τρίτο πρόσωπο έχει ενημερωθεί αναφορικά με την ανταλλαγή πληροφοριών Εάν υπάρχουν αντιρρήσεις για την ενημέρωση του αλλοδαπού φορολογούμενου ως προς την αποστολή των πληροφοριών Επισήμανση ότι η χρήση των πληροφοριών που παρέχονται υπόκεινται στους ισχύοντες κανόνες εμπιστευτικότητας. Περαιτέρω, κατά περίπτωση μπορεί να απαιτούνται τα εξής: Τυχόν αίτημα ανατροφοδότησης σχετικά με τη χρησιμότητα των παρασχεθεισών πληροφοριών. Η Υπηρεσία που θα λάβει το εισερχόμενο αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών, προκειμένου να ανταποκριθεί στη διαχείρισή του, δύναται να ζητήσει συμπληρωματικές πληροφορίες, να απευθύνει ένα νέο δικό της σχετικό αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών (ενδεχομένως ως απόρροια της διαχείρισης του εισερχόμενου αιτήματος ανταλλαγής πληροφοριών), αλλά και να ζητήσει ανατροφοδότηση αναφορικά με τις πληροφορίες που παρείχε Προθεσμίες: Η απάντηση στην ανταλλαγή πληροφοριών πρέπει να συντάσσεται και να αποστέλλεται έγκαιρα ώστε να είναι αποτελεσματική (κάθε κράτος αξιολογείται για το χρόνο ανταπόκρισής του). Ο χρόνος που απαιτείται για την ανταπόκριση σε ένα αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών, εξαρτάται από το αν η πληροφορία είναι ήδη στη διάθεση των φορολογικών αρχών ή εάν είναι απαραίτητες περαιτέρω ενέργειες (π.χ. έλεγχος ή / και επαφή με τρίτους), και ως εκ τούτου θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος. Το νομικό πλαίσιο που διέπει την ανταλλαγή πληροφοριών, προβλέπει τα ακόλουθα σαφώς καθορισμένα χρονοδιαγράμματα. Επισημαίνεται ότι οι χρόνοι αφορούν συνολικά το κράτος που λαμβάνει το αίτημα. /// 139

140 Ειδικότερα: Οι αιτούμενες πληροφορίες παρέχονται το ταχύτερο δυνατόν, και το αργότερο εντός έξι (6) μηνών από την ημερομηνία παραλαβής του αιτήματος. Ωστόσο, όταν οι πληροφορίες αυτές είναι ήδη διαθέσιμες (π.χ. δηλώσεις εισοδήματος, εκκαθαριστικά, περιουσιακή κατάσταση), αυτές διαβιβάζονται εντός δύο (2) μηνών κατ' εφαρμογή της Οδηγίας ή το αργότερο εντός ενενήντα (90) ημερών, κατ' εφαρμογή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης και ΟΟΣΑ από την ημερομηνία παραλαβής του αιτήματος. Σε συγκεκριμένες, ειδικές περιπτώσεις, οι Αρμόδιες Αρχές μπορούν να συμφωνούν προθεσμίες διαφορετικές από τις προβλεπόμενες Η παραλαβή του αιτήματος επιβεβαιώνεται άμεσα, και σε κάθε περίπτωση το αργότερο εντός επτά (7) εργάσιμων ημερών από την λήψη του Τυχόν ελλείψεις του αιτήματος και η ανάγκη συμπληρωματικών βασικών πληροφοριών ζητούνται εντός ενός (1) μηνός από την παραλαβή του αιτήματος. Στην περίπτωση αυτή, οι προθεσμίες που προβλέπονται στο σημείο 1 αρχίζουν την επομένη της παραλαβής των απαιτούμενων συμπληρωματικών πληροφοριών Όταν δεν είναι δυνατό να απαντηθεί το αίτημα εμπροθέσμως, οι Αρμόδιες Αρχές ενημερώνονται αμέσως και εν πάση περιπτώσει εντός τριών (3) μηνών από την αποστολή του αιτήματος, για τους λόγους της καθυστερημένης απάντησης καθώς και για την ημερομηνία εντός της οποίας θα δοθεί η απάντηση Όταν ένα κράτος δεν διαθέτει τις ζητούμενες πληροφορίες, δεν είναι σε θέση να απαντήσει στο αίτημα παροχής πληροφοριών ή αρνείται να απαντήσει, ενημερώνει αμέσως την Αρμόδια αλλοδαπή Αρχή για τους λόγους, και εν πάση περιπτώσει εντός ενός (1) μηνός από την παραλαβή του αιτήματος. 5.2 Αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών: Η αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών είναι ιδιαίτερα πολύτιμη για την αποκάλυψη συγκεκριμένων περιπτώσεων φοροδιαφυγής. Οι πληροφορίες ανταλλάσσονται αυθόρμητα όταν εφοριακοί υπάλληλοι/ελεγκτές φορολογικής αρχής ενός κράτους, αφού συγκέντρωσαν πληροφορίες κατά τη διάρκεια ή μετά τη διενέργεια ελέγχου ή κάποιου άλλου είδους φορολογικής διαδικασίας, διέκριναν ότι αυτές οι πληροφορίες ενδεχομένως να οδηγούν σε φορολογητέα ύλη, αποκρυβείσα και φορολογητέα στο άλλο κράτος, και του τις διαβιβάζει χωρίς αυτό το Κράτος να τις έχει ζητήσει προηγουμένως. Η αποτελεσματικότητα αυτής της μορφής ανταλλαγής πληροφοριών βασίζεται στην ενεργό συμμετοχή και συνεργασία των περιφερειακών φορολογικών/ελεγκτικών αρχών και φέρει, συνήθως, θετικό αποτελέσματα, δεδομένου ότι αφορά στοιχεία που ανιχνεύονται και επιλέγονται από εφοριακούς υπαλλήλους/ελεγκτές. Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η αποστολή χρήσιμων πληροφοριών, θα αυξήσει την πιθανότητα το λαμβάνον κράτος να ανταποκριθεί, στο πλαίσιο της αμοιβαιότητας. Οι πληροφορίες που αποστέλλονται αυθόρμητα θα πρέπει να συνοδεύονται από οποιαδήποτε διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία, ώστε να τεκμηριώνεται πλήρως η χρησιμότητά τους στην αλλοδαπή φορολογική Αρχή. Σε κάθε περίπτωση, οι πληροφορίες θα πρέπει να αξιολογούνται κατά το δυνατόν ως προς τη χρησιμότητά τους, και να διασφαλίζεται ότι είναι όσο το δυνατόν πληρέστερες, ούτως ώστε οι φορολογούμενοι να μπορούν να ταυτοποιηθούν και να μπορεί να γίνει κατανοητό το σχήμα της πιθανολογούμενης φοροδιαφυγής. Η τακτική, έγκαιρη και ολοκληρωμένη ανατροφοδότηση μεταξύ των Αρμόδιων Αρχών αναφορικά με τη χρησιμότητα των αυθορμήτως παρασχεθέντων πληροφοριών είναι σημαντική, ακόμα και για τις περιπτώσεις που η ανατροφοδότηση δεν είναι υποχρεωτική, καθώς αυτό θα βελτιώσει την ποιότητα της μελλοντικής αποστολής αυθόρμητης ανταλλαγής πληροφοριών. Για την αποστολή αυθόρμητης ανταλλαγής πληροφοριών χρησιμοποιείται το υπόδειγμα του Παραρτήματος ///

141 5.2.1 Προς τις αλλοδαπές φορολογικές Αρχές: Ο παρακάτω κατάλογος περιέχει τα πεδία που οφείλουν να συμπεριληφθούν σε μία αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών. Σημειώνεται ότι η λίστα αυτή δεν είναι εξαντλητική (δηλαδή δύνανται να προστεθούν και άλλες σχετικές πληροφορίες), καθώς και ότι η αυθόρμητη ανταλλαγή δεν χρειάζεται να καθυστερήσει λόγω της προσπάθειας να αποκτηθεί κάθε στοιχείο της λίστας αυτής: Η φύση των πληροφοριών που συγκεντρώθηκαν και αποστέλλονται Όλες οι σχετικές πληροφορίες, ούτως ώστε η αλλοδαπή φορολογική Αρχή που θα λάβει την πληροφορία, να μπορεί να την αξιοποιήσει αποτελεσματικά Ο λόγος για τον οποίο θεωρείται ότι οι πληροφορίες θα ενδιαφέρουν την αλλοδαπή φορολογική Αρχή Λεπτομέρειες για το πώς ελήφθησαν οι πληροφορίες Η πηγή των πληροφοριών που παρέχονται, π.χ. φορολογική δήλωση, πληροφορίες από τρίτους κ.λπ Στοιχεία ταυτότητας του φορολογούμενου προσώπου που αφορούν οι πληροφορίες: ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, επωνυμία, ΑΦΜ ή άλλος αριθμός ταυτοποίησης και διεύθυνση, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή της διαδικτυακής διεύθυνσης, εφόσον είναι γνωστά Στοιχεία ταυτότητας του προσώπου από το οποίο προήλθαν οι πληροφορίες και, ενδεχομένως, η σχέση του με το πρόσωπο/α που αφορούν οι πληροφορίες: όνομα, οικογενειακή κατάσταση (κατά περίπτωση), ΑΦΜ, εφόσον είναι γνωστό, διευθύνσεις, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή της διαδικτυακής διεύθυνσης, τον αριθμό εγγραφής (π.χ. στο Εμπορικό Μητρώο) σε περίπτωση νομικού προσώπου, αποδεικτικά που απεικονίζουν τις σχέσεις μεταξύ των προσώπων που εμπλέκονται (εφόσον είναι γνωστά / διαθέσιμα) Εάν οι πληροφορίες περιλαμβάνουν μία πληρωμή ή μία συναλλαγή μέσω ενός ενδιάμεσου τρίτου μέρους, να αναφέρεται το όνομα, η διεύθυνση και ο ΑΦΜ, εάν είναι γνωστό, του ενδιάμεσου μέρους, συμπεριλαμβανομένων, εάν είναι γνωστά, του ονόματος και της διεύθυνσης του υποκαταστήματος της τράπεζας, καθώς και του αριθμού του τραπεζικού λογαριασμού, όταν παρέχονται τραπεζικές πληροφορίες Αίτηση ανατροφοδότησης σχετικά με τη χρησιμότητα των πληροφοριών δεδομένου ότι ενδέχεται να προκύψει αναπροσαρμογή του φόρου Επισήμανση ότι η χρήση των πληροφοριών που παρέχονται υπόκεινται στους ισχύοντες κανόνες εμπιστευτικότητας Από τις αλλοδαπές φορολογικές Αρχές: Οι υποθέσεις αυθόρμητης ανταλλαγής πληροφοριών ενδέχεται να χρήζουν περαιτέρω διευκρινήσεων από το αποστέλλον κράτος. Είναι σύνηθες μία απλή αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών να οδηγήσει σε ένα αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών. Ως εκ τούτου, οι αυθόρμητα ληφθείσες πληροφορίες θα πρέπει να αξιολογούνται άμεσα, προς αποφυγή πολύτιμου χρόνου άντλησης πρόσθετων πληροφοριών, οι οποίες ενδεχομένως να ζητηθούν μεταγενέστερα από την αλλοδαπή φορολογική Αρχή (θέματα παραγραφής και/ή τήρηση αρχείων θα πρέπει να ληφθούν υπόψη). Η ανατροφοδότηση (απάντηση) μπορεί να περιλαμβάνει λεπτομέρειες για πρόσθετα φορολογικά έσοδα που εισπράχθηκαν, μεθόδους φοροδιαφυγής που εντοπίστηκαν και μία συνολική αξιολόγηση της χρησιμότητας των πληροφοριών για τη φορολογική διοίκηση. Για την αποστολή μίας αυθόρμητης ανταλλαγής πληροφοριών από τις αλλοδαπές Αρμόδιες Αρχές, η ημεδαπή Αρμόδια Αρχή θα χρησιμοποιεί το έντυπο του Παραρτήματος 6. /// 141

142 5.2.3 Προθεσμίες: Προθεσμίες για την αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών, προβλέπονται προς το παρόν μόνον κατ' εφαρμογή του ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου. Επισημαίνεται ότι οι χρόνοι αφορούν συνολικά το κράτος που λαμβάνει την πληροφορία. Ειδικότερα: Η Αρμόδια Αρχή (για την Ελλάδα: Δ/νση ΔΟΣ, Τμήμα Γ'), στην οποία περιέρχονται οι σχετικές πληροφορίες, τις διαβιβάζει στην Αρμόδια αλλοδαπή Αρχή το ταχύτερο δυνατόν, και το αργότερο εντός ενός (1) μηνός από τη στιγμή που τις απέκτησε Η Αρμόδια Αρχή που λαμβάνει τις πληροφορίες επιβεβαιώνει, αμέσως, και οπωσδήποτε το αργότερο εντός επτά (7) εργάσιμων ημερών, την παραλαβή των πληροφοριών στην Αρμόδια Αρχή που τις παρείχε. 5.3 Ανατροφοδότηση: Η Αρμόδια Αρχή που παρέχει πληροφορίες (κατόπιν αιτήματος ή αυθορμήτως), μπορεί να ζητήσει από την Αρμόδια Αρχή που τις παρέλαβε, να αποστείλει σχετική ανατροφοδότηση. Στην περίπτωση αυτή, η Αρμόδια Αρχή που τις παρέλαβε, αποστέλλει, με την επιφύλαξη των κανόνων τήρησης του φορολογικού απορρήτου και προστασίας των προσωπικών δεδομένων, την ανατροφοδότηση προς την Αρμόδια Αρχή που παρείχε τις πληροφορίες, το συντομότερο δυνατόν και το αργότερο εντός τριών (3) μηνών από τη γνωστοποίηση της έκβασης της χρησιμοποίησης των ζητούμενων πληροφοριών. Η ανατροφοδότηση είναι σημαντική καθώς οι φορολογικές αρχές ενός κράτους λαμβάνουν από τις αλλοδαπές φορολογικές Αρχές πληροφορίες αναφορικά με τις φορολογικές υποθέσεις ενός προσώπου στο πλαίσιο της ανταλλαγής πληροφοριών κατόπιν αιτήματος, ή αυθορμήτως, και αντιπαραβάλουν τις πληροφορίες αυτές με εκείνες που έχουν στη διάθεσή τους. Εάν προκύψει ότι οι πληροφορίες που λήφθηκαν διαφοροποιούνται αισθητά σε σχέση με εκείνες που έχει στη διάθεσή του, τότε το Κράτος που τις έλαβε οφείλει να ενημερώσει το κράτος που τις απέστειλε, προκειμένου το δεύτερο να μπορέσει να διευθετήσει τις φορολογικές υποχρεώσεις του φορολογούμενού του. Η θετική ανατροφοδότηση παρέχει και ένα κίνητρο για τους ελεγκτές να συνεχίσουν να παρέχουν πληροφορίες, υφίστανται όπως και περιπτώσεις που η ανατροφοδότηση ενδέχεται να είναι και αρνητική, υπό την έννοια ότι οι πληροφορίες που παρασχέθηκαν ήταν ήδη σε γνώση των φορολογικών αρχών που τις έλαβαν. Για την αποστολή της ανατροφοδότησης χρησιμοποιείται το υπόδειγμα του Παραρτήματος Διοικητική Κοινοποίηση εγγράφων: Ένα κράτος υποβάλλει αίτημα κοινοποίησης εγγράφων 14, τα οποία αφορούν σε φόρους που καλύπτονται από την εκάστοτε νομική βάση, μόνον όταν δεν είναι σε θέση να τα κοινοποιήσει σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν την κοινοποίηση παρόμοιων πράξεων στο εσωτερικό του, ή όταν η κοινοποίηση θα δημιουργούσε δυσανάλογες δυσκολίες (στην περίπτωση αυτή απαιτείται σχετική αιτιολόγηση). Ο στόχος του αιτήματος κοινοποίησης εγγράφων είναι να διασφαλίσει ότι τα σχετικά έγγραφα, θα παραδοθούν στο ενδιαφερόμενο πρόσωπο στην αλλοδαπή, προκειμένου να λάβει γνώση των ενεργειών και διαδικασιών που έχουν εκκινήσει εντός του αποστέλλοντος Κράτους, εις βάρος του. Η Αρμόδια Αρχή που λαμβάνει τα προς κοινοποίηση έγγραφα τα κοινοποιεί είτε σύμφωνα με τη μέθοδο που προβλέπει η εσωτερική της νομοθεσία για πράξεις παρόμοιου χαρακτήρα, είτε σύμφωνα με την συγκεκριμένη μέθοδο επίδοσης που έχει ζητήσει το κράτος που απέστειλε το αίτημα (ή με την πλησιέστερη σε αυτή διαδικασία, όπως προβλέπεται από την εσωτερική της νομοθεσία). 142 ///

143 Για την αποστολή του αιτήματος διοικητικής κοινοποίησης χρησιμοποιείται το υπόδειγμα του Παραρτήματος 7. Ο παρακάτω κατάλογος περιέχει τα πεδία που οφείλουν υποχρεωτικά να συμπεριληφθούν στο αίτημα κοινοποίησης: Το όνομα και (ει δυνατόν) η διεύθυνση του παραλήπτη, καθώς και κάθε άλλη πληροφορία χρήσιμη για την εξακρίβωση της ταυτότητάς του Το αντικείμενο (φύση και θέμα) της προς κοινοποίηση πράξης ή απόφασης Παρόλο που οι προς κοινοποίηση πράξεις δεν απαιτείται να συνοδεύονται από τη μετάφρασή τους, ένα αίτημα κοινοποίησης είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από ένα σύντομο ιστορικό/περίληψη, το οποίο να περιλαμβάνει την προέλευση του αιτήματος καθώς και τους λόγους για τους οποίους πιστεύεται ότι ο αποδέκτης των πράξεων υπάγεται στη δικαιοδοσία της συγκεκριμένης αλλοδαπής φορολογικής Αρχής Οι χρονικές περίοδοι που αφορούν τις προς κοινοποίηση πράξεις (κατ' εφαρμογή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης και ΟΟΣΑ). Δ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ 6. Παρακολούθηση και αξιολόγηση των Συμβαλλόμενων Κρατών επί της Διεθνούς Διοικητικής Συνεργασίας Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αξιολογούνται ως προς την ικανότητά τους να συνεργάζονται αποτελεσματικά με τις άλλες φορολογικές διοικήσεις σύμφωνα με τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα. Η αξιολόγηση αυτή φέρει ιδιαιτέρως λεπτομερή ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία. Κάθε κράτος παρακολουθείται και αξιολογείται τακτικά, ως ακολούθως: 6.1 Κατ' εφαρμογή του ενωσιακού νομικού πλαισίου Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή εξετάζουν και αξιολογούν τη λειτουργία της διοικητικής συνεργασίας την οποία προβλέπει η Οδηγία, ετησίως. Τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή κάθε σχετική πληροφορία, αναγκαία για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της διοικητικής συνεργασίας και η Επιτροπή συντάσσει κατάλογο στατιστικών στοιχείων τα οποία θα πρέπει να παρέχουν τα κράτη μέλη για τους σκοπούς της αξιολόγησης. 6.2 Κατ' εφαρμογή του διεθνούς νομικού πλαισίου Το Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Διαφάνεια και την Ανταλλαγή Πληροφοριών για Φορολογικούς Σκοπούς διεξάγει αξιολογήσεις (peer reviews) των κρατών μελών του, αναφορικά με την δυνατότητά τους να συνεργαστούν με τις άλλες φορολογικές διοικήσεις, σύμφωνα με τους διεθνείς συμφωνημένους "όρους αναφοράς" (terms of reference) 15. Μέχρι σήμερα η αξιολόγηση αυτή αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος. Η αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών απαιτεί από τα κράτη να διασφαλίσουν ότι οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες, ότι οι φορολογικές αρχές είναι σε θέση να τις αντλήσουν και ότι υπάρχουν οι μηχανισμοί που επιτρέπουν την ανταλλαγή των εν λόγω πληροφοριών 16. Το 2012, η Ελλάδα αξιολογήθηκε συνολικά ως "σε μεγάλο βαθμό συμμορφούμενη (largely compliant)", ενώ η επόμενη αξιολόγησή της, για τα έτη , θα πραγματοποιηθεί το πρώτο εξάμηνο του Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ 1 Παράρτημα /// 143

144 3 Article%2026-ENG no%20cover%20(2).pdf. 4 Δείτε επίσης την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της άμεσης φορολογίας: 5 Κατ' εφαρμογή του Ενωσιακού νομικού πλαισίου οι κατηγορίες , και κατ' εφαρμογή του Φόρουμ για τις Επιζήμιες Φορολογικές Πρακτικές του ΟΟΣΑ η κατηγορία (Action 5 of the BEPS Action Plan 2015). 6 Άρθρο 16 του ν. 4170/2013 (όπως ισχύει), άρθρα 22 και 23 του ν. 4153/2013 και άρθρο 17 του ν. 4174/2013 (όπως ισχύει). 7 Άρθρο 29 του ν. 4174/2013, όπως ισχύει. 8 Αναλυτικότερες πληροφορίες και παραδείγματα περιλαμβάνονται στο Παράρτημα 2. 9 Βάσει του Πρότυπου Συμφωνίας Ανταλλαγής Φορολογικών Πληροφοριών ΟΟΣΑ: 10 Με την εξαίρεση της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών. 11 Σύμφωνα με το εγχειρίδιο ανταλλαγής πληροφοριών του ΟΟΣΑ: 12 Η αποστολή της έκθεσης ελέγχου δεν νοείται ως απάντηση. 13 Π.χ. εάν ο φορολογούμενος δεν συνεργάστηκε με τις φορολογικές αρχές παρά τα επιβάλλοντα μέτρα. 14 Π.χ. εκθέσεις ελέγχου, προσκλήσεις, αποφάσεις επιβολής φόρου, κλπ, και δικαστικές αποφάσεις κατ' εφαρμογή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης και ΟΟΣΑ ΠΟΛ.1061/2018 Παράταση καταβολής βεβαιωμένων στη Φορολογική Διοίκηση οφειλών κατά τις ημέρες ειδικής αργίας «διατραπεζικών συναλλαγών». Παράταση καταβολής βεβαιωμένων στη Φορολογική Διοίκηση οφειλών κατά τις ημέρες ειδικής αργίας «διατραπεζικών συναλλαγών». (ΦΕΚ 1167/ ) ΠΟΛ.1061/ Η ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις του άρθρου 8 του ν. 1284/1982 (ΦΕΚ 114 Α ), όπως ισχύει, με τις οποίες εξουσιοδοτείται ο Υπουργός Οικονομικών να παρατείνει με απόφαση του που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως τις προθεσμίες καταβολής των βεβαιωμένων χρεών προς το Δημόσιο και Τρίτους που εισπράττονται από τις Δ.Ο.Υ. σε εξαιρετικές περιπτώσεις. 2. Το π.δ. 125/2016 (210 Α ) «Διορισμός Υπουργός, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών». 144 ///

145 3. Την υπ αριθ. ΥΠΟΙΚ ΕΞ 2016 (ΦΕΚ 3696 Β ) απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Οικονομικών «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στην Υφυπουργό Οικονομικών Αικατερίνη Παπανάτσιου». 4. Τις διατάξεις των ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α ) και ν. 4174/2013 (ΦΕΚ 170 Α ), όπως ισχύουν. 5. Την ανάγκη επίλυσης προβλημάτων που δημιουργούνται λόγω των ημερών ειδικής αργίας των διατραπεζικών συναλλαγών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 3336/2005 (ΦΕΚ 96 Α ), με αποτέλεσμα οι συναλλαγές που θα πραγματοποιηθούν στους φορείς της παρ. 1 του ανωτέρω άρθρου να καταχωρισθούν στα συστήματα των φορέων αυτών με ημερομηνία την επόμενη εργάσιμη ημέρα των ημερών «ειδικής αργίας». 6. Το γεγονός ότι με την παρούσα απόφαση δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζουμε: Οι προθεσμίες καταβολής των βεβαιωμένων στη Φορολογική Διοίκηση οφειλών που λήγουν στις ορισθείσες ημέρες ειδικής αργίας διατραπεζικών συναλλαγών σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 3336/ παρατείνονται μέχρι και την επόμενη εργάσιμη ημέρα αυτών. Έως την ίδια ημερομηνία παρατείνονται και οι προθεσμίες καταβολής των δόσεων ρυθμίσεων / διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής βεβαιωμένων οφειλών στη Φορολογική Διοίκηση. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αθήνα, 28 Μαρτίου 2018 Η Υφυπουργός ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ /// 145

146 ΙΙΙ. ΦΠΑ (Ν. 2859/2000) Αριθμ. πρωτ.: ΔΕΕΦ Α ΕΞ 2018 Σχετικά με τον ΦΠΑ στην παράδοση των εφημερίδων και περιοδικών από τις εκδοτικές και εισαγωγικές επιχειρήσεις Αθήνα, 08/03/2018 Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 8, του άρθρου 19 του Κώδικα ΦΠΑ (ν. 2859/2000), όπως ισχύει, καθώς και τις διευκρινίσεις που δόθηκαν με την εγκύκλιο ΠΟΛ.1100/ , στην παράδοση των εφημερίδων και περιοδικών, ο ΦΠΑ αποδίδεται από τις εκδοτικές και εισαγωγικές επιχειρήσεις, ή από τις επιχειρήσεις που πραγματοποιούν ενδοκοινοτική απόκτηση αυτών και ως φορολογητέα αξία λαμβάνεται η τιμή λιανικής πώλησης των εν λόγω εντύπων χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίας. Ο φόρος υπολογίζεται με εσωτερική υφαίρεση στην τιμή λιανικής πώλησης. Οι επιχειρήσεις (υποκείμενοι) που μεσολαβούν στη διάθεση των εφημερίδων και περιοδικών στο κοινό δεν επιβαρύνουν με φόρο την παράδοση αυτή και κατά συνέπεια οι προμήθειες αυτών δεν επιβαρύνονται με ΦΠΑ, έχουν όμως δικαίωμα έκπτωσης του φόρου που προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 30 του Κώδικα ΦΠΑ. Περαιτέρω, βάσει της περίπτωσης 25 του Κεφαλαίου Α' «Αγαθά» του Παραρτήματος ΙΙΙ του ιδίου Κώδικα, το οποίο περιλαμβάνει τα αγαθά και τις υπηρεσίες για τα οποία έχουν εφαρμογή οι μειωμένοι συντελεστές 13% και, επί ειδικής προβλέψεως, 6% στη φορολογητέα αξία, η παράδοση εφημερίδων και περιοδικών εκδόσεων τυπωμένων, έστω και εικονογραφημένων ή με διαφημίσεις (Δ.Κ. 4902) υπάγεται στον υπερμειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 6%. Εσωτερική Διανομή: Δ/νση Εφαρμογής Έμμεσης Φορολογίας Τμήμα Α' ΠΟΛ.1022/2018 Εφαρμογή διατάξεων ΦΠΑ στην χορήγηση και ανανέωση του ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος των Φορτηγών Δημόσιας Χρήσης (Φ.Δ.Χ.) και των Ειδικών Τουριστικών Λεωφορείων Δ.Χ. (Τ.Λ.Δ.Χ.) Αθήνα, 05/02/2018 Κατόπιν προφορικών και γραπτών ερωτημάτων, σχετικά με την εφαρμογή διατάξεων ΦΠΑ στην χορήγηση και ανανέωση του ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος των Ειδικών Τουριστικών Λεωφορείων Δ.Χ. (Τ.Λ.Δ.Χ.) και των Φορτηγών Δημοσίας Χρήσης (Φ.Δ.Χ.) παρέχουμε τις ακόλουθες διευκρινίσεις: Με την Απόφαση Γ456/ΟΙΚ.8061/487/2017 του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, καθιερώνεται η υποχρέωση προμήθειας ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος (ΗΑΣ) σε κάθε φορτηγό δημόσιας χρήσης (Φ.Δ.Χ.) και κάθε ειδικό τουριστικό λεωφορείο δημόσιας χρήσης (Τ.Λ.Δ.Χ). Ως φορείς χορήγησης του σήματος δύνανται να οριστούν όλα τα δευτεροβάθμια συνδικαλιστικά όργανα που εκ του καταστατικού τους εκπροσωπούν ιδιοκτήτες των ΦΔΧ αυτοκινήτων ή και των Τ.Λ.Δ.Χ., καθώς και το Πανελλήνιο Συνδικάτο Χερσαίων Εμπορευματικών Μεταφορών (Π.Σ.Χ.Ε.Μ.) και η Γενική Πανελλαδική Ομοσπονδία Επιχειρήσεων Τουρισμού (Γ.Ε.Π.Ο.Ε.Τ.). 146 ///

147 Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 2, παρ. 1. α, 3, παρ. 1. α, 4 και 8 του Κώδικα ΦΠΑ (Ν.2859/2000), όπως ισχύει, στον ΦΠΑ υπόκειται κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ημεδαπό ή αλλοδαπό ή ένωση προσώπων, εφόσον ασκεί κατά τρόπο ανεξάρτητο την οικονομική δραστηριότητα του παραγωγού, του εμπόρου ή αυτού που παρέχει υπηρεσίες, ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασης, των επιδιωκόμενο σκοπό ή το αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής. Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης ιε, της παραγράφου 1, του άρθρου 22 του Κώδικα ΦΠΑ απαλλάσσεται από το φόρο η παροχή υπηρεσιών και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών προς τα μέλη τους, έναντι καταβολής συνδρομής, από μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα και οργανισμούς, που επιδιώκουν στα πλαίσια του συλλογικού τους συμφέροντος, μεταξύ άλλων και σκοπούς συνδικαλιστικούς, εφόσον δεν οδηγούν σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού. Οι φορείς χορήγησης υποχρεούνται με δική τους ευθύνη να εγκαθιστούν και να λειτουργούν πληροφορικό σύστημα έτσι ώστε να παρακολουθούν μηχανογραφικά τη χορήγηση και εγκατάσταση των ηλεκτρονικών σημάτων στα εν λόγω φορτηγά και λεωφορεία δημόσιας χρήσης. Επιπλέον, υποχρεούνται να ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά αρχεία με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, να χορηγούν στα εξουσιοδοτημένα για τον έλεγχο όργανα κατάλληλες τερματικές συσκευές και πρόσβαση στα αρχεία της βάσης δεδομένων και να παρέχουν την συνδρομή τους για την κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού των φορέων ελέγχου στη χρήση των τερματικών συσκευών. Οι φορείς χορήγησης, χορηγούν το ΗΑΣ στον αιτούμενο ιδιοκτήτη, ανεξαρτήτως εάν αυτός είναι ή όχι μέλος του συγκεκριμένου φορέα χορήγησης, υπό την προϋπόθεση ότι ο φορέας χορήγησης εκπροσωπεί την κατηγορία του οχήματος για το οποίο υποβάλλεται το αίτημα. Η αξία του ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος, καθορίζεται από τον κάθε φορέα χορήγησης, με αντίτιμο που δεν υπερβαίνει τα εξήντα (60) ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, επιβαρύνει τον ιδιοκτήτη του Φ.Δ.Χ. ή του Τ.Λ.Δ.Χ. και καταβάλλεται σε κάθε περίπτωση έγκρισης έγκυρου ΗΑΣ. Όπως προκύπτει από την ανωτέρω αναφερόμενη απόφαση ως φορείς χορήγησης του ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος δύνανται να οριστούν μόνο συνδικαλιστικά όργανα τα οποία συνιστούν επαγγελματικές οργανώσεις. Οι επαγγελματικές οργανώσεις είναι σωματεία που διέπονται από τις διατάξεις του νόμου 1712/1987 όπως ισχύει καθώς επίσης και από τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα. Οι οργανώσεις αυτές δεν ασκούν κερδοσκοπική δραστηριότητα. Κατόπιν των ανωτέρω, το τίμημα που εισπράττουν οι φορείς χορήγησης από τους ιδιοκτήτες των φορτηγών αυτοκινήτων και των ειδικών τουριστικών λεωφορείων δημόσιας χρήσης για τη χορήγηση ή την ανανέωση του ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος εμπίπτει στην απαλλαγή του άρθρου 22.1.ιε του Κώδικα ΦΠΑ μόνο εφόσον οι εν λόγω ιδιοκτήτες είναι μέλη των φορέων χορήγησης. Στην περίπτωση αυτή, οι φορείς δεν δικαιούνται έκπτωσης του ΦΠΑ των σχετικών εισροών που πραγματοποιούν στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας. Αντίθετα, όταν ο εκάστοτε ιδιοκτήτης δεν αποτελεί μέλος του φορέα που χορηγεί η ανανεώνει το ηλεκτρονικά αναγνώσιμο σήμα, το τίμημα που καταβάλλει στο φορέα για την πράξη αυτή υπάγεται σε ΦΠΑ με τον κανονικό συντελεστή 24%. Επισημαίνεται ότι, στην περίπτωση αυτή, οι φορείς χορήγησης έχουν όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διατάξεις του Κώδικα ΦΠΑ (υποβολή δηλώσεων, δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ των εισροών τους κ.ά.). Ο Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γ. Πιτσιλής /// 147

148 ΠΟΛ.1034/2018 Διαδικασία έκπτωσης Φ.Π.Α. εισροών ενεργειακών προϊόντων, αλκοόλης και αλκοολούχων ποτών και βιομηχανοποιημένων καπνών (ΦΕΚ Β' 816/ ) Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις των άρθρων 30, 32, 33, 34 και 44 του ν. 2859/2000 (ΦΕΚ 248/Α) «Κύρωση Κώδικα Φ.Π.Α.». 2.Τις διατάξεις των άρθρων 104, 109, 110, 111 και 178 του ν. 2960/2001 (ΦΕΚ 265/Α) «Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας». 3. Την αρ. πρωτ. Δ. 634/435/ (ΦΕΚ 343/Β) Α.Υ.Ο., αναφορικά με τη διαδικασία έκπτωσης Φ.Π.Α. εισροών βιομηχανοποιημένων καπνών. 4. Την αρ. πρωτ. Δ. 635/436/ (ΦΕΚ 343/Β) Α.Υ.Ο., αναφορικά με τη διαδικασία έκπτωσης Φ.Π.Α. εισροών πετρελαιοειδών προϊόντων, αλκοόλης και αλκοολούχων ποτών. 5. Τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 90 του π.δ. 63/ 2005 (ΦΕΚ 98/Α/ ) «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά όργανα». 6. Την αρ. πρωτ. Δ6Α ΕΞ 2013/ (ΦΕΚ 130/Β και 372/Β) απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Υφυπουργού Οικονομικών «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον Γενικό Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», όπως συμπληρώθηκε, τροποποιήθηκε και ισχύει, σε συνδυασμό με τις διατάξεις της υποπαρ. α της παρ. του άρθρου 41 του ν. 4389/2016 (ΦΕΚ 94/Α). 7. Την αριθ. 1 της (Υ.Ο.Δ.Δ. 18) πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου «Επιλογή και διορισμός Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 41 παρ. 10 του ν. 4389/2016 (ΦΕΚ 94/Α), όπως ισχύουν. 8. Τις διατάξεις των άρθρων του Κεφαλαίου Α του ν. 4389/2016 (ΦΕΚ 94/Α) «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις», όπως ισχύουν. 9. Τις διατάξεις της αρ. πρωτ. Δ. ΟΡΓ.Α ΕΞ 2017/ (ΦΕΚ 968/Β) απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)». 10. Την ανάγκη απλοποίησης της διαδικασίας έκπτωσης των εισροών εγκεκριμένων αποθηκευτών ενεργειακών προϊόντων, αλκοόλης και αλκοολούχων ποτών και βιομηχανοποιημένων καπνών για λόγους ομοιόμορφης εφαρμογής των διατάξεων, αποφόρτισης των τελωνειακών αρχών, μείωσης του διοικητικού κόστους και διευκόλυνσης των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους ανωτέρω τομείς. 11. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας Απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Προϋπολογισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), αποφασίζουμε: Τον καθορισμό διαδικασίας έκπτωσης του Φ.Π.Α. εισροών, το δικαίωμα της οποίας ασκείται κατ' εφαρμογή του άρθρου 30 του ν. 2859/2000 (ΦΕΚ 248/Α) «Κώδικας Φ.Π.Α.» από τους εγκεκριμένους αποθηκευτές ενεργειακών προϊόντων, αλκοόλης και αλκοολούχων ποτών και βιομηχανοποιημένων καπνών. 148 ///

149 Άρθρο 1 1. Ο εγκεκριμένος αποθηκευτής ασκεί το δικαίωμα έκπτωσης του Φ.Π.Α. των εισροών του με την υποβολή της Δήλωσης Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης και Λοιπών Φορολογιών (Δ.Ε.Φ.Κ.) προς την αρμόδια τελωνειακή αρχή. Στην περίπτωση των βιομηχανοποιημένων καπνών η έκπτωση διενεργείται κατά την εκκαθάριση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.) που γίνεται με την κατάσταση φορολογίας βιομηχανοποιημένων καπνών. Η έκπτωση πραγματοποιείται στο σύνολο των αγαθών και υπηρεσιών που σχετίζονται με τη δραστηριότητα του εφόσον αυτή διενεργείται αποκλειστικά μέσω της φορολογικής του αποθήκης. Για τον εγκεκριμένο αποθηκευτή που ασκεί εμπορική δραστηριότητα πέραν της φορολογικής του αποθήκης, η έκπτωση διενεργείται για τις εισροές αγαθών και υπηρεσιών που σχετίζονται μόνο με τη φορολογική του αποθήκη προϊόντων που υπόκεινται σε Ε.Φ.Κ. 2. Ο εγκεκριμένος αποθηκευτής που ασκεί την εμπορική του δραστηριότητα μέσω της φορολογικής αποθήκης δύναται να ασκεί το δικαίωμα έκπτωσης με την υποβολή Δ.Ε.Φ.Κ. για τα αγαθά επένδυσης που αποκτά. Το εν λόγω δικαίωμα έκπτωσης δύναται να ασκείται και από εγκεκριμένο αποθηκευτή που έχει εμπορική δραστηριότητα και πέραν της φορολογικής αποθήκης για τα επενδυτικά αγαθά που χρησιμοποιούνται για την άσκηση της δραστηριότητας του που αφορά τη φορολογική του αποθήκη. Η αρμόδια τελωνειακή αρχή για την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων ελέγχει τα πραγματικά περιστατικά, παρακολουθεί τον προορισμό και τη χρησιμοποίηση των επενδυτικών αγαθών και διενεργεί το σχετικό διακανονισμό της έκπτωσης εφόσον απαιτηθεί. 3. Με τη Δ.Ε.Φ.Κ. ο υπόχρεος συνυποβάλλει Συγκεντρωτική Κατάσταση, σύμφωνα με το Υπόδειγμα του συνημμένου Παραρτήματος, στην οποία αναγράφονται αναλυτικά τα στοιχεία των λογιστικών στοιχείων (παραστατικών) που προβλέπονται από τις διατάξεις του ν. 4308/2014 (ΦΕΚ 251/Α) «Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα», συναφείς ρυθμίσεις και άλλες διατάξεις» ως εξής: α) η ημερομηνία έκδοσης του παραστατικού, β) το είδος και ο αριθμός του παραστατικού που αφορά στην αγορά ή την εισαγωγή ή την παροχή υπηρεσιών, γ) η επωνυμία και ο Α.Φ.Μ. του εκδότη του παραστατικού, η περιγραφή και η αξία του/των αγαθών ή των υπηρεσιών καθώς και ο αντίστοιχος Λογαριασμός Καταχώρισης στο Λογιστικό Σχέδιο, δ) το ποσό Φ.Π.Α. κατά παραστατικό, ε) στον πρώτο στίχο κάθε σελίδας το πιστωτικό υπόλοιπο Φ.Π.Α. της προηγούμενης φορολογικής περιόδου και το τυχόν ποσό Φ.Π.Α. προς έκπτωση που μεταφέρεται από την προηγούμενη σελίδα, στ) ο συνολικός αριθμός των υποβαλλόμενων παραστατικών και το συνολικό ποσό Φ.Π.Α. προς έκπτωση, ζ) το τυχόν ποσό Φ.Π.Α. προς έκπτωση σε επόμενη φορολογική περίοδο. 4. Η έκπτωση του παρόντος άρθρου διενεργείται για τις εισροές οι οποίες καταγράφονται στη Συγκεντρωτική Κατάσταση της προηγούμενης παραγράφου 3 και για τις οποίες εκδόθηκε ή λήφθηκε νόμιμο φορολογικό στοιχείο τον προηγούμενο της υποβολής της Δ.Ε.Φ.Κ. μήνα. Στην περίπτωση που το φορολογικό στοιχείο εκδόθηκε σε προγενέστερο του προηγούμενου της υποβολής της Δ.Ε.Φ.Κ. μήνα αλλά παρελήφθη το μήνα αυτό, σημειώνεται από τον εγκεκριμένο αποθηκευτή η ημερομηνία παραλαβής του, η οποία αποδεικνύεται από την αντίστοιχη ημερομηνία καταχώρισης του στα λογιστικά του αρχεία. 5. Ο εγκεκριμένος αποθηκευτής κατά την υποβολή της Δ.Ε.Φ.Κ. και της επισυναπτόμενης Συγκεντρωτικής Κατάστασης της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου δεν έχει την υποχρέωση υποβολής των πρωτότυπων παραστατικών που αναγράφονται επί αυτής, αλλά υποχρεούται να τα τηρεί σε αρχείο στον τόπο εγκατάστασης της φορολογικής του αποθήκης για το χρονικό διάστημα που προβλέπεται από τις διατάξεις του ν. 4308/2014 (ΦΕΚ 251/Α) και να τα θέτει στη διάθεση των τελωνειακών αρχών σε κάθε /// 149

150 περίπτωση ελέγχου. Ο εγκεκριμένος αποθηκευτής οφείλει να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για τη διευκόλυνση του ελέγχου των τελωνειακών αρχών. 6. Στην περίπτωση κατά την οποία το προς έκπτωση ποσό Φ.Π.Α. εισροών, είναι μεγαλύτερο από το προς καταβολή με την Δ.Ε.Φ.Κ. ποσό Φ.Π.Α. εκροών, η προκύπτουσα διαφορά του φόρου που δεν μπορεί να εκπεσθεί, δύναται να συμψηφισθεί με οφειλόμενο σε μεταγενέστερη Δ.Ε.Φ.Κ. ποσό Φ.Π.Α. Η προς συμψηφισμό διαφορά του φόρου σημειώνεται και παρακολουθείται από την αρμόδια τελωνειακή αρχή είτε χειρόγραφα είτε μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος ICISnet. Το ποσό του μεταφερόμενου πιστωτικού υπολοίπου δεν μπορεί να χρησιμοποιείται προς έκπτωση στην επόμενη φορολογική περίοδο από την τελωνειακή αρχή και παράλληλα να ζητείται προς επιστροφή από τη φορολογική αρχή στην ίδια ή σε επόμενες φορολογικές περιόδους. Τα υποκείμενα πρόσωπα που αιτούνται επιστροφή Φ.Π.Α. από τις φορολογικές αρχές οφείλουν κατά την υποβολή των τελωνειακών παραστατικών προς συμψηφισμό στις τελωνειακές αρχές να αφαιρούν τα ποσά του Φ.Π.Α. των εισροών που αφορούν την αίτηση επιστροφής. 7. Ο εγκεκριμένος αποθηκευτής των ως άνω προϊόντων που διαθέτει περισσότερες από μία φορολογικές αποθήκες, δύναται να ασκήσει το δικαίωμα έκπτωσης του Φ.Π.Α. με μεταφορά του προς έκπτωση ποσού από μία φορολογική του αποθήκη σε άλλη, με ανάλογη εφαρμογή της αρ. πρωτ. ΠΟΛ.1235/ (ΦΕΚ 3075/Β) Απόφασης Γ.Γ.Δ.Ε. Άρθρο 2 Η διαδικασία για την έκπτωση του Φ.Π.Α. εισροών σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 30 του ν. 2859/2000 (ΦΕΚ 248/Α) που καθορίζεται με την παρούσα Απόφαση Διοικητή Α.Α.Δ.Ε., εφαρμόζεται και για τα πρόσωπα που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στην παραγωγή, εξόρυξη, εισαγωγή και διάθεση λιθάνθρακα, λιγνίτη και οπτάνθρακα των δασμολογικών κλάσεων 2701, 2702 και 2704 της Συνδυασμένης Ονοματολογίας των οποίων η άσκηση του δικαιώματός τους για την έκπτωση Φ.Π.Α. προβλέπεται από τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 109 του ν. 2960/2001(ΦΕΚ 265/Α). Άρθρο 3 Η τελωνειακή αρχή στην οποία υποβάλλεται η Δ.Ε.Φ.Κ. για τη βεβαίωση και είσπραξη των φορολογικών επιβαρύνσεων διενεργεί τακτικό έλεγχο για την ορθή εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 30 του ν. 2859/2000 (ΦΕΚ 248/Α) και της διαδικασίας της παρούσας απόφασης Διοικητή Α.Α.Δ.Ε., ο οποίος πραγματοποιείται ανά εξάμηνο κάθε έτους και έκτακτο έλεγχο εφόσον κρίνεται απαραίτητο. Οι Ελεγκτικές Υπηρεσίες Τελωνείων (Ε.Λ.Υ.Τ.) δύνανται να διενεργούν εκ των υστέρων ελέγχους. Σε περίπτωση που από τον έλεγχο διαπιστώνεται παράβαση των διατάξεων του άρθρου 30 του ν. 2859/2000 (ΦΕΚ 248/Α) και της προβλεπόμενης από την παρούσα απόφαση Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. διαδικασίας, επιβάλλεται το πρόστιμο της παραγράφου 2 του άρθρου 147 του ν. 2960/2001 (ΦΕΚ 265/Α) και βεβαιώνεται και εισπράττεται ο οφειλόμενος Φ.Π.Α. με τις αναλογούσες σε αυτόν προσαυξήσεις εκπροθέσμου καταβολής. Άρθρο 4 Με την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. καταργούνται οι αρ. πρωτ. Δ. 634/435/ και Δ. 635/436/ (ΦΕΚ 343/Β) Α.Υ.Ο. Άρθρο 5 Η παρούσα απόφαση Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αθήνα, 21 Φεβρουαρίου 2018 Ο Διοικητής ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ 150 ///

151 ΠΟΛ.1038/2018 Τροποποίηση της απόφασης του Υπουργού Οικονομικών /4752/0014/ΠΟΛ.1196/ , περί απαλλαγής από το φόρο προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.) των Ενόπλων Δυνάμεων του ΝΑΤΟ (ΦΕΚ Β' 916/ ) Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Έχοντας υπόψη: 1) Τις κατωτέρω διατάξεις του ν. 2859/2000 (ΦΕΚ 248 Α ) «Κύρωση Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας», όπως ισχύει και ειδικότερα: α) της παραγράφου 2 του άρθρου 27, με τις οποίες προβλέπεται ότι με Αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών ρυθμίζεται κάθε λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού. β) των περιπτώσεων στ εδάφιο γγ, και ζ της παραγράφου 1 του άρθρου 27. 2) Τις διατάξεις του άρθρου 151 της Οδηγίας αριθμ. 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με το κοινό σύστημα του φόρου προστιθέμενης αξίας, όπως ισχύει. 3) Τις διατάξεις του ν. 2799/1954 (ΦΕΚ 63 Α /1954) περί «κυρώσεως της εν Λονδίνω υπογραφείσης την 19η Ιουνίου 1951 Συμβάσεως μεταξύ κρατών μελών της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού επί του νομικού καθεστώτος των δυνάμεων αυτών και του εν Παρισίοις υπογραφέντος καθεστώτος των διεθνών στρατιωτικών Αρχηγείων των εγκαθιδρυομένων συμφώνως προς τη Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού". 4) Τις διατάξεις του άρθρου 51 και του Παραρτήματος ΙΙ του εκτελεστικού κανονισμού 282/2011/ΕΕ του Συμβουλίου. 5) Την αριθμ /4752/0014/ΠΟΛ.1196/ (ΦΕΚ 408 Β ) απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, περί «Απαλλαγής από το Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) των Ενόπλων Δυνάμεων του ΝΑΤΟ», όπως συμπληρώθηκε, τροποποιήθηκε και ισχύει. 6) Τις διατάξεις του Κεφαλαίου Α «Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων» του Μέρους Πρώτου του ν. 4389/2016 «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις» (Α 94) και ειδικότερα των άρθρων 1, 2, 13, 14, 17 και 41, όπως ισχύουν. 7) Την αριθμ. Δ. ΟΡΓ.Α ΕΞ 2017 (Β 968 και 1238) απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)», όπως συμπληρώθηκε τροποποιήθηκε και ισχύει. 8) Την αριθμ. 1 της (Υ.Ο.Δ.Δ. 18) Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου «Επιλογή και διορισμός Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», σε συνδυασμό με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 10 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016 και την αριθμ. 39/3 της (Υ.Ο.Δ.Δ. 689) απόφαση του Συμβουλίου Διοίκησης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Ανανέωση της θητείας του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων». 9) Την αριθμ. Δ6Α ΕΞ 2013/ ( Β 130 και Β 372) απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Υφυπουργού Οικονομικών «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον Γενικό Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», όπως ισχύει, σε συνδυασμό με τις διατάξεις της περ. α της παρ. 3 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016, όπως ισχύουν. 10) Την ανάγκη τροποποίησης της διαδικασίας χορήγησης των απαλλαγών από ΦΠΑ που προβλέπονται από τις υφιστάμενες διατάξεις προκειμένου να υπάρχει ενιαία φορολογική αντιμετώπιση των Ενόπλων Δυνάμεων του ΝΑΤΟ που εμπίπτουν στις απαλλαγές του φόρου προστιθέμενης αξίας του άρθρου 27 του Κώδικα ΦΠΑ. 11) Το γεγονός ότι η Απόφαση αυτή δεν συνεπάγεται δαπάνη για τον προϋπολογισμό του κράτους, δεδομένου ότι θεσπίζει διαδικασία εφαρμογής διατάξεων του Κώδικα ΦΠΑ, /// 151

152 αποφασίζουμε: Άρθρο μόνον Τροποποιούμε την αριθμ /4752/0014/ ΠΟΛ.1196/ (ΦΕΚ 408 Β ) απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, περί «Απαλλαγής από το Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) των Ενόπλων Δυνάμεων του ΝΑΤΟ», όπως συμπληρώθηκε, τροποποιήθηκε και ισχύει, ως κατωτέρω: 1. Οι περιπτώσεις γ και δ του άρθρου 1 αντικαθίσταται ως ακολούθως: «γ) Η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών που ενεργούνται από υποκείμενους στο φόρο εγκατεστημένους στην Ελλάδα, προς άλλο κράτος-μέλος της Κοινότητας που συμμετέχει στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο (ΝΑΤΟ) και προορίζονται για τις ένοπλες δυνάμεις των κρατών-μελών της Συνθήκης της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας (ΝΑΤΟ) και το πολιτικό προσωπικό που τις συνοδεύουν, τα οποία υπηρετούν σε άλλο κράτος-μέλος της Κοινότητας, εκτός από το ίδιο το κράτος-μέλος προορισμού των αγαθών και υπηρεσιών. δ) Η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών που ενεργούνται από υποκείμενους στο φόρο εγκατεστημένους στην Ελλάδα, προς τρίτη μη Κοινοτική χώρα που συμμετέχει στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο (ΝΑΤΟ) και προορίζονται για τις ένοπλες δυνάμεις των κρατών μελών της Συνθήκης της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας (ΝΑΤΟ) και προς το πολιτικό προσωπικό που τις συνοδεύουν, τα οποία υπηρετούν σε τρίτη μη Κοινοτική χώρα, εκτός από το ίδιο το κράτος μέλος προορισμού των αγαθών και υπηρεσιών.». H απόφαση αυτή ισχύει από τη δημοσίευσή της. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αθήνα, 28 Φεβρουαρίου 2018 Ο Διοικητής ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ ΠΟΛ.1059/2018 Εφαρμογή διατάξεων ΦΠΑ στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού Αθήνα, 23/03/2018 Κατόπιν της υποβολής πλήθους ερωτημάτων σχετικά με την απαλλαγή από τον ΦΠΑ των βραχυχρόνιων μισθώσεων ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού του άρθρου 111 του ν.4446/2016 (Α' 240), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 84 του ν.4472/2017 (Α' 74) και ισχύει, παρέχονται οι ακόλουθες διευκρινίσεις για λόγους ομοιόμορφης εφαρμογής: 1. Όπως προκύπτει από τις οικείες διατάξεις, στις ρυθμίσεις του άρθρου 111 του ν.4446/2016 για τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού εμπίπτουν οι μισθώσεις διαμερισμάτων, μονοκατοικιών, εξαιρουμένων των μονοκατοικιών οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί ως τέτοιες λόγω της κατάργησης της σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας, οποιωνδήποτε άλλων μορφών οικήματος με δομική και λειτουργική αυτοτέλεια, καθώς και δωματίων εντός διαμερισμάτων ή μονοκατοικιών, εφόσον πρόκειται για μισθώσεις οι οποίες συνάπτονται για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, μικρότερη του έτους, μέσω ψηφιακών πλατφορμών. 152 ///

153 Όπως ορίζεται στην παράγραφο 3α του ίδιου ως άνω άρθρου, το εισόδημα που αποκτάται από τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων της οικονομίας του διαμοιρασμού, στο πλαίσιο των διατάξεων του άρθρου 39Α του ν. 4172/2013, απαλλάσσεται του ΦΠΑ. 2. Η ανωτέρω απαλλαγή από τον ΦΠΑ ανάγεται στις διατάξεις της περίπτωσης κστ' της παραγράφου 1 του άρθρου 22 του Κώδικα ΦΠΑ (ν.2859/2000), όπως ισχύει, σύμφωνα με τις οποίες απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ οι μισθώσεις ακινήτων. Πρόκειται για δραστηριότητα σχετικά παθητική, κατά την οποία ο εκμισθωτής παραχωρεί στον μισθωτή, για ορισμένη διάρκεια και έναντι αντιπαροχής, το δικαίωμα να κατέχει το ακίνητο ως εάν ήταν κύριος αυτού και να αποκλείει κάθε άλλο πρόσωπο από την άσκηση του δικαιώματος αυτού. 3. Στην ανωτέρω απαλλαγή από τον ΦΠΑ δεν εμπίπτουν οι υπηρεσίες διαμονής των ξενοδοχείων και των επιχειρήσεων ενοικιαζόμενων επιπλωμένων δωματίων, διαμερισμάτων ή οικιών, οι οποίες υπάγονται στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ (13%), όπως και κάθε άλλη παροχή προσωρινού καταλύματος που είναι ανάλογη και ανταγωνιστική με τις παρεχόμενες υπηρεσίες διαμονής στον ξενοδοχειακό τομέα. 4. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ οι βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού, υπό τον όρο ότι κατά τη διάρκεια της μίσθωσης δεν παρέχονται από μέρους του εκμισθωτή πρόσθετες υπηρεσίες προς τους μισθωτές, ανάλογες με τις παρεχόμενες στον ξενοδοχειακό ή παρόμοιο τομέα, όπως υπηρεσίες καθαριότητας, περισυλλογής απορριμμάτων, αντικατάστασης κλινοσκεπασμάτων και λοιπών οικιακών ειδών, βοηθητικού προσωπικού και λοιπές υπηρεσίες για την περιποίηση των πελατών. Η απλή παροχή κλινοσκεπασμάτων δεν θεωρείται ως πρόσθετη παροχή υπηρεσίας κατά τα ανωτέρω, συνεπώς δεν ασκεί επιρροή στην απαλλαγή από τον ΦΠΑ. Ομοίως, το γεγονός ότι στην αξία του μισθώματος περιλαμβάνονται και λοιπές παροχές κοινής ωφέλειας, όπως το ηλ. ρεύμα, η ύδρευση, η τηλεφωνία, το ίντερνετ και οι κοινόχρηστες δαπάνες, που ως χρεώσεις επιβαρύνουν τον εκμισθωτή και στη συνέχεια μετακυλίονται στον μισθωτή, δεν αποτελεί πρόσθετη παροχή υπηρεσιών κατά την ανωτέρω έννοια και συνεπώς επίσης δεν επηρεάζεται η εφαρμογή της απαλλαγής. Αυτονόητο είναι ότι στο πλαίσιο αυτό δεν παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ που επιβαρύνει τις ανωτέρω δαπάνες του εκμισθωτή ή άλλες που αφορούν στο ακίνητο (όπως για εργασίες επισκευής ή συντήρησης του ακινήτου). 5. Για λόγους ίσης μεταχείρισης, απαλλάσσονται επίσης από τον ΦΠΑ οι βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων οι οποίες ενεργούνται με τους όρους που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο 4 για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού, αλλά δεν ενεργούνται μέσω ψηφιακών πλατφορμών, καθώς η χρήση ή μη του διαδικτύου δεν αποτελεί κριτήριο για την εφαρμογή της απαλλαγής από τον ΦΠΑ. 6. Η απαλλαγή από τον ΦΠΑ καταλαμβάνει τόσο τα φυσικά όσο και τα νομικά πρόσωπα που προβαίνουν στις εκμισθώσεις αυτές, με την επισήμανση ότι, σύμφωνα με την παράγραφο 8.δ' του άρθρου 36 του Κώδικα ΦΠΑ, τα φυσικά πρόσωπα που πραγματοποιούν απαλλασσόμενες μισθώσεις ακινήτων, απαλλάσσονται από την υποχρέωση έναρξης εργασιών για τη λήψη ΑΦΜ/ΦΠΑ και μόνο για τις πράξεις αυτές, ενώ τα νομικά πρόσωπα υποχρεούνται σε έναρξη εργασιών. 7. Σε περίπτωση, ωστόσο, που κατά τη διάρκεια της βραχυχρόνιας μίσθωσης του ακινήτου (εντός ή εκτός του πλαισίου της οικονομίας του διαμοιρασμού) παρέχονται εκ μέρους του εκμισθωτή και πρόσθετες υπηρεσίες για την περιποίηση των πελατών, οι οποίες είναι αντίστοιχες με τις παρεχόμενες στον ξενοδοχειακό ή παρόμοιο τομέα, το συνολικό αντίτιμο που καταβάλλεται δεν απαλλάσσεται, αλλά υπάγεται στον ΦΠΑ, καθώς θεωρείται ότι πρόκειται για παροχή υπηρεσιών διαμονής, οι οποίες υπόκεινται στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ (13%), με δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ των σχετικών δαπανών. Ο Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γ. Πιτσιλής /// 153

154 Δ. ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ Σ.Λ.Ο.Τ. Σ.Λ.Ο.Τ. αριθ. πρωτ.: 15 ΕΞ Περί υποχρεωτικής χρήσης του σχεδίου λογαριασμών των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων ΕΡΩΤΗΜΑ Θα ήθελα να σας ρωτήσω αν είναι υποχρεωτική η ενημέρωση των βιβλίων με τους λογαριασμούς από τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα βάση του Ν.4308/2014. Σχετικά με τις οικονομικές καταστάσεις γνωρίζουμε ότι είναι από το 2015 γίνεται με βάση το μέγεθος της οντότητας και σύμφωνα με τα ΕΛΠ. Οπότε θα ήθελα, σας παρακαλώ, να μας διευκρινίσετε αν η καταχώρηση των παραστατικών και η εκτυπώσεις των ισοζυγίων θα πρέπει να γίνεται με βάση το προτεινόμενο λογιστικό σχέδιο των ΕΛΠ. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Σχετικά με το Σχέδιο Λογαριασμών που δύνανται να εφαρμόζουν οι οντότητες από 1/1/2015, στις διατάξεις του Ν. 4308/2014 (Άρθρο 3 παρ. 9 και άρθρο 38 παρ. 3 περιπτώσεις στ, ζ και η) προβλέπονται τα εξής: «Άρθρο 3. Λογιστικό σύστημα και βασικά λογιστικά αρχεία. 9. Εναλλακτικά του σχεδίου λογαριασμών του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 8 του παρόντος άρθρου, κάθε οντότητα που υπόκειται σε αυτόν το νόμο έχει τη δυνατότητα να εφαρμόζει το σχέδιο λογαριασμών, όπως ισχύει κατά την 31η Δεκεμβρίου Άρθρο 38. Καταργούμενες και τροποποιούμενες διατάξεις 3. Για περιόδους που αρχίζουν μετά την 31η Δεκεμβρίου 2014, παύουν εφεξής να ισχύουν:. στ) Το Π.Δ. 1123/1980 (Α 283) περί εφαρμογής του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου, με την επιφύλαξη της παραγράφου 9 του άρθρου 3 του παρόντος νόμου, καθώς και οι σχετικές ρυθμίσεις των άρθρων 47 έως 49 του ν. 1041/1980, για τις υποκείμενες στον παρόντα νόμο οντότητες. ζ) Το Π.Δ. 148/1984 περί εφαρμογής του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων, με την επιφύλαξη της παραγράφου 9 του άρθρου 3 του παρόντος νόμου. η) Το Π.Δ. 384/1992 περί εφαρμογής Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου Τραπεζών, με την επιφύλαξη της παραγράφου 9 του άρθρου 3 του παρόντος νόμου.» Κατά συνέπεια, οι οντότητες που υπάγονται στις διατάξεις του Ν. 4308/2014, δύνανται να χρησιμοποιούν, είτε το σχέδιο λογαριασμών του Παραρτήματος Γ του νόμου αυτού, είτε, κατά περίπτωση, τα σχέδια λογαριασμών που προβλέπονται από τα Προεδρικά Διατάγματα: α) Π.Δ. 1123/1980 (Α 283) περί εφαρμογής του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου, β) Το Π.Δ. 148/1984 περί εφαρμογής του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων και γ) Το Π.Δ. 384/1992 περί εφαρμογής Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου Τραπεζών. ΤΑ ΜΕΛΗ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ 154 ///

155 Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 22 ΕΞ Λογιστικές εγγραφές σε περίπτωση πλειστηριασμού ΕΡΩΤΗΜΑ Θα ήθελα να ρωτήσω ποιες είναι εκείνες οι λογιστικές εγγραφές που πρέπει να γίνουν σε βιβλία Γ κατηγορίας για την κάτωθι περίπτωση: Σε Κοινωφελές Ίδρυμα ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με τήρηση βιβλίων Γ κατηγορίας εκπλειστηριάζεται το ακίνητο του που ασκούσε δραστηριότητα, τα πάγια του (έπιπλα, μεταφορικά μέσα κ.λπ.), η άδεια λειτουργίας του, και οι απαιτήσεις του. Στη συνέχεια γίνονται πληρωμές βάσει του πίνακα κατάταξης του συμβολαιογράφου. Η αναπόσβεστη αξία των παγίων του είναι μικρότερη της αξίας που του αποδίδεται με την κατακυρωτική έκθεση. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Στο Ενεργητικό του ισολογισμού του νομικού προσώπου βρίσκονται τα υπό κατάσχεση περιουσιακά στοιχεία, τα οποία μετά το τέλος του πλειστηριασμού και την κατακύρωση τους στους υπερθεματιστές, θα μεταβιβαστούν σε αυτούς, ενώ παραλλήλως θα αρχίσει και η διαδικασία εξόφλησης των χρεών του, όπως τα σχετικά ποσά αυτών εμφανίζονται στο σκέλος του Παθητικού. Όπως είναι γνωστό, ο/η συμβολαιογράφος συντάσσει την κατακυρωτική έκθεση, όπου αναγράφεται περιληπτικά όλο το ιστορικό από την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων μέχρι και την στιγμή της κατακύρωσής τους. Ακολούθως, οι υπερθεματιστές καταβάλουν το πλειστηρίασμα και εκδίδονται οι κατακυρωτικές εκθέσεις. Εφόσον πρόκειται για ακίνητο ή άλλο εμπράγματο δικαίωμα επί ακινήτου, η κατακυρωτική έκθεση, μεταγράφεται στο οικείο υποθηκοφυλακείο (ή κτηματολογικό γραφείο) και αποτελεί τον τίτλο κτήσης του ακινήτου κ.λπ. για τον υπερθεματιστή. Οίκοθεν νοείται, ότι τα βάρη που υπήρχαν στο ακίνητο, μετά την κατακύρωση, δηλαδή την απόκτησή του μέσω διαδικασίας πλειστηριασμού, εξαλείφονται, ήτοι, το ακίνητο είναι πλέον ελεύθερο βαρών. Τα εκπλειστηριασμένα περιουσιακά στοιχεία εμφανίζονται με την λογιστική τους αξία στα βιβλία της επιχείρησης, πράγμα που σημαίνει ότι εφόσον, μετά την κατακύρωση, μεταβάλλεται το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς, θα πρέπει οριστικώς να διαγραφούν. Η απώλεια της λογιστικής τους αξίας, εξισορροπείται από το ύψος του πλειστηριάσματος. Ωστόσο, η απώλεια ακριβώς αυτή, έχει ως (υποχρεωτική) συνέπεια την απαλοιφή των χρεών της (ή μέρος αυτών), που σχετίζεται με τον πλειστηριασμό. Συνεπώς, αν πρόκειται, επί παραδείγματι, για ακίνητο που κατακυρώθηκε σε υπερθεματιστή, ενδιαφέρουν η αναπόσβεστη αξία του και το πλειστηρίασμα 1 (ως προς το ενεργητικό), καθώς και το μέρος του χρέους που απαλείφεται (ως προς το παθητικό). Στην περίπτωση αυτή, θα μεταφερθεί η αποσβεσμένη αξία του ακινήτου, μέχρι εκείνη τη στιγμή, στη πίστωση του λογαριασμού του ακινήτου, ώστε να προκύψει η αναπόσβεστη (λογιστική) αξία του. Ακολούθως, το πλειστηρίασμα του υπερθεματιστή, θα καταβληθεί για την κάλυψη και απαλοιφή του χρέους, οπότε θα χρεωθεί ο οικείος λογαριασμός υποχρέωσης, με πίστωση του λογαριασμού του ακινήτου (εξίσωση του σχετικού λογαριασμού και διαγραφή του περιουσιακού στοιχείου). Οι διαφορές καταγράφονται ως θετικά ή ως αρνητικά έκτακτα (μη συνήθη) αποτελέσματα. Επισημαίνεται πάντως, ότι εάν το πλειστηρίασμα δεν επαρκεί και εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά από σχετική δικαστική απόφαση, συντάσσεται πίνακας κατάταξης δανειστών, οπότε στην περίπτωση αυτή ενδέχεται να εξακολουθεί να απομένει υποχρέωση για την οντότητα. ΤΑ ΜΕΛΗ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ 1 Το πλειστηρίασμα, ως γνωστό, καταβάλλεται στον αρμόδιο υπάλληλο του πλειστηριασμού, μέσω τραπεζικού λογαριασμού ή παράδοσης επιταγής, ο οποίος πρέπει να καταθέσει το χρηματικό ποσό στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το αργότερο μέχρι την τρίτη εργάσιμη ημέρα από τον πλειστηριασμό. Τυχόν τόκοι προσαυξάνουν το πλειστηρίασμα. Η κατάθεση είναι ακατάσχετη και δεν εμπίπτει στην έννοια της πτωχευτικής περιουσίας. /// 155

156 Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 36 ΕΞ Παραστατικά ελαιοτριβείου σε αγρότες ειδικού και κανονικού καθεστώτος ΕΡΩΤΗΜΑ Θα ήθελα να με ενημερώσετε για τις λογιστικές εγγραφές που διενεργούνται στα παραστατικά που εκδίδει ένας αγροτικός συνεταιρισμός (Διπλογραφικά βιβλία) σε αγρότες ειδικού και κανονικού καθεστώς όσον αφορά την έκθλιψη του ελαιόλαδου και την αμοιβή που λαμβάνει σε είδος. Στους αγρότες του ειδικού καθεστώς θα εκδώσει πχ ΤΠΥ- ΑΠΥ (Τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών ή απόδειξη παροχής υπηρεσιών-τιμολόγιο αγοράς συνενωμένο τιμολόγιο αξίας 21,38 ευρώ όπου αναλύεται σε 16,06 χ 13% αξία εκθλιπτικού δικαιώματος, 0,53 χ 13% δικαίωμα επί ελαιοπυρήνα και 2,63 εισφορά δακοκτονίας. Το ίδιο παραστατικό θα περαστεί και σαν έξοδο στα βιβλία του συνεταιρισμού ενώ αν ήταν κανονικού θα έπρεπε να εκδώσει ο αγρότης τιμολόγιο πώλησης. Μπορείτε σας παρακαλώ να με ενημερώσετε για τις λογιστικές εγγραφές που πρέπει να γίνουν για τα διπλογραφικά βιβλία, σύμφωνα με τα ποσά του παραπάνω τιμολογίου. Η εισφορά δακοκτονίας σε ποιους λογαριασμούς λογιστικής καταχωρείται. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Η παρακράτηση της εισφοράς δακοκτονίας προβλέπεται από τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 3, του ΑΝ 112/1967. Μεταγενέστερα, με το άρθρο 102 του Ν 1402/1983 «Προσαρμογή της Τελωνειακής και Δασμολογικής Νομοθεσίας στο δίκαιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Ε.O.K.)», που δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. Α 167/ , τέθηκε σε νέα βάση η εισφορά δακοκτονίας στο λάδι που παράγεται και δόθηκαν οδηγίες για την ομοιόμορφη εφαρμογή των διατάξεων που ισχύουν γενικά για την εισφορά δακοκτονίας στο λάδι και τις ελιές, με την Εγκύκλιο Σ.4309/159/ Σύμφωνα με την ως άνω Εγκύκλιο, το ελαιοτριβείο έχει την υποχρέωση να παρακρατεί την εισφορά δακοκτονίας, επί της αξίας που απομένει μετά την αφαίρεση της αμοιβής του: «Δεν υπόκειται σε εισφορά δακοκτονίας το λάδι που παραδίδεται στον ελαιοτριβέα ως εκθλιπτικό δικαίωμα» (παρ. 1, περ. β). Συνεπώς, το τιμολόγιο που εκδίδει το ελαιοτριβείο, χαρακτηρίζεται ως εκκαθάριση προς τον αγρότη παραγωγό, υπό την έννοια ότι σε αυτό καταγράφεται, τόσο η συνολική παραγόμενη ποσότητα ελαιολάδου, όσο και η ποσότητα που παρακρατείται ως αμοιβή για την παροχή της υπηρεσίας (συν τον αναλογούντα ΦΠΑ). Ομοίως, σε αυτό θα καταγραφεί και η ποσότητα που αντιστοιχεί στην παρακράτηση του ποσού για την εισφορά δακοκτονίας. Στο ερώτημά σας, ο αγροτικός συνεταιρισμός, ο οποίος ενεργεί και ως εκμεταλλευτής ελαιοτριβείου, θεωρείται ότι παρέχει υπηρεσίες έκθλιψης στον παραγωγό, εισπράττοντας αμοιβή (έκδοση τιμολογίου), ενώ ταυτοχρόνως είναι και αγοραστής, επειδή λαμβάνει την ως άνω αμοιβή σε είδος. Επομένως, το εκθλιπτικό δικαίωμα του ως άνω αγροτικού συνεταιρισμού (ελαιοτριβείο) καταβάλλεται σε είδος (ελαιόλαδο), οπότε το σχετικό τιμολόγιο που εκδίδεται για την παροχή της υπηρεσίας προς τον παραγωγό, θα πρέπει να περιλαμβάνει την αξία της ποσότητας που παραλαμβάνει, αποτιμημένη όμως σε χρήμα. Η αποτίμηση σε χρήμα θα γίνει σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης γ, της παραγράφου 2, του άρθρου 19, του Κώδικα ΦΠΑ (Ν 2859/2000). Επί της αξίας αυτής θα υπολογισθεί ΦΠΑ με συντελεστή 24% που εφαρμόζεται για παροχή υπηρεσίας. Η αμοιβή που λαμβάνει ο αγροτικός συνεταιρισμός (ελαιοτριβείο) καταχωρίζεται στα έσοδα. Υπενθυμίζεται ότι η εισφορά δακοκτονίας υπολογίζεται ως ποσοστό 2% επί της τιμής: 1,524 ευρώ / κιλό (βλέπε σχετικώς την ΠΟΛ.1160/2017). Για την κατανόηση των ανωτέρω, ακολουθεί παράδειγμα έκθλιψης ελαιοκάρπου και λήψης του εκθλιπτικού δικαιώματος, από το ελαιοτριβείο, σε είδος: Παράδειγμα: Έστω ότι το ελαιοτριβείο, παραλαμβάνει ποσότητα ελαιών, από την οποία παράγονται, μετά την έκθλιψη, 500 κιλά ελαιόλαδου. Το ελαιοτριβείο, καθορίζει την αμοιβή του, ως ποσοστό π.χ. 12% επί της παραγόμενης ποσότητας ελαιόλαδου. Υποθέτουμε ότι η κανονική τιμή, για τις ανάγκες του ΦΠΑ, ορίζεται σε 156 ///

157 3,00 / κιλό. Η εισφορά δακοκτονίας υπολογίζεται με συντελεστή 2%, βάσει του νόμου, επί της αξίας της επιστρεφόμενης ποσότητας ελαιόλαδου. Ωστόσο, όπως ήδη σημειώθηκε παραπάνω, η εισφορά δακοκτονίας θα υπολογιστεί με βάση την καθορισμένη τιμή από την ΠΟΛ.1160/2017, ήτοι: 1,524 / κιλό. Ακολούθως, ο ΦΠΑ επί της αμοιβής που θα λάβει το ελαιοτριβείο θα υπολογιστεί με συντελεστή 24%. Σύμφωνα με τα παραπάνω δεδομένα, έχουμε: Η αμοιβή του ελαιοτριβείου καθορίζεται σε: 500 χ 12% = 60 κιλά, άρα: 60 χ 3,00 = 180,00 πλέον ΦΠΑ 24%, ήτοι: 43,20 Στο παραστατικό θα περιλαμβάνονται οι παρακάτω ποσότητες και αξίες: Αιτιολογία Ποσότητες σε κιλά Τιμή Αξία ΦΠΑ Εκθλιπτικό δικαίωμα [500 χ 12%] 60,00 3,00 180,00 43,20 ΦΠΑ [43,20 / 3,00] 14,40 3,00 43,20 - Εισφορά δακοκτονίας* 4,32 3,00 12,96 - Σύνολο 78,72 3,00 236,16 43,20 Παραγόμενη ποσότητα 500, Επιστρεφόμενη ποσότητα [500,00-78,72] 421, Το ελαιοτριβείο για τις ως άνω αξίες θα λάβει από την παραγόμενη ποσότητα ελαιολάδου: 60, ,40 = 74,40 κιλά. Ομοίως, θα παρακρατήσει και 4,32 κιλά που αντιστοιχούν σε αξία: 12,96 για την εισφορά δακοκτονίας, η οποία επιβαρύνει τον αγρότη παραγωγό. Η εισφορά δακοκτονίας υπολογίστηκε ως ποσοστό 2% επί της τιμής 1,524 ευρώ / κιλό, σύμφωνα με την ΠΟΛ.1160/2017 (ΑΑΔΕ). Συνεπώς, στην προκειμένη περίπτωση ο υπολογισμός της εισφοράς δακοκτονίας, έχει ως εξής*: 500,00 [60, ,40] = 425,60 κιλά χ 1,524 = 648,61 χ 2% = 12,97 / 3,00 (που είναι η κανονική αξία του κιλού) = 4,32 κιλά ελαιόλαδου Από την παραγόμενη ποσότητα, ήτοι τα 500 κιλά, τελικά επιστρέφονται στον παραγωγό αγρότη: 421,28 κιλά. Στην λογιστική εγγραφή που θα διενεργήσει ο συνεταιρισμός (ελαιοτριβείο), θα σχηματιστεί τόσο η αμοιβή / έσοδο που αποκτά και η οποία αντιστοιχεί σε ποσότητα ελαιόλαδου (δηλαδή εμπόρευμα), όσο και η λήψη των αντίστοιχων ποσοτήτων που αναλογούν σε ΦΠΑ και στην παρακράτηση της εισφοράς δακοκτονίας, για απόδοση: 20. Εμπορεύματα 236, Πωλήσεις υπηρεσιών...180, ΦΠΑ...43, Λοιποί φόροι, τέλη και εισφορές...12,96 Ως Τιμολόγιο κ.λπ. Οίκοθεν νοείται, ότι ο λογαριασμός 20 «Εμπορεύματα» μπορεί να αντικατασταθεί, αναλόγως προς τις ανάγκες του τηρούμενου λογιστικού προγράμματος, από έναν λογαριασμό απαιτήσεων και ακολούθως να γίνει εκκαθάριση, με την μεταφορά της απαίτησης στον λογαριασμό του αποθέματος. /// 157

158 Ας εξετάσουμε, εν συνεχεία, την περίπτωση αγοράς του ελαιόκαρπου από το ελαιοτριβείο. Το ελαιοτριβείο, εν προκειμένω, έχει ως στόχο την παραγωγή ελαιόλαδου και ακολούθως, την πώληση του συνόλου ή μέρους αυτού, προς τον παραγωγό ή προς οποιονδήποτε τρίτο. Συνεπώς, θα πρέπει να εκδώσει τιμολόγιο αγοράς προς τον παραγωγό, εφόσον ο τελευταίος υπάγεται στο ειδικό καθεστώς ΦΠΑ των αγροτών και στη συνέχεια τιμολόγιο πώλησης προς τον ίδιο για την ποσότητα ελαιόλαδου που του επιστρέφει. Η διαφορά μεταξύ της τιμής αγοράς του ελαιοκάρπου και της τιμής πώλησης του ελαιόλαδου είναι η αμοιβή του ελαιοτριβείου. Παράδειγμα συμπλήρωσης τιμολογίου που εκδίδει το ελαιοτριβείο για την ποσότητα ελαιοκάρπου που αγοράζει από ιδιώτη, ή από αγρότη του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ: Αιτιολογία Ποσότητα σε κιλά Τιμή Αξία Ελαιόκαρπος 500,00 0,60 300,00 Εισφορά δακοκτονίας 10,00 0,60 6,00 Σύνολα 490,00 0,60 294,00 Στην προκειμένη περίπτωση η εισφορά δακοκτονίας υπολογίζεται επί της τιμολογιακής αξίας των ελαιών που πωλούνται από τον παραγωγό ή παραδίδονται από τον ιδιώτη. Αν υποθέσουμε ότι η τιμή είναι 0,60 το κιλό, η εισφορά δακοκτονίας υπολογίζεται ως εξής: 500,00 χ 0,6 = 300,00 χ 2% = 6,00 ευρώ Ύστερα από την παρακράτηση της εισφοράς δακοκτονίας το ποσό που θα δοθεί στον αγρότη υπολογίζεται σε 300,00 6,00 = 294,00. Σημειώνεται ότι δεν θα αναγραφεί ΦΠΑ επί του τιμολογίου καθώς η πώληση γίνεται από αγρότη του ειδικού καθεστώτος ή από ιδιώτη. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι ο εκμεταλλευτής ελαιοτριβείου, γενικώς, είναι δυνατόν να παρέχει τόσο υπηρεσίες έκθλιψης, όσο και να πραγματοποιεί αγορές ελαιοκάρπου και πωλήσεις ελαιόλαδου. Σε κάθε περίπτωση όμως, οι εν λόγω συναλλαγές επιβαρύνονται με τον αναλογούντα ΦΠΑ, ο οποίος υπολογίζεται με συντελεστή 24% για υπηρεσίες και 13% για τα αγαθά. Εξαιρείται η περίπτωση της αγοράς καρπών από αγρότες του ειδικού καθεστώτος όπου δεν επιβάλλεται ΦΠΑ, (άρθρο 41 του Κώδικα ΦΠΑ). Διευκρινίζεται ότι σύμφωνα με την Εγκ. Σ.4309/159/ , η εισφορά δακοκτονίας, στην περίπτωση αυτή, παρακρατείται από το ελαιοτριβείο και αναγράφεται επί του τιμολογίου αγοράς. Ωστόσο, εάν ο παραγωγός είναι αγρότης του κανονικού καθεστώτος, αποδίδει ο ίδιος την εισφορά δακοκτονίας, οπότε αφού το τιμολόγιο εκδίδεται από τον ίδιον, δεν κρίνεται απαραίτητο να αναγράφεται επί αυτού το ποσό της εισφοράς (παρ. 2 της ως άνω Εγκυκλίου). Τέλος, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του ΑΝ 112/1967, για την απόδοση της εισφοράς δακοκτονίας, υπόχρεος προκειμένου για λάδι είναι το ελαιοτριβείο που ενήργησε την έκθλιψη των ελαιών και προκειμένου για ελιές, ο ασκών επιχειρηματική δραστηριότητα που αγοράζει αυτές χονδρικά από τους παραγωγούς ή που πωλεί τις ελιές για λογαριασμό των παραγωγών. Ομοίως, εφόσον ο πωλητής των ελαιών παραγωγός υποχρεούται στην έκδοση τιμολογίων (προς Δήμους, Ιερές Μονές κ.λπ.), τότε στην περίπτωση αυτή υπόχρεος για την καταβολή της εισφοράς είναι ο ίδιος (βλέπε την παράγραφο 3 της Εγκυκλίου Σ.4309/159/ ). ΤΑ ΜΕΛΗ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ 158 ///

159 Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 55 ΕΞ Λογιστική παρακολούθηση υποκαταστημάτων ΕΡΩΤΗΜΑ Ονομάζομαι XXXXX, το ΑΦΜ μου είναι XXXXX και είμαι λογιστής, Η ερώτηση που έxω να σας κάνω είναι η εξής: Η εταιρεία Α-ΑΕ (απορροφώσα) απορρόφησε άλλη εταιρεία Β-ΑΕ (απορροφώμενη) με τις διαδικασίες του Ν. 2166/1993. Η απορροφώμενη Β-ΑΕ είχε δύο υποκαταστήματα με on line σύνδεση με την έδρα. Η απορροφώμενη Β-ΑΕ (υποκατάστημα πλέον της απορροφώσας Α-ΑΕ) θέλουμε να εξάγει αυτοτελές λογιστικό αποτέλεσμα και τα υποκαταστήματα που αρχικά ανήκαν στην απορροφώμενη Β-ΑΕ, τα δεδομένα τους να ενσωματώνονται στα βιβλία του υποκαταστήματος με την αυτοτελή λογιστική. Στη συνέχεια το λογιστικό αποτέλεσμα της απορροφώμενης Β-ΑΕ, στο τέλος της χρήσης, να ενσωματώνεται με λογιστική εγγραφή στην απορροφώσα Α-ΑΕ. Από την ΦΑΕ Θεσσαλονίκης Τμήμα Μητρώου μας ενημέρωσαν ότι αυτό δε μπορεί να γίνει. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Από την διατύπωση του ερωτήματος προκύπτει ότι, μετά την απορρόφηση, υφίσταται πλέον μία εταιρεία (η Α-ΑΕ), με ένα υποκατάστημα (την πρώην Β-ΑΕ). Ωστόσο, η απορροφώμενη Β-ΑΕ, όταν λειτουργούσε ως ιδιαίτερη οντότητα (δηλαδή πριν την απορρόφηση), είχε δύο υποκαταστήματα. Συνεπώς, εφόσον έχουν διατηρηθεί όλες οι παραπάνω εγκαταστάσεις, η εταιρεία που προέκυψε από την διαδικασία της απορρόφησης, διαθέτει πλέον τρία υποκαταστήματα. Υπενθυμίζεται ότι ως υποκατάστημα ορίζεται μια διαφορετική από την έδρα, επαγγελματική εγκατάσταση της επιχείρησης, όπου διενεργούνται συναλλαγές, δηλαδή πωλήσεις αγαθών ή παροχή υπηρεσιών, ή πραγματοποιείται παραγωγική δραστηριότητα. Ακολούθως, παρόλο που από τις διατάξεις του νόμου 4308/2014 (ΕΛΠ), δεν προκύπτει υποχρέωση τήρησης ιδιαίτερων λογιστικών αρχείων για τα υποκαταστήματα, αυτονόητο είναι ότι η λογιστική παρακολούθηση τους, μπορεί να διενεργείται από το λογιστικό σύστημα της οντότητας, «σύμφωνα με τις καθιερωμένες λογιστικές πρακτικές» (Λογιστική Οδηγία ΕΛΤΕ, παρ. 3.1). Οι λογιστικές πρακτικές αναφέρονται στην περίπτωση λειτουργίας ενός υποκαταστήματος, είτε μέσω της εξαρτημένης λογιστικής παρακολούθησης, είτε στο πλαίσιο της λογιστικής αυτοτέλειας. Εξάλλου, ο τίτλος του προτεινόμενου, από το Σχέδιο Λογαριασμών (ΕΛΠ), πρωτοβάθμιου λογαριασμού: 81 «Δοσοληπτικοί λογαριασμοί υποκαταστημάτων αυτοτελούς παρακολούθησης», παραπέμπει στη λειτουργία του λογαριασμού 48 «Λογαριασμοί συνδέσμου με υποκαταστήματα», του ΕΓΛΣ, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο ΕΓΛΣ για την λειτουργία αυτού του λογαριασμού. Η οντότητα μπορεί να επιλέξει οποιαδήποτε από τις παραπάνω λογιστικές μεθόδους για ένα ή περισσότερα υποκαταστήματα, με στόχο πάντα στο τέλος της χρήσης όλα τα δεδομένα να ενσωματώνονται στο λογιστικό σύστημα της έδρας. Μπορεί δηλαδή να επιλέξει για ένα υποκατάστημα την εξαρτημένη λογιστική παρακολούθηση, πράγμα που σημαίνει ότι οι λογιστικές εγγραφές των συναλλαγών του υποκαταστήματος θα διενεργούνται στο πλαίσιο του λογιστικού συστήματος της έδρας σε ιδιαίτερους υπολογαριασμούς, ώστε να προκύπτουν οι απαραίτητες κάθε φορά πληροφορίες, ενώ για άλλο υποκατάστημα να επιλεγεί η λογιστική αυτοτέλεια και επομένως, τόσο η λογιστική «επικοινωνία» με την έδρα, όσο και η ενσωμάτωση των περιουσιακών στοιχείων και του αποτελέσματος της περιόδου, κατά το κλείσιμο, να γίνεται μέσω του λογαριασμού 48 (ή 81, με το Σχέδιο Λογαριασμών ΕΛΠ). Κατά την γνώμη μας, για λόγους που κυρίως αναφέρονται στην διασφάλιση της αξιοπιστίας του λογιστικού συστήματος της οντότητας, δεν θα πρέπει ένα υποκατάστημα να ενσωματώνει τα δεδομένα του σε άλλο υποκατάστημα και ακολούθως να γίνεται η ενσωμάτωση στα λογιστικά δεδομένα της έδρας. ΤΑ ΜΕΛΗ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ /// 159

160 Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 104 ΕΞ Κρυπτονομίσματα ΕΡΩΤΗΜΑ Νομική οντότητα με τήρηση διπλογραφικών βιβλίων αποφασίζει να επενδύσει στην αγορά των κρυπτονομισμάτων. Τηρεί τα ΕΛΠ Νομική οντότητα με τήρηση διπλογραφικών βιβλίων αποφασίζει να επενδύσει στην αγορά των κρυπτονομισμάτων. Τηρεί τα ΔΛΠ Η Επένδυση έχει τα εξής σκέλη: 1ο σκέλος Εξόρυξη κρυπτονομισμάτων (mining) Αγοράζει πάγιο εξοπλισμό (Η/Υ), αποκτά ηλεκτρονικά το δωρεάν & ελεύθερο λογισμικό για την έναρξη εξόρυξης κρυπτονομισμάτων, και ξεκινά την εξόρυξη. Η εξόρυξη γίνεται ως εξής: ένας Η/Υ με πολλαπλές κάρτες γραφικών και με μόνο κόστος το ηλεκτρικό ρεύμα, μέσα από το ελεύθερο & δωρεάν λογισμικό, δημιουργεί κρυπτονομίσματα και τα αποθηκεύει σε ηλεκτρονικές διευθύνσεις στο διαδίκτυο που ανήκουν στην νομική οντότητα. Ο ρυθμός εξόρυξης εξαρτάται από την υπολογιστική ισχύ του πάγιου ενεργητικού (Η/Υ & ειδικές κάρτες γραφικών), καθώς και την διάρκεια λειτουργίας ( κατανάλωση ρεύματος). Την στιγμή της εξόρυξης-δημιουργίας νομίσματος το οποίο έρχεται στην κατοχή της οντότητας δωρεάν (εκτός από το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος & των αποσβέσεων), με ποια λογιστική εγγραφή παρουσιάζεται & σε ποια αξία. (ΕΛΠ & ΔΛΠ) 2ο σκέλος Πώληση κρυπτονομισμάτων. Τα κρυπτονομίσματα τα οποία παρήχθησαν-εξορύχτηκαν, βρίσκονται αρχικά στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις της νομικής οντότητας, οι οποίες λειτουργούν σαν μια διαδικτυακή-ηλεκτρονική θυρίδα. Η οντότητα αποφασίζει να πουλήσει μέρος των αποθεμάτων της με τους εξής τρόπους. a) Τοις μετρητοίς με μεταφορά των νομισμάτων από τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις που τις ανήκουν στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις-θυρίδες των πελατών, οι οποίοι πελάτες είναι φυσικά η νομικά πρόσωπα. b) Με έμβασμα τραπεζικό, με μεταφορά των νομισμάτων από τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις που τις ανήκουν στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις-θυρίδες των πελατών, οι οποίοι πελάτες είναι φυσικά η νομικά πρόσωπα. c) Με πώληση μέσα από ηλεκτρονική πλατφόρμα: στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, η οντότητα μεταφέρει τα προς πώληση νομίσματα, τα οποία πωλούνται σε ανοιχτή αγορά σε αγνώστων στοιχείων πελάτες, δεδομένου ότι οι συναλλαγές κρυπτονομισμάτων είναι ανώνυμες. Μετά την πώληση, η οντότητα εμφανίζει στον ηλεκτρονικό της λογαριασμό στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, υπόλοιπο σε ευρώ. Το οποίο και εμβάζει στον εταιρικό της λογαριασμό όψεως. Ποιες είναι οι λογιστικές εγγραφές για τις περιπτώσεις a),b) c). (ΕΛΠ & ΔΛΠ) 3ο σκέλος Αγορά Ανταλλαγή κρυπτονομισμάτων. Αγορά: με τα χρήματα που εισέπραξε από την πώληση των αποθεμάτων της, αποφασίζει να αγοράσει κρυπτονομίσματα με σκοπό την α) πώληση β) διακράτηση γ) επένδυση. Η αγορά γίνεται με έμβασμα σε ηλεκτρονική πλατφόρμα, όπου κατόπιν αγοράζει διαφορετικά κρυπτονομίσματα τριών ειδών. Τα τρία είδη νομισμάτων τα μεταφέρει σε ηλεκτρονικά πορτοφόλια, που ανήκουν στην οντότητα. 160 ///

161 Το ένα μέρος το θεωρεί απόθεμα με σκοπό την πώληση. Το δεύτερο μέρος το θεωρεί επενδυτικό στοιχείο το οποίο προσδοκά σε μελλοντικά οφέλη Το τρίτο μέρος το διατηρεί για επενδυτικούς σκοπούς για ανταλλαγή με διαφορετικά κρυπτονομίσματα. Ανταλλαγή: Μέρος των νομισμάτων, από το 3ο σκέλος τα ανταλλάσει με τα εξής; a) Αγοράζει όχημα για σκοπούς της επιχείρησης b) Πληρώνει το ενοίκιο των γραφείων της οντότητας c) Ανταλλάσσει με άλλα κρυπτονομίσματα ίδιας αξίας τα οποία και τα διατηρεί σαν απόθεμα με σκοπό την πώληση. Ποιες είναι οι λογιστικές εγγραφές για τις περιπτώσεις για την περίπτωση της αγοράς καθώς και για τις περιπτώσεις ανταλλαγής a),b) c). (ΕΛΠ & ΔΛΠ) 4ο σκέλος 1.Απεικόνιση αποθέματος-κρυπτονομισμάτων Στις 25/10/ΧΧ το τελικό απόθεμα των κρυπτονομισμάτων που είχαν εξορυχτεί-παραχθεί, έχει κόστος παραγωγής αλλά η αξία στην αγορά των κρυπτονομισμάτων είναι Στις 31/12/ΧΧ όπου είναι και η ημερομηνία σύνταξης του ισολογισμού το τελικό απόθεμα των κρυπτονομισμάτων που είχαν εξορυχτεί-παραχθεί, έχει κόστος παραγωγής αλλά η αξία στην αγορά των κρυπτονομισμάτων είναι Απεικόνιση επενδυτικών στοιχείων Στις 25/10/ΧΧ τα κρυπτονομίσματα που είχαν αγορασθεί, έχουν κόστος κτήσης αλλά η αξία στην αγορά των κρυπτονομισμάτων είναι πλέον Στις 31/12/ΧΧ όπου είναι και η ημερομηνία σύνταξης του ισολογισμού τα κρυπτονομίσματα που είχαν αγορασθεί, έχουν κόστος κτήσης αλλά η αξία στην αγορά των κρυπτονομισμάτων είναι πλέον Απεικόνιση αποθέματος-κρυπτονομισμάτων Στις 25/10/ΧΧ το τελικό απόθεμα των κρυπτονομισμάτων που είχαν εξορυχτεί-παραχθεί, έχει κόστος παραγωγής αλλά η αξία στην αγορά των κρυπτονομισμάτων είναι 10. Στις 31/12/ΧΧ όπου είναι και η ημερομηνία σύνταξης του ισολογισμού το τελικό απόθεμα των κρυπτονομισμάτων που είχαν εξορυχτεί-παραχθεί, έχει κόστος παραγωγής αλλά η αξία στην αγορά των κρυπτονομισμάτων είναι Απεικόνιση επενδυτικών στοιχείων Στις 25/10/ΧΧ τα κρυπτονομίσματα που είχαν αγορασθεί, έχουν κόστος κτήσης αλλά η αξία στην αγορά των κρυπτονομισμάτων είναι πλέον Στις 31/12/ΧΧ όπου είναι και η ημερομηνία σύνταξης του ισολογισμού τα κρυπτονομίσματα που είχαν αγορασθεί, έχουν κόστος κτήσης αλλά η αξία στην αγορά των κρυπτονομισμάτων είναι πλέον 0. Ποιες είναι οι λογιστικές εγγραφές για τις 4 περιπτώσεις του 4ου σκέλους. (ΕΛΠ & ΔΛΠ) /// 161

162 ΑΠΑΝΤΗΣΗ Δυστυχώς δεν υπάρχουν αυτή την στιγμή λογιστικοί κανόνες καταχώρισης και αποτίμησης κρυπτονομισμάτων (ψηφιακού νομίσματος), είτε στα Ε.Λ.Π., είτε στα Δ.Π.Χ.Α., είτε στα λογιστικά πρότυπα των ΗΠΑ, παρά την εξάπλωση της χρήσης των κρυπτονομισμάτων τα τελευταία χρόνια. Όπως είναι γνωστό το κρυπτονόμισμα αποτελεί μέσο συναλλαγής χωρίς φυσική υπόσταση, ενώ οι πράξεις γίνονται σε ψηφιακή μορφή. Δεν βασίζεται στην ισοτιμία ενός άλλου νομίσματος ούτε παρέχεται εξασφάλιση από κεντρική τράπεζα ή κράτος. Κατά συνέπεια για την απάντηση στα ερωτήματα που θέσατε πρέπει να εξετάσουμε όλες τις πιθανές περιπτώσεις περιουσιακών στοιχείων, στις οποίες θα μπορούσε να ενταχθεί το κρυπτονόμισμα. Οι πιθανές αυτές περιπτώσεις συνοψίζονται στα ακόλουθα: 1. Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία «Χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο είναι κάθε στοιχείο που αφορά οποιοδήποτε από τα παρακάτω: α) Διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα. β) Στοιχείο καθαρής θέσεως άλλης οικονομικής οντότητας (συμμετοχικός τίτλος). γ) Συμβατικό δικαίωμα για λήψη μετρητών ή άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου από μια άλλη οικονομική οντότητα ή για την ανταλλαγή χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων ή υποχρεώσεων με μια άλλη οικονομική οντότητα υπό συνθήκες που είναι ενδεχομένως ευνοϊκές για την οντότητα. δ) Σύμβαση, η οποία θα, ή μπορεί να, διακανονιστεί με τους τίτλους καθαρής θέσεως της ίδιας της οικονομικής οντότητας, και είτε σύμφωνα με την οποία η οικονομική οντότητα είναι υποχρεωμένη, ή μπορεί να υποχρεωθεί, να λάβει ένα μεταβλητό αριθμό τίτλων καθαρής θέσης της ίδιας της οικονομικής οντότητας, είτε η οποία θα, ή μπορεί να, διακανονιστεί με τρόπο άλλο από την ανταλλαγή ενός καθορισμένου ποσού μετρητών ή άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου για ένα καθορισμένο αριθμό τίτλων καθαρής θέσεως της ίδιας της οικονομικής οντότητας. Για το σκοπό αυτό, οι τίτλοι καθαρής θέσεως της ίδιας της οικονομικής οντότητας δεν συμπεριλαμβάνουν μέσα, τα οποία είναι τα ίδια συμβάσεις για τη μελλοντική λήψη ή παράδοση τίτλων καθαρής θέσεως της ίδιας της οικονομικής οντότητας». Ας εξετάσουμε τις ανωτέρω κατηγορίες χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων: α) Το κρυπτονόμισμα δεν έχει τα χαρακτηριστικά του νομίσματος, δεδομένου ότι δεν εκδίδεται από κεντρική τράπεζα ή κράτος και δεν καλύπτεται από εγγύηση κεντρικής τράπεζας ή κράτους και, κατά συνέπεια, δεν πληροί τα κριτήρια να καταχωριστεί στην κατηγορία των ταμειακών διαθεσίμων. Το κρυπτονόμισμα δεν έχει τα χαρακτηριστικά των ταμειακών ισοδυνάμων, δεδομένου ότι δεν είναι επένδυση υψηλής ρευστότητας, δεν είναι άμεσα μετατρέψιμο σε γνωστά ποσά μετρητών, υπόκειται σε σημαντικό κίνδυνο μεταβολής της αξίας του και, κατά συνέπεια δεν πληροί τα κριτήρια να καταχωριστεί στην κατηγορία των ταμειακών ισοδυνάμων. β) Αυτονόητο ότι το κρυπτονόμισμα δεν έχει τα χαρακτηριστικά του στοιχείου καθαρής θέσεως άλλης οικονομικής οντότητας (συμμετοχικός τίτλος). γ) Αυτονόητο ότι το κρυπτονόμισμα δεν ενσωματώνει κανένα συμβατικό δικαίωμα για λήψη μετρητών ή άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου από μια άλλη οικονομική οντότητα ή για την ανταλλαγή χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων ή υποχρεώσεων με μια άλλη οικονομική οντότητα υπό συνθήκες που είναι ενδεχομένως ευνοϊκές για την οντότητα. δ) Αυτονόητο ότι το κρυπτονόμισμα δεν αποτελεί σύμβαση οποιασδήποτε μορφής. Συμπερασματικά, το κρυπτονόμισμα δεν μπορεί να καταχωριστεί σε καμία κατηγορία χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων. 2. Αποθέματα «Αποθέματα είναι περιουσιακά στοιχεία: α) κατεχόμενα για πώληση στη συνήθη δραστηριότητα της οικονομικής οντότητας, ή 162 ///

163 β)». Τα αποθέματα δεν είναι απαραίτητο να έχουν φυσική υπόσταση, αλλά απαιτείται να κατέχονται για πώληση στη συνήθη δραστηριότητα της οικονομικής οντότητας. Ωστόσο τα κρυπτονομίσματα δεν μπορεί να αποτελούν αντικείμενο συχνών συναλλαγών, έτσι ώστε οι πωλήσεις κρυπτονομισμάτων να αντιπροσωπεύουν τη συνήθη δραστηριότητα της οικονομικής οντότητας. Τα κρυπτονομίσματα δεν φαίνεται να πληρούν τον ορισμό των αποθεμάτων, εκτός αν μπορεί να τεκμηριωθεί αξιόπιστα ότι οι πωλήσεις κρυπτονομισμάτων αντιπροσωπεύουν τη συνήθη δραστηριότητα της οικονομικής οντότητας. 3. Άυλα περιουσιακά στοιχεία «Άυλο περιουσιακό στοιχείο είναι ένα αναγνωρίσιμο μη χρηματικό περιουσιακό στοιχείο χωρίς φυσική υπόσταση. Ένα περιουσιακό στοιχείο είναι αναγνωρίσιμο εάν: α) είτε έχει την δυνατότητα να διαχωριστεί ή να αποχωρισθεί από την επιχείρηση και να πωληθεί, μεταβιβαστεί, παραχωρηθεί, ενοικιαστεί ή ανταλλαγεί είτε μεμονωμένα είτε σε συνδυασμό με άλλο συμβατικά προσδιοριζόμενο περιουσιακό στοιχείο ή υποχρέωση, ασχέτως εάν η επιχείρηση προτίθεται να το πράξει, β) είτε προκύπτει από συμβατικά ή άλλα νομικά δικαιώματα, ασχέτως εάν τα δικαιώματα αυτά είναι μεταβιβάσιμα ή διαχωρίζονται από την επιχείρηση ή από άλλα δικαιώματα και δεσμεύσεις». Το κρυπτονόμισμα, από τα ανωτέρω κριτήρια του άυλου περιουσιακού στοιχείου, φαίνεται να πληροί το κριτήριο ότι είναι μη χρηματικό περιουσιακό στοιχείο, το κριτήριο ότι δεν έχει φυσική υπόσταση και από το κριτήριο της αναγνωρισιμότητας, φαίνεται να πληροί μόνο το υπό στοιχείο (α) ανωτέρω, δηλαδή ότι είναι διαχωρίσιμο, αλλά δεν πληροί το υπό στοιχείο (β) ανωτέρω, δηλαδή ότι προκύπτει από συμβατικά ή άλλα νομικά δικαιώματα. Άυλα περιουσιακά στοιχεία, όπως διπλώματα ευρεσιτεχνίας ή εμπορικά σήματα, παραδοσιακά είναι περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία. Πρωταρχικός στόχος των άυλων περιουσιακών στοιχείων είναι να συμβάλλουν στην πραγματοποίηση εσόδων από την συνήθη δραστηριότητα της οικονομικής οντότητας. Τα κρυπτονομίσματα χρησιμοποιούνται για την πληρωμή υποχρεώσεων από προμήθεια αγαθών ή υπηρεσιών, για την πληρωμή των εργαζόμενων και επενδυτικούς σκοπούς. Η χρήση ενός άυλου περιουσιακού στοιχείου είναι πολύ διαφορετική από τη χρήση του κρυπτονομίσματος. Η αποτίμηση στην εύλογη αξία φαίνεται να είναι η πλέον κατάλληλη βάση αποτίμησης του κρυπτονομίσματος, επειδή αυτό χρησιμοποιείται ως ταμειακό υποκατάστατο ή ως εναλλακτικό επενδυτικό μέσο. Ένα άυλο περιουσιακό στοιχείο, στο πλαίσιο των Δ.Π.Χ.Α., μπορεί να αποτιμάται στην εύλογη αξία, μόνο αν αυτή προκύπτει σε μια ενεργό αγορά και οι διαφορές αποτιμήσεως πρέπει να καταχωρίζονται στα λοιπά συνολικά εισοδήματα (καθαρή θέση). Στο πλαίσιο των Ε.Λ.Π. δεν επιτρέπεται η αποτίμηση ενός άυλου περιουσιακού στοιχείου στην εύλογη αξία. Λαμβάνοντας υπόψη τον προβληματισμό που αναπτύχθηκε στα προηγούμενα και μέχρι να καθιερωθούν από τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς λογιστικοί κανόνες αντιμετώπισης του θέματος, προτείνουμε το κρυπτονόμισμα να αντιμετωπίζεται λογιστικά ως ακολούθως: α) ως απόθεμα, εφόσον προορίζεται για πώληση στη συνήθη δραστηριότητα της οικονομικής οντότητας. Στην περίπτωση αυτή, τόσο στο πλαίσιο των Δ.Π.Χ.Α., όσο και στο πλαίσιο των Ε.Λ.Π. αποτιμάται στο κόστος (κόστος κτήσεως μείον σωρευμένες ζημίες απομείωσης), ή β) ως άυλο περιουσιακό στοιχείο, εφόσον κατέχεται ως επένδυση. Στην περίπτωση αυτή: i) στο πλαίσιο των Δ.Π.Χ.Α. μπορεί να αποτιμάται, είτε στο αποσβέσιμο κόστος (κόστος κτήσεως μείον σωρευμένες αποσβέσεις και ζημίες απομείωσης), είτε στην εύλογη αξία και ii) στο πλαίσιο των Ε.Λ.Π. αποτιμάται στο αποσβέσιμο κόστος. Η επιλογή ανήκει στην οικονομική οντότητα, η οποία θα πρέπει να αξιολογεί τις, κατά περίπτωση, υφιστάμενες συνθήκες και ιδιαιτερότητες. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται, στις επεξηγηματικές σημειώσεις (προσάρτημα) των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, να παρατίθεται εκτενής γνωστοποίηση των λογιστικών κανόνων που ακολούθησε η οικονομική οντότητα για τη λογιστική αντιμετώπιση του ψηφιακού νομίσματος και επαρκής αιτιολόγηση της σχετικής επιλογής της. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ ΤΑ ΜΕΛΗ /// 163

164 Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 224 ΕΞ Εισφορά Μετοχικού Κεφαλαίου σε Κρυπτονόμισμα ΕΡΩΤΗΜΑ Σε εταιρεία, μέρος του κεφαλαίου θα καταβληθεί σε BTC. Πως πρέπει να απεικονιστεί στον ισολογισμό; Έχω υποχρέωση εμφάνισης της ισοτιμίας στο παθητικό; Θα πρέπει να μπει στο κυκλοφορούν ενεργητικό; ΑΠΑΝΤΗΣΗ Σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 8 του ΚΝ 2190/1920: «Το μετοχικό κεφάλαιο αποτελείται μόνο από στοιχεία ενεργητικού που μπορούν να τύχουν χρηματικής αποτίμησης». Συνεπώς τίθεται το ερώτημα αν το BTC (bitcoin κρυπτονόμισμα) αποτελεί στοιχείου ενεργητικού που μπορεί να αποτιμηθεί χρηματικά. Κατά την άποψη μας, το κρυπτονόμισμα δεν αποτελεί νόμισμα, αλλά αποτελεί είτε απόθεμα είτε άυλο στοιχείο του ενεργητικού. Για το λογιστικό χειρισμό του κρυπτονομίσματος, σας παραπέμπουμε στη γνωμοδότηση του ΣΛΟΤ, με αριθμό 104 ΕΞ Συνεπώς, η εισφορά του μετοχικού κεφαλαίου με κρυπτονόμισμα αποτελεί, επί της ουσίας, εισφορά σε είδος. Με δεδομένο ότι το άρθρο 12 παράγραφος 1 του ΚΝ 2190/1920 αναφέρει ότι «Μερική καταβολή του μετοχικού κεφαλαίου δεν επιτρέπεται σε περίπτωση εισφοράς σε είδος» συμπεραίνουμε ότι δεν μπορεί να γίνει μερική εισφορά μετοχικού κεφαλαίου με κρυπτονόμισμα. Σε περίπτωση που γίνει συνολική εισφορά του μετοχικού κεφαλαίου με κρυπτονόμισμα, άρα σε είδος, απαιτείται η εκτίμηση της εισφοράς από την επιτροπή εμπειρογνωμόνων του άρθρου 9 του ΚΝ 2190/1920. ΤΑ ΜΕΛΗ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 295 ΕΞ Απόσβεση παγίου που βρίσκεται σε αδράνεια ΕΡΩΤΗΜΑ Καλησπέρα, Θα ήθελα παρακαλώ να μου απαντήσετε στο εξής ερώτημα: Όταν ένα μηχάνημα δεν χρησιμοποιείται καθόλου, επειδή δεν υπάρχει ζήτηση των προϊόντων που παράγει ή επειδή είναι ασύμφορη για την εταιρεία η χρήση του, τότε τίθεται σε αδράνεια; Θα υπολογιστούν αποσβέσεις μέσα στο έτος για το συγκεκριμένο μηχάνημα; Η εταιρεία είναι ΑΕ. Επίσης, τα πάγια ξεκινούν αποσβέσεις όταν είναι έτοιμα προς χρήση, ή όταν ξεκινήσει η χρήση τους; Υπάρχει συσχέτιση δηλαδή, φθοράς και αποσβέσεων, από άποψη ΕΛΠ; 164 ///

165 ΑΠΑΝΤΗΣΗ Τα ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία, η αξία των οποίων μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, έχουν περιορισμένη ωφέλιμη ζωή και χαρακτηρίζονται ως αποσβέσιμα πάγια στοιχεία. Οι παράγοντες που προκαλούν τη μείωση της αξίας των πάγιων στοιχείων διακρίνονται: α) Σε φυσικούς, στους οποίους περιλαμβάνονται: i) Η συνήθης ή ασυνήθης λειτουργική φθορά. ii) Η χρονική φθορά. β) Σε οικονομικούς, οι οποίοι διακρίνονται: i) Σε ενδογενείς που οφείλονται σε γεγονότα που λαμβάνουν χώρα εντός της επιχειρήσεως. Τέτοια γεγονότα είναι: Η αύξηση της γενικής παραγωγικής δυναμικότητας του εργοστασίου, οπότε τα μικρής δυναμικότητας προϋπάρχοντα μηχανήματα δεν ανταποκρίνονται στις νέες συνθήκες. Η αντικατάσταση της πρώτης ή της καύσιμης ύλης. Η αύξηση του πλήθους των παραγόμενων, με τα ίδια μηχανήματα, προϊόντων ενώ τα παλαιά μηχανήματα δεν προσφέρονται για τέτοια ποικιλία παραγωγής. Η μετεγκατάσταση του εργοστασίου. ii) Σε εξωγενείς που οφείλονται σε γεγονότα που λαμβάνουν χώρα εκτός της επιχειρήσεως. Τέτοια γεγονότα είναι: Η οικονομική απαξίωση που σημαίνει αχρήστευση των παραγωγικών στοιχείων εξαιτίας της τεχνολογικής προόδου, η οποία συμβάλει στην παραγωγή μηχανημάτων οικονομικότερης λειτουργίας. Αυτή εκδηλώνεται με την επίτευξη χαμηλότερου κόστους παραγωγής ή με τη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων. Η μείωση της ζητήσεως του παραγόμενου προϊόντος, οφειλόμενη, κυρίως, στην αλλαγή του συρμού (μόδας), έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της μελλοντικής χρησιμοποιήσεως των μηχανημάτων που συμβάλουν στην παραγωγή του προϊόντος αυτού. Συνήθως η μείωση της αξίας των ενσώματων πάγιων στοιχείων προκαλείται από ταυτόχρονη επίδραση όλων αυτών των παραγόντων με αναλογίες δυσκόλως προσδιορίσιμες. Σκοπός της επιχειρήσεως δεν είναι η παραγωγή αγαθών, αλλά η μέσω της πωλήσεως αυτών πραγματοποίηση εσόδων, ικανών να καλύψουν τα έξοδα και να αφήσουν ένα πλεόνασμα που αντιπροσωπεύει το κέρδος. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η επανείσπραξη όλων των εξόδων, συμπεριλαμβανόμενης της αγοραστικής δυνάμεως που είχε επενδυθεί σε πάγια στοιχεία. Επομένως η αιτιολογική βάση των αποσβέσεων είναι η επανείσπραξη της αγοραστικής δυνάμεως που επενδύθηκε σε πάγια στοιχεία και όχι η απεικόνιση της μειώσεως της αξίας των στοιχείων αυτών. Απόσβεση πρέπει να διενεργείται ακόμα και αν η τρέχουσα αξία του πάγιου στοιχείου είναι μεγαλύτερη από την αναπόσβεστη αξία του και ανεξαρτήτως του αν το πάγιο στοιχείο χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της οικονομικής οντότητας ή με απόφαση της διοικήσεως έχει τεθεί σε αδράνεια. Αναφορικά με τα πάγια στοιχεία που έχουν τεθεί σε αδράνεια, το Ε.Γ.Λ.Σ. προέβλεπε την καταχώριση της αξίας κτήσεώς τους, των σωρευμένων αποσβέσεων και του ετήσιου εξόδου αποσβέσεων σε ιδιαίτερους λογαριασμούς, οι τίτλοι των οποίων περιλαμβάνουν τη φράση «εκτός εκμεταλλεύσεως». Οι ετήσιες αποσβέσεις των στοιχείων αυτών, επειδή δεν συνδέονται με παραγωγή προϊόντων και συνακόλουθα με την πραγματοποίηση εσόδων, δεν πρέπει να επιβαρύνουν το λειτουργικό κόστος της επιχειρήσεως, αλλά να λογίζονται ως κόστος αδράνειας. Στην παράγραφο της λογιστικής οδηγίας εφαρμογής του ν. 4308/2014, αναφέρεται ότι «η απαίτηση για εύλογη κατανομή συνεπάγεται ότι το σταθερό κόστος που αναλογεί σε μειωμένη παραγωγή (κόστος αδράνειας ή κόστος υποαπασχόλησης) αναγνωρίζεται κατευθείαν στην κατάσταση αποτελεσμάτων προσαυξάνοντας το κόστος πωληθέντων, χωρίς να επιβαρύνει το κόστος παραγωγής των αποθεμάτων». /// 165

166 Κατά τη γνώμη μας, το κόστος υποαπασχόλησης ή αδράνειας, επειδή δεν συμβάλει στην πραγματοποίηση εσόδων, δεν μπορεί να έχει ως φορέα του τα έσοδα και, κατά συνέπεια δεν πρέπει να καταχωρίζεται σε προσαύξηση του κόστους πωληθέντων. Το κόστος υποαπασχόλησης ή αδράνειας έχει ως φορέα του τα μικτά αποτελέσματα και πρέπει να καταχωρίζεται στην κατάσταση αποτελεσμάτων, είτε σε διακεκριμένο λογαριασμό με τίτλο «κόστος υποαπασχολήσεως και αδράνειας», είτε να ενσωματώνονται στο λογαριασμό «λοιπά μη συνήθη έξοδα και ζημίες». Ορισμοί και απαιτήσεις του λογιστικού πλαισίου του ν. 4308/2014 (Ε.Λ.Π.) Προσαρμογή αξίας είναι η μείωση της λογιστικής αξίας ενός περιουσιακού στοιχείου ως αποτέλεσμα αποσβέσεως ή και απομειώσεως. Απόσβεση είναι η συστηματική κατανομή της αποσβεστέας αξίας ενός πάγιου περιουσιακού στοιχείου, στην ωφέλιμη οικονομική ζωή του. Ωφέλιμη οικονομική ζωή είναι η εκτιμώμενη περίοδος, στην οποία ένα περιουσιακό στοιχείο αναμένεται να χρησιμοποιείται παραγωγικά ή ο αριθμός των παραγομένων ή παρόμοιων μονάδων που αναμένεται να αποκτηθούν από το εν λόγω περιουσιακό στοιχείο. Το επίθετο «ωφέλιμη», προσδίδει το πραγματικό περιεχόμενο της έννοιας «οικονομική ζωή» και σημαίνει ότι η χρησιμοποίηση του υπό εξέταση περιουσιακού στοιχείου στις λειτουργικές δραστηριότητες της οικονομικής οντότητας, στοχεύει σε μια θετική λειτουργική επίδραση, δηλαδή στην επίτευξη ενός θετικού αποτελέσματος, στο πλαίσιο του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Κατά την εκτίμηση της ωφέλιμης οικονομικής ζωής και συνακόλουθα του συντελεστή αποσβέσεως, η διοίκηση της οικονομικής οντότητας πρέπει να λαμβάνει υπόψη την επίδραση όλων των παραγόντων που προκαλούν τη μείωση της αξίας των πάγιων στοιχείων. Τα πάγια στοιχεία μετά την αρχική καταχώριση αποτιμούνται στο αποσβέσιμο κόστος κτήσεως. Αποσβέσιμο κόστος κτήσεως είναι το ποσό στο οποίο ένα πάγιο στοιχείο αποτιμάται κατά την αρχική καταχώριση, προσαυξημένο με το τυχόν μεταγενέστερο κόστος και μειωμένο με τις σωρευμένες αποσβέσεις και απομειώσεις. Ειδικότερα: α) Τα πάγια στοιχεία που έχουν περιορισμένη ωφέλιμη οικονομική ζωή υπόκεινται σε ετήσια απόσβεση της αξίας τους η οποία διενεργείται σε κάθε χρήση και ανεξάρτητα από το εάν το αποτέλεσμα είναι κέρδος ή ζημία. β) Τα πάγια στοιχεία με τεκμηριωμένα απεριόριστη ωφέλιμη οικονομική ζωή δεν υπόκεινται σε απόσβεση. γ) Όλα τα πάγια στοιχεία και ανεξάρτητα αν έχουν περιορισμένη ή απεριόριστη ωφέλιμη οικονομική ζωή, υπόκεινται σε έλεγχο απομειώσεως της αξίας τους, εφόσον υπάρχουν ενδείξεις ότι έχει προκύψει απομείωση και η απομείωση αυτή είναι μόνιμη, δηλαδή δεν προβλέπεται κατά το χρόνο που έχει προκύψει ότι θα αναστραφεί. Απομείωση είναι το ποσό, κατά το οποίο η λογιστική αξία ενός περιουσιακού στοιχείου υπερβαίνει την ανακτήσιμη αξία του. Ανακτήσιμη αξία είναι το μεγαλύτερο ποσό μεταξύ της εύλογης αξίας, μειωμένης με το κόστος διαθέσεως ενός περιουσιακού στοιχείου (ή μιας μονάδας δημιουργίας χρηματοροών) και της αξίας χρήσεως αυτού. Καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία είναι η εκτιμώμενη τιμή διαθέσεως ενός περιουσιακού στοιχείου κατά την κανονική πορεία της επιχειρηματικής δραστηριότητας, μειωμένη κατά το τυχόν κόστος που απαιτείται για την ολοκλήρωσή του και για την πραγματοποίηση της διαθέσεως. Αξία χρήσεως είναι η παρούσα αξία των μελλοντικών ταμειακών ροών που αναμένεται να προκύψουν από τη συνεχή χρήση ενός περιουσιακού στοιχείου (ή μιας μονάδας δημιουργίας χρηματοροών), και από την διάθεσή του (της) στο τέλος της ωφέλιμης ζωής του (της). 166 ///

167 Η απόσβεση αρχίζει όταν το περιουσιακό στοιχείο είναι έτοιμο για τη χρήση, για την οποία προορίζεται (παρ. 3α.1, άρθρο 18 του Ν 4308/2014), με βάση δωδεκατημόρια (Λογιστική Οδηγία, παρ. 18.3α.5). Σημειώνουμε ότι τα παραπάνω αφορούν τις λογιστικές αποσβέσεις. Σε κάθε περίπτωση, όταν οι λογιστικές αποσβέσεις διαφοροποιούνται από τις φορολογικές, η επιχείρηση οφείλει, όπως προβλέπεται από την παράγραφο 3 του άρθρου 5 του νόμου 4308/2014 (ΕΛΠ), να παρακολουθεί τόσο την λογιστική όσο και την φορολογική βάση. Συνεπώς, σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει στο αρχείο του παγίου (Μητρώο), να καταχωρίζονται τόσο οι λογιστικές όσο και οι φορολογικές αποσβέσεις (Λογιστική Οδηγία, παρ. 18.3α.10). Αναφορικά με τα ερωτήματα που θέσατε, η γνώμη μας είναι η ακόλουθη: α) Όταν ένα πάγιο στοιχείο δεν χρησιμοποιείται καθόλου, είτε επειδή δεν υπάρχει ζήτηση των προϊόντων που παράγει, είτε επειδή είναι ασύμφορη για την εταιρεία η χρήση του, πρέπει να τίθεται σε αδράνεια. β) Πρέπει να διενεργούνται αποσβέσεις σε κάθε χρήση, οι οποίες δεν θα βαρύνουν το κόστος παραγωγής, αλλά θα καταχωρίζονται απευθείας στα αποτελέσματα. γ) Οι αποσβέσεις σχετίζονται με όλους τους παράγοντες που προκαλούν μείωση της αξίας των πάγιων στοιχείων και όχι μόνο με τη φθορά (λειτουργική ή χρονική). Στην περίπτωση του μηχανήματός σας, ιδιάζουσα συμβολή στη μείωση της αξίας του έχουν οι οικονομικοί και ειδικότερα οι εξωγενείς παράγοντες. δ) Οι αποσβέσεις ξεκινούν όταν τα πάγια είναι έτοιμα για τη χρήση, για την οποία προορίζονται. ε) Επειδή η λογιστική αξία του μηχανήματός σας δεν μπορεί να ανακτηθεί μέσω της χρήσεώς του, ο μόνος τρόπος ανακτήσεώς της είναι η ρευστοποίηση. Επομένως, θα πρέπει να εκτιμηθεί η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία του και εφόσον αυτή υπολείπεται της λογιστικής (αναπόσβεστης) αξίας του, η διαφορά πρέπει να καταχωριστεί ως ζημία απομειώσεως. ΤΑ ΜΕΛΗ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 315 ΕΞ Ταμειακή διευκόλυνση συνδεδεμένων επιχειρήσεων ΕΡΩΤΗΜΑ Είναι εφικτό ή ορθό μια συνδεδεμένη (μητρική) εταιρία να μεταφέρει χρήματα από το λογαριασμό όψεώς της στο λογαριασμό όψεως μιας άλλης συνδεδεμένης (θυγατρική) για να τη διευκολύνει ταμειακά; Αν ναι, τι παραστατικά χρειάζονται γι' αυτήν την συναλλαγή και ποια είναι η ημερολογιακή της εγγραφή; ΑΠΑΝΤΗΣΗ Είναι προφανές ότι η μητρική εταιρεία είναι διαφορετική επιχειρηματική οντότητα από την θυγατρική της. Η κάθε μία, έχει δικό της ΑΦΜ και διακριτά περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις. Η σχέση τους, ως οντότητες ενός Ομίλου, εντοπίζεται στο γεγονός ότι η μητρική επιχείρηση ελέγχει την θυγατρική, στο πλαίσιο της διοίκησης και της κεφαλαιακής εξάρτησης. Υπό την έννοια αυτή, οι μεταξύ τους συναλλαγές είναι αυτοτελείς και ασφαλώς, διακριτές. Δεν λειτουργεί δηλαδή η θυγατρική, ως υποκατάστημα της μητρικής. Συνεπώς, χρήματα από το λογαριασμό όψεως μιας Μητρικής εταιρείας στο λογαριασμό όψεως της Θυγατρικής της, μπορούν να μεταφερθούν: α) είτε ως εξόφληση εμπορικής, μεταξύ τους, συναλλαγής (πώληση αποθεμάτων, παγίων ή λοιπών περιουσιακών στοιχείων από την Θυγατρική στην Μητρική) /// 167

168 β) είτε λόγω δανειακής σύμβασης που έχει συναφθεί μεταξύ της Μητρικής (Δανειστής) και της Θυγατρικής (Δανειζόμενος), με τις προϋποθέσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 23α του ΚΝ. 2190/1920. Εκτιμούμε ότι το ερώτημα σας αναφέρεται στην ανωτέρω περίπτωση β. Οι εκατέρωθεν λογιστικές εγγραφές θα είναι: Α) Για τη μητρική Χρέωση: Απαιτήσεις κατά Συνδεδεμένων Επιχειρήσεων Πίστωση: Χρηματικά Διαθέσιμα Β) Για τη θυγατρική Χρέωση: Χρηματικά Διαθέσιμα Πίστωση: Υποχρεώσεις προς Συνδεδεμένες Επιχειρήσεις Για τις τυχόν φορολογικές επιπτώσεις των ανωτέρω συναλλαγών, αρμόδια να απαντήσει είναι η Διεύθυνση Φορολογίας του Υπουργείου Οικονομικών. ΤΑ ΜΕΛΗ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 2476 ΕΞ Εφαρμογή Ε.Λ.Π. ΕΡΩΤΗΜΑ Ανώνυμη εταιρεία (Α) θυγατρική ανωνύμου εταιρείας εισηγμένης στο Χ.Α.Α. (Β) εφάρμοσε πρώτη φορά τα Δ.Π.Χ.Α. την περίοδο και συνεχίζει να τα εφαρμόζει μέχρι σήμερα. Μέχρι και τις η εισηγμένη (Β) κατείχε το 100% των μετοχών της (Α) ενώ από τις κατείχε το 33%. Το ερώτημα είναι αν η (Α) μπορεί να εφαρμόσει τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (Ε.Λ.Π.) από την ή εμπίπτει στην παράγραφο 4 του άρθρου 1 του Ν. 4308/2014, περί προαιρετικής εφαρμογής των Δ.Π.Χ.Α., ήτοι να θεωρηθεί η περίοδος του 2016 ως περίοδος πρώτης προαιρετικής εφαρμογής άρα θα πρέπει να εφαρμόσει τα Δ.Χ.Π.Α. για πέντε συνεχόμενες ετήσιες περιόδους. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Σύμφωνα με τα δεδομένα του ερωτήματος καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η εταιρεία Α είχε υπαχθεί στην εφαρμογή των Δ.Π.Χ.Α υποχρεωτικά και όχι προαιρετικά, (ως θυγατρική εισηγμένης στο Χ.Α. εταιρείας) με βάση προϊσχύουσες νομικές διατάξεις οι οποίες έχουν πλέον καταργηθεί. Συγκεκριμένα οι διατάξεις που προέβλεπαν την υποχρεωτική εφαρμογή των Δ.Π.Χ.Α για τις θυγατρικές εταιρείες των εισηγμένων στο Χ.Α. εταιρειών ήταν: α) Το άρθρο 134 του Ν.2190/1920 (καταργήθηκε με το άρθρο 38 παράγραφος 3α του Ν.4308/2014) και β) Το άρθρο 1 παράγραφος 3β του Ν. 4308/2014 (καταργήθηκε με το άρθρο 41 παράγραφος 1δ του Ν.4410/2016.) Κατά συνέπεια εφόσον η υπαγωγή της εταιρείας Α στην εφαρμογή των Δ.Π.Χ.Α ήταν υποχρεωτική και όχι προαιρετική δεν έχουν εφαρμογή οι περιορισμοί (5ετία) που προβλέπονται από το άρθρο 1 παράγραφος ///

169 του Ν.4308/2014 περί προαιρετικής εφαρμογής των Δ.Π.Χ.Α. και η εταιρεία Α μπορεί να εφαρμόσει τα Ε.Λ.Π. από 1/1/2018. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ ΤΑ ΜΕΛΗ Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 2503 ΕΞ Ερώτημα για αύξηση κεφαλαίου ΑΕ ΕΡΩΤΗΜΑ Σας παρακαλώ διευκρινίστε μου το εξής: 1. Ανώνυμη εταιρεία η οποία χρωστάει στην εφορία. Ο πρόεδρος, ο οποίος είναι και ο βασικός μέτοχος πουλάει ακίνητο του οποίου τα χρήματα τα παίρνει η εφορία έναντι του χρέους της εταιρείας χωρίς να περάσουν καθόλου από τον λογαριασμό όψεως της εταιρείας 2. Στην ίδια εταιρεία ακίνητο του μετόχου το οποίο ήταν σε εγγύηση για τραπεζικό δάνειο, με την πώληση του πηγαίνει και μειώνει απευθείας το υπόλοιπο του δανείου (η κίνηση φαίνεται μόνο στον τραπεζικό λογαριασμό του δανείου). Ποιες εγγραφές πρέπει να γίνουν και αν μπορούν αυτές οι πληρωμές να χρησιμοποιηθούν για αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Σχετικώς με το πρώτο σκέλος του ερωτήματος, θα πρέπει να διευκρινιστεί αν το ακίνητο είναι ιδιοκτησία της ανώνυμης εταιρείας ή ανήκει στον μέτοχο, ως φυσικό πρόσωπο. Σε κάθε περίπτωση, αν υποτεθεί ότι το ακίνητο ανήκει στον βασικό μέτοχο, ενώ το αντίτιμο της εκποίησής του κατευθύνεται προς την εξόφληση φορολογικού χρέους του νομικού προσώπου, είναι σαφές ότι πρόκειται είτε για έμμεση χρηματοδότηση του μετόχου προς την εταιρεία (απαραίτητη η καταβολή του αναλογούντος τέλους χαρτοσήμου), είτε για κεφαλαιακή ενίσχυσή της (αύξηση κεφαλαίου). Υπό την έννοια αυτή, η εξάλειψη του χρέους της εταιρείας, χωρίς να προκαλείται μείωση ενεργητικού περιουσιακού στοιχείου, θα πρέπει να απεικονισθεί στο σκέλος του παθητικού, ως ισόποση αύξηση ιδίων ή ξένων κεφαλαίων. Συνεπώς, το νομικό πρόσωπο είτε θα εμφανίσει υποχρέωση (δάνειο) προς τον βασικό μέτοχο, είτε θα αποφασισθεί (ισόποση) αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, με αναδιαμόρφωση των ποσοστών συμμετοχής σε αυτό. Ομοίως και ως προς το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος, όπου γίνεται αντιληπτό ότι ο βασικός μέτοχος έχει εγγυηθεί με ακίνητο ιδιοκτησίας του (προσωπική εγγύηση), την εξυπηρέτηση τραπεζικού δάνειου που έχει συνάψει η εταιρεία, οπότε με την πώληση του ακινήτου αυτού εξοφλείται η υποχρέωσή της προς την τράπεζα. Ωστόσο, υπενθυμίζεται ότι οι συμβάσεις που συνάπτει μια ανώνυμη εταιρεία με μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, απαγορεύονται και είναι άκυρες χωρίς ειδική άδεια της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων, σύμφωνα με το άρθρο 23α του Κ.Ν.2190/1920, ενώ οι αυξήσεις του μετοχικού κεφαλαίου, διέπονται από τις /// 169

170 διατάξεις των άρθρων 13 και 13α του παραπάνω κωδικοποιημένου νόμου, αλλά και από το καταστατικό της εταιρείας. Κατά συνέπεια, οι πληρωμές που διενήργησε ο μέτοχος για λογαριασμό της εταιρείας, είτε για την εξόφληση φόρων, είτε για την εξάλειψη τραπεζικού δανείου, θα μπορούσαν να απεικονισθούν στα λογιστικά βιβλία ως αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, εφόσον υπάρχει προγενέστερη έγκριση της γενικής συνέλευσης των μετόχων και σύμφωνα με το καταστατικό της εταιρείας. Στο αντίστοιχο πρακτικό γενικής συνέλευσης θα πρέπει να ορίζεται ο τρόπος και ο χρόνος διενέργειας της εν λόγω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου. Επομένως, στην περίπτωση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου με κεφαλαιοποίηση των υποχρεώσεων προς τον μέτοχο, οι λογιστικές εγγραφές που πρέπει να διενεργηθούν είναι οι κάτωθι: // «Τραπεζικά δάνεια» ή 54 «Υποχρεώσεις από φόρους τέλη».χχχ 53 «Λοιπές υποχρεώσεις» «Υποχρεώσεις προς ιδιοκτήτες και διευθυντικό προσωπικό»..χχχ Εξόφληση δανείου, μέσω περιουσιακού στοιχείου του μετόχου // «Λοιπές υποχρεώσεις» «Υποχρεώσεις προς ιδιοκτήτες και διευθυντικό προσωπικό»..χχχ 40 «Κεφάλαιο» «Καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο» ΧΧΧ Κεφαλαιοποίηση υποχρέωσης προς μέτοχο // Τέλος, την πιστοποίηση καταβολής του κεφαλαίου ρυθμίζουν οι διατάξεις του άρθρου 11, σε συνδυασμό με αυτές του άρθρου 58α, του ΚΝ 2190/1920. ΤΑ ΜΕΛΗ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 2522 ΕΞ Λήψη τιμολογίου ξένου οίκου για κάλυψη εξόδων ΕΡΩΤΗΜΑ Το ερώτημα που θα ήθελα να θέσω αφορά τις συναλλαγές που απεικονίζονται στον ανακεφαλαιωτικό πίνακα ενδοκοινοτικών παραδόσεων/αποκτήσεων. Έχω πελάτη μου ο οποίος έχει υπογράψει ιδιωτικό συμφωνητικό συνεργασίας με έναν Διεθνή Οργανισμό στην Αυστρία. Η παροχή υπηρεσιών γίνεται από την Ελλάδα. Στα πλαίσια της συνεργασίας, όμως ο πελάτης μου απαιτείται να κάνει κάποια επαγγελματικά ταξίδια στο εξωτερικό. Οι δαπάνες των επαγγελματικών ταξιδιών καταβάλλονται, αρχικά, από τον πελάτη μου και στη συνέχεια εκδίδεται ένα 170 ///

171 τιμολόγιο από τον Διεθνή Οργανισμό προς τον πελάτη μου ως αποζημίωση για τις δαπάνες αυτές, στην ουσία δηλαδή του εξοφλούν αυτές τις δαπάνες πλήρως. Η απορία μου είναι η εξής, λοιπόν: 1. Τι είδους λογιστική εγγραφή θα πρέπει να κάνω για αυτό το "τιμολόγιο αποζημίωσης" σε απλογραφικό σύστημα και εάν αυτή η λογιστική εγγραφή θα πρέπει να απεικονιστεί και στον Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Ενδοκοινοτικών Αποκτήσεων Παροχής Υπηρεσιών; Παρακάτω σας επισυνάπτω το "τιμολόγιο αποζημιώσεως" για το οποίο σας κάνω αναφορά παραπάνω. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Σύμφωνα με τα δεδομένα του ερωτήματος, το «INVOICE» που εκδίδεται από τον Διεθνή Οργανισμό (Αυστρία), προς τον πελάτη σας, έχει ως σκοπό την έγκριση (υπό μία έννοια) των συγκεκριμένων εξόδων που πραγματοποιήθηκαν από τον δεύτερο, στο πλαίσιο της μεταξύ τους συνεργασίας. Στο ερώτημά σας, δεν διευκρινίζετε, στο όνομα τίνος εκ των συμβαλλομένων έχουν εκδοθεί τα σχετικά παραστατικά των εξόδων. Η απάντησή μας στηρίζεται στην υπόθεση ότι τα παραστατικά έχουν εκδοθεί στο όνομα του ξένου οίκου. Από τα δεδομένα του ερωτήματος προκύπτει, ότι ο πελάτης σας έχει αποστείλει τα παραστατικά των εξόδων στον Διεθνή Οργανισμό, ο οποίος εν συνεχεία τιμολογεί με το ισόποσο, εκδίδοντας το παραπάνω INVOICE. Ο πελάτης σας καταχωρίζει το INVOICE, ως έξοδο, στα δικά του απλογραφικά βιβλία (παρ. 12, άρθρο 4, Ν 4308/2014), τηρώντας τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν 4308/2014, ως προς την διασφάλιση της αξιοπιστίας του λογιστικού συστήματος. Ωστόσο, η καταχώριση του INVOICE στα βιβλία του πελάτη σας, δημιουργεί υποχρέωση προς τον ξένο οίκο, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τον τίτλο του ληφθέντος INVOICE: «τιμολόγιο αποζημίωσης». Αυτό σημαίνει ότι το INVOICE του ξένου οίκου, όχι μόνο δεν εξοφλεί τις πραγματοποιηθείσες δαπάνες του πελάτη σας, αλλά σχηματίζει απαίτηση του ξένου οίκου προς αυτόν. Η σωστή κίνηση θα ήταν να γίνει έμβασμα του ποσού των εξόδων από τον ξένο οίκο προς τον πελάτη σας, με βάση τα παραστατικά των εξόδων που απεστάλησαν. Συνεπώς, υπό το πρίσμα των πραγματικών περιστατικών, στο τιμολόγιο που θα εκδώσει ο πελάτης σας προς τον ξένο οίκο βάσει του ιδιωτικού συμφωνητικού συνεργασίας, θα πρέπει να περιληφθούν και τα σχετικά ποσά των εξόδων που πραγματοποίησε ο πελάτης σας. Στο απλογραφικό σύστημα η καταχώριση του INVOICE του οίκου του εξωτερικού θα καταχωριστεί ως έξοδο και το τιμολόγιο που εκδόθηκε από τον πελάτη σας, ως ισόποσο έσοδο (άρθρο 8 του Ν 4308/2014, σε συνδυασμό με την παρ. 1 του άρθρου 3). Για ζητήματα ΦΠΑ/ VIES, αρμόδια να σας δώσει διευκρινίσεις είναι η ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ - Δ14 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΥ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ, του Υπουργείου Οικονομικών. Πάντως, ως προς το πληροφοριακό σύστημα VIES, για το INVOICE του Διεθνούς Οργανισμού (που επισυνάπτετε στο ερώτημά σας), θα υποβληθεί ο Ανακεφαλαιωτικός Πίνακας Ενδοκοινοτικών αποκτήσεων αγαθών και λήψεων υπηρεσιών της περιόδου που αφορά, ενώ για τα τιμολόγια που εκδίδονται προς τον Διεθνή Οργανισμό, για τις παρεχόμενες υπηρεσίες βάσει συνεργασίας, θα υποβληθεί Ανακεφαλαιωτικός Πίνακας Ενδοκοινοτικών παραδόσεων αγαθών και παροχής υπηρεσιών, ομοίως για την περίοδο που αφορά. ΤΑ ΜΕΛΗ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ /// 171

172 Σ.ΛΟ.Τ. αριθ. πρωτ.: 2660 ΕΞ Λογιστικές εγγραφές αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας ΕΡΩΤΗΜΑ Είμαστε λογιστικό γραφείο έχουμε πελάτη μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία με σκοπό τη διαχείριση δωρεάς προς δημόσιο νοσοκομείο. Το δημόσιο νοσοκομείο δέχεται δωρεά από ίδρυμα για την επέκταση και βελτίωση των κτιριακών υποδομών του, για τα εργαστήρια και την επέκταση του οίκου πειραματόζωων. Η αστική μη κερδοσκοπική έχει αναλάβει τη διαχείριση αυτή της δωρεάς, δηλαδή την διεκπεραίωση για όλα τα τεχνικά και οικονομικά θέματα που αφορούν την υλοποίηση του έργου. Η αστική μη κερδοσκοπική λαμβάνει τα τιμολόγια υλοποίησης του έργου στο όνομά της, ελέγχει το έργο που τιμολόγησε ο προμηθευτής. Με τον προμηθευτή ρητά έχει συμφωνηθεί ότι η κτήση κυριότητας επί οιωνδήποτε αγαθών υπηρεσιών εξοπλισμού κ.λπ. μεταβιβάζεται αυτοδικαίως στο δημόσιο νοσοκομείο. Δηλαδή το τιμολόγιο εκδίδεται στο όνομα της αστικής μη κερδοσκοπικής αλλά το έργο που παράσχεται είναι κυριότητα του δημόσιου νοσοκομείου. 1. Άρα η αστική λαμβάνει τιμολόγια προμηθευτών που το έργο τους ανήκει στο δημόσιο νοσοκομείο 2. Τα τιμολόγια δεν τα πληρώνει η αστική αλλά το ίδρυμα που κάνει τη δωρεά 3. Η αστική παρείχε δωρεάν τον έλεγχο του έργου Πως θα περαστούν τα τιμολόγια των προμηθευτών στα βιβλία εσόδων/ εξόδων της αστικής μη κερδοσκοπικής εφόσον δεν είναι πραγματικά έξοδα δικά της, ενώ η πληρωμή κάθε τιμολογίου θα γίνεται από το ίδρυμα που κάνει τη δωρεά. Μήπως πρέπει να γίνεται εγγραφή του τιμολογίου στα έξοδα με αιτιολογία πληροφοριακό στοιχείο και στα έσοδα η εξόφληση του τιμολογίου, αφού γίνεται από το ίδρυμα που κάνει τη δωρεά να γίνει εγγραφή στα έσοδα πάλι με αιτιολογία πληροφοριακή εγγραφή; Τα ανωτέρω, προκειμένου να ισοσκελισθούν οι εγγραφές και τέλος του έτους να σταλεί συγκεντρωτική τιμολογίων προμηθευτών από την αστική μη κερδοσκοπική. Παρακαλώ θα θέλαμε την άποψή σας. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία διαχειρίζεται δωρεά, η οποία έχει ως αποδέκτη νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου (δημόσιο νοσοκομείο). Δεν διευκρινίζεται στο ερώτημα, αλλά με δεδομένο ότι το ΔΣ του Νοσοκομείου δεν έχει αρμοδιότητα ανάθεσης της διαχείρισης της δωρεάς σε τρίτο, πιθανολογείται ότι η ανάθεση αυτή για τον έλεγχο και την διεκπεραίωση τεχνικών και οικονομικών θεμάτων που αφορούν την υλοποίηση του έργου, μέσω του χρηματικού ποσού της δωρεάς, έγινε από τον δωρητή (Ίδρυμα). Κατά την γνώμη μας, δεν είναι ορθό τα τιμολόγια να εκδίδονται στην επωνυμία της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας, ασχέτως αν οι προμηθευτές έρχονται σε επαφή ή αναζητούν πληροφορίες για το έργο, από αυτήν, στο πλαίσιο της συμφωνίας ανάθεσης για την παρακολούθησή του. Οι προμηθευτές προσφέρουν εργασίες βελτίωσης κτιριακών υποδομών ή εξοπλισμό κ.λπ. προς τον πελάτη τους που είναι το δημόσιο νοσοκομείο. Η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία έχει μοναδική υποχρέωση να εγγυάται την εξόφληση των τιμολογίων, ή οποία εκτελείται από τον ίδιο τον δωρητή (Ίδρυμα) και να επιστατεί τις εργασίες για την ομαλή εξέλιξη του έργου, μάλιστα δε χωρίς αμοιβή. 172 ///

173 Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, δεν είναι συμβατό να εκδίδονται τα τιμολόγια στην επωνυμία του πελάτη σας. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον έχουν εκδοθεί τιμολόγια, με τον τρόπο που περιγράφετε στο ερώτημά σας, ασφαλώς η λογιστική τους παρακολούθηση θα έχει αμιγώς πληροφοριακό και όχι ουσιαστικό χαρακτήρα. Ωστόσο, το πρόβλημα που θα προκύψει, δεν αφορά τόσο την συμπλήρωση των συγκεντρωτικών καταστάσεων πελατών - προμηθευτών (όπου γίνεται απλή διασταύρωση πληροφοριών των συναλλαγών), αλλά τον τρόπο με τον οποίο, η αξία των τιμολογίων, που έχουν εκδοθεί στην επωνυμία της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας, νομίμως, τυπικά και ουσιαστικά, θα ενσωματωθεί στα περιουσιακά στοιχεία του Νοσοκομείου, που είναι ο πελάτης των προμηθευτών του έργου. ΤΑ ΜΕΛΗ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ Σ.ΛΟ.Τ. αριθμ. πρωτ.: 338 ΕΞ Προεισπραχθέντα έσοδα με απλογραφικά βιβλία ΕΡΩΤΗΜΑ Σε εταιρεία με απλογραφικά βιβλία (Σχολή θεάτρου), που ανήκει στις πολύ μικρές οντότητες του Ν 4308/2014, τα ετήσια δίδακτρα από ΟΚΤ 2017 ΙΟΥΝ 2018 ανέρχονται σε Η εταιρεία στις περιπτώσεις ολικής εξόφλησης κατά τον ΟΚΤ 2017, χορηγεί έκπτωση 20% και προεισπράττει τα δίδακτρα, εκδίδοντας το αντίστοιχο φορολογικό παραστατικό. Το ερώτημα είναι, επειδή υπάρχουν έσοδα επόμενης χρήσης (προεισπραχθέντα) κατά την χρήση 2017, θα αναμορφωθούν τα έσοδα χρήσης 2017, άρα και τα αποτελέσματα και η φορολογική υποχρέωση αντίστοιχα, δεδομένου ότι εντάσσεται στις πολύ μικρές οντότητες; ΑΠΑΝΤΗΣΗ Σύμφωνα με την παράγραφο της Λογιστικής Οδηγίας ΕΛΤΕ, η οποία ερμηνεύει την παράγραφο 1 του άρθρου 17 του Ν 4308/2014 (ΕΛΠ), η θεμελιώδης αρχή του δεδουλευμένου εφαρμόζεται ανεξαρτήτως της κατηγορίας τήρησης λογιστικών βιβλίων (απλογραφικά ή διπλογραφικά), ή της υποχρέωσης σύνταξης ισολογισμού. Εξάλλου, από τις σχετικές διατάξεις που καθορίζουν το πεδίο εφαρμογής του Ν 4308/2014 (άρθρα 1 και 2), προκύπτει, ότι όλες οι οντότητες της παραγράφου 2, του άρθρου 1, όπως το μέγεθός τους ορίζεται στα διαλαμβανόμενα στο άρθρο 2, έχουν υποχρέωση τήρησης του πλαισίου των διατάξεων του παραπάνω νόμου. Κατά συνέπεια, η εταιρεία του ερωτήματος (απλογραφικά βιβλία, πολύ μικρή οντότητα), έχει υποχρέωση να εφαρμόζει την αρχή του δεδουλευμένου και να τακτοποιεί τα έσοδα και τα έξοδα, που αφορούν την κλειόμενη ή την επόμενη λογιστική χρήση, κατά περίπτωση. Πάντως, η προείσπραξη των διδάκτρων που περιγράφετε στο ερώτημά σας, αναφέρεται, κατά την γνώμη μας, στην περίπτωση που λαμβάνεται προκαταβολή για μη προσφερθέν έργο, οπότε δεν γεννάται αμέσως, η υποχρέωση έκδοσης τιμολογίου. Για τεκμηρίωση της είσπραξης εκδίδεται απλή «Απόδειξη είσπραξης» και στη συνέχεια εκδίδεται το τιμολόγιο, σύμφωνα με τους κανόνες της συνεχιζόμενης παροχής αγαθών, υπηρεσίας ή κατασκευής έργου (παρ κ.ε. της ΠΟΛ.1003/ ). Συγκεκριμένα ορίζεται ότι: «το τιμολόγιο (ή η απόδειξη λιανικής πώλησης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών) εκδίδεται μέχρι την 15η ημέρα του επόμενου μήνα από την λήξη της περιόδου, στην οποία μέρος της σχετικής αμοιβής καθίσταται απαιτητό για τα αγαθά ή τις υπηρεσίες που έχουν παρασχεθεί ή το μέρος του έργου που έχει ολοκληρωθεί». (βλέπε το σχετικό παράδειγμα στην ως άνω Πολ., παρ ). ΤΑ ΜΕΛΗ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ /// 173

174 Ε. ΛΟΙΠΑ ΘΕΜΑΤΑ Αριθμ /2017 Δεύτερη (2η) προκήρυξη καθεστώτος ενισχύσεων «Γενική Επιχειρηματικότητα» του αναπτυξιακού νόμου 4399/2016 Όπως τροποποιήθηκε με τις Υπουργικές Αποφάσεις 16406/ και 37798/ (ΦΕΚ Β' 4445/ ) Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις του νόμου 4399/2016 «Θεσμικό πλαίσιο για τη σύσταση καθεστώτων Ενισχύσεων Ιδιωτικών Επενδύσεων για την περιφερειακή και οικονομική ανάπτυξη της χώρας Σύσταση Αναπτυξιακού Συμβουλίου και άλλες διατάξεις» (Α 117), και ιδίως των άρθρων 29 και αυτού. 2. Τις διατάξεις του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού (ΕΕ) 651/2014 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 17ης Ιουνίου 2014 για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά κατ εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης (ΕΕ L 187 της , σ.1-78). 3. Τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθμ. 702/2014 της Επιτροπής της 25ης Ιουνίου 2014 για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων στους τομείς της γεωργίας και δασοκομίας και σε αγροτικές περιοχές συμβιβάσιμων με την εσωτερική αγορά κατ εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ειδικότερα το άρθρο 14 αυτού (ΕΕ L 193 της , σ.1-75). 4. Την κοινή υπουργική απόφαση / (Β 4122) «Καθορισμός των ειδών επενδυτικών σχεδίων του τομέα πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (MME), που μπορούν να υπαχθούν σε καθεστώτα ενισχύσεων του ν. 4399/2016 και των προδιαγραφών, πρόσθετων όρων, περιορισμών και προϋποθέσεων, καθώς και κάθε σχετικού θέματος για την παροχή των ενισχύσεων σε επενδυτικά σχέδια του τομέα αυτού». 5. Την κοινή υπουργική απόφαση / (Β 3410) «Καθορισμός ειδικών όρων, προϋποθέσεων, προδιαγραφών και περιορισμών για την υπαγωγή σε καθεστώτα ενισχύσεων του ν. 4399/2016 (Α 117), επενδυτικών σχεδίων του τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, όπως αυτός ορίζεται στο σημείο 10 του άρθρου 2 του καν. (ΕΕ) αριθμ. 651/2014 της επιτροπής, αποκλειστικά στις περιπτώσεις στις οποίες η ενίσχυση του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με βάση τις επιλέξιμες δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου», όπως τροποποιήθηκε με την υπ αριθμ / (Β 4122) και ισχύει. 6. Την υπ αριθμ / (Β 922) κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Τουρισμού «Καθορισμός του είδους και της έκτασης των επενδυτικών έργων που περιλαμβάνονται στις επενδύσεις εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής των εγκαταστάσεων και εξοπλισμού των ξενοδοχειακών μονάδων στις διατάξεις του ν. 1892/1990». 7. Το άρθρο 90 του «Κώδικα για την Κυβέρνηση και Κυβερνητικά Όργανα» που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Π.Δ. 63/2005 (Α 98). 8. Τις διατάξεις του Π.Δ. 116/2014 «Οργανισμός του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας» (Α 185), όπως ισχύει. 9. Τις διατάξεις του Π.Δ. 123/2016 «Ανασύσταση και μετονομασία του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ανασύσταση του Υπουργείου Τουρισμού, σύσταση Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, μετονομασία Υπουργείων Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων» (Α 208). 10. Το Π.Δ. 125/2016 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α 210). 174 ///

175 11. Την απόφαση του Πρωθυπουργού με αριθμ. Υ197/ «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, Αλέξανδρο Χαρίτση» (ΦΕΚ Β 3722), όπως ισχύει. 12. Την κοινή υπουργική απόφαση / (Β 4124) «Καθορισμός του ποσού, κατά είδος ενισχύσεων, για τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων του αναπτυξιακού νόμου 4399/2016 «Γενική Επιχειρηματικότητα», «Νέες ανεξάρτητες MME», «Ενισχύσεις μηχανολογικού εξοπλισμού» και «Επενδύσεις μείζονος μεγέθους» του έτους 2017». 13. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζουμε: Την προκήρυξη καθεστώτος γενικής επιχειρηματικότητας του νόμου 4399/2016. Άρθρο 1 Σκοπός-Διάρκεια Καθεστώτος Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η προώθηση της ισόρροπης ανάπτυξης με σεβασμό στους περιβαλλοντικούς πόρους και την υποστήριξη λιγότερο ευνοημένων περιοχών της χώρας, η αύξηση της απασχόλησης, η βελτίωση της συνεργασίας και η αύξηση του μέσου μεγέθους των επιχειρήσεων, η τεχνολογική αναβάθμιση, η διαμόρφωση μιας νέας εξωστρεφούς εθνικής ταυτότητας (branding), η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας και έντασης γνώσης, η μετακίνηση στην αλυσίδα παραγωγής της αξίας για την παραγωγή πιο σύνθετων προϊόντων, η εξοικονόμηση των φυσικών πόρων στην προοπτική μιας κυκλικής οικονομίας, η προσφορά καλύτερων υπηρεσιών, η προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων και εν τέλει η εξασφάλιση καλύτερης θέσης της χώρας στο Διεθνή Καταμερισμό Εργασίας. Η ημερομηνία έναρξης της υποβολής αιτήσεων υπαγωγής επενδυτικών σχεδίων στο παρόν καθεστώς είναι η Παρασκευή Ημερομηνία λήξης του κύκλου υποβολών ορίζεται η Δευτέρα Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια του τομέα πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής όπως αυτά καθορίζονται στην κοινή υπουργική απόφαση / (Β 4122) η ημερομηνία έναρξης της υποβολής αιτήσεων υπαγωγής επενδυτικών σχεδίων στο παρόν καθεστώς είναι η Τετάρτη Ο συνολικός προϋπολογισμός του παρόντος καθεστώτος για το έτος 2017 ανέρχεται σε τριακόσια ενενήντα εκατομμύρια ( ) ευρώ, εκ των οποίων τα εκατόν σαράντα εκατομμύρια ( ) ευρώ που αφορούν τα είδη ενίσχυσης της επιχορήγησης, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης και της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης προέρχονται από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων και τα διακόσια πενήντα εκατομμύρια ( ) ευρώ αφορούν το είδος ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής. Άρθρο 2 Ορισμοί Για τους σκοπούς της παρούσας προκήρυξης, εκτός από τους ορισμούς που περιλαμβάνονται σε αυτήν, ισχύουν και οι ορισμοί του άρθρου 2 του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού, όπως ισχύει (Γ.Α.Κ. - Κανονισμός 651/2014 της Επιτροπής). Άρθρο 3 Εφαρμοστέο Δίκαιο 1. Oι ενισχύσεις του παρόντος καθεστώτος χορηγούνται με την επιφύλαξη των διατάξεων του Γ.Α.Κ. Οι διατάξεις του ως άνω Κανονισμού εφαρμόζονται για όλα τα θέματα τα οποία δεν ρυθμίζονται ρητά στο παρόν καθεστώς. /// 175

176 2. Στις ενισχύσεις του παρόντος για τις οποίες αξιοποιούνται και πόροι των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων, έχουν εφαρμογή οι πρόσθετοι όροι και προϋποθέσεις του ενωσιακού και εθνικού δικαίου που διέπουν τις ενισχύσεις αυτές. Άρθρο 4 Γενικοί κανόνες χορήγησης των ενισχύσεων Στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος εφαρμόζονται οι παρακάτω γενικοί κανόνες: 1. Ενιαίο Επενδυτικό Σχέδιο (άρθρο 14 παρ. 13 εδ. α Γ.Α.Κ.). Για την εφαρμογή του παρόντος καθεστώτος ενισχύσεων θεωρείται ότι αποτελεί ενιαίο επενδυτικό σχέδιο και κάθε αρχική επένδυση του ίδιου δικαιούχου (σε επίπεδο ομίλου) περιλαμβανομένων και των συνδεδεμένων ή συνεργαζόμενων επιχειρήσεων, η οποία αρχίζει εντός τριών (3) ετών από την ημερομηνία έναρξης των εργασιών για άλλη ενισχυόμενη επένδυση στην ίδια Περιφερειακή Ενότητα (Nuts 3) του Κανονισμού (ΕΚ) 1059/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 154). Ως ημερομηνία έναρξης εργασιών του πρώτου επενδυτικού σχεδίου νοείται η πραγματική ημερομηνία έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου. Όταν το ενιαίο επενδυτικό σχέδιο αποτελεί μεγάλο επενδυτικό σχέδιο (επιλέξιμο κόστος άνω των ) το συνολικό ποσό της ενίσχυσης για το ενιαίο έργο δεν μπορεί να υπερβαίνει το προσαρμοσμένο ποσό ενίσχυσης για μεγάλα επενδυτικά σχέδια, όπως αυτά ορίζονται στην περ. δ της παρ. 1 του άρθρου Κανόνες Σώρευσης α. Επενδυτικά σχέδια που ενισχύονται βάσει των καθεστώτων του παρόντος δεν επιτρέπεται να υπαχθούν σε άλλο καθεστώς κρατικών ενισχύσεων ή καθεστώς «ήσσονος σημασίας» (de minimis). β. Για να εξακριβωθεί η τήρηση των ορίων στις μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης και στα μέγιστα ποσά ενίσχυσης που προβλέπονται στο Γ.Α.Κ. για το παρόν καθεστώς λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ποσό των ενισχύσεων που χορηγούνται κατά περίπτωση στο ενισχυόμενο επενδυτικό σχέδιο και στην επιχείρηση και ελέγχεται η περίπτωση τεχνητής κατάτμησης του (άρθρα 4 παρ. 2 και 8 παρ. 1 Γ.Α.Κ.). γ. Σε περιπτώσεις συνδυασμού των ενισχύσεων του παρόντος με ενωσιακή χρηματοδότηση, η οποία υπόκειται σε κεντρική διαχείριση από τα θεσμικά όργανα, τους οργανισμούς, τις κοινές επιχειρήσεις ή άλλους φορείς της Ένωσης και δεν τελεί υπό τον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο του Κράτους, ισχύουν τα οριζόμενα στο άρθρο 8 παρ. 2 Γ.Α.Κ.. 3. Αρχή «Deggendorf» Στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος δεν μπορούν να υπαχθούν σχέδια φορέων για τους οποίους εκκρεμεί διαδικασία ανάκτησης ενισχύσεων κατόπιν προηγούμενης απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία οι ενισχύσεις αυτές έχουν κηρυχθεί παράνομες και ασυμβίβαστες προς την εσωτερική αγορά (άρθρο 1 παρ. 4 περιπτώσεις α και β Γ.Α.Κ.). Κάθε επενδυτής, κατά την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στον παρόντα νόμο, οφείλει να δηλώνει ότι δεν έχει λάβει οποιαδήποτε κρατική ενίσχυση σε βάρος της οποίας έχει κινηθεί η διαδικασία του προηγούμενου εδαφίου. 4. Χαρακτήρας Κινήτρου Οι ενισχύσεις των καθεστώτων του παρόντος λειτουργούν ως κίνητρο, με την έννοια του άρθρου 6 Γ.Α.Κ., για την περαιτέρω ανάπτυξη δραστηριοτήτων ή έργων και δεν παρέχονται για δραστηριότητες, τις οποίες θα ανέπτυσσε ούτως ή άλλως ο δικαιούχος, ακόμη και αν δεν του είχε χορηγηθεί η ενίσχυση. Οι ενισχύσεις έχουν χαρακτήρα κινήτρου, μόνο εφόσον ο δικαιούχος έχει υποβάλει γραπτή αίτηση υπαγωγής σε καθεστώς ενίσχυσης πριν από την έναρξη των εργασιών του επενδυτικού σχεδίου. Έναρξη των εργασιών είναι το πρώτο χρονικά σημείο μεταξύ είτε της έναρξης των κατασκευαστικών εργασιών που αφορούν την επένδυση είτε της πρώτης νομικά δεσμευτικής ανάληψης υποχρέωσης για την παραγγελία εξοπλισμού ή άλλης ανάληψης υποχρέωσης που καθιστά μη αναστρέψιμη την επένδυση. Η 176 ///

177 αγορά γης και οι προπαρασκευαστικές εργασίες, όπως η λήψη αδειών και η εκπόνηση μελετών σκοπιμότητας, δεν θεωρούνται έναρξη των εργασιών. Για τις εξαγορές, ως έναρξη των εργασιών νοείται η στιγμή απόκτησης των στοιχείων ενεργητικού που συνδέονται άμεσα με την αποκτηθείσα εγκατάσταση (άρθρο 2 στοιχείο 23 Γ.Α.Κ.). Η έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής έχει ως αποτέλεσμα την απόρριψη της αίτησης για το σύνολο του επενδυτικού σχεδίου. 5. Κανόνας μη διάκρισης και της προσβασιμότητας ατόμων με αναπηρία. Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στα καθεστώτα ενίσχυσης του παρόντος οφείλουν να διασφαλίζουν τις απαραίτητες συνθήκες, ώστε να μη δημιουργούνται διακρίσεις σε βάρος ευπαθών ομάδων, ιδίως ως προς την προσβασιμότητα σε υποδομές, υπηρεσίες και αγαθά. Η αντιμετώπιση των διακρίσεων σε βάρος ευπαθών ομάδων διασφαλίζεται εφόσον το επενδυτικό σχέδιο περιλαμβάνει διακριτές επιλέξιμες δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενεργητικού που έχουν στόχο τη διασφάλιση της προσβασιμότητας/ προσπελασιμότητας στα άτομα με αναπηρία ή/και αναλύεται σε ειδικό εδάφιο της οικονομοτεχνικής μελέτης ο τρόπος με τον οποίο διασφαλίζεται από το σχεδιασμό του έργου η παραπάνω προϋπόθεση. Άρθρο 5 Όροι και προϋποθέσεις υπαγωγής 1. Συμμετοχή φορέα στο κόστος του επενδυτικού σχεδίου. Η συμμετοχή του φορέα στο συνολικό επιλέξιμο κόστος του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να γίνει είτε μέσω ιδίων κεφαλαίων είτε με εξωτερική χρηματοδότηση, με την προϋπόθεση ότι το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) αυτού δεν περιέχει καμία κρατική ενίσχυση, δημόσια στήριξη ή παροχή (άρθρο 14 παρ. 14 Γ.Α.Κ.). Η συμμετοχή του φορέα στο ενισχυόμενο κόστος συμβατικής επένδυσης υπολογίζεται στο σύνολο των ενισχυόμενων δαπανών αυτού, αφού αφαιρεθεί το ποσό της αιτούμενης επιχορήγησης εφόσον προβλέπεται στο χρηματοδοτικό σχήμα, και μπορεί να καλύπτεται με τους ακόλουθους τρόπους: Α. Κάλυψη του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου ή τμήματος αυτού με ίδια κεφάλαια: α. με αύξηση του μετοχικού ή εταιρικού κεφαλαίου του φορέα του επενδυτικού σχεδίου από νέες εισφορές σε μετρητά των εταίρων. Η αύξηση του κεφαλαίου υφιστάμενων επιχειρήσεων μπορεί να γίνεται και πριν από την υποβολή της αίτησης υπαγωγής, υπό την προϋπόθεση ότι πραγματοποιήθηκε μέσα στους τελευταίους δώδεκα (12) μήνες ή στους είκοσι τέσσερις (24) μήνες προκειμένου για εταιρείες που είναι εισηγμένες σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά. Στην περίπτωση αυτή, η αύξηση έχει ως αποκλειστικό σκοπό την χρησιμοποίηση του νέου κεφαλαίου ως ίδια συμμετοχή στη συγκεκριμένη επένδυση βάσει της σχετικής απόφασης των εταίρων ή της Γενικής Συνέλευσης τους κατά περίπτωση, και υπό την προϋπόθεση ότι, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου, το κεφάλαιο αυτό αποδεδειγμένα υφίσταται με τη μορφή διαθεσίμων της εταιρείας και δεν έχει αναλωθεί. β. με αύξηση του μετοχικού ή εταιρικού κεφαλαίου του φορέα του επενδυτικού σχεδίου με κεφαλαιοποίηση υφιστάμενων φορολογηθέντων αποθεματικών και κερδών εις νέον. Το προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζεται υπό τις εξής προϋποθέσεις: i) κατά την αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου διαπιστώνεται η επάρκεια της ρευστότητας της επιχείρησης (κυκλοφορούν ενεργητικό μείον βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις), μετά την αφαίρεση του ποσού των διαθεσίμων της, που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη της συμμετοχής του φορέα με ίδια κεφάλαια, και ii) τα φορολογηθέντα αποθεματικά έχουν σχηματισθεί από πραγματοποιηθέντα έσοδα του φορέα της επένδυσης βάσει διατάξεων οι οποίες δεν εμπεριέχουν όρους σχηματισμού και χρήσης τους που να αντιτίθενται στους κανόνες χορήγησης ενισχύσεων και δεν έχουν δεσμευθείγια να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς. γ. με την ανάλωση υφιστάμενων φορολογηθέντων αποθεματικών και κερδών εις νέον, τα οποία στην περίπτωση αυτή δεσμεύονται σε ειδικό λογαριασμό και δεν μπορούν να διανεμηθούν πριν από την παρέλευση επτά ετών προκειμένου για μεγάλες επιχειρήσεις, ή πέντε ετών, προκειμένου για μεσαίες επιχειρήσεις ή τριών ετών, προκειμένου για μικρές ή πολύ μικρές, από την ημερομηνία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου και την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. Το προηγούμενο εδάφιο /// 177

178 εφαρμόζεται υπό τις εξής προϋποθέσεις: i) κατά την αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου διαπιστώνεται η επάρκεια της ρευστότητας της επιχείρησης (κυκλοφορούν ενεργητικό μείον βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις), μετά την αφαίρεση του ποσού των διαθεσίμων της, που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη της συμμετοχής του φορέα με ίδια κεφάλαια, και ii) τα φορολογηθέντα αποθεματικά έχουν σχηματισθεί από πραγματοποιηθέντα έσοδα του φορέα της επένδυσης βάσει διατάξεων οι οποίες δεν εμπεριέχουν όρους σχηματισμού και χρήσης τους που να αντιτίθενται στους κανόνες χορήγησης ενισχύσεων και δεν έχουν δεσμευθεί για να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς. δ. με εκποίηση στοιχείων ενεργητικού της επιχείρησης (που αφορούν αποκλειστικά γήπεδα, κτίρια και μηχανολογικό εξοπλισμό) με απόδειξη της δυνατότητας πώλησης. Στην περίπτωση αυτή, το ποσό που δύναται να ληφθεί υπόψη για την κάλυψη των ιδίων κεφαλαίων ορίζεται ανά περίπτωση ως εξής: i. Στην περίπτωση γηπέδου ή κτιρίου, το ποσό της αντικειμενικής του αξίας. ii. Στην περίπτωση μηχανημάτων το ποσό της εκτίμησης ανεξάρτητου πιστοποιημένου εκτιμητή. Β. Κάλυψη του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου ή τμήματος αυτού με εξωτερική χρηματοδότηση: α. με τραπεζικό δάνειο ή δάνειο από άλλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς ή ομολογιακό δάνειο εκδιδόμενο με δημόσια ή μη εγγραφή, τριετούς τουλάχιστον διάρκειας, αποκλειόμενης της μορφής του αλληλόχρεου λογαριασμού. Σύμφωνα με ρητή πρόβλεψη της σχετικής δανειακής σύμβασης, το ως άνω δάνειο συνάπτεται αποκλειστικά για την πραγματοποίηση του επενδυτικού σχεδίου. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση που στις εξασφαλίσεις του δανείου εμπεριέχεται ενεχυρίαση μετρητών και ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου αιτείται τη χρηματοδότηση τμήματος του επενδυτικού σχεδίου και με ίδια κεφάλαια, προκειμένου να αποδεικνύεται η επάρκεια των τελευταίων, αυτά θα πρέπει να υπερβαίνουν το απαιτούμενο ποσό τουλάχιστον κατά το ποσό της ενεχυρίασης. Στο Παράρτημα 1 ορίζονται τα αποδεκτά δικαιολογητικά τεκμηρίωσης της δυνατότητας κάλυψης του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου από το φορέα του επενδυτικού σχεδίου. Για την περίπτωση που στο επενδυτικό σχέδιο παρέχεται επιδότηση μισθολογικού κόστους επί των δαπανών της δημιουργούμενης απασχόλησης, η κάλυψη του μη ενισχυόμενου τμήματος αυτών μπορεί να γίνεται με ίδια κεφάλαια ή με εξωτερική χρηματοδότηση που δεν περιορίζονται στους ανωτέρω περιγραφόμενους τρόπους των περιπτώσεων Α και Β. 2. Ελάχιστο ύψος επενδυτικών σχεδίων Το ελάχιστο επιλέξιμο ύψος της επένδυσης για την υπαγωγή επενδυτικών καθεστώς ενίσχυσης ορίζεται με βάση το μέγεθος του φορέα, ήτοι: α. για μεγάλες επιχειρήσεις, στο ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων ( ) ευρώ, β. για μεσαίες επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς στο ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων ( ) ευρώ, γ. για μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων ( ) ευρώ, δ. για πολύ μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των εκατό χιλιάδων ( ) ευρώ, ε. για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν. Σ. Επ.) του ν. 4019/2011 (Α 216), καθώς και τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς (ΑΣ), τις Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ) και τις Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του ν. 4384/2016 (Α 78) στο ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ. Για τις ανάγκες του παρόντος καθεστώτος, το μέγεθος του φορέα του επενδυτικού σχεδίου προσδιορίζεται με βάση την εταιρική σύνθεση που δηλώνεται ότι αυτός θα έχει κατά το χρόνο έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου όπως προσδιορίζεται στην παρ. 4 του Άρθρου 4 της παρούσης, και όχι με βάση την εταιρική σύνθεση του χρόνου υποβολής της αίτησης υπαγωγής. Για το λόγο αυτό ο φορέας θα πρέπει να προσδιορίσει τυχόν συνδεδεμένες ή συνεργαζόμενες επιχειρήσεις με βάση την εταιρική σύνθεση όπως θα 178 ///

179 ισχύει κατά το χρόνο έναρξης εργασιών και να υποβάλει τα σχετικά δικαιολογητικά τεκμηρίωσης (οικονομικά στοιχεία και τις υφιστάμενες θέσεις απασχόλησης αυτών για τα δύο τελευταία έτη πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής). 3. Περιεχόμενο επενδυτικού σχεδίου Χαρακτήρας αρχικής επένδυσης Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων, θα πρέπει να έχουν το χαρακτήρα αρχικής επένδυσης (άρθρο 2 στοιχείο 49 Γ.ΑΚ.) και συγκεκριμένα να πληρούν μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α. Δημιουργία νέας μονάδας. β. Επέκταση της δυναμικότητας υφιστάμενης μονάδας. Η πρόσθετη δυναμικότητα της μονάδας λόγω του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να γίνει αποδεκτή μόνον εφόσον η υφιστάμενη δυναμικότητα της μονάδας μπορεί να πιστοποιηθεί από επίσημα στοιχεία τεκμηρίωσης. γ. Διαφοροποίηση της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν, με τον όρο ότι οι επιλέξιμες δαπάνες υπερβαίνουν τουλάχιστον κατά 200% τη λογιστική αξία των στοιχείων ενεργητικού που χρησιμοποιούνται εκ νέου, όπως έχει καταγραφεί στο οικονομικό έτος που προηγείται της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου. Σε περίπτωση που ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου δεν έχει κατά την υποβολή της αίτησης υπαγωγής μία τουλάχιστον κλεισμένη διαχειριστική χρήση ή που στα υποβληθέντα οικονομικά στοιχεία δεν αποτυπώνεται η παραπάνω προϋπόθεση, τεκμαίρεται η μη πλήρωση του σχετικού κριτηρίου. δ. Θεμελιώδη αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής διαδικασίας υφιστάμενης μονάδας, με τον όρο για τις μεγάλες επιχειρήσεις ότι οι επιλέξιμες δαπάνες υπερβαίνουν τις αποσβέσεις κατά τη διάρκεια των τριών προηγούμενων οικονομικών ετών των στοιχείων ενεργητικού που συνδέονται με τη δραστηριότητα, η οποία πρόκειται να εκσυγχρονιστεί. Σε περίπτωση που δεν αποτυπώνονται σαφώς οι συνδεόμενες με την δραστηριότητα αποσβέσεις, τεκμαίρεται η μη πλήρωση του σχετικού κριτηρίου. ε. Απόκτηση του συνόλου στοιχείων ενεργητικού, που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει και η οποία αγοράζεται από επενδυτή που δεν σχετίζεται με τον πωλητή και αποκλείει την απλή εξαγορά των μετοχών μιας επιχείρησης. Σε περίπτωση επενδυτικών σχεδίων που έχουν ως κύριο τόπο εγκατάστασης περιοχή που πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ της Συνθήκης (Περιφέρειες Αττικής και Νοτίου Αιγαίου), οι ενισχύσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις χορηγούνται μόνο για αρχική επένδυση για νέα οικονομική δραστηριότητα στη συγκεκριμένη περιοχή. Ως νέα οικονομική δραστηριότητα νοείται κάθε δραστηριότητα που δεν εμπίπτει στην ίδια τάξη (τετραψήφιος αριθμητικός κωδικός ΚΑΔ στατιστικής ταξινόμησης) με ήδη ασκούμενη από το φορέα δραστηριότητα. Άρθρο 6 Δικαιούχοι υπαγόμενων επενδυτικών σχεδίων 1. Δικαιούχοι των ενισχύσεων του παρόντος καθεστώτος ενισχύσεων είναι οι επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες ή έχουν υποκατάστημα στην ελληνική επικράτεια κατά τη χρονική στιγμή έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου και έχουν μία από τις ακόλουθες μορφές: α. ατομική επιχείρηση, β. εμπορική εταιρεία, γ. συνεταιρισμός, δ. Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν. Σ. Επ.) του ν. 4019/2011 (Α 216), Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του ν. 4384/2016 (Α 78), /// 179

180 ε. υπό ίδρυση ή υπό συγχώνευση εταιρείες, με την υποχρέωση να έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες δημοσιότητας πριν από την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου, στ. επιχειρήσεις που λειτουργούν με τη μορφή κοινοπραξίας με στο ΓΕΜΗ, την προϋπόθεση καταχώρισης τους, ζ. δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις και θυγατρικές τους, εφόσον: αα. δεν τους έχει ανατεθεί η εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού, ββ. δεν έχει ανατεθεί από το κράτος αποκλειστικά σε αυτούς η προσφορά υπηρεσιών, γγ. δεν επιχορηγείται η λειτουργία τους με δημόσιους πόρους για το διάστημα τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων του άρθρου Οι επιχειρήσεις, των οποίων το επιλέξιμο ύψος των επενδυτικών σχεδίων υπερβαίνει τις πεντακόσιες χιλιάδες ( ) ευρώ και υπάγονται στα καθεστώτα ενίσχυσης του παρόντος, υποχρεούνται να λάβουν τη νομική μορφή εμπορικής εταιρείας ή συνεταιρισμού πριν από την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου. 3. Δεν θεωρούνται δικαιούχοι και εξαιρούνται από τις ενισχύσεις του παρόντος καθεστώτος: α) οι προβληματικές επιχειρήσεις, όπως ορίζονται στην παράγραφο 18 του άρθρου 2 Γ.Α. παρ. 4 περίπτωση γ Γ.Α.Κ.), β) επιχειρήσεις οι οποίες κατά τα δύο έτη που προηγούνται της αίτησης για ενίσχυση, έχουν προβεί σε μετεγκατάσταση στην επιχειρηματική εγκατάσταση στην οποία θα πραγματοποιηθεί η αρχική επένδυση για την οποία ζητείται η ενίσχυση, ή που κατά την υποβολή της αίτησης τους για ενίσχυση, δεν δεσμεύονται ότι δεν θα το πράξουν εντός περιόδου δύο ετών μετά την ολοκλήρωση της αρχικής επένδυσης για την οποία ζητείται η ενίσχυση (άρθρο 14 παρ. 46 Γ.Α.Κ.). Ως «μετεγκατάσταση» ορίζεται η μεταφορά της ίδιας ή παρεμφερούς δραστηριότητας ή μέρους αυτής από επιχειρηματική εγκατάσταση στο έδαφος συμβαλλόμενου μέρους της συμφωνίας ΕΟΧ (αρχική εγκατάσταση) σε επιχειρηματική εγκατάσταση στην οποία πραγματοποιείται η ενισχυόμενη επένδυση στο έδαφος άλλου συμβαλλόμενου μέρους της συμφωνίας ΕΟΧ (ενισχυόμενη εγκατάσταση). Μεταφορά υπάρχει όταν το προϊόν ή η υπηρεσία στην αρχική και στην ενισχυόμενη εγκατάσταση εξυπηρετεί, τουλάχιστον εν μέρει, τον ίδιο σκοπό και καλύπτει τις απαιτήσεις ή τις ανάγκες του ίδιου τύπου πελατών και χάνονται θέσεις εργασίας στην ίδια ή παρεμφερή δραστηριότητα σε μία από τις αρχικές εγκαταστάσεις του δικαιούχου στον ΕΟΧ (σημείο 61α Άρθρο 2 Γ.Α. Κ.). γ) επιχειρήσεις που υλοποιούν επενδυτικά σχέδια που πραγματοποιούνται με πρωτοβουλία και για λογαριασμό του Δημοσίου, βάσει σχετικής σύμβασης εκτέλεσης έργου, παραχώρησης ή παροχής υπηρεσιών. Άρθρο 7 Υπαγόμενα και εξαιρούμενα επενδυτικά σχέδια 1. Στο καθεστώς ενισχύσεων του παρόντος υπάγονται επενδυτικά σχέδια όλων των τομέων της οικονομίας, με την επιφύλαξη των επόμενων παραγράφων. 2. Δεν υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος νόμου επενδυτικά σχέδια: Α. Σύμφωνα με την περίπτωση α του άρθρου 13 του Γ.Α.Κ. κατά κατηγορία: αα. στον τομέα του χάλυβα, όπως ορίζεται στο στοιχείο 43 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ., κατά κατηγορία, ββ. στον τομέα των συνθετικών ινών, όπως ορίζεται στο στοιχείο 44 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ., κατά κατηγορία, 180 ///

181 γγ. στον τομέα του άνθρακα, όπως ο άνθρακας ορίζεται στο στοιχείο 13 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ., σχετικά με κρατικές ενισχύσεις προς τη βιομηχανία άνθρακα, δδ. στον τομέα της ναυπηγίας, εε. στον τομέα παραγωγής, διανομής και υποδομών ενέργειας, στστ. στον τομέα μεταφορών (και η συναφής υποδομή), όπως ορίζεται στο στοιχείο 45 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ., κατά κατηγορία. Β. Με βάση την «Εθνική Ονοματολογία Οικονομικών Δραστηριοτήτων Κωδικοί Αριθμοί Δραστηριότητας 2008» [υ.α /1954/ΔΜ/2008 (Β 2149) και Εγκ./ Πολ. 1133/2008],: -02- Δασοκομία και Υλοτομία -05- (Εξόρυξη άνθρακα και λιγνίτη) έως και-09(υποστηρικτικές δραστηριότητες εξόρυξης) Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού εκτός των υπηρεσιών αφαλάτωσης θαλασσινού νερού αποκλειστικά με χρήση ΑΠΕ Κατασκευές κτιρίων Έργα πολιτικού μηχανικού Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσικλετών Χονδρικό εμπόριο Λιανικό εμπόριο Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών Αποθήκευση και υποστηρικτικές προς τη μεταφορά δραστηριότητες, με την επιφύλαξη της περίπτωσης α της παραγράφου 4, -53- Ταχυδρομικές και ταχύ μεταφορικές δραστηριότητες Καταλύματα, με την επιφύλαξη της περίπτωσης β της παραγράφου Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης Δραστηριότητες προγραμματισμού και ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών Δραστηριότητες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών Ασφαλιστικά, αντασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία Δραστηριότητες συναφείς προς τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τις ασφαλιστικές δραστηριότητες Διαχείριση ακίνητης περιουσίας Νομικές και λογιστικές δραστηριότητες Δραστηριότητες κεντρικών γραφείων δραστηριότητες παροχής συμβουλών διαχείρισης Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες μηχανικών τεχνικές δοκιμές και αναλύσεις Επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη Διαφήμιση και έρευνα αγοράς Κτηνιατρικές δραστηριότητες Δραστηριότητες ενοικίασης και εκμίσθωσης Δραστηριότητες απασχόλησης Δραστηριότητες ταξιδιωτικών πρακτορείων, γραφείων οργανωμένων ταξιδιών και υπηρεσιών κρατήσεων και συναφείς δραστηριότητες Δραστηριότητες παροχής προστασίας και έρευνας Δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών σε κτίρια και εξωτερικούς χώρους Διοικητικές δραστηριότητες γραφείου, γραμματειακή υποστήριξη και άλλες δραστηριότητες παροχής υποστήριξης προς τις επιχειρήσεις Δημόσια διοίκηση και άμυνα υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση Εκπαίδευση Δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας, εξαιρουμένων των επενδυτικών σχεδίων τουρισμού υγείας και ιατρικού τουρισμού Δραστηριότητες βοήθειας με παροχή καταλύματος, εξαιρουμένων των επενδυτικών σχεδίων τουρισμού υγείας και ιατρικού τουρισμού Δραστηριότητες κοινωνικής μέριμνας χωρίς παροχή καταλύματος Δημιουργικές δραστηριότητες, τέχνες και διασκέδαση. /// 181

182 -91- Δραστηριότητες βιβλιοθηκών, αρχειοφυλακείων, μουσείων και λοιπές πολιτιστικές δραστηριότητες, με την επιφύλαξη της παραγράφου Τυχερά παιχνίδια και στοιχήματα Αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες διασκέδασης και ψυχαγωγίας, με την επιφύλαξη της υποπερίπτωσης στστ της περίπτωσης β της παραγράφου Δραστηριότητες οργανώσεων Επισκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών και ειδών ατομικής ή οικιακής χρήσης Άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπικών υπηρεσιών, με την επιφύλαξη της υποπερίπτωσης στστ της περίπτωσης β της παραγράφου Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών οικιακού προσωπικού Δραστηριότητες ιδιωτικών νοικοκυριών, που αφορούν την παραγωγή μη διακριτών αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση Δραστηριότητες εξωχώριων οργανισμών και φορέων. 3. Στον μη υπαγόμενο στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος ΚΑΔ -91κατ εξαίρεση ενισχύονται οι δραστηριότητες: α (Υπηρεσίες βιβλιοθηκών), β (Δραστηριότητες μουσείων). 4. α. Στον τομέα αποθήκευσης και υποστηρικτικών προς τη μεταφορά δραστηριοτήτων κατ εξαίρεση ενισχύονται οι κλάδοι: αα [Υπηρεσίες τουριστικών λιμανιών (μαρίνων)], ββ (Υπηρεσίες λειτουργίας υδατοδρομίων) και, γγ [Υπηρεσίες μεταφοράς με διαχείριση της αλυσίδας εφοδιασμού προς τρίτους (logistics)]. β. Στον τομέα του τουρισμού, κατ εξαίρεση υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων επενδυτικά σχέδια: αα. ίδρυσης ή επέκτασης ξενοδοχειακών μονάδων τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, ββ. εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων που ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, αφού παρέλθει πενταετία από την έναρξη λειτουργίας της μονάδας (έκδοση σήματος λειτουργίας) ή από την ημερομηνία που αναφέρεται στην απόφαση ολοκλήρωσης της προηγούμενης επένδυσης εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής της μονάδας, (εφόσον τμήμα της εντάσσεται στο εξεταζόμενο επενδυτικό σχέδιο). γγ. επέκτασης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων που έχουν διακόψει τη λειτουργία τους, με την προϋπόθεση ότι στο διάστημα διακοπής δεν έχει γίνει αλλαγή χρήσης του κτιρίου και ότι μέσω της επέκτασης ή του εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, δδ. ίδρυσης, επέκτασης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής Τουριστικών Οργανωμένων Κατασκηνώσεων (camping), τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, εε. ίδρυσης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων εντός χαρακτηρισμένων παραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων, τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον δύο (2) αστέρων, στστ. εγκαταστάσεων Ειδικής Τουριστικής Υποδομής {συνεδριακά κέντρα, γήπεδα γκολφ, τουριστικοί λιμένες, χιονοδρομικά κέντρα, θεματικά πάρκα, εγκαταστάσεις ιαματικού τουρισμού [μονάδες ιαματικής θεραπείας, κέντρα ιαματικού τουρισμού θερμαλισμού, κέντρα θαλασσοθεραπείας, κέντρα αναζωογόνησης (spa)], κέντρα προπονητικού αθλητικού τουρισμού, ορειβατικά καταφύγια, αυτοκινητοδρόμια}, όπως αυτές ορίζονται στο ν. 4276/2014 (Α 155), 182 ///

183 ζζ. ίδρυσης ξενώνων φιλοξενίας νέων, εφόσον οι δικαιούχοι είναι συνεταιρισμοί ή Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν. Σ.Επ.). 4. Στον τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, υπάγονται τα επενδυτικά σχέδια που καθορίζονται στην κοινή απόφαση αριθμ / (ΦΕΚ Β 3410) «Καθορισμός ειδικών όρων, προϋποθέσεων, προδιαγραφών και περιορισμών για την υπαγωγή σε καθεστώτα ενισχύσεων του ν. 4399/2016 (Α 117), επενδυτικών σχεδίων του τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, όπως αυτός ορίζεται στο σημείο 10 του άρθρου 2 του καν. (ΕΕ) αριθμ. 651/2014 της επιτροπής, αποκλειστικά στις περιπτώσεις στις οποίες η ενίσχυση του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με βάση τις επιλέξιμες δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει (Β 4122/2017), με τους ειδικούς όρους, προϋποθέσεις, προδιαγραφές και περιορισμούς που ορίζονται σε αυτήν. 5. Στον τομέα πρωτογενούς παραγωγής, υπάγονται τα επενδυτικά σχέδια που καθορίζονται στην κοινή υπουργική απόφαση αριθμ / (ΦΕΚ Β 4122) «Καθορισμός των ειδών επενδυτικών σχεδίων του τομέα πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), που μπορούν να υπαχθούν σε καθεστώτα ενισχύσεων του ν. 4399/2016 (Α 117) και των προδιαγραφών, πρόσθετων όρων, περιορισμών και προϋποθέσεων, καθώς και κάθε σχετικού θέματος για την παροχή των ενισχύσεων σε επενδυτικά σχέδια του τομέα αυτού», με τους όρους, προϋποθέσεις, περιορισμούς και προδιαγραφές που ορίζονται σε αυτήν. Άρθρο 8 Επιλέξιμες δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων 1. Ως επιλέξιμες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων για την εφαρμογή του παρόντος καθεστώτος ενισχύσεων νοούνται οι κάτωθι, με τους όρους και τις προϋποθέσεις των επόμενων παραγράφων: α. επενδυτικές δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενεργητικού, β. επενδυτικές δαπάνες σε άυλα στοιχεία ενεργητικού, γ. το μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου υπολογιζόμενο για περίοδο δύο (2) ετών από τη δημιουργία κάθε θέσης. 2. Ως επιλέξιμο κόστος ορίζεται το κόστος των δαπανών, οι οποίες επιτρέπεται να ενισχυθούν βάσει του ενωσιακού και εθνικού δικαίου. Ως ενισχυόμενο κόστος ορίζεται το μέρος των επιλέξιμων δαπανών, το οποίο τελικά ενισχύεται βάσει των ορίων και περιορισμών του παρόντος. Για να θεωρηθεί ένα επενδυτικό σχέδιο ολοκληρωμένο, θα πρέπει να πιστοποιηθεί η υλοποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του συνόλου του επιλέξιμου κόστους και όχι μόνο του ενισχυόμενου. 3. Οι επιλέξιμες δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενεργητικού είναι οι ακόλουθες: α. Η κατασκευή, η επέκταση, ο εκσυγχρονισμός κτιριακών εγκαταστάσεων και ειδικών και βοηθητικών εγκαταστάσεων των κτιρίων και οι κατασκευές για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, καθώς και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Οι δαπάνες αυτές αθροιστικά δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 45% του συνόλου των επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων. Ο συντελεστής αυτός διαμορφώνεται στο 60% για τις αντίστοιχες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων της περίπτωσης β της παραγράφου 4 του άρθρου 7 και στο 70% για τις αντίστοιχες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων της υποπερίπτωσης γγ της περίπτωσης α της παραγράφου 4. Ο ως άνω συντελεστής διαμορφώνεται στο 80% για επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε κτήρια, τα οποία είναι χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα. β. Η αγορά του συνόλου των υφιστάμενων παγίων στοιχείων ενεργητικού (κτήρια, μηχανήματα και λοιπός εξοπλισμός), ή και μέρους των στοιχείων ενεργητικού μιας παραγωγικής μονάδας, προκειμένου για ενισχυόμενη ΜΜΕ, που συνδέονται άμεσα με μια παραγωγική μονάδα, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: αα. Η παραγωγική αυτή μονάδα έχει παύσει τη λειτουργία της. /// 183

184 ββ. Η αγορά πραγματοποιείται από το φορέα της επένδυσης που δεν σχετίζεται με τον πωλητή. γγ. Η σχετική συναλλαγή πραγματοποιείται υπό τους συνήθεις όρους της αγοράς. δδ. τα μηχανήματα και ο λοιπός εξοπλισμός δεν μπορούν να είναι παλαιότερα των εφτά (7) ετών από την ημερομηνία πρώτης κτήσης τους. Σε περίπτωση κατά την οποία στοιχεία ενεργητικού έχουν στο παρελθόν επιχορηγηθεί ή επιδοτηθεί μέσω αναπτυξιακών νόμων ή άλλων καθεστώτων ενισχύσεων, εξαιρούνται από τις επιλέξιμες δαπάνες του υποβαλλομένου επενδυτικού σχεδίου. γ. Η αγορά και εγκατάσταση καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών εγκαταστάσεων και των μεταφορικών μέσων που κινούνται εντός του χώρου της εντασσόμενης μονάδας. Μεταφορικά μέσα που κινούνται εκτός του χώρου της μονάδας δεν είναι επιλέξιμα. δ. Τα μισθώματα της χρηματοδοτικής μίσθωσης καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού του οποίου αποκτάται η χρήση, και με τον όρο ότι στη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης προβλέπεται ότι ο εξοπλισμός θα περιέλθει στην κυριότητα του μισθωτή κατά τη λήξη της σύμβασης. ε. Οι δαπάνες εκσυγχρονισμού ειδικών εγκαταστάσεων (που δεν αφορούν σε κτίρια) και μηχανολογικών εγκαταστάσεων. 4. Οι επιλέξιμες δαπάνες σε άυλα στοιχεία ενεργητικού είναι οι ακόλουθες: α. μεταφορά τεχνολογίας μέσω της αγοράς δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, αδειών εκμετάλλευσης, ευρεσιτεχνιών, τεχνογνωσίας και μη κατοχυρωμένων τεχνικών γνώσεων, β. συστήματα διασφάλισης και ελέγχου ποιότητας, πιστοποιήσεων, προμήθειας και εγκατάστασης λογισμικού και συστημάτων οργάνωσης της επιχείρησης. Οι ως άνω περιγραφόμενες δαπάνες πρέπει να πληρούν σωρευτικά τις εξής προϋποθέσεις: αα. να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά στην επιχειρηματική εγκατάσταση που λαμβάνει την ενίσχυση και να παραμένουν συνδεδεμένες με το έργο, για το οποίο χορηγείται η ενίσχυση τουλάχιστον για το διάστημα που προβλέπεται στην περ. αα της παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 4399/2016. ββ. να περιλαμβάνονται στα αποσβεστέα στοιχεία ενεργητικού της επιχείρησης, στην οποία χορηγείται η ενίσχυση, γγ. να αγοράζονται, σύμφωνα με τους όρους της αγοράς από τρίτους που δεν έχουν σχέση με τον αγοραστή. Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, οι δαπάνες για άυλα στοιχεία ενεργητικού δεν μπορούν αθροιστικά να υπερβούν το 50% του συνόλου των επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων. Για τις ΜΜΕ το ανώτατο ποσοστό διαμορφώνεται στο 75%. 5. Στην περίπτωση που το ενισχυόμενο κόστος υπολογίζεται με βάση το εκτιμώμενο μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας που προκύπτουν από την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου, πρέπει να πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α. το επενδυτικό έργο συνεπάγεται καθαρή αύξηση του αριθμού των εργαζομένων αποτυπωμένης σε Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (ΕΜΕ) στην επιχειρηματική εγκατάσταση και αντιστοίχως στην επιχείρηση, σε σύγκριση με τις ΕΜΕ του προηγούμενου δωδεκαμήνου από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής, β. η πλήρωση όλων των θέσεων εργασίας πραγματοποιείται εντός τριών (3) ετών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης που αναφέρεται στην απόφαση ολοκλήρωσης, 184 ///

185 γ. κάθε θέση εργασίας που δημιουργείται μέσω της επένδυσης, διατηρείται στη συγκεκριμένη περιοχή (σε επίπεδο NUTS 3) για περίοδο τουλάχιστον πέντε (5) ετών για μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις και τριών (3) ετών για μικρές επιχειρήσεις, από την ημερομηνία πρώτης πλήρωσης της. δ. ο φορέας θα πρέπει να υποβάλει το σύνολο των ενσώματων ή /και άυλων δαπανών του άρθρου 8 και 9 προκειμένου να αποτυπώνεται το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο και να τεκμηριώνεται ο χαρακτήρας αρχικής επένδυσης κατά τα ανωτέρω. ε. το ενισχυόμενο μισθολογικό κόστος που θα προκύπτει από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας θα πρέπει να είναι αποκλειστικά συνδεδεμένο με την περιγραφείσα αρχική επένδυση υπολογιζόμενο για περίοδο δύο ετών. Σε περίπτωση που το φυσικό-οικονομικό αντικείμενο δεν υλοποιηθεί στο σύνολο του, το προκύπτον μισθολογικό κόστος αναδιαμορφώνεται αναλόγως. 6. Δεν είναι επιλέξιμες οι εξής δαπάνες: α. τα λειτουργικά έξοδα της επένδυσης, β. η αγορά επιβατικών αυτοκινήτων έως έξι (6) θέσεων, γ. η αγορά επίπλων και σκευών γραφείου, εκτός αν αποτελούν μέρος του ξενοδοχειακού εξοπλισμού, δ. η αγορά οικοπέδων, γηπέδων και αγροτεμαχίων. Σε περίπτωση αγοράς κτιριακών εγκαταστάσεων δεν μπορεί να ενισχυθεί το τμήμα της δαπάνης που αφορά στην αξία του οικοπέδου επί του οποίου αυτές έχουν ανεγερθεί, ε. η εισφορά στο εταιρικό κεφάλαιο της αξίας μηχανημάτων και λοιπών παγίων στοιχείων, στ. η ανέγερση ή επέκταση κτιριακών εγκαταστάσεων επί γηπέδου που δεν ανήκει κατά κυριότητα στο φορέα της επένδυσης, εκτός εάν τούτο έχει παραχωρηθεί από το Δημόσιο ή φορέα του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή έχει μισθωθεί για το σκοπό αυτόν τουλάχιστον για δεκαπέντε (15) χρόνια από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής και έχει νομίμως μεταγραφεί. 7. Δεν επιτρέπεται η σώρευση ενισχύσεων δαπανών του παρόντος άρθρου με τις ενισχύσεις δαπανών του άρθρου 9 για την ίδια επιλέξιμη δαπάνη. 8. Για τις επιλέξιμες δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων των επενδυτικών σχεδίων του τομέα πρωτογενούς παραγωγής, ισχύουν οι περιορισμοί που καθορίζονται στην κοινή υπουργική απόφαση αριθμ / (ΦΕΚ Β 4122). Άρθρο 9 Επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων Οι κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών των επενδυτικών σχεδίων για τις οποίες παρέχονται άλλες, πλην των περιφερειακών, ενισχύσεις, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που τίθενται στο Γ.Α.Κ., είναι οι ακόλουθες: Οι δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων ενισχύονται μόνο σε συνδυασμό με δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων του προηγούμενου άρθρου και μπορούν να ανέλθουν έως το ανώτατο ποσοστό του ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων που ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου Επενδυτικές δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ΜΜΕ (άρθρο 18 Γ.Α.Κ.). Οι δαπάνες αυτές αφορούν σε μελέτες και αμοιβές συμβούλων για επενδυτικά σχέδια νέων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και δεν μπορεί να αποτελούν αντικείμενο συνεχούς ή περιοδικής δραστηριότητας, ούτε να συνδέονται με τις συνήθεις λειτουργικές δαπάνες της επιχείρησης, όπως τακτικές υπηρεσίες παροχής φορολογικών και νομικών συμβουλών ή διαφημιστικές υπηρεσίες. Για τις ανάγκες του παρόντος νέες λογίζονται οι υπό σύσταση ή υφιστάμενες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εφόσον κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής δεν έχει παρέλθει επταετία από την ημερομηνία ίδρυσης τους βάσει της καταχώρισης τους στο Γ.Ε.Μ.Η. ή στα οικεία Μητρώα. /// 185

186 2. Δαπάνες εκκίνησης (άρθρο 22 Γ.Α.Κ.) για τις υπό ίδρυση μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Ως δαπάνες εκκίνησης νοούνται εκείνες που πραγματοποιούνται για την ίδρυση και αρχική οργάνωση της οικονομικής μονάδας, την απόκτηση διαρκών μέσων εκμεταλλεύσεως, καθώς και για την επέκταση και αναδιοργάνωση της. Ενδεικτικά αναφέρονται τα έξοδα καταρτίσεως και δημοσιεύσεως του καταστατικού, τα έξοδα δημόσιας προβολής της ιδρύσεως, της καλύψεως του εταιρικού κεφαλαίου, της εκπονήσεως τεχνικών, εμπορικών και οργανωτικών μελετών, τα έξοδα ερευνών, τα έξοδα έκδοσης ομολογιακών δανείων καθώς και τα έξοδα διοικητικής υποστήριξης, νομικών υπηρεσιών και παροχής συμβουλών που πραγματοποιούνται μέχρι την έναρξη της εκμεταλλεύσεως. 3. Κάθε δαπάνη μπορεί να θεωρηθεί επιλέξιμη μόνο εφόσον εντάσσεται αποκλειστικά σε μία εκ των ανωτέρω κατηγοριών δαπανών. 4. Για τις επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων των επενδυτικών σχεδίων του τομέα πρωτογενούς παραγωγής, ισχύουν οι περιορισμοί που καθορίζονται στην κοινή υπουργική απόφαση αριθμ / (ΦΕΚ Β 4122). Άρθρο 10 Είδη Ενισχύσεων 1. Στα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων παρέχονται τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων: α. φορολογική απαλλαγή που συνίσταται στην απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών, τα οποία προκύπτουν με βάση τη φορολογική νομοθεσία, από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, αφαιρουμένου του φόρου του νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας που αναλογεί στα κέρδη που διανέμονται ή αναλαμβάνονται από τους εταίρους. Το ποσό της φορολογικής απαλλαγής υπολογίζεται ως ποσοστό επί της αξίας των ενισχυόμενων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου ή και της αξίας του καινούργιου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού που αποκτάται με χρηματοδοτική μίσθωση και συνιστά ισόποσο αποθεματικό, β. επιχορήγηση, η οποία συνίσταται στη δωρεάν παροχή από το Δημόσιο χρηματικού ποσού για την κάλυψη τμήματος των ενισχυόμενων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου και προσδιορίζεται ως ποσοστό αυτών. Η ενίσχυση της επιχορήγησης παρέχεται μόνον στα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 12. γ. επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης, η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το Δημόσιο τμήματος των καταβαλλόμενων δόσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης που συνάπτεται για την απόκτηση καινούριου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού και προσδιορίζεται ως ποσοστό επί της αξίας απόκτησης αυτών που εμπεριέχεται στις καταβαλλόμενες δόσεις. Η επιδότηση της χρηματοδοτικής μίσθωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα επτά (7) έτη, δ. επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης, η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το Δημόσιο μέρους του μισθολογικού κόστους (άρθρο 2, παρ. 31 Γ.Α.Κ.) των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται και συνδέονται με το επενδυτικό σχέδιο και οι οποίες δεν λαμβάνουν καμία άλλη κρατική ενίσχυση. 2. Τα είδη ενισχύσεων της παραγράφου 1 παρέχονται μεμονωμένα ή συνδυαστικά σύμφωνα με τους παρακάτω όρους: α) Οι ενισχύσεις της φορολογικής απαλλαγής και της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης παρέχονται μεμονωμένα ή συνδυαστικά, για όλες τις περιπτώσεις επενδυτικών σχεδίων και δικαιούχων της παρούσας προκήρυξης. β) Η ενίσχυση της επιχορήγησης παρέχεται μόνο σε επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 12, μεμονωμένα ή συνδυαστικά με τις ενισχύσεις της φορολογικής απαλλαγής ή/και της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης. Σε περίπτωση που μια επιχείρηση θεωρήσει ότι το επενδυτικό της σχέδιο εμπίπτει σε ειδική κατηγορία ενίσχυσης του άρθρου 12 και επιλέξει την ενίσχυση της επιχορήγησης 186 ///

187 (μεμονωμένα ή συνδυαστικά με άλλα είδη ενίσχυσης), αλλά κατά την αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου προκύψει ότι δεν πληρείται η ως άνω προϋπόθεση, το επενδυτικό σχέδιο απορρίπτεται στο σύνολο του. γ. Η ενίσχυση της επιδότησης του κόστους απασχόλησης παρέχεται μόνο αυτοτελώς και μόνο επί των δαπανών μισθολογικού κόστους δημιουργούμενης απασχόλησης. δ) Τα είδη ενισχύσεων που παρέχονται συνδυαστικά συνυπολογίζονται για τον καθορισμό του συνολικού ποσού ενίσχυσης του κάθε επενδυτικού σχεδίου. 3. Για τις ανάγκες του παρόντος ως «συμβατική επένδυση» λογίζεται το τμήμα του επενδυτικού σχεδίου που δεν αποκτάται με χρηματοδοτική μίσθωση. 4. Για να δικαιούνται οι υπαγόμενες επιχειρήσεις να λάβουν τις ενισχύσεις της επιχορήγησης ή/και της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης, πρέπει να έχουν εμφανίσει κέρδη προ φόρων σε μία κατ ελάχιστον διαχειριστική χρήση από τις τελευταίες επτά (7), πριν από τη διαχειριστική χρήση της αίτησης υπαγωγής. Σε περίπτωση που μια επιχείρηση επιλέξει ένα από τα δύο αυτά είδη ενισχύσεων, αλλά κατά την αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου προκύψει η μη πλήρωση της ως άνω προϋπόθεσης, το επενδυτικό σχέδιο απορρίπτεται στο σύνολο του. Ο όρος του προηγούμενου εδαφίου δεν καταλαμβάνει τους φορείς της περίπτωσης δ της παραγράφου 1 του άρθρου 6, τις υπό σύσταση επιχειρήσεις, τις υπό συγχώνευση επιχειρήσεις του άρθρου 12γ που προκύπτουν με τη δημιουργία νέας εταιρείας, και τις επιχειρήσεις που έχουν συσταθεί κατά τα τελευταία επτά (7) έτη πριν από το έτος υποβολής της αίτησης υπαγωγής. 5. Επενδυτικά σχέδια που δεν υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 12 και εμπεριέχουν αγορά καινούριου μηχανολογικού ή/και λοιπού εξοπλισμού με χρηματοδοτική μίσθωση, εφόσον επιθυμούν να κάνουν χρήση της ενίσχυσης της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης μπορούν να επιλέξουν να τη λάβουν είτε αυτοτελώς είτε συνδυαστικά με την ενίσχυση της φορολογικής απαλλαγής, σε αναλογία (μίγμα) ενισχύσεων που θα δηλώνεται από το φορέα της επένδυσης στο ΠΣΚΕ κατά την αίτηση υπαγωγής του και δεν θα μπορεί να μεταβληθεί σε κανένα μεταγενέστερο στάδιο του επενδυτικού σχεδίου. 6. Επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 12 και επιθυμούν να λάβουν την ενίσχυση της επιχορήγησης μπορούν να επιλέξουν να τη λάβουν είτε αυτοτελώς είτε συνδυαστικά με την ενίσχυση της φορολογικής απαλλαγής συμβατικής επένδυσης, σε αναλογία (μίγμα) ενισχύσεων που θα δηλώνεται από το φορέα της επένδυσης στο ΠΣΚΕ κατά την αίτηση υπαγωγής του και δεν θα μπορεί να μεταβληθεί σε κανένα μεταγενέστερο στάδιο του επενδυτικού σχεδίου. Σε περίπτωση που ο φορέας έχει επιλέξει την ενίσχυση της επιχορήγησης και το επενδυτικό σχέδιο εμπεριέχει και τμήμα αγοράς μηχανολογικού ή/και λοιπού εξοπλισμού με χρηματοδοτική μίσθωση για το οποίο επιθυμεί να κάνει χρήση της ενίσχυσης της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης, η αναλογία (μίγμα) μεταξύ επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης και φορολογικής απαλλαγής χρηματοδοτικής μίσθωσης είναι υποχρεωτικά η ίδια με αυτή που δηλώθηκε μεταξύ επιχορήγησης και φορολογικής απαλλαγής για το τμήμα της συμβατικής επένδυσης. Άρθρο 11 Εντάσεις και ύψη ενισχύσεων Οι ενισχύσεις της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης και της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης παρέχονται στο 100% των ανώτατων επιτρεπόμενων εντάσεων ενίσχυσης του παρόντος. Η ενίσχυση της επιχορήγησης παρέχεται σε ποσοστό που ορίζεται στο 70% των ανώτατων επιτρεπόμενων εντάσεων ενίσχυσης του παρόντος. Οι εντάσεις και τα ανώτατα ύψη ενισχύσεων των επενδυτικών σχεδίων του παρόντος καθεστώτος ενίσχυσης υπολογίζονται πάντα επί του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου και ανά ομάδα δαπάνης (όπως αυτές προσδιορίζονται στο Παράρτημα 2) και καθορίζονται ως ακολούθως: 1. Εντάσεις και ύψη ενισχύσεων για δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων α. Στις δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων χορηγούνται οι μέγιστες εντάσεις ενισχύσεων (εγκεκριμένα ανώτατα όρια περιφερειακών ενισχύσεων) όπως αυτές καθορίζονται στον εκάστοτε ισχύοντα κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης υπαγωγής Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων (Χ.Π.Ε.), ο οποίος αναρτάται στον οικείο διαδικτυακό τόπο του αναπτυξιακού νόμου. Οι μέγιστες εντάσεις ενισχύσεων που αποτυπώνονται /// 187

188 στο Χ.Π.Ε. αναφέρονται σε μεγάλες επιχειρήσεις και προσαυξάνονται κατά 10% για μεσαίες επιχειρήσεις και κατά 20% για μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. β. Οι αναφερόμενες στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αυξημένες εντάσεις ενισχύσεων του Χ.Π.Ε. δεν ισχύουν για επενδυτικά σχέδια με επιλέξιμες δαπάνες άνω των πενήντα εκατομμυρίων ( ) ευρώ. Ο ανωτέρω περιορισμός εφαρμόζεται, επίσης, και στις εκτός περιφερειακών ενισχύσεων επιλέξιμες δαπάνες του άρθρου 9. γ. Στις ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο α της Συνθήκης, όπως αυτές προσδιορίζονται στο Χ.Π.Ε., οι ενισχύσεις μπορούν να χορηγούνται για αρχικές επενδύσεις, ανεξάρτητα από το μέγεθος του δικαιούχου. Στις ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ της Συνθήκης (Περιφέρειες Αττικής και Νοτίου Αιγαίου), οι ενισχύσεις μπορούν να χορηγούνται σε ΜΜΕ για οποιαδήποτε μορφή αρχικής επένδυσης, ενώ σε μεγάλες επιχειρήσεις χορηγούνται μόνο για αρχική επένδυση για νέα οικονομική δραστηριότητα στη συγκεκριμένη περιοχή. Ως νέα οικονομική δραστηριότητα νοείται κάθε δραστηριότητα που δεν εμπίπτει στην ίδια τάξη (τετραψήφιος αριθμητικός κωδικός ΚΑΔ στατιστικής ταξινόμησης) με ήδη ασκούμενη από το φορέα δραστηριότητα. δ. Για τα επενδυτικά σχέδια με επιλέξιμες δαπάνες άνω των πενήντα εκατομμυρίων ( ) ευρώ (μεγάλα επενδυτικά σχέδια) το ανώτατο ποσό ενίσχυσης προσδιορίζεται ως εξής: αα. για το τμήμα της δαπάνης μέχρι πενήντα εκατομμύρια ( ) ευρώ παρέχεται το εκατό τοις εκατό (100%) της ανώτατης επιτρεπόμενης έντασης περιφερειακής ενίσχυσης στην οικεία περιοχή, εξαιρουμένης της αυξημένης έντασης ενίσχυσης για μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ανώτατο περιφερειακό όριο), ββ. για το τμήμα της δαπάνης που υπερβαίνει τα πενήντα εκατομμύρια ( ) ευρώ και μέχρι εκατό εκατομμύρια ( ) ευρώ παρέχεται το πενήντα τοις εκατό (50%) του ανώτατου περιφερειακού ορίου, γγ. για το τμήμα της δαπάνης που υπερβαίνει τα εκατό εκατομμύρια ( ) ευρώ δεν παρέχεται κανένα ποσοστό ενίσχυσης. 2. Εντάσεις και ύψη ενισχύσεων για δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων α. Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών της παραγράφου 1 του άρθρου 9 ορίζεται στο 50% αυτών. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού 5% του συνολικού ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ, β. Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών της παραγράφου 2 του άρθρου 9 ορίζεται στο 100% αυτών. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού 10% του ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού των εκατό χιλιάδων ( ) ευρώ. 3. Το συνολικό ποσό ενίσχυσης ανά υποβαλλόμενο επενδυτικό σχέδιο δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των πέντε εκατομμυρίων ( ) ευρώ. Οι παρεχόμενες σε κάθε φορέα ενισχύσεις στις οποίες περιλαμβάνονται και οι ενισχύσεις σε συνεργαζόμενες ή συνδεδεμένες επιχειρήσεις δεν μπορεί να υπερβούν σωρευτικά τα δέκα εκατομμύρια ( ) ευρώ για μεμονωμένη επιχείρηση και τα είκοσι εκατομμύρια ( ) ευρώ για το σύνολο των συνεργαζόμενων ή συνδεδεμένων επιχειρήσεων, με την επιφύλαξη των περιορισμών του άρθρου 4 Γ.Α.Κ. Οι παραπάνω περιορισμοί ισχύουν για τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο ν. 4399/2016. Το υπερβάλλον ποσό ενίσχυσης περικόπτεται αναλογικά κατά είδος ενίσχυσης και ομάδα δαπανών. 4. Για τις εντάσεις και τα ύψη ενισχύσεων των επενδυτικών σχεδίων του τομέα πρωτογενούς παραγωγής, ισχύουν οι επιπλέον περιορισμοί που καθορίζονται στην κοινή υπουργική απόφαση αριθμ / (ΦΕΚ Β 4122). 188 ///

189 Άρθρο 12 Ειδικές κατηγορίες ενισχύσεων Στο παρόν καθεστώς, παρέχεται επιπλέον των ειδών ενίσχυσης των περιπτώσεων α, γ και δ της παραγράφου 1 του άρθρου 10 και η ενίσχυση της επιχορήγησης συμβατικής επένδυσης στις περιπτώσεις που οι φορείς του επενδυτικού σχεδίου πληρούν τουλάχιστον μία από τις παρακάτω προϋποθέσεις: α. Είναι εξωστρεφείς μικρομεσαίες επιχειρήσεις: ως τέτοιες ορίζονται οι επιχειρήσεις, οι οποίες αύξησαν την εξωστρέφεια τους, δηλαδή το λόγο αξίας των εξαγωγών τους προς τον κύκλο εργασιών τους, είτε σε ποσοστό τουλάχιστον 10% κατά μέσο όρο την τελευταία τριετία πριν από το έτος υποβολής της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου, είτε σε ποσοστό τουλάχιστον 5% κατά μέσο όρο την τελευταία τριετία πριν από το έτος υποβολής της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου, εφόσον οι εξαγωγές τους καταλαμβάνουν περισσότερο από το 70% του κύκλου εργασιών τους το τρίτο έτος πριν το έτος υποβολής της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου, είτε και χωρίς την προϋπόθεση αύξησης της εξωστρέφειας τους, εφόσον οι εξαγωγές τους καταλαμβάνουν περισσότερο από το 85% του κύκλου εργασιών το τρίτο έτος πριν το έτος υποβολής της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου. Για την τεκμηρίωση της αύξησης των εξαγωγών οι εταιρείες θα πρέπει να έχουν κλείσει τρεις διαχειριστικές χρήσεις πριν από την υποβολή της αίτησης υπαγωγής. β. Είναι καινοτόμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Καινοτόμες θεωρούνται οι επιχειρήσεις, των οποίων οι δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης έχουν υπερβεί το 10% του συνόλου των λειτουργικών τους δαπανών, για ένα (1) τουλάχιστον έτος από τα τρία (3) τελευταία πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στις διατάξεις του παρόντος. γ. Είναι επιχειρήσεις που προέρχονται από συγχώνευση ανεξάρτητων μικρομεσαίων επιχειρήσεων (κατά τον ορισμό της Ε.Ε. Παράρτημα Ι του Κανονισμού (ΕΚ) 364/2004), με απορρόφηση είτε με δημιουργία νέας εταιρείας, αποκλειόμενης ρητά της εξαγοράς. Οι ανεξάρτητες ΜΜΕ θα πρέπει να υφίσταντο κατά την , ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4399/2016, ενώ η συγχώνευση θα πρέπει να (έχει) πραγματοποιηθεί μετά την παραπάνω ημερομηνία και σε κάθε περίπτωση πριν την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου. δ. Είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες αύξησαν την απασχόληση τους (με βάση τις Ετήσιες Μονάδες Εργασίας) σε ποσοστό τουλάχιστον 10% την τελευταία τριετία πριν την αίτηση υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου. Υπολογίζεται η μεταβολή μεταξύ των ΕΜΕ των τελευταίων 12 μηνών πριν την αίτηση υπαγωγής (λογίζεται ως πρώτο έτος) και των ΕΜΕ από τον 25ο έως τον 36ο μήνα πριν την αίτηση υπαγωγής (λογίζεται ως τρίτο έτος). Η ενίσχυση αυτή παρέχεται σε επιχειρήσεις που έχουν συσταθεί τουλάχιστον 36 μήνες πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής. ε. Είναι συνεταιρισμοί, Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν. Σ. Επ.) του ν. 4019/2011 (Α 216), Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του ν. 4384/2016 (Α 78), στ. Είναι επιχειρήσεις, των οποίων τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται σε έναν από τους κλάδους Τεχνολογίας, Πληροφορικής, Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.) και αγροδιατροφής, ως κύριο κλάδο δραστηριότητάς τους, ζ. Είναι επιχειρήσεις, οι οποίες επιτυγχάνουν αυξημένη προστιθέμενη αξία, όπως αυτή προσδιορίζεται από την ΕΛΣΤΑΤ (Παράρτημα 4). η. Είναι επιχειρήσεις, των οποίων το υπαγόμενο επενδυτικό σχέδιο υλοποιείται σε Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές (Β.Ε.ΠΕ.), Επιχειρηματικά Πάρκα (Ε.Π.) εξαιρουμένων των Επιχειρηματικών Πάρκων Ενδιάμεσου Βαθμού Οργάνωσης (Ε.Π.Ε.Β.Ο.), Τεχνολογικά Πάρκα και θύλακες Υποδοχής Καινοτόμων Δραστηριοτήτων (Ο.Υ.Κ.Τ.) και δεν αφορούν σε εκσυγχρονισμό ή επέκταση υφιστάμενων δομών της ενισχυόμενης επιχείρησης. Ειδικότερα, ενισχύονται τα επενδυτικά σχέδια ίδρυσης νέων μονάδων ή τα επενδυτικά σχέδια υφιστάμενων μονάδων για νέα οικονομική δραστηριότητα εντός του χώρου υποδοχής. Ως νέα οικονομική δραστηριότητα νοείται κάθε δραστηριότητα που δεν εμπίπτει στην ίδια /// 189

190 τάξη (τετραψήφιος αριθμητικός κωδικός ΚΑΔ στατιστικής ταξινόμησης) με ήδη ασκούμενη από το φορέα δραστηριότητα. θ. Είναι επιχειρήσεις των οποίων το επενδυτικό σχέδιο υλοποιείται στις ειδικές περιοχές, οι οποίες αναφέρονται στο σχετικό Παράρτημα του ν. 4399/2016, καθώς πληρούν τα κριτήρια της περ. θ του άρθρου 12 του νόμου 4399/2016. ι. Είναι επιχειρήσεις των οποίων το επενδυτικό σχέδιο υλοποιείται σε περιοχές με ιδιαίτερα αυξημένες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές και συγκεκριμένα: Αγαθονήσι, Κάλυμνος, Καστελόριζο, Κως, Λέρος, Λέσβος, Σάμος, Σύμη, Χίος. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ Άρθρο 13 Υποβολή αίτησης υπαγωγής 1. Το σύνολο των διαδικασιών που προβλέπονται στον παρόντα νόμο διενεργείται υποχρεωτικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (Π.Σ.Κ.Ε.) του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, η λειτουργία του οποίου διέπεται από τις διατάξεις του ν. 4314/2014 (Α 265). 2. Οι αιτήσεις για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων υποβάλλονται ως εξής: α. επενδυτικά σχέδια επιλέξιμου ύψους έως και τριών εκατομμυρίων ( ) ευρώ, που υλοποιούνται μέσα στα όρια της κάθε Περιφέρειας, υποβάλλονται στις Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματισμού των Περιφερειών της Χώρας. Ειδικά για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου οι αιτήσεις επενδυτικών σχεδίων που υλοποιούνται στην Περιφερειακή Ενότητα Δωδεκανήσου υποβάλλονται στη Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Δωδεκανήσου, β. επενδυτικά σχέδια επιλέξιμου ύψους άνω των τριών εκατομμυρίων ( ) ευρώ, που υλοποιούνται στις Περιφέρειες Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, υποβάλλονται στη Διεύθυνση Περιφερειακής Αναπτυξιακής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης (πρώην Μακεδονίας και Θράκης), γ. στη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού για όλα τα υπόλοιπα επενδυτικά σχέδια. 3. Η αίτηση υπαγωγής και ο οικείος ηλεκτρονικός φάκελος τεκμηρίωσης υποβάλλονται υποχρεωτικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ). Με την ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης παρέχεται από το ΠΣΚΕ: α. μοναδιαίος αριθμός ηλεκτρονικής υποβολής και β. μοναδιαίος αριθμός Φακέλου επενδυτικής πρότασης που ακολουθεί τη σειρά ηλεκτρονικής υποβολής και αποτελεί το στοιχείο θεμελίωσης της σειράς προτεραιότητας μέχρι την έκδοση της διοικητικής πράξης αποδοχής ή απόρριψης της αίτησης. Η αίτηση παραλαμβάνεται από την αρμόδια Υπηρεσία και λαμβάνει υποχρεωτικά, με τη σειρά προτεραιότητας του αριθμού φακέλου, αριθμό πρωτοκόλλου ο οποίος αποστέλλεται ηλεκτρονικά στο φορέα του επενδυτικού σχεδίου παράλληλα με την ένδειξη της παραλαβής. 4. Δεν επιτρέπεται η υποβολή από τον ίδιο φορέα αίτησης υπαγωγής σε περισσότερα του ενός καθεστώτα ενισχύσεων, για το ίδιο επενδυτικό σχέδιο ή τις ίδιες επιλέξιμες δαπάνες. Δεν επιτρέπεται επίσης να υποβληθεί αίτηση για υπαγωγή επένδυσης, η οποία είτε στο σύνολο της, είτε εν μέρει, έχει ήδη υπαχθεί στις ενισχύσεις του παρόντος ή άλλων καθεστώτων ενίσχυσης. Οι ως άνω αιτήσεις απορρίπτονται με αιτιολογημένη απόφαση της αρμόδιας υπηρεσίας, το δε οικείο παράβολο καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου. Κάθε επενδυτικό σχέδιο θα πρέπει να διαρθρώνεται σε μία ενότητα, να είναι ολοκληρωμένο, να έχει το 190 ///

191 χαρακτήρα αρχικής επένδυσης όπως περιγράφεται στην παρ. 3 του άρθρου 5, να υλοποιείται σε έναν τόπο εγκατάστασης. 5. Για την υποβολή των επενδυτικών σχεδίων, απαιτείται παράβολο που ορίζεται στο 0,0005 του επιλέξιμου ύψους του επενδυτικού σχεδίου. Σε κάθε περίπτωση το ως άνω ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριακοσίων (300) ευρώ και ανώτερο των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ. Τα ως άνω ποσά μπορεί να αναπροσαρμόζονται. Άρθρο 14 Περιεχόμενο και διαδικασία αξιολόγησης 1. Η διαδικασία αξιολόγησης του παρόντος καθεστώτος είναι συγκριτική και ολοκληρώνεται εντός πενήντα (50) ημερών από την ημερομηνία λήξης του κύκλου υποβολής των αιτήσεων υπαγωγής. Η διαδικασία αξιολόγησης των παραληφθεισών αιτήσεων υπαγωγής περιλαμβάνει: α. Έλεγχο πληρότητας, β. έλεγχο νομιμότητας, γ. αξιολόγηση εύλογου κόστους και έλεγχο δεικτών βαθμολογίας, δ. βαθμολογική κατάταξη επενδυτικών σχεδίων και ε. έκδοση εγκριτικής ή απορριπτικής απόφασης για την υπαγωγή του επενδυτικού σχεδίου. Ο έλεγχος πληρότητας, ο έλεγχος νομιμότητας, η αξιολόγηση εύλογου κόστους και ο έλεγχος δεικτών βαθμολογίας των αιτήσεων υπαγωγής του παρόντος καθεστώτος ανατίθεται σε αξιολογητές του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών (ΕΜΠΑ) του άρθρου 24 του ν. 4399/2016, οι οποίοι επιλέγονται από το οικείο Μητρώο με τυχαία ηλεκτρονική επιλογή μέσω ΠΣΚΕ. Ο αξιολογητής κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του οφείλει να τηρεί τον Οδηγό Δεοντολογίας Αξιολογητών που εκδίδεται από τη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων και αναρτάται στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα του αναπτυξιακού νόμου. Στον Οδηγό Δεοντολογίας εξειδικεύονται οι υποχρεώσεις των αξιολογητών και οι συνέπειες που επιφέρει η μη συμμόρφωση τους σε αυτές. O Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης εκδίδει τον Οδηγό Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων της παραγράφου 6 περ. α του άρθρου 14 του ν. 4399/2016, ο οποίος αναρτάται στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και περιλαμβάνει την περιγραφή του τυποποιημένου συστήματος ελέγχου πληρότητας, τις μεθόδους ελέγχου των προϋποθέσεων νομιμότητας και τις μεθόδους αξιολόγησης, πρότυπα κόστη για είδη επενδυτικών σχεδίων και λοιπές οδηγίες για την ορθή εκτέλεση του έργου της αξιολόγησης. 2. Περιεχόμενο και διαδικασία αξιολόγησης. α. Έλεγχος πληρότητας Η πληρότητα των υποβαλλόμενων αιτήσεων και των σχετικών δικαιολογητικών ελέγχεται από μέλος του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών, το οποίο εντός είκοσι τεσσάρων (24) ωρών υποχρεούται να αποδεχτεί ή να απορρίψει αιτιολογημένα τη σχετική χρέωση. Το αποτέλεσμα του ελέγχου υποβάλλεται από τον αξιολογητή στο ΠΣΚΕ εντός δύο (2) ημερών από την ώρα αποδοχής της χρέωσης, άλλως το επενδυτικό σχέδιο ανατίθεται εκ νέου προς έλεγχο πληρότητας σε άλλον αξιολογητή με την ίδια διαδικασία. Ο έλεγχος πληρότητας διενεργείται με βάση τυποποιημένο σύστημα ελέγχου πληρότητας. Κατά τον έλεγχο πληρότητας δεν δίδεται δυνατότητα προσκόμισης διευκρινιστικών ή συμπληρωματικών στοιχείων. Σε περίπτωση που ο φορέας υποβάλει διευκρινιστικά στοιχεία οικειοθελώς, αυτά δεν λαμβάνονται υπόψη ακόμα και αν δεν έχει εκπνεύσει η καταληκτική ημερομηνία υποβολής των αιτήσεων υπαγωγής. Εφόσον η υποβληθείσα αίτηση κριθεί πλήρης, το αποτέλεσμα του ελέγχου υποβάλλεται /// 191

192 ηλεκτρονικά και ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου ενημερώνεται μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος από το ΠΣΚΕ στην ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας που έχει ορίσει ο ίδιος κατά την εγγραφή του στο Σύστημα και το επενδυτικό σχέδιο προωθείται περαιτέρω. Εάν το επενδυτικό σχέδιο απορριφθεί για λόγους μη πληρότητας της αίτησης υπαγωγής, ο φορέας υποδοχής επανεξετάζει την πληρότητα της αίτησης ως προς τα σημεία για τα οποία κρίθηκε μη πλήρης. Εάν ο φορέας υποδοχής διαπιστώσει ότι η αίτηση είναι πλήρης, το αποτέλεσμα του ελέγχου υποβάλλεται ηλεκτρονικά και ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου ενημερώνεται μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος από το ΠΣΚΕ στην ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας που έχει ορίσει ο ίδιος κατά την εγγραφή του στο Σύστημα και το επενδυτικό σχέδιο προωθείται περαιτέρω. Εάν κρίνει ότι ορθώς απορρίφθηκε η αίτηση για λόγους μη πληρότητας, εκδίδεται σχετική διοικητική πράξη από τον Προϊστάμενο του αρμόδιου τμήματος της υπηρεσίας, η οποία γνωστοποιείται στο φορέα μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος. Κατά της απορριπτικής πράξης δεν προβλέπεται το δικαίωμα ένστασης του άρθρου 15, το δε οικείο παράβολο καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου. β. Έλεγχος νομιμότητας O έλεγχος νομιμότητας των επενδυτικών σχεδίων διενεργείται κατά προτεραιότητα από το ίδιο ως άνω μέλος του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών, με βάση τον Οδηγό Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων και τα σχετικά δικαιολογητικά που περιγράφονται στο Παράρτημα 1 της παρούσας. Ο έλεγχος νομιμότητας των επενδυτικών σχεδίων πραγματοποιείται προκειμένου να διαπιστωθεί η πλήρωση των ακόλουθων προϋποθέσεων: α. πλήρης συμφωνία της αίτησης υπαγωγής και του υπό έγκριση επενδυτικού σχεδίου με τους όρους της παρούσας, του ν. 4399/2016 και του κανονιστικού πλαισίου που εκδίδεται σε εφαρμογή του β. τεκμηρίωση της φερεγγυότητας του φορέα του επενδυτικού σχεδίου γ. τεκμηρίωση της δυνατότητας χρηματοδότησης του κόστους του επενδυτικού σχεδίου είτε μέσω ιδίων κεφαλαίων είτε με εξωτερική χρηματοδότηση. Ειδικότερα εξετάζονται: Η πλήρωση των προϋποθέσεων του θεσμικού πλαισίου ως προς την επιλεξιμότητα του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, του αντικειμένου δραστηριότητας, του τόπου εγκατάστασης, των μέσων χρηματοδότησης και εν γένει των στοιχείων του επενδυτικού σχεδίου που αποτελούν αντικείμενο ελέγχου νομιμότητας, προκειμένου για την επιλεξιμότητά του. Η επιλεξιμότητα των δαπανών ανάλογα με τις αιτούμενες κατηγορίες ενισχύσεων, καθώς και η ορθή κατανομή τους ανά ομάδα δαπανών και ανά κατηγορία δαπανών, σύμφωνα με το Παράρτημα 2. Η υπαγωγή του επενδυτικού σχεδίου μετά την αφαίρεση μη επιλέξιμων δαπανών είναι δυνατή υπό την προϋπόθεση ότι διατηρείται ο χαρακτήρας αρχικής επένδυσης του επενδυτικού σχεδίου και ότι το επιλέξιμο κόστος υπερβαίνει το ελάχιστο ύψος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 5 ν. 4399/2016. Τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά και στοιχεία ως προς τη νόμιμη λειτουργία και εκπροσώπηση του φορέα, τις πηγές χρηματοδότησης, τον τόπο εγκατάστασης και λοιπά στοιχεία του επενδυτικού σχεδίου, όπως προσδιορίζονται στο Παράρτημα 1. γ. Αξιολόγηση εύλογου κόστους και έλεγχος δεικτών βαθμολογίας Ταυτόχρονα με τον έλεγχο νομιμότητας, ο ίδιος αξιολογητής διενεργεί την αξιολόγηση εύλογου κόστους και τον έλεγχο δεικτών βαθμολογίας. Αντικείμενο της αξιολόγησης είναι: α) η εκτίμηση του εύλογου κόστους των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου, β) η αξιολόγηση της υποβληθείσας ανάλυσης βιωσιμότητας του επενδυτικού σχεδίου, γ) η εξέταση των δεικτών βαθμολογίας με βάση τα κριτήρια που αναφέρονται στο Παράρτημα 3 της παρούσας. 3. Το αποτέλεσμα του ελέγχου νομιμότητας, της αξιολόγησης εύλογου κόστους και του ελέγχου δεικτών βαθμολογίας υποβάλλεται από τον αξιολογητή στο ΠΣΚΕ εντός δέκα (10) ημερών από την ώρα αποδοχής της σχετικής χρέωσης στο ΠΣΚΕ, άλλως το επενδυτικό σχέδιο ανατίθεται εκ νέου προς αξιολόγηση σε άλλον αξιολογητή με την ίδια διαδικασία. Σε περίπτωση που απαιτούνται διευκρινίσεις σχετικά με το 192 ///

193 περιεχόμενο της αίτησης, αποστέλλεται στον φορέα του επενδυτικού σχεδίου σχετικό μήνυμα από τον αξιολογητή μέσω του ΠΣΚΕ, με το οποίο τάσσεται εύλογη προθεσμία προκειμένου να απαντήσει, που σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει το συνολικό διάστημα των οκτώ (8) ημερών εντός του οποίου ολοκληρώνεται ο έλεγχος της προηγούμενης παραγράφου. Αν η ως άνω εύλογη προθεσμία παρέλθει άπρακτη, η διαδικασία ολοκληρώνεται στο σύνολό της. 4. Για τον έλεγχο της ορθής εφαρμογής του Οδηγού Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων συνιστάται τριμελής Επιτροπή Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης. Στην απόφαση ορίζονται η σύνθεση και ο τρόπος επιλογής των μελών, που μπορεί να προέρχονται είτε από τους αρμόδιους φορείς της παρ. 2 του άρθρου 13 ν. 4399/2016 είτε από το ΕΜΠΑ, καθώς και οι αρμοδιότητες και οι κανόνες λειτουργίας της Επιτροπής. Για τη διευκόλυνση και επιτάχυνση του ελεγκτικού έργου της Επιτροπής, αυτή μπορεί να ορίζει ειδικούς εισηγητές, οι οποίοι δεν είναι μέλη της. Η απόφαση συγκρότησης κάθε επιτροπής εκδίδεται από τα αρμόδια όργανα της παρ. 3 του άρθρου 14 ν. 4399/2016. Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης του εκάστοτε επενδυτικού σχεδίου και η παραγόμενη έκθεση αξιολόγησης υποβάλλονται μέσω του ΠΣΚΕ στην Επιτροπή Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων. Η Επιτροπή, εφόσον το κρίνει απαραίτητο, μπορεί να επικοινωνεί με τον αξιολογητή για τυχόν διευκρινίσεις επί της αξιολόγησης σχετικά με την ορθή εφαρμογή του νόμου, της προκήρυξης και του Οδηγού Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων. Η Επιτροπή επανεξετάζει την έκθεση αξιολόγησης και αποφαίνεται υποβάλλοντας το τελικό αποτέλεσμα της αξιολόγησης και την παραγόμενη έκθεση αξιολόγησης στο ΠΣΚΕ. 5. Με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, καταρτίζεται στο ΠΣΚΕ σχετικός προσωρινός πίνακας αποτελεσμάτων αξιολόγησης (ξεχωριστά για κάθε φορέα υποδοχής) ο οποίος αναρτάται και στην ιστοσελίδα του αναπτυξιακού νόμου και περιλαμβάνει κατ ελάχιστο την επωνυμία, το ΑΦΜ του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, τον αριθμό φακέλου του, το συνολικό ενισχυόμενο κόστος του, τη συνολική βαθμολογία του και τα συνολικά εγκριθέντα ποσά ενίσχυσης ανά είδος ενίσχυσης. Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης κοινοποιείται στους φορείς που περιλαμβάνονται στον οικείο προσωρινό πίνακα με αποστολή στη διεύθυνση του ηλεκτρονικού τους ταχυδρομείου. Προκειμένου ένα επενδυτικό σχέδιο να μπορεί να συμπεριληφθεί στους προσωρινούς πίνακες κατάταξης, θα πρέπει να πληροί το σύνολο των προϋποθέσεων νομιμότητας και να συγκεντρώνει την ελάχιστη προβλεπόμενη βαθμολογία σύμφωνα με το Παράρτημα 3. Κατά του προσωρινού πίνακα ο αιτών μπορεί να υποβάλει ένσταση κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 15. Ενστάσεις που αφορούν στην εκτίμηση του κόστους του επενδυτικού σχεδίου δεν γίνονται αποδεκτές. Ως ημερομηνία έναρξης της προθεσμίας υποβολής της ένστασης ορίζεται η ημερομηνία κατά την οποία καταρτίζεται στο ΠΣΚΕ ο οικείος προσωρινός πίνακας αποτελεσμάτων αξιολόγησης. Στις περιπτώσεις που η υποβληθείσα αίτηση απορρίπτεται για λόγους που αναφέρονται στις περ. β ή/και γ της παραγράφου 2 του παρόντος, το αποτέλεσμα της αξιολόγησης κοινοποιείται στον φορέα του επενδυτικού σχεδίου με αποστολή στη διεύθυνση του ηλεκτρονικού του ταχυδρομείου και ο αιτών μπορεί να υποβάλει ένσταση κατά τα οριζόμενα στο άρθρο Μετά την εξέταση των ενστάσεων, καταρτίζεται οριστικός πίνακας κατάταξης (ξεχωριστά για κάθε φορέα υποδοχής), κατά φθίνουσα βαθμολογική σειρά. Σε περίπτωση ισοβαθμίας, τα επενδυτικά σχέδια κατατάσσονται με κριτήριο το μικρότερο ενισχυόμενο κόστος επένδυσης. Τα επενδυτικά σχέδια με βάση τη σειρά κατάταξης τους στον οριστικό πίνακα υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενίσχυσης μέχρι την εξάντληση του αντίστοιχου προϋπολογισμού του κάθε φορέα υποδοχής. 7. Τα επενδυτικά σχέδια, που πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις, υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων με ατομικές αποφάσεις υπαγωγής οι οποίες υποβάλλονται στο ΠΣΚΕ. Αρμόδια όργανα για την έκδοση των αποφάσεων αυτών είναι: α. ο Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, για τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται στη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, β. ο Υπουργός Εσωτερικών, για τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται στη Διεύθυνση Περιφερειακής Αναπτυξιακής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών και /// 193

194 γ. οι Περιφερειάρχες, για τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται στις αντίστοιχες Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης των Περιφερειών. Περίληψη της απόφασης αυτής εκδίδεται από τα παραπάνω όργανα, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αναρτάται στη Διαύγεια. Μετά τη σχετική ανάρτηση της περίληψης, η απόφαση υπαγωγής και η περίληψη της κοινοποιούνται στο φορέα του επενδυτικού σχεδίου και μέσω του ΠΣΚΕ. Με ευθύνη της αρμόδιας υπηρεσίας καταχωρούνται στο ΠΣΚΕ οι αριθμοί πρωτοκόλλου και οι αντίστοιχες ημερομηνίες τους, ο αριθμός και η ημερομηνία ΦΕΚ και ο κωδικός της Διαύγειας προκειμένου να ολοκληρωθεί η ενέργεια. 8. Αν το επενδυτικό σχέδιο δεν μπορεί να υπαχθεί, είτε για λόγους που αναφέρονται στις περιπτώσεις β ή/και γ της παραγράφου 2 του παρόντος, είτε γιατί δεν επαρκούν τα σχετικά κονδύλια, εκδίδεται απορριπτική απόφαση από τα ίδια όργανα, η οποία αναρτάται στη Διαύγεια και επίσης κοινοποιείται και μέσω του ΠΣΚΕ στον ενδιαφερόμενο, το σχετικό δε παράβολο δεν επιστρέφεται. Με ευθύνη της αρμόδιας υπηρεσίας καταχωρούνται στο ΠΣΚΕ οι αριθμοί πρωτοκόλλου και οι αντίστοιχες ημερομηνίες τους, καθώς και ο κωδικός της Διαύγειας προκειμένου να ολοκληρωθεί η ενέργεια. Άρθρο 15 Ενστάσεις 1. Κατά του προσωρινού πίνακα κατάταξης καθώς και της απορριπτικής απόφασης της παραγράφου 5 του άρθρου 14 της παρούσας επιτρέπεται ένσταση του άρθρου 15 του ν. 4399/2016. Η ένσταση υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω ΠΣΚΕ εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία κατά την οποία καταρτίζεται στο ΠΣΚΕ ο οικείος προσωρινός πίνακας αποτελεσμάτων αξιολόγησης ή εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης στον φορέα του επενδυτικού σχεδίου του αποτελέσματος της αξιολόγησης σε περίπτωση που η υποβληθείσα αίτηση απορρίπτεται. 2. Για την εξέταση των ενστάσεων συνίσταται με απόφαση των αρμοδίων οργάνων της παρ. 3 του άρθρου 14 του ν. 4399/2016 Επιτροπή εξέτασης των ενστάσεων η οποία αποτελείται από τρία (3) μέλη, τα οποία προέρχονται από τους αρμόδιους φορείς της παρ. 2 του άρθρου 13. Στην Επιτροπή δύναται να ορίζονται και αναπληρωματικά μέλη. Για τη διευκόλυνση και επιτάχυνση του έργου της Επιτροπής, αυτή μπορεί να ορίζει ειδικούς εισηγητές, οι οποίοι δεν είναι μέλη της. Η Επιτροπή αποφαίνεται εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την ημερομηνία υποβολής της ένστασης. 3. Τα μέλη της Επιτροπής ή οι ειδικοί εισηγητές οφείλουν να ενημερώνουν εγκαίρως την αρμόδια υπηρεσία αν συντρέχει στο πρόσωπο τους κώλυμα στην περίπτωση που έχουν ήδη εξετάσει το επενδυτικό σχέδιο που αφορά η ένσταση ή στην περίπτωση που στο μετοχικό/εταιρικό κεφάλαιο ή στη διοίκηση του επενδυτικού φορέα συμμετέχει σύζυγος ή συγγενείς τους μέχρι β βαθμού. Μετά την ηλεκτρονική υποβολή της ένστασης από τον επενδυτικό φορέα και την παραλαβή της από την Επιτροπή, ορίζεται από τον Πρόεδρο της μέλος της Επιτροπής αρμόδιο να συντάξει πλήρη και αιτιολογημένη εισήγηση επί της ένστασης. Το αρμόδιο για την εισήγηση μέλος της Επιτροπής αποκτά πρόσβαση μέσω του ΠΣΚΕ στο ηλεκτρονικό περιβάλλον εξέτασης ενστάσεων του εκάστοτε επενδυτικού σχεδίου, στο σύνολο των στοιχείων της αίτησης υπαγωγής, στα τυχόν διευκρινιστικά στοιχεία που έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικά από τον φορέα και στις αξιολογήσεις που έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικά από τον αξιολογητή και την Επιτροπή Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων. Οι εισηγητές θα πρέπει να εξετάζουν τα στοιχεία των επενδυτικών σχεδίων που αφορούν τα κριτήρια επί των οποίων υποβάλλεται η εκάστοτε ένσταση και να διατυπώνουν στα σχετικά πεδία του ΠΣΚΕ την κρίση τους και την τεκμηρίωση αυτής. 4. Τυχόν διευκρινιστικά στοιχεία που απαιτούνται κατά τη διαδικασία εξέτασης της ένστασης ζητούνται διά της Επιτροπής από την αρμόδια Υπηρεσία ή τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου και υποβάλλονται αναλόγως μόνο με ηλεκτρονικό τρόπο μέσω της σχετικής εφαρμογής του ΠΣΚΕ. Απαγορεύεται ρητά η οποιαδήποτε άλλη επικοινωνία των μελών της Επιτροπής με τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου. 5. Το έργο της Επιτροπής συνδράμει Γραμματεία που ορίζεται από την αρμόδια Υπηρεσία και είναι αρμόδια για την τήρηση των πρακτικών των συνεδριάσεων και για κάθε γραμματειακή υποστήριξη που απαιτείται 194 ///

195 για την ομαλή λειτουργία της Επιτροπής. Οι συνεδριάσεις της Επιτροπής πραγματοποιούνται στην εκάστοτε αρμόδια Υπηρεσία οποιαδήποτε εργάσιμη ημέρα εντός ή πέραν του κανονικού ωραρίου εργασίας, μετά από πρόσκληση των μελών της από τον Πρόεδρο τουλάχιστον δύο (2) ημέρες πριν από τη συνεδρίαση. Η ημερήσια διάταξη, που εκδίδεται από τον Πρόεδρο της Επιτροπής, κοινοποιείται στα μέλη με μέριμνα της Γραμματείας, τουλάχιστον δύο (2) ημέρες πριν από τη συνεδρίαση. Η αποστολή της πρόσκλησης, των εισηγήσεων και κάθε άλλης ενημέρωσης γίνεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Οι αποφάσεις της Επιτροπής λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της. Σε περίπτωση που μέλος της Επιτροπής έχει εξαιρεθεί από την εξέταση ένστασης λόγω των προαναφερθέντων κωλυμάτων, αντικαθίσταται από τον αναπληρωτή του. 6. Η Επιτροπή εξετάζει την ένσταση και βάσει του πορίσματος της διαμορφώνει και υποβάλλει το τελικό αποτέλεσμα της αξιολόγησης και την παραγόμενη έκθεση αξιολόγησης στο ΠΣΚΕ. Η απόφαση της Επιτροπής επί της ένστασης κοινοποιείται στον επενδυτή μέσω του ΠΣΚΕ στην ηλεκτρονική διεύθυνση που έχει δηλώσει και την οποία ο επενδυτής οφείλει να παρακολουθεί. 7. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής συντάσσει ετήσια έκθεση στην οποία περιλαμβάνονται αναλυτικά στοιχεία σχετικά με τον αριθμό και τα θέματα των συνεδριάσεων, καθώς και τις αποφάσεις που εκδίδονται στο πλαίσιο λειτουργίας της. Στα μέλη της Επιτροπής εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 1, 2 και 3 του ν. 3213/2003 (Α 309), όπως ισχύει, περί υποβολής δήλωσης περιουσιακής τους κατάστασης. Στην περίπτωση που προκύπτουν λοιπά ζητήματα σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής, έχουν εφαρμογή τα άρθρα 13, 14 και 15 του ν. 2690/1999 «Κύρωση Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας...», όπως ισχύει. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ Άρθρο 16 Έλεγχος επενδυτικών σχεδίων 1. Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων ελέγχονται κατά τη διάρκεια υλοποίησης τους, κατά την ολοκλήρωση και έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης και για την τήρηση των μακροχρόνιων υποχρεώσεων τους. Ο έλεγχος μπορεί να είναι έλεγχος επί των εγγράφων του φακέλου («διοικητικός έλεγχος») ή/και επιτόπιος έλεγχος. Ο διοικητικός έλεγχος διενεργείται είτε από την Υπηρεσία είτε από εντεταλμένο όργανο ελέγχου, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 8. Ο επιτόπιος έλεγχος διενεργείται αποκλειστικά από το ως άνω εντεταλμένο όργανο ελέγχου. 2. Σκοπός του ελέγχου είναι: α. η διαπίστωση της συμμόρφωσης του φορέα του επενδυτικού σχεδίου προς τις διατάξεις του νόμου 4399/ 2016, της παρούσας προκήρυξης, καθώς και της τήρησης των προϋποθέσεων και των όρων των αποφάσεων υπαγωγής, β. η διαπίστωση της τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων. 3. Τακτικός έλεγχος ενεργείται μετά από αίτηση του φορέα του επενδυτικού σχεδίου συνοδευόμενη από τα δικαιολογητικά που ορίζονται στο Παράρτημα 5, προκειμένου να πιστοποιηθεί με την έκδοση σχετικής απόφασης των αρμοδίων οργάνων της παραγράφου 7 του άρθρου 14: α. ότι έχει υλοποιηθεί το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της επένδυσης σε ποσοστό τουλάχιστον 50% κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος ελέγχου, ώστε να ενεργοποιηθεί η διαδικασία καταβολής της ενίσχυσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 20, ή β. ότι έχει ολοκληρωθεί το επενδυτικό σχέδιο και έχει αρχίσει η παραγωγική λειτουργία της επένδυσης κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 19. Δαπάνες ή άλλες πράξεις που διενεργούνται μετά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος ελέγχου λαμβάνονται υπόψη για την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου, χωρίς να συνυπολογίζονται στην οριστικοποίηση του ενισχυόμενου κόστους της επένδυσης. /// 195

196 Σε περίπτωση μη επιβεβαίωσης των δηλωθέντων με την αίτηση ελέγχου στοιχείων από το όργανο ελέγχου, επιβάλλονται κυρώσεις, σύμφωνα με το άρθρο 23. Η πιστοποίηση από την αρμόδια Υπηρεσία της πληρότητας του αιτήματος ελέγχου θεμελιώνει για το φορέα της επένδυσης απόλυτη προτεραιότητα στη χρονική κατάταξη αιτημάτων ελέγχου, ανά καθεστώς ενίσχυσης, για την καταβολή της προβλεπόμενης ενίσχυσης του άρθρου 20. Παρέκκλιση από τη σειρά προτεραιότητας μπορεί να υπάρξει για λόγους απρόβλεπτης ή έκτακτης ανάγκης, που αφορούν σε συγκεκριμένο επενδυτικό σχέδιο, οι οποίοι θα είχαν ως αποτέλεσμα την υπέρμετρη καθυστέρηση ή διακοπή της διαδικασίας καταβολής ενίσχυσης για τους υπόλοιπους δικαιούχους. Με απόφαση του Υπουργού, Ανάπτυξης και Τουρισμού ορίζονται οι λόγοι απρόβλεπτης και έκτακτης ανάγκης, καθώς και κάθε άλλο συναφές θέμα εφαρμογής της διάταξης αυτής. 4. Έκτακτος έλεγχος μπορεί να διενεργείται οποτεδήποτε κρίνεται απαραίτητο με απόφαση της Υπηρεσίας. 5. Μετά την ολοκλήρωση του διοικητικού ή επιτόπιου ελέγχου συντάσσεται σχετική έκθεση, η οποία υποβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία μέσω του ΠΣΚΕ. 6. Η αρμόδια υπηρεσία διενεργεί έλεγχο πληρότητας της έκθεσης ελέγχου και της τήρησης των όρων της απόφασης υπαγωγής και προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες: α) αν η έκθεση ελέγχου είναι πλήρης, εισηγείται την έκδοση σχετικής απόφασης, β) αν διαπιστώσει ελλείψεις ήσσονος σημασίας που αφορούν είτε στην έκθεση ελέγχου είτε στην επένδυση, διατάσσει την προσκόμιση συμπληρωματικής έκθεσης ελέγχου, γ) αν διαπιστώσει σοβαρές ελλείψεις της έκθεσης ελέγχου, διατάσσει την εκ νέου διενέργεια ελέγχου από όργανο με διαφορετική σύνθεση, δ) αν διαπιστώσει σοβαρές ελλείψεις στην επένδυση, μπορεί να εισηγηθεί τη λήψη ενεργειών, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 18, 21 και 23 της παρούσας. 7. Για την υποβολή του αιτήματος ελέγχου απαιτείται παράβολο που ορίζεται στο 0,0005 του επιλέξιμου κόστους του επενδυτικού σχεδίου όπως αυτό προσδιορίστηκε στην απόφαση υπαγωγής. Σε κάθε περίπτωση το ως άνω ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο των εκατόν πενήντα (150) ευρώ και ανώτερο των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ. Για την υποβολή νέου αιτήματος ελέγχου της περίπτωσης δ της παραγράφου 6 του παρόντος άρθρου απαιτείται παράβολο, που ορίζεται στο διπλάσιο του ως άνω προβλεπόμενου. Σε περίπτωση που ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου υποβάλει αίτηση ελέγχου πιστοποίησης του 50% το παράβολο ανέρχεται στο ήμισυ του συνολικού παραβόλου. Το υπόλοιπο ποσό καταβάλλεται με την υποβολή της αίτησης πιστοποίησης της ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου. 8. Τα Όργανα Ελέγχου Επενδύσεων του παρόντος συνιστώνται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης. Με την απόφαση αυτή ορίζεται ο αριθμός των μελών τους, που δεν μπορεί να είναι λιγότερα από δύο, και η ιδιότητα τους, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες και με τα χαρακτηριστικά της ελεγχόμενης επένδυσης, ο χρόνος και ο τρόπος συγκρότησης τους, ανάλογα και με το είδος του ελέγχου, οι αρμοδιότητες τους, το αντικείμενο του ελέγχου, το χρονικό διάστημα εντός του οποίου υποχρεούνται να διενεργήσουν τον έλεγχο και να παραδώσουν την έκθεση τους, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή των ρυθμίσεων του άρθρου αυτού. Η απόφαση συγκρότησης εκάστου οργάνου Ελέγχου επένδυσης εκδίδεται από τα αρμόδια όργανα της παραγράφου 7 του άρθρου 14 του ν. 4399/ Εκδίδεται και δημοσιεύεται Οδηγός Ελέγχου Επενδύσεων από τον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, ο οποίος εξειδικεύει τη μέθοδο και κάθε άλλο θέμα σχετικά με την ορθή εκτέλεση του ελέγχου και την ισότιμη αντιμετώπιση των φορέων των επενδυτικών σχεδίων. Άρθρο 17 Τροποποιήσεις απόφασης υπαγωγής Έγκριση μεταβολών μετά την ολοκλήρωση 1. Η τροποποίηση όρων της απόφασης υπαγωγής είναι δυνατή μετά από αίτημα του φορέα της επένδυσης, το οποίο μπορεί να υποβληθεί καθ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου και μέχρι την 196 ///

197 υποβολή αιτήματος τελικού ελέγχου. Μετά την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης, είναι δυνατή η υποβολή αιτήματος έγκρισης μεταβολής στοιχείων του επενδυτικού σχεδίου, τα οποία υποχρεούται να τηρεί ο φορέας έως τη λήξη του διαστήματος μακροχρόνιων υποχρεώσεων, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο Αιτήματα τροποποίησης ή έγκρισης μεταβολής στοιχείων της παραγράφου 1, υποβάλλονται ως προς τα εξής: α) ουσιώδεις διαφοροποιήσεις του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου ή μείωση της δυναμικότητας του επενδυτικού σχεδίου, β) αλλαγή του φορέα της επένδυσης λόγω συγχώνευσης ή απόσχισης του κλάδου, στον οποίο εντάσσεται η ενισχυόμενη επένδυση, σύμφωνα με την περίπτωση η της παραγράφου 3 του άρθρου 21, γ) αλλαγή του τόπου εγκατάστασης, και υπό τους όρους της διατήρησης της επένδυσης στην ίδια Περιφέρεια (NUTS 2), εντός της οποίας χορηγήθηκε η ενίσχυση και της μη μεταβολής του είδους και των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, δ) αλλαγή τρόπου χρηματοδότησης της επένδυσης, ε) παράταση του χρόνου ολοκλήρωσης της επένδυσης, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 18, στ) εκμίσθωση της ενισχυθείσας επένδυσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση ζ του άρθρου Τα αιτήματα της παραγράφου 2 υποβάλλονται μέσω του ΠΣΚΕ και γίνονται δεκτά, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α. εξακολουθούν να τηρούνται οι όροι και οι προϋποθέσεις της απόφασης προκήρυξης και της εγκριτικής απόφασης, β. εξακολουθούν να εξυπηρετούνται οι αρχικοί στόχοι της επένδυσης και να διατηρείται ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της, γ. δεν διαφοροποιούνται κριτήρια επιλεξιμότητας και υπαγωγής, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρούσα απόφαση προκήρυξης, δ. δεν επέρχεται αύξηση του συνολικού ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου, του συνολικού ποσού της ενίσχυσης, ούτε των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, ε. πληρούνται οι ειδικοί όροι για κάθε περίπτωση τροποποίησης/μεταβολής στοιχείων, που ορίζονται στις σχετικές διατάξεις του ν. 4399/2016 και εξειδικεύονται στην παρούσα. 4. Ειδικοί όροι και προϋποθέσεις έγκρισης αιτημάτων τροποποίησης ή μεταβολής στοιχείων. α) Αίτημα τροποποίησης φυσικού και οικονομικού αντικειμένου υποβάλλεται σε περίπτωση: (i) προσθήκης νέας κατηγορίας ενισχυόμενης δαπάνης ή/και (ii) ουσιωδών διαφοροποιήσεων επί του εγκεκριμένου φυσικού αντικειμένου του επενδυτικού σχεδίου ή/και (iii) μείωσης της δυναμικότητας του επενδυτικού σχεδίου μεγαλύτερης του 5% της εγκεκριμένης ή/και (ν) μεταβολής των παγίων στοιχείων ενεργητικού που χρησιμοποιούνται εκ νέου σε περίπτωση διαφοροποίησης της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν (περ. 3.γ. του Άρθρου 5 της παρούσας). Το αίτημα γίνεται αποδεκτό εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της παραγράφου 3 καθώς και οι παρακάτω όροι: i. Η μεταφορά δαπανών μεταξύ διαφορετικών κατηγοριών εντός της ίδιας ομάδας δαπανών είναι δυνατή υπό την προϋπόθεση ότι η αύξηση κόστους ανά κατηγορία δαπάνης δεν υπερβαίνει το 10% του συνόλου του ενισχυόμενου κόστους του σχεδίου και το 100% του εγκεκριμένου κόστους της κατηγορίας. Τυχόν υπερβάλλον κόστος στην κατηγορία, δεν ενισχύεται. ii. Δεν είναι δυνατή η μεταφορά δαπανών μεταξύ διαφορετικών ομάδων δαπανών των Άρθρων 8 και 9 της παρούσης ήτοι, α) δαπανών για περιφερειακές ενισχύσεις β) δαπανών για συμβουλευτικές υπηρεσίες σε /// 197

198 ΜΜΕ (άρθρο 18 Γ.Α.Κ.) γ) δαπανών εκκίνησης για τις υπό ίδρυση μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις (άρθρο 22 Γ.Α.Κ.), όπως αυτές προσδιορίζονται στην απόφαση υπαγωγής. iii. Δεν επέρχεται υπέρβαση των ορίων των επιμέρους κατηγοριών δαπανών, όπως αυτά προσδιορίζονται από τις σχετικές διατάξεις των Άρθρων 8 και 9 της παρούσας. Τυχόν υπερβάλλον κόστος αφαιρείται από το ενισχυόμενο, προκειμένου να πληρούνται τα εκάστοτε όρια. iv. Δεν επέρχεται μείωση της δυναμικότητας μεγαλύτερη του 25% της εγκεκριμένης συνολικά και ανά παραγόμενο προϊόν, εκτός περιπτώσεων που επιβάλλονται από αλλαγές του θεσμικού πλαισίου αδειοδοτήσεων για την επένδυση που επήλθαν μετά την έκδοση της προκήρυξης του καθεστώτος, οπότε η απόφαση υπαγωγής τροποποιείται ανεξαρτήτως του ποσοστού μείωσης, με αιτιολογημένη κατά περίπτωση αναπροσαρμογή του κόστους της επένδυσης. Σε άλλη περίπτωση, το αίτημα τροποποίησης απορρίπτεται. Για μείωση της δυναμικότητας έως ποσοστού 5% της εγκεκριμένης, δεν απαιτείται υποβολή αιτήματος τροποποίησης και το επενδυτικό σχέδιο δύναται να ολοκληρώνεται με αιτιολογημένη κατά περίπτωση αναπροσαρμογή ή όχι του κόστους της επένδυσης. v. Το αίτημα συνοδεύεται υποχρεωτικά από αιτιολόγηση της σκοπιμότητας του καθώς και τεκμηρίωση του κόστους με πρωτότυπες προσφορές προμηθευτών ή συμβάσεις ανάθεσης, προκειμένου να εξεταστεί. Επιπλέον, συνοδεύεται από αναλυτική τεχνική περιγραφή, ενημερωτικά δελτία, αρχιτεκτονικά ή άλλα σχέδια, όπου κατά περίπτωση απαιτείται. Σε περίπτωση που το επενδυτικό σχέδιο αφορά σε διαφοροποίηση της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν (περίπτωση αρχικής επένδυσης 3.γ. του Άρθρου 5 της παρούσας), ο φορέας θα πρέπει να συνυποβάλει Υπεύθυνη Δήλωση ότι τα υφιστάμενα κατά την αίτηση υπαγωγής πάγια στοιχεία ενεργητικού της επιχείρησης που θα χρησιμοποιηθούν εκ νέου στην επένδυση, δεν μεταβάλλονται λόγω της τροποποίησης. Σε διαφορετική περίπτωση, προκειμένου να τεκμηριώνεται ο χαρακτήρας αρχικής επένδυσης του σχεδίου και μετά την αιτούμενη τροποποίηση, πρέπει να υποβληθεί νέα κατάσταση των εν λόγω παγίων, συνοδευόμενη με τα προβλεπόμενα στο Παράρτημα 1 δικαιολογητικά (παρ. Δ.7.iii, απόσπασμα του Μητρώου Παγίων με την αναπόσβεστη αξία τους κατά το χρόνο της αίτησης υπαγωγής). vi. Για την εξέταση του αιτήματος δεν απαιτείται επανεξέταση της βαθμολογίας που έλαβε το επενδυτικό σχέδιο κατά την υπαγωγή του στις διατάξεις της παρούσας προκήρυξης με την επιφύλαξη των διατάξεων του επόμενου εδαφίου. vii. Σε περίπτωση που το επενδυτικό σχέδιο είχε λάβει βαθμολογία για την αξιοποίηση αργούντος κτιριακού δυναμικού, η αιτούμενη αλλαγή δεν πρέπει να επιφέρει μείωση της συνολικής βαθμολογίας του επενδυτικού σχεδίου κάτω του ορίου που προσδιορίζεται από τη βαθμολογία του τελευταίου κατά σειρά επενδυτικού σχεδίου του οριστικού πίνακα κατάταξης στον οποίο είχε περιληφθεί το σχέδιο, εφόσον κατά την κατάρτιση του πίνακα είχε εξαντληθεί ο σχετικός προϋπολογισμός κονδυλίων. Σε περίπτωση μη εξάντλησης του προϋπολογισμού μετά και το τελευταίο σχέδιο του οριστικού πίνακα και επάρκειας του υπολειπόμενου ποσού για την ενίσχυση του επενδυτικού σχεδίου, το όριο αποδεκτής μείωσης της βαθμολογίας είναι το ελάχιστο απαιτούμενο όπως ορίζεται στις διατάξεις της παραγράφου Δ1 του άρθρου 14 της παρούσας προκήρυξης. viii. Σε περίπτωση που το σύνολο ή τμήμα της επένδυσης υλοποιείται σε διατηρητέο κτίριο, τυχόν αίτημα τροποποίησης εξετάζεται υπό την προϋπόθεση ότι συνεχίζει να υλοποιείται σε διατηρητέο κτίριο. β) Αιτήματα αλλαγής του φορέα της επένδυσης κατά την υλοποίηση, λόγω συγχώνευσης ή λόγω απόσχισης του κλάδου στον οποίο εντάσσεται η ενισχυθείσα επένδυση, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους εξής όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. Πρόθεση ολοκλήρωσης της επένδυσης από το νέο φορέα. ii. Καθολική διαδοχή του φορέα από τον νέο, ως προς όλα τα δικαιώματα, υποχρεώσεις και έννομες σχέσεις του ή, σε περίπτωση απόσχισης κλάδου, κατ ελάχιστον ως προς αυτές που απορρέουν από την απόφαση υπαγωγής. 198 ///

199 iii. Εφόσον ο φορέας της επένδυσης ενισχύεται με επιχορήγηση ως επιχείρηση της περίπτωσης ε του Άρθρου 12 του ν. 4399/2016, ο νέος φορέας θα πρέπει να πληροί την ίδια συνθήκη. iv. Κατά την εξέταση του αιτήματος εξετάζονται επιπλέον, το μέγεθος του νέου φορέα και η σώρευση της ενίσχυσης με τυχόν άλλες ενισχύσεις, και εφόσον απαιτείται, μειώνεται το ποσοστό ή το ποσό ενίσχυσης προκειμένου να πληρούνται όλοι οι όροι νομιμότητας για το επενδυτικό σχέδιο. ν. Το αίτημα συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα εξής δικαιολογητικά: α) επιστολή του νόμιμου εκπροσώπου του φορέα για την αλλαγή β) σε περίπτωση συγχώνευσης, Υπεύθυνση Δήλωση του νόμιμου εκπροσώπου της συγχωνευόμενης ή απορροφώσας επιχείρησης, με την οποία δηλώνονται η πρόθεση ολοκλήρωσης της επένδυσης καθώς και τυχόν επενδυτικά σχέδια της επιχείρησης και των συνδεδεμένων ή συνεργαζόμενων επιχειρήσεων αυτής που έχουν υπαχθεί στο ν. 4399/2016. γ) σύντομο εταιρικό προφίλ της συγχωνευόμενης ή απορροφώσας επιχείρησης δ) Δήλωση Μεγέθους (μόνο σε περίπτωση ΜΜΕ) για τις υπό συγχώνευση επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένου και του φορέα της επένδυσης, συνοδευόμενη με τα δικαιολογητικά τεκμηρίωσης που προβλέπονται στο Παράρτημα 1, παρ. Δ.6 της παρούσας, επίκαιρα κατά το χρόνο υποβολής του αιτήματος υπαγωγής ε) τυχόν λοιπά δικαιολογητικά για την τεκμηρίωση του σημείου iii ανωτέρω, εφόσον απαιτείται. vi. Για την εξέταση του αιτήματος δεν απαιτείται επανεξέταση της βαθμολογίας που έλαβε το επενδυτικό σχέδιο κατά την υπαγωγή του στις διατάξεις της παρούσας προκήρυξης. Εφόσον το αίτημα αλλαγής φορέα υποβάλλεται μετά την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου, γίνεται αποδεκτό υπό τον όρο συνέχισης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης στο ίδιο αντικείμενο, καθ όλο το διάστημα τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων. Στην περίπτωση αυτή το αίτημα συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά των εδαφίων α), γ) και ε) της προηγούμενης παραγράφου και εκδίδεται απόφαση έγκρισης της μεταβολής γ) Αιτήματα αλλαγής τόπου εγκατάστασης, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους εξής όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. Η επένδυση διατηρείται στην ίδια Περιφέρεια (NUTS 2) εντός της οποίας χορηγήθηκε η ενίσχυση και δεν επέρχεται μεταβολή του είδους και των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών ii. Εφόσον το επενδυτικό σχέδιο υπάγεται στην περίπτωση Ειδικής κατηγορίας ενισχύσεων του Άρθρου 12 του ν. 4399/2016, εξακολουθούν να πληρούνται οι κατά περίπτωση προϋποθέσεις. iii. To αίτημα αλλαγής τόπου εγκατάστασης συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα εξής δικαιολογητικά: α) τεκμηρίωση της σκοπιμότητας του αιτήματος, β) στοιχεία τεκμηρίωσης της διαθεσιμότητας του τόπου εγκατάστασης σύμφωνα με τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά στο Παράρτημα 1 της παρούσας προκήρυξης, γ) τα κατά περίπτωση προβλεπόμενα στο Παράρτημα 1 της παρούσας δικαιολογητικά, για την τεκμηρίωση του σημείου ii, εφόσον απαιτείται δ) δήλωση του φορέα iv. Αν η αλλαγή τόπου εγκατάστασης επισύρει ουσιώδεις διαφοροποιήσεις επί του εγκεκριμένου φυσικού αντικειμένου, υποβάλλεται και αίτημα τροποποίησης φυσικού αντικειμένου σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης β. δ) Αιτήματα αλλαγής του τρόπου χρηματοδότησης του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου, με ίδια κεφάλαια ή με εξωτερική χρηματοδότηση, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους παρακάτω όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. Η αιτούμενη αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησης πρέπει να είναι σύμφωνη με τις διατάξεις της παρ. 1 του Άρθρου 5 της παρούσας προκήρυξης. /// 199

200 ii. Η μεταβολή στον τρόπο χρηματοδότησης του επενδυτικού σχεδίου, δεν επιφέρει μείωση της συνολικής βαθμολογίας του επενδυτικού σχεδίου, κατά το χρόνο αξιολόγησης και υπαγωγής του, κάτω του ορίου που προσδιορίζεται από τη βαθμολογία του τελευταίου κατά σειρά επενδυτικού σχεδίου του οριστικού πίνακα κατάταξης στον οποίο είχε περιληφθεί το σχέδιο, εφόσον κατά την κατάρτιση του πίνακα είχε εξαντληθεί ο σχετικός προϋπολογισμός κονδυλίων. Σε περίπτωση μη εξάντλησης του προϋπολογισμού μετά και το τελευταίο σχέδιο του οριστικού πίνακα και επάρκειας του υπολειπόμενου ποσού για την ενίσχυση του επενδυτικού σχεδίου, το όριο αποδεκτής μείωσης της βαθμολογίας είναι το ελάχιστο απαιτούμενο όπως ορίζεται στις διατάξεις της παραγράφου Δ1 του Άρθρου 14 της παρούσας προκήρυξης. iii. To αίτημα αλλαγής του τρόπου χρηματοδότησης της επένδυσης συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα εξής δικαιολογητικά: α) επιστολή του φορέα για την αιτούμενη τροποποίηση, β) έγγραφα /στοιχεία τεκμηρίωσης της δυνατότητας χρηματοδότησης του επενδυτικού σχεδίου με τον νέο τρόπο που αιτείται ο φορέας, όπως απαιτούνται για κάθε περίπτωση χρηματοδότησης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Παράρτημα 1 της παρούσας προκήρυξης. Τα έγγραφα και στοιχεία θα πρέπει να είναι επίκαιρα ως προς το χρόνο υποβολής του αιτήματος τροποποίησης, ιδιαίτερα κατά την περίπτωση που ο φορέας αιτείται ως νέο τρόπο χρηματοδότησης, την κεφαλαιοποίηση ή την ανάλωση υφιστάμενων αποθεματικών, αυτά θα πρέπει να εμφανίζονται στις οικονομικές καταστάσεις της τελευταίας διαχειριστικής χρήσης πριν από την υποβολή του αιτήματος τροποποίησης, βάσει των οποίων θα πρέπει να διαπιστώνεται και η πλήρωση των λοιπών προϋποθέσεων της παρ. 1 του Άρθρου 5, γ) Επικαιροποιημένη βαθμολογία του επενδυτικού σχεδίου με το νέο χρηματοδοτικό σχήμα (βάσει των πινάκων του υποδείγματος που είχανε υποβληθεί κατά την υπαγωγή οι οποίοι θα μεταβάλλονται μόνο ως προς τα νέα δεδομένα βάσει της αιτούμενης αλλαγής, προκειμένου να υπολογίζονται εκ νέου οι δείκτες ιδίων και διαθέσιμων κεφαλαίων και ο δείκτης ικανότητας αποπληρωμής τοκοχρεωλυσίων). ε) Αιτήματα παράτασης του χρόνου ολοκλήρωσης της επένδυσης σύμφωνα με την παρ. 2 του Άρθρου 18 της παρούσης, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους εξής όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. To αίτημα υποβάλλεται πριν από τη λήξη της προθεσμίας ολοκλήρωσης όπως αυτή ορίζεται στην απόφαση υπαγωγής και γίνεται αυτοδίκαια αποδεκτό χωρίς να απαιτείται έκδοση απόφασης, εφόσον πιστοποιείται η υλοποίηση εντός της παραπάνω προθεσμίας του 50% του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της επένδυσης, όπως αυτό ορίζεται στην απόφαση υπαγωγής ανεξάρτητα από τυχόν μεταγενέστερη απόφαση τροποποίησης. ii. Η υλοποίηση του 50% του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου εντός της παραπάνω προθεσμίας ολοκλήρωσης, πιστοποιείται μετά από έλεγχο αρμόδιου οργάνου σύμφωνα με το Άρθρο 16, εφόσον ο φορέας υποβάλει αίτηση ελέγχου υλοποίησης του 50% εντός εξήντα (60) ημερών από τη λήξη της αρχικά εγκεκριμένης προθεσμίας ολοκλήρωσης, σύμφωνα με την παρ.4 του Άρθρου 18. iii. Αίτημα παράτασης για λόγους ανωτέρας βίας υποβάλλεται πριν από τη λήξη της αρχικά εγκεκριμένης ημερομηνίας ολοκλήρωσης και για χρονικό διάστημα ίσο με εκείνο της διακοπής ή της καθυστέρησης, με την προϋπόθεση ότι θα τεκμηριώνεται η δυνατότητα ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου εντός της νέας προθεσμίας. Το αίτημα συνοδεύεται υποχρεωτικά από: α)επιστολή του φορέα στην οποία αναφέρονται αναλυτικά και με χρονική σειρά τα γεγονότα που επέβαλαν τη διακοπή ή την καθυστέρηση των εργασιών υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου και συνιστούν λόγους ανωτέρας βίας, β) επίσημα έγγραφα και στοιχεία τεκμηρίωσης των ανωτέρω, γ) τεχνικό υπόμνημα για το υλοποιηθέν έργο και χρονοδιάγραμμα εργασιών για την ολοκλήρωση της επένδυσης ώστε να τεκμηριώνεται η δυνατότητα υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου εντός της αιτούμενης προθεσμίας. στ) Αιτήματα έγκρισης εκμίσθωσης της ενισχυθείσας επένδυσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση ζ του άρθρου 21, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους εξής όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: 200 ///

201 i. Φερεγγυότητα του μισθωτή και συνέχιση της λειτουργίας της ενισχυόμενης επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο. ii. To αίτημα έγκρισης εκμίσθωσης συνοδεύεται από τα παρακάτω δικαιολογητικά: α) σχέδιο σύμβασης εκμίσθωσης της εγκατάστασης με αναφορά στη διάρκεια, μίσθωμα και λοιπούς όρους αυτής, β) επιστολή του νομίμου εκπροσώπου του μισθωτή ως προς την πρόθεση ή και τον προγραμματισμό λειτουργίας της ενισχυόμενης επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο, γ) εταιρικό προφίλ και αντίγραφο τελευταίου καταστατικού του μισθωτή, δ) ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα του μισθωτή. 5. Εφόσον τα ως άνω αιτήματα συνοδεύονται από αιτιολόγηση της σκοπιμότητας τους, καθώς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η αρμόδια Υπηρεσία οφείλει να απαντήσει μέσα σε προθεσμία ενενήντα (90) ημερών από την περιέλευση του αιτήματος σε αυτή. Αν η Υπηρεσία αποδεχτεί το αίτημα τροποποίησης ολικά ή μερικά, εισηγείται σχετικά προς το αρμόδιο όργανο για την τροποποίηση της απόφασης υπαγωγής ή την έκδοση απόφασης έγκρισης της μεταβολής εφόσον το αίτημα υποβάλλεται μετά την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου. Στην αντίθετη περίπτωση, εκδίδει αιτιολογημένη απορριπτική απόφαση, η οποία κοινοποιείται στο φορέα, στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, την οποία έχει δηλώσει κατά την εγγραφή του στο ΠΣΚΕ. Νέο αίτημα του ίδιου φορέα για τροποποίηση όρων της απόφασης υπαγωγής με το ίδιο περιεχόμενο δεν εξετάζεται κατ ουσία και αρχειοθετείται. 6. α) Η τροποποίηση της απόφασης υπαγωγής διενεργείται αυτεπαγγέλτως από την αρμόδια υπηρεσία, στις περιπτώσεις αλλαγής επωνυμίας ή/και νομικής μορφής του φορέα της επένδυσης, οι οποίες διαπιστώνονται κατά τη διαδικασία γνωστοποίησης μεταβολής στοιχείων του φορέα σύμφωνα με τις παραγράφους 3θ και 4 του άρθρου 21 της παρούσας. Για την έκδοση τροποποιητικής απόφασης, κατά την γνωστοποίηση της μεταβολής συνυποβάλλεται υποχρεωτικά ισχύον καταστατικό της επιχείρησης και βεβαίωση της μεταβολής στο ΓΕΜΗ. β) Εφόσον κατά τη γνωστοποίηση μεταβολής της εταιρικής σύνθεσης του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παρ. 3θ και 4 του άρθρου 21 της παρούσας, διαπιστώνεται ότι λόγω αυτής ο φορέας έπαυσε να είναι μεσαία ή μικρή επιχείρηση, η υπηρεσία προβαίνει αυτεπάγγελτα σε τροποποίηση των όρων της απόφασης υπαγωγής ή και ανάκληση αυτής εφόσον δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής 7. Για την υποβολή αιτημάτων της παραγράφου 1 απαιτείται η καταβολή παραβόλου το ύψος του οποίου καθορίζεται με την κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Οικονομικών της παραγράφου 6 του άρθρου 17 του ν. 4399/2016. Άρθρο 18 Ολοκλήρωση επενδυτικών σχεδίων και έναρξη παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης 1. Το επενδυτικό σχέδιο ολοκληρώνεται με την υλοποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου και με την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης, εφόσον εξυπηρετούνται οι αρχικοί σκοποί παραγωγικής λειτουργίας και ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της επένδυσης, εντός της ορισθείσας στην απόφαση υπαγωγής προθεσμίας, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία (3) έτη από την ημερομηνία δημοσίευσης της ως άνω απόφασης. Η ολοκλήρωση και έναρξη παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης πιστοποιείται με την έκδοση σχετικής απόφασης από τα αρμόδια όργανα της παραγράφου 7 του άρθρου α. Η προβλεπόμενη στην απόφαση υπαγωγής προθεσμία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να παραταθεί άπαξ έως δύο (2) έτη κατ ανώτατο όριο, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: /// 201

202 αα. Ηλεκτρονική υποβολή του σχετικού αιτήματος πριν από τη λήξη της προθεσμίας ολοκλήρωσης, όπως αυτή ορίζεται αρχικά στην απόφαση υπαγωγής, ββ. υλοποίηση του 50% του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου. β. Η προβλεπόμενη στην απόφαση υπαγωγής προθεσμία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου μπορεί επίσης να παραταθεί για λόγους ανωτέρας βίας για χρονικό διάστημα ίσο με εκείνο της διακοπής ή της καθυστέρησης, με την προϋπόθεση ότι θα τεκμηριώνεται η δυνατότητα ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου εντός της νέας προθεσμίας. 3. Για την πιστοποίηση της έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης απαιτείται να τεκμηριώνεται η λειτουργία της μονάδας, ιδίως με την πώληση προϊόντων ή παροχή υπηρεσιών και με την έκδοση όλων των νομιμοποιητικών αδειών, καθώς και με τη δημιουργία των μισών τουλάχιστον από τις νέες θέσεις εργασίας (εκφρασμένων σε Ε.Μ.Ε.) που ορίζονται με την απόφαση υπαγωγής Οι λοιπές θέσεις πρέπει να δημιουργούνται μέχρι τη λήξη του προβλεπόμενου διαστήματος τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων. 4. Ο επενδυτής υποβάλλει αίτηση ηλεκτρονικά μέσω ΠΣΚΕ για την πιστοποίηση της ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης και για την πιστοποίηση της υλοποίησης του 50% του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου το αργότερο μέσα σε εξήντα (60) μέρες από τη λήξη της προθεσμίας ολοκλήρωσης της επένδυσης, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 19. Εάν ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου δεν υποβάλει την αίτηση της προηγούμενης παραγράφου, συνοδευόμενη από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και εντός της ως άνω προθεσμίας, η επένδυση θεωρείται ως μη ολοκληρωθείσα. Στην περίπτωση αυτή η απόφαση υπαγωγής ανακαλείται και ανακτώνται τα ποσά ενίσχυσης, τα οποία τυχόν έχουν χορηγηθεί, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις παραγράφους 8 και 9 του άρθρου 23. Άρθρο 19 Διαδικασία πιστοποίησης της ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης 1. Ο έλεγχος της ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης διενεργείται κατόπιν υποβολής του αιτήματος του άρθρου 18, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου Με την απόφαση ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης καθορίζονται ο χρόνος ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου και το τελικό ποσό ενίσχυσης. Ως χρόνος ολοκλήρωσης νοείται ο πραγματικός χρόνος ολοκλήρωσης φυσικού και οικονομικού αντικειμένου όπως αυτός αποτυπώνεται στην απόφαση ολοκλήρωσης και όχι ο χρόνος δημοσίευσης της απόφασης ολοκλήρωσης. 3. Με την απόφαση ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης δεν μπορεί να επέλθει αύξηση του συνολικού ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου, ούτε του συνολικού ποσού της ενίσχυσης, ούτε των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, όπως αυτά είχαν οριστεί αρχικά στην απόφαση υπαγωγής. Άρθρο 20 Καταβολή ενισχύσεων Η καταβολή της ενίσχυσης ή η χρήση της ωφέλειας από το δικαιούχο μπορεί να πραγματοποιείται είτε εφάπαξ με την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας του επενδυτικού σχεδίου είτε σταδιακά και εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις των επόμενων παραγράφων. O προσδιορισμός των ποσών της δικαιούμενης ενίσχυσης ανά είδος ενίσχυσης γίνεται βάσει των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, όπως αυτά έχουν οριστεί στην απόφαση υπαγωγής. 1. Φορολογική απαλλαγή α. Το δικαίωμα έναρξης χρήσης της ωφέλειας του κινήτρου της φορολογικής απαλλαγής θεμελιώνεται με την πιστοποίηση της υλοποίησης του 50% του κόστους του επενδυτικού σχεδίου από το αρμόδιο όργανο ελέγχου. O φορέας μπορεί να αξιοποιήσει το σύνολο της δικαιούμενης ενίσχυσης της φορολογικής 202 ///

203 απαλλαγής εντός δεκαπέντε (15) φορολογικών ετών από το έτος θεμελίωσης του δικαιώματος χρήσης της ωφέλειας με τους ακόλουθους περιορισμούς που ισχύουν σωρευτικά: αα. η δικαιούμενη ενίσχυση να μην υπερβαίνει, κατ έτος, το είκοσι τοις εκατό (20%) του συνολικού εγκεκριμένου ποσού της φορολογικής απαλλαγής, με εξαίρεση την περίπτωση της μη πλήρους αξιοποίησης του κατά τα προηγούμενα φορολογικά έτη λόγω έλλειψης επαρκών κερδών. Στην περίπτωση αυτή τυχόν εναπομείναν ποσό ενίσχυσης από προηγούμενα φορολογικά έτη προστίθεται στο ως άνω υπολογιζόμενο μέγιστο ετήσιο ποσό δικαιούμενης ενίσχυσης, ββ. η δικαιούμενη ενίσχυση να μην υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού εγκεκριμένου ποσού της φορολογικής απαλλαγής, μέχρι το φορολογικό έτος της έκδοσης της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. β. Το ποσό της δικαιούμενης ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής για το τμήμα του εξοπλισμού του επενδυτικού σχεδίου, που αποκτάται με χρηματοδοτική μίσθωση, προσδιορίζεται για κάθε φορολογικό έτος ως ποσοστό επί του τμήματος της αξίας κτήσης του εξοπλισμού, το οποίο εμπεριέχεται στα μισθώματα που καταβλήθηκαν μέχρι τη λήξη του φορολογικού έτους. γ. Το κατ έτος αναλωθέν ποσό της φορολογικής απαλλαγής εμφανίζεται σε ειδικό αποθεματικό και αντίστοιχο λογαριασμό στα βιβλία της επιχείρησης, που σχηματίζεται από το φόρο εισοδήματος, ο οποίος δεν καταβλήθηκε λόγω της παρεχόμενης φορολογικής απαλλαγής. δ. Με την κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Οικονομικών της περ. δ της παρ. 1 του άρθρου 20 του ν. 4399/2016 εξειδικεύεται ο τρόπος υπολογισμού του ποσού της ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής για κάθε φορολογικό έτος, τυχόν δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη χρήση του φορολογικού οφέλους, το περιεχόμενο της Δήλωσης Φορολογικής Απαλλαγής (ΔΦΑ) της περίπτωσης ιβ της παραγράφου 3 του άρθρου 21 και κάθε συναφές θέμα για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας παραγράφου. 2. Επιχορήγηση α. Ποσό που ανέρχεται μέχρι το πενήντα τοις εκατό (50%) της εγκεκριμένης επιχορήγησης μπορεί κατόπιν σχετικού αιτήματος να καταβάλλεται στον δικαιούχο μετά την πιστοποίηση από το αρμόδιο όργανο ελέγχου της υλοποίησης του 50% του συνολικού κόστους του επενδυτικού σχεδίου. β. Το υπόλοιπο ποσό της επιχορήγησης ή το σύνολο της σε περίπτωση μη εφαρμογής της ρύθμισης της περίπτωσης α, καταβάλλεται μετά την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. γ. Τα ποσά της επιχορήγησης δεν αφαιρούνται από την αξία των επενδυτικών δαπανών προκειμένου να γίνει προσδιορισμός των φορολογητέων κερδών. δ. Η επιχορήγηση καταβάλλεται απευθείας μέσω ηλεκτρονικής πληρωμής σε τραπεζικό λογαριασμό του φορέα του επενδυτικού σχεδίου και δεν επιτρέπεται η εκχώρηση της σε τρίτους. Κατ εξαίρεση είναι δυνατή η εκχώρηση της απαίτησης του ποσού της επιχορήγησης σε Τραπεζικά Ιδρύματα για την παροχή βραχυπρόθεσμου δανείου ισόποσου της εκχωρούμενης επιχορήγησης, που χρησιμοποιείται για την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου. Στις περιπτώσεις αυτές η καταβολή της επιχορήγησης γίνεται απευθείας στην Τράπεζα με την οποία έχει υπογραφεί η σύμβαση εκχώρησης της απαίτησης, εφόσον κάθε φορά έχει αναληφθεί ισόποσο τουλάχιστον της καταβαλλόμενης επιχορήγησης τμήμα του βραχυπρόθεσμου αυτού δανείου. 3. Επιδότηση Χρηματοδοτικής Μίσθωσης α. Η έναρξη της καταβολής της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης μπορεί να πραγματοποιείται μετά την πιστοποίηση από το αρμόδιο όργανο ελέγχου της εγκατάστασης στη μονάδα του συνόλου του μισθωμένου εξοπλισμού, σύμφωνα με τη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης. /// 203

204 β. Η επιδότηση καταβάλλεται ανά εξάμηνο και μετά την εκάστοτε πληρωμή των δόσεων του μισθώματος εκ μέρους του φορέα της επένδυσης. Το ποσό που καταβάλλεται υπολογίζεται επί της αξίας απόκτησης του εξοπλισμού, το οποίο εμπεριέχεται στις καταβαλλόμενες δόσεις, σύμφωνα με τα εγκεκριμένα ποσοστά ενισχύσεων και με τον περιορισμό της μη υπέρβασης της καταβολής του εξήντα τοις εκατό (60%) του εγκεκριμένου ποσού μέχρι την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας του επενδυτικού σχεδίου. γ. Είναι δυνατή η προεξόφληση των δόσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης από το φορέα της επένδυσης μόνο για τους τελευταίους δώδεκα (12) μήνες της σύμβασης μίσθωσης, όπως αυτή έχει εγκριθεί από την αρμόδια υπηρεσία. δ. Τα ποσά της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης δεν αφαιρούνται από την αξία των επενδυτικών δαπανών προκειμένου να γίνει προσδιορισμός των φορολογητέων κερδών. 4. Επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης α. Η έναρξη της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης μπορεί να πραγματοποιείται μετά την πιστοποίηση από το αρμόδιο όργανο ελέγχου της δημιουργίας των συνδεόμενων με το επενδυτικό σχέδιο θέσεων εργασίας. β. Η επιδότηση καταβάλλεται ανά εξάμηνο και μετά την εκάστοτε πληρωμή του μισθολογικού κόστους εκ μέρους του φορέα της επένδυσης, με τον περιορισμό της μη υπέρβασης της καταβολής του εξήντα τοις εκατό (60%) του εγκεκριμένου ποσού μέχρι την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. 5. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης ορίζονται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η διαδικασία, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την καταβολή της επιχορήγησης, της επιδότησης της χρηματοδοτικής μίσθωσης και της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης.. 6. Οι επιχορηγήσεις, οι επιδοτήσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης και οι επιδοτήσεις του μισθολογικού κόστους που προβλέπονται στον νόμο 4399/2016 καλύπτονται από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων, στον οποίο εγγράφεται η σχετική προβλεπόμενη δαπάνη για κάθε οικονομικό έτος και προέρχονται από εθνικούς πόρους ή Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία ή και από άλλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς, σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις της εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας. 7. Τα ποσά της ληφθείσας επιχορήγησης, επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης, επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης, καθώς και απαλλαγής από καταβολή φόρου, εμφανίζονται σε λογαριασμό ειδικού αποθεματικού και σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησης του, εντός του χρονικού διαστήματος που προβλέπεται από τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 21, επιστρέφονται και επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται από τον ν. 4174/2013 (Α 170). Σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησης μέρους ή του συνόλου του αποθεματικού μετά την παρέλευση του ως άνω διαστήματος, αυτό προστίθεται στα κέρδη της επιχείρησης και φορολογείται στο φορολογικό έτος, κατά το οποίο έλαβε χώρα η διανομή ή ανάληψη του αντίστοιχου ποσού του αποθεματικού, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ Άρθρο 21 Υποχρεώσεις ενισχυόμενων φορέων 1. Οι φορείς, των οποίων τα επενδυτικά σχέδια υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος, οφείλουν, πλέον των οριζόμενων στο άρθρο 6, να τηρούν από το χρόνο έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου διπλογραφικό λογιστικό σύστημα (βιβλία Γ κατηγορίας) ή απλογραφικό λογιστικό σύστημα (βιβλία Β κατηγορίας) για επενδυτικά σχέδια των οποίων το επιλέξιμο κόστος δεν υπερβαίνει τις τριακόσιες χιλιάδες ( ) ευρώ, καθώς και διακριτή λογιστική παρακολούθηση των μεγεθών, που σχετίζονται με την υλοποίηση του σχεδίου και τους όρους της απόφασης υπαγωγής. 204 ///

205 2. Ορίζεται διάστημα τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων των φορέων μετά την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου και την πιστοποίηση έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας του όπως αυτή προσδιορίζεται στις αποφάσεις ολοκλήρωσης, ως εξής: τριών (3) ετών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου για τις Πολύ Μικρές και Μικρές επιχειρήσεις, πέντε (5) ετών για τις Μεσαίες επιχειρήσεις και επτά (7) ετών για τις Μεγάλες επιχειρήσεις. Σε περιπτώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης, το παραπάνω διάστημα παρατείνεται για όσα επιπλέον έτη διαρκεί η σύμβαση μίσθωσης. Σε περιπτώσεις δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, το παραπάνω διάστημα προσαρμόζεται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση γ της παραγράφου 5 του άρθρου 8 της παρούσας. 3. Οι φορείς, μετά την υπαγωγή τους στον παρόντα νόμο και μέχρι τη λήξη του διαστήματος τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων οφείλουν: α. να τηρούν τους όρους της απόφασης υπαγωγής, β. να μην παύσουν τη λειτουργία της επιχείρησης, γ. να μη διακόπτουν την παραγωγική δραστηριότητα της επένδυσης, δ. να αποκτούν την κυριότητα του μισθωμένου εξοπλισμού με τη λήξη της οικείας σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης, ε. να μη μεταβιβάζουν για οποιονδήποτε λόγο πάγια περιουσιακά στοιχεία, τα οποία έτυχαν ενίσχυσης, εκτός εάν αυτά αντικατασταθούν εντός εξαμήνου από άλλα καινούρια, κυριότητας του φορέα και ανάλογης αξίας, που να ανταποκρίνονται στην εξυπηρέτηση της παραγωγικής λειτουργίας της επιχείρησης. Ο φορέας υπέχει υποχρέωση γνωστοποίησης της αντικατάστασης των ως άνω περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 4. στ. να μη μεταβάλλουν τον τόπο εγκατάστασης της επένδυσης, χωρίς προηγούμενη έγκριση του αρμοδίου οργάνου, σύμφωνα με το άρθρο 17, και υπό τους όρους της διατήρησης της επένδυσης στην ίδια Περιφέρεια (NUTS 2), εντός της οποίας χορηγήθηκε η ενίσχυση και της μη μεταβολής του είδους και των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών. ζ. να μην εκμισθώνουν μέρος ή το σύνολο της ενισχυθείσας επένδυσης μετά την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου και μέχρι τη λήξη τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων, χωρίς προηγούμενη έγκριση της μεταβολής, σύμφωνα με το άρθρο 17 και υπό τους όρους της φερεγγυότητας του μισθωτή και της συνέχισης της λειτουργίας της ενισχυόμενης επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο. Την ευθύνη για την τήρηση των όρων υπαγωγής υπέχει ο εκμισθωτής. Η υποχρέωση προηγούμενης τροποποίησης ισχύει και στην περίπτωση εκμίσθωσης της επένδυσης πριν από την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου, εφόσον η διάρκεια της μίσθωσης εκτείνεται και μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης, η. να μην συγχωνευθούν, απορροφήσουν ή απορροφηθούν από άλλη εταιρεία ή αποσχίσουν κλάδο, στον οποίο εντάσσεται η ενισχυθείσα επένδυση, χωρίς προηγούμενη έγκριση της αρμόδιας Υπηρεσίας, σύμφωνα με το άρθρο 17. Η έγκριση δίνεται υπό τους όρους της ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου ή συνέχισης της λειτουργίας της επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο, καθώς επίσης υπό τον όρο ανάληψης από το νέο φορέα του συνόλου των υποχρεώσεων που απορρέουν από την απόφαση υπαγωγής, θ. να γνωστοποιούν κάθε μεταβολή των στοιχείων τους, όπως επωνυμία, νομική μορφή, έδρα, στοιχεία επικοινωνίας και άλλα, καθώς και οποιαδήποτε μεταβολή της εταιρικής τους σύνθεσης. Εάν διαπιστωθεί κατά την ολοκλήρωση της επένδυσης ότι λόγω αλλαγής της εταιρικής σύνθεσης ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου έπαυσε να είναι μεσαία ή μικρή επιχείρηση, επέρχεται τροποποίηση των όρων της απόφασης υπαγωγής ή και ανάκληση αυτής εφόσον δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής ι. να διατηρούν τις Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (Ε.Μ.Ε.) τους, όπως προβλέπονται στην απόφαση υπαγωγής, μέχρι τη λήξη του προβλεπόμενου διαστήματος τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων, με την επιφύλαξη της περ. γ της παρ. 5 του άρθρου 8 του νόμου 4399/2016. Σε περίπτωση που δεν προβλέπεται η δημιουργία νέων Ε.Μ.Ε. κατά την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου, οι φορείς έχουν την υποχρέωση διατήρησης των υφιστάμενων κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης υπαγωγής, Ετήσιων Μονάδων Εργασίας /// 205

206 ια. να αναρτούν στο τόπο εγκατάστασης της επένδυσης πινακίδα που θα περιέχει την αναφορά της ένταξης της επένδυσης στο Ειδικό Καθεστώς του Αναπτυξιακού Νόμου, ιβ. να υποβάλλουν Δήλωση Φορολογικής Απαλλαγής (Δ.Φ.Α.) μέσω ΠΣΚΕ στις οριζόμενες προθεσμίες υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, από το πρώτο έτος χρήσης της ωφέλειας και κάθε έτος μέχρι την εξάντληση του δικαιούμενου ποσού ή μέχρι την παρέλευση των δεκαπέντε (15) ετών από τη θεμελίωση του δικαιώματος έναρξης χρήσης της ωφέλειας. Τα δηλωθέντα στη Δ.Φ.Α. στοιχεία διασταυρώνονται από την αρμόδια υπηρεσία με τα αντίστοιχα της οικείας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Η υποχρέωση αυτή ισχύει αποκλειστικά για τους φορείς που κάνουν χρήση της φορολογικής απαλλαγής, ιγ. να διατηρούν τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες, βάσει των οποίων έτυχαν ειδικής αντιμετώπισης στην αξιολόγηση και στις παρεχόμενες ενισχύσεις, σύμφωνα με τις περιπτώσεις γ, ε, στ, η, θ και ι του άρθρου Η γνωστοποίηση των μεταβολών των περιπτώσεων ε και θ της προηγούμενης παραγράφου, με τα σχετικά δικαιολογητικά, πραγματοποιείται μέσω του Π.Σ.Κ.Ε. εντός διμήνου από τη συντέλεσή τους. 5. Οι φορείς των επενδυτικών σχεδίων που εντάσσονται στις διατάξεις του παρόντος, διατηρούν λεπτομερείς φακέλους με τις πληροφορίες και τα δικαιολογητικά έγγραφα που απαιτούνται προκειμένου να διαπιστωθεί η πλήρωση όλων των όρων και προϋποθέσεων υπαγωγής, ώστε να ανταποκρίνονται σε ελέγχους που διενεργούνται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές ή υπηρεσίες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι ανωτέρω φάκελοι φυλάσσονται για δέκα (10), έτη από την ημερομηνία χορήγησης της τελευταίας ενίσχυσης. Άρθρο 22 Παρακολούθηση τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων 1. Η παρακολούθηση της τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων των φορέων υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων διενεργείται ετησίως με την αποστολή στοιχείων από τους φορείς, στην αρμόδια υπηρεσία της παραγράφου 2 του άρθρου 13 της παρούσας, το αργότερο εντός δύο (2) μηνών από τη συμπλήρωση εκάστου έτους λειτουργίας της ενισχυθείσας επένδυσης, βάσει της ημερομηνίας ολοκλήρωσης και μέχρι τη λήξη του προβλεπόμενου διαστήματος τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων. Τα στοιχεία υποβάλλονται μέσω του ΠΣΚΕ και αφορούν στα εξής: α) τεκμηρίωση της νόμιμης λειτουργίας του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, β) πιστοποίηση της φερεγγυότητας του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, γ) τεκμηρίωση της παραγωγικής λειτουργίας της ενισχυθείσας επένδυσης, δ) τεκμηρίωση των θέσεων απασχόλησης, 2. Ο έλεγχος των στοιχείων διενεργείται ετησίως σε τυχαίο δείγμα, το οποίο ανέρχεται σε ποσοστό 10% των επενδυτικών σχεδίων που υποβάλλουν στοιχεία, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, βάσει καταλόγου που καταρτίζεται μέσω του ΠΣΚΕ. Ο κατάλογος μπορεί να τροποποιείται προκειμένου να συμπεριληφθούν επενδυτικά σχέδια, για τα οποία προέκυψαν ενδείξεις για μη τήρηση των μακροχρόνιων υποχρεώσεων τους. Ο έλεγχος διενεργείται κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 16 της παρούσας. 3. Με την απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού της παρ. 3 του άρθρου 22 του ν. 4399/2016 καθορίζεται η διαδικασία, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικά με την παρακολούθηση τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων. Άρθρο 23 Κυρώσεις 1. Σε περιπτώσεις παραβάσεων των περ. β, γ, δ, ε, στ, και ι (για την ενίσχυση μισθολογικού κόστους) της παραγράφου 3 του άρθρου 21 ή εν γένει παραβάσεων των όρων συμβατότητας με το Γ.Α.Κ., ανακαλείται η απόφαση υπαγωγής και ανακτάται με τη διαδικασία είσπραξης δημόσιων εσόδων το σύνολο 206 ///

207 της ενίσχυσης, προσαυξημένο κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από την εκάστοτε καταβολή. Οι σχετικές αποδείξεις καταβολής των ενισχύσεων από το Δημόσιο αποτελούν τίτλο για τη βεβαίωση του χρέους από την αρμόδια Δ.Ο.Υ.. Στις περιπτώσεις που η επιχείρηση αξιοποιεί το κίνητρο της φορολογικής απαλλαγής, επιβάλλεται η κύρωση της ολικής απώλειας του φορολογικού οφέλους και καταβολής του συνόλου τυχόν μη αποδοθέντος φόρου προσαυξημένου κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από το κάθε έτος χρήσης της ωφέλειας. 2. Στις λοιπές περιπτώσεις του άρθρου 21 της παρούσας μπορεί να ανακληθεί η απόφαση υπαγωγής και να ανακτηθεί η ενίσχυση ή να παρακρατηθεί ή ανακτηθεί μέρος αυτής προσαυξημένη κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από την εκάστοτε καταβολή. Στις περιπτώσεις που η επιχείρηση αξιοποιεί το κίνητρο της φορολογικής απαλλαγής, επιβάλλεται η κύρωση της ολικής ή μερικής απώλειας του φορολογικού οφέλους και καταβάλλεται το σύνολο ή μέρος τυχόν μη αποδοθέντος φόρου προσαυξημένου κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από το κάθε έτος χρήσης της ωφέλειας. 3. Σε περίπτωση μη τήρησης των όρων υπαγωγής του άρθρου 12 της παρούσας, το τμήμα της χορηγηθείσας ενίσχυσης με τη μορφή επιχορήγησης μετατρέπεται σε φορολογική απαλλαγή, η ένταση της οποίας παραμένει στο 70% της μέγιστης έντασης ενίσχυσης που προβλέπεται στο άρθρο 11 της παρούσας. Το προβλεπόμενο διάστημα χρήσης της φορολογικής απαλλαγής εκκινεί από το χρόνο πιστοποίησης του 50% του επενδυτικού σχεδίου ή από την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 20 της παρούσας και δεν μετατοπίζεται στο χρόνο διαπίστωσης της σχετικής παράβασης. Τυχόν ποσά επιχορήγησης που έχουν καταβληθεί επιστρέφονται εντόκως. 4. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία ψευδή ή παραπλανητικά στοιχεία ή ότι έχουν αποσιωπηθεί στοιχεία, η γνώση των οποίων θα οδηγούσε στον αποκλεισμό της υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου στις διατάξεις του παρόντος ή θα οδηγούσε στο να υπαχθεί με όρους διαφορετικούς ή σε μη πιστοποίηση της ολοκλήρωσης, η απόφαση υπαγωγής: α. εάν δεν έχει ολοκληρωθεί η επένδυση και έχει δοθεί τμήμα της ενίσχυσης, η απόφαση υπαγωγής ανακαλείται και επιστρέφεται η χορηγηθείσα ενίσχυση, β. εάν έχει ολοκληρωθεί η επένδυση, επιστρέφεται το σύνολο της χορηγηθείσας ενίσχυσης. 5. Οι συνέπειες, που προβλέπονται στις παραγράφους 1, 2 και 3 επέρχονται, εφόσον η διαπίστωση της παράβασης γίνει εντός δεκαετίας από την ημερομηνία δημοσίευσης της περίληψης της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας. 6. Σε περίπτωση μη υποβολής στοιχείων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση ιβ της παραγράφου 3 και στην παράγραφο 4 του άρθρου 21 της παρούσας επιβάλλεται στο φορέα πρόστιμο που μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 0,5% έως 3% της ενίσχυσης, που έχει εγκριθεί, για κάθε έτος μη τήρησης της υποχρέωσης υποβολής στοιχείων, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικότερες περιστάσεις κάθε υπόθεσης. Σε περίπτωση της κατ εξακολούθηση παραβίασης της ως άνω υποχρέωσης διατάσσεται αμέσως έλεγχος κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 16 της παρούσας και επιβάλλονται οι αντίστοιχες κυρώσεις του παρόντος άρθρου. 7. Για την επιβολή των κυρώσεων των παραγράφων 2 και 3 εκτιμώνται οι ειδικότερες περιστάσεις κάθε υπόθεσης και λαμβάνονται υπόψη, κατά περίπτωση, κριτήρια, όπως ιδίως ο χρόνος αθέτησης της υποχρέωσης, το ύψος του ποσοστού συμμετοχής στην εταιρική σύνθεση της εταιρίας, το μέγεθος της ενισχυθείσας επένδυσης που εκμισθώθηκε, το ύψος της αξίας των πάγιων περιουσιακών στοιχείων που έχουν ενισχυθεί και μεταβιβάστηκαν, καθώς και ο βαθμός αναίρεσης της υλοποίησης και λειτουργίας της επένδυσης κατά τους όρους της υπαγωγής. Η επιβολή μερικής επιστροφής της εγκριθείσας ενίσχυσης μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 0,5% και 30%, βάσει των αναφερομένων στο προηγούμενο εδάφιο κριτηρίων. 8. Με την απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού της παρ. 8 του άρθρου 23 του ν. 4399/2016 καθορίζονται οι διαδικασίες ανάκλησης των αποφάσεων υπαγωγής και ανάκτησης ενισχύσεων, ο τρόπος επιβολής προστίμου και είσπραξης του και κάθε άλλο συναφές με την εφαρμογή του παρόντος άρθρου θέμα. 9. Με την κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Οικονομικών της παρ. 9 του άρθρου 23 του ν. 4399/2016 καθορίζεται η διαδικασία και ο τρόπος για την ανάκληση του /// 207

208 φορολογικού οφέλους, την καταβολή των οφειλόμενων φόρων, τον τύπο και το περιεχόμενο της δήλωσης απόδοσης του οφειλόμενου ποσού φόρου, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ Άρθρο 24 Μητρώο Αξιολογητών 1. Οι αξιολογητές των επενδυτικών σχεδίων προέρχονται από το Εθνικό Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών (Ε.Μ.Π.Α.) του π.δ. 33/2011 (Α 83), βάσει ηλεκτρονικής κλήρωσης. 2. Η Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων μεριμνά για την κατάρτιση και επιμόρφωση των αξιολογητών και την περιοδική πιστοποίηση των δεξιοτήτων τους. 3. Για την εξειδίκευση των υποχρεώσεων των αξιολογητών κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και των συνεπειών που επιφέρει η μη συμμόρφωση τους σε αυτές, εκδίδεται Οδηγός Δεοντολογίας Αξιολογητών από τη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων, ο οποίος αναρτάται στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα του αναπτυξιακού νόμου. Άρθρο 25 Μητρώο Ελεγκτών 1. Για την εξυπηρέτηση των αναγκών παρακολούθησης και ελέγχου των επενδυτικών σχεδίων αξιοποιείται το Εθνικό Μητρώο Πιστοποιημένων Ελεγκτών (ΕΜΠΕ) του π.δ. 33/2011 (Α 83). 2. Η Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων μεριμνά για την κατάρτιση και επιμόρφωση των ελεγκτών και την περιοδική πιστοποίηση των δεξιοτήτων τους. 3. Για την εξειδίκευση των υποχρεώσεων των ελεγκτών κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και των συνεπειών που επιφέρει η μη συμμόρφωση τους σε αυτές, εκδίδεται Οδηγός Δεοντολογίας Ελεγκτών από τη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων, ο οποίος αναρτάται στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα του αναπτυξιακού νόμου. Άρθρο 26 Επιτροπή Διαχείρισης Μητρώων και Ελέγχου Διαδικασιών 1. Με την απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού της παρ. 1 του άρθρου 26 του ν. 4399/2016 συστήνεται Επιτροπή Διαχείρισης Μητρώων και Ελέγχου Διαδικασιών. Η επιτροπή είναι πενταμελής και αποτελείται από υπαλλήλους του ως άνω Υπουργείου ή και των Περιφερειών. Η Επιτροπή αυτή ασκεί σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες της παραγράφου 2 του άρθρου 13 τις εξής αρμοδιότητες: α. εξετάζει τις αιτήσεις των υποψήφιων αξιολογητών και ελεγκτών και εισηγείται σχετικά στον αρμόδιο Υπουργό, με απόφαση του οποίου εγγράφονται στα Μητρώα, β. παρακολουθεί τη συμμόρφωση των εγγεγραμμένων στα Μητρώα στις διατάξεις της παρούσας, καθώς και την ορθή εφαρμογή εκ μέρους τους του κανονιστικού πλαισίου, γ. μπορεί να προβαίνει σε συστάσεις προς τους εγγεγραμμένους στα Μητρώα, να επιβάλει την προσωρινή τους παύση, καθώς και να εισηγείται προς τον Υπουργό την οριστική διαγραφή τους, σε περιπτώσεις που διαπιστώνεται πλημμελής ή εκπρόθεσμη εκπλήρωση των καθηκόντων τους, δ. διενεργεί ελέγχους στις εκθέσεις αξιολόγησης ή ελέγχου που υποβάλλουν οι εγγεγραμμένοι στα Μητρώα, ε. συντάσσει Οδηγό Διαχείρισης των δύο Μητρώων, ο οποίος περιλαμβάνει τα σχετικά με τα προσόντα και την αξιολόγηση των εγγεγραμμένων σε αυτά. 2. Η Επιτροπή στο τέλος κάθε έτους υποβάλει έκθεση προς τον Υπουργό Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού για την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών εφαρμογής του αναπτυξιακού νόμου, καθώς και προτάσεις για τη βελτίωση τους. 3. Οι αρμοδιότητες και οι διαδικασίες λειτουργίας της Επιτροπής θα εξειδικευθούν στην απόφαση σύστασης της. 208 ///

209 Άρθρο 27 Γνωμοδοτική Επιτροπή 1. Οι αποφάσεις ανάκλησης και επιστροφής ενισχύσεων, εκτός από αυτές που εκδίδονται κατόπιν αιτήσεων των φορέων των επενδύσεων, καθώς και ο τρόπος συμμόρφωσης προς δικαστικές αποφάσεις και συστάσεις ελεγκτικών οργάνων για επενδυτικά σχέδια που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος, εκδίδονται κατόπιν γνωμοδότησης Γνωμοδοτικών Επιτροπών. Οι Επιτροπές αυτές συνιστώνται και συγκροτούνται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου της παραγράφου 7 του άρθρου 14. Στην απόφαση συγκρότησης ορίζεται η σύνθεση της Επιτροπής, τυχόν ειδικές περιπτώσεις σχετικά με την έκδοση αποφάσεων τροποποιήσεων, ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας επενδύσεων για τις οποίες απαιτείται προηγούμενη γνωμοδότηση, καθώς και κάθε θέμα σχετικό με τον τρόπο λειτουργίας της. Ο αριθμός των μελών της Επιτροπής με δικαίωμα ψήφου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δεκαπέντε (15). Τα μέλη αυτά προέρχονται από στελέχη των φορέων της παραγράφου 2 του άρθρου 13, συναρμόδιων υπουργείων και εποπτευόμενων φορέων, με εμπειρία σε θέματα της παρούσας απόφασης και του ν. 4399/2016, καθώς και από εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων και ειδικούς σε θέματα επενδύσεων και η θητεία τους ορίζεται διετής. Άρθρο 28 Έναρξη ισχύος Η ισχύς της παρούσας απόφασης αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αθήνα, 14 Δεκεμβρίου 2017 Ο Υπουργός ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Ο Αναπληρωτής Υπουργός ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΧΑΡΙΤΣΗΣ Αριθμ /2018 Δεύτερη (2η) προκήρυξη καθεστώτος ενισχύσεων «Νέες ανεξάρτητες ΜΜΕ» του αναπτυξιακού νόμου 4399/2016 Αριθμ /03/2018 (ΦΕΚ Β' 1272/ ) Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις του ν.4399/2016 «Θεσμικό πλαίσιο για τη σύσταση καθεστώτων Ενισχύσεων Ιδιωτικών Επενδύσεων για την περιφερειακή και οικονομική ανάπτυξη της χώρας - Σύσταση Αναπτυξιακού Συμβουλίου και άλλες διατάξεις» (Α'117), όπως ισχύουν, και ιδίως των άρθρων 29 και αυτού. 2. Τις διατάξεις του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού 651/2014 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 17ης Ιουνίου 2014 για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά κατ' εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης (EE L 187 της , σ ), όπως ισχύει. 3. Τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 702/2014 της Επιτροπής της 25ης Ιουνίου 2014 για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων στους τομείς της γεωργίας και δασοκομίας και σε αγροτικές περιοχές συμβιβάσιμων με την εσωτερική αγορά κατ' εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ειδικότερα το άρθρο 14 αυτού (EE L 193 της , σ. 1-75). /// 209

210 4. Την κοινή υπουργική απόφαση / (Β' 4122) «Καθορισμός των ειδών επενδυτικών σχεδίων του τομέα πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), που μπορούν να υπαχθούν σε καθεστώτα ενισχύσεων του ν. 4399/2016 και των προδιαγραφών, πρόσθετων όρων, περιορισμών και προϋποθέσεων, καθώς και κάθε σχετικού θέματος για την παροχή των ενισχύσεων σε επενδυτικά σχέδια του τομέα αυτού.» 5. Την κοινή υπουργική απόφαση / (Β' 3410) «Καθορισμός ειδικών όρων, προϋποθέσεων, προδιαγραφών και περιορισμών για την υπαγωγή σε καθεστώτα ενισχύσεων του ν. 4399/2016 (Α' 117), επενδυτικών σχεδίων του τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, όπως αυτός ορίζεται στο σημείο 10 του άρθρου 2 του καν. (ΕΕ) αριθμ. 651/2014 της επιτροπής, αποκλειστικά στις περιπτώσεις στις οποίες η ενίσχυση του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με βάση τις επιλέξιμες δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου», όπως τροποποιήθηκε με την υπ'αριθ / (Β' 4122) και ισχύει. 6. Την υπ' αριθ / (Β' 922) κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Τουρισμού «Καθορισμός του είδους και της έκτασης των επενδυτικών έργων που περιλαμβάνονται στις επενδύσεις εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής των εγκαταστάσεων και εξοπλισμού των ξενοδοχειακών μονάδων στις διατάξεις του ν.1892/1990». 7. Το άρθρο 90 του «Κώδικα για την Κυβέρνηση και κυβερνητικά όργανα» που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του π.δ. 63/2005 (Α'98). 8. Τις διατάξεις του π.δ. 147/2017 «Οργανισμός του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης» (Α'192), όπως ισχύει. 9. Τις διατάξεις του π.δ. 123/2016 «Ανασύσταση και μετονομασία του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ανασύσταση του Υπουργείου Τουρισμού, σύσταση Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, μετονομασία Υπουργείων Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων» (Α'208). 10. Τις διατάξεις του π.δ. 125/2016 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α'210). 11. Το π.δ. 22/2018 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτή Υπουργού και Υφυπουργών» (Α'37). 12. Την απόφαση του Πρωθυπουργού με αρ. Y197/ «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, Αλέξανδρο Χαρίτση» (ΦΕΚ Β' 3722), όπως τροποποιήθηκε με τις αποφάσεις με αρ. Υ226/ (Β'4233) και με την αρ. Υ12/ (Β' 978) και ισχύει. 13. Την υπ' αριθμ. Υ173 (ΦΕΚ 3610/Β'/ ) απόφαση του Πρωθυπουργού «Σύσταση θέσεων Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών». 14. Την κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών με αρ / (B' 4124) «Καθορισμός του ποσού, κατά είδος ενισχύσεων, για τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων του αναπτυξιακού νόμου 4399/2016 «Γενική Επιχειρηματικότητα», «Νέες ανεξάρτητες ΜΜΕ», «Ενισχύσεις μηχανολογικού εξοπλισμού» και «Επενδύσεις μείζονος μεγέθους» του έτους 2017». 15. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, 210 ///

211 αποφασίζουμε: THN ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ «ΝΕΕΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΜΜΕ» TOY ΝΟΜΟΥ 4399/2016 Άρθρο 1 Σκοπός-Διάρκεια καθεστώτος Νέες ανεξάρτητες ΜΜΕ: Στόχος του καθεστώτος είναι η παροχή ενός πλήρους πλαισίου κινήτρων με βασικό στόχο τη δημιουργία νέων ανεξάρτητων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών σε νεοσύστατες ή σε υπό ίδρυση ανεξάρτητες ΜΜΕ που προτίθενται να πραγματοποιήσουν αρχική επένδυση σε κάποιον από τους επιλέξιμους κλάδους του νόμου. Η ημερομηνία έναρξης της υποβολής αιτήσεων υπαγωγής επενδυτικών σχεδίων στο παρόν καθεστώς είναι η 4η Απριλίου Ημερομηνία λήξης του κύκλου υποβολών ορίζεται η 30η Ιουνίου Ο συνολικός προϋπολογισμός του παρόντος καθεστώτος ανέρχεται σε εκατόν πενήντα εκατομμύρια ( ) ευρώ, εκ των οποίων τα εκατόν είκοσι εκατομμύρια ( ) ευρώ που αφορούν τα είδη ενίσχυσης της επιχορήγησης, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης και της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης προέρχονται από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων και τα τριάντα εκατομμύρια ( ) ευρώ αφορούν το είδος ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής. Άρθρο 2 Ορισμοί Για τους σκοπούς της παρούσας προκήρυξης, εκτός από τους ορισμούς που περιλαμβάνονται σε αυτήν, ισχύουν και οι ορισμοί του άρθρου 2 του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού, όπως ισχύει (Γ.Α.Κ. - Κανονισμός 651/2014 της Επιτροπής). Άρθρο 3 Εφαρμοστέο δίκαιο 1. Οι ενισχύσεις του παρόντος καθεστώτος χορηγούνται με την επιφύλαξη των διατάξεων του Γ.Α.Κ. Οι διατάξεις του ως άνω Κανονισμού εφαρμόζονται για όλα τα θέματα τα οποία δεν ρυθμίζονται ρητά στο παρόν καθεστώς. 2. Στις ενισχύσεις του παρόντος για τις οποίες αξιοποιούνται και πόροι των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων, έχουν εφαρμογή οι πρόσθετοι όροι και προϋποθέσεις του ενωσιακού και εθνικού δικαίου που διέπουν τις ενισχύσεις αυτές. Άρθρο 4 Γενικοί κανόνες χορήγησης των ενισχύσεων Στο καθεστώς ενισχύσεων του παρόντος εφαρμόζονται οι παρακάτω γενικοί κανόνες: 1. Ενιαίο Επενδυτικό Σχέδιο (άρθρο 14 παρ. 13 εδ. α' Γ.Α.Κ.) Για την εφαρμογή του παρόντος καθεστώτος ενισχύσεων θεωρείται ότι αποτελεί ενιαίο επενδυτικό σχέδιο και κάθε αρχική επένδυση του ίδιου δικαιούχου (σε επίπεδο ομίλου) περιλαμβανομένων και των συνδεδεμένων ή συνεργαζόμενων επιχειρήσεων, η οποία αρχίζει εντός τριών (3) ετών από την ημερομηνία έναρξης των εργασιών για άλλη ενισχυόμενη επένδυση στην ίδια Περιφερειακή Ενότητα (Nuts 3) του Κανονισμού (ΕΚ) 1059/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 154). Ως ημερομηνία έναρξης εργασιών του πρώτου επενδυτικού σχεδίου νοείται η πραγματική ημερομηνία έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου. Όταν το ενιαίο επενδυτικό σχέδιο αποτελεί μεγάλο επενδυτικό σχέδιο (επιλέξιμο κόστος άνω των ) το συνολικό ποσό της ενίσχυσης για το ενιαίο έργο δεν μπορεί να υπερβαίνει το προσαρμοσμένο ποσό ενίσχυσης για μεγάλα επενδυτικά σχέδια, όπως αυτά ορίζονται στην περ. δ της παρ. 1 του άρθρου Κανόνες σώρευσης α. Επενδυτικά σχέδια που ενισχύονται βάσει των καθεστώτων του παρόντος δεν επιτρέπεται να υπαχθούν σε άλλο καθεστώς κρατικών ενισχύσεων ή καθεστώς «ήσσονος σημασίας» (de minimis). β. Για να εξακριβωθεί η τήρηση των ορίων στις μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης και στα μέγιστα ποσά ενίσχυσης που προβλέπονται στο Γ.Α.Κ. για το παρόν καθεστώς λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ποσό των /// 211

212 ενισχύσεων που χορηγούνται κατά περίπτωση στο ενισχυόμενο επενδυτικό σχέδιο και στην επιχείρηση και ελέγχεται η περίπτωση τεχνητής κατάτμησής του (άρθρα 4 παρ. 2 και 8 παρ. 1 Γ.Α.Κ.). γ. Σε περιπτώσεις συνδυασμού των ενισχύσεων του παρόντος με ενωσιακή χρηματοδότηση, η οποία υπόκειται σε κεντρική διαχείριση από τα θεσμικά όργανα, τους οργανισμούς, τις κοινές επιχειρήσεις ή άλλους φορείς της Ένωσης και δεν τελεί υπό τον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο του Κράτους, ισχύουν τα οριζόμενα στο άρθρο 8 παρ. 2 Γ.Α.Κ.. 3. Αρχή «Deggendorf» Στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος δεν μπορούν να υπαχθούν σχέδια φορέων για τους οποίους εκκρεμεί διαδικασία ανάκτησης ενισχύσεων κατόπιν προηγούμενης απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία οι ενισχύσεις αυτές έχουν κηρυχθεί παράνομες και ασυμβίβαστες προς την εσωτερική αγορά (άρθρο 1 παρ. 4 περιπτώσεις α' και β' Γ.Α.Κ.). Κάθε επενδυτής, κατά την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στον παρόντα νόμο, οφείλει να δηλώνει ότι δεν έχει λάβει οποιαδήποτε κρατική ενίσχυση σε βάρος της οποίας έχει κινηθεί η διαδικασία του προηγούμενου εδαφίου. 4. Χαρακτήρας κινήτρου Οι ενισχύσεις των καθεστώτων του παρόντος λειτουργούν ως κίνητρο, με την έννοια του άρθρου 6 Γ.Α.Κ., για την περαιτέρω ανάπτυξη δραστηριοτήτων ή έργων και δεν παρέχονται για δραστηριότητες, τις οποίες θα ανέπτυσσε ούτως ή άλλως ο δικαιούχος, ακόμη και αν δεν του είχε χορηγηθεί η ενίσχυση. Οι ενισχύσεις έχουν χαρακτήρα κινήτρου, μόνο εφόσον ο δικαιούχος έχει υποβάλει γραπτή αίτηση υπαγωγής σε καθεστώς ενίσχυσης πριν από την έναρξη των εργασιών του επενδυτικού σχεδίου. Έναρξη των εργασιών είναι το πρώτο χρονικά σημείο μεταξύ είτε της έναρξης των κατασκευαστικών εργασιών που αφορούν την επένδυση είτε της πρώτης νομικά δεσμευτικής ανάληψης υποχρέωσης για την παραγγελία εξοπλισμού ή άλλης ανάληψης υποχρέωσης που καθιστά μη αναστρέψιμη την επένδυση. Η αγορά γης και οι προπαρασκευαστικές εργασίες, όπως η λήψη αδειών και η εκπόνηση μελετών σκοπιμότητας, δεν θεωρούνται έναρξη των εργασιών. Για τις εξαγορές, ως έναρξη των εργασιών νοείται η στιγμή απόκτησης των στοιχείων ενεργητικού που συνδέονται άμεσα με την αποκτηθείσα εγκατάσταση (άρθρο 2 στοιχείο 23 Γ.Α.Κ.). Η έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής έχει ως αποτέλεσμα την απόρριψη της αίτησης για το σύνολο του επενδυτικού σχεδίου. 5. Κανόνας μη διάκρισης και της προσβασιμότητας ατόμων με αναπηρία. Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στα καθεστώτα ενίσχυσης του παρόντος οφείλουν να διασφαλίζουν τις απαραίτητες συνθήκες, ώστε να μη δημιουργούνται διακρίσεις σε βάρος ευπαθών ομάδων, ιδίως ως προς την προσβασιμότητα σε υποδομές, υπηρεσίες και αγαθά. Η αντιμετώπιση των διακρίσεων σε βάρος ευπαθών ομάδων διασφαλίζεται εφόσον το επενδυτικό σχέδιο περιλαμβάνει διακριτές επιλέξιμες δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενεργητικού που έχουν στόχο τη διασφάλιση της προσβασιμότητας/προσπελασιμότητας στα άτομα με αναπηρία ή/και αναλύεται σε ειδικό εδάφιο της οικονομοτεχνικής μελέτης ο τρόπος με τον οποίο διασφαλίζεται από το σχεδιασμό του έργου η παραπάνω προϋπόθεση. Άρθρο 5 Όροι και προϋποθέσεις υπαγωγής 1. Συμμετοχή φορέα στο κόστος του επενδυτικού σχεδίου Η συμμετοχή του φορέα στο συνολικό επιλέξιμο κόστος του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να γίνει είτε μέσω ιδίων κεφαλαίων είτε με εξωτερική χρηματοδότηση, με την προϋπόθεση ότι το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) αυτού δεν περιέχει καμία κρατική ενίσχυση, δημόσια στήριξη ή παροχή (άρθρο 14 παρ. 14 Γ.Α.Κ.). Η συμμετοχή του φορέα στο ενισχυόμενο κόστος συμβατικής επένδυσης υπολογίζεται στο σύνολο των ενισχυόμενων δαπανών αυτού, αφού αφαιρεθεί το ποσό της αιτούμενης επιχορήγησης εφόσον προβλέπεται στο χρηματοδοτικό σχήμα, και μπορεί να καλύπτεται με τους ακόλουθους τρόπους: Α. Κάλυψη του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου ή τμήματος αυτού με ίδια κεφάλαια: 212 ///

213 α. με αύξηση του μετοχικού ή εταιρικού κεφαλαίου του φορέα της επενδυτικού σχεδίου από νέες εισφορές σε μετρητά των εταίρων. Η αύξηση του κεφαλαίου υφιστάμενων επιχειρήσεων μπορεί να γίνεται και πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής, υπό την προϋπόθεση ότι πραγματοποιήθηκε μέσα στους τελευταίους δώδεκα μήνες ή στους είκοσι τέσσερις μήνες προκειμένου για εταιρείες που είναι εισηγμένες σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά. Στην περίπτωση αυτή, η αύξηση έχει ως αποκλειστικό σκοπό την χρησιμοποίηση του νέου κεφαλαίου ως ίδια συμμετοχή στη συγκεκριμένη επένδυση βάσει της σχετικής απόφασης των εταίρων ή της Γενικής Συνέλευσης τους κατά περίπτωση, και υπό την προϋπόθεση ότι, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου, το κεφάλαιο αυτό αποδεδειγμένα υφίσταται με τη μορφή διαθεσίμων της εταιρείας και δεν έχει αναλωθεί. β. με αύξηση του μετοχικού ή εταιρικού κεφαλαίου του φορέα του επενδυτικού σχεδίου με κεφαλαιοποίηση υφιστάμενων φορολογηθέντων αποθεματικών και κερδών εις νέον. Το προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζεται υπό τις εξής προϋποθέσεις: i) κατά την αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου διαπιστώνεται η επάρκεια της ρευστότητας της επιχείρησης (κυκλοφορούν ενεργητικό μείον βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις), μετά την αφαίρεση του ποσού των διαθεσίμων της, που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη της συμμετοχής του φορέα με ίδια κεφάλαια, ii) τα φορολογηθέντα αποθεματικά έχουν σχηματισθεί από πραγματοποιηθέντα έσοδα του φορέα της επένδυσης βάσει διατάξεων οι οποίες δεν εμπεριέχουν όρους σχηματισμού και χρήσης τους που να αντιτίθενται στους κανόνες χορήγησης ενισχύσεων και δεν έχουν δεσμευθεί για να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς. γ. με την ανάλωση υφιστάμενων φορολογηθέντων αποθεματικών και κερδών εις νέον, τα οποία στην περίπτωση αυτή δεσμεύονται σε ειδικό λογαριασμό και δεν μπορούν να διανεμηθούν πριν την παρέλευση επτά ετών προκειμένου για μεγάλες επιχειρήσεις, ή πέντε ετών, προκειμένου για μεσαίες επιχειρήσεις ή τριών ετών, προκειμένου για μικρές ή πολύ μικρές, από την ημερομηνία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου και την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. Το προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζεται υπό τις εξής προϋποθέσεις: i) κατά την αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου διαπιστώνεται η επάρκεια της ρευστότητας της επιχείρησης (κυκλοφορούν ενεργητικό μείον βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις), μετά την αφαίρεση του ποσού των διαθεσίμων της, που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη της συμμετοχής του φορέα με ίδια κεφάλαια, ii) τα φορολογηθέντα αποθεματικά έχουν σχηματισθεί από πραγματοποιηθέντα έσοδα του φορέα της επένδυσης βάσει διατάξεων οι οποίες δεν εμπεριέχουν όρους σχηματισμού και χρήσης τους που να αντιτίθενται στους κανόνες χορήγησης ενισχύσεων και δεν έχουν δεσμευθεί για να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς, δ. με εκποίηση στοιχείων ενεργητικού της επιχείρησης (που αφορούν αποκλειστικά γήπεδα, κτίρια, και μηχανολογικό εξοπλισμό,) με απόδειξη της δυνατότητας πώλησης. Στην περίπτωση αυτή, το ποσό που δύναται να ληφθεί υπόψη για την κάλυψη των ιδίων κεφαλαίων ορίζεται ανά περίπτωση ως εξής: i. Στην περίπτωση γηπέδου ή κτηρίου, το ποσό της αντικειμενικής του αξίας. ii. Στην περίπτωση μηχανημάτων το ποσό της εκτίμησης ανεξάρτητου πιστοποιημένου εκτιμητή. Β. Κάλυψη του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου ή τμήματος αυτού με εξωτερική χρηματοδότηση: α. με τραπεζικό δάνειο ή δάνειο από άλλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς ή ομολογιακό δάνειο εκδιδόμενο με δημόσια ή μη εγγραφή, τριετούς τουλάχιστον διάρκειας, αποκλειόμενης της μορφής του αλληλόχρεου λογαριασμού. Σύμφωνα με ρητή πρόβλεψη της σχετικής δανειακής σύμβασης, το ως άνω δάνειο συνάπτεται αποκλειστικά για την πραγματοποίηση του επενδυτικού σχεδίου. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση που στις εξασφαλίσεις του δανείου εμπεριέχεται ενεχυρίαση μετρητών και ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου αιτείται τη χρηματοδότηση τμήματος του επενδυτικού σχεδίου και με ίδια κεφάλαια, προκειμένου να αποδεικνύεται η επάρκεια των τελευταίων, αυτά θα πρέπει να υπερβαίνουν το απαιτούμενο ποσό τουλάχιστον κατά το ποσό της ενεχυρίασης. Στο Παράρτημα 1 ορίζονται τα αποδεκτά δικαιολογητικά τεκμηρίωσης της δυνατότητας κάλυψης του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου από το φορέα του επενδυτικού σχεδίου. Για την περίπτωση που στο επενδυτικό σχέδιο παρέχεται επιδότηση μισθολογικού κόστους επί των δαπανών της δημιουργούμενης απασχόλησης, η κάλυψη του μη ενισχυόμενου τμήματος αυτών μπορεί να γίνεται με ίδια κεφάλαια ή με εξωτερική χρηματοδότηση που δεν περιορίζονται στους ανωτέρω περιγραφόμενους τρόπους των περιπτώσεων Α και Β. 2. Ελάχιστο ύψος επενδυτικών σχεδίων Το ελάχιστο επιλέξιμο ύψος της επένδυσης για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων στο παρόν καθεστώς ενίσχυσης ορίζεται με βάση το μέγεθος του φορέα, ήτοι: /// 213

214 α. για μεσαίες επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς στο ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων ( ) ευρώ, β. για μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων ( ) ευρώ, γ. για πολύ μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των εκατό χιλιάδων ( ) ευρώ, δ. για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) του ν. 4430/2016 (Α'205), καθώς και τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς (ΑΣ), τις Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ) και τις Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του ν. 4384/2016 (Α' 78) στο ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ. Για τις ανάγκες του παρόντος καθεστώτος, το μέγεθος του φορέα του επενδυτικού σχεδίου προσδιορίζεται με βάση την εταιρική σύνθεση που δηλώνεται ότι αυτός θα έχει κατά το χρόνο έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου όπως προσδιορίζεται στην παρ. 4 του άρθρου 4 της παρούσας, και όχι με βάση την εταιρική σύνθεση του χρόνου υποβολής της αίτησης υπαγωγής. Για το λόγο αυτό ο φορέας θα πρέπει να προσδιορίσει τυχόν συνδεδεμένες ή συνεργαζόμενες επιχειρήσεις με βάση την εταιρική σύνθεση όπως θα ισχύει κατά το χρόνο έναρξης εργασιών και να υποβάλει τα σχετικά δικαιολογητικά τεκμηρίωσης (οικονομικά στοιχεία και τις υφιστάμενες θέσεις απασχόλησης αυτών για τα δύο τελευταία έτη πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής). 3. Περιεχόμενο επενδυτικού σχεδίου - Χαρακτήρας αρχικής επένδυσης Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων, θα πρέπει να έχουν το χαρακτήρα αρχικής επένδυσης (άρθρο 2 στοιχείο 49 Γ.Α.Κ.) και συγκεκριμένα να πληρούν μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α. Δημιουργία νέας μονάδας. β. Επέκταση της δυναμικότητας υφιστάμενης μονάδας. Η πρόσθετη δυναμικότητα της μονάδας λόγω του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να γίνει αποδεκτή μόνον εφόσον η υφιστάμενη δυναμικότητα της μονάδας μπορεί να πιστοποιηθεί από επίσημα στοιχεία τεκμηρίωσης. γ. Διαφοροποίηση της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν, με τον όρο ότι οι επιλέξιμες δαπάνες υπερβαίνουν τουλάχιστον κατά 200% τη λογιστική αξία των στοιχείων ενεργητικού που χρησιμοποιούνται εκ νέου, όπως έχει καταγραφεί στο οικονομικό έτος που προηγείται της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου. Σε περίπτωση που ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου δεν έχει κατά την υποβολή της αίτησης υπαγωγής μία τουλάχιστον κλεισμένη διαχειριστική χρήση ή που στα υποβληθέντα οικονομικά στοιχεία δεν αποτυπώνεται η παραπάνω προϋπόθεση, τεκμαίρεται η μη πλήρωση του σχετικού κριτηρίου. δ. Θεμελιώδη αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής διαδικασίας υφιστάμενης μονάδας. ε. Απόκτηση του συνόλου στοιχείων ενεργητικού, που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει και η οποία αγοράζεται από επενδυτή που δεν σχετίζεται με τον πωλητή και αποκλείει την απλή εξαγορά των μετοχών μιας επιχείρησης. Άρθρο 6 Δικαιούχοι υπαγόμενων επενδυτικών σχεδίων 1. Δικαιούχοι των ενισχύσεων του παρόντος καθεστώτος ενισχύσεων είναι οι επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες ή έχουν υποκατάστημα στην ελληνική επικράτεια κατά τη χρονική στιγμή έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου και έχουν μία από τις ακόλουθες μορφές: α. ατομική επιχείρηση, β. εμπορική εταιρεία, γ. συνεταιρισμός, δ. Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) του 4430/2016 (Ά 2015)), Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του ν. 4384/2016 (Α' 78), ε. υπό ίδρυση ή υπό συγχώνευση εταιρείες, με την υποχρέωση να έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες δημοσιότητας πριν από την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου, στ. επιχειρήσεις που λειτουργούν με τη μορφή κοινοπραξίας με την προϋπόθεση καταχώρισής τους στο ΓΕΜΗ, ζ. δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις και θυγατρικές τους, εφόσον: αα. δεν τους έχει ανατεθεί η εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού, ββ. δεν έχει ανατεθεί από το κράτος αποκλειστικά σε αυτούς η προσφορά υπηρεσιών, γγ. δεν επιχορηγείται η λειτουργία τους με δημόσιους πόρους για το διάστημα τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων του άρθρου 21. Ειδικότερα, δικαιούχοι των ενισχύσεων του παρόντος καθεστώτος ενισχύσεων είναι οι Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ) που πληρούν σωρευτικά τα παρακάτω κριτήρια: 214 ///

215 α) Είναι νέες. Για τις ανάγκες του παρόντος «Νέες ΜΜΕ» λογίζονται οι υπό σύσταση ή νεοσύστατες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εφόσον κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής δεν έχει παρέλθει επταετία από την ημερομηνία ίδρυσης που αναφέρεται στην καταχώρισή τους στο Γ.Ε.Μ.Η. ή στο οικείο μητρώο και δεν έχουν συσταθεί μέσω συγχώνευσης, εκτός εάν η καθεμία από τις συγχωνευθείσες εμπίπτει στον περιορισμό της επταετίας. Δεν χαρακτηρίζονται ως «Νέες ΜΜΕ», οι ΜΜΕ του προηγούμενου εδαφίου, οι οποίες ελέγχονται από μετόχους επιχειρήσεων που διέκοψαν τη λειτουργία τους κατά το προηγούμενο δωδεκάμηνο, εφόσον δραστηριοποιούνται στην ίδια ή σε όμορες αγορές, β) δεν είναι συνεργαζόμενες ή συνδεδεμένες επιχειρήσεις και επιπλέον δεν συνδέονται μέσω φυσικών προσώπων με μεγάλη επιχείρηση, ανεξαρτήτως αγοράς στην οποία δραστηριοποιούνται. Στις ομάδες φυσικών προσώπων που ενεργούν από κοινού, προσμετρώνται επίσης και οι συγγενείς α', β' βαθμού και οι σύζυγοι αυτών. Δικαιούχοι για το παρόν καθεστώς είναι, επιπλέον, οι νέες ΜΜΕ στην εταιρική σύνθεση των οποίων μετέχουν και φυσικά πρόσωπα που διατηρούν μικρή ατομική επιχείρηση, εφόσον η τελευταία δεν είναι συνδεδεμένη ή συνεργαζόμενη με άλλες επιχειρήσεις. Κατά την έννοια του άρθρου 3 του Παραρτήματος I του Γ.Α.Κ. «ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΜΕ»: (α) «Συνεργαζόμενες επιχειρήσεις» είναι όλες οι επιχειρήσεις που δεν χαρακτηρίζονται ως συνδεδεμένες κατά την έννοια της παραγράφου 3 και μεταξύ των οποίων υπάρχει η ακόλουθη σχέση: μια επιχείρηση (ανάντη επιχείρηση) κατέχει, μόνη ή από κοινού με μία ή περισσότερες συνδεδεμένες επιχειρήσεις κατά την έννοια της παραγράφου 3, το 25 % ή περισσότερο του κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου μιας άλλης επιχείρησης (κατάντη επιχείρησης). Ωστόσο, μια επιχείρηση μπορεί να χαρακτηριστεί ως ανεξάρτητη, μη έχουσα δηλαδή συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, ακόμη και εάν το όριο του 25 % καλύπτεται ή υπερκαλύπτεται, εφόσον το ποσοστό αυτό ελέγχεται από τις ακόλουθες κατηγορίες επενδυτών και υπό την προϋπόθεση ότι αυτοί δεν είναι, μεμονωμένα ή από κοινού, συνδεδεμένοι κατά την έννοια της παραγράφου 3 με την εν λόγω επιχείρηση: α) δημόσιες εταιρείες συμμετοχών, εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου, φυσικά πρόσωπα ή ομάδες φυσικών προσώπων που ασκούν συστηματικά δραστηριότητες σε επενδύσεις επιχειρηματικού κεφαλαίου και επενδύουν ίδια κεφάλαια σε μη εισηγμένες στο χρηματιστήριο επιχειρήσεις (business angels), εφόσον το σύνολο της επένδυσης αυτής σε μία επιχείρηση δεν υπερβαίνει τα ευρώ β) πανεπιστήμια ή ερευνητικά κέντρα μη κερδοσκοπικού σκοπού γ) θεσμικοί επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων των ταμείων περιφερειακής ανάπτυξης δ) αυτόνομες τοπικές αρχές με ετήσιο προϋπολογισμό μικρότερο από 10 εκατ. ευρώ και με λιγότερους από κατοίκους. Συνδεδεμένες επιχειρήσεις» είναι οι επιχειρήσεις που διατηρούν μεταξύ τους μία από τις ακόλουθες σχέσεις: α) μια επιχείρηση κατέχει την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου των μετόχων ή των εταίρων άλλης επιχείρησης β) μια επιχείρηση έχει το δικαίωμα να διορίζει ή να παύει την πλειοψηφία των μελών του διοικητικού, διαχειριστικού ή εποπτικού οργάνου άλλης επιχείρησης γ) μια επιχείρηση έχει το δικαίωμα να ασκεί κυριαρχική επιρροή σε άλλη επιχείρηση βάσει σύμβασης που έχει συνάψει με αυτήν ή δυνάμει ρήτρας του καταστατικού της τελευταίας δ) μια επιχείρηση που είναι μέτοχος ή εταίρος άλλης επιχείρησης ελέγχει μόνη της, βάσει συμφωνίας που έχει συνάψει με άλλους μετόχους ή εταίρους της εν λόγω επιχείρησης, την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου των μετόχων ή των εταίρων αυτής της επιχείρησης. Τεκμαίρεται ότι δεν υπάρχει κυριαρχική επιρροή, εφόσον οι επενδυτές που αναφέρονται στην παράγραφο 2 δεύτερο εδάφιο δεν υπεισέρχονται άμεσα ή έμμεσα στη διαχείριση της εξεταζόμενης επιχείρησης, με την επιφύλαξη των δικαιωμάτων που έχουν με την ιδιότητά τους ως μετόχων ή εταίρων. Συνδεδεμένες θεωρούνται επίσης οι επιχειρήσεις που διατηρούν μια από τις σχέσεις που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο μέσω μιας ή περισσότερων άλλων επιχειρήσεων ή μέσω οποιουδήποτε από τους επενδυτές που αναφέρονται στην παράγραφο 2. Οι επιχειρήσεις που διατηρούν μια από τις εν λόγω σχέσεις μέσω φυσικού προσώπου ή ομάδας φυσικών προσώπων που ενεργούν από κοινού θεωρούνται επίσης συνδεδεμένες επιχειρήσεις, εφόσον ασκούν το σύνολο ή τμήμα των δραστηριοτήτων τους στην ίδια αγορά ή σε όμορες αγορές. Ως «όμορη αγορά» νοείται η αγορά προϊόντος ή υπηρεσίας που βρίσκεται αμέσως ανάντη ή κατάντη της σχετικής αγοράς. 2. Οι επιχειρήσεις, των οποίων το επιλέξιμο ύψος των επενδυτικών σχεδίων υπερβαίνει τις πεντακόσιες χιλιάδες ( ) ευρώ και υπάγονται στα καθεστώτα ενίσχυσης του παρόντος, υποχρεούνται να λάβουν /// 215

216 τη νομική μορφή εμπορικής εταιρείας ή συνεταιρισμού πριν από την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου. 3. Δεν θεωρούνται δικαιούχοι και εξαιρούνται από τις ενισχύσεις του παρόντος καθεστώτος: α) οι προβληματικές επιχειρήσεις, όπως ορίζονται στην παράγραφο 18 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ. (άρθρο 1 παρ. 4 περίπτωση γ' Γ.Α.Κ.), β) επιχειρήσεις, οι οποίες κατά τα δύο έτη που προηγούνται της αίτησης για ενίσχυση, έχουν προβεί σε μετεγκατάσταση στην επιχειρηματική εγκατάσταση στην οποία θα πραγματοποιηθεί η αρχική επένδυση για την οποία ζητείται ενίσχυση, ή που κατά την υποβολή της αίτησής τους για ενίσχυση, δεν δεσμεύονται ότι δεν θα το πράξουν εντός περιόδου δύο (2) ετών μετά την ολοκλήρωση της αρχικής επένδυσης για την οποία ζητείται η ενίσχυση (άρθρο 14 παρ. 16 Γ.Α.Κ.). Ως «μετεγκατάσταση» ορίζεται η μεταφορά της ίδιας ή παρεμφερούς δραστηριότητας ή μέρους αυτής από επιχειρηματική εγκατάσταση στο έδαφος συμβαλλόμενου μέρους της συμφωνίας ΕΟΧ (αρχική εγκατάσταση) σε επιχειρηματική εγκατάσταση στην οποία πραγματοποιείται η ενισχυόμενη επένδυση στο έδαφος άλλου συμβαλλόμενου μέρους της συμφωνίας ΕΟΧ (ενισχυόμενη εγκατάσταση). Μεταφορά υπάρχει όταν το προϊόν ή η υπηρεσία στην αρχική και στην ενισχυόμενη εγκατάσταση εξυπηρετεί, τουλάχιστον εν μέρει, τον ίδιο σκοπό και καλύπτει τις απαιτήσεις ή τις ανάγκες του ίδιου τύπου πελατών και χάνονται θέσεις εργασίας στην ίδια ή παρεμφερή δραστηριότητα σε μία από τις αρχικές εγκαταστάσεις του δικαιούχου στον ΕΟΧ (σημείο 61α του άρθρου 2 του τροποποιημένου Γ.Α.Κ.)». γ) Επιχειρήσεις που υλοποιούν επενδυτικά σχέδια που πραγματοποιούνται με πρωτοβουλία και για λογαριασμό του Δημοσίου, βάσει σχετικής σύμβασης εκτέλεσης έργου, παραχώρησης ή παροχής υπηρεσιών. Άρθρο 7 Υπαγόμενα και εξαιρούμενα επενδυτικά σχέδια 1. Στο καθεστώς ενισχύσεων του παρόντος υπάγονται επενδυτικά σχέδια όλων των τομέων της οικονομίας, με την επιφύλαξη των επόμενων παραγράφων. 2. Δεν υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος νόμου επενδυτικά σχέδια: Α. Σύμφωνα με την περίπτωση α' του άρθρου 13 του Γ.Α.Κ. κατά κατηγορία: αα. στον τομέα του χάλυβα, όπως ορίζεται στο στοιχείο 43 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ., κατά κατηγορία, ββ. στον τομέα των συνθετικών ινών, όπως ορίζεται στο στοιχείο 44 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ., κατά κατηγορία, γγ. στον τομέα του άνθρακα, όπως ο άνθρακας ορίζεται στο στοιχείο 13 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ., σχετικά με κρατικές ενισχύσεις προς τη βιομηχανία άνθρακα, δδ. στον τομέα της ναυπηγίας, εε. στον τομέα παραγωγής, διανομής και υποδομών ενέργειας, στστ. στον τομέα μεταφορών (και η συναφής υποδομή), όπως ορίζεται στο στοιχείο 45 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ., κατά κατηγορία. Β. Με βάση την «Εθνική Ονοματολογία Οικονομικών Δραστηριοτήτων - Κωδικοί Αριθμοί Δραστηριότητας 2008» [υπουργική απόφαση /1954/ΔΜ/2008 (Β' 2149) και Εγκ./ ΠΟΛ.1133/ ],: 02-Δασοκομία και υλοτομία -05- (Εξόρυξη άνθρακα και λιγνίτη) έως και -09- (Υποστηρικτικές δραστηριότητες εξόρυξης) Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού εκτός των υπηρεσιών αφαλάτωσης θαλασσινού νερού αποκλειστικά με χρήση ΑΠΕ Κατασκευές κτηρίων Έργα πολιτικού μηχανικού Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσικλετών Χονδρικό εμπόριο Λιανικό εμπόριο. -49-Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών -52- Αποθήκευση και υποστηρικτικές προς τη μεταφορά δραστηριότητες, με την επιφύλαξη της περίπτωσης α' της παραγράφου Ταχυδρομικές και ταχυμεταφορικές δραστηριότητες. 216 ///

217 -55- Καταλύματα, με την επιφύλαξη της περίπτωσης β' της παραγράφου Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης Δραστηριότητες προγραμματισμού και ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών Δραστηριότητες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών Ασφαλιστικά, αντασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία Δραστηριότητες συναφείς προς τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τις ασφαλιστικές δραστηριότητες Διαχείριση ακίνητης περιουσίας Νομικές και λογιστικές δραστηριότητες Δραστηριότητες κεντρικών γραφείων - δραστηριότητες παροχής συμβουλών διαχείρισης Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες μηχανικών - τεχνικές δοκιμές και αναλύσεις Επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη Διαφήμιση και έρευνα αγοράς Κτηνιατρικές δραστηριότητες Δραστηριότητες ενοικίασης και εκμίσθωσης Δραστηριότητες απασχόλησης Δραστηριότητες ταξιδιωτικών πρακτορείων, γραφείων οργανωμένων ταξιδίων και υπηρεσιών κρατήσεων και συναφείς δραστηριότητες Δραστηριότητες παροχής προστασίας και έρευνας Δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών σε κτήρια και εξωτερικούς χώρους Διοικητικές δραστηριότητες γραφείου, γραμματειακή υποστήριξη και άλλες δραστηριότητες παροχής υποστήριξης προς τις επιχειρήσεις Δημόσια διοίκηση και άμυνα - υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση Εκπαίδευση Δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας, εξαιρουμένων των επενδυτικών σχεδίων τουρισμού υγείας και ιατρικού τουρισμού Δραστηριότητες βοήθειας με παροχή καταλύματος, εξαιρουμένων των επενδυτικών σχεδίων τουρισμού υγείας και ιατρικού τουρισμού Δραστηριότητες κοινωνικής μέριμνας χωρίς παροχή καταλύματος Δημιουργικές δραστηριότητες, τέχνες και διασκέδαση Δραστηριότητες βιβλιοθηκών, αρχειοφυλακείων, μουσείων και λοιπές πολιτιστικές δραστηριότητες, με την επιφύλαξη της παραγράφου Τυχερά παιχνίδια και στοιχήματα Αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες διασκέδασης και ψυχαγωγίας, με την επιφύλαξη της υποπερίπτωσης στστ' της περίπτωσης β' της παραγράφου Δραστηριότητες οργανώσεων Επισκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών και ειδών ατομικής ή οικιακής χρήσης. 96- Άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπικών υπηρεσιών, με την επιφύλαξη της υποπερίπτωσης στστ' της περίπτωσης β' της παραγράφου Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών οικιακού προσωπικού Δραστηριότητες ιδιωτικών νοικοκυριών, που αφορούν την παραγωγή μη διακριτών αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση Δραστηριότητες εξωχώριων οργανισμών και φορέων. 3. Στον μη υπαγόμενο στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος ΚΑΔ -91- κατ' εξαίρεση ενισχύονται οι δραστηριότητες: α (Υπηρεσίες βιβλιοθηκών), β (Δραστηριότητες μουσείων). 4. α. Στον τομέα αποθήκευσης και υποστηρικτικών προς τη μεταφορά δραστηριοτήτων κατ' εξαίρεση ενισχύονται οι κλάδοι: αα [Υπηρεσίες τουριστικών λιμανιών (μαρίνων)], ββ (Υπηρεσίες λειτουργίας υδατοδρομίων) και, γγ [Υπηρεσίες μεταφοράς με διαχείριση της αλυσίδας εφοδιασμού προς τρίτους (logistics)]. β. Στον τομέα του τουρισμού, κατ' εξαίρεση υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων επενδυτικά σχέδια: αα. ίδρυσης ή επέκτασης ξενοδοχειακών μονάδων τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, ββ. εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων που ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, αφού παρέλθει πενταετία από την έναρξη λειτουργίας της μονάδας (έκδοση σήματος λειτουργίας) ή από την ημερομηνία που αναφέρεται στην απόφαση /// 217

218 ολοκλήρωσης της προηγούμενης επένδυσης εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής της μονάδας (εφόσον τμήμα της εντάσσεται στο εξεταζόμενο επενδυτικό σχέδιο), γγ. επέκτασης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων που έχουν διακόψει τη λειτουργία τους, με την προϋπόθεση ότι στο διάστημα διακοπής δεν έχει γίνει αλλαγή χρήσης του κτηρίου και ότι μέσω της επέκτασης ή του εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, δδ. ίδρυσης, επέκτασης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής Τουριστικών Οργανωμένων Κατασκηνώσεων (camping), τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, εε. ίδρυσης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων εντός χαρακτηρισμένων παραδοσιακών ή διατηρητέων κτηρίων, τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον δύο (2) αστέρων, στστ. εγκαταστάσεων Ειδικής Τουριστικής Υποδομής: συνεδριακά κέντρα, γήπεδα γκολφ, τουριστικοί λιμένες, χιονοδρομικά κέντρα, θεματικά πάρκα, εγκαταστάσεις ιαματικού τουρισμού [μονάδες ιαματικής θεραπείας, κέντρα ιαματικού τουρισμού - θερμαλισμού, κέντρα θαλασσοθεραπείας, κέντρα αναζωογόνησης (spa)], κέντρα προπονητικού αθλητικού τουρισμού, ορειβατικά καταφύγια, αυτοκινητοδρόμια, όπως αυτές ορίζονται στο ν. 4276/2014 (Α' 155), ζζ. ίδρυσης ξενώνων φιλοξενίας νέων, εφόσον οι δικαιούχοι είναι συνεταιρισμοί ή Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν. Σ.Επ.). 5.α) Στον τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, υπάγονται τα επενδυτικά σχέδια που καθορίζονται στην κοινή απόφαση αριθμ / (ΦΕΚ Α' 3410) «Καθορισμός ειδικών όρων, προϋποθέσεων, προδιαγραφών και περιορισμών για την υπαγωγή σε καθεστώτα ενισχύσεων του ν. 4399/2016 (Α' 117), επενδυτικών σχεδίων του τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, όπως αυτός ορίζεται στο σημείο 10 του άρθρου 2 του καν. (ΕΕ) αριθμ. 651/2014 της επιτροπής, αποκλειστικά στις περιπτώσεις στις οποίες η ενίσχυση του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με βάση τις επιλέξιμες δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου.», όπως ισχύει με τους ειδικούς όρους, προϋποθέσεις, προδιαγραφές και περιορισμούς που ορίζονται σε αυτήν. β) Στον τομέα πρωτογενούς παραγωγής, υπάγονται τα επενδυτικά σχέδια που καθορίζονται στην κοινή υπουργική απόφαση αριθμ / (ΦΕΚ Β' 4122) «Καθορισμός των ειδών επενδυτικών σχεδίων του τομέα πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (MME), που μπορούν να υπαχθούν σε καθεστώτα ενισχύσεων του ν. 4399/2016 (Α' 117) και των προδιαγραφών, πρόσθετων όρων, περιορισμών και προϋποθέσεων, καθώς και κάθε σχετικού θέματος για την παροχή των ενισχύσεων σε επενδυτικά σχέδια του τομέα αυτού», με τους όρους, προϋποθέσεις, περιορισμούς και προδιαγραφές που ορίζονται σε αυτήν. Άρθρο 8 Επιλέξιμες δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων 1. Ως επιλέξιμες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων για την εφαρμογή του παρόντος καθεστώτος ενισχύσεων νοούνται οι κάτωθι, με τους όρους και τις προϋποθέσεις των επόμενων παραγράφων: α. επενδυτικές δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενεργητικού, β. επενδυτικές δαπάνες σε άυλα στοιχεία ενεργητικού, γ. το μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου υπολογιζόμενο για περίοδο δύο (2) ετών από τη δημιουργία κάθε θέσης. 2. Ως επιλέξιμο κόστος ορίζεται το κόστος των δαπανών, οι οποίες επιτρέπεται να ενισχυθούν βάσει του ενωσιακού και εθνικού δικαίου. Ως ενισχυόμενο κόστος ορίζεται το μέρος των επιλέξιμων δαπανών, το οποίο τελικά ενισχύεται βάσει των ορίων και περιορισμών του παρόντος. Για να θεωρηθεί ένα επενδυτικό σχέδιο ολοκληρωμένο, θα πρέπει να πιστοποιηθεί η υλοποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του συνόλου του επιλέξιμου κόστους και όχι μόνο του ενισχυόμενου. 3. Οι επιλέξιμες δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενεργητικού είναι οι ακόλουθες: α. Η κατασκευή, η επέκταση, ο εκσυγχρονισμός κτηριακών εγκαταστάσεων και ειδικών και βοηθητικών εγκαταστάσεων των κτηρίων και οι κατασκευές για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, καθώς και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Οι δαπάνες αυτές αθροιστικά δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 45% του συνόλου των επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων. Ο συντελεστής αυτός διαμορφώνεται στο 60% για τις αντίστοιχες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων της περίπτωσης β' της παραγράφου 4 του άρθρου 7 και στο 70% για τις αντίστοιχες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων της 218 ///

219 υποπερίπτωσης γγ' της περίπτωσης α' της παραγράφου 4. Ο ως άνω συντελεστής διαμορφώνεται στο 80% για επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε κτήρια, τα οποία είναι χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα. β. Η αγορά του συνόλου των υφιστάμενων παγίων στοιχείων ενεργητικού (κτήρια, μηχανήματα και λοιπός εξοπλισμός), ή και μέρους των στοιχείων ενεργητικού μιας παραγωγικής μονάδας, προκειμένου για ενισχυόμενη ΜΜΕ, που συνδέονται άμεσα με μια παραγωγική μονάδα, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: αα. Η παραγωγική αυτή μονάδα έχει παύσει τη λειτουργία της. ββ. Η αγορά πραγματοποιείται από το φορέα της επένδυσης που δεν σχετίζεται με τον πωλητή. γγ. Η σχετική συναλλαγή πραγματοποιείται υπό τους συνήθεις όρους της αγοράς. δδ. τα μηχανήματα και ο λοιπός εξοπλισμός δεν μπορούν να είναι παλαιότερα των εφτά (7) ετών από την ημερομηνία πρώτης κτήσης τους. Σε περίπτωση κατά την οποία στοιχεία ενεργητικού έχουν στο παρελθόν επιχορηγηθεί ή επιδοτηθεί μέσω αναπτυξιακών νόμων ή άλλων καθεστώτων ενισχύσεων, εξαιρούνται από τις επιλέξιμες δαπάνες του υποβαλλομένου επενδυτικού σχεδίου. γ. Η αγορά και εγκατάσταση καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών εγκαταστάσεων και των μεταφορικών μέσων που κινούνται εντός του χώρου της εντασσόμενης μονάδας. Μεταφορικά μέσα που κινούνται εκτός του χώρου της μονάδας δεν είναι επιλέξιμα. δ. Τα μισθώματα της χρηματοδοτικής μίσθωσης καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού του οποίου αποκτάται η χρήση, και με τον όρο ότι στη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης προβλέπεται ότι ο εξοπλισμός θα περιέλθει στην κυριότητα του μισθωτή κατά τη λήξη της σύμβασης. ε. Οι δαπάνες εκσυγχρονισμού ειδικών εγκαταστάσεων (που δεν αφορούν σε κτήρια) και μηχανολογικών εγκαταστάσεων. 4. Οι επιλέξιμες δαπάνες σε άυλα στοιχεία ενεργητικού είναι οι ακόλουθες: α. μεταφορά τεχνολογίας μέσω της αγοράς δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, αδειών εκμετάλλευσης, ευρεσιτεχνιών, τεχνογνωσίας και μη κατοχυρωμένων τεχνικών γνώσεων, β. συστήματα διασφάλισης και ελέγχου ποιότητας, πιστοποιήσεων, προμήθειας και εγκατάστασης λογισμικού και συστημάτων οργάνωσης της επιχείρησης. Οι ως άνω περιγραφόμενες δαπάνες πρέπει να πληρούν σωρευτικά τις εξής προϋποθέσεις: αα. να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά στην επιχειρηματική εγκατάσταση που λαμβάνει την ενίσχυση και να παραμένουν συνδεδεμένες με το έργο, για το οποίο χορηγείται η ενίσχυση τουλάχιστον για το διάστημα που προβλέπεται στην περ. αα της παρ. 4 του άρθρου 8 του ν.4399/2016. ββ. να περιλαμβάνονται στα αποσβεστέα στοιχεία ενεργητικού της επιχείρησης, στην οποία χορηγείται η ενίσχυση, γγ. να αγοράζονται, σύμφωνα με τους όρους της αγοράς από τρίτους που δεν έχουν σχέση με τον αγοραστή. Για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), οι δαπάνες για άυλα στοιχεία ενεργητικού αθροιστικά δεν μπορούν να υπερβούν το 75% του συνόλου των επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων. 5. Στην περίπτωση που το ενισχυόμενο κόστος υπολογίζεται με βάση το εκτιμώμενο μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας που προκύπτουν από την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου, πρέπει να πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α. το επενδυτικό έργο συνεπάγεται καθαρή αύξηση του αριθμού των εργαζομένων αποτυπωμένης σε Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (ΕΜΕ) στην επιχειρηματική εγκατάσταση και αντιστοίχως στην επιχείρηση, σε σύγκριση με τις ΕΜΕ του προηγούμενου δωδεκαμήνου από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής, β. η πλήρωση όλων των θέσεων εργασίας πραγματοποιείται εντός τριών (3) ετών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης που αναφέρεται στην απόφαση ολοκλήρωσης, γ. κάθε θέση εργασίας που δημιουργείται μέσω της επένδυσης, διατηρείται στη συγκεκριμένη περιοχή (σε επίπεδο NUTS 3) για περίοδο τουλάχιστον πέντε (5) ετών για μεσαίες επιχειρήσεις και τριών (3) ετών για μικρές επιχειρήσεις, από την ημερομηνία πρώτης πλήρωσής της, δ. ο φορέας θα πρέπει να υποβάλει το σύνολο των ενσώματων ή /και άυλων δαπανών του άρθρου 8 και 9 προκειμένου να αποτυπώνεται το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο και να τεκμηριώνεται ο χαρακτήρας αρχικής επένδυσης κατά τα ανωτέρω, /// 219

220 ε. το ενισχυόμενο μισθολογικό κόστος που θα προκύπτει από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας θα πρέπει να είναι αποκλειστικά συνδεδεμένο με την περιγραφείσα αρχική επένδυση υπολογιζόμενο για περίοδο δύο ετών. Σε περίπτωση που το φυσικό-οικονομικό αντικείμενο δεν υλοποιηθεί στο σύνολό του, το προκύπτον μισθολογικό κόστος αναδιαμορφώνεται αναλόγως. 6. Δεν είναι επιλέξιμες οι εξής δαπάνες: α. τα λειτουργικά έξοδα της επένδυσης, β. η αγορά επιβατικών αυτοκινήτων έως έξι (6) θέσεων, γ. η αγορά επίπλων και σκευών γραφείου, εκτός αν αποτελούν μέρος του ξενοδοχειακού εξοπλισμού, δ. η αγορά οικοπέδων, γηπέδων και αγροτεμαχίων. Σε περίπτωση αγοράς κτηριακών εγκαταστάσεων δεν μπορεί να ενισχυθεί το τμήμα της δαπάνης που αφορά στην αξία του οικοπέδου επί του οποίου αυτές έχουν ανεγερθεί, ε. η εισφορά στο εταιρικό κεφάλαιο της αξίας μηχανημάτων και λοιπών παγίων στοιχείων, στ. η ανέγερση ή επέκταση κτιριακών εγκαταστάσεων επί γηπέδου που δεν ανήκει κατά κυριότητα στο φορέα της επένδυσης, εκτός εάν τούτο έχει παραχωρηθεί από το Δημόσιο ή φορέα του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή έχει μισθωθεί για το σκοπό αυτόν τουλάχιστον για δεκαπέντε (15) χρόνια από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής και έχει νομίμως μεταγραφεί. Οι μισθώσεις που προβλέπονται στη διάταξη αυτή καταρτίζονται και με ιδιωτικό έγγραφο. Το γνήσιο της υπογραφής του εγγράφου βεβαιώνεται από τη ΔΟΥ στην οποία κατατίθεται. Μετά την κατάθεσή του το έγγραφο με το οποίο καταρτίζεται η μίσθωση μεταγράφεται στο γραφείο μεταγραφών του αρμόδιου υποθηκοφυλακείου ή καταχωρείται στο αρμόδιο κτηματολογικό γραφείο. Από την μεταγραφή την καταχώρηση η μίσθωση έχει την ισχύ που ορίζεται στο άρθρο 618 του ΑΚ. ζ. Οι δαπάνες έκδοσης οικοδομικών αδειών. 7. Δεν επιτρέπεται η σώρευση ενισχύσεων δαπανών του παρόντος άρθρου με τις ενισχύσεις δαπανών του άρθρου 9 για την ίδια επιλέξιμη δαπάνη. 8. Για τις επιλέξιμες δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων των επενδυτικών σχεδίων του τομέα πρωτογενούς παραγωγής, ισχύουν οι περιορισμοί που καθορίζονται στην κοινή υπουργική απόφαση αριθμ / (Β' 4122). Άρθρο 9 Επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων Οι κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών των επενδυτικών σχεδίων για τις οποίες παρέχονται άλλες, πλην των περιφερειακών, ενισχύσεις, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που τίθενται στο Γ.Α.Κ., είναι οι ακόλουθες: Οι δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων ενισχύονται μόνο σε συνδυασμό με δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων του προηγούμενου άρθρου και μπορούν να ανέλθουν έως το ανώτατο ποσοστό του ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων που ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου Επενδυτικές δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ΜΜΕ (άρθρο 18 Γ.Α.Κ.). Οι δαπάνες αυτές αφορούν σε μελέτες και αμοιβές συμβούλων για επενδυτικά σχέδια νέων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και δεν μπορεί να αποτελούν αντικείμενο συνεχούς ή περιοδικής δραστηριότητας, ούτε να συνδέονται με τις συνήθεις λειτουργικές δαπάνες της επιχείρησης, όπως τακτικές υπηρεσίες παροχής φορολογικών και νομικών συμβουλών ή διαφημιστικές υπηρεσίες. Για τις ανάγκες της παρούσας, «νέες ΜΜΕ» λογίζονται οι υπό σύσταση ή υφιστάμενες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εφόσον κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής δεν έχει παρέλθει επταετία από την ημερομηνία καταχώρισής τους στο Γ.Ε.Μ.Η. και δεν έχουν συσταθεί μέσω συγχώνευσης, εκτός εάν η καθεμία από τις συγχωνευθείσες εμπίπτει στον περιορισμό της επταετίας. Δεν χαρακτηρίζονται ως «Νέες ΜΜΕ», οι ΜΜΕ του προηγούμενου εδαφίου, οι οποίες ελέγχονται από μετόχους επιχειρήσεων που διέκοψαν τη λειτουργία τους κατά το προηγούμενο δωδεκάμηνο, εφόσον δραστηριοποιούνται στην ίδια ή σε όμορες αγορές. 2. Δαπάνες εκκίνησης (άρθρο 22 Γ.Α.Κ.) για τις υπό ίδρυση μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Ως δαπάνες εκκίνησης νοούνται εκείνες που πραγματοποιούνται για την ίδρυση και αρχική οργάνωση της οικονομικής μονάδας, την απόκτηση διαρκών μέσων εκμεταλλεύσεως, καθώς και για την επέκταση και αναδιοργάνωσή της. Ενδεικτικά αναφέρονται τα έξοδα καταρτίσεως και δημοσιεύσεως του καταστατικού, τα 220 ///

221 έξοδα δημόσιας προβολής της ιδρύσεως, της καλύψεως του εταιρικού κεφαλαίου, της εκπονήσεως τεχνικών, εμπορικών και οργανωτικών μελετών, τα έξοδα ερευνών, τα έξοδα έκδοσης ομολογιακών δανείων καθώς και τα έξοδα διοικητικής υποστήριξης, νομικών υπηρεσιών και παροχής συμβουλών που πραγματοποιούνται μέχρι την έναρξη της εκμεταλλεύσεως. 3. Κάθε δαπάνη μπορεί να θεωρηθεί επιλέξιμη μόνο εφόσον εντάσσεται αποκλειστικά σε μία εκ των ανωτέρω κατηγοριών δαπανών. 4. Για τις επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων των επενδυτικών σχεδίων του τομέα πρωτογενούς παραγωγής, ισχύουν οι περιορισμοί που καθορίζονται στην κοινή υπουργική απόφαση αριθμ / (ΦΕΚ Β' 4122). Άρθρο 10 Είδη ενισχύσεων 1. Στα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων παρέχονται τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων: α. φορολογική απαλλαγή που συνίσταται στην απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών, τα οποία προκύπτουν με βάση τη φορολογική νομοθεσία, από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, αφαιρουμένου του φόρου του νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας που αναλογεί στα κέρδη που διανέμονται ή αναλαμβάνονται από τους εταίρους. Το ποσό της φορολογικής απαλλαγής υπολογίζεται ως ποσοστό επί της αξίας των ενισχυόμενων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου ή και της αξίας του καινούριου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού που αποκτάται με χρηματοδοτική μίσθωση και συνιστά ισόποσο αποθεματικό, β. επιχορήγηση, η οποία συνίσταται στη δωρεάν παροχή από το Δημόσιο χρηματικού ποσού για την κάλυψη τμήματος των ενισχυόμενων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου και προσδιορίζεται ως ποσοστό αυτών. γ. Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης, η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το δημόσιο τμήματος των καταβαλλόμενων δόσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης που συνάπτεται για την απόκτηση καινούριου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού και προσδιορίζεται ως ποσοστό επί της αξίας απόκτησης αυτών που εμπεριέχεται στις καταβαλλόμενες δόσεις. Η επιδότηση της χρηματοδοτικής μίσθωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα επτά (7) έτη, δ. επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης, η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το Δημόσιο μέρους του μισθολογικού κόστους (άρθρο 2, παρ. 31 Γ.Α.Κ.) των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται και συνδέονται με το επενδυτικό σχέδιο και οι οποίες δεν λαμβάνουν καμία άλλη κρατική ενίσχυση. 2. Τα είδη ενισχύσεων της παραγράφου 1 παρέχονται μεμονωμένα ή συνδυαστικά σύμφωνα με τους παρακάτω όρους: α) Οι ενισχύσεις της επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής και της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης παρέχονται μεμονωμένα ή συνδυαστικά, για όλες τις περιπτώσεις επενδυτικών σχεδίων και δικαιούχων της παρούσας προκήρυξης. β) Σε περίπτωση που μια επιχείρηση θεωρήσει ότι το επενδυτικό της σχέδιο εμπίπτει σε ειδική κατηγορία ενίσχυσης του άρθρου 12 και επιλέξει την ενίσχυση της επιχορήγησης στο ποσοστό που ορίζεται στο πρώτο εδάφιο του άρθρου 11 (100% της ανώτατης επιτρεπόμενης επιχορήγησης), αλλά κατά την αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου προκύψει ότι δεν πληρείται η ως άνω προϋπόθεση, το επενδυτικό σχέδιο απορρίπτεται στο σύνολό του εκτός εάν από την υποβολή της αίτησης υπαγωγής τεκμηριώνεται η δυνατότητα χρηματοδότησης του ποσού της ενίσχυσης που απωλέσθη λόγω της συνεπαγόμενης μείωσης της έντασης ενίσχυσης στο 70% των μέγιστων επιτρεπόμενων ενισχύσεων του άρθρου 11. γ) Η ενίσχυση της επιδότησης του κόστους απασχόλησης παρέχεται μόνο αυτοτελώς και μόνο επί των δαπανών μισθολογικού κόστους δημιουργούμενης απασχόλησης. δ) Τα είδη ενισχύσεων που παρέχονται συνδυαστικά συνυπολογίζονται για τον καθορισμό του συνολικού ποσού ενίσχυσης του κάθε επενδυτικού σχεδίου. /// 221

222 3. Για τις ανάγκες του παρόντος ως «συμβατική επένδυση» λογίζεται το τμήμα του επενδυτικού σχεδίου που δεν αποκτάται με χρηματοδοτική μίσθωση. 4. Επενδυτικά σχέδια που δεν υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 12 και εμπεριέχουν αγορά καινούριου μηχανολογικού ή / και λοιπού εξοπλισμού με χρηματοδοτική μίσθωση, εφόσον επιθυμούν να κάνουν χρήση της ενίσχυσης της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης μπορούν να επιλέξουν να τη λάβουν είτε αυτοτελώς είτε συνδυαστικά με την ενίσχυση της φορολογικής απαλλαγής, σε αναλογία (μίγμα) ενισχύσεων που θα δηλώνεται από το φορέα της επένδυσης στο ΠΣΚΕ κατά την αίτηση υπαγωγής του και δεν θα μπορεί να μεταβληθεί σε κανένα μεταγενέστερο στάδιο του επενδυτικού σχεδίου. 5. Επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 12 και επιθυμούν να λάβουν την ενίσχυση της επιχορήγησης μπορούν να επιλέξουν να τη λάβουν είτε αυτοτελώς είτε συνδυαστικά με την ενίσχυση της φορολογικής απαλλαγής συμβατικής επένδυσης, σε αναλογία (μίγμα) ενισχύσεων που θα δηλώνεται από το φορέα της επένδυσης στο ΠΣΚΕ κατά την αίτηση υπαγωγής του και δεν θα μπορεί να μεταβληθεί σε κανένα μεταγενέστερο στάδιο του επενδυτικού σχεδίου. Σε περίπτωση που ο φορέας έχει επιλέξει την ενίσχυση της επιχορήγησης και το επενδυτικό σχέδιο εμπεριέχει και τμήμα αγοράς μηχανολογικού ή / και λοιπού εξοπλισμού με χρηματοδοτική μίσθωση για το οποίο επιθυμεί να κάνει χρήση της ενίσχυσης της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης, η αναλογία (μίγμα) μεταξύ επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης και φορολογικής απαλλαγής χρηματοδοτικής μίσθωσης είναι υποχρεωτικά η ίδια με αυτή που δηλώθηκε μεταξύ επιχορήγησης και φορολογικής απαλλαγής για το τμήμα της συμβατικής επένδυσης. Άρθρο 11 Εντάσεις και ύψη ενισχύσεων Οι ενισχύσεις της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης και της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης παρέχονται στο 100% των ανώτατων επιτρεπόμενων εντάσεων ενίσχυσης που ορίζονται στο παρόν άρθρο. Η ενίσχυση της επιχορήγησης παρέχεται σε ποσοστό που ορίζεται στο 70% των ανώτατων επιτρεπόμενων εντάσεων ενίσχυσης του παρόντος άρθρου, εξαιρουμένων των επενδυτικών σχεδίων που υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 12, για τα οποία το ποσοστό επιχορήγησης ορίζεται στο 100% της ανώτατης επιτρεπόμενης ενίσχυσης. Οι εντάσεις και τα ανώτατα ύψη ενισχύσεων των επενδυτικών σχεδίων του παρόντος καθεστώτος ενίσχυσης υπολογίζονται πάντα επί του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου και ανά ομάδα δαπάνης (όπως αυτές προσδιορίζονται στο Παράρτημα 2) και καθορίζονται ως ακολούθως: 1. Εντάσεις και ύψη ενισχύσεων για δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων α. Στις δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων χορηγούνται οι μέγιστες εντάσεις ενισχύσεων (εγκεκριμένα ανώτατα όρια περιφερειακών ενισχύσεων) όπως αυτές καθορίζονται στον εκάστοτε ισχύοντα κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης υπαγωγής Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων (Χ.Π.Ε.), ο οποίος αναρτάται στον οικείο διαδικτυακό τόπο του αναπτυξιακού νόμου. Οι μέγιστες εντάσεις ενισχύσεων που αποτυπώνονται στο Χ.Π.Ε. αναφέρονται σε μεγάλες επιχειρήσεις και προσαυξάνονται κατά 10% για μεσαίες επιχειρήσεις και κατά 20% για μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. β. Οι αναφερόμενες στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αυξημένες εντάσεις ενισχύσεων του Χ.Π.Ε. δεν ισχύουν για επενδυτικά σχέδια με επιλέξιμες δαπάνες άνω των πενήντα εκατομμυρίων ( ) ευρώ. Ο ανωτέρω περιορισμός εφαρμόζεται, επίσης, και στις εκτός περιφερειακών ενισχύσεων επιλέξιμες δαπάνες του άρθρου 9. γ. Στις ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο α' της Συνθήκης, όπως αυτές προσδιορίζονται στο Χ.Π.Ε., οι ενισχύσεις μπορούν να χορηγούνται για αρχικές επενδύσεις, ανεξάρτητα από το μέγεθος του δικαιούχου. Στις ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ' της Συνθήκης (Περιφέρειες Αττικής και Νοτίου Αιγαίου), οι ενισχύσεις μπορούν να χορηγούνται σε ΜΜΕ για οποιαδήποτε μορφή αρχικής επένδυσης. δ. Για τα επενδυτικά σχέδια με επιλέξιμες δαπάνες άνω των πενήντα εκατομμυρίων ( ) ευρώ (μεγάλα επενδυτικά σχέδια) το ανώτατο ποσό ενίσχυσης προσδιορίζεται ως εξής: 222 ///

223 αα. για το τμήμα της δαπάνης μέχρι πενήντα εκατομμύρια ( ) ευρώ παρέχεται το εκατό τοις εκατό (100%) της ανώτατης επιτρεπόμενης έντασης περιφερειακής ενίσχυσης στην οικεία περιοχή, εξαιρουμένης της αυξημένης έντασης ενίσχυσης για μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ανώτατο περιφερειακό όριο), ββ. για το τμήμα της δαπάνης που υπερβαίνει τα πενήντα εκατομμύρια ( ) ευρώ και μέχρι εκατό εκατομμύρια ( ) ευρώ παρέχεται το πενήντα τοις εκατό (50%) του ανώτατου περιφερειακού ορίου, γγ. για το τμήμα της δαπάνης που υπερβαίνει τα εκατό εκατομμύρια ( ) ευρώ δεν παρέχεται κανένα ποσοστό ενίσχυσης. 2. Εντάσεις και ύψη ενισχύσεων για δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων α. Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών της παραγράφου 1 του άρθρου 9 ορίζεται στο 50% αυτών. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού 5% του συνολικού ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ. β. Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών της παραγράφου 2 του άρθρου 9 ορίζεται στο 100% αυτών. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού 10% του ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού των εκατό χιλιάδων ( ) ευρώ. 3. Το συνολικό ποσό ενίσχυσης ανά υποβαλλόμενο επενδυτικό σχέδιο δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των πέντε εκατομμυρίων ( ) ευρώ. Οι παρεχόμενες σε κάθε φορέα ενισχύσεις στις οποίες περιλαμβάνονται και οι ενισχύσεις σε συνεργαζόμενες ή συνδεδεμένες επιχειρήσεις δεν μπορεί να υπερβούν σωρευτικά τα δέκα εκατομμύρια ( ) ευρώ για μεμονωμένη επιχείρηση και τα είκοσι εκατομμύρια ( ) ευρώ για το σύνολο των συνεργαζόμενων ή συνδεδεμένων επιχειρήσεων, με την επιφύλαξη των περιορισμών του άρθρου 4 Γ.Α.Κ. Οι παραπάνω περιορισμοί ισχύουν για τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στον ν. 4399/2016, με την επιφύλαξη των ειδικότερα οριζομένων για το ανώτατο ποσό ενίσχυσης στα επενδυτικά σχέδια του τομέα πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Το υπερβάλλον ποσό ενίσχυσης περικόπτεται αναλογικά κατά είδος ενίσχυσης και ομάδα δαπανών. Άρθρο 12 Ειδικές κατηγορίες ενισχύσεων Στο παρόν καθεστώς, το ποσοστό επιχορήγησης της περ. β' της παρ. 1 του άρθρου 10 ορίζεται στο 100% για επενδυτικά σχέδια που πληρούν τουλάχιστον μία από τις παρακάτω προϋποθέσεις: α. Είναι εξωστρεφείς μικρομεσαίες επιχειρήσεις: ως τέτοιες ορίζονται οι επιχειρήσεις, οι οποίες αύξησαν την εξωστρέφειά τους, δηλαδή το λόγο αξίας των εξαγωγών τους προς τον κύκλο εργασιών τους, είτε σε ποσοστό τουλάχιστον 10% κατά μέσο όρο την τελευταία τριετία πριν το έτος υποβολής της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου, είτε σε ποσοστό τουλάχιστον 5% κατά μέσο όρο την τελευταία τριετία πριν το έτος υποβολής της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου, εφόσον οι εξαγωγές τους καταλαμβάνουν περισσότερο από το 70% του κύκλου εργασιών τους το τρίτο έτος πριν το έτος υποβολής της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου είτε και χωρίς την προϋπόθεση αύξησης της εξωστρέφειάς τους, εφόσον οι εξαγωγές τους καταλαμβάνουν περισσότερο από το 85% του κύκλου εργασιών το τρίτο έτος πριν το έτος υποβολής της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου. Για την τεκμηρίωση της αύξησης των εξαγωγών οι εταιρείες θα πρέπει να έχουν κλείσει τρεις διαχειριστικές χρήσεις πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής. β. Είναι καινοτόμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Καινοτόμες θεωρούνται οι επιχειρήσεις, των οποίων οι δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης έχουν υπερβεί το 10% του συνόλου των λειτουργικών τους δαπανών, για ένα (1) τουλάχιστον έτος από τα τρία (3) τελευταία πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στις διατάξεις του παρόντος. γ. Είναι επιχειρήσεις που προέρχονται από συγχώνευση ανεξάρτητων μικρομεσαίων επιχειρήσεων (κατά τον ορισμό της Ε.Ε. Παράρτημα Ι του Κανονισμού (ΕΚ) 364/2004), με απορρόφηση είτε με δημιουργία νέας εταιρείας, αποκλειομένης ρητά της εξαγοράς. Οι ανεξάρτητες ΜΜΕ θα πρέπει να υφίσταντο κατά την , ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4399/2016, ενώ η συγχώνευση θα πρέπει να (έχει) πραγματοποιηθεί μετά την παραπάνω ημερομηνία και σε κάθε περίπτωση, πριν την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου. δ. Είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες αύξησαν την απασχόλησή τους (με βάση τις Ετήσιες Μονάδες Εργασίας) σε ποσοστό τουλάχιστον 10% την τελευταία τριετία πριν την αίτηση υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου. Υπολογίζεται η μεταβολή μεταξύ των ΕΜΕ των τελευταίων 12 μηνών πριν την αίτηση υπαγωγής /// 223

224 (λογίζεται ως πρώτο έτος) και των ΕΜΕ από τον 25ο έως τον 36ο μήνα πριν την αίτηση υπαγωγής (λογίζεται ως τρίτο έτος). Η ενίσχυση αυτή παρέχεται σε επιχειρήσεις που έχουν συσταθεί τουλάχιστον 36 μήνες πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής. ε. Είναι συνεταιρισμοί, Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) του 4430/2016 (Ά 2015), Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του ν. 4384/2016 (Α' 78). στ. Είναι επιχειρήσεις, των οποίων τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται σε έναν από τους κλάδους Τεχνολογίας, Πληροφορικής, Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.) και αγροδιατροφής, ως κύριο κλάδο δραστηριότητάς τους. ζ. Είναι επιχειρήσεις, οι οποίες επιτυγχάνουν αυξημένη προστιθέμενη αξία, όπως αυτή προσδιορίζεται από την ΕΛΣΤΑΤ στο Παράρτημα 4. η. Είναι επιχειρήσεις, των οποίων το υπαγόμενο επενδυτικό σχέδιο υλοποιείται σε Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές (Β.Ε.ΠΕ.), Επιχειρηματικά Πάρκα (Ε.Π.) εξαιρουμένων των Επιχειρηματικών Πάρκων Ενδιάμεσου Βαθμού Οργάνωσης (Ε.Π.Ε.Β.Ο.), Τεχνολογικά Πάρκα και Θύλακες Υποδοχής Καινοτόμων Δραστηριοτήτων (Θ.Υ.Κ.Τ.) και δεν αφορούν σε εκσυγχρονισμό ή επέκταση υφιστάμενων δομών της ενισχυόμενης επιχείρησης. Ειδικότερα, ενισχύονται τα επενδυτικά σχέδια ίδρυσης νέων μονάδων ή τα επενδυτικά σχέδια υφιστάμενων μονάδων για νέα οικονομική δραστηριότητα εντός του χώρου υποδοχής. Ως νέα οικονομική δραστηριότητα νοείται κάθε δραστηριότητα που δεν εμπίπτει στην ίδια τάξη (τετραψήφιος αριθμητικός κωδικός ΚΑΔ στατιστικής ταξινόμησης) με ήδη ασκούμενη από το φορέα δραστηριότητα. θ. Είναι επιχειρήσεις των οποίων το επενδυτικό σχέδιο υλοποιείται στις ειδικές περιοχές, οι οποίες αναφέρονται στο σχετικό Παράρτημα του ν.4399/2016, καθώς πληρούν τα κριτήρια της περ. θ του άρθρου 12 του ν. 4399/2016. ι. Είναι επιχειρήσεις των οποίων το επενδυτικό σχέδιο υλοποιείται σε περιοχές με ιδιαίτερα αυξημένες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές και ιδίως: Αγαθονήσι, Κάλυμνος, Καστελόριζο, Κως, Λέρος, Λέσβος, Σάμος, Σύμη, Χίος. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ Άρθρο 13 Υποβολή αίτησης υπαγωγής 1. Το σύνολο των διαδικασιών που προβλέπονται στον παρόντα νόμο διενεργείται υποχρεωτικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (Π.Σ.Κ.Ε.) του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, η λειτουργία του οποίου διέπεται από τις διατάξεις του ν. 4314/2014 (Α' 265). 2. Οι αιτήσεις για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων υποβάλλονται ως εξής: α. επενδυτικά σχέδια επιλέξιμου ύψους έως και τριών εκατομμυρίων ( ) ευρώ, που υλοποιούνται μέσα στα όρια της κάθε Περιφέρειας, υποβάλλονται στις Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματισμού των Περιφερειών της Χώρας. Ειδικά για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου οι αιτήσεις επενδυτικών σχεδίων που υλοποιούνται στην Περιφερειακή Ενότητα Δωδεκανήσου υποβάλλονται στη Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Δωδεκανήσου, β. επενδυτικά σχέδια επιλέξιμου ύψους άνω των τριών εκατομμυρίων ( ) ευρώ, που υλοποιούνται στις Περιφέρειες Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, υποβάλλονται στη Διεύθυνση Περιφερειακής Αναπτυξιακής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης (πρώην Μακεδονίας και Θράκης), γ. στη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού για όλα τα υπόλοιπα επενδυτικά σχέδια. 3. Η αίτηση υπαγωγής και ο οικείος ηλεκτρονικός φάκελος τεκμηρίωσης υποβάλλονται υποχρεωτικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ). Με την ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης παρέχεται από το ΠΣΚΕ: α. μοναδιαίος αριθμός ηλεκτρονικής υποβολής και β. μοναδιαίος αριθμός Φακέλου επενδυτικής πρότασης που ακολουθεί τη σειρά ηλεκτρονικής υποβολής και αποτελεί το στοιχείο θεμελίωσης της σειράς προτεραιότητας μέχρι την έκδοση της διοικητικής πράξης αποδοχής ή απόρριψης της αίτησης. Η αίτηση παραλαμβάνεται από την αρμόδια υπηρεσία και λαμβάνει υποχρεωτικά, με τη σειρά προτεραιότητας του αριθμού φακέλου, αριθμό πρωτοκόλλου ο οποίος αποστέλλεται ηλεκτρονικά στο 224 ///

225 φορέα του επενδυτικού σχεδίου παράλληλα με την ένδειξη της παραλαβής και ο αιτών ενημερώνεται ηλεκτρονικά για την παραλαβή της καταχώρησής του 4. Δεν επιτρέπεται η υποβολή από τον ίδιο φορέα αίτησης υπαγωγής σε περισσότερα του ενός καθεστώτα ενισχύσεων, για το ίδιο επενδυτικό σχέδιο ή τις ίδιες επιλέξιμες δαπάνες. Δεν επιτρέπεται επίσης να υποβληθεί αίτηση για υπαγωγή επένδυσης, η οποία είτε στο σύνολό της, είτε εν μέρει, έχει ήδη υπαχθεί στις ενισχύσεις του παρόντος ή άλλων καθεστώτων ενίσχυσης. Οι ως άνω αιτήσεις απορρίπτονται με αιτιολογημένη απόφαση της αρμόδιας υπηρεσίας, το δε οικείο παράβολο καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου. Κάθε επενδυτικό σχέδιο θα πρέπει να διαρθρώνεται σε μία ενότητα, να είναι ολοκληρωμένο, να έχει το χαρακτήρα αρχικής επένδυσης όπως περιγράφεται στην παρ. 3 του άρθρου 5, να υλοποιείται σε έναν τόπο εγκατάστασης. 5. Για την υποβολή των επενδυτικών σχεδίων, απαιτείται παράβολο που ορίζεται στο 0,0005 του επιλέξιμου ύψους του επενδυτικού σχεδίου. Σε κάθε περίπτωση το ως άνω ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριακοσίων (300) ευρώ και ανώτερο των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ. Τα ως άνω ποσά μπορούν να αναπροσαρμόζονται. Άρθρο 14 Περιεχόμενο και διαδικασία αξιολόγησης επενδυτικού σχεδίου 1. Η διαδικασία αξιολόγησης του παρόντος καθεστώτος είναι συγκριτική και ολοκληρώνεται εντός πενήντα (50) ημερών από την ημερομηνία λήξης του κύκλου υποβολής των αιτήσεων υπαγωγής. Η διαδικασία αξιολόγησης των παραληφθεισών αιτήσεων υπαγωγής περιλαμβάνει: α. έλεγχο πληρότητας, β. έλεγχο νομιμότητας, γ. αξιολόγηση εύλογου κόστους και έλεγχο δεικτών βαθμολογίας δ. βαθμολογική κατάταξη επενδυτικών σχεδίων και ε. έκδοση εγκριτικής ή απορριπτικής απόφασης για την υπαγωγή του επενδυτικού σχεδίου. Ο έλεγχος πληρότητας, ο έλεγχος νομιμότητας, η αξιολόγηση εύλογου κόστους και ο έλεγχος δεικτών βαθμολογίας των αιτήσεων υπαγωγής του παρόντος καθεστώτος ανατίθεται σε αξιολογητές του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών (ΕΜΠΑ) του άρθρου 24 του ν. 4399/2016, οι οποίοι επιλέγονται από το οικείο Μητρώο με τυχαία ηλεκτρονική επιλογή μέσω ΠΣΚΕ. Ο αξιολογητής κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του οφείλει να τηρεί τον Οδηγό Δεοντολογίας Αξιολογητών που εκδίδεται από τη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων και αναρτάται στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα του αναπτυξιακού νόμου. Στον Οδηγό Δεοντολογίας εξειδικεύονται οι υποχρεώσεις των αξιολογητών και οι συνέπειες που επιφέρει η μη συμμόρφωσή τους σε αυτές. Ο Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης εκδίδει τον Οδηγό Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων της παραγράφου 6 περ. α του άρθρου 14 του ν. 4399/2016, ο οποίος αναρτάται στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και περιλαμβάνει την περιγραφή του τυποποιημένου συστήματος ελέγχου πληρότητας, τις μεθόδους ελέγχου των προϋποθέσεων νομιμότητας και τις μεθόδους αξιολόγησης, πρότυπα κόστη για είδη επενδυτικών σχεδίων και λοιπές οδηγίες για την ορθή εκτέλεση του έργου της αξιολόγησης. 2. Περιεχόμενο και διαδικασία αξιολόγησης α. Έλεγχος πληρότητας Η πληρότητα των υποβαλλόμενων αιτήσεων και των σχετικών δικαιολογητικών ελέγχεται από μέλος του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών, το οποίο εντός 24 ωρών υποχρεούται να αποδεχτεί ή να απορρίψει αιτιολογημένα τη σχετική χρέωση. Το αποτέλεσμα του ελέγχου υποβάλλεται από τον αξιολογητή στο ΠΣΚΕ εντός δύο (2) ημερών από την ώρα αποδοχής της χρέωσης, άλλως το επενδυτικό σχέδιο ανατίθεται εκ νέου προς έλεγχο πληρότητας σε άλλον αξιολογητή με την ίδια διαδικασία. Ο έλεγχος πληρότητας διενεργείται με βάση τυποποιημένο σύστημα ελέγχου πληρότητας. Κατά τον έλεγχο πληρότητας δεν δίδεται δυνατότητα προσκόμισης διευκρινιστικών ή συμπληρωματικών στοιχείων. Σε περίπτωση που ο φορέας υποβάλει διευκρινιστικά στοιχεία οικειοθελώς, αυτά δεν λαμβάνονται υπόψη ακόμα και αν δεν έχει εκπνεύσει η καταληκτική ημερομηνία υποβολής των αιτήσεων υπαγωγής. Εφόσον η υποβληθείσα αίτηση κριθεί πλήρης, το αποτέλεσμα του ελέγχου υποβάλλεται ηλεκτρονικά και ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου ενημερώνεται μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος από το ΠΣΚΕ στην ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας που έχει ορίσει ο ίδιος κατά την εγγραφή του στο Σύστημα και το επενδυτικό σχέδιο προωθείται περαιτέρω. Εάν το επενδυτικό σχέδιο απορριφθεί για λόγους μη πληρότητας της /// 225

226 αίτησης υπαγωγής, ο φορέας υποδοχής επανεξετάζει την πληρότητα της αίτησης ως προς τα σημεία για τα οποία κρίθηκε μη πλήρης. Εάν ο φορέας υποδοχής διαπιστώσει ότι η αίτηση είναι πλήρης, το αποτέλεσμα του ελέγχου υποβάλλεται ηλεκτρονικά και ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου ενημερώνεται μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος από το ΠΣΚΕ στην ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας που έχει ορίσει ο ίδιος κατά την εγγραφή του στο σύστημα και το επενδυτικό σχέδιο προωθείται περαιτέρω. Εάν κρίνει ότι ορθώς απορρίφθηκε η αίτηση για λόγους μη πληρότητας, εκδίδεται σχετική διοικητική πράξη από τον Προϊστάμενο του αρμόδιου τμήματος της υπηρεσίας, η οποία γνωστοποιείται στο φορέα μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος. Κατά της απορριπτικής πράξης δεν προβλέπεται το δικαίωμα ένστασης του άρθρου 15, το δε οικείο παράβολο καταπίπτει υπέρ του δημοσίου. β. Έλεγχος νομιμότητας Ο έλεγχος νομιμότητας των επενδυτικών σχεδίων διενεργείται κατά προτεραιότητα από το ίδιο ως άνω μέλος του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών, με βάση τον Οδηγό Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων και τα σχετικά δικαιολογητικά που περιγράφονται στο Παράρτημα 1 της παρούσας. Ο έλεγχος νομιμότητας των επενδυτικών σχεδίων πραγματοποιείται προκειμένου να διαπιστωθεί η πλήρωση των ακόλουθων προϋποθέσεων: α. πλήρης συμφωνία της αίτησης υπαγωγής και του υπό έγκριση επενδυτικού σχεδίου με τους όρους της παρούσας, του ν. 4399/2016 και του κανονιστικού πλαισίου που εκδίδεται σε εφαρμογή του β. τεκμηρίωση της φερεγγυότητας του φορέα του επενδυτικού σχεδίου γ. τεκμηρίωση της δυνατότητας χρηματοδότησης του κόστους του επενδυτικού σχεδίου είτε μέσω ιδίων κεφαλαίων είτε με εξωτερική χρηματοδότηση. Ειδικότερα εξετάζονται: - Η πλήρωση των προϋποθέσεων του θεσμικού πλαισίου ως προς την επιλεξιμότητα του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, του αντικειμένου δραστηριότητας, του τόπου εγκατάστασης, των μέσων χρηματοδότησης και εν γένει των στοιχείων του επενδυτικού σχεδίου που αποτελούν αντικείμενο ελέγχου νομιμότητας, προκειμένου για την επιλεξιμότητά του - Η επιλεξιμότητα των δαπανών ανάλογα με τις αιτούμενες κατηγορίες ενισχύσεων, καθώς και η ορθή κατανομή τους ανά ομάδα δαπανών και ανά κατηγορία δαπανών, σύμφωνα με το Παράρτημα 2. Η υπαγωγή του επενδυτικού σχεδίου μετά την αφαίρεση μη επιλέξιμων δαπανών είναι δυνατή υπό την προϋπόθεση ότι διατηρείται ο χαρακτήρας αρχικής επένδυσης του επενδυτικού σχεδίου και ότι το επιλέξιμο κόστος υπερβαίνει το ελάχιστο ύψος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 5 ν. 4399/ Τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά και στοιχεία ως προς τη νόμιμη λειτουργία και εκπροσώπηση του φορέα, τις πηγές χρηματοδότησης, τον τόπο εγκατάστασης και λοιπά στοιχεία του επενδυτικού σχεδίου, όπως προσδιορίζονται στο Παράρτημα 1. γ. Αξιολόγηση εύλογου κόστους και έλεγχος δεικτών βαθμολογίας Ταυτόχρονα με τον έλεγχο νομιμότητας, ο ίδιος αξιολογητής διενεργεί την αξιολόγηση εύλογου κόστους και τον έλεγχο δεικτών βαθμολογίας. Αντικείμενο της αξιολόγησης είναι: α) η εκτίμηση του εύλογου κόστους των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου, β) η αξιολόγηση της υποβληθείσας ανάλυσης βιωσιμότητας του επενδυτικού σχεδίου, γ) η εξέταση των δεικτών βαθμολογίας με βάση τα κριτήρια που αναφέρονται στο Παράρτημα 3 της παρούσας. 3. Το αποτέλεσμα του ελέγχου νομιμότητας, της αξιολόγησης εύλογου κόστους και του ελέγχου δεικτών βαθμολογίας υποβάλλεται από τον αξιολογητή στο ΠΣΚΕ εντός οκτώ (8) ημερών από την ώρα αποδοχής της σχετικής χρέωσης στο ΠΣΚΕ, άλλως το επενδυτικό σχέδιο ανατίθεται εκ νέου προς αξιολόγηση σε άλλον αξιολογητή με την ίδια διαδικασία. Σε περίπτωση που απαιτούνται διευκρινίσεις σχετικά με το περιεχόμενο της αίτησης, αποστέλλεται στον φορέα του επενδυτικού σχεδίου σχετικό μήνυμα από τον αξιολογητή μέσω του ΠΣΚΕ, με το οποίο τάσσεται εύλογη προθεσμία προκειμένου να απαντήσει, που σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει το συνολικό διάστημα των οκτώ (8) ημερών εντός του οποίου ολοκληρώνεται ο έλεγχος της προηγούμενης παραγράφου. Αν η ως άνω εύλογη προθεσμία παρέλθει άπρακτη, η διαδικασία ολοκληρώνεται στο σύνολό της. 4. Για τον έλεγχο της ορθής εφαρμογής του Οδηγού Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων συνιστάται τριμελής Επιτροπή Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης. Στην απόφαση ορίζονται η σύνθεση και ο τρόπος επιλογής των μελών, που μπορεί να προέρχονται είτε από τους αρμόδιους φορείς της παρ. 2 του άρθρου 13 ν. 4399/2016 είτε από το ΕΜΠΑ, καθώς και οι αρμοδιότητες και οι κανόνες λειτουργίας της Επιτροπής. Για τη διευκόλυνση και επιτάχυνση του ελεγκτικού έργου της Επιτροπής, αυτή μπορεί να ορίζει ειδικούς εισηγητές, οι οποίοι δεν είναι μέλη της. Η απόφαση συγκρότησης κάθε επιτροπής εκδίδεται από τα αρμόδια όργανα της παρ. 3 του άρθρου 14 ν. 4399/ ///

227 Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης του εκάστοτε επενδυτικού σχεδίου και η παραγόμενη έκθεση αξιολόγησης υποβάλλονται μέσω του ΠΣΚΕ στην Επιτροπή Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων. Η Επιτροπή, εφόσον το κρίνει απαραίτητο, μπορεί να επικοινωνεί με τον αξιολογητή για τυχόν διευκρινίσεις επί της αξιολόγησης σχετικά με την ορθή εφαρμογή του νόμου, της προκήρυξης και του Οδηγού Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων. Η Επιτροπή επανεξετάζει την έκθεση αξιολόγησης και αποφαίνεται υποβάλλοντας το τελικό αποτέλεσμα της αξιολόγησης και την παραγόμενη έκθεση αξιολόγησης στο ΠΣΚΕ. 5. Με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, καταρτίζεται στο ΠΣΚΕ σχετικός προσωρινός πίνακας αποτελεσμάτων αξιολόγησης (ξεχωριστά για κάθε φορέα υποδοχής) ο οποίος αναρτάται και στην ιστοσελίδα του αναπτυξιακού νόμου και περιλαμβάνει κατ' ελάχιστο την επωνυμία, το ΑΦΜ του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, τον αριθμό φακέλου του, το συνολικό ενισχυόμενο κόστος του, τη συνολική βαθμολογία του και τα συνολικά εγκριθέντα ποσά ενίσχυσης ανά είδος ενίσχυσης. Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης κοινοποιείται στους φορείς που περιλαμβάνονται στον οικείο προσωρινό πίνακα με αποστολή στη διεύθυνση του ηλεκτρονικού τους ταχυδρομείου. Προκειμένου ένα επενδυτικό σχέδιο να μπορεί να συμπεριληφθεί στους προσωρινούς πίνακες κατάταξης, θα πρέπει να πληροί το σύνολο των προϋποθέσεων νομιμότητας και να συγκεντρώνει την ελάχιστη προβλεπόμενη βαθμολογία σύμφωνα με το Παράρτημα 3. Κατά του προσωρινού πίνακα ο αιτών μπορεί να υποβάλει ένσταση κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 15. Ενστάσεις που αφορούν στην εκτίμηση του κόστους του επενδυτικού σχεδίου δεν γίνονται αποδεκτές. Ως ημερομηνία έναρξης της προθεσμίας υποβολής της ένστασης ορίζεται η ημερομηνία κατά την οποία καταρτίζεται στο ΠΣΚΕ ο οικείος προσωρινός πίνακας αποτελεσμάτων αξιολόγησης. Στις περιπτώσεις που η υποβληθείσα αίτηση απορρίπτεται για λόγους που αναφέρονται στις περ. β' ή/και γ' της παραγράφου 2 του παρόντος, το αποτέλεσμα της αξιολόγησης κοινοποιείται στον φορέα του επενδυτικού σχεδίου με αποστολή στη διεύθυνση του ηλεκτρονικού του ταχυδρομείου και ο αιτών μπορεί να υποβάλει ένσταση κατά τα οριζόμενα στο άρθρο Μετά την εξέταση των ενστάσεων, καταρτίζεται οριστικός πίνακας κατάταξης (ξεχωριστά για κάθε φορέα υποδοχής), κατά φθίνουσα βαθμολογική σειρά. Σε περίπτωση ισοβαθμίας, τα επενδυτικά σχέδια κατατάσσονται με κριτήριο το μικρότερο ενισχυόμενο κόστος επένδυσης. Τα επενδυτικά σχέδια με βάση τη σειρά κατάταξής τους στον οριστικό πίνακα υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενίσχυσης μέχρι την εξάντληση του αντίστοιχου προϋπολογισμού του κάθε φορέα υποδοχής. 7. Τα επενδυτικά σχέδια, που πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις, υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων με ατομικές αποφάσεις υπαγωγής οι οποίες υποβάλλονται στο ΠΣΚΕ. Αρμόδια όργανα για την έκδοση των αποφάσεων αυτών είναι: α. ο Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, για τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται στη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, β. ο Υπουργός Εσωτερικών, για τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται στη Διεύθυνση Περιφερειακής Αναπτυξιακής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών και γ. οι Περιφερειάρχες, για τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται στις αντίστοιχες Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης των Περιφερειών. Περίληψη της απόφασης αυτής εκδίδεται από τα παραπάνω όργανα, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αναρτάται στη Διαύγεια. Μετά τη σχετική ανάρτηση της περίληψης, η απόφαση υπαγωγής και η περίληψή της κοινοποιούνται στο φορέα του επενδυτικού σχεδίου και μέσω του ΠΣΚΕ. Με ευθύνη της αρμόδιας υπηρεσίας καταχωρούνται στο ΠΣΚΕ οι αριθμοί πρωτοκόλλου και οι αντίστοιχες ημερομηνίες τους, ο αριθμός και η ημερομηνία ΦΕΚ και ο κωδικός της Διαύγειας προκειμένου να ολοκληρωθεί η ενέργεια. 8. Αν το επενδυτικό σχέδιο δεν μπορεί να υπαχθεί, είτε για λόγους που αναφέρονται στις περιπτώσεις β' ή/και γ' της παραγράφου 2 του παρόντος, είτε γιατί δεν επαρκούν τα σχετικά κονδύλια, εκδίδεται απορριπτική απόφαση από τα ίδια όργανα, η οποία αναρτάται στη Διαύγεια και επίσης κοινοποιείται και μέσω του ΠΣΚΕ στον ενδιαφερόμενο, το σχετικό δε παράβολο δεν επιστρέφεται. Με ευθύνη της αρμόδιας υπηρεσίας καταχωρούνται στο ΠΣΚΕ οι αριθμοί πρωτοκόλλου και οι αντίστοιχες ημερομηνίες τους, καθώς και ο κωδικός της Διαύγειας προκειμένου να ολοκληρωθεί η ενέργεια. 9. Όπου στις διατάξεις της παρούσας γίνεται αναφορά στα αρμόδια όργανα της «παραγράφου Ε1 του άρθρου 14» νοείται αναφορά στα αρμόδια όργανα της παραγράφου 7 του άρθρου /// 227

228 Άρθρο 15 Ενστάσεις 1. Κατά του προσωρινού πίνακα κατάταξης καθώς και της απορριπτικής απόφασης της παραγράφου 5 του άρθρου 14 της παρούσας επιτρέπεται ένσταση του άρθρου 15 του ν. 4399/2016. Η ένσταση υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω ΠΣΚΕ εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία κατά την οποία καταρτίζεται στο ΠΣΚΕ ο οικείος προσωρινός πίνακας αποτελεσμάτων αξιολόγησης ή εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης στον φορέα του επενδυτικού σχεδίου του αποτελέσματος της αξιολόγησης σε περίπτωση που η υποβληθείσα αίτηση απορρίπτεται. 2. Για την εξέταση των ενστάσεων συνίσταται με απόφαση των αρμοδίων οργάνων της παρ. 3 του άρθρου 14 του ν. 4399/2016 Επιτροπή εξέτασης των ενστάσεων η οποία αποτελείται από τρία (3) μέλη, τα οποία προέρχονται από τους αρμόδιους φορείς της παρ. 2 του άρθρου 13. Στην Επιτροπή δύναται να ορίζονται και αναπληρωματικά μέλη. Για τη διευκόλυνση και επιτάχυνση του έργου της Επιτροπής, αυτή μπορεί να ορίζει ειδικούς εισηγητές, οι οποίοι δεν είναι μέλη της. Η Επιτροπή αποφαίνεται εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την ημερομηνία υποβολής της ένστασης. 3. Τα μέλη της Επιτροπής ή οι ειδικοί εισηγητές οφείλουν να ενημερώνουν εγκαίρως την αρμόδια υπηρεσία αν συντρέχει στο πρόσωπό τους κώλυμα στην περίπτωση που έχουν ήδη εξετάσει το επενδυτικό σχέδιο που αφορά η ένσταση ή στην περίπτωση που στο μετοχικό/εταιρικό κεφάλαιο ή στη διοίκηση του επενδυτικού φορέα συμμετέχει σύζυγος ή συγγενείς τους μέχρι β' βαθμού. Μετά την ηλεκτρονική υποβολή της ένστασης από τον επενδυτικό φορέα και την παραλαβή της από την Επιτροπή, ορίζεται από τον Πρόεδρό της μέλος της Επιτροπής αρμόδιο να συντάξει πλήρη και αιτιολογημένη εισήγηση επί της ένστασης. Το αρμόδιο για την εισήγηση μέλος της Επιτροπής αποκτά πρόσβαση μέσω του ΠΣΚΕ στο ηλεκτρονικό περιβάλλον εξέτασης ενστάσεων του εκάστοτε επενδυτικού σχεδίου, στο σύνολο των στοιχείων της αίτησης υπαγωγής, στα τυχόν διευκρινιστικά στοιχεία που έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικά από τον φορέα και στις αξιολογήσεις που έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικά από τον αξιολογητή και την Επιτροπή Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων. Οι εισηγητές θα πρέπει να εξετάζουν τα στοιχεία των επενδυτικών σχεδίων που αφορούν τα κριτήρια επί των οποίων υποβάλλεται η εκάστοτε ένσταση και να διατυπώνουν στα σχετικά πεδία του ΠΣΚΕ την κρίση τους και την τεκμηρίωση αυτής. 4. Η ένσταση εξετάζεται με βάση τα στοιχεία που είχε υποβάλει ο φορέας στο αίτημα υπαγωγής, τα οποία δεν μπορούν να διαφοροποιηθούν. Τυχόν διευκρινιστικά στοιχεία που απαιτούνται κατά τη διαδικασία εξέτασης της ένστασης ζητούνται διά της Επιτροπής από την αρμόδια υπηρεσία ή τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου και υποβάλλονται αναλόγως μόνο με ηλεκτρονικό τρόπο μέσω της σχετικής εφαρμογής του ΠΣΚΕ. Απαγορεύεται ρητά η οποιαδήποτε άλλη επικοινωνία των μελών της Επιτροπής με τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου. 5. Το έργο της Επιτροπής συνδράμει Γραμματεία που ορίζεται από την αρμόδια υπηρεσία και είναι αρμόδια για την τήρηση των πρακτικών των συνεδριάσεων και για κάθε γραμματειακή υποστήριξη που απαιτείται για την ομαλή λειτουργία της Επιτροπής. Οι συνεδριάσεις της Επιτροπής πραγματοποιούνται στην εκάστοτε αρμόδια υπηρεσία οποιαδήποτε εργάσιμη ημέρα εντός ή πέραν του κανονικού ωραρίου εργασίας, μετά από πρόσκληση των μελών της από τον Πρόεδρο τουλάχιστον δύο (2) ημέρες πριν από τη συνεδρίαση. Η ημερήσια διάταξη, που εκδίδεται από τον Πρόεδρο της Επιτροπής, κοινοποιείται στα μέλη με μέριμνα της Γραμματείας, τουλάχιστον δύο (2) ημέρες πριν από τη συνεδρίαση. Η αποστολή της πρόσκλησης, των εισηγήσεων και κάθε άλλης ενημέρωσης γίνεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Οι αποφάσεις της Επιτροπής λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της. Σε περίπτωση που μέλος της Επιτροπής έχει εξαιρεθεί από την εξέταση ένστασης λόγω των προαναφερθέντων κωλυμάτων, αντικαθίσταται από τον αναπληρωτή του. 6. Η Επιτροπή εξετάζει την ένσταση και βάσει του πορίσματός της διαμορφώνει και υποβάλλει το τελικό αποτέλεσμα της αξιολόγησης και την παραγόμενη έκθεση αξιολόγησης στο ΠΣΚΕ. Η απόφαση της Επιτροπής επί της ένστασης κοινοποιείται στον επενδυτή μέσω του ΠΣΚΕ στην ηλεκτρονική διεύθυνση που έχει δηλώσει και την οποία ο επενδυτής οφείλει να παρακολουθεί. 228 ///

229 7. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής συντάσσει ετήσια έκθεση στην οποία περιλαμβάνονται αναλυτικά στοιχεία σχετικά με τον αριθμό και τα θέματα των συνεδριάσεων, καθώς και τις αποφάσεις που εκδίδονται στο πλαίσιο λειτουργίας της. Στα μέλη της Επιτροπής εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 1, 2 και 3 του ν. 3213/2003 (Α'309), όπως ισχύει, περί υποβολής δήλωσης περιουσιακής τους κατάστασης. Στην περίπτωση που προκύπτουν λοιπά ζητήματα σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής, έχουν εφαρμογή τα άρθρα 13, 14 και 15 του ν. 2690/1999 «Κύρωση Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας...», όπως ισχύει.». ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ Άρθρο 16 Έλεγχος επενδυτικών σχεδίων 1. Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων ελέγχονται κατά τη διάρκεια υλοποίησής τους, κατά την ολοκλήρωση και έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης και για την τήρηση των μακροχρόνιων υποχρεώσεών τους. Ο έλεγχος θα είναι επιτόπιος έλεγχος και θα διενεργείται αποκλειστικά από εντεταλμένο όργανο ελέγχου. 2. Σκοπός του ελέγχου είναι: α. η διαπίστωση της συμμόρφωσης του φορέα του επενδυτικού σχεδίου προς τις διατάξεις του ν.4399/2016, της παρούσας προκήρυξης, καθώς και της τήρησης των προϋποθέσεων και των όρων των αποφάσεων υπαγωγής, β. η διαπίστωση της τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων. 3. Τακτικός έλεγχος ενεργείται μετά από αίτηση του φορέα του επενδυτικού σχεδίου συνοδευόμενη από τα δικαιολογητικά που ορίζονται στο Παράρτημα 5, προκειμένου να πιστοποιηθεί με την έκδοση σχετικής απόφασης των αρμοδίων οργάνων της παραγράφου 7 του άρθρου 14: α. ότι έχει υλοποιηθεί το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της επένδυσης σε ποσοστό τουλάχιστον 50% κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος ελέγχου, ώστε να ενεργοποιηθεί η διαδικασία καταβολής της ενίσχυσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 20, ή β. ότι έχει ολοκληρωθεί το επενδυτικό σχέδιο και έχει αρχίσει η παραγωγική λειτουργία της επένδυσης κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 19. Δαπάνες ή άλλες πράξεις που διενεργούνται μετά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος ελέγχου λαμβάνονται υπόψη για την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου, χωρίς να συνυπολογίζονται στην οριστικοποίηση του ενισχυόμενου κόστους της επένδυσης. Σε περίπτωση μη επιβεβαίωσης των δηλωθέντων με την αίτηση ελέγχου στοιχείων από το όργανο ελέγχου, επιβάλλονται κυρώσεις, σύμφωνα με το άρθρο 23. Η πιστοποίηση από την αρμόδια υπηρεσία της πληρότητας του αιτήματος ελέγχου θεμελιώνει για το φορέα της επένδυσης απόλυτη προτεραιότητα στη χρονική κατάταξη αιτημάτων ελέγχου, ανά καθεστώς ενίσχυσης, για την καταβολή της προβλεπόμενης ενίσχυσης του άρθρου 20. Παρέκκλιση από τη σειρά προτεραιότητας μπορεί να υπάρξει για λόγους απρόβλεπτης ή έκτακτης ανάγκης, που αφορούν σε συγκεκριμένο επενδυτικό σχέδιο, οι οποίοι θα είχαν ως αποτέλεσμα την υπέρμετρη καθυστέρηση ή διακοπή της διαδικασίας καταβολής ενίσχυσης για τους υπόλοιπους δικαιούχους. Με απόφαση του Υπουργού, Ανάπτυξης και Τουρισμού ορίζονται οι λόγοι απρόβλεπτης και έκτακτης ανάγκης, καθώς και κάθε άλλο συναφές θέμα εφαρμογής της διάταξης αυτής. 4. Έκτακτος έλεγχος μπορεί να διενεργείται οποτεδήποτε κρίνεται απαραίτητο με απόφαση της υπηρεσίας. 5. Μετά την ολοκλήρωση του διοικητικού ή επιτόπιου ελέγχου συντάσσεται σχετική έκθεση, η οποία υποβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία μέσω του ΠΣΚΕ. 6. Η αρμόδια υπηρεσία διενεργεί έλεγχο πληρότητας της έκθεσης ελέγχου και της τήρησης των όρων της απόφασης υπαγωγής και προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες: α) αν η έκθεση ελέγχου είναι πλήρης, εισηγείται την έκδοση σχετικής απόφασης, /// 229

230 β) αν διαπιστώσει ελλείψεις ήσσονος σημασίας που αφορούν είτε στην έκθεση ελέγχου είτε στην επένδυση, διατάσσει την προσκόμιση συμπληρωματικής έκθεσης ελέγχου, γ) αν διαπιστώσει σοβαρές ελλείψεις της έκθεσης ελέγχου, διατάσσει την εκ νέου διενέργεια ελέγχου από όργανο με διαφορετική σύνθεση, δ) αν διαπιστώσει σοβαρές ελλείψεις στην επένδυση, μπορεί να εισηγηθεί τη λήψη ενεργειών, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 18, 21 και 23 της παρούσας. 7. Για την υποβολή του αιτήματος ελέγχου απαιτείται παράβολο που ορίζεται στο 0,0005 του επιλέξιμου κόστους του επενδυτικού σχεδίου όπως αυτό προσδιορίστηκε στην απόφαση υπαγωγής. Σε κάθε περίπτωση το ως άνω ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο των εκατόν πενήντα (150) ευρώ και ανώτερο των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ. Για την υποβολή νέου αιτήματος ελέγχου της περίπτωσης δ' της παραγράφου 6 του παρόντος άρθρου απαιτείται παράβολο, που ορίζεται στο διπλάσιο του ως άνω προβλεπόμενου. Σε περίπτωση που ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου υποβάλει αίτηση ελέγχου πιστοποίησης του 50% το παράβολο ανέρχεται στο ήμισυ του συνολικού παραβόλου. Το υπόλοιπο ποσό καταβάλλεται με την υποβολή της αίτησης πιστοποίησης της ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου. 8. Τα Όργανα Ελέγχου Επενδύσεων του παρόντος συνιστώνται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης. Με την απόφαση αυτή ορίζεται ο αριθμός των μελών τους, που δεν μπορεί να είναι λιγότερα από δύο, και η ιδιότητά τους, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες και με τα χαρακτηριστικά της ελεγχόμενης επένδυσης, ο χρόνος και ο τρόπος συγκρότησής τους, ανάλογα και με το είδος του ελέγχου, οι αρμοδιότητές τους, το αντικείμενο του ελέγχου, το χρονικό διάστημα εντός του οποίου υποχρεούνται να διενεργήσουν τον έλεγχο και να παραδώσουν την έκθεση τους, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή των ρυθμίσεων του άρθρου αυτού. Η απόφαση συγκρότησης εκάστου Οργάνου Ελέγχου Επένδυσης εκδίδεται από τα αρμόδια όργανα της παραγράφου 3 του άρθρου 14 του ν. 4399/ Εκδίδεται και δημοσιεύεται Οδηγός Ελέγχου Επενδύσεων από τον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, ο οποίος εξειδικεύει τη μέθοδο και κάθε άλλο θέμα σχετικά με την ορθή εκτέλεση του ελέγχου και την ισότιμη αντιμετώπιση των φορέων των επενδυτικών σχεδίων. Άρθρο 17 Τροποποιήσεις απόφασης υπαγωγής - Έγκριση μεταβολών μετά την ολοκλήρωση 1. Η τροποποίηση όρων της απόφασης υπαγωγής είναι δυνατή μετά από αίτημα του φορέα της επένδυσης, το οποίο μπορεί να υποβληθεί καθ' όλη τη διάρκεια υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου και μέχρι την υποβολή αιτήματος τελικού ελέγχου. Μετά την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης, είναι δυνατή η υποβολή αιτήματος έγκρισης μεταβολής στοιχείων του επενδυτικού σχεδίου, τα οποία υποχρεούται να τηρεί ο φορέας έως τη λήξη του διαστήματος μακροχρόνιων υποχρεώσεων, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο Αιτήματα τροποποίησης ή έγκρισης μεταβολής στοιχείων της παραγράφου 1, υποβάλλονται ως προς τα εξής: α) ουσιώδεις διαφοροποιήσεις του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου ή μείωση της δυναμικότητας του επενδυτικού σχεδίου, β) αλλαγή του φορέα της επένδυσης λόγω συγχώνευσης ή απόσχισης του κλάδου, στον οποίο εντάσσεται η ενισχυόμενη επένδυση, σύμφωνα με την περίπτωση η' της παραγράφου 3 του άρθρου 21, γ) αλλαγή του τόπου εγκατάστασης, και υπό τους όρους της διατήρησης της επένδυσης στην ίδια Περιφέρεια (NUTS 2), εντός της οποίας χορηγήθηκε η ενίσχυση και της μη μεταβολής του είδους και των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, δ) αλλαγή τρόπου χρηματοδότησης της επένδυσης, ε) παράταση του χρόνου ολοκλήρωσης της επένδυσης, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 18, στ) εκμίσθωση της ενισχυθείσας επένδυσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση ζ' του άρθρου Τα αιτήματα της παραγράφου 2 υποβάλλονται μέσω του ΠΣΚΕ και γίνονται δεκτά, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α. εξακολουθούν να τηρούνται οι όροι και οι προϋποθέσεις της απόφασης προκήρυξης και της εγκριτικής απόφασης, 230 ///

231 β. εξακολουθούν να εξυπηρετούνται οι αρχικοί στόχοι της επένδυσης και να διατηρείται ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της, γ. δεν διαφοροποιούνται κριτήρια επιλεξιμότητας και υπαγωγής, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρούσα απόφαση προκήρυξης, δ. δεν επέρχεται αύξηση του συνολικού ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου, του συνολικού ποσού της ενίσχυσης, ούτε των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, ε. πληρούνται οι ειδικοί όροι για κάθε περίπτωση τροποποίησης/μεταβολής στοιχείων, που ορίζονται στις σχετικές διατάξεις του ν. 4399/2016 και εξειδικεύονται στην παρούσα. 4. Ειδικοί όροι και προϋποθέσεις έγκρισης αιτημάτων τροποποίησης ή μεταβολής στοιχείων. α) Αίτημα τροποποίησης φυσικού και οικονομικού αντικειμένου υποβάλλεται σε περίπτωση: (i) προσθήκης νέας κατηγορίας ενισχυόμενης δαπάνης ή/και (ii) ουσιωδών διαφοροποιήσεων επί του εγκεκριμένου φυσικού αντικειμένου του επενδυτικού σχεδίου ή/και (iii) μείωσης της δυναμικότητας του επενδυτικού σχεδίου μεγαλύτερης του 5% της εγκεκριμένης ή/και (v) μεταβολής των παγίων στοιχείων ενεργητικού που χρησιμοποιούνται εκ νέου σε περίπτωση διαφοροποίησης της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν (περ. 3.γ. του άρθρου 5 της παρούσας). Το αίτημα γίνεται αποδεκτό εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της παραγράφου 3 καθώς και οι παρακάτω όροι: i. Η μεταφορά δαπανών μεταξύ διαφορετικών κατηγοριών εντός της ίδιας ομάδας δαπανών είναι δυνατή υπό την προϋπόθεση ότι η αύξηση κόστους ανά κατηγορία δαπάνης δεν υπερβαίνει το 10% του συνόλου του ενισχυόμενου κόστους του σχεδίου και το 100% του εγκεκριμένου κόστους της κατηγορίας. Τυχόν υπερβάλλον κόστος στην κατηγορία, δεν ενισχύεται. ii. Δεν είναι δυνατή η μεταφορά δαπανών μεταξύ διαφορετικών ομάδων δαπανών των άρθρων 8 και 9 της παρούσης ήτοι, α) δαπανών για περιφερειακές ενισχύσεις β) δαπανών για συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ΜΜΕ (άρθρο 18 Γ.Α.Κ.) γ) δαπανών εκκίνησης για τις υπό ίδρυση μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις (άρθρο 22 Γ.Α.Κ.), όπως αυτές προσδιορίζονται στην απόφαση υπαγωγής. iii. Δεν επέρχεται υπέρβαση των ορίων των επιμέρους κατηγοριών δαπανών, όπως αυτά προσδιορίζονται από τις σχετικές διατάξεις των άρθρων 8 και 9 της παρούσας. Τυχόν υπερβάλλον κόστος αφαιρείται από το ενισχυόμενο, προκειμένου να πληρούνται τα εκάστοτε όρια. iv. Δεν επέρχεται μείωση της δυναμικότητας μεγαλύτερη του 25% της εγκεκριμένης συνολικά και ανά παραγόμενο προϊόν, εκτός περιπτώσεων που επιβάλλονται από αλλαγές του θεσμικού πλαισίου αδειοδοτήσεων για την επένδυση που επήλθαν μετά την έκδοση της προκήρυξης του καθεστώτος, οπότε η απόφαση υπαγωγής τροποποιείται ανεξαρτήτως του ποσοστού μείωσης, με αιτιολογημένη κατά περίπτωση αναπροσαρμογή του κόστους της επένδυσης. Σε άλλη περίπτωση, το αίτημα τροποποίησης απορρίπτεται. Για μείωση της δυναμικότητας έως ποσοστού 5% της εγκεκριμένης, δεν απαιτείται υποβολή αιτήματος τροποποίησης και το επενδυτικό σχέδιο δύναται να ολοκληρώνεται με αιτιολογημένη κατά περίπτωση αναπροσαρμογή ή όχι του κόστους της επένδυσης. v. Το αίτημα συνοδεύεται υποχρεωτικά από αιτιολόγηση της σκοπιμότητάς του καθώς και τεκμηρίωση του κόστους με πρωτότυπες προσφορές προμηθευτών ή συμβάσεις ανάθεσης, προκειμένου να εξεταστεί. Επιπλέον, συνοδεύεται από αναλυτική τεχνική περιγραφή, ενημερωτικά δελτία, αρχιτεκτονικά ή άλλα σχέδια, όπου κατά περίπτωση απαιτείται. Σε περίπτωση που το επενδυτικό σχέδιο αφορά σε διαφοροποίηση της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν (περίπτωση αρχικής επένδυσης 3.γ. του άρθρου 5 της παρούσας), ο φορέας θα πρέπει να συνυποβάλει υπεύθυνη δήλωση ότι τα υφιστάμενα κατά την αίτηση υπαγωγής πάγια στοιχεία ενεργητικού της επιχείρησης που θα χρησιμοποιηθούν εκ νέου στην επένδυση, δεν μεταβάλλονται λόγω της τροποποίησης. Σε διαφορετική περίπτωση, προκειμένου να τεκμηριώνεται ο χαρακτήρας αρχικής επένδυσης του σχεδίου και μετά την αιτούμενη τροποποίηση, πρέπει να υποβληθεί νέα κατάσταση των εν λόγω παγίων, συνοδευόμενη με τα προβλεπόμενα στο Παράρτημα 1 δικαιολογητικά (παρ. Δ.7.ϊϊϊ, απόσπασμα του Μητρώου Παγίων με την αναπόσβεστη αξία τους κατά το χρόνο της αίτησης υπαγωγής). vi. Για την εξέταση του αιτήματος δεν απαιτείται επανεξέταση της βαθμολογίας που έλαβε το επενδυτικό σχέδιο κατά την υπαγωγή του στις διατάξεις της παρούσας προκήρυξης με την επιφύλαξη των διατάξεων του επόμενου εδαφίου vii. Σε περίπτωση που το επενδυτικό σχέδιο είχε λάβει βαθμολογία για την αξιοποίηση αργούντος κτηριακού δυναμικού,. η αιτούμενη αλλαγή δεν πρέπει να επιφέρει μείωση της συνολικής βαθμολογίας του επενδυτικού σχεδίου κάτω του ορίου που προσδιορίζεται από τη βαθμολογία του τελευταίου κατά σειρά επενδυτικού σχεδίου του οριστικού πίνακα κατάταξης στον οποίο είχε περιληφθεί το σχέδιο, εφόσον κατά την κατάρτιση του πίνακα είχε εξαντληθεί ο σχετικός προϋπολογισμός κονδυλίων. Σε περίπτωση μη εξάντλησης του προϋπολογισμού μετά και το τελευταίο σχέδιο του οριστικού πίνακα και επάρκειας του /// 231

232 υπολειπόμενου ποσού για την ενίσχυση του επενδυτικού σχεδίου, το όριο αποδεκτής μείωσης της βαθμολογίας είναι το ελάχιστο απαιτούμενο όπως ορίζεται στις διατάξεις της παραγράφου Δ1 του άρθρου 14 της παρούσας προκήρυξης. viii. Σε περίπτωση που το σύνολο ή τμήμα της επένδυσης υλοποιείται σε διατηρητέο κτίριο, τυχόν αίτημα τροποποίησης εξετάζεται υπό την προϋπόθεση ότι συνεχίζει να υλοποιείται σε διατηρητέο κτίριο. β) Αιτήματα αλλαγής του φορέα της επένδυσης κατά την υλοποίηση, λόγω συγχώνευσης ή λόγω απόσχισης του κλάδου στον οποίο εντάσσεται η ενισχυθείσα επένδυση, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους εξής όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. Πρόθεση ολοκλήρωσης της επένδυσης από το νέο φορέα. ii. Καθολική διαδοχή του φορέα από τον νέο, ως προς όλα τα δικαιώματα, υποχρεώσεις και έννομες σχέσεις του ή, σε περίπτωση απόσχισης κλάδου, κατ' ελάχιστον ως προς αυτές που απορρέουν από την απόφαση υπαγωγής. iii. Εφόσον ο φορέας της επένδυσης ενισχύεται με πρόσθετο ποσό επιχορήγησης ως επιχείρηση της περίπτωσης ε του άρθρου 12 του ν. 4399/2016, ο νέος φορέας θα πρέπει να πληροί την ίδια συνθήκη. iv. Κατά την εξέταση του αιτήματος εξετάζονται επιπλέον, το μέγεθος του νέου φορέα και η σώρευση της ενίσχυσης με τυχόν άλλες ενισχύσεις, και εφόσον απαιτείται, μειώνεται το ποσοστό ή το ποσό ενίσχυσης προκειμένου να πληρούνται όλοι οι όροι νομιμότητας για το επενδυτικό σχέδιο. v. Το αίτημα συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα εξής δικαιολογητικά: α) επιστολή του νόμιμου εκπροσώπου του φορέα για την αλλαγή, β) σε περίπτωση συγχώνευσης, υπεύθυνη δήλωση του νόμιμου εκπροσώπου της συγχωνευόμενης ή απορροφώσας επιχείρησης, με την οποία δηλώνονται η πρόθεση ολοκλήρωσης της επένδυσης καθώς και τυχόν επενδυτικά σχέδια της επιχείρησης και των συνδεδεμένων ή συνεργαζόμενων επιχειρήσεων αυτής που έχουν υπαχθεί στο ν. 4399/2016, γ) σύντομο εταιρικό προφίλ της συγχωνευόμενης ή απορροφώσας επιχείρησης, δ) Δήλωση Μεγέθους (μόνο σε περίπτωση ΜΜΕ) για τις υπό συγχώνευση επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένου και του φορέα της επένδυσης, συνοδευόμενη με τα δικαιολογητικά τεκμηρίωσης που προβλέπονται στο Παράρτημα 1, παρ. Δ.6 της παρούσας, επίκαιρα κατά το χρόνο υποβολής του αιτήματος υπαγωγής, ε) τυχόν λοιπά δικαιολογητικά για την τεκμηρίωση του σημείου iii ανωτέρω, εφόσον απαιτείται. vi. Για την εξέταση του αιτήματος δεν απαιτείται επανεξέταση της βαθμολογίας που έλαβε το επενδυτικό σχέδιο κατά την υπαγωγή του στις διατάξεις της παρούσας προκήρυξης. Εφόσον το αίτημα αλλαγής φορέα υποβάλλεται μετά την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου, γίνεται αποδεκτό υπό τον όρο συνέχισης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης στο ίδιο αντικείμενο, καθ' όλο το διάστημα τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων. Στην περίπτωση αυτή το αίτημα συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά των εδαφίων α, γ και ε της προηγούμενης παραγράφου και εκδίδεται απόφαση έγκρισης της μεταβολής. γ) Αιτήματα αλλαγής τόπου εγκατάστασης, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους εξής όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. Η επένδυση διατηρείται στην ίδια Περιφέρεια (NUTS 2) εντός της οποίας χορηγήθηκε η ενίσχυση και δεν επέρχεται μεταβολή του είδους και των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών ii. Εφόσον το επενδυτικό σχέδιο υπάγεται στην περίπτωση Ειδικής κατηγορίας ενισχύσεων του άρθρου 12 του ν. 4399/2016, εξακολουθούν να πληρούνται οι κατά περίπτωση προϋποθέσεις. iii. Το αίτημα αλλαγής τόπου εγκατάστασης συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα εξής δικαιολογητικά: α) τεκμηρίωση της σκοπιμότητας του αιτήματος, β) στοιχεία τεκμηρίωσης της διαθεσιμότητας του τόπου εγκατάστασης σύμφωνα με τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά στο Παράρτημα 1 της παρούσας προκήρυξης, γ) τα κατά περίπτωση προβλεπόμενα στο Παράρτημα 1 της παρούσας δικαιολογητικά, για την τεκμηρίωση του σημείου ii, εφόσον απαιτείται δ) δήλωση του φορέα iv. Αν η αλλαγή τόπου εγκατάστασης επισύρει ουσιώδεις διαφοροποιήσεις επί του εγκεκριμένου φυσικού αντικειμένου, υποβάλλεται και αίτημα τροποποίησης φυσικού αντικειμένου σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης β. δ) Αιτήματα αλλαγής του τρόπου χρηματοδότησης του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου, με ίδια κεφάλαια ή με εξωτερική χρηματοδότηση, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους παρακάτω όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. Η αιτούμενη αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησης πρέπει να είναι σύμφωνη με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 5 της παρούσας προκήρυξης. ii. Η μεταβολή στον τρόπο χρηματοδότησης του επενδυτικού σχεδίου, δεν επιφέρει μείωση της συνολικής βαθμολογίας του επενδυτικού σχεδίου, κατά το χρόνο αξιολόγησης και υπαγωγής του, κάτω του ορίου που προσδιορίζεται από τη βαθμολογία του τελευταίου κατά σειρά επενδυτικού σχεδίου του οριστικού πίνακα κατάταξης στον οποίο είχε περιληφθεί το σχέδιο, εφόσον κατά την κατάρτιση του πίνακα είχε εξαντληθεί ο 232 ///

233 σχετικός προϋπολογισμός κονδυλίων. Σε περίπτωση μη εξάντλησης του προϋπολογισμού μετά και το τελευταίο σχέδιο του οριστικού πίνακα και επάρκειας του υπολειπόμενου ποσού για την ενίσχυση του επενδυτικού σχεδίου, το όριο αποδεκτής μείωσης της βαθμολογίας είναι το ελάχιστο απαιτούμενο όπως ορίζεται στις διατάξεις της παραγράφου Δ1 του άρθρου 14 της παρούσας προκήρυξης. iii. Το αίτημα αλλαγής του τρόπου χρηματοδότησης της επένδυσης συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα εξής δικαιολογητικά: α) επιστολή του φορέα για την αιτούμενη τροποποίηση, β) έγγραφα /στοιχεία τεκμηρίωσης της δυνατότητας χρηματοδότησης του επενδυτικού σχεδίου με τον νέο τρόπο που αιτείται ο φορέας, όπως απαιτούνται για κάθε περίπτωση χρηματοδότησης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Παράρτημα 1 της παρούσας προκήρυξης. Τα έγγραφα και στοιχεία θα πρέπει να είναι επίκαιρα ως προς το χρόνο υποβολής του αιτήματος τροποποίησης, ιδιαίτερα κατά την περίπτωση που ο φορέας αιτείται ως νέο τρόπο χρηματοδότησης, την κεφαλαιοποίηση ή την ανάλωση υφιστάμενων αποθεματικών, αυτά θα πρέπει να εμφανίζονται στις οικονομικές καταστάσεις της τελευταίας διαχειριστικής χρήσης πριν από την υποβολή του αιτήματος τροποποίησης, βάσει των οποίων θα πρέπει να διαπιστώνεται και η πλήρωση των λοιπών προϋποθέσεων της παρ. 1 του άρθρου 5 της παρούσας, γ) επικαιροποιημένη βαθμολογία του επενδυτικού σχεδίου με το νέο χρηματοδοτικό σχήμα (βάσει των πινάκων του υποδείγματος που είχανε υποβληθεί κατά την υπαγωγή οι οποίοι θα μεταβάλλονται μόνο ως προς τα νέα δεδομένα βάσει της αιτούμενης αλλαγής, προκειμένου να υπολογίζονται εκ νέου οι δείκτες ιδίων και διαθέσιμων κεφαλαίων και ο δείκτης ικανότητας αποπληρωμής τοκοχρεωλυσίων). ε) Αιτήματα παράτασης του χρόνου ολοκλήρωσης της επένδυσης σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 18 της παρούσας, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους εξής όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. Το αίτημα υποβάλλεται πριν από τη λήξη της προθεσμίας ολοκλήρωσης όπως αυτή ορίζεται στην απόφαση υπαγωγής και γίνεται αυτοδίκαια αποδεκτό χωρίς να απαιτείται έκδοση απόφασης, εφόσον πιστοποιείται η υλοποίηση εντός της παραπάνω προθεσμίας του 50% του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της επένδυσης, όπως αυτό ορίζεται στην απόφαση υπαγωγής ανεξάρτητα από τυχόν μεταγενέστερη απόφαση τροποποίησης. ii. Η υλοποίηση του 50% του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου εντός της παραπάνω προθεσμίας ολοκλήρωσης, πιστοποιείται μετά από έλεγχο αρμόδιου οργάνου σύμφωνα με το άρθρο 16, εφόσον ο φορέας υποβάλει αίτηση ελέγχου υλοποίησης του 50% εντός εξήντα (60) ημερών από τη λήξη της αρχικά εγκεκριμένης προθεσμίας ολοκλήρωσης, σύμφωνα με την παρ.4 του Άρθρου 18. iii. Αίτημα παράτασης για λόγους ανωτέρας βίας υποβάλλεται πριν από τη λήξη της αρχικά εγκεκριμένης ημερομηνίας ολοκλήρωσης και για χρονικό διάστημα ίσο με εκείνο της διακοπής ή της καθυστέρησης, με την προϋπόθεση ότι θα τεκμηριώνεται η δυνατότητα ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου εντός της νέας προθεσμίας. Το αίτημα συνοδεύεται υποχρεωτικά από: α)επιστολή του φορέα στην οποία αναφέρονται αναλυτικά και με χρονική σειρά τα γεγονότα που επέβαλαν τη διακοπή ή την καθυστέρηση των εργασιών υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου και συνιστούν λόγους ανωτέρας βίας, β) επίσημα έγγραφα και στοιχεία τεκμηρίωσης των ανωτέρω, γ) τεχνικό υπόμνημα για το υλοποιηθέν έργο και χρονοδιάγραμμα εργασιών για την ολοκλήρωση της επένδυσης ώστε να τεκμηριώνεται η δυνατότητα υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου εντός της αιτούμενης προθεσμίας. στ) Αιτήματα έγκρισης εκμίσθωσης της ενισχυθείσας επένδυσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση ζ' του άρθρου 21, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους εξής όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. Φερεγγυότητα του μισθωτή και συνέχιση της λειτουργίας της ενισχυόμενης επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο. ii. Το αίτημα έγκρισης εκμίσθωσης συνοδεύεται από τα παρακάτω δικαιολογητικά: α) σχέδιο σύμβασης εκμίσθωσης της εγκατάστασης με αναφορά στη διάρκεια, μίσθωμα και λοιπούς όρους αυτής, β) επιστολή του νομίμου εκπροσώπου του μισθωτή ως προς την πρόθεση ή και τον προγραμματισμό λειτουργίας της ενισχυόμενης επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο, γ) εταιρικό προφίλ και αντίγραφο τελευταίου καταστατικού του μισθωτή, δ) ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα του μισθωτή. 5. Εφόσον τα ως άνω αιτήματα συνοδεύονται από αιτιολόγηση της σκοπιμότητάς τους, καθώς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η αρμόδια Υπηρεσία οφείλει να απαντήσει μέσα σε προθεσμία ενενήντα (90) ημερών από την περιέλευση του αιτήματος σε αυτή. Αν η Υπηρεσία αποδεχτεί το αίτημα τροποποίησης ολικά ή μερικά, εισηγείται σχετικά προς το αρμόδιο όργανο για την τροποποίηση της απόφασης υπαγωγής ή την έκδοση απόφασης έγκρισης της μεταβολής εφόσον το αίτημα υποβάλλεται μετά την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου. Στην αντίθετη περίπτωση, εκδίδει αιτιολογημένη απορριπτική απόφαση, η οποία κοινοποιείται στο φορέα, στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, την οποία έχει δηλώσει κατά την /// 233

234 εγγραφή του στο ΠΣΚΕ. Νέο αίτημα του ίδιου φορέα για τροποποίηση όρων της απόφασης υπαγωγής με το ίδιο περιεχόμενο δεν εξετάζεται κατ' ουσία και αρχειοθετείται. 6. α) Η τροποποίηση της απόφασης υπαγωγής διενεργείται αυτεπαγγέλτως από την αρμόδια υπηρεσία, στις περιπτώσεις αλλαγής επωνυμίας ή/και νομικής μορφής του φορέα της επένδυσης, οι οποίες διαπιστώνονται κατά τη διαδικασία γνωστοποίησης μεταβολής στοιχείων του φορέα σύμφωνα με τις παραγράφους 3θ και 4 του άρθρου 21 της παρούσας. Για την έκδοση τροποποιητικής απόφασης, κατά την γνωστοποίηση της μεταβολής συνυποβάλλεται υποχρεωτικά ισχύον καταστατικό της επιχείρησης και βεβαίωση της μεταβολής στο ΓΕΜΗ. β) Εφόσον κατά τη γνωστοποίηση μεταβολής της εταιρικής σύνθεσης του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παρ. 3θ και 4 του άρθρου 21 της παρούσας, διαπιστώνεται ότι λόγω αυτής ο φορέας έπαυσε να είναι μεσαία ή μικρή επιχείρηση, η υπηρεσία προβαίνει αυτεπάγγελτα σε τροποποίηση των όρων της απόφασης υπαγωγής ή και ανάκληση αυτής εφόσον δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής 7. Για την υποβολή αιτημάτων της παραγράφου 1 απαιτείται η καταβολή παραβόλου το ύψος του οποίου καθορίζεται με την κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών της παραγράφου 6 του άρθρου 17 του ν.4399/2016. Άρθρο 18 Ολοκλήρωση επενδυτικών σχεδίων και έναρξη παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης 1. Το επενδυτικό σχέδιο ολοκληρώνεται με την υλοποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου και με την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης, εφόσον εξυπηρετούνται οι αρχικοί σκοποί παραγωγικής λειτουργίας και ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της επένδυσης, εντός της ορισθείσας στην απόφαση υπαγωγής προθεσμίας, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία (3) έτη από την ημερομηνία δημοσίευσης της ως άνω απόφασης. Η ολοκλήρωση και έναρξη παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης πιστοποιείται με την έκδοση σχετικής απόφασης από τα αρμόδια όργανα της παραγράφου 7 του άρθρου α. Η προβλεπόμενη στην απόφαση υπαγωγής προθεσμία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να παραταθεί άπαξ έως δύο (2) έτη κατ' ανώτατο όριο, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: αα. Ηλεκτρονική υποβολή του σχετικού αιτήματος πριν από τη λήξη της προθεσμίας ολοκλήρωσης, όπως αυτή ορίζεται αρχικά στην απόφαση υπαγωγής, ββ. υλοποίηση του 50% του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου. β. Η προβλεπόμενη στην απόφαση υπαγωγής προθεσμία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου μπορεί επίσης να παραταθεί για λόγους ανωτέρας βίας για χρονικό διάστημα ίσο με εκείνο της διακοπής ή της καθυστέρησης, με την προϋπόθεση ότι θα τεκμηριώνεται η δυνατότητα ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου εντός της νέας προθεσμίας. 3. Για την πιστοποίηση της έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης απαιτείται να τεκμηριώνεται η λειτουργία της μονάδας, ιδίως με την πώληση προϊόντων ή παροχή υπηρεσιών και με την έκδοση όλων των νομιμοποιητικών αδειών, καθώς και με τη δημιουργία των μισών τουλάχιστον από τις νέες θέσεις εργασίας (εκφρασμένων σε Ε.Μ.Ε.) που ορίζονται με την απόφαση υπαγωγής Οι λοιπές θέσεις πρέπει να δημιουργούνται μέχρι τη λήξη του προβλεπόμενου διαστήματος τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων. 4. Ο επενδυτής υποβάλλει αίτηση ηλεκτρονικά μέσω ΠΣΚΕ για την πιστοποίηση της ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης και για την πιστοποίηση της υλοποίησης του 50% του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου το αργότερο μέσα σε εξήντα (60) μέρες από τη λήξη της προθεσμίας ολοκλήρωσης της επένδυσης, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 19. Εάν ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου δεν υποβάλει την αίτηση της προηγούμενης παραγράφου, συνοδευόμενη από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και εντός της ως άνω προθεσμίας, η επένδυση θεωρείται ως μη ολοκληρωθείσα. Στην περίπτωση αυτή η απόφαση υπαγωγής ανακαλείται και ανακτώνται τα ποσά ενίσχυσης, τα οποία τυχόν έχουν χορηγηθεί, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις παραγράφους 8 και 9 του άρθρου ///

235 Άρθρο 19 Διαδικασία πιστοποίησης της ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης 1. Ο έλεγχος της ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης διενεργείται κατόπιν υποβολής του αιτήματος του άρθρου 18, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου Με την απόφαση ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης καθορίζονται ο χρόνος ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου και το τελικό ποσό ενίσχυσης. Ως χρόνος ολοκλήρωσης νοείται ο πραγματικός χρόνος ολοκλήρωσης φυσικού και οικονομικού αντικειμένου όπως αυτός αποτυπώνεται στην απόφαση ολοκλήρωσης και όχι ο χρόνος δημοσίευσης της απόφασης ολοκλήρωσης. 3. Με την απόφαση ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης δεν μπορεί να επέλθει αύξηση του συνολικού ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου, ούτε του συνολικού ποσού της ενίσχυσης, ούτε των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, όπως αυτά είχαν οριστεί αρχικά στην απόφαση υπαγωγής. Άρθρο 20 Καταβολή ενισχύσεων Η καταβολή της ενίσχυσης ή η χρήση της ωφέλειας από το δικαιούχο μπορεί να πραγματοποιείται είτε εφάπαξ με την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας του επενδυτικού σχεδίου είτε σταδιακά και εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις των επόμενων παραγράφων. Ο προσδιορισμός των ποσών της δικαιούμενης ενίσχυσης ανά είδος ενίσχυσης γίνεται βάσει των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, όπως αυτά έχουν οριστεί στην απόφαση υπαγωγής. 1. Φορολογική απαλλαγή α. Το δικαίωμα έναρξης χρήσης της ωφέλειας του κινήτρου της φορολογικής απαλλαγής θεμελιώνεται με την πιστοποίηση της υλοποίησης του 50% του κόστους του επενδυτικού σχεδίου από το αρμόδιο όργανο ελέγχου. Ο φορέας μπορεί να αξιοποιήσει το σύνολο της δικαιούμενης ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής εντός δεκαπέντε (15) φορολογικών ετών από το έτος θεμελίωσης του δικαιώματος χρήσης της ωφέλειας με τους ακόλουθους περιορισμούς που ισχύουν σωρευτικά: αα. η δικαιούμενη ενίσχυση να μην υπερβαίνει, κατ' έτος, το είκοσι τοις εκατό (20%) του συνολικού εγκεκριμένου ποσού της φορολογικής απαλλαγής, με εξαίρεση την περίπτωση της μη πλήρους αξιοποίησής του κατά τα προηγούμενα φορολογικά έτη λόγω έλλειψης επαρκών κερδών. Στην περίπτωση αυτή τυχόν εναπομείναν ποσό ενίσχυσης από προηγούμενα φορολογικά έτη προστίθεται στο ως άνω υπολογιζόμενο μέγιστο ετήσιο ποσό δικαιούμενης ενίσχυσης, ββ. η δικαιούμενη ενίσχυση να μην υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού εγκεκριμένου ποσού της φορολογικής απαλλαγής, μέχρι το φορολογικό έτος της έκδοσης της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. β. Το ποσό της δικαιούμενης ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής για το τμήμα του εξοπλισμού του επενδυτικού σχεδίου, που αποκτάται με χρηματοδοτική μίσθωση, προσδιορίζεται για κάθε φορολογικό έτος ως ποσοστό επί του τμήματος της αξίας κτήσης του εξοπλισμού, το οποίο εμπεριέχεται στα μισθώματα που καταβλήθηκαν μέχρι τη λήξη του φορολογικού έτους. γ. Το κατ' έτος αναλωθέν ποσό της φορολογικής απαλλαγής εμφανίζεται σε ειδικό αποθεματικό και αντίστοιχο λογαριασμό στα βιβλία της επιχείρησης, που σχηματίζεται από το φόρο εισοδήματος, ο οποίος δεν καταβλήθηκε λόγω της παρεχόμενης φορολογικής απαλλαγής. δ. Με την κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών της περ. δ της παρ. 1 του άρθρου 20 του ν.4399/2016 εξειδικεύεται ο τρόπος υπολογισμού του ποσού της ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής για κάθε φορολογικό έτος, τυχόν δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη χρήση του φορολογικού οφέλους, το περιεχόμενο της Δήλωσης Φορολογικής Απαλλαγής (ΔΦΑ) της περίπτωσης ιβ' της παραγράφου 3 του άρθρου 21 και κάθε συναφές θέμα για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας παραγράφου. /// 235

236 2. Επιχορήγηση α. Ποσό που ανέρχεται μέχρι το πενήντα τοις εκατό (50%) της εγκεκριμένης επιχορήγησης μπορεί κατόπιν σχετικού αιτήματος να καταβάλλεται στον δικαιούχο μετά την πιστοποίηση από το αρμόδιο όργανο ελέγχου της υλοποίησης του 50% του συνολικού κόστους του επενδυτικού σχεδίου. β. Το υπόλοιπο ποσό της επιχορήγησης ή το σύνολό της σε περίπτωση μη εφαρμογής της ρύθμισης της περίπτωσης α', καταβάλλεται μετά την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. γ. Τα ποσά της επιχορήγησης δεν αφαιρούνται από την αξία των επενδυτικών δαπανών προκειμένου να γίνει προσδιορισμός των φορολογητέων κερδών. δ. Η επιχορήγηση καταβάλλεται απευθείας μέσω ηλεκτρονικής πληρωμής σε τραπεζικό λογαριασμό του φορέα του επενδυτικού σχεδίου και δεν επιτρέπεται η εκχώρησή της σε τρίτους. Κατ' εξαίρεση είναι δυνατή η εκχώρηση της απαίτησης του ποσού της επιχορήγησης σε τραπεζικά ιδρύματα για την παροχή βραχυπρόθεσμου δανείου ισόποσου της εκχωρούμενης επιχορήγησης, που χρησιμοποιείται για την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου. Στις περιπτώσεις αυτές η καταβολή της επιχορήγησης γίνεται απευθείας στην τράπεζα με την οποία έχει υπογραφεί η σύμβαση εκχώρησης της απαίτησης, εφόσον κάθε φορά έχει αναληφθεί ισόποσο τουλάχιστον της καταβαλλόμενης επιχορήγησης τμήμα του βραχυπρόθεσμου αυτού δανείου. 3. Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης α. Η έναρξη της καταβολής της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης μπορεί να πραγματοποιείται μετά την πιστοποίηση από το αρμόδιο όργανο ελέγχου της εγκατάστασης στη μονάδα του συνόλου του μισθωμένου εξοπλισμού, σύμφωνα με τη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης. β. Η επιδότηση καταβάλλεται ανά εξάμηνο και μετά την εκάστοτε πληρωμή των δόσεων του μισθώματος εκ μέρους του φορέα της επένδυσης. Το ποσό που καταβάλλεται υπολογίζεται επί της αξίας απόκτησης του εξοπλισμού, το οποίο εμπεριέχεται στις καταβαλλόμενες δόσεις, σύμφωνα με τα εγκεκριμένα ποσοστά ενισχύσεων και με τον περιορισμό της μη υπέρβασης της καταβολής του εξήντα τοις εκατό (60%) του εγκεκριμένου ποσού μέχρι την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας του επενδυτικού σχεδίου. γ. Είναι δυνατή η προεξόφληση των δόσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης από το φορέα της επένδυσης μόνο για τους τελευταίους δώδεκα (12) μήνες της σύμβασης μίσθωσης, όπως αυτή έχει εγκριθεί από την αρμόδια υπηρεσία. δ. Τα ποσά της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης δεν αφαιρούνται από την αξία των επενδυτικών δαπανών προκειμένου να γίνει προσδιορισμός των φορολογητέων κερδών. 4. Επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης α. Η έναρξη της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης μπορεί να πραγματοποιείται μετά την πιστοποίηση από το αρμόδιο όργανο ελέγχου της δημιουργίας των συνδεόμενων με το επενδυτικό σχέδιο θέσεων εργασίας. β. Η επιδότηση καταβάλλεται ανά εξάμηνο και μετά την εκάστοτε πληρωμή του μισθολογικού κόστους εκ μέρους του φορέα της επένδυσης, με τον περιορισμό της μη υπέρβασης της καταβολής του εξήντα τοις εκατό (60%) του εγκεκριμένου ποσού μέχρι την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. 5. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης ορίζονται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η διαδικασία, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την καταβολή της επιχορήγησης, της επιδότησης της χρηματοδοτικής μίσθωσης και της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης. 6. Οι επιχορηγήσεις, οι επιδοτήσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης και οι επιδοτήσεις του μισθολογικού κόστους που προβλέπονται στον ν. 4399/2016 καλύπτονται από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων, στον οποίο εγγράφεται η σχετική προβλεπόμενη δαπάνη για κάθε οικονομικό έτος και προέρχονται από εθνικούς πόρους ή Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία ή και από άλλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς, σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις της εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας. 7. Τα ποσά της ληφθείσας επιχορήγησης, επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης, επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης, καθώς και απαλλαγής από καταβολή φόρου, εμφανίζονται σε 236 ///

237 λογαριασμό ειδικού αποθεματικού και σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησής του, εντός του χρονικού διαστήματος που προβλέπεται από τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 21, επιστρέφονται και επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται από τον ν. 4174/2013 (Α' 170). Σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησης μέρους ή του συνόλου του αποθεματικού μετά την παρέλευση του ως άνω διαστήματος, αυτό προστίθεται στα κέρδη της επιχείρησης και φορολογείται στο φορολογικό έτος, κατά το οποίο έλαβε χώρα η διανομή ή ανάληψη του αντίστοιχου ποσού του αποθεματικού, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ - ΚΥΡΩΣΕΙΣ Άρθρο 21 Υποχρεώσεις ενισχυόμενων φορέων 1. Οι φορείς, των οποίων τα επενδυτικά σχέδια υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος, οφείλουν, πλέον των οριζόμενων στο άρθρο 6, να τηρούν από το χρόνο έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου διπλογραφικό λογιστικό σύστημα (βιβλία Γ' κατηγορίας) ή απλογραφικό λογιστικό σύστημα (βιβλία Β' κατηγορίας) για επενδυτικά σχέδια των οποίων το επιλέξιμο κόστος δεν υπερβαίνει τις τριακόσιες χιλιάδες ( ) ευρώ, καθώς και διακριτή λογιστική παρακολούθηση των μεγεθών, που σχετίζονται με την υλοποίηση του σχεδίου και τους όρους της απόφασης υπαγωγής. 2. Ορίζεται διάστημα τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων των φορέων μετά την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου και την πιστοποίηση έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας του όπως αυτή προσδιορίζεται στις αποφάσεις ολοκλήρωσης, ως εξής: τριών (3) ετών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου για τις Πολύ Μικρές και Μικρές επιχειρήσεις πέντε (5) ετών για τις Μεσαίες επιχειρήσεις και επτά (7) ετών για τις Μεγάλες επιχειρήσεις. Σε περιπτώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης, το παραπάνω διάστημα παρατείνεται για όσα επιπλέον έτη διαρκεί η σύμβαση μίσθωσης. Σε περιπτώσεις δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, το παραπάνω διάστημα προσαρμόζεται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση γ' της παραγράφου 5 του άρθρου 8 της παρούσας. 3. Οι φορείς, μετά την υπαγωγή τους στον παρόντα νόμο και μέχρι τη λήξη του διαστήματος τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων οφείλουν: α. να τηρούν τους όρους της απόφασης υπαγωγής, β. να μην παύσουν τη λειτουργία της επιχείρησης, γ. να μη διακόπτουν την παραγωγική δραστηριότητα της επένδυσης, δ. να αποκτούν την κυριότητα του μισθωμένου εξοπλισμού με τη λήξη της οικείας σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης, ε. να μη μεταβιβάζουν για οποιονδήποτε λόγο πάγια περιουσιακά στοιχεία, τα οποία έτυχαν ενίσχυσης, εκτός εάν αυτά αντικατασταθούν εντός εξαμήνου από άλλα καινούρια, κυριότητας του φορέα και ανάλογης αξίας, που να ανταποκρίνονται στην εξυπηρέτηση της παραγωγικής λειτουργίας της επιχείρησης. Ο φορέας υπέχει υποχρέωση γνωστοποίησης της αντικατάστασης των ως άνω περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 4, στ. να μη μεταβάλλουν τον τόπο εγκατάστασης της επένδυσης, χωρίς προηγούμενη έγκριση του αρμοδίου οργάνου, σύμφωνα με το άρθρο 17, και υπό τους όρους της διατήρησης της επένδυσης στην ίδια Περιφέρεια (NUTS 2), εντός της οποίας χορηγήθηκε η ενίσχυση και της μη μεταβολής του είδους και των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, ζ. να μην εκμισθώνουν μέρος ή το σύνολο της ενισχυθείσας επένδυσης μετά την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου και μέχρι τη λήξη τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων, χωρίς προηγούμενη έγκριση της μεταβολής, σύμφωνα με το άρθρο 17 και υπό τους όρους της φερεγγυότητας του μισθωτή και της συνέχισης της λειτουργίας της ενισχυόμενης επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο. Την ευθύνη για την τήρηση των όρων υπαγωγής υπέχει ο εκμισθωτής. Η υποχρέωση προηγούμενης τροποποίησης ισχύει και στην περίπτωση εκμίσθωσης της επένδυσης πριν από την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου, εφόσον η διάρκεια της μίσθωσης εκτείνεται και μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης, η. να μην συγχωνευθούν, απορροφήσουν ή απορροφηθούν από άλλη εταιρεία ή αποσχίσουν κλάδο, στον οποίο εντάσσεται η ενισχυθείσα επένδυση, χωρίς προηγούμενη έγκριση της αρμόδιας υπηρεσίας, σύμφωνα με το άρθρο 17. Η έγκριση δίνεται υπό τους όρους της ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου ή συνέχισης της λειτουργίας της επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο, καθώς επίσης υπό τον όρο /// 237

238 ανάληψης από το νέο φορέα του συνόλου των υποχρεώσεων που απορρέουν από την απόφαση υπαγωγής, θ. να γνωστοποιούν κάθε μεταβολή των στοιχείων τους, όπως επωνυμία, νομική μορφή, έδρα, στοιχεία επικοινωνίας και άλλα, καθώς και οποιαδήποτε μεταβολή της εταιρικής τους σύνθεσης. Εάν διαπιστωθεί κατά την ολοκλήρωση της επένδυσης ότι λόγω αλλαγής της εταιρικής σύνθεσης ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου έπαυσε να είναι μεσαία ή μικρή ανεξάρτητη επιχείρηση, επέρχεται τροποποίηση των όρων της απόφασης υπαγωγής ή και ανάκληση αυτής εφόσον δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής, ι. να διατηρούν τις Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (Ε.Μ.Ε.) τους (νέες ή υφιστάμενες), όπως προβλέπονται στην απόφαση υπαγωγής, μέχρι τη λήξη του προβλεπόμενου διαστήματος τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων, με την επιφύλαξη της περ. γ της παρ. 5 του άρθρου 8 του ν.4399/2016, ια. να αναρτούν στο τόπο εγκατάστασης της επένδυσης πινακίδα που θα περιέχει την αναφορά της ένταξης της επένδυσης στο ειδικό καθεστώς του αναπτυξιακού νόμου, ιβ. να υποβάλλουν Δήλωση Φορολογικής Απαλλαγής (Δ.Φ.Α.) μέσω ΠΣΚΕ στις οριζόμενες προθεσμίες υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, από το πρώτο έτος χρήσης της ωφέλειας και κάθε έτος μέχρι την εξάντληση του δικαιούμενου ποσού ή μέχρι την παρέλευση των δεκαπέντε (15) ετών από τη θεμελίωση του δικαιώματος έναρξης χρήσης της ωφέλειας. Τα δηλωθέντα στη Δ.Φ.Α. στοιχεία διασταυρώνονται από την αρμόδια υπηρεσία με τα αντίστοιχα της οικείας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Η υποχρέωση αυτή ισχύει αποκλειστικά για τους φορείς που κάνουν χρήση της φορολογικής απαλλαγής, ιγ. να διατηρούν τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες, βάσει των οποίων έτυχαν ειδικής αντιμετώπισης στην αξιολόγηση και στις παρεχόμενες ενισχύσεις, σύμφωνα με τις περιπτώσεις γ, ε, στ, η, θ' και ι' του άρθρου Η γνωστοποίηση των μεταβολών των περιπτώσεων ε' και θ' της προηγούμενης παραγράφου, με τα σχετικά δικαιολογητικά, πραγματοποιείται μέσω του Π.Σ.Κ.Ε. εντός διμήνου από τη συντέλεσή τους. 5. Οι φορείς των επενδυτικών σχεδίων που εντάσσονται στις διατάξεις του παρόντος, διατηρούν λεπτομερείς φακέλους με τις πληροφορίες και τα δικαιολογητικά έγγραφα που απαιτούνται προκειμένου να διαπιστωθεί η πλήρωση όλων των όρων και προϋποθέσεων υπαγωγής, ώστε να ανταποκρίνονται σε ελέγχους που διενεργούνται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές ή υπηρεσίες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι ανωτέρω φάκελοι φυλάσσονται για δέκα (10), έτη από την ημερομηνία χορήγησης της τελευταίας ενίσχυσης. Άρθρο 22 Παρακολούθηση τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων 1. Η παρακολούθηση της τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων των φορέων υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων διενεργείται ετησίως με την αποστολή στοιχείων από τους φορείς, στην αρμόδια υπηρεσία της παραγράφου 2 του άρθρου 13 της παρούσας, το αργότερο εντός δύο (2) μηνών από τη συμπλήρωση εκάστου έτους λειτουργίας της ενισχυθείσας επένδυσης, βάσει της ημερομηνίας ολοκλήρωσης και μέχρι τη λήξη του προβλεπόμενου διαστήματος τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων. Τα στοιχεία υποβάλλονται μέσω του ΠΣΚΕ και αφορούν στα εξής: α) τεκμηρίωση της νόμιμης λειτουργίας του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, β) πιστοποίηση της φερεγγυότητας του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, γ) τεκμηρίωση της παραγωγικής λειτουργίας της ενισχυθείσας επένδυσης, δ) τεκμηρίωση των θέσεων απασχόλησης, 2. Ο έλεγχος των στοιχείων διενεργείται ετησίως σε τυχαίο δείγμα, το οποίο ανέρχεται σε ποσοστό 10% των επενδυτικών σχεδίων που υποβάλλουν στοιχεία, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, βάσει καταλόγου που καταρτίζεται μέσω του ΠΣΚΕ. Ο κατάλογος μπορεί να τροποποιείται προκειμένου να συμπεριληφθούν επενδυτικά σχέδια, για τα οποία προέκυψαν ενδείξεις για μη τήρηση των μακροχρόνιων υποχρεώσεών τους. Ο έλεγχος διενεργείται κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 16 της παρούσας. 238 ///

239 3. Με την απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού της παρ. 3 του άρθρου 22 του ν.4399/2016 καθορίζεται η διαδικασία, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικά με την παρακολούθηση τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων. Άρθρο 23 Κυρώσεις 1. Σε περιπτώσεις παραβάσεων των περ. β', γ', δ', ε', στ, και ι' (για την ενίσχυση μισθολογικού κόστους) της παραγράφου 3 του άρθρου 21 της παρούσας ή εν γένει παραβάσεων των όρων συμβατότητας με το Γ.Α.Κ., ανακαλείται η απόφαση υπαγωγής και ανακτάται με τη διαδικασία είσπραξης δημόσιων εσόδων το σύνολο της ενίσχυσης, προσαυξημένο κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από την εκάστοτε καταβολή. Οι σχετικές αποδείξεις καταβολής των ενισχύσεων από το δημόσιο αποτελούν τίτλο για τη βεβαίωση του χρέους από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. Στις περιπτώσεις που η επιχείρηση αξιοποιεί το κίνητρο της φορολογικής απαλλαγής, επιβάλλεται η κύρωση της ολικής απώλειας του φορολογικού οφέλους και καταβολής του συνόλου τυχόν μη αποδοθέντος φόρου προσαυξημένου κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από το κάθε έτος χρήσης της ωφέλειας. 2. Στις λοιπές περιπτώσεις του άρθρου 21 της παρούσας μπορεί να ανακληθεί η απόφαση υπαγωγής και να ανακτηθεί η ενίσχυση ή να παρακρατηθεί ή ανακτηθεί μέρος αυτής προσαυξημένη κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από την εκάστοτε καταβολή. Στις περιπτώσεις που η επιχείρηση αξιοποιεί το κίνητρο της φορολογικής απαλλαγής, επιβάλλεται η κύρωση της ολικής ή μερικής απώλειας του φορολογικού οφέλους και καταβάλλεται το σύνολο ή μέρος τυχόν μη αποδοθέντος φόρου προσαυξημένου κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από το κάθε έτος χρήσης της ωφέλειας. 3. Σε περίπτωση μη τήρησης των όρων υπαγωγής του άρθρου 12 της παρούσας, το τμήμα της χορηγηθείσας ενίσχυσης με τη μορφή επιχορήγησης μετατρέπεται σε φορολογική απαλλαγή, η ένταση της οποίας παραμένει στο 70% της μέγιστης έντασης ενίσχυσης που προβλέπεται στο άρθρο 11 της παρούσας. Το προβλεπόμενο διάστημα χρήσης της φορολογικής απαλλαγής εκκινεί από το χρόνο πιστοποίησης του 50% του επενδυτικού σχεδίου ή από την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 20 της παρούσας και δεν μετατοπίζεται στο χρόνο διαπίστωσης της σχετικής παράβασης. Τυχόν ποσά επιχορήγησης που έχουν καταβληθεί επιστρέφονται εντόκως. 4. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία ψευδή ή παραπλανητικά στοιχεία ή ότι έχουν αποσιωπηθεί στοιχεία, η γνώση των οποίων θα οδηγούσε στον αποκλεισμό της υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου στις διατάξεις του παρόντος ή θα οδηγούσε στο να υπαχθεί με όρους διαφορετικούς ή σε μη πιστοποίηση της ολοκλήρωσης, η απόφαση υπαγωγής: α. εάν δεν έχει ολοκληρωθεί η επένδυση και έχει δοθεί τμήμα της ενίσχυσης, η απόφαση υπαγωγής ανακαλείται και επιστρέφεται η χορηγηθείσα ενίσχυση, β. εάν έχει ολοκληρωθεί η επένδυση, επιστρέφεται το σύνολο της χορηγηθείσας ενίσχυσης. 5. Οι συνέπειες, που προβλέπονται στις παραγράφους 1,2 και 3 επέρχονται, εφόσον η διαπίστωση της παράβασης γίνει εντός δεκαετίας από την ημερομηνία δημοσίευσης της περίληψης της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας. 6. Σε περίπτωση μη υποβολής στοιχείων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση ιβ' της παραγράφου 3 και στην παράγραφο 4 του άρθρου 21 της παρούσας επιβάλλεται στο φορέα πρόστιμο που μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 0,5% έως 3% της ενίσχυσης, που έχει εγκριθεί, για κάθε έτος μη τήρησης της υποχρέωσης υποβολής στοιχείων, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικότερες περιστάσεις κάθε υπόθεσης. Σε περίπτωση της κατ' εξακολούθηση παραβίασης της ως άνω υποχρέωσης διατάσσεται αμέσως έλεγχος κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 16 της παρούσας και επιβάλλονται οι αντίστοιχες κυρώσεις του παρόντος άρθρου. 7. Για την επιβολή των κυρώσεων των παραγράφων 2 και 3 εκτιμώνται οι ειδικότερες περιστάσεις κάθε υπόθεσης και λαμβάνονται υπόψη, κατά περίπτωση, κριτήρια, όπως ιδίως ο χρόνος αθέτησης της υποχρέωσης, το ύψος του ποσοστού συμμετοχής στην εταιρική σύνθεση της εταιρίας, το μέγεθος της ενισχυθείσας επένδυσης που εκμισθώθηκε, το ύψος της αξίας των πάγιων περιουσιακών στοιχείων που /// 239

240 έχουν ενισχυθεί και μεταβιβάστηκαν, καθώς και ο βαθμός αναίρεσης της υλοποίησης και λειτουργίας της επένδυσης κατά τους όρους της υπαγωγής. Η επιβολή μερικής επιστροφής της εγκριθείσας ενίσχυσης μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 0,5% και 30%, βάσει των αναφερομένων στο προηγούμενο εδάφιο κριτηρίων. 8. Με την απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης της παρ. 8 του άρθρου 23 του ν.4399/2016 καθορίζονται οι διαδικασίες ανάκλησης των αποφάσεων υπαγωγής και ανάκτησης ενισχύσεων, ο τρόπος επιβολής προστίμου και είσπραξής του και κάθε άλλο συναφές με την εφαρμογή του παρόντος άρθρου θέμα. 9. Με την κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών της παρ. 9 του άρθρου 23 του ν.4399/2016 καθορίζεται η διαδικασία και ο τρόπος για την ανάκληση του φορολογικού οφέλους, την καταβολή των οφειλόμενων φόρων, τον τύπο και το περιεχόμενο της δήλωσης απόδοσης του οφειλόμενου ποσού φόρου, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ Άρθρο 24 Μητρώο Αξιολογητών 1. Οι αξιολογητές των επενδυτικών σχεδίων προέρχονται από το Εθνικό Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών (Ε.Μ.Π.Α.) του Π.Δ. 33/2011 (Α' 83), βάσει ηλεκτρονικής κλήρωσης. 2. Η Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων μεριμνά για την κατάρτιση και επιμόρφωση των αξιολογητών και την περιοδική πιστοποίηση των δεξιοτήτων τους. 3. Για την εξειδίκευση των υποχρεώσεων των αξιολογητών κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και των συνεπειών που επιφέρει η μη συμμόρφωσή τους σε αυτές, εκδίδεται Οδηγός Δεοντολογίας Αξιολογητών από τη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων, ο οποίος αναρτάται στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα του αναπτυξιακού νόμου. Άρθρο 25 Μητρώο Ελεγκτών 1. Για την εξυπηρέτηση των αναγκών παρακολούθησης και ελέγχου των επενδυτικών σχεδίων αξιοποιείται το Εθνικό Μητρώο Πιστοποιημένων Ελεγκτών (ΕΜΠΕ) του Π.Δ. 33/2011 (Α' 83). 2. Η Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων μεριμνά για την κατάρτιση και επιμόρφωση των ελεγκτών και την περιοδική πιστοποίηση των δεξιοτήτων τους. 3. Για την εξειδίκευση των υποχρεώσεων των ελεγκτών κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και των συνεπειών που επιφέρει η μη συμμόρφωσή τους σε αυτές, εκδίδεται Οδηγός Δεοντολογίας Ελεγκτών από τη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων, ο οποίος αναρτάται στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα του αναπτυξιακού νόμου. Άρθρο 26 Επιτροπή Διαχείρισης Μητρώων και Ελέγχου Διαδικασιών 1. Με την απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης της παρ. 1 του άρθρου 26 του ν.4399/2016 συστήνεται Επιτροπή Διαχείρισης Μητρώων και Ελέγχου Διαδικασιών. Η επιτροπή είναι πενταμελής και αποτελείται από υπαλλήλους του ως άνω Υπουργείου ή και των Περιφερειών. Η Επιτροπή αυτή ασκεί σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες της παραγράφου 2 του άρθρου 13 τις εξής αρμοδιότητες: α. εξετάζει τις αιτήσεις των υποψήφιων αξιολογητών και ελεγκτών και εισηγείται σχετικά στον αρμόδιο Υπουργό, με απόφαση του οποίου εγγράφονται στα Μητρώα, β. παρακολουθεί τη συμμόρφωση των εγγεγραμμένων στα Μητρώα στις διατάξεις της παρούσας, καθώς και την ορθή εφαρμογή εκ μέρους τους του κανονιστικού πλαισίου, 240 ///

241 γ. μπορεί να προβαίνει σε συστάσεις προς τους εγγεγραμμένους στα Μητρώα, να επιβάλει την προσωρινή τους παύση, καθώς και να εισηγείται προς τον Υπουργό την οριστική διαγραφή τους, σε περιπτώσεις που διαπιστώνεται πλημμελής ή εκπρόθεσμη εκπλήρωση των καθηκόντων τους, δ. διενεργεί ελέγχους στις εκθέσεις αξιολόγησης ή ελέγχου που υποβάλλουν οι εγγεγραμμένοι στα Μητρώα, ε. συντάσσει Οδηγό Διαχείρισης των δύο Μητρώων, ο οποίος περιλαμβάνει τα σχετικά με τα προσόντα και την αξιολόγηση των εγγεγραμμένων σε αυτά. 2. Η Επιτροπή στο τέλος κάθε έτους υποβάλει έκθεση προς τον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης για την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών εφαρμογής του αναπτυξιακού νόμου, καθώς και προτάσεις για τη βελτίωσή τους. 3. Οι αρμοδιότητες και οι διαδικασίες λειτουργίας της Επιτροπής θα εξειδικεύονται στην απόφαση σύστασής της. Άρθρο 27 Γνωμοδοτική Επιτροπή Οι αποφάσεις ανάκλησης και επιστροφής ενισχύσεων, εκτός από αυτές που εκδίδονται κατόπιν αιτήσεων των φορέων των επενδύσεων, καθώς και ο τρόπος συμμόρφωσης προς δικαστικές αποφάσεις και συστάσεις ελεγκτικών οργάνων για επενδυτικά σχέδια που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος, εκδίδονται κατόπιν γνωμοδότησης Γνωμοδοτικών Επιτροπών. Οι Επιτροπές αυτές συνιστώνται και συγκροτούνται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου της παραγράφου 7 του άρθρου 14. Στην απόφαση συγκρότησης ορίζεται η σύνθεση της Επιτροπής, τυχόν ειδικές περιπτώσεις σχετικά με την έκδοση αποφάσεων τροποποιήσεων, ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας επενδύσεων για τις οποίες απαιτείται προηγούμενη γνωμοδότηση, καθώς και κάθε θέμα σχετικό με τον τρόπο λειτουργίας της. Ο αριθμός των μελών της Επιτροπής με δικαίωμα ψήφου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δεκαπέντε (15). Τα μέλη αυτά προέρχονται από στελέχη των φορέων της παραγράφου 2 του άρθρου 13, συναρμόδιων υπουργείων και εποπτευόμενων φορέων, με εμπειρία σε θέματα της παρούσας απόφασης και του ν. 4399/2016, καθώς και από εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων και ειδικούς σε θέματα επενδύσεων και η θητεία τους ορίζεται διετής. Άρθρο 28 Έναρξη ισχύος Η ισχύς της παρούσας απόφασης αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Μαρούσι, 28 Μαρτίου 2018 Ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΧΑΡΙΤΣΗΣ Αριθμ /2018 Δεύτερη (2η) Προκήρυξη καθεστώτος «Ενισχύσεις Μηχανολογικού Εξοπλισμού» του αναπτυξιακού ν. 4399/2016 Αριθμ / (ΦΕΚ Β' 1271/ ) Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις του ν. 4399/2016 «Θεσμικό πλαίσιο για τη σύσταση καθεστώτων Ενισχύσεων Ιδιωτικών Επενδύσεων για την περιφερειακή και οικονομική ανάπτυξη της χώρας - Σύσταση Αναπτυξιακού Συμβουλίου και άλλες διατάξεις» (Α'117), και ιδίως των άρθρων 29 και 32 έως 36 αυτού, όπως ισχύουν. /// 241

242 2. Τις διατάξεις του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού 651/2014 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 17ης Ιουνίου 2014 για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά κατ' εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης (EE L 187 της , σ ), όπως ισχύει. 3. Τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 702/2014 της Επιτροπής της 25ης Ιουνίου 2014 για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων στους τομείς της γεωργίας και δασοκομίας και σε αγροτικές περιοχές συμβιβάσιμων με την εσωτερική αγορά κατ' εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ειδικότερα το άρθρο 14 αυτού (EE L 193 της , σ. 1-75). 4. Την κοινή υπουργική απόφαση / (Β' 3410) «Καθορισμός ειδικών όρων, προϋποθέσεων, προδιαγραφών και περιορισμών για την υπαγωγή σε καθεστώτα ενισχύσεων του ν. 4399/2016 (Α' 117), επενδυτικών σχεδίων του τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, όπως αυτός ορίζεται στο σημείο 10 του άρθρου 2 του καν. (ΕΕ) αριθμ. 651/2014 της επιτροπής, αποκλειστικά στις περιπτώσεις στις οποίες η ενίσχυση του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με βάση τις επιλέξιμες δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου», όπως τροποποιήθηκε με την υπ' αριθμ / (Β' 4122) και ισχύει. 5. Την υπ' αριθμ / (Β' 922) κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Τουρισμού «Καθορισμός του είδους και της έκτασης των επενδυτικών έργων που περιλαμβάνονται στις επενδύσεις εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής των εγκαταστάσεων και εξοπλισμού των ξενοδοχειακών μονάδων στις διατάξεις του ν. 1892/1990». 6. Το άρθρο 90 του «Κώδικα για την Κυβέρνηση και Κυβερνητικά Όργανα» που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του π.δ. 63/2005 (Α'98). 7. Τις διατάξεις του π.δ. 147/2017 «Οργανισμός του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης» (Α'192). 8. Τις διατάξεις του π.δ. 123/2016 «Ανασύσταση και μετονομασία του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ανασύσταση του Υπουργείου Τουρισμού, σύσταση Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, μετονομασία Υπουργείων Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων» (Α'208). 9. Τις διατάξεις του π.δ. 125/2016 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α'210). 10. Το π.δ. 22/2018 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτή Υπουργού και Υφυπουργών» (Α'37). 11. Την απόφαση του Πρωθυπουργού με αρ. Υ197/ «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, Αλέξανδρο Χαρίτση» (ΦΕΚ Β' 3722), όπως τροποποιήθηκε με τις αποφάσεις αρ. Υ226/ (Β'4233) και Υ12/ (Β' 978) και ισχύει. 12. Την υπ' αριθμ. Υ173 (ΦΕΚ 3610/Β'/ ) απόφαση του Πρωθυπουργού «Σύσταση θέσεων Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών». 13. Την κοινή υπουργική απόφαση / (B' 4124) «Καθορισμός του ποσού, κατά είδος ενισχύσεων, για τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων του αναπτυξιακού ν. 4399/2016 «Γενική Επιχειρηματικότητα», «Νέες ανεξάρτητες ΜΜΕ», «Ενισχύσεις μηχανολογικού εξοπλισμού» και «Επενδύσεις μείζονος μεγέθους» του έτους 2017». 14. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζουμε: Την προκήρυξη καθεστώτος «ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ» του ν. 4399/2016. Άρθρο 1 Σκοπός-Διάρκεια καθεστώτος Σκοπός του καθεστώτος είναι η δημιουργία ενός πλαισίου ενισχύσεων περιορισμένου εύρους με ιδιαίτερα απλοποιημένες διαδικασίες. Μέσω του συγκεκριμένου καθεστώτος θα ενισχυθούν με φορολογικές 242 ///

243 απαλλαγές, δαπάνες μηχανολογικού εξοπλισμού και μεταφορικών μέσων που χρησιμοποιούνται εντός της μονάδας υπό την προϋπόθεση ότι αφορούν σε αρχική επένδυση. Η ημερομηνία έναρξης της υποβολής αιτήσεων υπαγωγής επενδυτικών σχεδίων στο παρόν καθεστώς είναι η 4η Απριλίου Καταληκτική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων υπαγωγής επενδυτικών σχεδίων ορίζεται η 15η Δεκεμβρίου 2018 εφόσον δεν εξαντληθεί νωρίτερα ο προϋπολογισμός του παρόντος καθεστώτος. Ο συνολικός προϋπολογισμός του παρόντος καθεστώτος ανέρχεται σε ευρώ και αφορά το είδος ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής. Άρθρο 2 Ορισμοί Για τους σκοπούς της παρούσης προκήρυξης, εκτός από τους ορισμούς που περιλαμβάνονται σε αυτήν, ισχύουν και οι ορισμοί του άρθρου 2 του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού (Γ.Α.Κ. - Κανονισμός 651/2014 της Επιτροπής). Άρθρο 3 Εφαρμοστέο δίκαιο 1. Οι ενισχύσεις του παρόντος καθεστώτος χορηγούνται με την επιφύλαξη των διατάξεων του Γ.Α.Κ.. Οι διατάξεις του ως άνω Κανονισμού εφαρμόζονται για όλα τα θέματα, τα οποία δεν ρυθμίζονται ρητά στον παρόν καθεστώς. 2. Στις ενισχύσεις του παρόντος, για τις οποίες αξιοποιούνται και πόροι των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων, έχουν εφαρμογή οι πρόσθετοι όροι και προϋποθέσεις του ενωσιακού και εθνικού δικαίου που διέπουν τις ενισχύσεις αυτές. Άρθρο 4 Γενικοί κανόνες χορήγησης των ενισχύσεων Στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος εφαρμόζονται οι παρακάτω γενικοί κανόνες: 1. Ενιαίο Επενδυτικό Σχέδιο (άρθρο 14 παρ. 13 εδ. α Γ.Α.Κ.) Για την εφαρμογή του παρόντος καθεστώτος ενισχύσεων θεωρείται ότι αποτελεί ενιαίο επενδυτικό σχέδιο και κάθε αρχική επένδυση του ίδιου δικαιούχου (σε επίπεδο ομίλου) περιλαμβανομένων και των συνδεδεμένων ή συνεργαζόμενων επιχειρήσεων, η οποία αρχίζει εντός τριών (3) ετών από την ημερομηνία έναρξης των εργασιών για άλλη ενισχυόμενη επένδυση στην ίδια περιφερειακή ενότητα (Nuts 3) του Κανονισμού (ΕΚ) 1059/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 154). Ως ημερομηνία έναρξης εργασιών του πρώτου επενδυτικού σχεδίου νοείται η πραγματική ημερομηνία έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου. Όταν το ενιαίο επενδυτικό σχέδιο αποτελεί μεγάλο επενδυτικό σχέδιο (άνω των ) το συνολικό ποσό της ενίσχυσης για το ενιαίο έργο δεν μπορεί να υπερβαίνει το προσαρμοσμένο ποσό ενίσχυσης για μεγάλα επενδυτικά σχέδια, όπως αυτά ορίζονται στην περ. δ της παρ. 1 του άρθρου Κανόνες σώρευσης α. Επενδυτικά σχέδια που ενισχύονται βάσει του παρόντος καθεστώτος ενισχύσεων δεν επιτρέπεται να υπαχθούν σε άλλο καθεστώς κρατικών ενισχύσεων ή καθεστώς «ήσσονος σημασίας» (de minimis). β. Για να εξακριβωθεί η τήρηση των ορίων στις μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης και στα μέγιστα ποσά ενίσχυσης που προβλέπονται στο Γ.Α.Κ. για το παρόν καθεστώς, λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ποσό των ενισχύσεων που χορηγούνται κατά περίπτωση στο ενισχυόμενο επενδυτικό σχέδιο και στην επιχείρηση και ελέγχεται η περίπτωση τεχνητής κατάτμησής του (άρθρα 4 παρ. 2 και 8 παρ. 1 Γ.Α.Κ.). γ. Σε περιπτώσεις συνδυασμού των ενισχύσεων του παρόντος με ενωσιακή χρηματοδότηση, η οποία υπόκειται σε κεντρική διαχείριση από τα θεσμικά όργανα, τους οργανισμούς, τις κοινές επιχειρήσεις ή άλλους φορείς της Ένωσης και δεν τελεί υπό τον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο του Κράτους, ισχύουν τα οριζόμενα στο άρθρο 8 παρ. 2 Γ.Α.Κ.. /// 243

244 3. Αρχή «Deggendorf» Στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων δεν μπορούν να υπαχθούν σχέδια φορέων για τους οποίους εκκρεμεί διαδικασία ανάκτησης ενισχύσεων κατόπιν προηγούμενης απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία οι ενισχύσεις αυτές έχουν κηρυχθεί παράνομες και ασυμβίβαστες προς την εσωτερική αγορά (άρθρο 1 παρ. 4 Γ.Α.Κ.). Κάθε επενδυτής, κατά την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στον παρόντα νόμο, οφείλει να δηλώνει ότι δεν έχει λάβει οποιαδήποτε κρατική ενίσχυση σε βάρος της οποίας έχει κινηθεί η διαδικασία του προηγούμενου εδαφίου. 4. Χαρακτήρας κινήτρου Οι ενισχύσεις του παρόντος καθεστώτος λειτουργούν ως κίνητρο, με την έννοια του άρθρου 6 Γ.Α.Κ., για την περαιτέρω ανάπτυξη δραστηριοτήτων ή έργων και δεν παρέχονται για δραστηριότητες, τις οποίες θα ανέπτυσσε ούτως ή άλλως ο δικαιούχος, ακόμη και αν δεν του είχε χορηγηθεί η ενίσχυση. Οι ενισχύσεις έχουν χαρακτήρα κινήτρου, μόνο εφόσον ο δικαιούχος έχει υποβάλει γραπτή αίτηση υπαγωγής στο καθεστώς ενίσχυσης πριν από την έναρξη των εργασιών του επενδυτικού σχεδίου. Έναρξη των εργασιών είναι το πρώτο χρονικά σημείο μεταξύ της πρώτης νομικά δεσμευτικής ανάληψης υποχρέωσης για την παραγγελία εξοπλισμού ή άλλης ανάληψης υποχρέωσης που καθιστά μη αναστρέψιμη την επένδυση. Η λήψη αδειών και η εκπόνηση μελετών σκοπιμότητας, δεν θεωρούνται έναρξη των εργασιών. Για τις εξαγορές, ως έναρξη των εργασιών νοείται η στιγμή απόκτησης των στοιχείων ενεργητικού που συνδέονται άμεσα με την αποκτηθείσα εγκατάσταση (άρθρο 2 στοιχείο 23 Γ.Α.Κ.). Η έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής έχει ως αποτέλεσμα την απόρριψη της αίτησης για το σύνολο του επενδυτικού σχεδίου. 5. Κανόνας μη διάκρισης και της προσβασιμότητας ατόμων με αναπηρία. Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων οφείλουν να διασφαλίζουν τις απαραίτητες συνθήκες, ώστε να μη δημιουργούνται διακρίσεις σε βάρος ευπαθών ομάδων, ιδίως ως προς την προσβασιμότητα σε υποδομές, υπηρεσίες και αγαθά. Άρθρο 5 Όροι και προϋποθέσεις υπαγωγής 1. Συμμετοχή φορέα στο κόστος του επενδυτικού σχεδίου Η συμμετοχή του φορέα στο συνολικό επιλέξιμο κόστος του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να γίνει είτε μέσω ιδίων κεφαλαίων είτε με εξωτερική χρηματοδότηση, με την προϋπόθεση ότι το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) αυτού δεν περιέχει καμία κρατική ενίσχυση, δημόσια στήριξη ή παροχή (άρθρο 14 παρ. 14 Γ.Α.Κ.). Η συμμετοχή του φορέα στο ενισχυόμενο κόστος συμβατικής επένδυσης υπολογίζεται στο σύνολο των ενισχυόμενων δαπανών αυτού και μπορεί να καλύπτεται με τους ακόλουθους τρόπους: Α. Κάλυψη του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου ή τμήματος αυτού με ίδια κεφάλαια: α. με αύξηση του μετοχικού ή εταιρικού κεφαλαίου του φορέα του επενδυτικού σχεδίου από νέες εισφορές σε μετρητά των εταίρων, Η αύξηση του κεφαλαίου υφιστάμενων επιχειρήσεων μπορεί να γίνεται και πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής, υπό την προϋπόθεση ότι πραγματοποιήθηκε μέσα στους τελευταίους δώδεκα μήνες ή στους είκοσι τέσσερις μήνες προκειμένου για εταιρείες που είναι εισηγμένες σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά. Στην περίπτωση αυτή, η αύξηση έχει ως αποκλειστικό σκοπό την χρησιμοποίηση του νέου κεφαλαίου ως ίδια συμμετοχή στη συγκεκριμένη επένδυση βάσει της σχετικής απόφασης των εταίρων ή της Γενικής Συνέλευσής τους κατά περίπτωση, και υπό την προϋπόθεση ότι, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου, το κεφάλαιο αυτό αποδεδειγμένα υφίσταται με τη μορφή διαθεσίμων της εταιρείας και δεν έχει αναλωθεί. β. με αύξηση του μετοχικού ή εταιρικού κεφαλαίου του φορέα του επενδυτικού σχεδίου με κεφαλαιοποίηση υφιστάμενων φορολογηθέντων αποθεματικών και κερδών εις νέον. Το προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζεται υπό τις εξής προϋποθέσεις: i) κατά την αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου διαπιστώνεται η επάρκεια της ρευστότητας της επιχείρησης (κυκλοφορούν ενεργητικό μείον βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις), μετά την αφαίρεση του ποσού των διαθεσίμων της, που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη της συμμετοχής του φορέα με ίδια κεφάλαια, και ii) τα φορολογηθέντα αποθεματικά έχουν σχηματισθεί από πραγματοποιηθέντα έσοδα του φορέα της επένδυσης βάσει διατάξεων οι οποίες δεν εμπεριέχουν όρους σχηματισμού και χρήσης τους που να 244 ///

245 αντιτίθενται στους κανόνες χορήγησης ενισχύσεων και δεν έχουν δεσμευθεί για να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς. γ. με την ανάλωση υφιστάμενων φορολογηθέντων αποθεματικών και κερδών εις νέον, τα οποία στην περίπτωση αυτή δεσμεύονται σε ειδικό λογαριασμό και δεν μπορούν να διανεμηθούν πριν την παρέλευση επτά ετών προκειμένου για μεγάλες επιχειρήσεις, ή πέντε ετών, προκειμένου για μεσαίες επιχειρήσεις ή τριών ετών, προκειμένου για μικρές ή πολύ μικρές, από την ημερομηνία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου και την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. Το προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζεται υπό τις εξής προϋποθέσεις: i) κατά την αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου διαπιστώνεται η επάρκεια της ρευστότητας της επιχείρησης (κυκλοφορούν ενεργητικό μείον βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις), μετά την αφαίρεση του ποσού των διαθεσίμων της, που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη της συμμετοχής του φορέα με ίδια κεφάλαια, ii) τα φορολογηθέντα αποθεματικά έχουν σχηματισθεί από πραγματοποιηθέντα έσοδα του φορέα της επένδυσης βάσει διατάξεων οι οποίες δεν εμπεριέχουν όρους σχηματισμού και χρήσης τους που να αντιτίθενται στους κανόνες χορήγησης ενισχύσεων και δεν έχουν δεσμευθεί για να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς, δ. με εκποίηση στοιχείων ενεργητικού της επιχείρησης (που αφορούν αποκλειστικά γήπεδα, κτίρια, και μηχανολογικό εξοπλισμό,) με απόδειξη της δυνατότητας πώλησης. Στην περίπτωση αυτή, το ποσό που δύναται να ληφθεί υπόψη για την κάλυψη των ιδίων κεφαλαίων ορίζεται ανά περίπτωση ως εξής: 1. Στην περίπτωση γηπέδου ή κτιρίου, το ποσό της αντικειμενικής του αξίας. ii. Στην περίπτωση μηχανημάτων το ποσό της εκτίμησης ανεξάρτητου πιστοποιημένου εκτιμητή. Β. Κάλυψη του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου ή τμήματος αυτού με εξωτερική χρηματοδότηση: α. με τραπεζικό δάνειο ή δάνειο από άλλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς ή ομολογιακό δάνειο εκδιδόμενο με δημόσια ή μη εγγραφή, τριετούς τουλάχιστον διάρκειας, αποκλειόμενης της μορφής του αλληλόχρεου λογαριασμού. Σύμφωνα με ρητή πρόβλεψη της σχετικής δανειακής σύμβασης, το ως άνω δάνειο συνάπτεται αποκλειστικά για την πραγματοποίηση του επενδυτικού σχεδίου. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση που στις εξασφαλίσεις του δανείου εμπεριέχεται ενεχυρίαση μετρητών και ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου αιτείται τη χρηματοδότηση τμήματος του επενδυτικού σχεδίου και με ίδια κεφάλαια, προκειμένου να αποδεικνύεται η επάρκεια των τελευταίων, αυτά θα πρέπει να υπερβαίνουν το απαιτούμενο ποσό τουλάχιστον κατά το ποσό της ενεχυρίασης. Στο Παράρτημα 1 ορίζονται τα αποδεκτά δικαιολογητικά τεκμηρίωσης της δυνατότητας κάλυψης του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου από το φορέα του επενδυτικού σχεδίου. 2. Ελάχιστο ύψος επενδυτικών σχεδίων Το ελάχιστο επιλέξιμο ύψος της επένδυσης για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων ορίζεται με βάση το μέγεθος του φορέα, ήτοι: α. για μεγάλες επιχειρήσεις, στο ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων ( ) ευρώ, β. για μεσαίες επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς στο ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων ( ) ευρώ, γ. για μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων ( ) ευρώ, δ. για πολύ μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των εκατό χιλιάδων ( ) ευρώ, ε. για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) του ν. 4430/2016 (Α' 205), καθώς και τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς (ΑΣ), τις Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ) και τις Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του ν. 4384/2016 (Α' 78) στο ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ. Για τις ανάγκες του παρόντος καθεστώτος, το μέγεθος του φορέα του επενδυτικού σχεδίου προσδιορίζεται με βάση την εταιρική σύνθεση που δηλώνεται ότι αυτός θα έχει κατά το χρόνο έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου, και όχι με βάση την εταιρική σύνθεση του χρόνου υποβολής της αίτησης υπαγωγής. Για το λόγο αυτό ο φορέας θα πρέπει να προσδιορίσει τυχόν συνδεδεμένες ή συνεργαζόμενες επιχειρήσεις με βάση την εταιρική σύνθεση όπως θα ισχύει κατά το χρόνο έναρξης εργασιών και να υποβάλει τα σχετικά δικαιολογητικά τεκμηρίωσης (οικονομικά στοιχεία και τις υφιστάμενες θέσεις απασχόλησης αυτών για τα δύο τελευταία έτη πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής). 3. Περιεχόμενο επενδυτικού σχεδίου - Χαρακτήρας αρχικής επένδυσης Τα επενδυτικά σχέδια, που υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων, θα πρέπει να έχουν το χαρακτήρα αρχικής επένδυσης (άρθρο 2 στοιχείο 49 Γ.Α.Κ.) και συγκεκριμένα να πληρούν μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: /// 245

246 α. Δημιουργία νέας μονάδας. β. Επέκταση της δυναμικότητας υφιστάμενης μονάδας. Η πρόσθετη δυναμικότητα της μονάδας λόγω του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να γίνει αποδεκτή μόνον εφόσον η υφιστάμενη δυναμικότητα της μονάδας μπορεί να πιστοποιηθεί από επίσημα στοιχεία τεκμηρίωσης. γ. Διαφοροποίηση της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν, με τον όρο ότι οι επιλέξιμες δαπάνες υπερβαίνουν τουλάχιστον κατά 200% τη λογιστική αξία των στοιχείων ενεργητικού που χρησιμοποιούνται εκ νέου, όπως έχει καταγραφεί στο οικονομικό έτος που προηγείται της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου. Σε περίπτωση που ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου δεν έχει κατά την υποβολή της αίτησης υπαγωγής μία τουλάχιστον κλεισμένη διαχειριστική χρήση ή που στα υποβληθέντα οικονομικά στοιχεία δεν αποτυπώνεται η παραπάνω προϋπόθεση, τεκμαίρεται η μη πλήρωση του σχετικού κριτηρίου. δ. Θεμελιώδη αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής διαδικασίας υφιστάμενης μονάδας, με τον όρο για τις μεγάλες επιχειρήσεις ότι οι επιλέξιμες δαπάνες υπερβαίνουν τις αποσβέσεις κατά τη διάρκεια των τριών προηγούμενων οικονομικών ετών των στοιχείων ενεργητικού που συνδέονται με τη δραστηριότητα, η οποία πρόκειται να εκσυγχρονιστεί. Σε περίπτωση που δεν αποτυπώνονται σαφώς οι συνδεόμενες με την δραστηριότητα αποσβέσεις, τεκμαίρεται η μη πλήρωση του σχετικού κριτηρίου ε. Απόκτηση του συνόλου στοιχείων ενεργητικού, που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει και η οποία αγοράζεται από επενδυτή που δεν σχετίζεται με τον πωλητή και αποκλείει την απλή εξαγορά των μετοχών μιας επιχείρησης. Σε περίπτωση επενδυτικών σχεδίων που έχουν ως κύριο τόπο εγκατάστασης περιοχή που πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ' της Συνθήκης (Περιφέρειες Αττικής και Νοτίου Αιγαίου), οι ενισχύσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις χορηγούνται μόνο για αρχική επένδυση για νέα οικονομική δραστηριότητα στη συγκεκριμένη περιοχή. Ως νέα οικονομική δραστηριότητα νοείται κάθε δραστηριότητα που δεν εμπίπτει στην ίδια τάξη (τετραψήφιος αριθμητικός κωδικός ΚΑΔ στατιστικής ταξινόμησης) με ήδη ασκούμενη από το φορέα δραστηριότητα. Άρθρο 6 Δικαιούχοι υπαγόμενων επενδυτικών σχεδίων 1. Δικαιούχοι των ενισχύσεων του παρόντος καθεστώτος ενισχύσεων είναι οι επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες ή έχουν υποκατάστημα στην ελληνική επικράτεια κατά τη χρονική στιγμή έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου και έχουν μία από τις ακόλουθες μορφές: α. ατομική επιχείρηση, β. εμπορική εταιρεία, γ. συνεταιρισμός, δ. Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) του ν. 4430/2016 (Α' 205), Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του ν. 4384/2016 (Α' 78), ε. υπό ίδρυση ή υπό συγχώνευση εταιρείες, με την υποχρέωση να έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες δημοσιότητας πριν την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου, στ. επιχειρήσεις που λειτουργούν με τη μορφή κοινοπραξίας με την προϋπόθεση καταχώρισής τους στο ΓΕΜΗ, ζ. δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις και θυγατρικές τους, εφόσον: αα. δεν τους έχει ανατεθεί η εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού, ββ. δεν έχει ανατεθεί από το κράτος αποκλειστικά σε αυτούς η προσφορά υπηρεσιών, γγ. δεν επιχορηγείται η λειτουργία τους με δημόσιους πόρους για το διάστημα τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων του άρθρου 21. Σε περίπτωση που οι επιλέξιμες δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου αφορούν την αγορά μηχανημάτων με τις επιφυλάξεις του άρθρου 8 παράγραφος 3β, δικαιούχοι της ενίσχυσης θεωρούνται αποκλειστικά ΜΜΕ επιχειρήσεις. 2. Οι επιχειρήσεις, των οποίων το επιλέξιμο ύψος των επενδυτικών σχεδίων υπερβαίνει τις πεντακόσιες χιλιάδες ( ) ευρώ και υπάγονται στα καθεστώτα ενίσχυσης του παρόντος, υποχρεούνται να λάβουν τη νομική μορφή εμπορικής εταιρείας ή συνεταιρισμού πριν την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου. 3. Δεν θεωρούνται δικαιούχοι και εξαιρούνται από τις ενισχύσεις του παρόντος καθεστώτος: 246 ///

247 α) οι προβληματικές επιχειρήσεις, όπως ορίζονται στην παράγραφο 18 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ. (άρθρο 1 παρ. 4 περίπτωση γ Γ.Α.Κ.), β) επιχειρήσεις, οι οποίες, δεν επιβεβαιώνουν ότι κατά τη διετία πριν από την υποβολή της αίτησής τους για ενίσχυση δεν έχουν προβεί σε μετεγκατάσταση (άρθρο 2 σημείο 61α του τροποποιημένου Γ.Α.Κ. με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2017/1084 της Επιτροπής της 14ης Ιουνίου 2017) στην επιχειρηματική εγκατάσταση στην οποία θα πραγματοποιηθεί η αρχική επένδυση και δεν δεσμεύονται ότι δεν θα το πράξουν εντός μεγίστης περιόδου δύο ετών μετά την ολοκλήρωση της αρχικής επένδυσης για την οποία ζητείται ενίσχυση. γ) επιχειρήσεις που υλοποιούν επενδυτικά σχέδια που πραγματοποιούνται με πρωτοβουλία και για λογαριασμό του Δημοσίου, βάσει σχετικής σύμβασης εκτέλεσης έργου, παραχώρησης ή παροχής υπηρεσιών. Άρθρο 7 Υπαγόμενα και εξαιρούμενα επενδυτικά σχέδια 1. Στο καθεστώς ενισχύσεων του παρόντος υπάγονται επενδυτικά σχέδια όλων των τομέων της οικονομίας, με την επιφύλαξη των επόμενων παραγράφων. 2. Δεν υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος νόμου επενδυτικά σχέδια: Α. Σύμφωνα με την περίπτωση α' του άρθρου 13 του Γ.Α.Κ. κατά κατηγορία: αα. στον τομέα του χάλυβα, όπως ορίζεται στο στοιχείο 43 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ., κατά κατηγορία, ββ. στον τομέα των συνθετικών ινών, όπως ορίζεται στο στοιχείο 44 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ., κατά κατηγορία, γγ. στον τομέα του άνθρακα, όπως ο άνθρακας ορίζεται στο στοιχείο 13 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ., σχετικά με κρατικές ενισχύσεις προς τη βιομηχανία άνθρακα, δδ. στον τομέα της ναυπηγίας, εε. στον τομέα παραγωγής, διανομής και υποδομών ενέργειας, στστ. στον τομέα μεταφορών (και η συναφής υποδομή), όπως ορίζεται στο στοιχείο 45 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ., κατά κατηγορία. Β. Με βάση την «Εθνική Ονοματολογία Οικονομικών Δραστηριοτήτων - Κωδικοί Αριθμοί Δραστηριότητας 2008» [υπουργική απόφαση /1954/ΔΜ/2008 (Β 2149) και Εγκ./ΠΟΛ.1133/ ]: -02- Δασοκομία και Υλοτομία -05- (Εξόρυξη άνθρακα και λιγνίτη) έως και -09- (Υποστηρικτικές δραστηριότητες εξόρυξης) Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού εκτός των υπηρεσιών αφαλάτωσης θαλασσινού νερού αποκλειστικά με χρήση ΑΠΕ Κατασκευές κτηρίων Έργα πολιτικού μηχανικού Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσικλετών Χονδρικό εμπόριο Λιανικό εμπόριο Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών -52- Αποθήκευση και υποστηρικτικές προς τη μεταφορά δραστηριότητες, με την επιφύλαξη της περίπτωσης α της παραγράφου 4, -53- Ταχυδρομικές και ταχυμεταφορικές δραστηριότητες Καταλύματα, με την επιφύλαξη της περίπτωσης β της παραγράφου Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης Δραστηριότητες προγραμματισμού και ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών Δραστηριότητες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών Ασφαλιστικά, αντασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία Δραστηριότητες συναφείς προς τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τις ασφαλιστικές δραστηριότητες Διαχείριση ακίνητης περιουσίας Νομικές και λογιστικές δραστηριότητες Δραστηριότητες κεντρικών γραφείων - δραστηριότητες παροχής συμβουλών διαχείρισης Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες μηχανικών - τεχνικές δοκιμές και αναλύσεις Επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη Διαφήμιση και έρευνα αγοράς Κτηνιατρικές δραστηριότητες Δραστηριότητες ενοικίασης και εκμίσθωσης. /// 247

248 -78- Δραστηριότητες απασχόλησης Δραστηριότητες ταξιδιωτικών πρακτορείων, γραφείων οργανωμένων ταξιδίων και υπηρεσιών κρατήσεων και συναφείς δραστηριότητες Δραστηριότητες παροχής προστασίας και έρευνας Δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών σε κτήρια και εξωτερικούς χώρους Διοικητικές δραστηριότητες γραφείου, γραμματειακή υποστήριξη και άλλες δραστηριότητες παροχής υποστήριξης προς τις επιχειρήσεις Δημόσια διοίκηση και άμυνα - υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση Εκπαίδευση Δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας, εξαιρουμένων των επενδυτικών σχεδίων τουρισμού υγείας και ιατρικού τουρισμού Δραστηριότητες βοήθειας με παροχή καταλύματος, εξαιρουμένων των επενδυτικών σχεδίων τουρισμού υγείας και ιατρικού τουρισμού Δραστηριότητες κοινωνικής μέριμνας χωρίς παροχή καταλύματος Δημιουργικές δραστηριότητες, τέχνες και διασκέδαση Δραστηριότητες βιβλιοθηκών, αρχειοφυλακείων, μουσείων και λοιπές πολιτιστικές δραστηριότητες, με την επιφύλαξη της παραγράφου Τυχερά παιχνίδια και στοιχήματα Αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες διασκέδασης και ψυχαγωγίας, με την επιφύλαξη της υποπερίπτωσης στστ' της περίπτωσης β της παραγράφου Δραστηριότητες οργανώσεων Επισκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών και ειδών ατομικής ή οικιακής χρήσης. 96- Άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπικών υπηρεσιών, με την επιφύλαξη της υποπερίπτωσης στστ της περίπτωσης β της παραγράφου Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών οικιακού προσωπικού Δραστηριότητες ιδιωτικών νοικοκυριών, που αφορούν την παραγωγή μη διακριτών αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση Δραστηριότητες εξωχώριων οργανισμών και φορέων. 3. Στον μη υπαγόμενο στα καθεστώτα ενισχύσεων του παρόντος ΚΑΔ -91- κατ' εξαίρεση ενισχύονται οι δραστηριότητες: α (Υπηρεσίες βιβλιοθηκών), β (Δραστηριότητες μουσείων). 4. α. Στον τομέα αποθήκευσης και υποστηρικτικών προς τη μεταφορά δραστηριοτήτων κατ εξαίρεση ενισχύονται οι κλάδοι: αα [Υπηρεσίες τουριστικών λιμανιών (μαρίνων)], ββ (Υπηρεσίες λειτουργίας υδατοδρομίων) και, γγ [Υπηρεσίες μεταφοράς με διαχείριση της αλυσίδας εφοδιασμού προς τρίτους (logistics)]. β. Στον τομέα του τουρισμού, κατ εξαίρεση υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων επενδυτικά σχέδια: αα. Ίδρυσης ή επέκτασης ξενοδοχειακών μονάδων τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, ββ. εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων που ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, αφού παρέλθει πενταετία από την έναρξη λειτουργίας της μονάδας (έκδοση σήματος λειτουργίας) ή από την ημερομηνία που αναφέρεται στην απόφαση ολοκλήρωσης της προηγούμενης επένδυσης εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής της μονάδας, (εφόσον τμήμα της εντάσσεται στο εξεταζόμενο επενδυτικό σχέδιο), γγ. επέκτασης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων που έχουν διακόψει τη λειτουργία τους, με την προϋπόθεση ότι στο διάστημα διακοπής δεν έχει γίνει αλλαγή χρήσης του κτηρίου και ότι μέσω της επέκτασης ή του εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, δδ. ίδρυσης, επέκτασης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής τουριστικών οργανωμένων κατασκηνώσεων (camping), τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, εε. ίδρυσης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων εντός χαρακτηρισμένων παραδοσιακών ή διατηρητέων κτηρίων, τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον δύο (2) αστέρων, 248 ///

249 στστ. εγκαταστάσεων ειδικής τουριστικής υποδομής {συνεδριακά κέντρα, γήπεδα γκολφ, τουριστικοί λιμένες, χιονοδρομικά κέντρα, θεματικά πάρκα, εγκαταστάσεις ιαματικού τουρισμού [μονάδες ιαματικής θεραπείας, κέντρα ιαματικού τουρισμού - θερμαλισμού, κέντρα θαλασσοθεραπείας, κέντρα αναζωογόνησης (spa)], κέντρα προπονητικού αθλητικού τουρισμού, ορειβατικά καταφύγια, αυτοκινητοδρόμια}, όπως αυτές ορίζονται στο ν. 4276/2014 (Α' 155), ζζ. ίδρυσης ξενώνων φιλοξενίας νέων, εφόσον οι δικαιούχοι είναι συνεταιρισμοί ή Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν. Σ.Επ.). 5. Στον τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, υπάγονται τα επενδυτικά σχέδια που καθορίζονται στην κοινή απόφαση αριθμ / (ΦΕΚ Α' 3410) «Καθορισμός ειδικών όρων, προϋποθέσεων, προδιαγραφών και περιορισμών για την υπαγωγή σε καθεστώτα ενισχύσεων του ν. 4399/2016 (Α' 117), επενδυτικών σχεδίων του τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, όπως αυτός ορίζεται στο σημείο 10 του άρθρου 2 του καν. (ΕΕ) αριθμ. 651/2014 της επιτροπής, αποκλειστικά στις περιπτώσεις στις οποίες η ενίσχυση του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με βάση τις επιλέξιμες δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου», όπως ισχύει, με τους ειδικούς όρους, προϋποθέσεις, προδιαγραφές και περιορισμούς που ορίζονται σε αυτήν. Άρθρο 8 Επιλέξιμες δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων 1. Ως επιλέξιμες δαπάνες των επενδυτικών σχεδίων για την εφαρμογή του παρόντος καθεστώτος ενισχύσεων νοούνται οι επενδυτικές δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενεργητικού, με τους όρους και τις προϋποθέσεις των επόμενων παραγράφων. 2. Ως επιλέξιμο κόστος ορίζεται το κόστος των δαπανών, οι οποίες επιτρέπεται να ενισχυθούν βάσει του ενωσιακού και εθνικού δικαίου. Ως ενισχυόμενο κόστος ορίζεται το μέρος των επιλέξιμων δαπανών, το οποίο τελικά ενισχύεται βάσει των ορίων και περιορισμών του παρόντος. Για να θεωρηθεί ένα επενδυτικό σχέδιο ολοκληρωμένο, θα πρέπει να πιστοποιηθεί η υλοποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του συνόλου του επιλέξιμου κόστους και όχι μόνο του ενισχυόμενου. 3. Οι επιλέξιμες δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενεργητικού είναι οι ακόλουθες: α) αγορά και εγκατάσταση καινούργιων μηχανημάτων συμπεριλαμβανομένων των ειδικών εγκαταστάσεων. β) Η αγορά και εγκατάσταση μηχανημάτων όχι παλαιότερων των επτά (7) ετών από την ημερομηνία πρώτης κτήσης τους, που προέρχονται από παραγωγική μονάδα για την οποία σωρευτικά συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις: αα) η μονάδα αυτή έχει παύσει τη λειτουργία της, ββ) η αγορά πραγματοποιείται από τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου που δεν σχετίζεται με τον πωλητή, Όταν ένα μέλος της οικογένειας ή ένας υπάλληλος του αρχικού ιδιοκτήτη αναλαμβάνει μια μικρή επιχείρηση, δεν ισχύει ο όρος ότι τα στοιχεία ενεργητικού πρέπει να αγοράζονται από τρίτους που δεν σχετίζονται με τον αγοραστή. γγ) η οικεία συναλλαγή γίνεται με τους συνήθεις όρους της αγοράς, δδ) στοιχεία ενεργητικού που έχουν επιχορηγηθεί στο παρελθόν από άλλα καθεστώτα ενισχύσεων εξαιρούνται από τις επιλέξιμες δαπάνες, και εε) η αγορά πραγματοποιείται από ΜΜΕ. γ) Τα μισθώματα της χρηματοδοτικής μίσθωσης καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων των οποίων αποκτάται η χρήση, και με τον όρο ότι στη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης προβλέπεται ότι ο εξοπλισμός θα περιέλθει στην κυριότητα του μισθωτή κατά τη λήξη της σύμβασης. δ) Η αγορά μεταφορικών μέσων, που κινούνται εντός του χώρου της εντασσόμενης μονάδας. Η αγορά επιβατικών αυτοκινήτων έως έξι (6) θέσεων δεν ενισχύεται. ε) Οι δαπάνες εκσυγχρονισμού ειδικών εγκαταστάσεων (που δεν αφορούν σε κτήρια) και μηχανολογικών εγκαταστάσεων. Άρθρο 9 Επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων Στο παρόν καθεστώς ενίσχυσης δεν είναι επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων. /// 249

250 Άρθρο 10 Είδη ενισχύσεων 1. Στα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο παρόν καθεστώς παρέχεται ως είδος ενίσχυσης: Φορολογική απαλλαγή που συνίσταται στην απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών, τα οποία προκύπτουν με βάση τη φορολογική νομοθεσία, από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, αφαιρουμένου του φόρου του νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας που αναλογεί στα κέρδη που διανέμονται ή αναλαμβάνονται από τους εταίρους. Το ποσό της φορολογικής απαλλαγής υπολογίζεται ως ποσοστό επί της αξίας των ενισχυόμενων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου ή και της αξίας του καινούριου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού που αποκτάται με χρηματοδοτική μίσθωση και συνιστά ισόποσο αποθεματικό. 2. Για τις ανάγκες του παρόντος ως «συμβατική επένδυση» λογίζεται το τμήμα του επενδυτικού σχεδίου που δεν αποκτάται με χρηματοδοτική μίσθωση. Άρθρο 11 Εντάσεις και ύψη ενισχύσεων Η ενίσχυση της φορολογικής απαλλαγής παρέχεται στο 100% των ανώτατων επιτρεπόμενων εντάσεων ενίσχυσης που ορίζονται στο παρόν άρθρο. Οι εντάσεις και τα ανώτατα ύψη ενισχύσεων των επενδυτικών σχεδίων του παρόντος καθεστώτος ενίσχυσης υπολογίζονται πάντα επί του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου και ανά ομάδα δαπάνης (όπως αυτές προσδιορίζονται στο Παράρτημα 2) και καθορίζονται ως ακολούθως: 1. Εντάσεις και ύψη ενισχύσεων για δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων α. Στις δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων χορηγούνται οι μέγιστες εντάσεις ενισχύσεων (εγκεκριμένα ανώτατα όρια περιφερειακών ενισχύσεων) όπως αυτές καθορίζονται στον εκάστοτε ισχύοντα κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης υπαγωγής Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων (Χ.Π.Ε.), ο οποίος αναρτάται στον οικείο διαδικτυακό τόπο του αναπτυξιακού νόμου. Οι μέγιστες εντάσεις ενισχύσεων που αποτυπώνονται στο Χ.Π.Ε. αναφέρονται σε μεγάλες επιχειρήσεις και προσαυξάνονται κατά 10% για μεσαίες επιχειρήσεις και κατά 20% για μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. β. Οι αναφερόμενες στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αυξημένες εντάσεις ενισχύσεων του Χ.Π.Ε. δεν ισχύουν για επενδυτικά σχέδια με επιλέξιμες δαπάνες άνω των πενήντα εκατομμυρίων ( ) ευρώ. γ. Στις ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο α της Συνθήκης, όπως αυτές προσδιορίζονται στο Χ.Π.Ε., οι ενισχύσεις μπορούν να χορηγούνται για αρχικές επενδύσεις, ανεξάρτητα από το μέγεθος του δικαιούχου. Στις ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ' της Συνθήκης (Περιφέρειες Αττικής και Νοτίου Αιγαίου), οι ενισχύσεις μπορούν να χορηγούνται σε ΜΜΕ για οποιαδήποτε μορφή αρχικής επένδυσης, ενώ σε μεγάλες επιχειρήσεις χορηγούνται μόνο για αρχική επένδυση για νέα οικονομική δραστηριότητα στη συγκεκριμένη περιοχή. Ως νέα οικονομική δραστηριότητα νοείται κάθε δραστηριότητα που δεν εμπίπτει στην ίδια τάξη (τετραψήφιος αριθμητικός κωδικός ΚΑΔ στατιστικής ταξινόμησης) με ήδη ασκούμενη από το φορέα δραστηριότητα. δ. Για τα επενδυτικά σχέδια με επιλέξιμες δαπάνες άνω των πενήντα εκατομμυρίων ( ) ευρώ (μεγάλα επενδυτικά σχέδια) το ανώτατο ποσό ενίσχυσης προσδιορίζεται ως εξής: αα. Για το τμήμα της δαπάνης μέχρι πενήντα εκατομμύρια ( ) ευρώ παρέχεται το εκατό τοις εκατό (100%) της ανώτατης επιτρεπόμενης έντασης περιφερειακής ενίσχυσης στην οικεία περιοχή, εξαιρουμένης της αυξημένης έντασης ενίσχυσης για μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ανώτατο περιφερειακό όριο), ββ. για το τμήμα της δαπάνης που υπερβαίνει τα πενήντα εκατομμύρια ( ) ευρώ και μέχρι εκατό εκατομμύρια ( ) ευρώ παρέχεται το πενήντα τοις εκατό (50%) του ανώτατου περιφερειακού ορίου, γγ. για το τμήμα της δαπάνης που υπερβαίνει τα εκατό εκατομμύρια ( ) ευρώ δεν παρέχεται κανένα ποσοστό ενίσχυσης. 2. Το συνολικό ποσό ενίσχυσης ανά υποβαλλόμενο επενδυτικό σχέδιο δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των πέντε εκατομμυρίων ( ) ευρώ. Οι παρεχόμενες σε κάθε φορέα ενισχύσεις στις οποίες 250 ///

251 περιλαμβάνονται και οι ενισχύσεις σε συνεργαζόμενες ή συνδεδεμένες επιχειρήσεις δεν μπορεί να υπερβούν σωρευτικά τα δέκα εκατομμύρια ( ) ευρώ για μεμονωμένη επιχείρηση και τα είκοσι εκατομμύρια ( ) ευρώ για το σύνολο των συνεργαζόμενων ή συνδεδεμένων επιχειρήσεων, με την επιφύλαξη των περιορισμών του άρθρου 4 Γ.Α.Κ.. Οι παραπάνω περιορισμοί ισχύουν για τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο ν. 4399/2016. Το υπερβάλλον ποσό ενίσχυσης περικόπτεται αναλόγως. Άρθρο 12 Ειδικές κατηγορίες ενισχύσεων Οι Ειδικές κατηγορίες ενισχύσεων δεν έχουν εφαρμογή στο παρόν καθεστώς. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ Άρθρο 13 Υποβολή αίτησης υπαγωγής 1. Το σύνολο των διαδικασιών που προβλέπονται στον παρόντα Νόμο διενεργείται υποχρεωτικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (Π.Σ.Κ.Ε.) του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, η λειτουργία του οποίου διέπεται από τις διατάξεις του ν. 4314/2014 (Α' 265). 2. Οι αιτήσεις για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων υποβάλλονται ως εξής: α. Επενδυτικά σχέδια επιλέξιμου ύψους έως και τριών εκατομμυρίων ( ) ευρώ, που υλοποιούνται μέσα στα όρια της κάθε Περιφέρειας, υποβάλλονται στις Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματισμού των Περιφερειών της Χώρας. Ειδικά για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου οι αιτήσεις επενδυτικών σχεδίων που υλοποιούνται στην Περιφερειακή Ενότητα Δωδεκανήσου υποβάλλονται στη Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Δωδεκανήσου, β. επενδυτικά σχέδια επιλέξιμου ύψους άνω των τριών εκατομμυρίων ( ) ευρώ, που υλοποιούνται στις Περιφέρειες Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, υποβάλλονται στη Διεύθυνση Περιφερειακής Αναπτυξιακής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης (πρώην Μακεδονίας και Θράκης), γ. στη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης για όλα τα υπόλοιπα επενδυτικά σχέδια. 3. Η αίτηση υπαγωγής και ο οικείος ηλεκτρονικός φάκελος τεκμηρίωσης υποβάλλονται υποχρεωτικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ). Με την ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης παρέχεται από το ΠΣΚΕ: α. μοναδιαίος αριθμός ηλεκτρονικής υποβολής και β. μοναδιαίος αριθμός φακέλου επενδυτικής πρότασης που ακολουθεί τη σειρά ηλεκτρονικής υποβολής και αποτελεί το στοιχείο θεμελίωσης της σειράς προτεραιότητας μέχρι την έκδοση της διοικητικής πράξης αποδοχής ή απόρριψης της αίτησης. Η αίτηση παραλαμβάνεται από την αρμόδια υπηρεσία και λαμβάνει υποχρεωτικά, με τη σειρά προτεραιότητας του αριθμού φακέλου, αριθμό πρωτοκόλλου ο οποίος αποστέλλεται ηλεκτρονικά στο φορέα του επενδυτικού σχεδίου παράλληλα με την ένδειξη της παραλαβής. 4. Δεν επιτρέπεται η υποβολή από τον ίδιο φορέα αίτησης υπαγωγής σε περισσότερα του ενός καθεστώτα ενισχύσεων, για το ίδιο επενδυτικό σχέδιο ή τις ίδιες επιλέξιμες δαπάνες. Δεν επιτρέπεται επίσης να υποβληθεί αίτηση για υπαγωγή επένδυσης, η οποία είτε στο σύνολό της, είτε εν μέρει, έχει ήδη υπαχθεί στις ενισχύσεις του παρόντος ή άλλων καθεστώτων ενίσχυσης. Οι ως άνω αιτήσεις απορρίπτονται με αιτιολογημένη απόφαση της αρμόδιας υπηρεσίας, το δε οικείο παράβολο καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου. Κάθε επενδυτικό σχέδιο θα πρέπει να διαρθρώνεται σε μία ενότητα, να είναι ολοκληρωμένο, να έχει το χαρακτήρα αρχικής επένδυσης όπως περιγράφεται στην παρ. 3 του άρθρου 5, να υλοποιείται σε έναν τόπο εγκατάστασης. 5. Για την υποβολή των επενδυτικών σχεδίων, απαιτείται παράβολο που ορίζεται στο 0,0005 του επιλέξιμου ύψους του επενδυτικού σχεδίου. Σε κάθε περίπτωση το ως άνω ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριακοσίων (300) ευρώ και ανώτερο των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ. Τα ως άνω ποσά μπορούν να αναπροσαρμόζονται. /// 251

252 Άρθρο 14 Περιεχόμενο και διαδικασία αξιολόγησης επενδυτικού σχεδίου 1. Η διαδικασία αξιολόγησης του παρόντος καθεστώτος είναι άμεση - με βάση την αρχή της χρονικής προτεραιότητας - και ολοκληρώνεται εντός πενήντα (50) ημερών από την ημερομηνία λήξης του κύκλου υποβολής των αιτήσεων υπαγωγής. Η διαδικασία αξιολόγησης των παραληφθεισών αιτήσεων υπαγωγής περιλαμβάνει: α. έλεγχο πληρότητας, β. έλεγχο νομιμότητας, γ. αξιολόγηση επενδυτικού σχεδίου, δ. έκδοση εγκριτικής ή απορριπτικής απόφασης για την υπαγωγή του επενδυτικού σχεδίου. Ο έλεγχος πληρότητας, ο έλεγχος νομιμότητας και η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων για την υπαγωγή τους στο παρόν καθεστώς ανατίθενται σε αξιολογητές του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών (ΕΜΠΑ) του άρθρου 24 του ν. 4399/2016, οι οποίοι επιλέγονται από το οικείο Μητρώο με τυχαία ηλεκτρονική επιλογή μέσω Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ). Ο αξιολογητής κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του οφείλει να τηρεί τον Οδηγό Δεοντολογίας Αξιολογητών που εκδίδεται από τη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων και αναρτάται στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα του αναπτυξιακού νόμου. Στον Οδηγό Δεοντολογίας εξειδικεύονται οι υποχρεώσεις των αξιολογητών και οι συνέπειες που επιφέρει η μη συμμόρφωσή τους σε αυτές. Ο Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης εκδίδει τον Οδηγό Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων της παραγράφου 6 περ. α του άρθρου 14 του ν. 4399/2016, ο οποίος αναρτάται στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και περιλαμβάνει την περιγραφή του τυποποιημένου συστήματος ελέγχου πληρότητας, τις μεθόδους ελέγχου των προϋποθέσεων νομιμότητας και τις μεθόδους αξιολόγησης, πρότυπα κόστη για είδη επενδυτικών σχεδίων και λοιπές οδηγίες για την ορθή εκτέλεση του έργου της αξιολόγησης. 2. Περιεχόμενο και διαδικασία αξιολόγησης α. Έλεγχος πληρότητας Η πληρότητα των υποβαλλόμενων αιτήσεων και των σχετικών δικαιολογητικών ελέγχεται από μέλος του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών, το οποίο εντός 24 ωρών υποχρεούται να αποδεχτεί ή να απορρίψει αιτιολογημένα τη σχετική χρέωση. Το αποτέλεσμα του ελέγχου υποβάλλεται από τον αξιολογητή στο ΠΣΚΕ εντός δύο (2) ημερών από την ημερομηνία και ώρα αποδοχής της χρέωσης, άλλως το επενδυτικό σχέδιο ανατίθεται εκ νέου προς έλεγχο πληρότητας σε άλλον αξιολογητή με την ίδια διαδικασία. Ο έλεγχος πληρότητας διενεργείται με βάση τυποποιημένο σύστημα ελέγχου πληρότητας. Κατά τον έλεγχο πληρότητας δεν δίδεται δυνατότητα προσκόμισης διευκρινιστικών ή συμπληρωματικών στοιχείων Σε περίπτωση που ο φορέας υποβάλει διευκρινιστικά στοιχεία οικειοθελώς, αυτά δεν λαμβάνονται υπόψη ακόμα και αν δεν έχει εκπνεύσει η καταληκτική ημερομηνία υποβολής των αιτήσεων υπαγωγής. Εφόσον η υποβληθείσα αίτηση κριθεί πλήρης, το αποτέλεσμα του ελέγχου υποβάλλεται ηλεκτρονικά και ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου ενημερώνεται μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος από το ΠΣΚΕ στην ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας που έχει ορίσει ο ίδιος κατά την εγγραφή του στο Σύστημα και το επενδυτικό σχέδιο προωθείται περαιτέρω. Εάν το επενδυτικό σχέδιο απορριφθεί για λόγους μη πληρότητας της αίτησης υπαγωγής, ο φορέας υποδοχής επανεξετάζει την πληρότητα της αίτησης ως προς τα σημεία για τα οποία κρίθηκε μη πλήρης. Εάν ο φορέας υποδοχής διαπιστώσει ότι η αίτηση είναι πλήρης, ενημερώνει σχετικά τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος από το ΠΣΚΕ στην ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας που έχει ορίσει ο ίδιος κατά την εγγραφή του στο Σύστημα και το επενδυτικό σχέδιο προωθείται περαιτέρω. Εάν κρίνει ότι ορθώς απορρίφθηκε η αίτηση για λόγους μη πληρότητας, εκδίδεται σχετική διοικητική πράξη από τον Προϊστάμενο του αρμόδιου τμήματος της υπηρεσίας, η οποία γνωστοποιείται στο φορέα μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος. Κατά της απορριπτικής πράξης δεν προβλέπεται το δικαίωμα ένστασης του άρθρου 15, το δε οικείο παράβολο καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου. β. Έλεγχος νομιμότητας Ο έλεγχος νομιμότητας των επενδυτικών σχεδίων διενεργείται κατά προτεραιότητα από το ίδιο μέλος του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών, με βάση τον Οδηγό Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων και τα σχετικά δικαιολογητικά που περιγράφονται στο Παράρτημα 1 της παρούσας. Ο έλεγχος νομιμότητας των επενδυτικών σχεδίων πραγματοποιείται προκειμένου να διαπιστωθεί η πλήρωση των ακόλουθων προϋποθέσεων: i. πλήρης συμφωνία της αίτησης υπαγωγής και του υπό έγκριση επενδυτικού σχεδίου με τους όρους του παρόντος, του ν. 4399/2016 και του κανονιστικού πλαισίου που εκδίδεται σε εφαρμογή του, 252 ///

253 ii. τεκμηρίωση της φερεγγυότητας του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, iii. τεκμηρίωση της δυνατότητας χρηματοδότησης του κόστους του επενδυτικού σχεδίου είτε μέσω ιδίων κεφαλαίων είτε με εξωτερική χρηματοδότηση. Ειδικότερα εξετάζονται: - Η πλήρωση των προϋποθέσεων του θεσμικού πλαισίου ως προς την επιλεξιμότητα του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, του αντικειμένου δραστηριότητας, των προβλεπόμενων έργων, του τόπου εγκατάστασης, των μέσων χρηματοδότησης και εν γένει των στοιχείων του επενδυτικού σχεδίου 4 που αποτελούν αντικείμενο ελέγχου νομιμότητας, προκειμένου για την επιλεξιμότητά του. - Η επιλεξιμότητα των δαπανών ανάλογα με τις αιτούμενες κατηγορίες ενισχύσεων, καθώς και η ορθή κατανομή τους ανά ομάδα δαπανών και ανά κατηγορία δαπανών, σύμφωνα με το Παράρτημα 2. Η αφαίρεση μη επιλέξιμων δαπανών είναι δυνατή υπό την προϋπόθεση ότι τηρείται ο χαρακτήρας αρχικής επένδυσης του επενδυτικού σχεδίου. - Τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά και στοιχεία ως προς τη νόμιμη λειτουργία και εκπροσώπηση του φορέα, τις πηγές χρηματοδότησης, τον τόπο εγκατάστασης και λοιπά στοιχεία του επενδυτικού σχεδίου, όπως προσδιορίζονται στο Παράρτημα 1. γ. Αξιολόγηση επενδυτικού σχεδίου Ταυτόχρονα με τον έλεγχο νομιμότητας, ο ίδιος αξιολογητής διενεργεί την αξιολόγηση επενδυτικού σχεδίου. Αντικείμενο της αξιολόγησης είναι: i) η εκτίμηση του ευλόγου κόστους των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου, ii) η εκτίμηση της υποβληθείσας ανάλυσης βιωσιμότητας του επενδυτικού σχεδίου. Ο εσωτερικός συντελεστής απόδοσης (IRR) πρέπει να έχει ελάχιστη τιμή 5%. 3. Το αποτέλεσμα του ελέγχου νομιμότητας και της αξιολόγησης του επενδυτικού σχεδίου υποβάλλεται από τον αξιολογητή στο ΠΣΚΕ εντός οκτώ (8) ημερών από την ώρα αποδοχής της σχετικής χρέωσης στο ΠΣΚΕ, άλλως το επενδυτικό σχέδιο ανατίθεται εκ νέου προς αξιολόγηση σε άλλον αξιολογητή με την ίδια διαδικασία. Σε περίπτωση που απαιτούνται διευκρινίσεις σχετικά με το περιεχόμενο της αίτησης, αποστέλλεται στον φορέα του επενδυτικού σχεδίου σχετικό μήνυμα από τον αξιολογητή μέσω του ΠΣΚΕ, με το οποίο τάσσεται εύλογη προθεσμία προκειμένου να απαντήσει, που σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει το συνολικό διάστημα των οκτώ (8) ημερών εντός του οποίου ολοκληρώνεται ο έλεγχος. Αν η ως άνω εύλογη προθεσμία παρέλθει άπρακτη, η διαδικασία ολοκληρώνεται στο σύνολό της. 4. Η ορθή εφαρμογή του Οδηγού Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων ελέγχεται από την Επιτροπή Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων που έχει συσταθεί με την υπ' αριθμ / (Β' 2981) απόφαση του Υπουργού και του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης, όπως ισχύει. Η απόφαση συγκρότησης κάθε Επιτροπής εκδίδεται από τα αρμόδια όργανα της παρ. 3 του άρθρου 14 ν. 4399/2016. Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης του εκάστοτε επενδυτικού σχεδίου και η παραγόμενη έκθεση αξιολόγησης υποβάλλονται μέσω του ΠΣΚΕ στην Επιτροπή Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων. Η Επιτροπή, εφόσον το κρίνει απαραίτητο, μπορεί να επικοινωνεί με τον αξιολογητή για τυχόν διευκρινίσεις επί της αξιολόγησης σχετικά με την ορθή εφαρμογή του νόμου, της προκήρυξης και του Οδηγού Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων. Η Επιτροπή επανεξετάζει την έκθεση αξιολόγησης και αποφαίνεται υποβάλλοντας το τελικό αποτέλεσμα της αξιολόγησης και την παραγόμενη έκθεση αξιολόγησης στο ΠΣΚΕ. 5. Τα επενδυτικά σχέδια, που πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις, υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενίσχυσης με βάση την αρχή της χρονικής προτεραιότητας και μέχρι την εξάντληση του αντίστοιχου προϋπολογισμού της παρούσας απόφασης προκήρυξης με ατομικές αποφάσεις υπαγωγής οι οποίες υποβάλλονται στο ΠΣΚΕ. Αρμόδια όργανα για την έκδοση των αποφάσεων αυτών είναι: α. ο Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, για τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται στη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, β. ο Υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, για τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται στη Διεύθυνση Περιφερειακής Αναπτυξιακής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και γ. οι Περιφερειάρχες, για τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται στις αντίστοιχες Διευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης των Περιφερειών. Περίληψη της απόφασης αυτής εκδίδεται από τα παραπάνω όργανα, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αναρτάται στη Διαύγεια. Μετά τη σχετική ανάρτηση της περίληψης, η απόφαση υπαγωγής και η περίληψη της κοινοποιούνται στο φορέα του επενδυτικού σχεδίου και μέσω του ΠΣΚΕ. Με ευθύνη της αρμόδιας υπηρεσίας καταχωρούνται στο ΠΣΚΕ οι αριθμοί πρωτοκόλλου και οι αντίστοιχες /// 253

254 ημερομηνίες τους, ο αριθμός και η ημερομηνία ΦΕΚ και ο κωδικός της Διαύγειας προκειμένου να ολοκληρωθεί η ενέργεια. 6. Αν το επενδυτικό σχέδιο δεν μπορεί να υπαχθεί, είτε για λόγους που αναφέρονται στις περιπτώσεις β' ή/και γ' της παραγράφου 2 του παρόντος, είτε γιατί δεν επαρκούν τα σχετικά κονδύλια, εκδίδεται απορριπτική απόφαση από τα ίδια όργανα, η οποία αναρτάται στη Διαύγεια και επίσης κοινοποιείται και μέσω του ΠΣΚΕ στον ενδιαφερόμενο, το σχετικό δε παράβολο δεν επιστρέφεται. Με ευθύνη της αρμόδιας υπηρεσίας καταχωρούνται στο ΠΣΚΕ οι αριθμοί πρωτοκόλλου και οι αντίστοιχες ημερομηνίες τους, καθώς και ο κωδικός της Διαύγειας προκειμένου να ολοκληρωθεί η ενέργεια. Κατά της απορριπτικής απόφασης ο αιτών μπορεί να υποβάλει ένσταση, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 15. Ενστάσεις που αφορούν την εκτίμηση του κόστους του επενδυτικού σχεδίου δεν γίνονται αποδεκτές. Ως ημερομηνία έναρξης της προθεσμίας υποβολής της ένστασης ορίζεται η ημερομηνία κοινοποίησης, μέσω ΠΣΚΕ, στον φορέα του επενδυτικού σχεδίου της απορριπτικής απόφασης. Άρθρο 15 Ενστάσεις 1. Κατά του αποτελέσματος της αξιολόγησης του επενδυτικού σχεδίου του άρθρου 14 επιτρέπεται ένσταση του άρθρου 15 ν. 4399/2016. Η ένσταση υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω ΠΣΚΕ εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης στον φορέα του επενδυτικού σχεδίου της απορριπτικής απόφασης. 2. Για την εξέταση των ενστάσεων συνίσταται με απόφαση των αρμοδίων οργάνων της παρ. 3 του άρθρου 14 του ν. 4399/2016 Επιτροπή εξέτασης των ενστάσεων η οποία αποτελείται από τρία (3) μέλη, τα οποία προέρχονται από τους αρμόδιους φορείς της παρ. 2 του άρθρου 13. Στην Επιτροπή δύναται να ορίζονται και αναπληρωματικά μέλη. Για τη διευκόλυνση και επιτάχυνση του έργου της Επιτροπής, αυτή μπορεί να ορίζει ειδικούς εισηγητές, οι οποίοι δεν είναι μέλη της. Η Επιτροπή αποφαίνεται εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την ημερομηνία υποβολής της ένστασης. 3. Τα μέλη της Επιτροπής ή οι ειδικοί εισηγητές οφείλουν να ενημερώνουν εγκαίρως την αρμόδια υπηρεσία αν συντρέχει στο πρόσωπό τους κώλυμα στην περίπτωση που έχουν ήδη εξετάσει το επενδυτικό σχέδιο που αφορά η ένσταση ή στην περίπτωση που στο μετοχικό/εταιρικό κεφάλαιο ή στη διοίκηση του επενδυτικού φορέα συμμετέχει σύζυγος ή συγγενείς τους μέχρι β' βαθμού. Μετά την ηλεκτρονική υποβολή της ένστασης από τον επενδυτικό φορέα και την παραλαβή της από την Επιτροπή, ορίζεται από τον Πρόεδρό της μέλος της Επιτροπής ή ειδικός εισηγητής αρμόδιος να συντάξει πλήρη και αιτιολογημένη εισήγηση επί της ένστασης. Το αρμόδιο για την εισήγηση μέλος της Επιτροπής ή ειδικός εισηγητής αποκτά πρόσβαση μέσω του ΠΣΚΕ στο ηλεκτρονικό περιβάλλον εξέτασης ενστάσεων του εκάστοτε επενδυτικού σχεδίου, στο σύνολο των στοιχείων της αίτησης υπαγωγής, στα τυχόν διευκρινιστικά στοιχεία που έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικά από τον φορέα και στις ηλεκτρονικά υποβληθείσες αξιολογήσεις από τον αξιολογητή και την Επιτροπή Αξιολόγησης. Οι εισηγητές θα πρέπει να εξετάζουν τα στοιχεία των επενδυτικών σχεδίων που αφορούν τα κριτήρια επί των οποίων υποβάλλεται η εκάστοτε ένσταση και να διατυπώνουν στα σχετικά πεδία του ΠΣΚΕ την κρίση τους και την τεκμηρίωση αυτής. 4. Η ένσταση εξετάζεται με βάση τα στοιχεία που είχε υποβάλει ο φορέας στο αίτημα υπαγωγής, τα οποία δεν μπορούν να διαφοροποιηθούν. Τυχόν διευκρινιστικά στοιχεία που απαιτούνται κατά τη διαδικασία εξέτασης της ένστασης ζητούνται δια της Επιτροπής από την αρμόδια Υπηρεσία ή τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου και υποβάλλονται αναλόγως μόνο με ηλεκτρονικό τρόπο μέσω της σχετικής εφαρμογής του ΠΣΚΕ. Απαγορεύεται ρητά οποιαδήποτε άλλη επικοινωνία των μελών της Επιτροπής με τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου. 5. Το έργο της Επιτροπής συνδράμει Γραμματεία που ορίζεται από την αρμόδια Υπηρεσία και είναι αρμόδια για την τήρηση των πρακτικών των συνεδριάσεων και για κάθε γραμματειακή υποστήριξη που απαιτείται για την ομαλή λειτουργία της Επιτροπής. Οι συνεδριάσεις της Επιτροπής πραγματοποιούνται στην εκάστοτε αρμόδια Υπηρεσία οποιαδήποτε εργάσιμη ημέρα εντός ή πέραν του κανονικού ωραρίου εργασίας, μετά από πρόσκληση των μελών της από τον Πρόεδρο τουλάχιστον δύο (2) ημέρες πριν από τη συνεδρίαση. Η ημερήσια διάταξη, που εκδίδεται από τον Πρόεδρο της Επιτροπής, κοινοποιείται στα μέλη με μέριμνα της Γραμματείας, τουλάχιστον δύο (2) ημέρες πριν από τη συνεδρίαση. Η αποστολή της 254 ///

255 πρόσκλησης, των εισηγήσεων και κάθε άλλης ενημέρωσης γίνεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Οι αποφάσεις της Επιτροπής λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της. Σε περίπτωση που μέλος της Επιτροπής έχει εξαιρεθεί από την εξέταση ένστασης λόγω των προαναφερθέντων κωλυμάτων, αντικαθίσταται από τον αναπληρωτή του. 6. Η Επιτροπή εξετάζει την ένσταση και βάσει του πορίσματός της διαμορφώνει και υποβάλλει το τελικό αποτέλεσμα της αξιολόγησης και την παραγόμενη έκθεση αξιολόγησης στο ΠΣΚΕ. Η απόφαση της Επιτροπής επί της ένστασης κοινοποιείται στον επενδυτή μέσω του ΠΣΚΕ στην ηλεκτρονική διεύθυνση που έχει δηλώσει και την οποία ο επενδυτής οφείλει να παρακολουθεί. 7. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής συντάσσει ετήσια έκθεση στην οποία περιλαμβάνονται αναλυτικά στοιχεία σχετικά με τον αριθμό και τα θέματα των συνεδριάσεων, καθώς και τις αποφάσεις που εκδίδονται στο πλαίσιο λειτουργίας της. Στα μέλη της Επιτροπής εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 1, 2 και 3 του ν. 3213/2003 (Α'309), όπως ισχύει, περί υποβολής δήλωσης περιουσιακής τους κατάστασης. Στην περίπτωση που προκύπτουν λοιπά ζητήματα σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής, έχουν εφαρμογή τα άρθρα 13, 14 και 15 του ν. 2690/1999 «Κύρωση Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας...», όπως ισχύει. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ Άρθρο 16 Έλεγχος επενδυτικών σχεδίων 1. Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο παρόν καθεστώς ενισχύσεων ελέγχονται κατά τη διάρκεια υλοποίησής τους, κατά την ολοκλήρωση και έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης και για την τήρηση των μακροχρόνιων υποχρεώσεών τους. Ο έλεγχος είναι έλεγχος επί των εγγράφων του φακέλου («διοικητικός έλεγχος») ή/και επιτόπιος έλεγχος. Ο διοικητικός έλεγχος διενεργείται είτε από την υπηρεσία είτε από εντεταλμένο όργανο ελέγχου, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 8. Ο επιτόπιος έλεγχος διενεργείται αποκλειστικά από το ως άνω εντεταλμένο όργανο ελέγχου. Επιτόπιοι έλεγχοι θα διενεργούνται επί τυχαίου δείγματος σε ποσοστό τουλάχιστον είκοσι τοις εκατό (20%) των εγκεκριμένων επενδυτικών σχεδίων του κύκλου προκήρυξης. 2. Σκοπός του ελέγχου είναι: α. η διαπίστωση της συμμόρφωσης του φορέα του επενδυτικού σχεδίου προς τις διατάξεις του ν. 4399/2016, της παρούσας προκήρυξης, καθώς και της τήρησης των προϋποθέσεων και των όρων των αποφάσεων υπαγωγής, β. η διαπίστωση της τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων. 3. Τακτικός έλεγχος ενεργείται μετά από αίτηση του φορέα του επενδυτικού σχεδίου συνοδευόμενη από τα δικαιολογητικά που ορίζονται στο Παράρτημα 3, προκειμένου να πιστοποιηθεί με την έκδοση σχετικής απόφασης των αρμοδίων οργάνων της παραγράφου 5 του άρθρου 14, α. ότι έχει υλοποιηθεί το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της επένδυσης σε ποσοστό τουλάχιστον 50% κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος ελέγχου, ώστε να ενεργοποιηθεί η διαδικασία καταβολής της ενίσχυσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 20, ή β. ότι έχει ολοκληρωθεί το επενδυτικό σχέδιο και έχει αρχίσει η παραγωγική λειτουργία της επένδυσης κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 19. Δαπάνες ή άλλες πράξεις που διενεργούνται μετά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος ελέγχου λαμβάνονται υπόψη για την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου, χωρίς να συνυπολογίζονται στην οριστικοποίηση του ενισχυόμενου κόστους της επένδυσης. Σε περίπτωση μη επιβεβαίωσης των δηλωθέντων με την αίτηση ελέγχου στοιχείων από το όργανο ελέγχου, επιβάλλονται κυρώσεις, σύμφωνα με το άρθρο 23. Η πιστοποίηση από την αρμόδια υπηρεσία της πληρότητας του αιτήματος ελέγχου θεμελιώνει για το φορέα της επένδυσης απόλυτη προτεραιότητα στη χρονική κατάταξη αιτημάτων ελέγχου, ανά καθεστώς ενίσχυσης, για την καταβολή της προβλεπόμενης ενίσχυσης του άρθρου 20. Παρέκκλιση από τη σειρά προτεραιότητας μπορεί να υπάρξει για λόγους απρόβλεπτης ή έκτακτης ανάγκης, που αφορούν σε συγκεκριμένο επενδυτικό σχέδιο, οι οποίοι θα είχαν ως αποτέλεσμα την υπέρμετρη καθυστέρηση ή διακοπή της διαδικασίας καταβολής ενίσχυσης για τους υπόλοιπους δικαιούχους. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης ορίζονται οι λόγοι απρόβλεπτης και έκτακτης ανάγκης, καθώς και κάθε άλλο συναφές θέμα εφαρμογής της διάταξης αυτής. /// 255

256 4. Έκτακτος έλεγχος μπορεί να διενεργείται οποτεδήποτε κρίνεται απαραίτητο με απόφαση της υπηρεσίας. 5. Μετά την ολοκλήρωση του διοικητικού ή επιτόπιου ελέγχου συντάσσεται σχετική έκθεση, η οποία υποβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία μέσω του ΠΣΚΕ. 6. Η αρμόδια υπηρεσία διενεργεί έλεγχο πληρότητας της έκθεσης ελέγχου και της τήρησης των όρων της απόφασης υπαγωγής και προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες: α) αν η έκθεση ελέγχου είναι πλήρης, εισηγείται την έκδοση σχετικής απόφασης, β) αν διαπιστώσει ελλείψεις ήσσονος σημασίας που αφορούν είτε στην έκθεση ελέγχου είτε στην επένδυση, διατάσσει την προσκόμιση συμπληρωματικής έκθεσης ελέγχου, γ) αν διαπιστώσει σοβαρές ελλείψεις της έκθεσης ελέγχου, διατάσσει την εκ νέου διενέργεια ελέγχου από όργανο με διαφορετική σύνθεση, δ) αν διαπιστώσει σοβαρές ελλείψεις στην επένδυση, μπορεί να εισηγηθεί τη λήψη ενεργειών, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 18, 21 και Για την υποβολή του αιτήματος ελέγχου απαιτείται παράβολο που ορίζεται στο 0,0005 του επιλέξιμου κόστους του επενδυτικού σχεδίου όπως αυτό προσδιορίστηκε στην απόφαση υπαγωγής. Σε κάθε περίπτωση το ως άνω ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο των εκατόν πενήντα (150) ευρώ και ανώτερο των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ. Για την υποβολή νέου αιτήματος ελέγχου της περίπτωσης δ της παραγράφου 6 απαιτείται παράβολο, που ορίζεται στο διπλάσιο του ως άνω προβλεπόμενου. Σε περίπτωση που ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου υποβάλει αίτηση ελέγχου πιστοποίησης του 50% το παράβολο ανέρχεται στο ήμισυ του συνολικού παραβόλου. Το υπόλοιπο ποσό καταβάλλεται με την υποβολή της αίτησης πιστοποίησης της ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου. 8. Τα Όργανα Ελέγχου Επενδύσεων του παρόντος συνιστώνται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης. Με την απόφαση αυτή ορίζεται ο αριθμός των μελών τους, που δεν μπορεί να είναι λιγότερα από δύο, και η ιδιότητά τους, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες και με τα χαρακτηριστικά της ελεγχόμενης επένδυσης, ο χρόνος και ο τρόπος συγκρότησής τους, ανάλογα και με το είδος του ελέγχου, οι αρμοδιότητές τους, το αντικείμενο του ελέγχου, το χρονικό διάστημα εντός του οποίου υποχρεούνται να διενεργήσουν τον έλεγχο και να παραδώσουν την έκθεσή τους, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή των ρυθμίσεων του άρθρου αυτού. Η απόφαση συγκρότησης εκάστου οργάνου Ελέγχου επένδυσης εκδίδεται από τα αρμόδια όργανα της παραγράφου 3 του άρθρου 14 του ν. 4399/ Εκδίδεται και δημοσιεύεται οδηγός ελέγχου επενδύσεων από τον Υπουργό Οικονομίας, και Ανάπτυξης, ο οποίος εξειδικεύει τη μέθοδο και κάθε άλλο θέμα σχετικά με την ορθή εκτέλεση του ελέγχου και την ισότιμη αντιμετώπιση των φορέων των επενδυτικών σχεδίων. Άρθρο 17 Τροποποιήσεις απόφασης υπαγωγής -Έγκριση μεταβολών μετά την ολοκλήρωση 1. Η τροποποίηση όρων της απόφασης υπαγωγής είναι δυνατή μετά από αίτημα του φορέα της επένδυσης, το οποίο μπορεί να υποβληθεί καθ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου και μέχρι την υποβολή αιτήματος τελικού ελέγχου. Μετά την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης, είναι δυνατή η υποβολή αιτήματος έγκρισης μεταβολής στοιχείων του επενδυτικού σχεδίου, τα οποία υποχρεούται να τηρεί ο φορέας έως τη λήξη του διαστήματος μακροχρόνιων υποχρεώσεων, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο Αιτήματα τροποποίησης ή έγκρισης μεταβολής στοιχείων της παραγράφου 1, υποβάλλονται ως προς τα εξής: α) ουσιώδεις διαφοροποιήσεις του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου ή μείωση της δυναμικότητας του επενδυτικού σχεδίου, β) αλλαγή του φορέα της επένδυσης λόγω συγχώνευσης ή απόσχισης του κλάδου, στον οποίο εντάσσεται η ενισχυόμενη επένδυση, σύμφωνα με την περίπτωση η' της παραγράφου 3 του άρθρου 21, γ) αλλαγή του τόπου εγκατάστασης, και υπό τους όρους της διατήρησης της επένδυσης στην ίδια Περιφέρεια (NUTS 2), εντός της οποίας χορηγήθηκε η ενίσχυση και της μη μεταβολής του είδους και των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, δ) αλλαγή τρόπου χρηματοδότησης της επένδυσης, ε) παράταση του χρόνου ολοκλήρωσης της επένδυσης, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 18, 256 ///

257 στ) αλλαγή άλλων όρων της εγκριτικής απόφασης, οι οποίοι μπορεί να προσδιορίζονται ειδικότερα στην απόφαση προκήρυξης του καθεστώτος, ζ) εκμίσθωση της ενισχυθείσας επένδυσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση ζ του άρθρου Τα αιτήματα της παραγράφου 2 υποβάλλονται μέσω του ΠΣΚΕ και γίνονται δεκτά, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α. Εξακολουθούν να τηρούνται οι όροι και οι προϋποθέσεις της απόφασης προκήρυξης και της εγκριτικής απόφασης, β. εξακολουθούν να εξυπηρετούνται οι αρχικοί στόχοι της επένδυσης και να διατηρείται ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της, γ. δεν διαφοροποιούνται κριτήρια επιλεξιμότητας και υπαγωγής, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρούσα απόφαση προκήρυξης, δ. δεν επέρχεται αύξηση του συνολικού ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου, του συνολικού ποσού της ενίσχυσης, ούτε των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, ε. πληρούνται οι ειδικοί όροι για κάθε περίπτωση τροποποίησης/μεταβολής στοιχείων, που ορίζονται στις σχετικές διατάξεις του ν. 4399/2016 και όπως εξειδικεύονται στην παρούσα. 4. Ειδικοί όροι και προϋποθέσεις έγκρισης αιτημάτων τροποποίησης ή μεταβολής στοιχείων. α) Αίτημα τροποποίησης φυσικού και οικονομικού αντικειμένου υποβάλλεται σε περίπτωση: (i) προσθήκης νέας κατηγορίας ενισχυόμενης δαπάνης ή/και (ii) ουσιωδών διαφοροποιήσεων επί του εγκεκριμένου φυσικού αντικειμένου του επενδυτικού σχεδίου ή/και (iii) μείωσης της δυναμικότητας του επενδυτικού σχεδίου μεγαλύτερης του 5% της εγκεκριμένης ή/και (v) μεταβολής των παγίων στοιχείων ενεργητικού που χρησιμοποιούνται εκ νέου σε περίπτωση διαφοροποίησης της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν (περ. 3.γ. του άρθρου 5 της παρούσας). Το αίτημα γίνεται αποδεκτό εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της παραγράφου 3 καθώς και οι παρακάτω όροι: i. Η μεταφορά δαπανών μεταξύ διαφορετικών κατηγοριών εντός της ίδιας ομάδας δαπανών είναι δυνατή υπό την προϋπόθεση ότι η αύξηση κόστους ανά κατηγορία δαπάνης δεν υπερβαίνει το 10% του συνόλου του ενισχυόμενου κόστους του σχεδίου και το 100% του εγκεκριμένου κόστους της κατηγορίας. Τυχόν υπερβάλλον κόστος στην κατηγορία, δεν ενισχύεται. ii. Δεν είναι δυνατή η μεταφορά δαπανών μεταξύ διαφορετικών ομάδων δαπανών, όπως αυτές προσδιορίζονται στην απόφαση υπαγωγής. iii. Δεν επέρχεται μείωση της δυναμικότητας (για λοιπά επενδυτικά σχέδια) μεγαλύτερη του 25% της εγκεκριμένης συνολικά και ανά παραγόμενο προϊόν, εκτός περιπτώσεων που επιβάλλονται από αλλαγές του θεσμικού πλαισίου αδειοδοτήσεων για την επένδυση που επήλθαν μετά την έκδοση της προκήρυξης του καθεστώτος, οπότε η απόφαση υπαγωγής τροποποιείται ανεξαρτήτως του ποσοστού μείωσης, με αιτιολογημένη κατά περίπτωση αναπροσαρμογή του κόστους της επένδυσης. Σε άλλη περίπτωση, το αίτημα τροποποίησης απορρίπτεται. Για μείωση της δυναμικότητας έως ποσοστού 5% της εγκεκριμένης, δεν απαιτείται υποβολή αιτήματος τροποποίησης και το επενδυτικό σχέδιο δύναται να ολοκληρώνεται με αιτιολογημένη κατά περίπτωση αναπροσαρμογή ή όχι του κόστους της επένδυσης. iv. Το αίτημα συνοδεύεται υποχρεωτικά από αιτιολόγηση της σκοπιμότητάς του καθώς και τεκμηρίωση του κόστους με πρωτότυπες προσφορές προμηθευτών ή συμβάσεις ανάθεσης, προκειμένου να εξεταστεί. Επιπλέον, συνοδεύεται από αναλυτική τεχνική περιγραφή, ενημερωτικά δελτία, αρχιτεκτονικά ή άλλα σχέδια, όπου κατά περίπτωση απαιτείται. Σε περίπτωση που το επενδυτικό σχέδιο αφορά σε διαφοροποίηση της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν (περίπτωση αρχικής επένδυσης 3. γ. του άρθρου 5 της παρούσας), ο φορέας θα πρέπει να συνυποβάλει υπεύθυνη δήλωση ότι τα υφιστάμενα κατά την αίτηση υπαγωγής πάγια στοιχεία ενεργητικού της επιχείρησης που θα χρησιμοποιηθούν εκ νέου στην επένδυση, δεν μεταβάλλονται λόγω της τροποποίησης. Σε διαφορετική περίπτωση, προκειμένου να τεκμηριώνεται ο χαρακτήρας αρχικής επένδυσης του σχεδίου και μετά την αιτούμενη τροποποίηση, πρέπει να υποβληθεί νέα κατάσταση των εν λόγω παγίων, συνοδευόμενη με τα προβλεπόμενα στο Παράρτημα 1 δικαιολογητικά (παρ. Γ.7.iii, απόσπασμα του Μητρώου παγίων με την αναπόσβεστη αξία τους κατά το χρόνο της αίτησης υπαγωγής). v. Για την εξέταση του αιτήματος δεν απαιτείται επανεξέταση του εσωτερικού συντελεστή απόδοσης (IRR) που έλαβε το επενδυτικό σχέδιο κατά την υπαγωγή του στις διατάξεις της παρούσας προκήρυξης. β) Αιτήματα αλλαγής του φορέα της επένδυσης κατά την υλοποίηση, λόγω συγχώνευσης ή λόγω απόσχισης του κλάδου στον οποίο εντάσσεται η ενισχυθείσα επένδυση, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους εξής όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. Πρόθεση ολοκλήρωσης της επένδυσης από το νέο φορέα. /// 257

258 ii. Καθολική διαδοχή του φορέα από τον νέο, ως προς όλα τα δικαιώματα, υποχρεώσεις και έννομες σχέσεις του ή, σε περίπτωση απόσχισης κλάδου, κατ' ελάχιστον ως προς αυτές που απορρέουν από την απόφαση υπαγωγής. iii. Κατά την εξέταση του αιτήματος εξετάζονται επιπλέον, το μέγεθος του νέου φορέα και η σώρευση της ενίσχυσης με τυχόν άλλες ενισχύσεις, και εφόσον απαιτείται, μειώνεται το ποσοστό ή το ποσό ενίσχυσης προκειμένου να πληρούνται όλοι οι όροι νομιμότητας για το επενδυτικό σχέδιο. iv. Το αίτημα συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα εξής δικαιολογητικά: α) επιστολή του νόμιμου εκπροσώπου του φορέα για την αλλαγή β) σε περίπτωση συγχώνευσης, υπεύθυνη δήλωση του νόμιμου εκπροσώπου της συγχωνευόμενης ή απορροφώσας επιχείρησης, με την οποία δηλώνονται η πρόθεση ολοκλήρωσης της επένδυσης καθώς και τυχόν επενδυτικά σχέδια της επιχείρησης και των συνδεδεμένων ή συνεργαζόμενων επιχειρήσεων αυτής που έχουν υπαχθεί στο ν. 4399/2016, γ) σύντομο εταιρικό προφίλ της συγχωνευόμενης ή απορροφώσας επιχείρησης, δ) δήλωση μεγέθους (μόνο σε περίπτωση ΜΜΕ) για τις υπό συγχώνευση επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένου και του φορέα της επένδυσης, συνοδευόμενη με τα δικαιολογητικά τεκμηρίωσης που προβλέπονται στο Παράρτημα 1, παρ. Δ.6 της παρούσας, επίκαιρα κατά το χρόνο υποβολής του αιτήματος υπαγωγής ε) τυχόν λοιπά δικαιολογητικά για την τεκμηρίωση του σημείου iii ανωτέρω, εφόσον απαιτείται. Εφόσον το αίτημα αλλαγής φορέα υποβάλλεται μετά την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου, γίνεται αποδεκτό υπό τον όρο συνέχισης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης στο ίδιο αντικείμενο, καθ' όλο το διάστημα τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων. Στην περίπτωση αυτή το αίτημα συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά των εδαφίων α), γ), και ε) της περίπτωσης iv και εκδίδεται απόφαση έγκρισης της μεταβολής γ) Αιτήματα αλλαγής τόπου εγκατάστασης, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους εξής όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. Η επένδυση διατηρείται στην ίδια Περιφέρεια (NUTS 2) εντός της οποίας χορηγήθηκε η ενίσχυση και δεν επέρχεται μεταβολή του είδους και των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών. ii. Το αίτημα αλλαγής τόπου εγκατάστασης συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα εξής δικαιολογητικά: α) τεκμηρίωση της σκοπιμότητας του αιτήματος, β) στοιχεία τεκμηρίωσης της διαθεσιμότητας του τόπου εγκατάστασης σύμφωνα με τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά στο Παράρτημα 1 της παρούσας προκήρυξης, γ) τα κατά περίπτωση προβλεπόμενα στο Παράρτημα 1 της παρούσας δικαιολογητικά, για την τεκμηρίωση του σημείου ii, εφόσον απαιτείται δ) δήλωση του φορέα. iii. Αν η αλλαγή τόπου εγκατάστασης επισύρει ουσιώδεις διαφοροποιήσεις επί του εγκεκριμένου φυσικού αντικειμένου, υποβάλλεται και αίτημα τροποποίησης φυσικού αντικειμένου σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. β. δ) Αιτήματα αλλαγής του τρόπου χρηματοδότησης του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου, με ίδια κεφάλαια ή με εξωτερική χρηματοδότηση, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους παρακάτω όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. Η αιτούμενη αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησης πρέπει να είναι σύμφωνη με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 5 της παρούσας προκήρυξης. ii. Το αίτημα αλλαγής του τρόπου χρηματοδότησης της επένδυσης συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα εξής δικαιολογητικά: α) επιστολή του φορέα για την αιτούμενη τροποποίηση, β) έγγραφα /στοιχεία τεκμηρίωσης της δυνατότητας χρηματοδότησης του επενδυτικού σχεδίου με τον νέο τρόπο που αιτείται ο φορέας, όπως απαιτούνται για κάθε περίπτωση χρηματοδότησης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Παράρτημα 1 της παρούσας προκήρυξης, Τα έγγραφα και στοιχεία θα πρέπει να είναι επίκαιρα ως προς το χρόνο υποβολής του αιτήματος τροποποίησης. Ιδιαίτερα κατά την περίπτωση που ο φορέας αιτείται ως νέο τρόπο χρηματοδότησης, την κεφαλαιοποίηση ή την ανάλωση υφιστάμενων αποθεματικών, αυτά θα πρέπει να εμφανίζονται στις οικονομικές καταστάσεις της τελευταίας διαχειριστικής χρήσης πριν την υποβολή του αιτήματος τροποποίησης, βάσει των οποίων θα πρέπει να διαπιστώνεται και η πλήρωση των λοιπών προϋποθέσεων της παρ. 1 του άρθρου 5. ε) Αιτήματα παράτασης του χρόνου ολοκλήρωσης της επένδυσης σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 18 της παρούσης, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους εξής όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: 258 ///

259 i. Το αίτημα υποβάλλεται πριν τη λήξη της προθεσμίας ολοκλήρωσης όπως αυτή ορίζεται στην απόφαση υπαγωγής και γίνεται αυτοδίκαια αποδεκτό χωρίς να απαιτείται έκδοση απόφασης, εφόσον πιστοποιείται η υλοποίηση εντός της παραπάνω προθεσμίας του 50% του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της επένδυσης, όπως αυτό ορίζεται στην απόφαση υπαγωγής ανεξάρτητα από τυχόν μεταγενέστερη απόφαση τροποποίησης. ii. Η υλοποίηση του 50% του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου εντός της παραπάνω προθεσμίας ολοκλήρωσης, πιστοποιείται μετά από έλεγχο αρμόδιου οργάνου σύμφωνα με το άρθρο 16, εφόσον ο φορέας υποβάλει αίτηση ελέγχου υλοποίησης του 50% εντός εξήντα (60) ημερών από τη λήξη της αρχικά εγκεκριμένης προθεσμίας ολοκλήρωσης, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 18. iii. Αίτημα παράτασης για λόγους ανωτέρας βίας υποβάλλεται πριν τη λήξη της αρχικά εγκεκριμένης ημερομηνίας ολοκλήρωσης και για χρονικό διάστημα ίσο με εκείνο της διακοπής ή της καθυστέρησης, με την προϋπόθεση ότι θα τεκμηριώνεται η δυνατότητα ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου εντός της νέας προθεσμίας. Το αίτημα συνοδεύεται υποχρεωτικά από: α) επιστολή του φορέα στην οποία αναφέρονται αναλυτικά και με χρονική σειρά τα γεγονότα που επέβαλαν τη διακοπή ή την καθυστέρηση των εργασιών υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου και συνιστούν λόγους ανωτέρας βίας, β) επίσημα έγγραφα και στοιχεία τεκμηρίωσης των ανωτέρω, γ) τεχνικό υπόμνημα για το υλοποιηθέν έργο και χρονοδιάγραμμα εργασιών για την ολοκλήρωση της επένδυσης ώστε να τεκμηριώνεται η δυνατότητα υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου εντός της αιτούμενης προθεσμίας. στ) Αιτήματα έγκρισης εκμίσθωσης της ενισχυθείσας επένδυσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση ζ' του άρθρου 21, εξετάζονται και γίνονται αποδεκτά υπό τους εξής όρους, πλέον των γενικών προϋποθέσεων της παρ. 3: i. Φερεγγυότητα του μισθωτή και συνέχιση της λειτουργίας της ενισχυόμενης επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο. ii. Το αίτημα έγκρισης εκμίσθωσης συνοδεύεται από τα παρακάτω δικαιολογητικά: α) σχέδιο σύμβασης εκμίσθωσης της εγκατάστασης με αναφορά στη διάρκεια, μίσθωμα και λοιπούς όρους αυτής, β) επιστολή του νομίμου εκπροσώπου του μισθωτή ως προς την πρόθεση ή και τον προγραμματισμό λειτουργίας της ενισχυόμενης επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο, γ) εταιρικό προφίλ και αντίγραφο τελευταίου καταστατικού του μισθωτή, δ) ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα του μισθωτή. 5. Εφόσον τα ως άνω αιτήματα συνοδεύονται από αιτιολόγηση της σκοπιμότητάς τους, καθώς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η αρμόδια Υπηρεσία οφείλει να απαντήσει μέσα σε προθεσμία ενενήντα (90) ημερών από την περιέλευση του αιτήματος σε αυτή. Αν η Υπηρεσία αποδεχτεί το αίτημα τροποποίησης ολικά ή μερικά, εισηγείται σχετικά προς το αρμόδιο όργανο για την τροποποίηση της απόφασης υπαγωγής ή την έκδοση απόφασης έγκρισης της μεταβολής εφόσον το αίτημα υποβάλλεται μετά την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου. Στην αντίθετη περίπτωση, εκδίδει αιτιολογημένη απορριπτική απόφαση, η οποία κοινοποιείται στο φορέα, στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, την οποία έχει δηλώσει κατά την εγγραφή του στο ΠΣΚΕ. Νέο αίτημα του ίδιου φορέα για τροποποίηση όρων της απόφασης υπαγωγής με το ίδιο περιεχόμενο δεν εξετάζεται κατ' ουσία και αρχειοθετείται. 6. Η τροποποίηση της απόφασης υπαγωγής μπορεί να διενεργηθεί και αυτεπαγγέλτως από την αρμόδια υπηρεσία, εφόσον διαπιστωθεί μεταβολή των όρων της απόφασης υπαγωγής. 7. Για την υποβολή αιτημάτων της παραγράφου 1 απαιτείται η καταβολή παραβόλου το ύψος του οποίου καθορίζεται με την κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών της παραγράφου 6 του άρθρου 17 του ν. 4399/2016. Άρθρο 18 Ολοκλήρωση επενδυτικών σχεδίων και έναρξη παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης 1. Το επενδυτικό σχέδιο ολοκληρώνεται με την υλοποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου και με την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης, εφόσον εξυπηρετούνται οι αρχικοί σκοποί παραγωγικής λειτουργίας και ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της επένδυσης, εντός της ορισθείσας στην απόφαση υπαγωγής προθεσμίας, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία (3) έτη από την ημερομηνία δημοσίευσης της ως άνω απόφασης. Η ολοκλήρωση και έναρξη παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης /// 259

260 πιστοποιείται με την έκδοση σχετικής απόφασης από τα αρμόδια όργανα της παραγράφου 5 του άρθρου α. Η προβλεπόμενη στην απόφαση υπαγωγής προθεσμία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να παραταθεί άπαξ έως δύο (2) έτη κατ ανώτατο όριο, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: αα. Ηλεκτρονική υποβολή του σχετικού αιτήματος πριν από τη λήξη της προθεσμίας ολοκλήρωσης, όπως αυτή ορίζεται αρχικά στην απόφαση υπαγωγής, ββ. υλοποίηση του 50% του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου. β. Η προβλεπόμενη στην απόφαση υπαγωγής προθεσμία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου μπορεί επίσης να παραταθεί για λόγους ανωτέρας βίας για χρονικό διάστημα ίσο με εκείνο της διακοπής ή της καθυστέρησης, με την προϋπόθεση ότι θα τεκμηριώνεται η δυνατότητα ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου εντός της νέας προθεσμίας. 3. Για την πιστοποίηση της έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης απαιτείται να τεκμηριώνεται η λειτουργία της μονάδας, ιδίως με την πώληση προϊόντων ή παροχή υπηρεσιών και με την έκδοση όλων των νομιμοποιητικών αδειών. 4. Ο επενδυτής υποβάλλει αίτηση ηλεκτρονικά μέσω ΠΣΚΕ για την πιστοποίηση της ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης και για την πιστοποίηση της υλοποίησης του 50% του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου το αργότερο μέσα σε εξήντα (60) μέρες από τη λήξη της προθεσμίας ολοκλήρωσης της επένδυσης, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 19. Εάν ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου δεν υποβάλει την αίτηση της προηγούμενης παραγράφου, συνοδευόμενη από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και εντός της ως άνω προθεσμίας, η επένδυση θεωρείται ως μη ολοκληρωθείσα. Στην περίπτωση αυτή η απόφαση υπαγωγής ανακαλείται και ανακτώνται τα ποσά ενίσχυσης, τα οποία τυχόν έχουν χορηγηθεί, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις παραγράφους 8 και 9 του άρθρου 23. Άρθρο 19 Διαδικασία πιστοποίησης της ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης 1. Ο έλεγχος της ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης διενεργείται κατόπιν υποβολής του αιτήματος του άρθρου 18, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου Με την απόφαση ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης καθορίζονται ο χρόνος ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου και το τελικό ποσό ενίσχυσης. Ως χρόνος ολοκλήρωσης νοείται ο πραγματικός χρόνος ολοκλήρωσης φυσικού και οικονομικού αντικειμένου όπως αυτός αποτυπώνεται στην απόφαση ολοκλήρωσης και όχι ο χρόνος δημοσίευσης της απόφασης ολοκλήρωσης. 3. Με την απόφαση ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης δεν μπορεί να επέλθει αύξηση του συνολικού ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου, ούτε του συνολικού ποσού της ενίσχυσης, ούτε των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, όπως αυτά είχαν οριστεί αρχικά στην απόφαση υπαγωγής. Άρθρο 20 Καταβολή ενισχύσεων Η χρήση της ωφέλειας από το δικαιούχο μπορεί να πραγματοποιείται είτε εφάπαξ με την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας του επενδυτικού σχεδίου είτε σταδιακά και εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις των επόμενων παραγράφων. Ο προσδιορισμός των ποσών της δικαιούμενης ενίσχυσης γίνεται βάσει των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, όπως αυτά έχουν οριστεί στην απόφαση υπαγωγής. 1. Φορολογική απαλλαγή α. Το δικαίωμα έναρξης χρήσης της ωφέλειας του κινήτρου της φορολογικής απαλλαγής θεμελιώνεται με την πιστοποίηση της υλοποίησης του 50% του κόστους του επενδυτικού σχεδίου από το αρμόδιο όργανο 260 ///

261 ελέγχου. Ο φορέας μπορεί να αξιοποιήσει το σύνολο της δικαιούμενης ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής εντός δεκαπέντε (15) φορολογικών ετών από το έτος θεμελίωσης του δικαιώματος χρήσης της ωφέλειας με τους ακόλουθους περιορισμούς που ισχύουν σωρευτικά: αα. Η δικαιούμενη ενίσχυση να μην υπερβαίνει, κατ' έτος, το είκοσι τοις εκατό (20%) του συνολικού εγκεκριμένου ποσού της φορολογικής απαλλαγής, με εξαίρεση την περίπτωση της μη πλήρους αξιοποίησής του κατά τα προηγούμενα φορολογικά έτη λόγω έλλειψης επαρκών κερδών. Στην περίπτωση αυτή τυχόν εναπομείναν ποσό ενίσχυσης από προηγούμενα φορολογικά έτη προστίθεται στο ως άνω υπολογιζόμενο μέγιστο ετήσιο ποσό δικαιούμενης ενίσχυσης, ββ. η δικαιούμενη ενίσχυση να μην υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού εγκεκριμένου ποσού της φορολογικής απαλλαγής, μέχρι το φορολογικό έτος της έκδοσης της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης. β. Το ποσό της δικαιούμενης ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής για το τμήμα του εξοπλισμού του επενδυτικού σχεδίου, που αποκτάται με χρηματοδοτική μίσθωση, προσδιορίζεται για κάθε φορολογικό έτος ως ποσοστό επί του τμήματος της αξίας κτήσης του εξοπλισμού, το οποίο εμπεριέχεται στα μισθώματα που καταβλήθηκαν μέχρι τη λήξη του φορολογικού έτους. γ. Το κατ' έτος αναλωθέν ποσό της φορολογικής απαλλαγής εμφανίζεται σε ειδικό αποθεματικό και αντίστοιχο λογαριασμό στα βιβλία της επιχείρησης, που σχηματίζεται από το φόρο εισοδήματος, ο οποίος δεν καταβλήθηκε λόγω της παρεχόμενης φορολογικής απαλλαγής. δ. Με την κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών της περίπτωσης δ της παρ. 1 του άρθρου 20 του ν. 4399/2016 εξειδικεύεται ο τρόπος υπολογισμού του ποσού της ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής για κάθε φορολογικό έτος, τυχόν δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη χρήση του φορολογικού οφέλους, το περιεχόμενο της Δήλωσης Φορολογικής Απαλλαγής (ΔΦΑ) της περίπτωσης ιβ της παραγράφου 3 του άρθρου 21 και κάθε συναφές θέμα για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας παραγράφου. 2. Τα ποσά απαλλαγής από καταβολή φόρου, εμφανίζονται σε λογαριασμό ειδικού αποθεματικού και σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησής του, εντός του χρονικού διαστήματος που προβλέπεται από τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 21, επιστρέφονται και επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται από τον ν. 4174/2013 (Α' 170). Σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησης μέρους ή του συνόλου του αποθεματικού μετά την παρέλευση του ως άνω διαστήματος, αυτό προστίθεται στα κέρδη της επιχείρησης και φορολογείται στο φορολογικό έτος, κατά το οποίο έλαβε χώρα η διανομή ή ανάληψη του αντίστοιχου ποσού του αποθεματικού, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ - ΚΥΡΩΣΕΙΣ Άρθρο 21 Υποχρεώσεις ενισχυόμενων φορέων 1. Οι φορείς, των οποίων τα επενδυτικά σχέδια υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος, οφείλουν, πλέον των οριζόμενων στο άρθρο 6, να τηρούν από το χρόνο έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου διπλογραφικό λογιστικό σύστημα (βιβλία Γ' κατηγορίας) ή απλογραφικό λογιστικό σύστημα (βιβλία Β' κατηγορίας) για επενδυτικά σχέδια των οποίων το επιλέξιμο κόστος δεν υπερβαίνει τις τριακόσιες χιλιάδες ( ) ευρώ, καθώς και διακριτή λογιστική παρακολούθηση των μεγεθών, που σχετίζονται με την υλοποίηση του σχεδίου και τους όρους της απόφασης υπαγωγής. 2. Ορίζεται διάστημα τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων των φορέων μετά την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου και την πιστοποίηση έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας του όπως αυτή προσδιορίζεται στις αποφάσεις ολοκλήρωσης, ως εξής: τριών (3) ετών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, πέντε (5) ετών για τις μεσαίες επιχειρήσεις και επτά (7) ετών για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Σε περιπτώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης, το παραπάνω διάστημα παρατείνεται για όσα επιπλέον έτη διαρκεί η σύμβαση μίσθωσης. 3. Οι φορείς, μετά την υπαγωγή τους στον παρόντα νόμο και μέχρι τη λήξη του διαστήματος τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων οφείλουν: α. να τηρούν τους όρους της απόφασης υπαγωγής, β. να μην παύσουν τη λειτουργία της επιχείρησης, γ. να μη διακόπτουν την παραγωγική δραστηριότητα της επένδυσης, /// 261

262 δ. να αποκτούν την κυριότητα του μισθωμένου εξοπλισμού με τη λήξη της οικείας σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης, ε. να μη μεταβιβάζουν για οποιονδήποτε λόγο πάγια περιουσιακά στοιχεία, τα οποία έτυχαν ενίσχυσης, εκτός εάν αυτά αντικατασταθούν εντός εξαμήνου από άλλα καινούρια, κυριότητας του φορέα και ανάλογης αξίας, που να ανταποκρίνονται στην εξυπηρέτηση της παραγωγικής λειτουργίας της επιχείρησης. Ο φορέας υπέχει υποχρέωση γνωστοποίησης της αντικατάστασης των ως άνω περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 4, στ. να μη μεταβάλλουν τον τόπο εγκατάστασης της επένδυσης, χωρίς προηγούμενη έγκριση του αρμοδίου οργάνου, σύμφωνα με το άρθρο 17, και υπό τους όρους της διατήρησης της επένδυσης στην ίδια Περιφέρεια (NUTS 2), εντός της οποίας χορηγήθηκε η ενίσχυση και της μη μεταβολής του είδους και των επιμέρους ποσοστών ενίσχυσης ανά ομάδα επιλέξιμων δαπανών, ζ. να μην εκμισθώνουν μέρος ή το σύνολο της ενισχυθείσας επένδυσης μετά την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου και μέχρι τη λήξη τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων, χωρίς προηγούμενη έγκριση της μεταβολής, σύμφωνα με το άρθρο 17 και υπό τους όρους της φερεγγυότητας του μισθωτή και της συνέχισης της λειτουργίας της ενισχυόμενης επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο. Την ευθύνη για την τήρηση των όρων υπαγωγής υπέχει ο εκμισθωτής. Η υποχρέωση προηγούμενης τροποποίησης ισχύει και στην περίπτωση εκμίσθωσης της επένδυσης πριν την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου, εφόσον η διάρκεια της μίσθωσης εκτείνεται και μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης, η. να μην συγχωνευθούν, απορροφήσουν ή απορροφηθούν από άλλη εταιρεία ή αποσχίσουν κλάδο, στον οποίο εντάσσεται η ενισχυθείσα επένδυση, χωρίς προηγούμενη έγκριση της αρμόδιας υπηρεσίας, σύμφωνα με το άρθρο 17. Η έγκριση δίνεται υπό τους όρους της ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου ή συνέχισης της λειτουργίας της επένδυσης στο ίδιο παραγωγικό αντικείμενο, καθώς επίσης υπό τον όρο ανάληψης από το νέο φορέα του συνόλου των υποχρεώσεων που απορρέουν από την απόφαση υπαγωγής, θ. να γνωστοποιούν κάθε μεταβολή των στοιχείων τους, όπως επωνυμία, νομική μορφή, έδρα, στοιχεία επικοινωνίας και άλλα, καθώς και οποιαδήποτε μεταβολή της εταιρικής τους σύνθεσης. Εάν διαπιστωθεί κατά την ολοκλήρωση της επένδυσης ότι λόγω αλλαγής της εταιρικής σύνθεσης ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου έπαυσε να είναι μεσαία ή μικρή επιχείρηση, επέρχεται τροποποίηση των όρων της απόφασης υπαγωγής ή και ανάκληση αυτής εφόσον δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής, ι. να διατηρούν τις Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (Ε.Μ.Ε.) τους (νέες ή υφιστάμενες), όπως προβλέπονται στην απόφαση υπαγωγής, μέχρι τη λήξη του προβλεπόμενου διαστήματος τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων, με την επιφύλαξη της περίπτωσης γ της παρ. 5 του άρθρου 8 του ν. 4399/2016. ια. να αναρτούν στον τόπο εγκατάστασης της επένδυσης πινακίδα που θα περιέχει την αναφορά της ένταξης της επένδυσης στο ειδικό καθεστώς του Αναπτυξιακού Νόμου, ιβ. να υποβάλλουν Δήλωση Φορολογικής Απαλλαγής (Δ.Φ.Α.) μέσω ΠΣΚΕ στις οριζόμενες προθεσμίες υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, από το πρώτο έτος χρήσης της ωφέλειας και κάθε έτος μέχρι την εξάντληση του δικαιούμενου ποσού ή μέχρι την παρέλευση των δεκαπέντε (15) ετών από τη θεμελίωση του δικαιώματος έναρξης χρήσης της ωφέλειας. Τα δηλωθέντα στη Δ.Φ.Α. στοιχεία διασταυρώνονται από την αρμόδια υπηρεσία με τα αντίστοιχα της οικείας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Η υποχρέωση αυτή ισχύει αποκλειστικά για τους φορείς που κάνουν χρήση της φορολογικής απαλλαγής. 4. Η γνωστοποίηση των μεταβολών των περιπτώσεων ε και θ της προηγούμενης παραγράφου, με τα σχετικά δικαιολογητικά, πραγματοποιείται μέσω του Π.Σ.Κ.Ε. εντός διμήνου από τη συντέλεσή τους. 5. Οι φορείς των επενδυτικών σχεδίων που εντάσσονται στις διατάξεις του παρόντος, διατηρούν λεπτομερείς φακέλους με τις πληροφορίες και τα δικαιολογητικά έγγραφα που απαιτούνται προκειμένου να διαπιστωθεί η πλήρωση όλων των όρων και προϋποθέσεων υπαγωγής, ώστε να ανταποκρίνονται σε ελέγχους που διενεργούνται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές ή υπηρεσίες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι ανωτέρω φάκελοι φυλάσσονται για δέκα (10), έτη από την ημερομηνία χορήγησης της τελευταίας ενίσχυσης. 262 ///

263 Άρθρο 22 Παρακολούθηση τήρησης μακροχρόνιων υποχρεώσεων 1. Η παρακολούθηση της τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων των φορέων υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων διενεργείται ετησίως με την αποστολή στοιχείων από τους φορείς, στην αρμόδια υπηρεσία της παραγράφου 2 του άρθρου 13, το αργότερο εντός δύο (2) μηνών από τη συμπλήρωση εκάστου έτους λειτουργίας της ενισχυθείσας επένδυσης, βάσει της ημερομηνίας ολοκλήρωσης και μέχρι τη λήξη του προβλεπόμενου διαστήματος τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων. Τα στοιχεία υποβάλλονται μέσω του ΠΣΚΕ και αφορούν στα εξής: α) τεκμηρίωση της νόμιμης λειτουργίας του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, β) πιστοποίηση της φερεγγυότητας του φορέα του επενδυτικού σχεδίου, γ) τεκμηρίωση της παραγωγικής λειτουργίας της ενισχυθείσας επένδυσης, δ) τεκμηρίωση των θέσεων απασχόλησης, 2. Ο έλεγχος των στοιχείων διενεργείται ετησίως σε τυχαίο δείγμα, το οποίο ανέρχεται σε ποσοστό 10% των επενδυτικών σχεδίων που υποβάλλουν στοιχεία, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, βάσει καταλόγου που καταρτίζεται μέσω του ΠΣΚΕ. Ο κατάλογος μπορεί να τροποποιείται προκειμένου να συμπεριληφθούν επενδυτικά σχέδια, για τα οποία προέκυψαν ενδείξεις για μη τήρηση των μακροχρόνιων υποχρεώσεών τους. Ο έλεγχος διενεργείται κατά τα οριζόμενα στο άρθρο Με την απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης της παρ. 3 του άρθρου 22 του ν. 4399/2016 καθορίζεται η διαδικασία, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικά με την παρακολούθηση τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων. Άρθρο 23 Κυρώσεις 1. Σε περιπτώσεις παραβάσεων των περ. β1, γ1, δ, ε1, στ, και ι της παραγράφου 3 του άρθρου 21 ή εν γένει παραβάσεων των όρων συμβατότητας με το Γ.Α.Κ., ανακαλείται η απόφαση υπαγωγής και επιβάλλεται η κύρωση της ολικής απώλειας του φορολογικού οφέλους και καταβολής του συνόλου τυχόν μη αποδοθέντος φόρου προσαυξημένου κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από το κάθε έτος χρήσης της ωφέλειας. 2. Στις λοιπές περιπτώσεις του άρθρου 21 μπορεί να ανακληθεί η απόφαση υπαγωγής, επιβάλλεται η κύρωση της ολικής ή μερικής απώλειας του φορολογικού οφέλους και καταβάλλεται το σύνολο ή μέρος τυχόν μη αποδοθέντος φόρου προσαυξημένου κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από το κάθε έτος χρήσης της ωφέλειας. 3. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία ψευδή ή παραπλανητικά στοιχεία ή ότι έχουν αποσιωπηθεί στοιχεία, η γνώση των οποίων θα οδηγούσε στον αποκλεισμό της υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου στις διατάξεις του παρόντος ή θα οδηγούσε στο να υπαχθεί με όρους διαφορετικούς ή σε μη πιστοποίηση της ολοκλήρωσης, η απόφαση υπαγωγής: α. Εάν δεν έχει ολοκληρωθεί η επένδυση και έχει δοθεί τμήμα της ενίσχυσης, η απόφαση υπαγωγής ανακαλείται και, επιβάλλεται η κύρωση της μερικής απώλειας του φορολογικού οφέλους και καταβάλλεται το μέρος μη αποδοθέντος φόρου προσαυξημένου κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από το κάθε έτος χρήσης της ωφέλειας. β. Εάν έχει ολοκληρωθεί η επένδυση, επιβάλλεται η κύρωση της ολικής απώλειας του φορολογικού οφέλους και καταβάλλεται το σύνολο ή μέρος τυχόν μη αποδοθέντος φόρου προσαυξημένου κατά το ποσό των νόμιμων τόκων από το κάθε έτος χρήσης της ωφέλειας. 4. Οι συνέπειες, που προβλέπονται στις παραγράφους 1 και 2 επέρχονται, εφόσον η διαπίστωση της παράβασης γίνει εντός δεκαετίας από την ημερομηνία δημοσίευσης της περίληψης της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας. 5. Σε περίπτωση μη υποβολής στοιχείων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση ιβ της παραγράφου 3 και στην παράγραφο 4 του άρθρου 21 επιβάλλεται στο φορέα πρόστιμο που μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 0,5% έως 3% της ενίσχυσης, που έχει εγκριθεί, για κάθε έτος μη τήρησης της υποχρέωσης υποβολής /// 263

264 στοιχείων, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικότερες περιστάσεις κάθε υπόθεσης. Σε περίπτωση της κατ εξακολούθηση παραβίασης της ως άνω υποχρέωσης διατάσσεται αμέσως έλεγχος κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 16 και επιβάλλονται οι αντίστοιχες κυρώσεις του παρόντος άρθρου. 6. Για την επιβολή των κυρώσεων της παραγράφου 2 εκτιμώνται οι ειδικότερες περιστάσεις κάθε υπόθεσης και λαμβάνονται υπόψη, κατά περίπτωση, κριτήρια, όπως ιδίως ο χρόνος αθέτησης της υποχρέωσης, το ύψος του ποσοστού συμμετοχής στην εταιρική σύνθεση της εταιρίας, το μέγεθος της ενισχυθείσας επένδυσης που εκμισθώθηκε, το ύψος της αξίας των πάγιων περιουσιακών στοιχείων που έχουν ενισχυθεί και μεταβιβάστηκαν, 7. Με την απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης της παρ. 8 του άρθρου 23 του ν. 4399/2016 καθορίζονται οι διαδικασίες ανάκλησης των αποφάσεων υπαγωγής και ανάκτησης ενισχύσεων, ο τρόπος επιβολής προστίμου και είσπραξής του και κάθε άλλο συναφές με την εφαρμογή του παρόντος άρθρου θέμα. 8. Με την κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών της παρ. 9 του άρθρου 23 του ν. 4399/2016 καθορίζεται η διαδικασία και ο τρόπος για την ανάκληση του φορολογικού οφέλους, την καταβολή των οφειλόμενων φόρων, τον τύπο και το περιεχόμενο της δήλωσης απόδοσης του οφειλόμενου ποσού φόρου, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ Άρθρο 24 Μητρώο αξιολογητών 1. Οι αξιολογητές των επενδυτικών σχεδίων προέρχονται από το Εθνικό Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών (Ε.Μ.Π.Α.) του Π.Δ. 33/2011 (Α' 83), βάσει ηλεκτρονικής κλήρωσης. 2. Η Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων μεριμνά για την κατάρτιση και επιμόρφωση των αξιολογητών και την περιοδική πιστοποίηση των δεξιοτήτων τους. 3. Για την εξειδίκευση των υποχρεώσεων των αξιολογητών κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και των συνεπειών που επιφέρει η μη συμμόρφωσή τους σε αυτές, εκδίδεται οδηγός δεοντολογίας αξιολογητών από τη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων, ο οποίος αναρτάται στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα του αναπτυξιακού νόμου. Άρθρο 25 Μητρώο Ελεγκτών 1. Για την εξυπηρέτηση των αναγκών παρακολούθησης και ελέγχου των επενδυτικών σχεδίων αξιοποιείται το Εθνικό Μητρώο Πιστοποιημένων Ελεγκτών (ΕΜΠΕ) του Π.Δ. 33/2011 (Α' 83). 2. Η Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων μεριμνά για την κατάρτιση και επιμόρφωση των ελεγκτών και την περιοδική πιστοποίηση των δεξιοτήτων τους. 3. Για την εξειδίκευση των υποχρεώσεων των ελεγκτών κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και των συνεπειών που επιφέρει η μη συμμόρφωσή τους σε αυτές, εκδίδεται οδηγός δεοντολογίας ελεγκτών από τη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων, ο οποίος αναρτάται στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα του αναπτυξιακού νόμου. Άρθρο 26 Επιτροπή Διαχείρισης Μητρώων και Ελέγχου Διαδικασιών 1. Με την απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης της παρ. 1 του άρθρου 26 του ν. 4399/2016 συστήνεται επιτροπή Διαχείρισης Μητρώων και Ελέγχου Διαδικασιών. Η επιτροπή είναι πενταμελής και αποτελείται από υπαλλήλους του ως άνω υπουργείου ή και των Περιφερειών. Η επιτροπή αυτή ασκεί σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες της παραγράφου 2 του άρθρου 13 τις εξής αρμοδιότητες: 264 ///

265 α. Εξετάζει τις αιτήσεις των υποψήφιων αξιολογητών και ελεγκτών και εισηγείται σχετικά στον αρμόδιο υπουργό, με απόφαση του οποίου εγγράφονται στα Μητρώα, β. παρακολουθεί τη συμμόρφωση των εγγεγραμμένων στα Μητρώα στις διατάξεις τους παρόντος, καθώς και την ορθή εφαρμογή εκ μέρους τους του κανονιστικού πλαισίου, γ. μπορεί να προβαίνει σε συστάσεις προς τους εγγεγραμμένους στα Μητρώα, να επιβάλει την προσωρινή τους παύση, καθώς και να εισηγείται προς τον υπουργό την οριστική διαγραφή τους, σε περιπτώσεις που διαπιστώνεται πλημμελής ή εκπρόθεσμη εκπλήρωση των καθηκόντων τους, δ. διενεργεί ελέγχους στις εκθέσεις αξιολόγησης ή ελέγχου που υποβάλλουν οι εγγεγραμμένοι στα Μητρώα, ε. συντάσσει οδηγό διαχείρισης των δύο Μητρώων, ο οποίος περιλαμβάνει τα σχετικά με τα προσόντα και την αξιολόγηση των εγγεγραμμένων σε αυτά. 2. Η Επιτροπή στο τέλος κάθε έτους υποβάλει έκθεση προς τον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών εφαρμογής του αναπτυξιακού νόμου, καθώς και προτάσεις για τη βελτίωσή τους. 3. Οι αρμοδιότητες και οι διαδικασίες λειτουργίας της επιτροπής θα εξειδικευθούν στην απόφαση σύστασής της. Άρθρο 27 Γνωμοδοτική Επιτροπή Οι αποφάσεις ανάκλησης και επιστροφής ενισχύσεων, εκτός από αυτές που εκδίδονται κατόπιν αιτήσεων των φορέων των επενδύσεων, καθώς και ο τρόπος συμμόρφωσης προς δικαστικές αποφάσεις και συστάσεις ελεγκτικών οργάνων για επενδυτικά σχέδια που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος, εκδίδονται κατόπιν γνωμοδότησης Γνωμοδοτικών Επιτροπών. Οι επιτροπές αυτές συνιστώνται και συγκροτούνται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου της παραγράφου 5 του άρθρου 14. Στην απόφαση συγκρότησης ορίζεται η σύνθεση της επιτροπής, τυχόν ειδικές περιπτώσεις σχετικά με την έκδοση αποφάσεων τροποποιήσεων, ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας επενδύσεων για τις οποίες απαιτείται προηγούμενη γνωμοδότηση, καθώς και κάθε θέμα σχετικό με τον τρόπο λειτουργίας της. Ο αριθμός των μελών της επιτροπής με δικαίωμα ψήφου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δεκαπέντε (15). Τα μέλη αυτά προέρχονται από στελέχη των φορέων της παραγράφου 2 του άρθρου 13, συναρμόδιων υπουργείων και εποπτευόμενων φορέων, με εμπειρία σε θέμα του παρόντος νόμου, καθώς και από εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων και ειδικούς σε θέματα επενδύσεων και η θητεία τους ορίζεται διετής. Άρθρο 28 Έναρξη ισχύος Η ισχύς της παρούσας απόφασης αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αθήνα, 29 Μαρτίου 2018 Ο Αναπληρωτής Υπουργός ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΧΑΡΙΤΣΗΣ /// 265

266 Αριθμ. πρωτ.: ΔΕΛ Ε ΕΞ 2018 Κοινοποίηση της αριθ. 259/2017 γνωμοδότησης, του Ν.Σ.Κ., σχετικά με τις προϋποθέσεις εγγραφής, Κοινοπραξίας στο ΓΕΜΗ Αθήνα, 19 Μαρτίου 2018 Σας κοινοποιούμε προς ενημέρωσή σας, φωτοαντίγραφο της αριθ. 259/2017 γνωμοδότησης του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, (Α' Τακτική Ολομέλεια), η οποία έγινε αποδεκτή από τον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης κ Δ. Παπαδημητρίου. Με την εν λόγω γνωμοδότηση έγινε δεκτό ότι για την υποχρεωτική καταχώρηση στο ΓΕΜΗ κοινοπραξίας, απαιτείται να ασκεί η κοινοπραξία εμπορική δραστηριότητα. ΜΕ ΕΝΤΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΤΗ Ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Γνωμοδότηση ΝΣΚ 259/2017 Εγγραφή κοινοπραξιών στο Γ.Ε.ΜΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Αριθμός Γνωμοδότησης 259/2017 ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Α' ΤΑΚΤΙΚΗ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ Συνεδρίαση της 23ης Νοεμβρίου 2017 Σύνθεση: Πρόεδρος: Μιχαήλ Απέσσος, Πρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Μέλη: Αλέξανδρος Καραγιάννης, Ανδρέας Χαρλαύτης και Βασιλική Δούσκα, Αντιπρόεδροι Ν.Σ.Κ., Στέφανος Δέτσης, Θεόδωρος Ψυχογυιός, Ευγενία Βελώνη, Νίκη Μαριόλη, Ανδρέας Ανδρουλιδάκης, Στυλιανή Χαριτάκη, Δημήτριος Χανής, Νικόλαος Δασκαλαντωνάκης, Κωνσταντίνος Κατσούλας, Κωνσταντίνος Κηπουρός, Αλέξανδρος Ροϊλός, Αδαμαντία Καπετανάκη, Αγγελική Καστανά, Ελένη Πασαμιχάλη, Χριστίνα Διβάνη, Βασίλειος Καραγεώργος, Ευσταθία Τσαούση, Χρήστος Μητκίδης, Διονύσιος Χειμώνας, Βασιλική Παπαθεοδώρου και Νικόλαος Καραγιώργης, Νομικοί Σύμβουλοι του Κράτους. Εισηγητής: Αλέξανδρος Ροϊλός, Νομικός Σύμβουλος του Κράτους. Αριθμός Ερωτήματος: Το υπ' αριθ. πρωτ / έγγραφο του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης / Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή / Γενικής Διεύθυνσης Αγοράς / Διεύθυνσης Εταιριών και Γ.Ε.ΜΗ. / Τμήματος Γ' Θεσμικών Ρυθμίσεων και Γ.Ε.ΜΗ. Ερώτημα: Ερωτάται : 1.α. Αν είναι υποχρεωτική η εγγραφή των κοινοπραξιών στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) β. Αν υποχρεούται να εγγραφεί στο Γ.Ε.ΜΗ. κοινοπραξία που συστάθηκε με αποκλειστικό σκοπό την από κοινού και προς το κοινό όφελος των μελών της εκπόνηση μελέτης, που της ανατέθηκε κατόπιν διαγωνισμού, γ. Ποιες είναι οι συνέπειες της μη εγγραφής, αν ήθελε κριθεί ως υποχρεωτική η εγγραφή κοινοπραξίας στο Γ.Ε.ΜΗ. 2. Αν οι υπηρεσίες Γ.Ε.ΜΗ είναι αρμόδιες να αποφασίζουν, και με ποια κριτήρια, αν μία κοινοπραξία ασκεί ή όχι εμπορική δραστηριότητα, όπως ορίζεται στο άρθρο 293 (παρ. 3) του ν.4072/2012. Επί του ως άνω ερωτήματος, επί του οποίου εκδόθηκε αρχικά η υπ' αριθ. ΝΣΚ 223/2017 Γνωμοδότηση του Β' Τμήματος του Ν.Σ.Κ. με την οποία κρίθηκε ομόφωνα ότι πρέπει να παραπεμφθεί το ερώτημα, λόγω μείζονος σπουδαιότητας και οριακής πλειοψηφίας (ψήφοι 5 έναντι 4), στην Ολομέλεια του Σώματος, κατ' 266 ///

267 εφαρμογή του άρθρου 6 παρ. 3 του ν. 3086/2002 (Α' 324), το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Α' Τακτική Ολομέλεια) γνωμοδότησε ως εξής: Ιστορικό Από το έγγραφο του ερωτήματος και τα στοιχεία του φακέλου που το συνοδεύουν προκύπτουν τα εξής. 1. Οι εταιρείες «...», «...» και ο δικηγόρος..., συμμετείχαν, με τη μορφή σύμπραξης, στο διαγωνισμό «Ανάθεση συμβάσεων μελετών κτηματογράφησης 268 περιοχών σε 21 Περιφερειακές Ενότητες για τη δημιουργία Εθνικού Κτηματολογίου και υποστηρικτικών υπηρεσιών», στην σύμπραξη δε αυτή κατακυρώθηκε, με απόφαση του ΔΣ της ΕΚΧΑ ΑΕ (εργοδότη), η σύμβαση μελέτης με κωδικό ΚΤ Μετά από απαίτηση του εργοδότη, με την 3.310/ πράξη της συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης..., συστάθηκε, από τους συμμετέχοντες στη σύμπραξη, κοινοπραξία με την επωνυμία «...» και διακριτικό τίτλο «...». 3. Από το καταστατικό σύστασης της κοινοπραξίας προκύπτουν, πλην άλλων, τα εξής: Αποκλειστικός σκοπός της ορίζεται η από κοινού και προς το κοινό όφελος των μελών της εκπόνηση μελέτης (άρθρο 3), η διάρκεια της κοινοπραξίας λήγει με την πάροδο του χρονικού διαστήματος που θα απαιτηθεί για την εκτέλεση και την οριστική παραλαβή της μελέτης (άρθρο 4), η συμμετοχή των μελών στα κέρδη και τις ζημίες θα είναι ανάλογη με το ποσοστό συμμετοχής των μελών (άρθρο 5), το αρχικό κεφάλαιο ( ευρώ) εισφέρεται από τα μέλη, σύμφωνα με το ποσοστό συμμετοχής τους (άρθρο 6), νόμιμος εκπρόσωπος και διαχειριστής της περιουσίας της ορίζεται ο Γ.Π., ο οποίος δεσμεύει την κοινοπραξία με την υπογραφή του έναντι του εργοδότη και οποιουδήποτε τρίτου (άρθρο 7), η διανομή των κερδών γίνεται αναλόγως με το ποσοστό συμμετοχής κάθε μέλους (άρθρο 10), η λύση της επέρχεται αυτοδικαίως μετά την οριστική παραλαβή της μελέτης (άρθρο 12), η κοινοπραξία θα βαρύνεται, αυτή και μόνο, με όλα τα έξοδα που θα απαιτηθούν για την εκτέλεση της μελέτης (άρθρο 18) και δεν δημιουργείται οποιαδήποτε άλλη σχέση μεταξύ των μελών, οι οποίοι συνεχίζουν να ασκούν αυτοτελώς την επαγγελματική τους δραστηριότητα (άρθρο 19). 4. Η κοινοπραξία, δια του εκπροσώπου της, δήλωσε, στις , έναρξη εργασιών στην Ζ' Δ.Ο.Υ Θεσσαλονίκης και έλαβε Κ.Α.Δ. με αριθμό (Υπηρεσίες Κτηματολογικής Χαρτογράφησης), περαιτέρω δε, ο νόμιμος εκπρόσωπος και διαχειριστής της κοινοπραξίας κατέθεσε στις αίτηση στο τμήμα Γ.Ε.ΜΗ. του ΕΒΕΘ, με την οποία ζήτησε τη γνώμη του σχετικώς με την υποχρέωση ή μη εγγραφής της κοινοπραξίας στο Γ.Ε.ΜΗ., αναφέροντας ότι ορθώς δεν εγγράφηκε αυτή στο Γ.Ε.ΜΗ, καθόσον δεν ασκεί εμπορική δραστηριότητα και επομένως είναι «γνήσια» 1 κοινοπραξία, επικαλούμενος προς τούτο το υπ' αριθ. πρωτ. Κ2-2192/ έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου, τον καταστατικό σκοπό της κοινοπραξίας και τον Κ.Α.Δ. της Ζ' Δ.Ο.Υ Θεσσαλονίκης. Ειδικότερα, στο ανωτέρω έγγραφο αναφέρεται ότι καταχωρίζονται υποχρεωτικά στο Γ.Ε.ΜΗ. οι κοινοπραξίες που ασκούν εμπορική δραστηριότητα, ενώ κοινοπραξίες που δεν ασκούν εμπορική δραστηριότητα ανεξάρτητη από αυτή των μελών τους εγγράφονται προαιρετικά, επομένως δεν υφίσταται υποχρέωση για εγγραφή στο Γ.Ε.ΜΗ., αν από το καταστατικό της κοινοπραξίας συνάγεται σαφώς ότι η ίδια δεν ασκεί εμπορική δραστηριότητα, ανεξάρτητη από αυτή των μελών της. Η Ζ' Δ.Ο.Υ Θεσσαλονίκης (τμήμα μητρώου), χωρίς να παραθέτει ειδικότερη αιτιολογία, θεωρεί ότι, η ανωτέρω κοινοπραξία πρέπει να εγγραφεί στο Γ.Ε.ΜΗ., επειδή ο σκοπός της είναι εμπορικός («μη γνήσια» κοινοπραξία). Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (τμήμα μητρώου) με το ΑΠ 6638/2017 έγγραφο διαβίβασε την αίτηση της κοινοπραξίας με το καταστατικό της στην ερωτώσα υπηρεσία και ζήτησε τη γνώμη της για το εάν πρόκειται για «γνήσια» ή «μη γνήσια» κοινοπραξία και αν πρέπει να εγγραφεί στο Γ.Ε.ΜΗ. 5. Περαιτέρω, η ερωτώσα υπηρεσία θέτει γενικότερο ερώτημα σχετικώς με την υποχρεωτική ή μη εγγραφή των κοινοπραξιών στο Γ.Ε.ΜΗ., αναφέροντας ότι εγείρονται διαφωνίες μεταξύ των υπηρεσιών Γ.Ε.ΜΗ. και των Δ.Ο.Υ. με τις πρώτες να θεωρούν συγκεκριμένες κοινοπραξίες ως μη υπόχρεες εγγραφής και τις δεύτερες να εκφράζουν αντίθετη άποψη. Ειδικότερα, οι υπηρεσίες Γ.Ε.ΜΗ. θεωρούν ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 2 και 3 του β.δ της «περί της αρμοδιότητας των εμποροδικείων», εάν μια κοινοπραξία συσταθεί με σκοπό μία ή περισσότερες από τις αναφερόμενες στις διατάξεις αυτές δραστηριότητες είναι «μη γνήσια», δηλ. ασκεί εμπορική δραστηριότητα και ως εκ τούτου πρέπει να εγγραφεί υποχρεωτικώς στο Γ.Ε.ΜΗ. /// 267

268 Εφαρμοστέες διατάξεις 6. Στα άρθρα 741, 759 και 784 του Αστικού Κώδικα (ΑΚ) ορίζονται τα εξής: Άρθρο Έννοια «Με τη σύμβαση της εταιρίας δύο ή περισσότεροι έχουν αμοιβαίως υποχρέωση να επιδιώκουν με κοινές εισφορές κοινό σκοπό και ιδίως οικονομικό». Άρθρο Υποχρεώσεις απέναντι σε τρίτους «Οι υποχρεώσεις που γεννήθηκαν απέναντι σε τρίτους από τη διαχείριση ή την αντιπροσώπευση της εταιρίας βαρύνουν όλους τους εταίρους κατά το λόγο της εταιρικής μερίδας του καθενός» Άρθρο Προσωπικότητα της αστικής εταιρίας «Η εταιρία του κεφαλαίου αυτού, αν επιδιώκει οικονομικό σκοπό, αποκτά νομική προσωπικότητα, εφόσον τηρηθούν οι όροι της δημοσιότητας που ο νόμος τάσσει για το σκοπό αυτό στις ομόρρυθμες εμπορικές εταιρίες...» 7. Στα άρθρα 1-3, 7, 11, 12 και του ν. 3419/2005 «Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) και εκσυγχρονισμός της Επιμελητηριακής Νομοθεσίας» (Α' 297), όπως ισχύει μετά την τροποποίηση του με τους ν. 3853/2010 (Α'90), 3982/2011 (Α' 143), 4072/2012 (Α' 186) και 4155/2013 (ΑΊ20), ορίζονται τα εξής: Άρθρο 1 - Γενικό Εμπορικό Μητρώο - Υπόχρεοι καταχώρησης «1. Καθιερώνεται Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.), στο οποίο εγγράφονται υποχρεωτικά τα κατωτέρω πρόσωπα και ενώσεις προσώπων (εφεξής «οι υπόχρεοι»), α. Τα φυσικά πρόσωπα που είναι έμποροι... β. Η ένωση προσώπων που ασκεί εμπορία μέσω κύριας ή δευτερεύουσας εγκατάστασης στην ημεδαπή και κάθε εμπορική εταιρεία, εφόσον η σύστασή της έγινε κατά το ελληνικό δίκαιο, ήτοι η ομόρρυθμη και ετερόρρυθμη (απλή ή κατά μετοχές) εταιρεία, ο αστικός συνεταιρισμός, στον οποίο περιλαμβάνεται ο αλληλοασφαλιστικός και ο πιστωτικός συνεταιρισμός, η ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρεία, η εταιρεία περιορισμένης ευθύνης και η ανώνυμη εταιρεία. Από την εγγραφή στο Γ.Ε.ΜΗ. εξαιρούνται οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί που προβλέπονται στο π.δ. 53/1987 (Α' 52), οι ναυτικές εταιρείες που συνιστώνται κατά το ν. 959/1979 (Α' 192) και οι ναυτιλιακές εταιρείες πλοίων αναψυχής που συνιστώνται κατά το ν. 3182/2003 (Α'220). γ Στο ΓΕ.Μ.Η. εγγράφονται προαιρετικά: α) οι κοινοπραξίες, β) οι αστικές εταιρίες που προβλέπονται στο άρθρο 784 ΑΚ. γ) τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων που ασκούν ή προτίθενται να ασκήσουν οικονομική δραστηριότητα, χωρίς να έχουν καταστεί έμποροι από την άσκηση της δραστηριότητας αυτής Άρθρο 2 - Υπηρεσίες Γ.Ε.ΜΗ. και αρμοδιότητες αυτών «1. Στην Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων (Κ.Ε.Ε.) που προβλέπεται στο άρθρο 5 του ν.2081/1992 (ΦΕΚ154 Α'), συνιστάται Κεντρική Υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ., η οποία είναι αρμόδια για: α) Σε κάθε Επιμελητήριο συνιστάται ειδική υπηρεσία («Υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ.») η οποία, με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων, είναι αρμόδια για: 268 ///

269 α. την εξ αποστάσεως και με ηλεκτρονικά μέσα, αρχική καταχώρηση (εγγραφή) των υπόχρεων στο Γ.Ε.ΜΗ. και κάθε μεταγενέστερη πρόσθετη καταχώρηση, μεταβολή ή διαγραφή υφιστάμενων καταχωρήσεων και β. την παραλαβή, την πρωτοκόλληση και τον έλεγχο νομιμότητας των σχετικών αιτήσεων και των συνοδευτικών εγγράφων, καθώς και τον έλεγχο νομιμότητας των νομικών πράξεων, των δηλώσεων, των εγγράφων και των λοιπών στοιχείων που αφορούν τους υπόχρεους και δικαιολογούν την καταχώριση, μεταβολή ή διαγραφή, Οι υπηρεσίες Γ.Ε.ΜΗ. των Επιμελητηρίων και το Τμήμα Γ.Ε.ΜΗ. της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου... («υπηρεσίες καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ.») έχουν την αποκλειστική αρμοδιότητα να προβαίνουν σε καταχωρίσεις στο Γ.Ε.ΜΗ. Κατ' εξαίρεση...» Άρθρο 3 Εποπτεία «1. Το Γ.Ε.ΜΗ. εποπτεύεται από Εποπτικό Συμβούλιο, Το Εποπτικό Συμβούλιο έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α) συντονίζει τα Τμήματα και τις Υπηρεσίες του Γ.Ε.ΜΗ.,...β)... δ) μεριμνά για την ομοιόμορφη εφαρμογή των διατάξεων του νόμου αυτού από όλα τα Επιμελητήρια της χώρας... στ) παρακολουθεί τη λειτουργία, συγκεντρώνει τα προβλήματα και προτείνει προς το εποπτεύον Υπουργείο τις απαραίτητες νομοθετικές παρεμβάσεις » Άρθρο 7 - Διαδικασία καταχώρησης «1. Με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 11, η εγγραφή και κάθε περαιτέρω καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. πραγματοποιείται, ύστερα από αίτηση που υποβάλλεται στις υπηρεσίες Γ.Ε.ΜΗ. από τον υπόχρεο ή οποιονδήποτε έχει ειδικό έννομο συμφέρον, Η αρμόδια υπηρεσία ΓΕ.ΜΗ. του Επιμελητηρίου, με την παραλαβή της αίτησης, των δικαιολογητικών και των συνοδευτικών εγγράφων, προβαίνει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση στην πρωτοκόλληση της αίτησης και ελέγχει τα δικαιολογητικά και συνοδευτικά έγγραφα ως προς την πληρότητα, την ακρίβεια, τη σαφήνεια και τη νομιμότητα τους Άρθρο 11 - Αυτεπάγγελτες καταχωρήσεις, διορθώσεις, μεταβολές και διαγραφές «1. Αν υπόχρεος ή τρίτος που έχει ειδικό έννομο συμφέρον, παραλείψουν να υποβάλουν αίτηση καταχώρησης, η αρμόδια υπηρεσία καταχώρησης στο ΓΕ.ΜΗ. προβαίνει αυτεπάγγελτα, μετά από έλεγχο, στην αναγκαία καταχώρηση, εφόσον διαπιστώνει με βεβαιότητα την ύπαρξη συγκεκριμένων νομικών πράξεων, εγγράφων και δηλώσεων που αφορούν τον υπόχρεο, για τα οποία απαιτείται καταχώρηση στο Γ.Ε.ΜΗ. Για την ανωτέρω καταχώρηση, οι υπηρεσίες καταχώρησης στο Γ.Ε.ΜΗ. λαμβάνουν υπόψη, ιδίως, τις δικαστικές αποφάσεις που αναγνωρίζουν την εμπορική ιδιότητα προσώπου, προκειμένου να διαπιστώσουν αν αυτό κατατάσσεται μεταξύ των υπόχρεων Αν η προθεσμία αυτή παρέλθει άπρακτη, η αρμόδια υπηρεσία του Γ.Ε.ΜΗ. προβαίνει αυτεπαγγέλτως στην καταχώρηση,... και επιβάλλει στον υπόχρεο και στους νόμιμους εκπροσώπους του πρόστιμο, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο » Άρθρο 12 - Έννομη προστασία «1. Αν η αρμόδια υπηρεσία καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. αρνείται να προβεί στην αιτούμενη καταχώριση, μεταβολή ή διαγραφή, όποιος έχει έννομο συμφέρον μπορεί να ζητήσει από το δικαστήριο να διατάξει την /// 269

270 εγγραφή, μεταβολή, διαγραφή ή άλλη καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. Αρμόδιο να διατάξει την αιτούμενη ενέργεια, σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο, είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο » Άρθρο 15 - Αποτελέσματα της καταχώρησης «1. Με την καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. των νομικών γεγονότων,... επέρχονται, ως προς τις ομόρρυθμες εταιρίες,... τα ακόλουθα αποτελέσματα: α. Τα υπό σύσταση νομικά πρόσωπα που ορίζονται στο προηγούμενο εδάφιο αποκτούν νομική προσωπικότητα, β Με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας, από την έναρξη της τήρησης του ΓΕ.ΜΗ. και με την καταχώρηση σε αυτό των νομικών γεγονότων,... σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού, δημιουργείται για τους λοιπούς υπόχρεους, που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 1, μαχητό τεκμήριο εμπορικής ιδιότητας». Άρθρο 16 - Δημοσιότητα του Γενικού Εμπορικού Μητρώου «1.α) Η εμπορική δημοσιότητα πραγματοποιείται με: αα) Την καταχώριση αρχική ή μεταγενέστερη, στο Γ.Ε.ΜΗ.,...» Άρθρο 17 - Διοικητικές κυρώσεις «Με απόφαση της εκάστοτε αρμόδιας υπηρεσίας καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. επιβάλλεται, σε βάρος των υπόχρεων ή των νόμιμων εκπροσώπων τους που παραβιάζουν τις διατάξεις του νόμου αυτού και των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται κατ' εξουσιοδότηση του, πρόστιμο...» Άρθρο 18 - Έναρξη λειτουργίας του Γ.Ε.ΜΗ. «1.Το Γ.Ε.ΜΗ. τίθεται σε λειτουργία το αργότερο την Με απόφαση του Υπουργού...μπορεί να παρατείνεται ».: 8. Στα άρθρα 249, 251, 270, 285 και 293 του ν. 4072/2012 «Βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος-νέα εταιρική μορφή-σήματα-μεσίτες Ακινήτων- Ρύθμιση θεμάτων ναυτιλίας, λιμένων και αλιείας και άλλες διατάξεις» (Α' 86), ορίζονται τα εξής: Άρθρο Έννοια, Εφαρμοζόμενες διατάξεις «1. Ομόρρυθμη είναι η εταιρεία με νομική προσωπικότητα που επιδιώκει εμπορικό σκοπό » Άρθρο Δημοσιότητα «1. Η ομόρρυθμη εταιρεία καταχωρίζεται στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) Από την καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. η ομόρρυθμη αποκτά νομική προσωπικότητα. 3. Αν η εταιρεία αρχίσει την εμπορική της δραστηριότητα πριν από την καταχώρηση στο Γ.Ε.ΜΗ., οι διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου εφαρμόζονται αναλόγως και ως προς αυτήν. Η μη καταχωρισθείσα στο Γ.Ε.ΜΗ. εταιρεία, η οποία ασκεί εμπορική δραστηριότητα, έχει ικανότητα δικαίου και πτωχευτική ικανότητα.» Άρθρο Αστική εταιρεία με νομική προσωπικότητα «1.Οι διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου, με εξαίρεση εκείνης της παρ. 3 του άρθρου 251, εφαρμόζονται αναλόγως και στην αστική εταιρεία με νομική προσωπικότητα. 2...» Άρθρο Έννοια αφανούς εταιρείας «1. Με τη σύμβαση της αφανούς εταιρείας ο ένας από τους εταίρους (εμφανής εταίρος) παραχωρεί σε άλλον ή άλλους εταίρους (αφανείς εταίρους) δικαίωμα συμμετοχής στα αποτελέσματα μιας ή περισσότερων 270 ///

271 εμπορικών πράξεων ή εμπορικής επιχείρησης, που διενεργεί στο όνομά του, αλλά προς το κοινό συμφέρον των εταίρων. 2. Η αφανής εταιρεία δεν έχει νομική προσωπικότητα και δεν καταχωρίζεται στο Γ.Ε.ΜΗ Στην αφανή εταιρεία εφαρμόζονται οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα για την εταιρεία, εκτός από εκείνες που δεν συμβιβάζονται με τη φύση της αφανούς εταιρείας.» Άρθρο Εφαρμοζόμενες διατάξεις «1. Η κοινοπραξία είναι εταιρεία χωρίς νομική προσωπικότητα. Εφόσον καταχωρισθεί στο ΓΕ.ΜΗ. ή εμφανίζεται προς τα έξω, αποκτά, ως ένωση προσώπων, ικανότητα δικαίου και πτωχευτική ικανότητα. 2. Στην κοινοπραξία που συστήθηκε με σκοπό το συντονισμό της δραστηριότητας των μελών της εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για την αστική εταιρεία. Η σύμβαση κοινοπραξίας μπορεί να προβλέπει ότι για τις υποχρεώσεις της κοινοπραξίας έναντι τρίτων τα κοινοπρακτούντα μέλη θα ευθύνονται εις ολόκληρο. 3. Εφόσον η κοινοπραξία ασκεί εμπορική δραστηριότητα, καταχωρίζεται υποχρεωτικά στο Γ.Ε.ΜΗ. και εφαρμόζονται ως προς αυτήν αναλόγως οι διατάξεις για την ομόρρυθμη εταιρεία. 4. Οι ως άνω διατάξεις εφαρμόζονται και στις ειδικά ρυθμιζόμενες κοινοπραξίες, εκτός αν υπάρχει αντίθετη πρόβλεψη στην ειδική ρύθμιση». Ερμηνεία των διατάξεων 9. Με το πρώτο μέρος του ν. 3419/2005, εισάγεται για πρώτη φορά στη χώρα ο θεσμός του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (Γ.Ε.ΜΗ.). Με την καθιέρωση και τήρηση του Γ.Ε.ΜΗ. εμπεδώνεται η ασφάλεια του δικαίου και των εν γένει συναλλαγών και εξυπηρετείται η δημοσιότητα κατά την άσκηση της εμπορικής δραστηριότητας. Η αρμοδιότητα για τη λειτουργία του Γ.Ε.ΜΗ. ανήκει στις υπηρεσίες Γ.Ε.ΜΗ., ήτοι στην Κεντρική Υπηρεσία και τις υπηρεσίες καταχώρισης. Υπηρεσίες καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. είναι οι ειδικές υπηρεσίες που συστάθηκαν με την παράγραφο 2 του άρθρου 2, σε κάθε επιμελητήριο και είναι αρμόδιες για την παραλαβή και τον έλεγχο των σχετικών αιτήσεων και των συνοδευτικών εγγράφων ως προς τη νομιμότητά τους και την ικανότητά τους να θεμελιώσουν την αιτούμενη καταχώριση. Με την παράγραφο 1 του άρθρου 1 του ν. 3419/2005 καθιερώνεται υποχρέωση καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. για ευρύ κύκλο φυσικών και νομικών προσώπων, ενώσεων αυτών και άλλων νομικών οντοτήτων, που είναι έμποροι ή ασκούν εμπορία κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στη διάταξη. Με την παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου παρέχεται η δυνατότητα σε πρόσωπα που δεν έχουν την ιδιότητα του εμπόρου, ήτοι οι κοινοπραξίες, οι αστικές εταιρίες που προβλέπονται στο άρθρο 784 ΑΚ και φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων που ασκούν ή προτίθενται να ασκήσουν οικονομική δραστηριότητα, χωρίς να έχουν καταστεί έμποροι από την άσκηση της δραστηριότητας αυτής, να εγγραφούν στο Γ.Ε.ΜΗ 2. Το Γ.Ε.ΜΗ. εποπτεύεται από το Εποπτικό Συμβούλιο, το οποίο, συντονίζει τις υπηρεσίες του Γ.Ε.ΜΗ. και μεριμνά για την ομοιόμορφη εφαρμογή του νόμου αυτού από όλα τα Επιμελητήρια της χώρας και προτείνει τις απαραίτητες νομοθετικές παρεμβάσεις (άρθρο 3). Κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 8, ο υπόχρεος ή οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον, υποβάλλει στην αρμόδια υπηρεσία καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. αίτηση με την οποία ζητά την καταχώριση συγκεκριμένων δημοσιευτέων κατά το νόμο στοιχείων. Η αίτηση συνοδεύεται υποχρεωτικώς από τα κατά περίπτωση νόμιμα δικαιολογητικά. Η υπηρεσία παραλαμβάνει και πρωτοκολλεί την αίτηση, ελέγχει τα δικαιολογητικά ως προς την πληρότητα, σαφήνεια, ακρίβεια και νομιμότητά τους. Η καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. των δημοσιευτέων πράξεων έχει κεφαλαιώδη σημασία, τόσο για τον υπόχρεο, όσο και για τους τρίτους, την ασφάλεια δικαίου και τις εν γένει συναλλαγές, ενώ, σύμφωνα με το άρθρο 15, αποτελεί προϋπόθεση για τη σύσταση του υπόχρεου νομικού προσώπου. 3 Η καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ., προκειμένου για πρόσωπα που εγγράφονται προαιρετικώς, κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 1, δημιουργεί μαχητό τεκμήριο εμπορικότητας. Διαφορές που τυχόν αναφύονται σχετικώς με την αιτούμενη καταχώριση ή διαγραφή επιλύονται από το αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο. Λόγω της σπουδαιότητας της καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. και του δημόσιου σκοπού που επιτελεί, με την διάταξη του άρθρου 17 προβλέπονται διοικητικές κυρώσεις σε βάρος των υπόχρεων ή των νομίμων εκπροσώπων τους, οι οποίοι παραλείπουν να ζητήσουν την απαιτούμενη καταχώριση, ενώ με το άρθρο 11 στοιχειοθετείται υποχρέωση της αρμόδιας υπηρεσίας καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. για αυτεπάγγελτη ενέργεια /// 271

272 (έλεγχο και καταχώριση), εφόσον διαπιστώσει με βεβαιότητα την ύπαρξη συγκεκριμένων νομικών πράξεων που αφορούν τον υπόχρεο. Για την καταχώριση αυτή οι υπηρεσίες Γ.Ε.ΜΗ. λαμβάνουν υπόψη ιδίως τις δικαστικές αποφάσεις που αναγνωρίζουν την εμπορική ιδιότητα προσώπου. Η αρμόδια υπηρεσία του Γ.Ε.ΜΗ. σε περίπτωση παράλειψης, υποβάλλει αίτηση εκ μέρους του υπόχρεου για εγγραφή στο Γ.Ε.ΜΗ. και επιβάλλει στον υπόχρεο και στους νόμιμους εκπροσώπους του πρόστιμο, κατά το άρθρο Όπως συνάγεται από τον τίτλο και την αιτιολογική έκθεση του ν. 4072/2012, οι ρυθμίσεις για τις εταιρίες εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο νομοθετικών πρωτοβουλιών που τελικό σκοπό έχουν τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα. Οι ρυθμίσεις αυτές υπαγορεύθηκαν, κατά την οικεία αιτιολογική έκθεση, από την ανάγκη, λόγω της οικονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα, να διευκολυνθεί και να προστατευθεί η επιχειρηματικότητα με εταιρική μορφή. Με τις διατάξεις του ν.4072/2012, πλην άλλων, επιδιώχθηκε, κυρίως, η δημιουργία σαφέστερου και ασφαλέστερου νομοθετικού πλαισίου για τις προσωπικές εταιρίες και περιορίσθηκε κατά πολύ το εφαρμοστικό πεδίο των άρθρων 741 επ. ΑΚ επί των προσωπικών εμπορικών εταιριών, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται και η δυνατότητα συμπληρωματικής αναγωγής στο δίκαιο του ΑΚ. Οι εμπορικές προσωπικές εταιρίες ρυθμίζονται πλέον από τις διατάξεις των άρθρων 249 επ. ν. 4072/2012 (τα άρθρα 18-28, 38, 39, και 64 του Εμπ.Ν. καταργήθηκαν) και η κοινοπραξία ειδικότερα από το άρθρο 293 αυτού. Η κοινοπραξία 4 (consortium), αποτελεί δημιούργημα των συναλλαγών και υποδηλώνει τη σύμπραξη περισσότερων (φυσικών ή νομικών) προσώπων προς επιδίωξη κοινού σκοπού, γεγονός που της προσδίδει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της σύμβασης εταιρίας του άρθρου 741 ΑΚ. Με το ν. 4072/2012 (βλ. και άρθρο 29 αιτιολογικής έκθεσης) η κοινοπραξία δεν ρυθμίζεται ως νέος εταιρικός τύπος 5, αλλά τίθενται ορισμένοι κανόνες που εφαρμόζονται σ' αυτήν ενόψει και της αβεβαιότητας που υπάρχει στη νομολογία. Συμφώνως με τη διάταξη του άρθρου 293 (παρ. 1 εδ. α) του ν. 4072/2012 η κοινοπραξία είναι εταιρία, η οποία δεν έχει νομική προσωπικότητα. Κατά την αιτιολογική έκθεση αμφότερες οι μορφές κοινοπραξίας («γνήσια» και «μη γνήσια») υπάγονται στη γενική έννοια της αστικής εταιρίας (άρθρο 741 ΑΚ) Όσον αφορά την κοινοπραξία του ερωτήματος παρατηρητέα τα εξής: Η μελέτη είναι το αποτέλεσμα συστηματικής και αναλυτικής, επιστημονικής και τεχνικής, εργασίας και έρευνας σε συγκεκριμένο ή σύνθετο γνωστικό αντικείμενο. 7 Η εκπόνηση μελέτης δεν εντάσσεται στις απαριθμούμενες στον Εμπορικό Νόμο πράξεις και ειδικότερα σ' αυτές της επιχείρησης χειροτεχνίας. Επομένως δεν θεωρείται εμπορική πράξη κατά το αντικειμενικό κριτήριο εμπορικότητας. Η κοινοπραξία δεν είναι εμπορική ούτε με το υποκειμενικό κριτήριο, διότι ουδαμού στο νόμο ορίζεται ως τέτοια, ενόψει και της αρχής του κλειστού αριθμού (numerus clausus) των εταιρειών του Εμπορικού Νόμου, συμφώνως με την οποία αποκλείεται η υιοθέτηση άλλου τύπου εταιρείας διαφορετικού από εκείνες που το εμπορικό δίκαιο αναγνωρίζει (ΑΠ 1266/1996, Ελλ. Δ Λ/η 38, 1116). Περαιτέρω, κατά τη διεξαχθείσα διαλογική συζήτηση μεταξύ των μελών της Ολομέλειας, διατυπώθηκαν τρεις (3) γνώμες: 12. Η γνώμη της πλειοψηφίας, η οποία απαρτίσθηκε από τον Πρόεδρο Μιχαήλ Απέσσο, τους Αντιπροέδρους Αλέξανδρο Καραγιάννη και Βασιλική Δούσκα, και τους Νομικούς Συμβούλους του Κράτους Θεόδωρο Ψυχογυιό, Ευγενία Βελώνη, Ανδρέα Ανδρουλιδάκη, Στυλιανή Χαριτάκη, Δημήτριο Χανή, Νικόλαο Δασκαλαντωνάκη, Κωνσταντίνο Κηπουρό, Αγγελική Καστανά, Ελένη Πασαμιχάλη, Ευσταθία Τσαούση, Χρήστο Μητκίδη, Διονύσιο Χειμώνα, Βασιλική Παπαθεοδώρου και Νικόλαο Καραγιώργη (ψήφοι δεκαεπτά - 17), δέχθηκε τα εξής: 13. Στο άρθρο 1 παρ. 2 περ. α' του ν. 3419/2005 ορίσθηκε ότι οι κοινοπραξίες είναι προαιρετικώς εγγραπτέες στο Γ.Ε.ΜΗ. Μετέπειτα, με τη διάταξη του άρθρου 293 παρ. 3 του ν. 4072/2012 ορίσθηκε ρητώς ότι καταχωρίζονται υποχρεωτικώς στο Γ.Ε.ΜΗ. οι κοινοπραξίες οι οποίες ασκούν εμπορική δραστηριότητα, τούτο δε ισχύει και για τις ειδικώς ρυθμιζόμενες κοινοπραξίες, εκτός αν υπάρχει αντίθετη πρόβλεψη στην ειδική ρύθμιση. Επομένως, στο πλαίσιο της στενής ερμηνείας της, η οποία προσήκει κατά την εφαρμογή της εξαιρετικής διάταξης του άρθρου 293 παρ. 3 του ν. 4072/2012, για την υποχρεωτική καταχώριση κοινοπραξίας στο Γ.Ε.ΜΗ, απαιτείται και αρκεί, ως μόνη προϋπόθεση, η κοινοπραξία να ασκεί εμπορική δραστηριότητα, ήτοι να μετέρχεται κατά σύνηθες επάγγελμα κάποια από τις εμπορικές πράξεις που αναφέρονται ειδικώς στα 272 ///

273 άρθρα 2 και 3 του β.δ. της 14 Μαίου 1835, «περί αρμοδιότητας των εμποροδικείων» [δραστηριότητα κατά το ουσιαστικό (αντικειμενικό) κριτήριο] (άρθρο 1 ΕΝ, πρβλ ΑΠ 768/2014). Παρεπομένως, εφόσον η υποχρεωτικότητα της εγγραφής των κοινοπραξιών στο Γ.Ε.ΜΗ. συνάπτεται αποκλειστικώς με το κριτήριο της άσκησης εμπορικής δραστηριότητας εκ μέρους αυτών, δεν αρκεί για την εγγραφή η άσκηση απλώς οικονομικής εν γένει δραστηριότητας, οιαδήποτε, δε, ταύτιση των δύο εννοιών κείται αναμφίβολα εκτός του γράμματος και του πνεύματος των υφιστάμενων de lege lata ρυθμίσεων 8, ενώ, κατ' αποτέλεσμα, θα οδηγούσε σε πλήρη επέκταση της υποχρέωσης εγγραφής στο Γ.Ε.ΜΗ. όλων εν γένει των κοινοπραξιών, γεγονός που έρχεται σε πλήρη αντίθεση και με την προαιρετικότητα που επιφυλάσσει η μηδέποτε καταργηθείσα γενική διάταξη του άρθρου 1 παρ. 2α' του νόμου περί Γ.Ε.ΜΗ. (3149/2005). Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο νομοθέτης της παραγράφου 3 του άρθρου 293, προκειμένου να ορίσει το προσήκον κριτήριο για την, κατ' εξαίρεση, αναγκαστική εγγραφή των κοινοπραξιών στο Γ.Ε.ΜΗ., επέλεξε συνειδητά τον όρο «εμπορική δραστηριότητα», αντί της γενικότερης και διαφορετικής νομικής έννοιας «οικονομική δραστηριότητα», μολονότι εγνώριζε αυτήν, καθόσον αναφερόταν ήδη στο άρθρο 1 παρ. 2γ' του νόμου περί Γ.Ε.ΜΗ. (3419/2005), όπου, μάλιστα, αντιδιαστέλλεται σαφώς από την εμπορική ιδιότητα. Σημειωτέον, εξ άλλου, ότι η κοινοπραξία δεν ορίσθηκε υποχρεωτικώς καταχωριστέα στο Γ.Ε.ΜΗ, ασυνδέτως προς την άσκηση ή μη εμπορικής δραστηριότητας από αυτήν, ούτε με την προσαρμογή των σχετικών διατάξεων του ν. 3419/2005, η οποία έγινε με το άρθρο 118 του ν. 4072/2012. Περαιτέρω, το γεγονός ότι, εφόσον, κατά τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 293 παρ. 1 του ν. 4072/2012, η κοινοπραξία καταχωρισθεί στο Γ.Ε.ΜΗ. ή εμφανισθεί προς τα έξω, αποκτά, ως ένωση προσώπων, ικανότητα δικαίου και πτωχευτική ικανότητα, δεν παρίσταται ικανό ούτε να απονείμει στην κοινοπραξία νομική προσωπικότητα ούτε να την καταστήσει υποχρεωτικώς καταχωριστέα στο Γ.Ε.ΜΗ ασυνδέτως προς την άσκηση ή μη εμπορικής δραστηριότητας από αυτήν, η διάταξη δε αυτή αποσκοπεί στην απονομή ικανότητας δικαίου και πτωχευτικής ικανότητας ακριβώς λόγω της έλλειψης νομικής προσωπικότητας της κοινοπραξίας, η οποία ρητώς προβλέπεται στην ίδια διάταξη. 14. Εξ άλλου, η άσκηση εμπορικών πράξεων από την κοινοπραξία, ως απαιτούμενη προϋπόθεση για την υποχρεωτική καταχώρισή της στο Γ.Ε.ΜΗ, είναι ερευνητέα από την αρμόδια υπηρεσία του Γ.Ε.ΜΗ, κατά συγκεκριμένη περίπτωση, με βάση τις προαναφερθείσες διατάξεις και την διαπλασθείσα στο πλαίσιο της ερμηνείας και εφαρμογής αυτών νομολογία. 15. Υπό τα ως άνω γενόμενα δεκτά, η κοινοπραξία του ερωτήματος, που συστάθηκε με αποκλειστικό σκοπό την από κοινού και προς το κοινό όφελος των μελών της εκπόνηση μελέτης, δεν έχει υποχρέωση εγγραφής στο Γ.Ε.ΜΗ., καθόσον η εκπόνηση μελέτης, αυτή καθ' εαυτή, δεν αποτελεί άσκηση πρωτοτύπως εμπορικής πράξης. 16. Η συγκλίνουσα στην πλειοψηφία γνώμη του Νομικού Συμβούλου του Κράτους Βασιλείου Καραγεώργου (ψήφος μία - 1), δέχτηκε τα εξής: Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012, η κοινοπραξία που ασκεί εμπορική δραστηριότητα καταχωρίζεται υποχρεωτικά στο ΓΕΜΗ και εφαρμόζονται ως προς αυτήν αναλόγως οι διατάξεις για την ομόρρυθμη εταιρεία. Η ομόρρυθμη, όπως και οι εταιρείες που αναφέρονται στο άρθρο 1 του Ε.Ν. έχουν νομική προσωπικότητα και εμπορική ιδιότητα εκ του νόμου, διότι τη μορφή αυτή επιλέγουν οι ιδρυτές τους με την καταστατική τους σύμβαση και όχι λόγω της φύσης των πράξεων που μετέρχονται κυρίως. Αντιστοίχως, οι κοινοπραξίες έχουν εμπορική ιδιότητα και εντεύθεν νομική προσωπικότητα, κατά τις ερμηνευόμενες διατάξεις του ν. 4072/2012, εφόσον τούτο επιλέγεται από τα κοινοπρακτούντα μέλη στην καταστατική τους σύμβαση, ανεξαρτήτως της φύσης των πράξεων που ασκούν. Συνεπώς, κατά την έννοια της παραγράφου 3 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012 κοινοπραξία καταχωρίζεται υποχρεωτικά στο ΓΕΜΗ και εφαρμόζονται ως προς αυτήν, αναλόγως, οι διατάξεις για την ομόρρυθμη εταιρεία εφόσον στη σύμβαση κοινοπραξίας συμφωνήθηκε ότι αυτή ασκεί εμπορική δραστηριότητα. Εν προκειμένω, με το καταστατικό της κοινοπραξίας δεν συμφωνήθηκε η άσκηση εμπορικής δραστηριότητας, επομένως δεν καταχωρίζεται υποχρεωτικά στο Γ.Ε.ΜΗ. 17. Η γνώμη της μειοψηφίας, η οποία απαρτίσθηκε από τον Αντιπρόεδρο του Ν.Σ.Κ. Ανδρέα Χαρλαύτη και τους Νομικούς Συμβούλους του Κράτους Στέφανο Δέτση, Νίκη Μαριόλη, Κωνσταντίνο Κατσούλα, Αλέξανδρο Ροϊλό, Αδαμαντία Καπετανάκη και Χριστίνα Διβάνη (ψήφοι επτά - 7), δέχθηκε τα εξής: /// 273

274 Η κοινοπραξία ομοιάζει με την ευρεία έννοια της αστικής εταιρίας, αλλά δεν ταυτίζεται με την έννοια της εταιρίας αυτής, δεδομένου ότι η εξωτερική εταιρία του άρθρου 784 ΑΚ αποτελεί μια de facto οντότητα διαφορετική έναντι των κατ' ιδίων εταίρων, ιδίως όταν δραστηριοποιείται στις συναλλαγές αυτοτελώς ως οντότητα και με δικό της όνομα - επωνυμία. Στο εδάφιο β' της παραγράφου 1 του άρθρου 293 του ν.4072/2012 προβλέπεται ότι, εφόσον η κοινοπραξία καταχωρισθεί στο Γ.Ε.ΜΗ. (πρώτη περίπτωση) ή δραστηριοποιηθεί στις συναλλαγές (δεύτερη περίπτωση) αποκτά, ως ένωση προσώπων, ικανότητα δικαίου και πτωχευτική ικανότητα. Ειρήσθω ότι, κατά τον πτωχευτικό κώδικα (άρθρο 2 ν. 3588/2007) πτωχευτική ικανότητα έχουν οι έμποροι, καθώς και οι ενώσεις προσώπων με νομική προσωπικότητα που επιδιώκουν οικονομικό σκοπό. Με τη δραστηριοποίησή της στις συναλλαγές η κοινοπραξία αποκτά νομική προσωπικότητα, δεδομένου ότι ως ένωση προσώπων αποκτά ικανότητα δικαίου. 9 Η θέση αυτή υπαγορεύτηκε εν πολλοίς από τη νομολογία του Αρείου Πάγου, συμφώνως με την οποία, για λόγους δικονομικής διευκόλυνσης αποφασίσθηκε να δοθεί η δυνατότητα στην κοινοπραξία να παραστεί ως διάδικος στο δικαστήριο (δικονομικό ζήτημα) 10, και να καταστεί φορέας των κατ' ιδίαν δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των μελών της (ουσιαστικό ζήτημα). Για λόγους διευκόλυνσης των συναλλαγών θεωρήθηκε σκόπιμο να δοθεί και στις δύο μορφές της κοινοπραξίας ικανότητα δικαίου και πτωχευτική ικανότητα (βλέπ. υπό το άρθρο 29 της αιτιολογικής έκθεσης) Στην παράγραφο 2 του άρθρου 293 (ν. 4072/2012) αναφέρεται ότι, στην κοινοπραξία που συστάθηκε με σκοπό το συντονισμό της δραστηριότητας των μελών της, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για την αστική εταιρία (άρθρα 741 επ. ΑΚ). Η κοινοπραξία αυτή θα έχει το χαρακτήρα της αφανούς εταιρίας. Περαιτέρω, αν ο σκοπός της κοινοπραξίας είναι οικονομικός, τότε αυτή αποκτά νομική προσωπικότητα (άρθρο 784 ΑΚ), εφόσον τηρηθούν οι όροι της δημοσιότητας που ο νόμος τάσσει για το σκοπό αυτό στις ομόρρυθμες εταιρίες. Ο συμβατικός σκοπός πρέπει να έχει οικονομικό (όχι αναγκαστικώς χρηματικό) χαρακτήρα, έστω και μη αποκλειστικώς. Ο χαρακτηρισμός αυτός υπάρχει όταν η πραγματοποίηση του σκοπού έχει ως αναγκαία ή δυνητική συνέπεια δικαιοπρακτική ή αδικοπρακτική ευθύνη ή παροχές οι οποίες στα συναλλακτικά ήθη κατά κανόνα αμείβονται (Γεωργιάδης -Σταθόπουλος, ΑΚ IV Ειδικό Ενοχικό σελ. 140, II, 2). Ακολούθως, στην παράγραφο αυτή ορίζεται ότι, η σύμβαση κοινοπραξίας μπορεί να προβλέπει ότι για τις υποχρεώσεις της κοινοπραξίας έναντι τρίτων τα μέλη της θα ευθύνονται εις ολόκληρο, αποκλίνοντας από την αρχή της σύμμετρης ευθύνης των εταίρων κατά τη διάταξη του άρθρου 759 ΑΚ. 19. Περαιτέρω, στην παράγραφο 3 του άρθρου 293, ο νόμος ορίζει ότι η κοινοπραξία που ασκεί εμπορική δραστηριότητα καταχωρίζεται υποχρεωτικώς στο Γ.Ε.ΜΗ. και εφαρμόζονται ως προς αυτή αναλόγως οι διατάξεις για την ομόρρυθμη εταιρία (άρθρα 249 επ. ν.4072/2012), εκτός της διάταξης του άρθρου 251 (παρ. 3) που αναφέρεται στην ασκούσα εμπορική δραστηριότητα εταιρία αλλά μη καταχωρισμένη στο Γ.Ε.ΜΗ. (πρώην αδημοσίευτη). Ακόμη, κατά το άρθρο 293 (παρ. 1 εδ. 2) του ν. 4072/2012, συνιστά de facto ομόρρυθμη εταιρία με μόνη την εξωτερική της δράση. 20. Ο νόμος προκειμένου να αντιπαρέλθει το ζήτημα εάν η κοινοπραξία αποκτά ή μη την εμπορική ιδιότητα, αφού γι' αυτό προηγείται έλεγχος με τα κριτήρια εμπορικότητας, επιλέγει τη λύση που δίνει ο πτωχευτικός κώδικας, αφού η ένωση προσώπων που έχει ικανότητα δικαίου (νομική προσωπικότητα) και πτωχευτική ικανότητα μπορεί να κηρυχθεί σε πτώχευση. Επομένως, δεν τίθεται ζήτημα αρμοδιότητας των υπηρεσιών του Γ.Ε.ΜΗ. να αποφασίσουν με τα κριτήρια εμπορικότητας, εάν μια κοινοπραξία ασκεί ή όχι εμπορική δραστηριότητα. Πάντως τυχόν αναφυόμενες διαφορές σχετικώς με την αιτούμενη καταχώριση ή διαγραφή επιλύονται από το αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο, κατά τα ανωτέρω διαλαμβανόμενα. Τέλος, με την παράγραφο 4 προβλέπεται ότι, οι ως άνω διατάξεις εφαρμόζονται και στις ειδικώς ρυθμιζόμενες κοινοπραξίες, εκτός αν υπάρχει αντίθετη πρόβλεψη στην ειδική ρύθμιση. 21. Το άρθρο 118 του ν. 4072/2012 επιχειρεί προσαρμογή της νομοθεσίας περί IKE στο Γ.Ε.ΜΗ., τροποποιώντας ή συμπληρώνοντας το ν. 3419/2005. Κατά την αιτιολογική έκθεση του νόμου, με το άρθρο 118 εντάσσεται ρητώς η IKE στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3419/2005, μέσω της προσθήκης της στη λίστα των υπόχρεων σε εγγραφή στο Γ.Ε.ΜΗ. προσώπων και περιγράφεται η έκταση του ελέγχου που διενεργεί η κατά περίπτωση αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. κατά την καταχώριση των πράξεων της IKE στο Γ.Ε.ΜΗ. (βλέπετε, αντί πολλών Β. Αντωνόπουλος IKE, κατ' άρθρο ερμηνεία του ν. 4072/2012 σελ. 325 επ.). 22. Ενόψει των προεκτεθέντων, η διάκριση μεταξύ εμπόρων και μη, ή άλλων οικονομικώς δρώντων, έχει θεωρητική και όχι πρακτική σημασία. Η εμπορική ιδιότητα ή πράξη ή η έννοια του εμπόρου, όπως αυτά προσδιορίζονται ειδικώς στα άρθρα 2 και 3 του βδ της 14 Μαΐου 1835 «περί αρμοδιότητας των εμποροδικείων», δεν έχει καμία νομική σημασία στο ενωσιακό δίκαιο, το οποίο τόσο στις βασικές ελευθερίες όσο και στο δίκαιο κατά των ιδιωτικών και κρατικών περιορισμών (101 επ. ΣΛΕΕ) εκκινεί από 274 ///

275 την ευρύτατα νοούμενη έννοια της επιχείρησης, η οποία ασκεί κάθε μορφής οικονομική δραστηριότητα. Στην ίδια τάση εντάσσεται και το δίκαιο του αθέμιτου ανταγωνισμού, το οποίο γνωρίζει de facto την έννοια της επιχειρήσεως και αδιαφορεί για την έννοια του εμπόρου ή της εμπορικής πράξεως. Οι εξελίξεις αυτές έχουν παγιώσει την άποψη ότι είτε οι συνέπειες της εμπορικότητας πρέπει να επεκταθούν και στις επιχειρήσεις που επιδιώκουν απλώς οικονομικό σκοπό, είτε η διάκριση αυτή δεν έχει σχεδόν πλέον πρακτική σημασία ενόψει της οσμώσεως μεταξύ οικονομικής και εμπορικής δραστηριότητας, υπό το ενιαίο πρόσημο μιας ευρύτατα νοούμενης έννοιας της επιχείρησης (βλ. Μ. Μαρίνου, Αστική εταιρία και νέο δίκαιο των προσωπικών εταιριών, ΧρΙΔ Ιστ'/2016, σελ. 161 επ.). 23. Μετά την ισχύ του νεότερου ν.4072/2012 (άρθρο 293) ρυθμίσθηκε διαφορετικά η εγγραφή στο Γ.Ε.ΜΗ. των περιπτώσεων α, β, γ της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του ν.3419/2005 κατά τα ανωτέρω διαλαμβανόμενα. Επομένως οι κοινοπραξίες που ασκούν εμπορική δραστηριότητα, οι κοινοπραξίες με την μορφή αστικής εταιρίας με νομική προσωπικότητα και οι ενώσεις προσώπων που ασκούν ή προτίθενται να ασκήσουν οικονομική δραστηριότητα, χωρίς να έχουν καταστεί έμποροι από την άσκηση της δραστηριότητας αυτής, εγγράφονται υποχρεωτικώς στο Γ.Ε.ΜΗ. Η κοινοπραξία του ερωτήματος, ως ένωση προσώπων, που δραστηριοποιείται στις συναλλαγές, αποκτά ικανότητα δικαίου (νομική προσωπικότητα) και εγγράφεται υποχρεωτικώς στο Γ.Ε.ΜΗ. κατ' εφαρμογή των διατάξεων περί ομορρύθμου εμπορικής εταιρίας. Απάντηση 24. Ενόψει των ανωτέρω, επί των τεθέντων ερωτημάτων το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Α' Τακτική Ολομέλεια) γνωμοδοτεί: 1. Κατά πλειοψηφία, επί των δύο πρώτων σκελών του πρώτου ερωτήματος ότι α) για την υποχρεωτική καταχώριση κοινοπραξίας στο Γ.Ε.ΜΗ. απαιτείται να ασκεί η κοινοπραξία εμπορική δραστηριότητα, β) η κοινοπραξία που συστάθηκε με αποκλειστικό σκοπό την από κοινού και προς το κοινό όφελος των μελών της εκπόνηση μελέτης, δεν έχει υποχρέωση εγγραφής στο Γ.Ε.ΜΗ., καθόσον η εκπόνηση μελέτης δεν συνιστά καθ' εαυτή άσκηση πρωτοτύπως εμπορικής πράξης, και επομένως αυτή δεν ασκεί εμπορική δραστηριότητα. 2. Ομόφωνα, επί του γ' σκέλους του πρώτου ερωτήματος ότι στην περίπτωση της υποχρεωτικής εγγραφής κοινοπραξίας στο Γ.Ε.ΜΗ., εάν ο υπόχρεος ή τρίτος που έχει ειδικό έννομο συμφέρον παραλείψουν να υποβάλουν αίτηση καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ., η αρμόδια υπηρεσία καταχώρισης προβαίνει αυτεπαγγέλτως, μετά από έλεγχο, στην αναγκαία καταχώριση και επιβάλλει στον υπόχρεο και στους νόμιμους εκπροσώπους το πρόστιμο του άρθρου 17 του ν. 3419/ Κατά πλειοψηφία επί του δευτέρου ερωτήματος, ότι η άσκηση εμπορικών πράξεων από την κοινοπραξία, ως απαιτούμενη προϋπόθεση για την υποχρεωτική καταχώρισή της στο Γ.Ε.ΜΗ. είναι ερευνητέα από την αρμόδια υπηρεσία του Γ.Ε.ΜΗ., κατά συγκεκριμένη περίπτωση, με βάση τις διατάξεις των άρθρων 2 και 3 του β.δ. της 14 Μαίου 1835 και την διαπλασθείσα στο πλαίσιο της ερμηνείας και εφαρμογής αυτών νομολογία. ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ Αθήνα, Κατά την αιτιολογική έκθεση (άρθρο 29) ν.4072/2012 η κοινοπραξία διακρίνεται σε "γνήσια" και "μη γνήσια". Η πρώτη είναι ένωση ανεξαρτήτων επιχειρήσεων που έχουν συνασπισθεί για την διεκπεραίωση ενός έργου. Η κοινοπραξία δεν ασκεί δική της δραστηριότητα ανεξάρτητη από την δραστηριότητα των μελών της. Ο ρόλος της περιορίζεται στο συντονισμό, την οργάνωση και την διοίκηση της εμπορικής ή οικονομικής δραστηριότητας των μελών της. Η δεύτερη διαφέρει από την πρώτη, γιατί ασκεί (και) η ίδια εμπορική δραστηριότητα. Πάντως, ο ν.4072/2012 (άρθρο 293) προκειμένου να άρει την αβεβαιότητα που επικρατούσε στη θεωρία και στη νομολογία σχετικώς με τη νομική φύση της κοινοπραξίας και τους κανόνες που τη διέπουν διακρίνει την κοινοπραξία χωρίς να κατονομάζει την διάκριση αυτή ως τέτοια σε "γνήσια" ή "μη γνήσια". Γ. Σχοινοχωρίτης Ελληνική Δ/νη 6/2014 σελ επ. 2 Βλέπ. Γνωμ.Ν.Σ.Κ 141/2014, με την παρατήρηση ότι, εκ παραδρομής αναφέρεται στη σελ. 3 αυτής το άρθρο 764 ΑΚ αντί του ορθού 784 ΑΚ. /// 275

276 3 Η επιλογή του ν.3419/2005 να συνδέσει τη σύσταση της νομικής προσωπικότητας με την καταχώριση στο μητρώο συνιστά μια πολύ σημαντική τομή στο δίκαιο των προσωπικών εταιριών. Ν. Ρόκα ΝοΒ τόμος 61,σελ Εμφανίζεται ως εταιρία ευκαιρίας Ελίζα Αλεξανδρίδου, Δίκαιο εμπορικών εταιριών-προσωπικές εταιρίες, τεύχος 1 β'έκδ.2007, σελ. 289 επ., Α. Κοτσίρη Η εταιρία ευκαιρίας, ΝοΒ 1961,σελ.1055 επ. 5 Εξαίρεση αποτελούν οι κοινοπραξίες αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων (νομικά πρόσωπα τα οποία έχουν την εμπορική ιδιότητα κατά το τυπικό σύστημα). 6 Κατά τον Δ. Σκαρίττα, η «γνήσια» κοινοπραξία αποτελεί την αστική κοινοπραξία, η δε «μη γνήσια» την εμπορική κοινοπραξία στο νέο εταιρικό δίκαιο της μικρομεσαίας επιχείρησης (22 Πανελλήνιο Συνέδριο Εμπορικού Δικαίου, 2013 σελ. 303). 7 Βλέπ. ν.4412/2016, άρθρο 2, παρ. 2, περ. 6α (Α' 147). 8 Για περισσότερα ως προς τη διάκριση μεταξύ των ως άνω δραστηριοτήτων και τις συνέπειες αυτής βλ. Γνωμ/ση του καθ. I. Π. Μάρκου «Οικονομικός και εμπορικός σκοπός της Κοινοπραξίας», ΧρΙΔ 2015, σελ. 65 επόμ.) 9 Πρόκειται για τη λεγόμενη "εξωτερική εταιρία", όταν δηλ. η κοινοπραξία εμφανίζεται συναλλακτικώς ως αστική εταιρία Γ. Σωτηρόπουλος Το δίκαιο των προσωπικών εταιριών τομ. 1, 2007 παρ. 29 σελ. 878 υπό 33. Επίσης ικανότητα δικαίου σημαίνει αυτομάτως και προσωπικότητα, σύμφωνα με τον I. Σπυριδάκη, Γενικές Αρχές Αστικού Δικαίου Α', έκδοση 2007, σελ. 271, Σημαντήρα, Γενικές Αρχές Αστικού Δικαίου, αρ.367, σελ Βλ. ΟλΑΠ 14/2007, (Δίκη 2007, 1207), η οποία διαφοροποιήθηκε από την προηγούμενη ΟλΑΠ 22/1998 (ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ Τράπεζα νομικών πληροφοριών ΔΣΑ) και κρίθηκε ότι για την κοινοπραξία, κατ' εξαίρεση του κανόνα της παρ. 1 του άρθρου 62 ΚΠολΔ, σε συνδυασμό με τα άρθρα 64 (παρ. 3) και 951 (παρ. 1β) ΚΠολΔ, μολονότι δεν είναι αυτοτελής φορέας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, μπορεί για λόγους δικονομικής διευκόλυνσης να παρίσταται στο δικαστήριο με τα πρόσωπα που κατά το καταστατικό της την αντιπροσωπεύουν ή που διαχειρίζονται τις υποθέσεις της. Επίσης κρίθηκε ότι είναι φορέας (υποκείμενο) των κατ' ιδίαν δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των μελών της (σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του Κ. Μπέη, παρά την αντιφατική αιτιολογία ο ΑΠ ευθυγραμμίστηκε ως προς το αποτέλεσμα με τις ανάγκες των σύγχρονων συναλλαγών, ώστε να αλλάξει το καθεστώς με το ν. 4072/ Σχετικώς, το γερμανικό ομοσπονδιακό δικαστήριο απεφάνθη ότι η αστική εταιρία, εφόσον εμφανίζεται προς τα έξω, έχει ικανότητα δικαίου. Παρότι δηλ. η αστική εταιρία δεν αποτελεί, σύμφωνα με τον γερμ. ΑΚ, παρά μια ενοχική σύμβαση, το ανώτατο δικαστήριο με σκοπό να διευκολύνει τη λειτουργικότητα στις συναλλαγές, δεν δίστασε - μάλιστα κατά τον καθηγητή Canaris (ZGR επ), με contra legem ερμηνεία, με τη ρηξικέλευθη και βαρυσήμαντη αυτή, απόφασή του (BGHZ ), να την αναγνωρίσει ως ικανό αυτόνομης δράσης υποκείμενο δικαίου. Αντί άλλων βλέπ. Ν. Ρόκας, Οι ρυθμίσεις του ν. 4072/2012 εντασσόμενες στην εξέλιξη του όλου εταιρικού δικαίου ΝοΒ 61, σελ. 6. ΠΟΛ.1058/2018 Κοινοποίηση της υπ αριθμ. 287/2017 Γνωμοδότησης του ΝΣΚ σχετικά με την δικαστική εκχώρηση εργολαβικού ανταλλάγματος Αθήνα, 23/3/2018 Σας κοινοποιούμε την υπ αριθμ. 287/2017 Γνωμοδότηση του ΝΣΚ σχετικά με την υπαγωγή σε ΦΠΑ ή σε ΦΜΑ της μεταβίβασης νεόδμητου ακινήτου σε Τράπεζα λόγω μεταβίβασης δια δικαστικής εκχωρήσεως σε αυτήν της απαίτησης που έχει εργολάβος κατασκευαστής, δυνάμει εργολαβικού προσυμφώνου, ο οποίος έχει αποπερατώσει πλήρως την κατασκευή ακινήτου επί αντιπαροχή, έναντι του οικοπεδούχου. Η εν λόγω γνωμοδότηση έγινε αποδεκτή από τον Διοικητή ΑΑΔΕ και κοινοποιείται προς ενημέρωσή σας και ανάλογη εφαρμογή: 1. Με την ως άνω γνωμοδότηση έγιναν ομόφωνα δεκτά τα εξής: Σε περίπτωση δικαστικής εκχώρησης σε τρίτο της απαίτησης του εργολάβου έναντι του οικοπεδούχου για τη μεταβίβαση σε αυτόν χιλιοστών του οικοπέδου, που αντιστοιχούν σε αποπερατωμένο διαμέρισμα, κατά την μεταβίβαση στον τρίτο των χιλιοστών του οικοπέδου μετά των επ αυτού ανεγερθέντων κτισμάτων δεν επιβάλλεται ΦΠΑ αλλά ΦΜΑ και ο φόρος υπολογίζεται επί της κατά νόμο προσδιοριζομένης αξίας του 276 ///

277 ακινήτου κατά το χρόνο σύνταξης του μεταβιβαστικού συμβολαίου. Η ευνοϊκή ρύθμιση της παραγράφου 5 του άρθρου 2 του ν. 1521/1950 που προβλέπει επιβολή φόρου μόνο επί των μεταβιβαζομένων ποσοστών του οικοπέδου δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση αυτή. Ακολουθεί η υπ αριθμ. 287/2017 Γνωμοδότηση του ΝΣΚ ως έχει και παρακαλούμε για τις δικές σας ενέργειες κατά το μέρος της αρμοδιότητάς σας. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Γ. ΠΙΤΣΙΛΗΣ Γνωμοδότηση ΝΣΚ 287/2017 Φόρος Μεταβίβασης Ακινήτου (ΦΜΑ). Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ). Εργολαβική σύμβαση. Προσύμφωνο. Εκχώρηση (δικαστική). Κατάσχεση ειδικού περιουσιακού στοιχείου. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Αριθμός Γνωμοδότησης 287/2017 ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (Β' Τμήματος) Συνεδρίαση της 19ης Δεκεμβρίου 2017 Σύνθεση: Πρόεδρος: Αλέξανδρος Καραγιάννης, Αντιπρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Μέλη: Στέφανος Δέτσης, Αντιπρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, Θεόδωρος Ψυχογυιός, Δημήτριος Χανής, Αλέξανδρος Ροϊλός, Αδαμαντία Καπετανάκη, Ελένη Πασαμιχάλη, Χριστίνα Διβάνη, Διονύσιος Χειμώνας, Νομικοί Σύμβουλοι του Κράτους. Εισηγητής: Διονύσιος Χειμώνας, Νομικός Σύμβουλος του Κράτους. Αριθμός Ερωτήματος: Το υπ' αριθμ. πρωτ. ΔΕΕΦΑ / έγγραφο της Διεύθυνσης Εφαρμογής Έμμεσης Φορολογίας και της Διεύθυνσης Εφαρμογής Φορολογίας Κεφαλαίου και Περιουσιολογίου της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Ερώτημα: Σε περίπτωση δικαστικής εκχώρησης σε τρίτον της απαίτησης εργολάβου έναντι των οικοπεδούχων για τη μεταβίβαση σε αυτόν χιλιοστών οικοπέδου, κατά τη μεταβίβαση στον τρίτο των χιλιοστών οικοπέδου μετά των επ' αυτών ανεγερθέντων κτισμάτων αν α) εφαρμόζονται οι διατάξεις του α.ν. 1521/1950 περί ΦΜΑ και ο φόρος υπολογίζεται επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου κατά το χρόνο σύνταξης του μεταβιβαστικού συμβολαίου, χωρίς εφαρμογή των διατάξεων περί διπλής μεταβίβασης, ή β) εφαρμόζονται οι διατάξεις περί διπλής μεταβίβασης του α.ν. 1521/1950, οπότε η μεταβίβαση από τον εργολάβο (υποκείμενο στον ΦΠΑ πρόσωπο) υπάγεται στις διατάξεις του Κώδικα ΦΠΑ. Επί των ανωτέρω ερωτημάτων, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Τμήμα Β') γνωμοδότησε, ομόφωνα, ως εξής: Ιστορικό Από το έγγραφο της ερωτώσας υπηρεσίας και τα συνημμένα σε αυτό σχετικά στοιχεία προκύπτει το ακόλουθο ιστορικό με βάση το οποίο υποβλήθηκε το ερώτημα: 1. Τραπεζική εταιρεία έχουσα απαίτηση κατά εργολάβου-κατασκευαστή οικοδομών, επιδίωξε δικαστικώς και πέτυχε την έκδοση απόφασης για την κατάσχεση, ως ειδικού περιουσιακού στοιχείου, της απορρέουσας από το σχετικό εργολαβικό προσύμφωνο (υπ αριθμ 50462/2008) απαίτησης του εργολάβου από τους οικοπεδούχους, προς μεταβίβαση σε αυτόν χιλιοστών του οικοπέδου, στα οποία αντιστοιχεί ένα αποπερατωμένο διαμέρισμα, και ορίσθηκε ως προσφορότερο μέσο για την αξιοποίηση του κατασχεθησόμενου δικαιώματος, η μεταβίβαση στην τράπεζα, με δικαστική εκχώρηση, της ανωτέρω /// 277

278 απαίτησης του εργολάβου, μέχρι του ποσού που αντιστοιχεί στην απαίτηση της τράπεζας και προς ολικό συμψηφισμό της τελευταίας, με το νόμιμο τόκο. 2. Η φορολογική διοίκηση προβληματίζεται ως προς την εφαρμογή της παραπάνω διάταξης, διότι, όπως υποστηρίζει, στην περίπτωση της δικαστικής εκχώρησης της απαίτησης του εργολάβου στην τράπεζα, η μεταβίβαση ενεργείται από τους οικοπεδούχους προς αυτήν απευθείας, χωρίς να συμβληθεί ο εργολάβος. Ο περαιτέρω προβληματισμός εντοπίζεται στο ζήτημα αν η τράπεζα εξομοιώνεται με τον εργολάβο, ώστε να θεωρείται ότι πρέπει να αντιμετωπισθεί φορολογικά, όπως αντιμετωπίζεται ο εργολάβος στην περίπτωση που αποκτά στο όνομά του χιλιοστά του οικοπέδου. Τέλος, εριστό είναι, επίσης, το ζήτημα εάν πρόκειται για περίπτωση, κατά την οποία ο εργολάβος μεταβιβάζει ποσοστό εκ του εργολαβικού ανταλλάγματος σε τρίτο, έστω και αν η μεταβίβαση, στην προκειμένη περίπτωση, δεν γίνεται από τον εργολάβο. Τέτοια περίπτωση θα συνέτρεχε, αν ο εργολάβος καταδικαζόταν σε δήλωση βούλησης και η σχετική δικαστική απόφαση απλώς υποκαθιστούσε τη βούλησή του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, πρόκειται για δικαστική εκχώρηση της απαίτησης του εργολάβου στην τράπεζα, και, συνεπώς, η μεταβίβαση ενεργείται, σύμφωνα με την ερωτώσα υπηρεσία, από τους οικοπεδούχους προς την τράπεζα, στην οποία έχει εκχωρηθεί δικαστικά η απαίτηση του εργολάβου. 3. Επί του ως άνω αιτήματος της τραπεζικής εταιρείας η ερωτώσα υπηρεσία έχει την ακόλουθη γνώμη, α) Η μεταβίβαση των χιλιοστών του οικοπέδου (εργολαβικό αντάλλαγμα) από τους οικοπεδούχους προς την τράπεζα, στο πλαίσιο της διαταχθείσης δικαστικής εκχώρησης, δεν γίνεται από υποκείμενο στο ΦΠΑ πρόσωπο (εργολάβο) αλλά από μη υποκείμενο στο ΦΠΑ πρόσωπο (οικοπεδούχο), με συνέπεια η πράξη αυτή να μην υπόκειται σε ΦΠΑ αλλά σε ΦΜΑ και, επομένως, δεν υπάγεται στη ρύθμιση της παραγράφου 5 του άρθρου 2 του α.ν. 1521/1950, διότι η ρύθμιση αυτή αφορά, αποκλειστικώς, σε μεταβίβαση προς εργολάβο, δηλαδή σε πρόσωπο που αναλαμβάνει κατ' επάγγελμα με δαπάνες του την ανέγερση ολόκληρης οικοδομής, β) Εξάλλου, η κρινόμενη περίπτωση εξαιρείται και από την εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 2 παρ. 2 του α.ν. 1521/1950, η οποία αναφέρεται στη διπλή μεταβίβαση (δηλαδή ότι κατά τη μεταβίβαση των χιλιοστών του οικοπέδου που αντιστοιχούν σε κτίσμα από τους οικοπεδούχους στην τράπεζα, λαμβάνουν χώρα δύο μεταβιβάσεις: από τους οικοπεδούχους στον εργολάβο, κατά πλάσμα δικαίου, και από τον εργολάβο στην τράπεζα) διότι, πλην των άλλων, δεν συμβάλλεται στη μεταβιβαστική πράξη, κατά πλάσμα δικαίου, ο εργολάβος, που είναι προϋπόθεση εφαρμογής της διάταξης αυτής. Υπό την (αντίθετη) εκδοχή της εφαρμογής των διατάξεων περί διπλής μεταβίβασης, πρέπει να επιβληθεί ΦΠΑ, διότι θα πρόκειται για μεταβίβαση από τον εργολάβο που είναι πρόσωπο υποκείμενο σε ΦΠΑ. Νομοθετικό πλαίσιο Διατάξεις του ν. 1587/ Στις διατάξεις του ν. 1587/1950 «Περί κυρώσεως τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του υπ' αριθμ. 1521/1950 αναγκαστικού νόμου ''περί φόρου μεταβιβάσεως ακινήτων" (Α'294), όπως ισχύει, μεταξύ των άλλων, ορίζονται τα εξής: - «Άρθρον 1: 1. Εφ' εκάστης εξ επαχθούς αιτίας μεταβιβάσεως ακινήτου ή πραγματικού επί ακινήτου δικαιώματος ως και επί μεταβιβάσεως πλοίου υπό ελληνικήν σημαίαν επιβάλλεται φόρος επί αξίας αυτών. 2. Ακίνητα λογίζονται τα κατά τα άρθρα 948 και 953 του Αστικού Κώδικος χαρακτηριζόμενα ως τοιούτα. 3. Εν τη εννοία του όρου μεταβιβάσεως δια την εφαρμογή του παρόντος νόμου είναι: α) η απαλλοτρίωσις της πλήρους ή της ψιλής κυριότητας αδιαφόρως αν αύτη γίνεται υπό αναβλητική αίρεσιν ή επί τω όρω της εξωνήσεως, β) η σύστασις επικαρπίας οικήσεως ή άλλης δουλείας» Ως αξία λογίζεται η αγοραία αξία την οποία έχει το ακίνητον ή το πραγματικόν επί του ακινήτου δικαίωμα ή το πλοίον κατά την ημέραν της μεταβιβάσεώς των. 6...». - «Άρθρον Σε κάθε περίπτωση μεταβίβασης ιδανικού μεριδίου οικοπέδου, στο οποίο ανεγείρεται ή πρόκειται να ανεγερθεί πολυκατοικία, με σχέδιο εγκεκριμένο από την πολεοδομική υπηρεσία πριν από τη μεταβίβαση θεωρείται κατ' αμάχητο τεκμήριο, ότι μαζί με το ιδανικό μερίδιο του οικοπέδου μεταβιβάζεται αποπερατωμένο διαμέρισμα της πολυκατοικίας που αντιστοιχεί σε αυτό, εφ' όσον η πολυκατοικία πρόκειται να ανεγερθεί απ' αυτόν τον ίδιο πωλητή του ιδανικού μεριδίου του οικοπέδου ή από τον εργολάβο ο οποίος ανέλαβε με αντιπαροχή την ανέγερση της πολυκατοικίας ή από τρίτον που ενεργεί για λογαριασμό τους ///

279 Το ανωτέρω αμάχητον τεκμήριον δεν έχει εφαρμογή επί μεταβιβάσεως ιδανικού μεριδίου οικοπέδου προς πρόσωπα αναλαμβάνοντα κατ' επάγγελμα την ιδίαις δαπάναις ανέγερσιν ολοκλήρου της πολυκατοικίας Εάν κατά την σύνταξιν του οριστικού συμβολαίου συμβάλληται ως αγοραστής πρόσωπον μη κατανομασθέν εν τω προσυμφώνω θεωρείται δια την εφαρμογήν του παρόντος νόμου ότι λαμβάνουσι χώραν δύο μεταβιβάσεις η μεν πρώτη εκ μέρους του αρχικού πωλητή προς τον δια του προσυμφώνου συμβληθέντα ως αγοραστήν, η δε δευτέρα εκ μέρους του τελευταίου τούτου προς το υπ' αυτού υποδεικνυόμενον πρόσωπον. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες μεταβιβάζονται από τον οικοπεδούχο σε τρίτο σε εκτέλεση συμβολαιογραφικού προσυμφώνου και καθ' υπόδειξη του εργολάβου, διηρημένες ιδιοκτησίες υπαγόμενες σε ΦΠΑ σύμφωνα με το άρθρο 6 του Κώδικα ΦΠΑ, ο οποίος κυρώθηκε με το ν. 2859/2000 (Α' 248). Εάν το προσύμφωνον αφορά την μεταβίβαση οικοπέδου ή ιδανικού μεριδίου αυτού, συντρεχουσών των προϋποθέσεων της προηγούμενης παραγράφου, τα εν τη παραγράφω ταύτη οριζόμενα εφαρμόζονται μόνον ως προς την δευτέραν μεταβίβασιν το τεκμήριο όμως περί μεταβιβάσεως αποπερατωμένης οικοδομής τυγχάνει αμάχητον Επί μεταβιβάσεως εις εκτέλεσιν συμβολαιογραφικού προσυμφώνου ιδανικού μεριδίου οικοπέδου υπό του οικοπεδούχου προς τον κατά κύριον επάγγελμα εργολήπτην όστις ανέλαβε την επί τούτου ιδίαις δαπάναις ανέγερσιν οικοδομής επί αντιπαροχή, ο φόρος μεταβιβάσεως υπολογίζεται μόνον επί της αγοραίας αξίας των ποσοστών του οικοπέδου έστω και εάν κατά την κατάρτισιν του οριστικού συμβολαίου έχουν ανεγερθεί υπό του εργολήπτου κτίσματα»... - «Άρθρον Δια τον καθορισμό της αξίας του ακινήτου ή του πραγματικού δικαιώματος επί του ακινήτου ή του πλοίου λαμβάνεται υπόψη: α) Η ημέρα σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου, αν το οριστικό συμβόλαιο συντάσσεται μέσα σε δύο (2) χρόνια από την κατάρτιση του προσυμφώνου. Στην περίπτωση αυτή... γ) η ημέρα της μεταγραφής εις τας περιπτώσεις της παρ. 3 του άρθρου 2 του παρόντος, δ) η ημέρα της εκθέσεως του πλειστηριασμού επί μεταβιβάσεως ακινήτου κ.λπ. ενεργουμένης κατόπιν αναγκαστικού ή εκουσίου πλειστηριασμού και ε) η ημέρα της υπογραφής του οριστικού συμβολαίου εις τας λοιπάς περιπτώσεις. 2. Δια τον προσδιορισμό της αξίας του ακινήτου ή του πραγματικού επί του ακινήτου δικαιώματος ή του πλοίου λαμβάνονται υπόψη και συνεκτιμώνται...». - «Άρθρον Ο φόρος μεταβίβασης που αναλογεί στο τίμημα μεταβίβασης που αναγράφεται στο συμβόλαιο, βαρύνει τον αγοραστή. Ο φόρος μεταβιβάσεως ο αναλογών επί της διαφοράς μεταξύ αξίας και του τιμήματος μεταβιβάσεως και οι προσαυξήσεις του άρθρ. 9 του παρόντος βαρύνουσι τον αγοραστήν, νοουμένου ως τοιούτου και του υπερθεματιστού επί μεταβιβάσεων δια πλειστηριασμού. Κατ' εξαίρεσιν Επί των περιπτώσεων της παρ. 2 του άρθρου 2 του παρόντος α) ο εκ προσυμφώνου αγοραστής βαρύνεται με το φόρο που αναλογεί στο τίμημα της μεταβίβασης που αναγράφεται στο προσύμφωνο και β) ο οριστικός αγοραστής βαρύνεται με τον φόρο τον αναλογούντα εφ' ολοκλήρου της αξίας του μεταβιβαζομένου περιουσιακού στοιχείου ην είχε τούτο κατά την ημέραν της καταρτίσεως της οριστικής συμβάσεως μεταβιβάσεως του. 3...». Διατάξεις του ν. 2859/2000 (Κώδικας Φ.Π.Α.) 5. Στις διατάξεις του ν. 2859/2000 «Κύρωση Κώδικα Προστιθέμενης Αξίας» (Α' 248), όπως ισχύει, ορίζονται, μεταξύ των άλλων, τα εξής: - «Άρθρο 1. Επιβολή του φόρου. Επιβάλλεται φόρος κύκλου εργασιών με την ονομασία «φόρος προστιθέμενης αξίας» σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Ο φόρος αυτός επιρρίπτεται από τον κατά νόμο υπόχρεο σε βάρος του αντισυμβαλλομένου». - «Άρθρο 2. Αντικείμενο του φόρου. 1. Αντικείμενο του φόρου είναι: α) η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών, εφόσον πραγματοποιούνται από επαχθή αιτία στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο που ενεργεί με αυτή την ιδιότητα, β) ». - «Άρθρο 3. Υποκείμενοι στο φόρο. 1. Στο φόρο υπόκειται: α) κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο..., εφόσον ασκεί κατά τρόπο ανεξάρτητο οικονομική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασης, τον επιδιωκόμενο σκοπό ή το αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής, β)... γ) κάθε πρόσωπο, το οποίο /// 279

280 πραγματοποιεί ευκαιριακά πράξεις του άρθρου 6, εφόσον με δήλωσή του ενταχθεί στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ ». - «Άρθρο 4. Οικονομική δραστηριότητα. 1. Οικονομική δραστηριότητα, κατά την έννοια της διάταξης της παραγράφου 1 του άρθρου 3, θεωρείται οποιαδήποτε από τις δραστηριότητες του παραγωγού, του εμπόρου ή αυτού που παρέχει υπηρεσίες. Στις δραστηριότητες αυτές περιλαμβάνονται «Άρθρο 5. Παράδοση αγαθών. 1. Παράδοση αγαθών κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 2 θεωρείται κάθε πράξη με την οποία μεταβιβάζεται το δικαίωμα να διαθέτει κάποιος ως κύριος ενσώματα κινητά αγαθά, καθώς και τα ακίνητα του άρθρου 6. Εξομοιώνονται με ενσώματα αγαθά η ηλεκτρική ενέργεια, το αέριο, η θερμότητα ή το ψύχος και παρόμοια αγαθά » «Άρθρο Παράδοση ακινήτων είναι η μεταβίβαση αποπερατωμένων ή ημιτελών κτιρίων ή τμημάτων τους και του οικοπέδου που μεταβιβάζεται μαζί με αυτά ως ενιαία ιδιοκτησία ή ιδανικών μεριδίων οικοπέδου επί των οποίων εφαρμόζεται το αμάχητο τεκμήριο της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του α.ν. 1521/1950 (ΦΕΚ 245 Α) που κυρώθηκε με το ν. 1587/1950 (ΦΕΚ 294 Α), εφόσον πραγματοποιείται από επαχθή αιτία πριν από την πρώτη εγκατάσταση σε αυτά. Για την εφαρμογή του παρόντος νόμου θεωρούνται: α) ως κτίρια, τα κτίσματα γενικά και οι κάθε είδους κατασκευές που συνδέονται με τα κτίσματα ή με το έδαφος κατά τρόπο σταθερό και μόνιμο, β) ως πρώτη εγκατάσταση, η πρώτη χρησιμοποίηση με οποιονδήποτε τρόπο των κτιρίων ύστερα, από την ανέγερσή τους, όπως είναι η ιδιοκατοίκηση, η ιδιόχρηση, η μίσθωση ή άλλη χρήση. 2. Παράδοση ακινήτων θεωρείται επίσης: α) η μεταβίβαση της ψιλής κυριότητας, η σύσταση, η μεταβίβαση ή η παραίτηση από το δικαίωμα προσωπικής ή πραγματικής δουλείας, η παραχώρηση του δικαιώματος αποκλειστικής χρήσης επί κοινόκτητων κτιρίων, βοηθητικών ή ειδικών χώρων κτισμάτων ή επί κοινόκτητου τμήματος οικοπέδου, καθώς και η μεταβίβαση του δικαιώματος άσκησης της επικαρπίας των ακινήτων της παραγράφου 1, β) η εκτέλεση εργασιών στα ακίνητα, με μίσθωση έργου, ανεξάρτητα αν διαθέτει τα υλικά ο εργοδότης ή ο εργολάβος. Εργασίες Στις περιπτώσεις της παραγράφου 1 και στην περίπτωση α' της παραγράφου 2, στις οποίες επιβάλλεται ο φόρος του παρόντος νόμου, δεν επιβάλλεται φόρος μεταβίβασης ακινήτων. 4. Οι διατάξεις της παραγράφου 1 και της περίπτωσης α' της παραγράφου 2 του άρθρου αυτού εφαρμόζονται για ακίνητα, των οποίων η άδεια κατασκευής εκδίδεται ή αναθεωρείται από 1ης Ιανουαρίου 2006, εφόσον μέχρι την ημερομηνία αναθεώρησης δεν έχουν αρχίσει οι εργασίες κατασκευής. Εφόσον έχει κατατεθεί πλήρης φάκελος στην πολεοδομία και έχει υπογραφεί προσύμφωνο και εργολαβικό συμβόλαιο κατασκευής μέχρι την , μπορεί να χορηγηθεί εξαίρεση από την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής, με αίτηση των ενδιαφερομένων. 5...» - «Άρθρο 16. Χρόνος γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης στην παράδοση αγαθών και στην παροχή υπηρεσιών. 1. Η φορολογική υποχρέωση γεννάται και ο φόρος γίνεται απαιτητός από το Δημόσιο κατά το χρόνο που πραγματοποιείται - η παράδοση των αγαθών και η παροχή των υπηρεσιών. Η παράδοση των αγαθών συντελείται κατά το χρόνο κατά τον οποίο τα αγαθά τίθενται στη διάθεση του προσώπου που τα αποκτά Κατ' εξαίρεση ο φόρος γίνεται απαιτητός...» Διατάξεις του Αστικού Κώδικα 6. Στον Αστικό Κώδικα (ΑΚ) ορίζονται, μεταξύ των άλλων τα εξής: «Άρθρο 455. Ο δανειστής μπορεί με σύμβαση να μεταβιβάσει σε άλλον την απαίτησή του χωρίς τη συναίνεση του οφειλέτη (εκχώρηση)». «Άρθρο 458. Μεταβίβαση παρεπόμενων δικαιωμάτων. Με την εκχώρηση μεταβιβάζονται και οι υποθήκες, εγγυήσεις, ενέχυρα ή άλλα παρεπόμενα δικαιώματα που ασφαλίζουν την απαίτηση καθώς και τα προνόμια τα οποία στην αναγκαστική εκτέλεση ή στην πτώχευση συνδέονται με τη φύση της απαίτησης ή της εγγύησης. Προνόμια που συνδέονται με το πρόσωπο του δανειστή δεν μεταβιβάζονται». «Άρθρο 460. Αναγγελία. Ο εκδοχέας δεν αποκτά δικαίωμα απέναντι στον οφειλέτη και στους τρίτους πριν ο ίδιος ή ο εκχωρητής αναγγείλει την εκχώρηση στον οφειλέτη». «Άρθρο 462. Υποχρεώσεις του οφειλέτη προς τον εκδοχέα. Ο οφειλέτης έχει προς τον εκδοχέα τις ίδιες υποχρεώσεις που είχε προς τον εκχωρητή». Διατάξεις του ΚΠολΔ 7. Στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠολΔ) ορίζονται, μεταξύ των άλλων, τα εξής: «Άρθρο Κατάσχεση μπορεί να γίνει και σε περιουσιακά δικαιώματα εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση, 280 ///

281 τα οποία δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο κατάσχεσης κατά τη διαδικασία των άρθρων 953 παρ. 1 και 2, 982 και 992, ιδίως σε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, ευρεσιτεχνίας, εκμετάλλευσης κινηματογραφικών ταινιών, σε απαιτήσεις κατά τρίτων εξαρτώμενες από αντιπαροχή, εφόσον κατά τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου επιτρέπεται η μεταβίβαση αυτών των δικαιωμάτων». «Άρθρο Την κατάσχεση δικαιωμάτων του άρθρου 1022 διατάζει ύστερα από αίτηση εκείνου υπέρ του οποίου γίνεται η εκτέλεση, το ειρηνοδικείο, κατά τη διαδικασία των άρθρων 741 επ «Άρθρο Το δικαστήριο με την απόφαση που διατάζει την κατάσχεση ή και με μεταγενέστερη ορίζει τα μέσα που κρίνει πρόσφορα για την αξιοποίηση του δικαιώματος και ιδίως μπορεί να διατάξει να μεταβιβαστεί το δικαίωμα σε εκείνον υπέρ του οποίου γίνεται η εκτέλεση, με πληρωμή ορισμένου τιμήματος ή με συμψηφισμό ολόκληρης ή μέρους της απαίτησής του, ή να διατάξει την ελεύθερη ή με πλειστηριασμό διάθεση του δικαιώματος και αν δεν κρίνει πρόσφορα τα μέτρα αυτά, διορίζει διαχειριστή Αν η απαίτηση εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση συνίσταται στο να εκπληρώσει ένας τρίτος παροχή εξαρτώμενη από αντιπαροχή, το δικαστήριο επιτρέπει την κατάσχεση και υπό τον όρο να εκπληρωθεί η αντιπαροχή προς τον τρίτο. Σ' αυτήν την περίπτωση η αξιοποίηση του κατασχεμένου γίνεται σύμφωνα με την παρ. 1, οπότε αποκλείεται ο διορισμός διαχειριστή και η αξία της αντιπαροχής που εκπληρώθηκε θεωρείται ως έξοδο εκτέλεσης κατά το άρθρο 975». «Άρθρο Η κατάσχεση γίνεται αν πρόκειται για απαίτηση κατά τρίτου, με επίδοση της απόφασης που επέτρεψε την κατάσχεση σε εκείνον κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση και στον τρίτο. Αν πρόκειται για δικαίωμα εκείνου κατά του οποίου γίνεται η εκτέλεση, η κατάσχεση γίνεται με την επίδοση της απόφασης σ' αυτόν. Στις περιπτώσεις Οι διατάξεις των άρθρων 984 παρ. 1 και 2, 985 έως 987 και 990 εφαρμόζονται και εδώ». Ερμηνεία των διατάξεων Επί των διατάξεων του ν. 1587/ Από τις προπαρατεθείσες διατάξεις του ν. 1587/1950 συνάγεται, μεταξύ των άλλων, ότι ο ΦΜΑ επιβάλλεται σε περίπτωση μεταβίβασης εμπραγμάτου δικαιώματος επί ακινήτου που γίνεται με αντάλλαγμα. Η έννοια του όρου «μεταβίβαση» καθορίζεται στις παραγράφους 3 και 4 του άρθρου 1 του ως άνω νόμου και ταυτίζεται με την καταρτιζόμενη κατά τους νόμιμους τύπους οριστική σύμβαση (ΑΚ 1033), που έχει σκοπό την μεταβίβαση ενός εμπραγμάτου δικαιώματος επί ακινήτου με επαχθή αιτία, ανεξαρτήτως αν συντρέχουν και οι λοιποί, κατά το νόμο, αναγκαίοι όροι (π.χ. μεταγραφή, ύπαρξη κυριότητας κ.λπ.) για την επίτευξη αυτού του σκοπού (ΣτΕ 2263/2015 κ.α.). 9. Με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του ν. 1587/1950 έχει θεσπισθεί αμάχητο τεκμήριο, με βάση το οποίο φορολογείται ως αποπερατωμένο το διαμέρισμα της πολυκατοικίας που αντιστοιχεί σε μεταβιβαζόμενο με αντάλλαγμα ποσοστό εξ αδιαιρέτου οικοπέδου, αν και αντικείμενο της μεταβιβαστικής σύμβασης είναι, καταρχήν, συμφωνά με τις διατάξεις του ΑΚ, μόνο το εξ αδιαιρέτου ποσοστό στο οικόπεδο. 10. Το τεκμήριο αποσκοπεί να αποτρέψει την αποφυγή καταβολής ΦΜΑ όταν οι συμβαλλόμενοι, αν και αποβλέπουν στην μεταβίβαση αποπερατωμένου κτίσματος, διασπούν την μεταβίβαση αφενός σε σύμβαση μεταβίβασης των ποσοστών του οικοπέδου, αφετέρου σε σύμβαση εργολαβίας κατασκευής του κτίσματος που αντιστοιχεί στα μεταβιβαζόμενα ποσοστά του οικοπέδου. 11. Περαιτέρω, στην παράγραφο 2 της παραπάνω διάταξης ορίζεται ότι, αν κατά την κατάρτιση και υπογραφή του οριστικού συμβολαίου αγοραπωλησίας ακινήτου συμβάλλεται ως αγοραστής πρόσωπο που δεν κατονομάζεται σε σχετικό προσύμφωνο, θεωρείται, κατά πλάσμα δικαίου και για την εφαρμογή (και μόνο) του ΦΜΑ, ότι γίνονται δύο μεταβιβάσεις. Η πρώτη που καλείται «πλασματική» θεωρείται ότι γίνεται ανάμεσα στον αρχικό πωλητή Α (οικοπεδούχο) και σ' εκείνον που συμβάλλεται στο προσύμφωνο ως αγοραστής Β (εργολάβος) και η δεύτερη που καλείται «οριστική» θεωρείται ότι γίνεται από τον εκ προσυμφώνου αγοραστή (Β) προς το υποδεικνυόμενο για πρώτη φορά από αυτόν κατά την υπογραφή του οριστικού συμβολαίου τρίτο πρόσωπο (Γ), το οποίο είναι και ο οριστικός (τελικός) αγοραστής. Σε /// 281

282 περίπτωση, δε, συνδρομής των προϋποθέσεων της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 1587/1950, το αμάχητο τεκμήριο περί μεταβιβάσεως αποπερατωμένου διαμερίσματος για τον υπολογισμό του φόρου ισχύει μόνο ως προς την δεύτερη μεταβίβαση (πραγματική). Στην τελευταία αυτή περίπτωση πωλητής θεωρείται όχι ο οικοπεδούχος που μεταβίβασε το ιδανικό μερίδιο του οικοπέδου προς τον κατασκευαστή εργολάβο και ο οποίος δια της μεταβίβασης αυτής απεξενώθη της κυριότητος επί του μεριδίου αυτού, αλλά ο εργολάβος ο οποίος και υπέχει όλες τις, εκ της σύμβασης της πώλησης, υποχρεώσεις έναντι του οριστικού αγοραστή (τρίτου) και αντιστοίχως αποκτά τα εκ της σύμβασης αυτής δικαιώματα (ιδ. ΟλΝΣΚ 32/1981 και 630/1999). 12. Επομένως, για την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων περί διπλής μεταβίβασης θα πρέπει να συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α) Το οριστικό συμβόλαιο να συντάσσεται πράγματι σε εκτέλεση του προσυμφώνου και μέσα στην οριζόμενη για την υπογραφή του προθεσμία, είτε αυτή είναι αρχική, είτε κατόπιν εμπρόθεσμης παράτασής της, δηλαδή κατά τη διάρκεια ισχύος του προσυμφώνου (ΣτΕ 1968/2001). β) Να συμπράττουν στο οριστικό συμβόλαιο ως συμβαλλόμενοι τρία (3) πρόσωπα: i) Ο αρχικός πωλητής, που δεσμεύτηκε με το προσύμφωνο να πωλήσει το εμπράγματο επί ακινήτου δικαίωμά του, ii) ο συμβληθείς στο προσύμφωνο ως αγοραστής, και iii) ο τρίτος, οριστικός αγοραστής, ο οποίος αφενός δεν πρέπει να κατονομάζεται στο προσύμφωνο και αφετέρου πρέπει να υποδεικνύεται στον αρχικό πωλητή από τον εκ προσυμφώνου αγοραστή. Αν λείπει κάποια από τις προϋποθέσεις αυτές, δεν υπάρχει διπλή μεταβίβαση αλλά μία μεταβίβαση και εφαρμόζονται γι' αυτήν οι γενικές διατάξεις του νόμου περί ΦΜΑ (ΣτΕ 1968/2001), ενώ, παράλληλα δεν υπάρχει υποχρέωση του εκ προσυμφώνου αγοραστή του ακινήτου να καταβάλει και εκείνος ΦΜΑ. 13. Σημειώνεται, ότι σε περιπτώσεις αντιπαροχής, όπου μεταβιβάζονται ιδιοκτησίες οι οποίες με το εργολαβικό προσύμφωνο αποτελούν την αντιπαροχή του εργολάβου κατασκευαστή, η κυριότητα τόσο των μεταβιβαζόμενων με αντάλλαγμα ποσοστών οικοπέδου, όσο και των αντιστοιχούντων σ' αυτά κτισμάτων (με βάση τη σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας), μεταβιβάζονται στον τελικό αγοραστή από τον οικοπεδούχο, σύμφωνα με την γενική αρχή του δικαίου «τα υπερκείμενα είκει τοις υποκειμένοις», αν και τα κτίσματα έχουν ανεγερθεί (ή θα ανεγερθούν) από τον εκ τρίτου συμβαλλόμενο στο μεταβιβαστικό συμβόλαιο εργολάβο, ο οποίος θα εισπράξει και το συμφωνηθέν τίμημα (ΑΠ 642/2017). Ενόψει αυτού και με σκοπό την αποτροπή φοροδιαφυγής, στο φόρο μεταβίβασης ακινήτων, με τη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 2 του α.ν. 1521/1950, δημιουργήθηκε η έννοια της «πλασματικής» μεταβίβασης από τον οικοπεδούχο στον εργολάβο των ποσοστών του οικοπέδου που μεταβιβάζονται στον τρίτο τελικό αγοραστή, η οποία έχει εφαρμογή κατ' αρχάς μόνο στις μεταβιβάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ΦΜΑ και, περαιτέρω, μετά την ισχύ του ν. 4254/2014, σε μεταβιβάσεις διηρημένων ιδιοκτησιών υπαγομένων σε Φ.Π.Α., εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου (εδ' 2 της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 1587/1950). 14. Παγίως, εξάλλου, γίνεται δεκτό ότι οι ανωτέρω διατάξεις περί διπλής μεταβίβασης που ερμηνεύονται στενά (ΣτΕ 443/1994), εφαρμόζονται μόνο στην περίπτωση που το προσύμφωνο και το σε εκτέλεση αυτού οριστικό συμβόλαιο αφορούν σε μεταβιβάσεις ακινήτου που γίνονται λόγω πώλησης και όχι για άλλη αιτία (ΣτΕ 5525/1995, ΣτΕ 4068/1995 κ.α.). 15. Με τη διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 2 του α.ν. 1587/1950 ορίζεται ότι σε περίπτωση μεταβίβασης ποσοστού εξ αδιαιρέτου ακινήτου, σε εκτέλεση συμβολαιογραφικού προσυμφώνου, από οικοπεδούχο σε κατά κύριο επάγγελμα εργολάβο, ο οποίος έχει αναλάβει με δαπάνες του την ανέγερση οικοδομής με αντιπαροχή, ο ΦΜΑ υπολογίζεται μόνο στην αξία (αγοραία ή αντικειμενική, κατά περίπτωση) των ποσοστών του οικοπέδου που μεταβιβάζονται, έστω και αν κατά την υπογραφή του οριστικού αυτού μεταβιβαστικού συμβολαίου έχουν ανεγερθεί και, ενδεχομένως αποπερατωθεί από τον εργολήπτη τα κτίσματα που αντιστοιχούν στα μεταβιβαζόμενα ποσοστά του οικοπέδου (ΣτΕ 2441/1990 κ.α.). 16. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 5 του α.ν. 1587/1950 σε περίπτωση διπλής μεταβίβασης για μεν την πρώτη (πλασματική) ο φόρος που αναλογεί στο αναγραφόμενο στο προσύμφωνο τίμημα της μεταβίβασης μόνον των ποσοστών επί του οικοπέδου βαρύνει τον εκ προσυμφώνου αγοραστή (εργολάβο), ενώ στην δεύτερη (πραγματική) ο φόρος υπολογίζεται εφ' ολοκλήρου της αξίας του 282 ///

283 μεταβιβαζόμενου περιουσιακού στοιχείου την ημέρα της κατάρτισης του οριστικού συμβολαίου και βαρύνει, σε κάθε περίπτωση, τον οριστικό αγοραστή. 17. Τέλος, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του α.ν. 1521/1950 για τον καθορισμό της αξίας του ακινήτου επί της οποίας θα υπολογισθεί ο ΦΜΑ, λαμβάνεται, κατ' αρχήν, υπόψη: α) η ημέρα της υπογραφής του οριστικού μεταβιβαστικού συμβολαίου, εφόσον η μεταβίβαση του εμπραγμάτου δικαιώματος συντελείται με συμβολαιογραφικό έγγραφο (περ. ε'), ενώ στις λοιπές περιπτώσεις του άρθρου λαμβάνεται υπόψη, β) η ημέρα σύνταξης του προσυμφώνου, αν το οριστικό συμβόλαιο συντάσσεται μέσα σε δύο χρόνια από την κατάρτιση του προσυμφώνου, γ) η ημέρα της μεταγραφής στις περιπτώσεις της παραγράφου 3 του άρθρου 2 και δ) η ημέρα της έκθεσης του πλειστηριασμού επί μεταβίβασης κατόπιν αναγκαστικού ή εκούσιου πλειστηριασμού (περί των ανωτέρω βλ. παρ. 11 έως 20 βλ. και I. Φωτόπουλο «Η Φορολογία Μεταβίβασης Ακινήτων» παρ. 5 έως 8). Επί των διατάξεων του ν. 2859/2000 (Κώδικας Φ.Π.Α.) 18. Από την ερμηνεία των προπαρατεθεισών διατάξεων του Κ.Φ.Π.Α. συνάγεται, μεταξύ των άλλων, ότι για να υπαχθεί σε ΦΠΑ η παράδοση ακινήτου θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α) Η μεταβίβαση να ενεργείται από πρόσωπο, του οποίου η οικονομική δραστηριότητα προσδίδει σ' αυτόν την ιδιότητα του υποκειμένου σε φόρο, δηλαδή του εργολάβου που κατασκευάζει οικοδομές προς πώληση, β) Η μεταβίβαση να γίνεται με αντάλλαγμα (επαχθής αιτία), γ) Το μεταβιβαζόμενο ακίνητο να αποτελεί κτήριο. Ως κτήρια νοούνται τα κτίσματα γενικά και όλες οι κατασκευές που συνδέονται με τα κτίσματα ή με το έδαφος κατά τρόπο σταθερό και μόνιμο, ανεξάρτητα αν είναι αποπερατωμένα ή ημιτελή, δ) Να πρόκειται για κτήριο, που η οικοδομική του άδεια εκδόθηκε η αναθεωρήθηκε από και μετά, εφόσον μέχρι την ημερομηνία αναθεώρησης δεν έχουν αρχίσει οι εργασίες κατασκευής, ε) Η μεταβίβαση να γίνει πριν από την πρώτη εγκατάσταση σ' αυτό, ήτοι να μην έχει χρησιμοποιηθεί από τον υποκείμενο σε φόρο καθ' οιονδήποτε τρόπο (ιδιοκατοίκηση, ιδιόχρηση, μίσθωση κ.λπ.) ή να μην έχει παρέλθει πενταετία από την ημερομηνία έκδοσης της οικοδομικής άδειας (ΝΣΚ 380/2010 κ.α.). 19. Στις παραδόσεις ακινήτων των παραγράφων 1 και 2 περ. α' του άρθρου 6 του ν. 2859/2000 που πραγματοποιούνται από επαχθή αιτία πριν από την πρώτη εγκατάσταση σε αυτά, στις οποίες περιλαμβάνεται και η μεταβίβαση ιδανικών μεριδίων οικοπέδου, δεν επιβάλλεται ΦΜΑ εφόσον επιβάλλεται ΦΠΑ. Επί των διατάξεων του Αστικού Κώδικα 20. Εκχώρηση είναι η σύμβαση με την οποία ο αρχικός δανειστής (εκχωρητής) μεταβιβάζει σε τρίτο (εκδοχέα) την κατά του οφειλέτη απαίτησή του, χωρίς να απαιτείται συναίνεση αυτού. Με την εκχώρηση μεταβιβάζεται η αυτή ακριβώς απαίτηση που είχε ο παλαιός δανειστής και μεταβάλλεται μόνο το πρόσωπο του δανειστή, χωρίς η εκχώρηση να επάγεται αλλοίωση της ενοχής. 21. Με την αναγγελία της εκχώρησης στον οφειλέτη αποκόπτεται οριστικά κάθε δεσμός του προς τον εκχωρητή και η εκχωρηθείσα απαίτηση (και μόνο) αποκτάται από τον εκδοχέα ο οποίος καθίσταται, ως ειδικός διάδοχος, αποκλειστικός δικαιούχος αυτής, δικαιούμενος να εισπράξει και επιδιώξει δικαστικώς την είσπραξή της από τον εκχωρηθέντα οφειλέτη, ο οποίος υποχρεούται να καταβάλει το οφειλόμενο μόνο στον εκδοχέα. Ο οφειλέτης υποχρεούται να εκπληρώσει την παροχή στην έκταση και κατά τον τρόπο, χρόνο, τόπο κ.λπ. που υποχρεούτο να την εκπληρώσει και προς τον εκχωρητή. 22. Συγγενής περίπτωση προς την προεκτεθείσα εκουσία εκχώρηση είναι και η δικαστική με την οποία επέρχεται, σε ορισμένες περιπτώσεις (για παράδειγμα, συντηρητική κατάσχεση εις χείρας τρίτου άρθρ. 722 παρ. 2 ΚΠολΔ), αυτοδικαίως αναγκαστική μεταβίβαση της απαίτησης με δικαστική απόφαση. /// 283

284 23. Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζονται ανάλογα τα επί εκούσιας εκχώρησης ισχύοντα, εφόσον συνάδουν με τη φύση και το σκοπό της δικαστικής εκχώρησης (Απ. Γεωργιάδης «Ενοχικό Δίκαιο 1999, παρ. 42 επ., Α. Λιτζερόπουλος «Στοιχεία ενοχικού δικαίου» σελ. 434 επ., ΑΠ 303/1965 κ.α.). 24. Εξάλλου, από το άρθρο 166 ΑΚ σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 369 και 1033 ΑΚ, συνάγεται ότι το προσύμφωνο, αποτελεί καταρτισμένη σύμβαση που δημιουργεί τέλεια και όχι υπό αίρεση ενοχή, της οποίας η παροχή συνίσταται στη σύμπραξη των συμβαλλομένων προς κατάρτιση της οριστικής σύμβασης, εκτός αν ανατραπεί με δήλωση υπαναχώρησης. Επομένως, ο δανειστής του αγοραστή - εργολάβου που έχει συνάψει προσύμφωνο πώλησης ακινήτου σε τρίτο αγοραστή, μπορεί, τηρώντας τη διαδικασία των άρθρων 1022 επ. ΚΠολΔ, να κατάσχει την εκ προσυμφώνου απαίτηση του οφειλέτη του εργολάβου έναντι του οικοπεδούχου προς σύναψη της οριστικής σύμβασης, όπως συνέβη εν προκειμένω (ΑΠ 373/1987 ΝοΒ 35, 560, ΕφΘεσ 3112/1992 Αρμ. 1992, 828, ΕφΠατρ. 542/2007 δημ. nomos κ.α.). Επί των διατάξεων του ΚΠολΔ 25. Μεταξύ των ειδικών περιουσιακών στοιχείων, τα οποία μπορούν να κατασχεθούν κατά τις διατάξεις των άρθρων 1022 ΚΠολΔ, είναι και η εκ του προσυμφώνου και εκ της εργολαβίας παροχή του οικοπεδούχου, ήτοι τα εξ αδιαιρέτου ποσοστά του οικοπέδου, τα οποία με το προσύμφωνο ο οικοπεδούχος είναι υποχρεωμένος να μεταβιβάσει στον αντισυμβαλλόμενο του εργολάβο για την από τον τελευταίον εκτέλεση του έργου το οποίο συνεφωνήθη. Ειδικότερα, μπορεί να κατασχεθεί ο χώρος της πολυκατοικίας (μια αυτοτελής οριζόντια ιδιοκτησία) με το εξ αδιαιρέτου ποσοστό του οικοπέδου που αντιστοιχεί σ' αυτόν, ο οποίος συνεφωνήθη να μεταβιβασθεί στον εργολάβο, έναντι της αμοιβής του για την ανέγερση απ' αυτόν της πολυκατοικίας (ΑΠ 1499/1992 ΕλΔ , ΑΠ 14/1991 ΝοΒ , κ.α.). Ορθότερα, το δικαίωμα που υπόκειται σε κατάσχεση είναι η απαίτηση, την οποία έχει ο εργολάβος κατά των αντισυμβληθέντων οικοπεδούχων προς μεταβίβαση σε αυτόν ορισμένων ποσοστών εξ αδιαιρέτου επί του οικοπέδου, τα οποία, μετά των αντιστοιχούντων εις αυτά διαμερισμάτων, συνεφωνήθησαν ως αντιπαροχή δια την υπ' αυτού κατασκευή, επί του οικοπέδου, οικοδομής, εφόσον και η απαίτηση αυτή απορρέει από αμφοτεροβαρή σύμβαση, εξαρτάται από αντιπαροχή, δεν δύναται να αποτελέσει αντικείμενο των λοιπών ειδικών κατασχέσεων και είναι επιδεκτική μεταβίβασης ως μη απαγορευμένη από το ουσιαστικό δίκαιο της εκχώρησης ή εκποίησης ή διάθεσης απαίτησης συνισταμένης εις την μεταβίβαση της κυριότητος ακινήτου εξ επαχθούς αιτίας (Ράμμος εις Αρμ. ΚΓ' 881 επ., I. Μπρίνια Αναγκ. Εκτέλ. υπ' άρθ παρ. 679, ΕφΑΘ 4317/2002 δημ. nomos κ.α.). 26. Εξάλλου, το Δικαστήριο έχει τη δικαιοπλαστική εξουσία (άρθρο 1024 ΚΠολΔ) να ορίσει τα μέτρα που κρίνει πρόσφορα για την αξιοποίηση του δικαιώματος και, στο πλαίσιο αυτό, να διατάξει και τη μεταβίβασή του στον υπερού η εκτέλεση έναντι καταβολής ορισμένου τιμήματος ή και μερικό ή ολικό συμψηφισμό της απαίτησης ή την ελεύθερη ή με πλειστηριασμό διάθεσή του. Όταν το αντικείμενο της κατάσχεσης είναι απαίτηση, η μεταβίβαση γίνεται με (δικαστική) εκχώρηση (Μπρίνιας άρθρο 1024 αρ 685, σ. 2289, 2339, ΕφΑΘ 9737/1989 δημ. nomos, ΜονΠρΘεσ /1995 Αρμενόπουλος 1996, 754 κ.α.). Επί της συγκεκριμένης περίπτωσης του ερωτήματος 27. Από το χρόνο ολοκλήρωσης της διαδικασίας της αναγκαστικής κατάσχεσης που επέβαλε η τράπεζα επί απαίτησης που διατηρεί ο δανειστής (εργολάβος) κατά του οφειλέτη (οικοπεδούχου), και απορρέει από προσύμφωνο σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας και εργολαβικό συμβόλαιο, για τη μεταβίβαση σε αυτόν ποσοστού εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, στο οποίο αντιστοιχεί ένα διαμέρισμα- οριζόντια ιδιοκτησία, η παραπάνω τραπεζική εταιρεία απέκτησε την απαίτηση αυτή με (δικαστική) εκχώρηση που διατάχθηκε με την προαναφερθείσα δικαστική απόφαση. 28. Αποτέλεσμα της εκχώρησης αυτής είναι ότι η τράπεζα υπεισήλθε ως προς την κατασχεθείσα απαίτηση, ως νέος δανειστής στη θέση του αρχικού δανειστή (εργολάβου) και στην εκ του προσυμφώνου ενοχική σχέση αυτού με τον οφειλέτη (οικοπεδούχο) και έχει, κατά του τελευταίου, ευθεία απαίτηση για την εκπλήρωση της παροχής του, δηλαδή να συμπράξει για την κατάρτιση του οριστικού μεταβιβαστικού 284 ///

285 συμβολαίου για τη μεταβίβαση σε αυτόν του ποσοστού του οικοπέδου στο οποίο αντιστοιχεί ένα αποπερατωμένο διαμέρισμα. 29. Η δικαιοπραξία αυτή μεταβίβασης από τον οικοπεδούχο στην τράπεζα των χιλιοστών του οικοπέδου, που αντιστοιχεί σε ένα αποπερατωμένο διαμέρισμα,δεν υπόκειται σε ΦΠΑ, κατά τη μεταβίβαση στον τρίτο των χιλιοστών οικοπέδου μετά των επ' αυτών ανεγερθέντων κτισμάτων, διότι, πλην των άλλων, δεν γίνεται από υποκείμενο σε ΦΠΑ πρόσωπο (δηλαδή τον εργολάβο). 30. Ενόψει του ότι η τράπεζα υπεισέρχεται δυνάμει δικαστικής εκχώρησης στη θέση του εργολάβου στην υφιστάμενη εκ του προσυμφώνου εργολαβική σύμβαση, η οποία δεν αλλοιώνεται, συνάγεται, περαιτέρω, ότι η οριστική μεταβιβαστική συμβολαιογραφική πράξη, μεταξύ της Τράπεζας και του οικοπεδούχου, αφορά σε μεταβίβαση ακινήτου για επαχθή αιτία και ως εκ τούτου συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 1 του ν. 1587/1950 και η δικαιοπραξία αυτή υπόκειται σε ΦΜΑ. Κατ' ακολουθία, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της πλασματικής διπλής μεταβίβασης, ούτε ο σκοπός της θέσπισής της (ο.π. παρ. 15 και 16). Και τούτο, διότι, πλην των άλλων, α) το οριστικό συμβόλαιο δεν καταρτίζεται κατά τη διάρκεια ισχύος του προσυμφώνου, σύμφωνα με το ιστορικό του ερωτήματος, β) η αιτία της σχετικής δικαιοπραξίας δεν είναι η πώληση και γ) δεν συμβάλλεται σε αυτό ο εργολάβος. 31. Τέλος, σημειώνεται, ότι η διπλή μεταβίβαση αφορά, κατ' αρχήν, σε μεταβιβάσεις που υπόκεινται μόνο σε ΦΜΑ, δεδομένου ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του εδαφ. β' της παραγράφου 2 του άρθρου 2 του ν. 1587/1950. Ο φόρος υπολογίζεται επί της αξίας (αντικειμενικής) του ακινήτου (οικοπέδου και κτισμάτων) κατά το χρόνο υπογραφής του οριστικού συμβολαίου, δεδομένου ότι καταρτίζεται μετά από δύο χρόνια από την κατάρτιση του προσυμφώνου και, επομένως, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 1 περ. α' του άρθρου 3 του ν. 1587/1950. (Σημειώνεται, ότι στο παρόν ερώτημα δεν ερευνώνται οι περιπτώσεις της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του ν. 1587/1950). 32. Η διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 2 του ν. 1587/1950, σύμφωνα με την οποία ο ΦΜΑ υπολογίζεται μόνο στην αξία (αγοραία ή αντικειμενική, κατά περίπτωση) των ποσοστών του οικοπέδου που μεταβιβάζονται, έστω και αν κατά την υπογραφή του συμβολαίου έχει ανεγερθεί και, ενδεχομένως, αποπερατωθεί κτίσμα επί του μεταβιβαζομένου οικοπέδου, συνιστά εξαιρετική ευνοϊκή ρύθμιση προς τους κατά κύριο επάγγελμα εργολάβους που ανέλαβαν, με δαπάνες τους, την ανέγερση οικοδομής με αντιπαροχή. 33. Επομένως, η ρύθμιση αυτή ως συνδεδεμένη αυστηρά με την ιδιότητα του εργολάβου δεν μπορεί να εφαρμοσθεί υπέρ της τράπεζας, όπως αυτή υποστηρίζει, αφενός, διότι, λόγω του ως άνω χαρακτήρα της διάταξης, αυτή ερμηνεύεται στενά, αφετέρου διότι, ως αφορώσα τους εργολάβους και μόνο, δεν αποτελεί παρεπόμενο της μεταβιβασθείσας απαίτησης δικαίωμα και, επομένως, δεν έχει μεταβιβασθεί στην τράπεζα δυνάμει της δικαστικής εκχώρησης (ΑΚ 458). Απάντηση 34. Κατόπιν των ανωτέρω, επί του τεθέντος ερωτήματος, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Τμήμα Β') γνωμοδοτεί ως εξής: Σε περίπτωση δικαστικής εκχώρησης σε τρίτο της απαίτησης του εργολάβου έναντι του οικοπεδούχου για τη μεταβίβαση σε αυτόν χιλιοστών του οικοπέδου, που αντιστοιχούν σε αποπερατωμένο διαμέρισμα, κατά την μεταβίβαση στον τρίτο των χιλιοστών του οικοπέδου μετά των επ' αυτού ανεγερθέντων κτισμάτων δεν επιβάλλεται Φ.Π.Α. αλλά Φ.Μ.Α. και ο φόρος υπολογίζεται επί της κατά νόμο προσδιοριζομένης αξίας του ακινήτου κατά το χρόνο σύνταξης του μεταβιβαστικού συμβολαίου. Η ευνοϊκή ρύθμιση της παραγράφου 5 του άρθρου 2 του ν. 1521/1950 που προβλέπει επιβολή φόρου μόνον επί των μεταβιβαζομένων ποσοστών του οικοπέδου δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση αυτή. ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ Αθήνα Ο Πρόεδρος ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ Αντιπρόεδρος Ν.Σ.Κ. Ο Εισηγητής ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ Νομικός Σύμβουλος του Κράτους /// 285

286 ΠΟΛ.1064/2018 Οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή, από , του «Φόρου διαμονής» Αθήνα, 29 /3/2018 Α. ΓΕΝΙΚΑ Με την παρούσα παρέχονται οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη επιβολή του φόρου διαμονής, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 53 του ν. 4389/2016 (Α' 94), όπως τροποποιήθηκαν από το άρθρο 72 του ν. 4472/2017 (Α' 74 ) και το άρθρο 120 του ν. 4514/2018 (Α'14) και ισχύουν από ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΥΨΟΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΜΕ ΦΟΡΟ ΔΙΑΜΟΝΗΣ Ο φόρος επιβάλλεται ανά ημερησία χρήση των δωματίων η των διαμερισμάτων που διατίθενται από τα ακόλουθα τουριστικά καταλύματα της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014 (Α' 155): α) ξενοδοχεία της υποπερίπτωσης αα της περίπτωσης α της παραγράφου αυτής, δηλαδή εγκαταστάσεις διαμονής που διαθέτουν χώρους διανυκτέρευσης σε δωμάτια η σε διαμερίσματα ενός η δύο η περισσότερων χώρων με λουτρό, κοινόχρηστους χώρους υποδοχής, παραμονής των πελατών και αίθουσα παροχής τουλάχιστον πρωινού γεύματος, β) ενοικιαζόμενα δωμάτια - διαμερίσματα της υποπερίπτωσης γγ της περίπτωσης β της παραγράφου αυτής, δηλαδή εγκαταστάσεις διαμονής που διαθέτουν χώρους διανυκτέρευσης σε δωμάτια και σε διαμερίσματα ενός η δύο η περισσότερων χώρων με λουτρό. Ο φόρος επιβάλλεται ανά δωμάτιο η διαμέρισμα και ως εξής: α. στα ξενοδοχεία: 1-2 αστέρων 0,50 3 αστέρων 1,50 4 αστέρων 3,00 5 αστέρων 4,00, και β. στα ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια - διαμερίσματα: 0, ΠΡΟΣΩΠΑ ΥΠΟΧΡΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΣΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ Ο φόρος εισπράττεται από τα παραπάνω τουριστικά καταλύματα (ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια - διαμερίσματα) με την έκδοση «ειδικού στοιχείου - απόδειξης είσπραξης φόρου διαμονής» προς τον διαμένοντα του δωματίου η διαμερίσματος. 3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ Το περιεχόμενο του «ειδικού στοιχείου - απόδειξης είσπραξης φόρου διαμονής», όπως ορίζεται με την Απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ ΠΟΛ.1015/2018 (Β' 308), θα πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία: ημερομηνία έκδοσης - επωνυμία - διεύθυνση και ΑΦΜ της εκδούσας επιχείρησης, ονοματεπώνυμο διαμένοντα προς τον οποίο εκδίδεται, ημερομηνίες που αφορά η διαμονή, συνολική επιβάρυνση με φόρο διαμονής, αριθμό και ημερομηνία του παραστατικού πώλησης (απόδειξη, τιμολόγιο) που έχει ήδη εκδοθεί για την παροχή υπηρεσιών διαμονής 286 ///

287 Το «ειδικό στοιχείο - απόδειξη είσπραξης φόρου διαμονής» δεν επιβαρύνεται με Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (παρ. 2 άρθρου 53 ν. 4389/2016, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 120 του ν. 4514/2018 (Α' 14). 4. ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ Το ειδικό στοιχείο εκδίδεται με την ολοκλήρωση της υπηρεσίας διαμονής, ήτοι κατά τη λήξη του προγραμματισμένου χρόνου διαμονής και πριν την αναχώρηση. 5. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ Επειδή ο φόρος επιβάλλεται «ανά ημερήσια χρήση» στον διαμένοντα, διευκρινίζονται τα εξής: α) Στην περίπτωση που στο ίδιο δωμάτιο, διαμέρισμα κλπ. «συνοικούν» περισσότερα του ενός πρόσωπα (π.χ. μέλη μιας οικογένειας), το ειδικό στοιχείο εκδίδεται προς έναν εκ των διαμενόντων. β) Στην περίπτωση που ομάδα προσώπων (μέλη οικογένειας, μέλη αθλητικής ομάδας κλπ) διαμένουν σε περισσότερα του ενός δωμάτια ή διαμερίσματα, το ειδικό στοιχείο δύναται να εκδίδεται είτε ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα προς έναν εκ των διαμενόντων σε αυτό, είτε συγκεντρωτικά για το σύνολο ή για μέρος των δωματίων ή διαμερισμάτων στον διαμένοντα προς τον οποίο εκδίδεται και το παραστατικό των υπηρεσιών της διαμονής. Ανεξάρτητα του τρόπου έκδοσης του ειδικού στοιχείου, επί αυτού αναγράφονται όλα τα στοιχεία που αναφέρονται στην παρ. 3 της παρούσας. γ) Στην περίπτωση που άμεσα συμβαλλόμενος με το τουριστικό κατάλυμα είναι τρίτο πρόσωπο και όχι ο διαμένων - χρήστης του δωματίου, όπως για παράδειγμα επιχείρηση που λαμβάνει τις εν λόγω υπηρεσίες για τις ανάγκες διαμονής του προσωπικού της και το παραστατικό του συνόλου των υπηρεσιών διαμονής εκδίδεται στο όνομά της, τότε το ειδικό στοιχείο δύναται να εκδίδεται, είτε προς έναν εκ των διαμενόντων σε κάθε δωμάτιο είτε συγκεντρωτικά προς έναν εκ των διαμενόντων, για το σύνολο των δωματίων των οποίων έγινε χρήση. Στην περίπτωση, δε, που η επιχείρηση (τρίτος) καταβάλλει, εκτός από το κόστος των υπηρεσιών διαμονής, και τον φόρο διαμονής, το ειδικό στοιχείο που εκδίδεται κατά τα ανωτέρω έχει πληροφοριακό χαρακτήρα και ο φόρος διαμονής αναγράφεται στο ειδικό στοιχείο με την ένδειξη «ΕΞΟΦΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΡΙΤΟΝ» και δεν καταβάλλεται εκ νέου από το διαμένοντα ή τους διαμένοντες. δ) i. Στην περίπτωση που ο άμεσα συμβαλλόμενος με το τουριστικό κατάλυμα είναι τουριστικός πράκτορας ή τουριστικό γραφείο, εσωτερικού ή εξωτερικού, (τρίτος) και εφόσον ο τελευταίος συμπεριλαμβάνει τον φόρο διαμονής στην τιμή πακέτου που προσφέρει στους πελάτες του (διαμένοντες) και τον καταβάλλει στο υπόχρεο τουριστικό κατάλυμα, το ειδικό στοιχείο δύναται να εκδίδεται είτε προς έναν εκ των διαμενόντων σε κάθε δωμάτιο, είτε συγκεντρωτικά προς έναν εκ των διαμενόντων για το σύνολο των δωματίων της ίδιας ομάδας διαμενόντων (οικογένεια κλπ), είτε, επίσης, συγκεντρωτικά προς έναν εκ των διαμενόντων για το σύνολο των δωματίων που χρησιμοποιήθηκαν από τους διαμένοντες που αφορά το πακέτο. Στις περιπτώσεις αυτές το συγκεντρωτικό ή μεμονωμένο ειδικό στοιχείο που εκδίδεται έχει πληροφοριακό χαρακτήρα και ο φόρος διαμονής αναγράφεται στο ειδικό στοιχείο με την ένδειξη «ΕΞΟΦΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΡΙΤΟΝ» και δεν καταβάλλεται εκ νέου από τον διαμένοντα ή τους διαμένοντες. Από πλευράς ΦΠΑ, σημειώνεται ότι στην περίπτωση αυτή ο φόρος διαμονής δεν περιλαμβάνεται στο κόστος του πακέτου για τις ανάγκες προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας του ταξιδιωτικού πακέτου, σύμφωνα με τις διατάξεις του ειδικού καθεστώτος πρακτορείων ταξιδίων του άρθρου 43 του Κώδικα ΦΠΑ (ν.2859/2000), όπως ισχύει. ii) Εφόσον ο φόρος διαμονής δεν συμπεριλαμβάνεται στην τιμή του πακέτου που ο ταξιδιωτικός πράκτορας ή το ταξιδιωτικό γραφείο προσφέρει στους πελάτες του (διαμένοντες), τότε ο φόρος καταβάλλεται, σύμφωνα με τα παραπάνω, από τους διαμένοντες, με την ολοκλήρωση των υπηρεσιών διαμονής και πριν την αναχώρησή τους. /// 287

288 6. ΔΗΛΩΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΦΟΡΟΥ ΔΙΑΜΟΝΗΣ Ο φόρος διαμονής αποδίδεται στο Δημόσιο από τα υπόχρεα τουριστικά καταλύματα με δηλώσεις που υποβάλλονται με το έντυπο της δήλωσης απόδοσης φόρου διαμονής, ο τύπος και το περιεχόμενο του οποίου ορίζονται με την Απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ ΠΟΛ.1015/2018 (Β' 308). Στη δήλωση αυτή θα πρέπει οι υπόχρεες επιχειρήσεις να καταχωρούν το σύνολο του φόρου διαμονής που συμπεριέλαβαν στα «ειδικά στοιχεία - αποδείξεις είσπραξης φόρου διαμονής», που εξέδωσαν κατά τον προηγούμενο της υποβολής της δήλωσης μήνα. Η δήλωση υποβάλλεται μέχρι την τελευταία ημέρα του επόμενου μήνα από αυτόν της έκδοσης των «ειδικών στοιχείων - αποδείξεων είσπραξης φόρου διαμονής» που περιλαμβάνονται σε αυτήν. Β. ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ ΔΙΑΜΟΝΗΣ 7. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΗΜΙΔΙΑΜΟΝΗΣ Στην περίπτωση που από τις υπόχρεες επιχειρήσεις παρέχονται υπηρεσίες ημιδιαμονής επιβάλλεται εις ολόκληρον ο φόρος διαμονής προς τον χρήστη (διαμένοντα) του καταλύματος, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην παρούσα. Σε περίπτωση που εντός της ίδιας ημέρας γίνεται χρήση του ίδιου δωματίου η διαμερίσματος διαδοχικά από περισσότερους του ενός χρήστες, επιβάλλεται εις ολόκληρον ο φόρος διαμονής σε κάθε χρήστη (διαμένοντα). Στις περιπτώσεις που ο χρόνος παραμονής παρατείνεται για ορισμένες ώρες (late check out), η επιπλέον αυτή παραμονή δεν συνιστά υπηρεσία ημιδιαμονής και δεν επιβαρύνεται με φόρο διαμονής. Εφόσον, όμως, ο χρόνος παράτασης της παραμονής είναι τέτοιος που τελικά συνεπάγεται τη χρέωση μιας ακόμη ημερήσιας χρήσης του δωματίου, εξυπακούεται ότι αυτή επιβαρύνεται με φόρο διαμονής. 8. ΑΚΥΡΩΣΗ ΚΡΑΤΗΣΗΣ Ανεξάρτητα από την πολιτική που εφαρμόζουν οι υπόχρεες τουριστικές επιχειρήσεις στην περίπτωση ακύρωσης του συνόλου η μέρους προγραμματισμένης διαμονής (πχ. αποζημίωση από τον πελάτη), φόρος διαμονής οφείλεται μόνον εφόσον έγινε άφιξη (check in) στο τουριστικό κατάλυμα και για τις ημέρες από την άφιξη και μέχρι την αναχώρηση (check out) από αυτό. 9. ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΩΝ ΣΕ ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ ΔΙΑΜΟΙΡΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΦΟΡΟΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ Στις περιπτώσεις που τα τουριστικά καταλύματα του ν. 4276/2014 που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του φόρου διαμονής διατίθενται σε πλατφόρμες διαμοιρασμού (τύπου airbnb κλπ), και παρέχονται προς τους διαμένοντες και λοιπές υπηρεσίες πέραν των κλινοσκεπασμάτων, οι διαχειριστές των ακινήτων αυτών θα πρέπει για τα συγκεκριμένα ακίνητα να αποδίδουν και φόρο διαμονής, καθώς οι εν λόγω μισθώσεις δεν θεωρούνται αστικές, αλλά πρόκειται για υπηρεσίες διαμονής που παρέχονται από τουριστικές επιχειρήσειςτουριστικά καταλύματα. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΑΔΕ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ 288 ///

289 ΣΤ. ΕΡΓΑΤΙΚΑ - ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΕΘΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2018 (Π.Κ. 6/ ) Στην Αθήνα, σήμερα την 28 Μαρτίου 2018, τα μέρη που υπογράφουν την παρούσα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και συγκεκριμένα: Αφενός: α) ο ΣΕΒ σύνδεσμος επιχειρήσεων και βιομηχανιών β) η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας (Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε.) γ) η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (Ε.Σ.Ε.Ε.) δ) ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) και αφετέρου η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ), όλοι δια των νομίμων εκπροσώπων τους, συμφωνούν τα εξής: ΑΡΘΡΟ 1 Τα συμβαλλόμενα μέρη αποφασίζουν τη σύναψη νέας ΕΓΣΣΕ για το έτος Συμφωνείται ρητά ότι όλοι οι θεσμικοί όροι εργασίας, που θεσπίσθηκαν με τις προηγούμενες ΕΓΣΣΕ και τις αντίστοιχες Διαιτητικές Αποφάσεις, όπως ίσχυαν κατά τη διαδοχή τους, αποτελούν ενιαίο σύνολο και εξακολουθούν να ισχύουν. ΑΡΘΡΟ 2 Ευνοϊκότεροι όροι εργασίας που προβλέπονται από νόμους, διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις, συλλογικές συμβάσεις, διαιτητικές αποφάσεις, εσωτερικούς κανονισμούς, έθιμα, πρακτική της επιχείρησης ή ατομικές συμβάσεις εργασίας, υπερισχύουν. ΑΡΘΡΟ 3 Τα συμβαλλόμενα μέρη ρητά συμφωνούν ότι, εάν κατά τη διάρκεια ισχύος της παρούσας ΕΓΣΣΕ με οποιονδήποτε τρόπο αρθεί οποιαδήποτε περιοριστική διάταξη, που έχει επιβληθεί με νομοθετική παρέμβαση στο περιεχόμενο της ΕΓΣΣΕ , τότε θα ξεκινήσουν άμεσες διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό των μισθολογικών όρων της ΕΓΣΣΕ. ΑΡΘΡΟ 4 Τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν να υποβάλουν από κοινού στην Κυβέρνηση το αίτημα για ενεργοποίηση του Συμβουλίου Τριμερούς Διαβούλευσης που προβλέπει η ΔΣΕ 144 «περί των τριμερών διαβουλεύσεων για την προώθηση της εφαρμογής των διεθνών κανόνων εργασίας» με σκοπό την ενίσχυση της διαρκούς τριμερούς διαβούλευσης και του συστηματικού τριμερούς κοινωνικού διαλόγου. ΑΡΘΡΟ 5 Τα συμβαλλόμενα μέρη αναλαμβάνουν πρωτοβουλία να αναζωογονήσουν τον κοινωνικό διάλογο, διμερή και τριμερή, αντιμετωπίζοντας παράλληλα σημαντικά υπαρκτά προβλήματα του κόσμου της παραγωγής και της εργασίας. Στο Προσάρτημα, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας ΕΓΣΣΕ, περιλαμβάνονται οι κοινές δράσεις και τα έργα που αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν τα συμβαλλόμενα μέρη. Ειδικότερα, τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν να συστήσουν κοινές τεχνικές ομάδες μελέτης για τα ακόλουθα θέματα: /// 289

290 Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Επανεκκίνηση επιχειρήσεων - Διάσωση θέσεων εργασίας Κατευθυντήριες γραμμές για αποτελεσματικές συλλογικές διαπραγματεύσεις και να αναλάβουν κοινά έργα για τα ακόλουθα θέματα: Το Μέλλον της Εργασίας την Επαγγελματική Κατάρτιση ΑΡΘΡΟ 6 Τα συμβαλλόμενα μέρη, λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς και ευρωπαϊκές εξελίξεις και τις δεσμεύσεις της χώρας μετά και την Κύρωση της Συμφωνίας των Παρισίων για το Κλίμα, συμφωνούν να ζητήσουν με κοινό τους υπόμνημα την προσθήκη συμμετοχής στο Εθνικό Συμβούλιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (του άρθρου 44 του ν.4414/2016) ενός κοινού εκπροσώπου των εργοδοτικών οργανώσεων, που υπογράφουν την ΕΓΣΣΕ, και ενός εκπροσώπου της ΓΣΕΕ. Τα συμβαλλόμενα μέρη θα συνεργασθούν στη διαμόρφωση πολιτικής και δράσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στη χώρα, και ειδικότερα αυτών που αφορούν τη διαδικασία μετάβασης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε μια οικονομία χαμηλότερων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, διαδικασία που άλλωστε είναι αναγκαία δεδομένης της δέσμευσης της χώρας στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (Ατζέντα 2030). Τα συμβαλλόμενα μέρη αποδέχονται τον όρο της Δίκαιης Μετάβασης των εργαζομένων σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, η οποία θα εξασφαλίζει την απαραίτητη υποστήριξη όταν θα υπάρξει ανάγκη αναδιάταξης, επανακατάρτισης και ανακατανομής τους. Δίκαιη Μετάβαση είναι ο συνδυασμός σχεδίων, πολιτικών και επενδύσεων που επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να αναπτυχθούν με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, αντιμετωπίζοντας, ταυτόχρονα, τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην απασχόληση και μετριάζοντάς τις ώστε να διασφαλιστεί η βιώσιμη ανάπτυξη για τη χώρα, που είναι και το ζητούμενο, σε συμφωνία και με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. ΑΡΘΡΟ 7 Τα συμβαλλόμενα μέρη επαναβεβαιώνουν την απόφασή τους για αναδιάρθρωση και επανεκκίνηση του ΕΛΙΝΥΑΕ (μετά την είσοδο και του ΣΕΤΕ), με την συμμετοχή όλων των εθνικών κοινωνικών εταίρων για την υποστήριξη της Εθνικής Στρατηγικής για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία (Προσάρτημα II ΕΓΣΣΕ 2017). ΑΡΘΡΟ 8 Η ισχύς της παρούσας αρχίζει την 1η Ιανουάριου 2018 και λήγει την 31η Δεκεμβρίου ΟΙ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΟΙ (Υπογραφές) Για τον ΣΕΒ Για τη ΓΣΕΒΕΕ Ο Πρόεδρος Ο Εκτ. Αντιπρόεδρος Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας Θ. Φέσσας Κ. Μπίτσιος Γ. Καββαθάς Γ. Κουράσης Για την ΕΣΕΕ Για τον ΣΕΤΕ Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας Ο Πρόεδρος Ο Γεν.Γραμματέας Β. Κορκίδης Γ. Καρανίκας Γ. Ρέτσος Γ. Βερνίκος Για τη ΓΣΕΕ Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας Γ. Παναγόπουλος Ν. Κιουτσούκης 290 ///

291 ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ ΚΟΙΝΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τα συμβαλλόμενα μέρη της ΕΓΣΣΕ αναλαμβάνουν πρωτοβουλία να αναζωογονήσουν τον κοινωνικό διάλογο, διμερή και τριμερή, αντιμετωπίζοντας παράλληλα σημαντικά υπαρκτά προβλήματα του κόσμου της παραγωγής και της εργασίας. Στο παρόν Προσάρτημα, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας ΕΓΣΣΕ, περιλαμβάνονται οι κοινές δράσεις και τα έργα που αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν τα συμβαλλόμενα στην ΕΓΣΣΕ μέρη. Ειδικότερα, τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν να συστήσουν κοινές τεχνικές ομάδες μελέτης για τα ακόλουθα θέματα: Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Επανεκκίνηση επιχειρήσεων - Διάσωση θέσεων εργασίας Κατευθυντήριες γραμμές για αποτελεσματικές συλλογικές διαπραγματεύσεις και να αναλάβουν κοινά έργα για τα ακόλουθα θέματα: το Μέλλον της Εργασίας την Επαγγελματική Κατάρτιση Ειδικότερα: 1. Σύσταση ομάδων μελέτης Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Στόχος είναι να δημιουργηθεί και στη χώρα μας ένα πρόσθετο, αξιόπιστο, δίχτυ ασφαλείας για τους απόμαχους της εργασίας. Για το σκοπό αυτό τα συμβαλλόμενα μέρη της ΕΓΣΣΕ θα συστήσουν τεχνική ομάδα μελέτης η οποία, αφού αποτυπώσει την υπάρχουσα κατάσταση και μελετήσει τις βέλτιστες πρακτικές, θα εισηγηθεί στις Διοικήσεις των οργανώσεων τους τα εξής: i. Ποια είναι τα επιθυμητά σημεία βελτίωσης του θεσμικού πλαισίου για τα Επαγγελματικά Ταμεία. ii. Ποιο θα μπορούσε να είναι το σχήμα ενός νέου Εθνικού Επαγγελματικού Ταμείου με στόχο την υποστήριξη των κατηγοριών εκείνων που αναμένεται να έχουν περισσότερο ανάγκη πρόσθετου εισοδήματος κατά την συνταξιοδότηση. iii. Ποιες θα μπορούσαν να είναι οι προϋποθέσεις χρηματοδότησης ενός τέτοιου Ταμείου, λαμβάνοντας υπόψη τους ασφυκτικούς οικονομικούς περιορισμούς της τρέχουσας συγκυρίας τόσο από την πλευρά των εργαζομένων όσο και των εργοδοτών. Μετά την εξαγωγή προκαταρκτικών συμπερασμάτων από τη μελέτη, τα Προεδρεία των εθνικών κοινωνικών εταίρων θα συναντηθούν εντός εύλογου χρόνου για να ενημερωθούν και να αποφασίσουν τα επόμενα βήματα που θα πρέπει να υλοποιηθούν. Επανεκκίνηση Επιχειρήσεων - Διάσωση Θέσεων Εργασίας Τα συμβαλλόμενα στην ΕΓΣΣΕ μέρη θα εξετάσουν την ωρίμανση μιας πρότυπης, πιλοτικής δράσης που θα κινητοποιήσει κεφάλαια, τεχνογνωσία και ανθρώπους από διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς και από τον ιδιωτικό τομέα. Τα μέρη θα συστήσουν κοινή τεχνική ομάδα μελέτης η οποία θα εισηγηθεί για την ανάληψη πιλοτικής πρωτοβουλίας που θα αποσκοπεί να κινητοποιήσει τις δυνάμεις της αγοράς, εντός και εκτός της χώρας, δημιουργώντας προϋποθέσεις «επανεκκίνησης». Η τεχνική ομάδα μελέτης θα έχει ως αντικείμενο: /// 291

292 i. να θέσει το πλαίσιο της υποστηρικτικής υποδομής που χρειάζεται (θεσμικά, λειτουργικά) και να εξειδικεύσει περαιτέρω το ακριβές αντικείμενο της παρέμβασης, ii. να επιζητήσει την υποστήριξη (τεχνική και χρηματοδοτική) από φορείς της εργασίας και της επιχειρηματικότητας, ιδίως Διεθνείς Οργανισμούς (EIB/EIF, EBRD, ILO κλπ), iii. να υποδείξει πόρους χρηματοδότησης της «επανεκκίνησης» σε πιλοτική βάση, έξω από την κρατική χρηματοδότηση, iv. να προτείνει αρχές, κανόνες και διαδικασίες που θα προστατεύσουν την πρωτοβουλία αυτή και τους μιμητές της από τον ηθικό κίνδυνο και θα διασφαλίσουν την διατηρησιμότητα των θέσεων εργασίας. Ο ρόλος των εθνικών κοινωνικών εταίρων δεν είναι να διαχειριστούν οι ίδιοι χρηματοδοτικούς πόρους ή μεμονωμένες περιπτώσεις αναδιάρθρωσης. Είναι να προκαλέσουν την ίδρυση μιας τέτοιας πρωτοβουλίας με ιδιωτικά και διεθνή κεφάλαια και με ιδιωτικοοικονομική λειτουργία, να θέσουν τους κανόνες που θα διασφαλίζουν την καλύτερη προστασία βιώσιμων θέσεων εργασίας, την καλύτερη προστασία από στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και την αποφυγή κρατικού παρεμβατισμού. Επίσης οι κοινωνικοί εταίροι θα παρακολουθούν την τήρηση των κανόνων αυτών και κατά την φάση της λειτουργίας, μετά δε την επιτυχή υλοποίηση της πρωτοβουλίας για επαρκές διάστημα, θα επιδιώξουν να κινητοποιηθεί η αγορά ώστε να πολλαπλασιαστούν οι πρωτοβουλίες αυτού του χαρακτήρα, Κατευθυντήριες γραμμές διαπραγματεύσεις για αποτελεσματικές συλλογικές Τα συμβαλλόμενα στην ΕΓΣΣΕ μέρη θα συστήσουν τεχνική ομάδα μελέτης η οποία θα εισηγηθεί στις Διοικήσεις των οργανώσεων τους, μέχρι το φθινόπωρο του 2018, τα αναγκαία βήματα ώστε να εξασφαλίζεται η δυνατότητα πρόσβασης των κοινωνικών εταίρων στις αναγκαίες διαθέσιμες και αξιόπιστες πληροφορίες και σε στοιχεία από πηγές όπως η ΕΡΓΑΝΗ, ο ΕΦΚΑ, η ΕΛΣΤΑΤ, κλπ, και μέτρα με σκοπό να ενισχυθούν οι καλόπιστες συλλογικές διαπραγματεύσεις, λαμβάνοντας υπόψιν τα κείμενα του ILO (Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας, Συστάσεις, Διακήρυξη της Κωνσταντινούπολης 2017, μελέτη για τις παραγωγικές θέσεις εργασίας στην Ελλάδα 2014) και την κοινή Δήλωση των Ευρωπαίων Κοινωνικών Εταίρων στο Gothenburg. 2. Κοινά έργα Τα συμβαλλόμενα μέρη της ΕΓΣΣΕ θα αναλάβουν πρωτοβουλία, κατά τη διάρκεια του 2018, για την από κοινού αντιμετώπιση των εξής δύο στρατηγικών ζητημάτων για την ελληνική οικονομία και κοινωνία : το Μέλλον της Εργασίας την Επαγγελματική Κατάρτιση Για τα θέματα του Μέλλοντος της Εργασίας, όπως έχουν προταθεί από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας, θα αναληφθεί πρωτοβουλία για τη διεξαγωγή δομημένης διμερούς διαβούλευσης. Για τα θέματα της επαγγελματικής κατάρτισης, που είναι κρίσιμα για την επάνοδο της παραγωγικής βάσης σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης και συνακόλουθη αύξηση των θέσεων εργασίας, θα εξετασθεί το ζήτημα της χρηματοδότησης της επαγγελματικής ενδο-επιχειρησιακής και διεπιχειρησιακής κατάρτισης των εργαζομένων, και εναλλακτικές λύσεις για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του ΛΑΕΚ (ΕΛΕΚΠ). Εγκύκλιος Ε.Φ.Κ.Α. αρ. 14/2018 Μείωση εισφοράς κατά 50% ασφαλισμένων που συμπληρώνουν 40 έτη ασφάλισης Αθήνα: 08/03/2018 Αρ.Πρωτ: ΔΙΕΙΣΦ.ΜΜ/223/ Με τις διατάξεις της παρ. 13 του άρθρου 39 του ν.4387/2016 (ΦΕΚ 85/τ.Α'/ ) προβλέπεται ότι: "Όσοι ασφαλισμένοι συμπληρώνουν 40χρόνια ασφάλισης, με αίτησή τους μπορούν να καταβάλλουν, 292 ///

293 μειωμένη κατά το 50%, ασφαλιστική εισφορά, παραιτούμενοι από την προσαύξηση της σύνταξής τους ως προς τα επόμενα έτη ασφάλισης". Για την εφαρμογή της ανωτέρω ρύθμισης εκδόθηκε η αριθμ. Πρωτ Φ10042/οικ. 5472/128/2018/ (ΑΔΑ: Ω4ΣΞ465Θ1Ω-915) Εγκύκλιος- Οδηγία του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Με την παρούσα παρέχονται οι πιο κάτω διευκρινήσεις - οδηγίες για την πληρέστερη κατανόηση και ενιαία εφαρμογή της: Α. ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ Ημερομηνία έναρξης ισχύος της νέας διάταξης είναι η Β. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Στην παρούσα ρύθμιση μπορούν να υπαχθούν ασφαλισμένοι που εισφοροδοτούνται με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν.4387/2016, δηλαδή Ελ. Επαγγελματίες και Αυτοαπασχολούμενοι υπαγόμενοι στην ασφάλιση των π. Φορέων ΟΑΕΕ, ΤΑΝΤΠ, ΕΤΑΑ και ΕΤΑΠ-ΜΜΕ. Οι απασχολούμενοι Συνταξιούχοι δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της νέας διάταξης. Γ. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΥΠΑΓΩΓΗΣ Τα ανωτέρω πρόσωπα μπορούν να υπαχθούν στην παρούσα ρύθμιση εφόσον πληρούν αθροιστικά τις πιο κάτω προϋποθέσεις: I. Έχουν συμπληρώσει 40 έτη στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης, σε ένα ή διαδοχικά σε περισσότερους του ενός Φορείς. II. Έχουν εξοφλήσει τις ασφαλιστικές εισφορές του ανωτέρω χρονικού διαστήματος. Δ. ΧΡΟΝΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Για την συμπλήρωση των 40 ετών συνυπολογίζονται οι πιο κάτω χρόνοι ασφάλισης: I. Χρόνος πραγματικής ασφάλισης, Ο χρόνος πραγματικής ασφάλισης, δηλαδή ο χρόνος ασφαλιστέας απασχόλησης ή ιδιότητας στον ΕΦΚΑ ή στους εντασσόμενους στον ΕΦΚΑ, Φορείς, Τομείς, Κλάδους και Λογαριασμούς για τον οποίο έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης (Σύνταξης). Δεν συνυπολογίζονται για τη συμπλήρωση των 40 ετών, χρόνοι πραγματικής ασφάλισης που δεν λογίζονται ως συντάξιμοι (πχ λόγω υπαγωγής στις ρυθμίσεις του αρθρ. 8 παρ. 14 του ν.2592/1999, όπως ισχύει). ΙΙ. Χρόνος Προαιρετικής ασφάλισης Ο χρόνος προαιρετικής ασφάλισης, που έχει διανυθεί και έχουν καταβληθεί οι αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές, σύμφωνα με τις προϊσχύουσες διατάξεις των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ, Φορέων Τομέων, Κλάδων, και Λογαριασμών καθώς και επί ΕΦΚΑ, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 34 του ν. 4387/2016. ΙΙΙ. Πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης Οι πλασματικοί χρόνοι του άρθρου 40 του ν.2084/1992,της παρ. 18 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, του άρθρου 6 παρ. 12 και του άρθρου 17 του ν. 3865/2010 και των άρθρων 39, 40 και 41 του ν.3996/2011, που έχουν αναγνωριστεί και εξαγοραστεί καθώς και χρόνοι που έχουν προσμετρηθεί από προϋπηρεσία ή άλλη αιτία στους εντασσόμενους στον ΕΦΚΑ, Φορείς, Τομείς Κλάδους και Λογαριασμούς. /// 293

294 Στις περιπτώσεις που δεν έχει ολοκληρωθεί η εξαγορά τους, προσμετράται μόνο το τμήμα του χρόνου το οποίο έχει εξοφληθεί, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για υπαγωγή στη ρύθμιση της κοινοποιούμενης διάταξης. Δεν συνυπολογίζονται χρόνοι πλασματικοί που αναγνωρίζονται χωρίς εξαγορά ( πχ. χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας, χρόνος επιδότησης λόγω τακτικής ανεργίας κ.α). Ε. ΔΙΑΔΟΧΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Για την συμπλήρωση των χρονικών προϋποθέσεων και την απόκτηση του δικαιώματος, δύναται να προσμετρηθούν χρόνοι που έχουν διανυθεί διαδοχικά (και όχι παράλληλα) σε περισσότερους του ενός Φορέα, Τομέα, Κλάδο και Λογαριασμό Κύριας Ασφάλισης. ΣΤ. ΕΝΑΡΞΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ Η έναρξη του δικαιώματος υπαγωγής στην παρούσα ρύθμιση αρχίζει από την πρώτη του επόμενου μήνα υποβολής σχετικής αίτησης. Ζ. ΕΙΣΦΟΡΕΣ Για τον υπολογισμό των εισφορών επισημαίνουμε τα εξής: - Η ασφαλιστική εισφορά υπολογίζεται κατά τα γνωστά και μειώνεται, κατά 50%, μόνο ο Κλάδος Σύνταξης. Οι εισφορές του κλάδου υγειονομικής περίθαλψης καθώς και οι συνεισπραττόμενες εισφορές συνεχίζουν να καταβάλλονται εξ ολοκλήρου (εκτός αν συντρέχουν προϋποθέσεις εξαίρεσης). - Στις περιπτώσεις πολλαπλής άσκησης Μη Μισθωτής δραστηριότητας και Μισθωτής απασχόλησης (άρθρο 36 του ν.4387/2016), η μείωση εφαρμόζεται στην εισφορά Κλάδου Σύνταξης Μη Μισθωτού. - Στις περιπτώσεις πολλαπλής άσκησης Μη Μισθωτών δραστηριοτήτων, η μείωση εφαρμόζεται στο σύνολο της εισφοράς Κλάδου Σύνταξης. Προσοχή! Η μείωση δεν εφαρμόζεται σε εισφορά που αφορά ασφαλιστέο αγροτικό εισόδημα το οποίο εισφοροδοτείται με τις διατάξεις του άρθρου 40 του ν.4387/ Η νέα διάταξη περί μείωσης εισφοράς Κλάδου Σύνταξης εφαρμόζεται σωρευτικά με τις διατάξεις του άρθρου 98 του ν.4387/2016 (ΕΤΑΑ - ποσοστιαία μείωση με εισοδηματικά κριτήρια). Στις περιπτώσεις αυτές, η μείωση κατά 50% του Κλ. Σύνταξης επέρχεται μετά από την εφαρμογή του άρθρου 98 του ν.4387/2016 στον υπολογισμό της μηνιαίας εισφοράς. - Για χρόνο ασφάλισης του οποίου οι ασφαλιστικές εισφορές έχουν ρυθμιστεί και καταβάλλονται μέσω δόσεων ρύθμισης, προσμετράται μόνο το τμήμα του χρόνου που έχει εξοφληθεί κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για υπαγωγή στη ρύθμιση της κοινοποιούμενης διάταξης. Η. ΛΗΞΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ Λήξη του δικαιώματος επέρχεται με τη διακοπή ασφάλισης ή με υποβολή σχετικής αίτησης διακοπής του δικαιώματος από τον ασφαλισμένο. Το δικαίωμα λήγει στο τέλος του μήνα, κατά τον οποίο επήλθε η διακοπή της ασφάλισης ή στο τέλος του μήνα που υποβλήθηκε σχετική αίτηση από τον ασφαλισμένο και μπορεί να ασκηθεί, εκ νέου, χωρίς περιορισμό. 294 ///

295 Θ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ - ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ - Η αίτηση υποβάλλεται στο Περ/κό Υποκατάστημα Μη Μισθωτού ΕΦΚΑ που υπάγεται ο ασφαλισμένος. - Πραγματοποιείται ασφαλιστικός έλεγχος για την συμπλήρωση των προαναφερόμενων προϋποθέσεων και εκδίδεται σχετική απόφαση. - Οι εγκριθείσες αιτήσεις καταχωρούνται στη μηχανογραφική εφαρμογή «Ασφάλιση - Έσοδα» Μη Μισθωτών ΕΦΚΑ. Για την διοικητική διαχείριση των αιτήσεων και την μηχανογραφική επεξεργασία μέσω συστήματος «Ασφάλιση -Έσοδα» Μη Μισθωτών, θα δοθεί συμπληρωματική οδηγία. Παρακαλούμε με ευθύνη των Προϊστάμενων Δ/νσεων και Υποκαταστημάτων να λάβει γνώση ενυπόγραφα το προσωπικό των υπηρεσιών αρμοδιότητάς σας. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΕΦΚΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ. ΜΠΑΚΑΛΕΞΗΣ Ακριβές αντίγραφο Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΤΟΥ ΑΥΤΟΤΕΛΟΥΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ Μ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Αριθμ. πρωτ.: Δ.15/Δ'/619/15/2018 Ασφαλιστικές εισφορές μελών εταιρειών ή/και διαχειριστών Αθήνα, 13/4/2018 Απαντώντας στο αριθ. ΔΙΕΙΣΦ.ΜΜ/24/14599/ έγγραφό σας, σχετικά με την υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών στον ΕΦΚΑ από μέλη εταιρειών ή/και διαχειριστών, καθώς και σε θέματα που αφορούν στην ασφάλιση των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων και προσώπων που έχουν αγροτικό εισόδημα ενώ παράλληλα ασκούν και άλλη επαγγελματική δραστηριότητα, σας γνωρίζουμε τα εξής: 1. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 55 του ν.4387/2016, στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ υπάγονται υποχρεωτικά από 1/1/2017 οι ασφαλισμένοι των ενταχθέντων στον ΕΦΚΑ φορέων ασφάλισης, οι οποίοι εξακολουθούν να διέπονται από τις διατάξεις της νομοθεσίας των φορέων αυτών, όπως ισχύουν, εκτός όσων ειδικά ορίζονται με τις διατάξεις του ν.4387/2016. Με τον ανωτέρω νόμο, μεταξύ άλλων, ρυθμίστηκαν θέματα που αφορούν στον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών από 1/1/2017, όχι όμως θέματα που αφορούν στην υπαγωγή στην ασφάλιση, όπου εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις των πρώην φορέων ασφάλισης. 2. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 3 του ν.1759/1988, όπως ισχύει, στην ασφάλιση του πρώην ΙΚΑ ΕΤΑΜ υπάγονται επίσης πρόσωπα που απασχολούνται ή παρέχουν εργασία ή υπηρεσία με αμοιβή είτε σε φυσικά πρόσωπα είτε στο Δημόσιο ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου είτε σε ανεξάρτητες αρχές με οποιαδήποτε άλλη σχέση, εφόσον για την απασχόληση, εργασία τους ή υπηρεσία τους αυτή δεν υπάγονται με ρητή διάταξη νόμου στην ασφάλιση άλλου πρώην ταμείου κύριας ασφάλισης. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και σε συνταξιούχους ελληνικού ή αλλοδαπού ασφαλιστικού φορέα. 3. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Π.Δ.258/2005, όπως ισχύει, στην ασφάλιση του πρώην ΟΑΕΕ υπάγονται υποχρεωτικά τα μέλη ή μέτοχοι Οργανισμών, Κοινοπραξιών ή κάθε μορφής Εταιρειών (εκτός των ΑΕ και των ΙΚΕ) των οποίων ο σκοπός συνιστά δραστηριότητα για την οποία τα ασκούντα αυτήν πρόσωπα υπάγονται στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ. Επιπλέον, από τις διατάξεις του άρθρου 116 παρ. 9 του ν.4072/2012 στην υποχρεωτική ασφάλιση του πρώην ΟΑΕΕ υπάγονται υποχρεωτικά οι διαχειριστές των ΙΚΕ που ορίστηκαν με το καταστατικό ή με απόφαση των εταίρων, καθώς και ο εταίρος μονοπρόσωπης ΙΚΕ. /// 295

296 4. Με βάση το ανωτέρω νομοθετικό πλαίσιο, οι εταίροι σε εταιρείες μορφής ΟΕ, ΕΕ και ΕΠΕ υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του πρώην ΟΑΕΕ και καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 39 του ν.4387/2016, όπως ισχύει. Εάν οι εταίροι ασκούν συγχρόνως καθήκοντα διαχείρισης, χωρίς να προβλέπεται αμοιβή για την άσκηση αυτών των καθηκόντων, αλλά πρόκειται να λάβουν την αναλογία επί των κερδών της επιχείρησης, εξακολουθούν να καταβάλουν ασφαλιστικές εισφορές επί των σχετικών μερισμάτων σύμφωνα με το άρθρο 39 του ν.4387/2016. Σε περίπτωση όμως που για την άσκηση καθηκόντων διαχείρισης προβλέπεται αμοιβή, προκύπτει σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 3 του ν.1759/1988 υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση του πρώην ΙΚΑ ΕΤΑΜ και καταβολή ασφαλιστικών εισφορών βάσει του άρθρου 38 του ν.4387/2016, όπως ισχύει, εφαρμοζομένων των προβλέψεων του άρθρου 36 παρ. 1 του ν.4387/2016 περί παράλληλης ασφάλισης. Σε περίπτωση που διαχειριστής σε εταιρείες της ανωτέρω μορφής έχει οριστεί τρίτο πρόσωπο, και λαμβάνει αμοιβή για την άσκηση των καθηκόντων του ως διαχειριστή, προκύπτει σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 3 του ν.1759/1988 υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση του πρώην ΙΚΑ ΕΤΑΜ και καταβολή ασφαλιστικών εισφορών βάσει του άρθρου 38 του ν.4387/2016, όπως ισχύει. Σημειώνουμε ότι οι ρυθμίσεις του άρθρου 38 του ν.4387/2016, όπως ισχύει, για το κατώτατο όριο μηνιαίων αποδοχών ( 586,08 για τους απασχολούμενους άνω των 25 ετών και 510,95 για τους απασχολούμενους κάτω των 25 ετών) έχουν εφαρμογή και στις αμοιβές διαχείρισης, δεδομένου ότι οι σχετικές υπηρεσίες παρέχονται κατά συστηματικό τρόπο και σε τακτικό χρόνο εντός του μήνα. Τα ανωτέρω ειδικώς οριζόμενα για τις ΟΕ, ΕΠΕ, ΕΕ εφαρμόζονται από 1/6/ Όσον αφορά στις εταιρείες μορφής ΙΚΕ, οι εταίροι, σύμφωνα με το ανωτέρω νομοθετικό πλαίσιο, δεν έχουν υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση του πρώην ΟΑΕΕ και ως εκ τούτου δεν υποχρεούνται στην καταβολή ασφαλιστικών εισφορών. Σε περίπτωση όμως που εταίρος ΙΚΕ έχει οριστεί και διαχειριστής στην ΙΚΕ, ως διαχειριστής έχει υποχρέωση ασφάλισης και καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές σύμφωνα με το άρθρο 39 του ν.4387/2016, όπως ισχύει, επί του εισοδήματος που προκύπτει από την άσκηση της διαχείρισης και όχι επί εισοδήματος που προκύπτει από την σχέση του εταίρου. Ανάλογα, εάν ως διαχειριστής της ΙΚΕ έχει οριστεί τρίτο πρόσωπο έχουν εφαρμογή τα προβλεπόμενα στο άρθρο 39 του ν.4387/2016, όπως ισχύει. Όσον αφορά τους μοναδικούς εταίρους μονοπρόσωπης ΙΚΕ που είναι παράλληλα και διαχειριστές ΙΚΕ, υποχρέωση ασφάλισης προκύπτει και για τις δύο ιδιότητες, και, ως εκ τούτου, οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται βάσει του άρθρου 39 του ν.4387/2016, όπως ισχύει, επί του αθροίσματος τους εισοδήματος που προέρχεται από την άσκηση των δύο δραστηριοτήτων (μέρισμα και αμοιβή διαχείρισης). Τα οριζόμενα στην παράγραφο αυτή εφαρμόζονται από 1/6/ Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 58 του ν.4144/2013, οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 2 του ν.2160/1993 και του π.δ. 33/1979, όπως ισχύουν, και γενικά όλων των κύριων και μη κύριων καταλυμάτων με το ειδικό σήμα λειτουργίας του ΕΟΤ δυναμικότητας, σε όλη την Επικράτεια, έως και 5 δωματίων υπήχθησαν στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ και κατέβαλαν ασφαλιστικές εισφορές αγροτών. Με τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 3 του ν.4425/2016 η ανωτέρω κατηγορία ασφαλισμένων από 1/1/2017 καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 39 του ν.4387/2016 για τους ελεύθερους επαγγελματίες (ασφαλισμένους του πρώην ΟΑΕΕ). Από 1/1/2017 και εφεξής ο χρόνος ασφάλισης για τον οποίο έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές θεωρείται καταρχήν χρόνος ασφάλισης στον ΕΦΚΑ και όχι στους επιμέρους πρώην φορείς που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ. Στο πλαίσιο αυτό ο χρόνος ασφάλισης από 1/1/2017 και εφεξής των ανωτέρω ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων θεωρείται ως χρόνος ασφάλισης στον ΕΦΚΑ λόγω άσκησης ελεύθερου επαγγέλματος, δεδομένου ότι καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές βάσει του άρθρου 39 του ν.4387/2016, όπως ισχύει. Συνεπώς, οι εν λόγω 296 ///

297 ασφαλισμένοι, τόσο ασφαλιστικά όσο και συνταξιοδοτικά, αντιμετωπίζονται από 1/1/2017 όπως και οι λοιποί ελεύθεροι επαγγελματίες, προερχόμενοι από τον πρώην ΟΑΕΕ. Σε περίπτωση όμως που τα ανωτέρω πρόσωπα, εκτός των τουριστικών καταλυμάτων, ασκούν και άλλη δραστηριότητα για την οποία υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ ως προερχόμενοι από τον πρώην ΟΓΑ, για το σύνολο του εισοδήματος τους από την αγροτική δραστηριότητα και τα τουριστικά καταλύματα καταβάλλουν από 1/1/2017 ασφαλιστικές εισφορές βάσει του άρθρου 40 του ν.4387/2016, όπως ισχύει, και αντιμετωπίζονται, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά, όπως και τα λοιπά πρόσωπα που ασκούν αγροτική δραστηριότητα. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται αντίστοιχα και στις περιπτώσεις ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων δυναμικότητας από 6 έως 10 δωμάτια σε όλη την Επικράτεια, που είναι παράλληλα εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων. 7. Όσον αφορά σε πρόσωπα που ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα (μισθωτή εργασία ή ελεύθερο επάγγελμα ή αυτοαπασχόληση) και συγχρόνως έχουν εισόδημα από άσκηση αγροτικής δραστηριότητας, τα εν λόγω πρόσωπα εμπίπτουν από 1/1/2017 στις ρυθμίσεις του άρθρου 36 παρ. 1 του ν.4387/2016 περί παράλληλης ασφάλισης και καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές επί του εισοδήματος από την αγροτική δραστηριότητα βάσει του άρθρου 40 του ν.4387/2016, εφόσον το ετήσιο εισόδημά τους από την άσκηση αγροτικής δραστηριότητας, χωρίς να συνυπολογίζονται οι ετήσιες καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές, υπερβαίνει το προβλεπόμενο από το ανωτέρω άρθρο ελάχιστο μηνιαίο εισόδημα αναγόμενο σε ετήσια βάση, δηλαδή το ποσό των 4.923,12 ( 410,26 x 12). Για παράδειγμα, μηχανικός, ασφαλισμένος του πρώην ΕΤΑΑ ΤΣΜΕΔΕ, το έτος 2018 παράλληλα με την άσκηση αυτοαπασχόλησης, για την οποία καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές βάσει του άρθρου 39 του ν.4387/2016, όπως ισχύει, έχει και εισόδημα από άσκηση αγροτικής δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος ύψους 2.000,00 ετησίως. Το ετήσιο εισόδημα από την άσκηση αγροτικής δραστηριότητας δεν υπερβαίνει το ποσό των 4.923,12 και συνεπώς ο μηχανικός καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές μόνο ως αυτοαπασχολούμενος βάσει του άρθρου 39 του ν.4387/2016, όπως ισχύει. Ο Υφυπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Α. Πετρόπουλος Αριθμ. πρωτ.: Φ.80000/οικ.12151/274/2018 Οδηγίες για την εφαρμογή του άρθρου 20 του ν.4387/2016 για την απασχόληση συνταξιούχων λόγω γήρατος Αθήνα, 19/3/2018 Με τις διατάξεις του άρθρου 20 του ν.4387/2016 διαμορφώνεται νέο πλαίσιο σχετικά με την καταβολή σύνταξης σε συνταξιούχους λόγω γήρατος που αναλαμβάνουν εργασία ή αυτοαπασχόληση μετά την ισχύ του ανωτέρω νόμου, με ταυτόχρονη κατάργηση για τα πρόσωπα αυτά των προγενέστερων σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων. Α. Πεδίο Εφαρμογής - Έναρξη εφαρμογής Ι. Παράγραφος 1 του άρθρου 20 Οι διατάξεις του άρθρου 20 του ν.4387/2016 εφαρμόζονται σε συνταξιούχους λόγω γήρατος που λαμβάνουν σύνταξη από τους πρώην φορείς κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο, και οι οποίοι βάσει του άρθρου 53 του ν.4387/2016 εντάχθηκαν από στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), καθώς και στα πρόσωπα που λαμβάνουν χορηγία ή βουλευτική σύνταξη από το Δημόσιο. Το νέο νομοθετικό πλαίσιο για την απασχόληση συνταξιούχων εφαρμόζεται στους συνταξιούχους λόγω γήρατος που θα αναλάβουν εργασία ή αυτοαπασχόληση μετά την ισχύ του ν.4387/2016, δηλαδή από , εφόσον προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ, σύμφωνα με τις σχετικές γενικές ή /// 297

298 ειδικές ή καταστατικές διατάξεις που ίσχυαν μέχρι στους εντασσόμενους στον ΕΦΚΑ φορείς ασφάλισης ή το Δημόσιο. Συνεπώς, σε περίπτωση που αναληφθεί δραστηριότητα για την οποία δεν προκύπτει βάσει γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ, δεν έχει εφαρμογή η κοινοποιούμενη ρύθμιση περί απασχόλησης συνταξιούχων, ακόμη και εάν από την ασκούμενη επαγγελματική δραστηριότητα προκύπτει εισόδημα. Αντίστοιχα, οι συνταξιούχοι που αναλαμβάνουν εργασία ή δραστηριότητα για την οποία είτε λαμβάνουν αμοιβές (π.χ. έξοδα κίνησης) που δεν υπόκεινται βάσει νόμου σε ασφαλιστικές εισφορές κλάδου κύριας σύνταξης ή λαμβάνουν αποδοχές για τις οποίες από την ισχύουσα νομοθεσία υφίσταται δυνατότητα παραίτησης και παραιτούνται του δικαιώματος είσπραξής τους, δεν εμπίπτουν στις ρυθμίσεις του άρθρου 20 του ν.4387/2016 περί αναστολής ή περικοπής της σύνταξής τους (κύριας και επικουρικής). Επισημαίνεται ότι, με σχετική εγκύκλιο θα οριοθετηθούν με λεπτομέρεια οι μη υποκείμενες σε ασφαλιστικές εισφορές κατηγορίες αμοιβών. Στο πεδίο εφαρμογής των ρυθμίσεων του άρθρου 20 του ν. 4387/2016 δεν εμπίπτουν επίσης οι συνταξιούχοι που λαμβάνουν αμοιβές από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή άλλα συγγενικά δικαιώματα σύμφωνα με την α.π. Φ /οικ /222/2018/ εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Σημειώνουμε ότι, η εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 20 του ν.4387/2016 αφορά στη χρονική περίοδο που παρέχεται η αναληφθείσα επαγγελματική δραστηριότητα, για την οποία προκύπτει η υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ, και όχι στη χρονική περίοδο καταβολής των σχετικών αμοιβών για την αναληφθείσα δραστηριότητα. Για παράδειγμα, εάν ο συνταξιούχος απασχολήθηκε για το σύνολο του έτους 2017 και στη συνέχεια διέκοψε την απασχόλησή του, όμως η σχετική αμοιβή για την παρασχεθείσα κατά το έτος 2017 εργασία καταβληθεί το έτος 2018, θα θεωρηθεί ότι απασχολήθηκε το έτος 2017 και συνεπώς η σύνταξη αναστέλλεται ή περικόπτεται για το έτος 2017, ενώ για το έτος 2018 η σύνταξη καταβάλλεται χωρίς περιορισμό δεδομένου ότι έχει διακοπεί η αναληφθείσα δραστηριότητα. Το νέο καθεστώς απασχόλησης συνταξιούχων αφορά πρόσωπα που συνταξιοδοτούνται από 13/5/2016 και μετά, ανεξάρτητα εάν η ασκούμενη δραστηριότητα αναλήφθηκε πριν ή μετά την συνταξιοδότησή τους (σχετική η αριθ. 531/2008 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους), καθώς και πρόσωπα που έχουν ήδη συνταξιοδοτηθεί μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία με βάση το προγενέστερο του ν.4387/2016 νομοθετικό πλαίσιο και αναλαμβάνουν την ασκούμενη δραστηριότητα μετά την ανωτέρω ημερομηνία. Για παράδειγμα ασφαλισμένος του ΕΦΚΑ που παράλληλα παρέχει εξαρτημένη εργασία (υπαγόμενος στην ασφάλιση βάσει των σχετικών διατάξεων του πρώην ΙΚΑ - ΕΤΑΜ) και ασκεί ελεύθερο επάγγελμα (υπαγόμενος στην ασφάλιση βάσει των σχετικών διατάξεων του πρώην ΟΑΕΕ), υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης λόγω γήρατος εντός του 2017, συνεχίζει όμως να ασκεί το ελεύθερο επάγγελμα. Στην περίπτωση αυτή έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 20 του ν.4387/2016. Αντίστοιχα, συνταξιούχος του πρώην ΙΚΑ - ΕΤΑΜ από το 2010 ασκεί ελεύθερο επάγγελμα από , υπαγόμενος στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ. Και στην περίπτωση αυτή έχουν εφαρμογή οι ρυθμίσεις του άρθρου 20 του ν.4387/2016. Σημειώνουμε ότι, σε περίπτωση ανανέωσης σύμβασης που έχει συναφθεί πριν την εξακολουθεί να εφαρμόζεται το προγενέστερο νομοθετικό πλαίσιο ως προς την απασχόληση συνταξιούχων, εφόσον η σύμβαση αυτή εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ και μετά την ή ανανεώνεται μετά την χωρίς να μεσολαβεί κενό χρονικό διάστημα μεταξύ της λήξης της σύμβασης και της ανανέωσής της. Επομένως εάν λήξει σύμβαση που έχει καταρτιστεί μέχρι και και συνάπτεται νέα σύμβαση με τον εργοδότη, χωρίς να προκύπτει χρονικό κενό μεταξύ των δύο συμβάσεων, εξακολουθεί και στην περίπτωση αυτή να εφαρμόζεται το προγενέστερο νομοθετικό πλαίσιο. Παράδειγμα: συνταξιούχος από το 2012 του πρώην ΙΚΑ - ΕΤΑΜ είχε αναλάβει μισθωτή εργασία στον ιδιωτικό τομέα από έως Από αναλαμβάνει εργασία στον ίδιο (ή σε άλλον εργοδότη) καταρτίζοντας σύμβαση από έως ///

299 Στην περίπτωση αυτή εξακολουθεί να εφαρμόζεται το προγενέστερο νομοθετικό πλαίσιο ως προς την απασχόληση συνταξιούχων. Εάν όμως η νέα σύμβαση ισχύει από , θεωρείται ότι υπάρχει διακοπή και συνεπώς εφαρμόζεται από το άρθρο 20 του ν.4387/2016. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση ανάληψης υπηρεσίας σε φορέα γενικής κυβέρνησης πριν την , αν επακολούθησε διορισμός στην ίδια ή άλλη θέση χωρίς χρονικό κενό, εφόσον η λήξη της υπηρεσίας και ο επαναδιορισμός συντελέστηκαν ταυτόχρονα, με επακόλουθο η υπηρεσία να είναι συνεχής. Εάν όμως προκύπτει διακοπή μεταξύ των αναληφθεισών υπηρεσιών, ανεξαρτήτως της χρονικής διάρκειας της διακοπής, έχουν εφαρμογή οι ρυθμίσεις του κοινοποιούμενου άρθρου. Το άρθρο 20 του ν.4387/2016 εφαρμόζεται και στην περίπτωση συνταξιούχου του ΕΦΚΑ ο οποίος από και εφεξής αυτοαπασχολείται ή εργάζεται ως μισθωτός σε χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε χώρα με την οποία δεν έχει συναφθεί διμερής σύμβαση κοινωνικής ασφάλειας βάσει των διατάξεων του ν.2335/1995. Δεν εφαρμόζονται οι περιορισμοί των διατάξεων του άρθρου 20 στην περίπτωση εργασίας συνταξιούχου, ο οποίος λαμβάνει είτε αυτοτελή σύνταξη από άλλο κράτος μέλος της ΕΕ είτε αναλογική σύνταξη με βάση τις διατάξεις περί συνυπολογισμού περιόδων ασφάλισης, των ΕΚ 883/04 και του Εφαρμοστικού του 987/09. ΙΙ. Παράγραφος 3 του άρθρου 20 Σύμφωνα με την παρ. 3 της κοινοποιούμενης ρύθμισης, το νέο νομοθετικό πλαίσιο περί απασχόλησης συνταξιούχων εφαρμόζεται σε συνταξιούχους λόγω γήρατος που διορίζονται σε θέσεις της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν.3833/2010 (αιρετά όργανα ΟΤΑ, διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι, αντιπρόεδροι και τα μέλη συλλογικών οργάνων διοίκησης των ΝΠΔΔ, κ.λπ.), εφόσον ο διορισμός στις ανωτέρω θέσεις γίνει μετά την , και εφόσον προκύπτει υποχρέωση ασφάλισής τους στον ΕΦΚΑ. Σημειώνουμε ότι οι συνταξιούχοι που διορίζονται στις ανωτέρω θέσεις υπόκεινται σε αναστολή της σύνταξης κύριας και επικουρικής ή των συντάξεών τους σε περίπτωση συρροής, εφόσον διορίζονται σε φορείς της γενικής κυβέρνησης. Σε περίπτωση, δε, που τα ανωτέρω πρόσωπα δεν δικαιούνται ή έχουν παραιτηθεί της προβλεπόμενης για τη θέση που κατέχουν αμοιβής, εφόσον προβλέπεται από το νόμο η σχετική δυνατότητα, δεν έχουν εφαρμογή οι κοινοποιούμενες ρυθμίσεις. Ομοίως οι ρυθμίσεις του άρθρου 20 του ν.4387/2016 δεν έχουν εφαρμογή στην περίπτωση που τα πρόσωπα αυτά λαμβάνουν αποκλειστικά ποσά ως έξοδα αποζημίωσης ή έξοδα παράστασης, τα οποία εκ της φύσεώς τους καταβάλλονται για την κάλυψη των δαπανών στις οποίες υποβάλλεται ο αιρετός κατά την άσκηση του λειτουργήματός του. Β. Περικοπή - Αναστολή Σύνταξης Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 20 του ν.4387/2016, σε περίπτωση που, με βάση τα ανωτέρω, προκύπτει απασχόληση συνταξιούχου, το ποσό της ακαθάριστης σύνταξης ή συντάξεων σε περίπτωση συρροής, κύριας και επικουρικής, καταβάλλεται μειωμένο κατά 60% για όσο χρονικό διάστημα ο συνταξιούχος απασχολείται και έχει υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ και στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του ΕΤΕΑΕΠ. Ως εκ τούτου, το ποσό της σύνταξης που λαμβάνει ο συνταξιούχος που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 20, καταβάλλεται μειωμένο κατά 60% για όσες ημέρες αντιστοιχούν στην απασχόλησή του, για την οποία προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης. Ειδικά στις περιπτώσεις που ο συνταξιούχος αναλάβει εργασία σε φορείς της γενικής κυβέρνησης, όπως ορίζεται στο άρθρο 14 του ν.4270/2014, η καταβολή της σύνταξης ή των συντάξεων σε περίπτωση συρροής συντάξεων, κύριας και επικουρικής, αναστέλλεται για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η εργασία. Έτσι, ο συνταξιούχος θα υφίσταται ανάλογη με τις ημέρες απασχόλησής του περικοπή ή αναστολή του δικαιούμενου ποσού σύνταξης, και μόνο για το διάστημα που αντιστοιχεί στις συγκεκριμένες ημέρες. /// 299

300 Δεδομένου, δε, ότι και στην απασχόληση συνταξιούχων, οι ημέρες ασφάλισης υπολογίζονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις οικείες καταστατικές, γενικές ή ειδικές διατάξεις, και πάντως μέχρι 25 ημέρες ανά μήνα, προκειμένου να εξευρεθεί το ποσό της σύνταξης που αναλογεί σε κάθε ημέρα ανάληψης ασφαλιστέας εργασίας ή δραστηριότητας, αυτό θα επιμερίζεται στις 25 ως άνω ημέρες. Στη συνέχεια, θα περικόπτεται κατά 60% ή θα αναστέλλεται το ποσό που αντιστοιχεί σε κάθε ημέρα για την οποία απασχολήθηκε και ασφαλίστηκε ο απασχολούμενος συνταξιούχος. Σε κάθε περίπτωση, ως ημέρες απασχόλησης εκλαμβάνονται αυτές που αντιστοιχούν στην ασφάλιση της οικείας εργασίας ή δραστηριότητας. Σημειώνουμε ότι σε περίπτωση άσκησης ελεύθερου επαγγέλματος (υπαγωγή στην ασφάλιση βάσει των σχετικών διατάξεων του πρώην ΟΑΕΕ) ή αυτοαπασχόλησης (υπαγωγή στην ασφάλιση βάσει των σχετικών διατάξεων του πρώην ΕΤΑΑ), όπου η ασφάλιση γίνεται με βάση τον μήνα, η σύνταξη περικόπτεται κατά 60% για το σύνολο του μήνα που ασκείται επαγγελματική δραστηριότητα. Παράδειγμα 1: Συνταξιούχος του ΕΦΚΑ λαμβάνει κύρια σύνταξη ύψους 800,00 και επικουρική σύνταξη από το ΕΤΕΑΕΠ ύψους 100,00, και αναλαμβάνει εργασία στον ιδιωτικό τομέα, με πλήρη απασχόληση (25 ημέρες ασφάλισης). Ο εν λόγω συνταξιούχος θα λάβει μειωμένη κύρια και επικουρική σύνταξη κατά 60%, δηλαδή η μηνιαία κύρια σύνταξη θα ανέρχεται σε 320,00 [( 800,00 - (60% x 800,00)] και η μηνιαία επικουρική σύνταξη θα ανέρχεται σε 40,00 [ 100,00 - (60% x 100,00)]. Παράδειγμα 2: Συνταξιούχος του ΕΦΚΑ λαμβάνει κύρια σύνταξη ύψους 800,00, και επικουρική σύνταξη από το ΕΤΕΑΕΠ ύψους 100,00 και εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα για 2 ημέρες τον μήνα, με πλήρες ωράριο. Στην περίπτωση αυτή, το ποσό της κύριας σύνταξης για κάθε ημέρα ανέρχεται σε 32,00 ( 800,00/25) και για κάθε ημέρα απασχόλησης το ποσό της κύριας σύνταξης μειώνεται κατά 19,20 (60% x 32,00). Συνολικά, ο συνταξιούχος απασχολείται 2 ημέρες το μήνα και, συνεπώς, θα λάβει κύρια σύνταξη ύψους 761,60 [ 800,00 - (2 x 19,20)]. Αντίστοιχα, το ποσό της επικουρικής σύνταξης για κάθε ημέρα ανέρχεται σε 4,00 ( 100,00/25) και για κάθε ημέρα απασχόλησης το ποσό της επικουρικής σύνταξης μειώνεται κατά 2,40 (60% x 4,00). Συνολικά, ο συνταξιούχος που απασχολείται 2 ημέρες το μήνα, θα λάβει επικουρική σύνταξη ύψους 95,20 [ 100,00 - (2 x 2,40)]. Παράδειγμα 3: Συνταξιούχος του ΕΦΚΑ λαμβάνει κύρια σύνταξη, ύψους 800,00, και επικουρική σύνταξη από το ΕΤΕΑΕΠ, ύψους 100,00, και εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα για 5 ημέρες τον μήνα, με μειωμένο ωράριο. Στην απασχόλησή του αυτή έστω ότι αντιστοιχούν 3 ημέρες ασφάλισης ανά μήνα. Επομένως, θα έχει την ίδια αντιμετώπιση με τον συνταξιούχο του προηγούμενου παραδείγματος, δηλαδή θα του καταβληθεί μειωμένο κατά 60% το ποσό που αντιστοιχεί στα 3/25 της κύριας και επικουρικής σύνταξής του. Παράδειγμα 4: Συνταξιούχος του ΕΦΚΑ λαμβάνει κύρια σύνταξη ύψους 800,00, και επικουρική σύνταξη από το ΕΤΕΑΕΠ, ύψους 100,00, και παρέχει υπηρεσίες σε ΝΠΔΔ, που είναι φορέας γενικής κυβέρνησης, για 2 ημέρες τον μήνα, με πλήρες ωράριο. Το ποσό της κύριας σύνταξης για κάθε ημέρα ανέρχεται σε 32,00 ( 800,00/25). Συνολικά, ο συνταξιούχος απασχολείται 2 ημέρες το μήνα και, συνεπώς, θα λάβει κύρια σύνταξη ύψους 736,00 [ 800,00 - (2 x 32,00)]. Αντίστοιχα, το ποσό της επικουρικής σύνταξης για κάθε ημέρα ανέρχεται σε 4,00 ( 100,00/25). Συνολικά, ο συνταξιούχος που απασχολείται 2 ημέρες το μήνα, θα λάβει επικουρική σύνταξη ύψους 92,00 [ 100,00 - ( 2 x 4,00)]. Παράδειγμα 5: Ομοίως συνταξιούχος του ΕΦΚΑ συμμετέχει ως ηθοποιός/τραγουδιστής σε δύο παραστάσεις ανά εβδομάδα. Θα περικοπεί μόνο το ποσό της σύνταξης που αντιστοιχεί στην απασχόλησή του για τις δύο παραστάσεις ανά εβδομάδα σύμφωνα με τα παραπάνω παραδείγματα. Κατά τη διάρκεια περικοπής ή αναστολής της σύνταξης, σύμφωνα με τα ανωτέρω, ο συνταξιούχος καταβάλλει τις προβλεπόμενες κατά περίπτωση ασφαλιστικές εισφορές κύριας, επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας (όπου οι τελευταίες προβλέπονται) καθώς και όποιες εισφορές ο ΕΦΚΑ συνεισπράττει. Συνεπώς, σε ό,τι αφορά τους αυτοαπασχολούμενους καταργείται η προβλεπόμενη από το προϊσχύον καθεστώς προσαύξηση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 50%. Σημειώνεται, επίσης, ότι η καταβαλλόμενη στον απασχολούμενο συνταξιούχο επικουρική σύνταξη του ΕΤΕΑΕΠ αναστέλλεται ή περικόπτεται μόνο εφόσον προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του ΕΤΕΑΕΠ για την αναληφθείσα εργασία ή αυτοαπασχόληση. 300 ///

301 Όσον αφορά την εισφορά ασθένειας επισημαίνεται ότι, ο απασχολούμενος συνταξιούχος υποχρεούται στην καταβολή εισφοράς για ασθένεια επί του μισθού ή του/των ημερομισθίου/ων ή του εισοδήματος που προκύπτει από την άσκηση της απασχόλησης, αλλά γίνεται και παρακράτηση εισφοράς ασθένειας επί της σύνταξης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 44 του ν.4387/2016. Η προβλεπόμενη εισφορά ασθένειας επί της σύνταξης βάσει των ανωτέρω διατάξεων σε περίπτωση περικοπής της σύνταξης υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης που καταβάλλεται μετά την περικοπή της κύριας και επικουρικής σύνταξης. Σε περίπτωση που προκύπτει πλήρης αναστολή της σύνταξης, εξυπακούεται ότι ο απασχολούμενος συνταξιούχος δεν υποχρεούται στην καταβολή εισφοράς επί της ανασταλείσας σύνταξης. Οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι που υπάγονται για παροχή υγειονομικής περίθαλψης εκτός ΕΟΠΥΥ, λόγω της απασχόλησης ή της σύνταξης, δεν καταβάλλουν διπλή εισφορά συνταξιούχου και απασχολούμενου, αλλά εξακολουθούν να ισχύουν τα προβλεπόμενα από τους κανονισμούς των φορέων ασθένειας που έχουν διατηρήσει την αυτοτέλειά τους. Γ. Αξιοποίηση του χρόνου ασφάλισης για την κύρια σύνταξη Ο χρόνος ασφάλισης που πραγματοποιείται από τους απασχολούμενους συνταξιούχους μπορεί να αξιοποιηθεί για προσαύξηση της καταβαλλόμενης κύριας σύνταξης, χωρίς περαιτέρω περιορισμούς τόσο στις περιπτώσεις που γίνεται περικοπή όσο και στις περιπτώσεις που γίνεται αναστολή της σύνταξης. Συγκεκριμένα, ο απασχολούμενος συνταξιούχος, μετά τη διακοπή της αναληφθείσας εργασίας ή αυτοαπασχόλησης, δικαιούται να προσαυξήσει το ανταποδοτικό μέρος της κύριας σύνταξής του κατά 60% του ποσού που υπολογίζεται κατ' αναλογική εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 30 του ν.4387/2016. Με βάση την πρόβλεψη αυτή, το ύψος της προσαύξησης υπολογίζεται για κάθε έτος απασχόλησης με ετήσιο συντελεστή αναπλήρωσης 0,075% για κάθε μία ποσοστιαία μονάδα (1%) επιπλέον εισφοράς, επί των συντάξιμων αποδοχών που προκύπτουν βάσει του άρθρου 28 του ν.4387/2016 για το χρονικό διάστημα που διαρκεί η απασχόληση του συνταξιούχου, ενώ ο συνταξιούχος θα λάβει τελικά το 60% του ποσού που προκύπτει σύμφωνα με τα ανωτέρω. Σημειώνουμε ότι ο ανωτέρω υπολογισμός της προσαύξησης για τον χρόνο ασφάλισης έχει εφαρμογή και στις περιπτώσεις συνταξιούχων φορέων κύριας ασφάλισης, που έχουν λάβει σύνταξη με βάση το προγενέστερο του ν.4387/2016 νομοθετικό πλαίσιο, αλλά απασχολούνται από , το δε ποσό που προκύπτει, σύμφωνα με τα ανωτέρω, θα προσαυξήσει την καταβαλλόμενη σύνταξη. Δ. Δήλωση ανάληψης απασχόλησης Οι συνταξιούχοι που αναλαμβάνουν εργασία ή αυτοαπασχόληση οφείλουν να γνωρίσουν στον ΕΦΚΑ και στο ΕΤΕΑΕΠ την ανάληψη της δραστηριότητας και τη διάρκεια της (προκειμένου περί μειωμένης κατά μήνα απασχόλησης), ενώ η σχετική δήλωση υποβάλλεται υποχρεωτικά με την ανάληψη της δραστηριότητας. Σε περίπτωση που δεν υποβληθεί η σχετική δήλωση και συνεπώς οι φορείς δεν προβούν σε περικοπή ή αναστολή της σύνταξης, γίνεται καταλογισμός σε βάρος του συνταξιούχου του ποσού που έπρεπε να παρακρατηθεί σύμφωνα με τα ανωτέρω, ενώ το καταλογισθέν ποσό επιβαρύνεται με ετήσιο επιτόκιο 4,56%. Το οφειλόμενο ποσό μπορεί να παρακρατείται από τις καταβαλλόμενες κύριες και επικουρικές συντάξεις σε περίπτωση που προκύπτει περικοπή των συντάξεων, και από τις μελλοντικές συντάξεις, και μέχρι το 1/4 του ποσού της μηνιαίας κύριας και επικουρικής σύνταξης έως την εξόφληση της οφειλής. Ε. Πρόσωπα που εξαιρούνται από τη ρύθμιση - Διατήρηση προγενέστερου νομοθετικού πλαισίου Από το πεδίο εφαρμογής της ρύθμισης εξαιρούνται ρητά, σύμφωνα με τις παρ. 6 και 7, οι μέχρι συνταξιούχοι λόγω γήρατος που έχουν αναλάβει εργασία ή αυτοαπασχόληση μέχρι την ημερομηνία αυτή και συνεχίζουν την απασχόλησή τους. /// 301

302 Για τα ανωτέρω πρόσωπα εξακολουθεί να εφαρμόζεται το προγενέστερο του ν.4387/2016 νομοθετικό πλαίσιο για την απασχόληση συνταξιούχων, όπως ισχύει κατά περίπτωση, με βάση τον φορέα συνταξιοδότησης και την παρασχεθείσα εργασία στο δημόσιο ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα ή τον ιδιωτικό τομέα ή την αυτοαπασχόληση πριν και μετά τη συνταξιοδότηση. (άρθρο 63 ν.2676/1999, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.3863/2010, άρθρο 10 του ν.3865/2010, όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 5γ του άρθρου 4 του ν.4151/2013, άρθρο 8 παρ. 14 του ν.2592/1998, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο πρώτο, παράγραφος Β, υποπαράγραφος Β, περίπτωση 1β του ν.4093/2012 και επεκτάθηκε στους φορείς κύριας ασφάλισης με το άρθρο 4 παρ. 2α του ν.4151/2013, οι καταστατικές διατάξεις των φορέων κύριας ασφάλισης αυτοαπασχολουμένων που προβλέπουν αναστολή σύνταξης σε περίπτωση συνταξιούχων τους που αναλαμβάνουν εκ νέου εργασία ή αυτοαπασχόληση υπαγόμενοι στην ασφάλιση των εν λόγω φορέων, καθώς και οι καταστατικές διατάξεις των ενταχθέντων στο ΕΤΕΑΕΠ φορέων επικουρικής ασφάλισης που προβλέπουν αναστολή της επικουρικής σύνταξης κατ' εφαρμογή της παρ. 4 του άρθρου 42 του ν.3996/2011). Εξαιρούνται, επίσης, από την περικοπή ή την πλήρη αναστολή της σύνταξης, οι συνταξιούχοι της Τράπεζας της Ελλάδας οι οποίοι, ανεξάρτητα από το χρονικό σημείο ανάληψης εργασίας μετά την συνταξιοδότηση, καταλαμβάνονται από τις προϊσχύουσες του άρθρου 20 του ν.4387/2016 ρυθμίσεις για την απασχόληση συνταξιούχων. Εξυπακούεται ότι σε περίπτωση ανάληψης εργασίας ή αυτοαπασχόλησης υπακτέας στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ και του ΕΤΕΑΕΠ καταβάλλονται οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις του ν.4387/2016 εισφορές. Για τους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας, τους συνταξιοδοτούμενους με βάση τις διατάξεις του ν. 612/1977, καθώς και με διατάξεις που παραπέμπουν σ' αυτόν και σε όσους λαμβάνουν μόνο το επίδομα παρατετραπληγίας εφαρμόζεται το προϊσχύον του άρθρου 20 του ν.4387/2016 νομοθετικό πλαίσιο. Τέλος, υπενθυμίζουμε ότι όσον αφορά στην εφαρμογή του άρθρου 20 του ν.4387/2016 σε συνταξιούχους του πρώην ΟΓΑ από και μετά, που συνεχίζουν να ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα για την οποία υφίσταται υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ βάσει των σχετικών διατάξεων υπαγωγής στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ, οι ρυθμίσεις του άρθρου 20 του ν. 4387/2016 έχουν εφαρμογή σε όσους συνταξιοδοτούνται από σύμφωνα με την α.π. Φ /18282/566/ εγκύκλιο ( ΑΔΑ: Ω6ΣΛ465Θ1Ω-Κ5Π.) Για τους συνταξιούχους των λοιπών - πλην του πρώην ΟΓΑ- φορέων κύριας ασφάλισης ή του δημοσίου μέχρι καθώς και για εκείνους στους οποίους η έναρξη καταβολής σύνταξης ανατρέχει μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία, οι οποίοι έχουν εισόδημα από άσκηση αγροτικής δραστηριότητας, δεν ήταν υπόχρεοι καταβολής ασφαλιστικών εισφορών στον πρώην ΟΓΑ μέχρι και εξακολουθούν να μην είναι υπόχρεοι καταβολής ασφαλιστικών εισφορών στον ΕΦΚΑ από , δεν έχει εφαρμογή το άρθρο 20 του ν.4387/2016 σύμφωνα με τις οδηγίες της εγκυκλίου α.π. Φ.10043/οικ. /27751/824/ (ΑΔΑ: 70ΞΖ465Θ1Ω-7Ι3). Στις κοινοποιούμενες ρυθμίσεις του άρθρου 20 εμπίπτουν οι συνταξιούχοι λοιπών φορέων κύριας ασφάλισης ή του Δημοσίου (μετά την ) που έχουν εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα και υπό την προϋπόθεση ότι αυτό ξεπερνά το ελάχιστο ασφαλιστέο εισόδημα του άρθρου 40 του ν. 4387/2016 σε ετήσια βάση, ήτοι 410,26 Χ12= 4.923,12 ευρώ. Σε περίπτωση που το εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα δεν ξεπερνά το ανωτέρω όριο δεν δύναται να θεωρηθεί ως επανένταξη στην αγορά εργασίας του συνταξιούχου, αλλά μόνο ως διατήρηση της αγροτικής περιουσίας. Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ Α. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ 302 ///

303 Φωκίωνος Νέγρη Αθήνα Τ: F: E: solae@solae.gr