ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ

Transcript

1 ΗΣΙΟΔΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΘΕΣΠΙΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ - ΤΜΗΜΑ: Β2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:

2 ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΟΥ ΕΚΠΟΝΗΣΑΝ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ 1. Μπυλύκμπασι Ίγκλι 2. Πανούση Σωτηρία Ειρήνη 3. Πανούσης Αγγελής 4. Πανούσης Κωνσταντίνος 5. Πανούσης Παναγιώτης 6. Πελώνη Χρυσούλα 7. Πετρούλια Παναγιώτα 8. Σιάκουλη Παναγιώτα Αθανασία 9. Φουντά Ευαγγελία 10. Χολιασμένου Ελπινίκη 11. Χρήστου Χαράλαμπος 12. Χριστοδούλου Αικατερίνη Υπεύθυνη καθηγήτρια: Σπανού Κατερίνα 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ.4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ.4 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 5 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ.5 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ.12 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΩΝ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΩΝ 19 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ.20 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ..23 ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ. 26 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. 27 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ.27 3

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το θέμα της ερευνητικής μας εργασίας είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής. Επιλέξαμε αυτό το θέμα καθώς ο σύγχρονος τρόπος ζωής συνδέεται άμεσα με τον εκσυγχρονισμό και την αυτοματοποίηση του επικρατεί στις μέρες μας. Η τεχνολογία είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας, όχι όμως πάντοτε χωρίς επιπτώσεις στην υγεία και την πνευματική μας ισορροπία. Συνεπώς, η απόκτηση βασικών γνώσεων σχετικά με τις θετικές και αρνητικές συνέπειες του σύχρονου τρόπου ζωής θεωρείται απαραίτητη για τη διατήρηση της καλής υγείας σωματικής και ψυχικής. Το ζητούμενο αυτό ερευνήσαμε οι μαθητές της Β Λυκείου του Ησιοδείου Γενικού Λυκείου Θεσπιών, του τμήματος Β2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Βασικό ερώτημα είναι: κατά πόσο η τεχνολογία έχει διευκολύνει τη ζωή μας; Σκοπός του θέματος είναι να συνειδητοποιήσουμε τις αλλαγές που έχει υποστεί η σύγχρονη κοινωνία και κυρίως ο τρόπος ζωής μας. Επιμέρους στόχοι είναι να εντοπίσουμε τα επιμέρους χαρακτηριστικά του σύγχρονου τρόπου ζωής. να αναγνωρίσουμε τις σύγχρονες μορφές επικοινωνίας και τα οφέλη της στη ζωή του ανθρώπου. να συγκρίνουμε τα πλεονεκτήματα της σύγχρονης επικοινωνίας με τις επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου. να διαπιστώσουμε κατά πόσο έχει αλλάξει η διασκέδαση του σύγχρονου ανθρώπου. να διαμορφώσουμε στάσεις και συμπεριφορές που θα μας βοηθήσουν στην καθημερινή ζωή. Το συγκεκριμένο θέμα παρουσιάζει ενδιαφέρον και χρήζει έρευνας καθώς αφορά όλους εμάς που χρησιμοποιούμε καθημερινά τα 4

5 τεχνολογικά επιτεύγματα και θέλουμε να ανακαλύψουμε αν ωφελούμαστε πραγματικά ή βλάπτουμε την υγεία μας. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Αμέσως μετά την επιλογή του θέματος, χωριστήκαμε σε τρεις υποομάδες. Η πρώτη, ανέλαβε να ερευνήσει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που έχει στην καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου η χρήση του διαδικτύου. Η δεύτερη ομάδα, ερεύνησε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της χρήσης του κινητού τηλεφώνου και η τρίτη, την επίδραση, θετική και αρνητική, που ασκούν στη ζωή μας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Καλλιεργήσαμε το αίσθημα της προσωπικής ευθύνης και το ομαδικό πνεύμα μέσω της ομαδικής συνεργασίας. Αντλήσαμε υλικό από το διαδίκτυο και αναπτύξαμε παράλληλα τις δεξιότητές μας μέσω της χρήσης των ΤΠΕ. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Πλέον στο internet μπορούμε να βρούμε οποιαδήποτε πληροφορία (δεν παύει όμως η ουσιαστική να βρίσκεται στις πραγματικές βιβλιοθήκες) μιας και τα πάντα τείνουν προς την ψηφιακή εποχή όπως εφημερίδες, άλλα μέσα ενημέρωσης και πολλά άλλα. Όμως επειδή υπάρχει ένας τεράστιος όγκος από δεδομένα στο internet και για την διευκόλυνση μας δημιουργήθηκαν οι μηχανές αναζήτησης όπως μια από τις πιο γνωστές που έχει επικρατήσει σήμερα ή google. Έκτος από την πρόσβαση στην πληροφορία είναι εφικτή και το να ανεβάσει κάποιος χρήστης στο internet πληροφορία όπως μέσω ιστοσελίδων, ιστολογιών (blogs), φόρουμς. Και το κυριότερο μέσω οποιουδήποτε πλοηγητή μπορούμε να διαβάσουμε πληροφοριά σε οποιαδήποτε γλώσσα. 5

6 Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ( ) είναι ίσως ένα από σημαντικότερα πλεονεκτήματα του διαδικτύου που φάνηκε από την αρχή. Πλέον η επικοινωνία των ανθρώπων ανά σημείο του κόσμου ήταν εφικτή σχεδόν σε πραγματικό χρόνο. Μέσω του οι άνθρωποι μπορούσαν να ανταλλάσσουν μηνύματα, εικόνες και άλλα ψηφιακά αρχεία. Εκεί που ένα γράμμα έκανε κάποιες μέρες να φτάσει μεσώ του συμβατικού ταχυδρομείου τώρα μεσώ του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου φτάνει σε δευτερόλεπτα. Η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είναι επίσης σημαντική και για την εύρεση εργασίας (αποστολή βιογραφικού), επικοινωνία με δημόσιες υπηρεσίες και άλλα. Η δημιουργία ενός προσωπικού λογαριασμού είναι δωρεάν και υπάρχουν αρκετοί εναλλακτικοί πάροχοι όπως το yahoo, gmail, hotmail και άλλα. Επίσης σχεδόν όλοι οι πάροχοι διαθέτουν webmail (ή web-based mail) και έτσι ο χρήστης μπορεί από οποιαδήποτε συσκευή που διαθέτει internet και έναν πλοηγητή διαδικτύου (web browser) να μπει στο λογαριασμό του. Skype Για την εύκολη επικοινωνία εκτός από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μετέπειτα εμφανίστηκε και το Skype (VoiP εφαρμογή). Αρχικά, ήταν για επικοινωνία από Η/Υ σε Η/Υ. Πλέον προσφέρει κλήσεις σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, σε οποιοδήποτε δίκτυο τηλεφωνίας, σταθερής και κινητής, με χαμηλές χρεώσεις, Instant Messenger, δυνατότητα αποστολής SMS, αποστολής αρχείων και δυνατότητα συνδιάσκεψης. Αυτό που απαιτείται είναι η εγκατάσταση του λογισμικού και στους υπολογιστές από όπου οι χρήστες θα έρθουν σε επικοινωνία. Σαφώς το Skype δεν είναι η μοναδική VoΙP εφαρμογή μίας και οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι στη χώρα μας έχουν ήδη αρχίσει να προσφέρουν αντίστοιχες υπηρεσίες. Μερικά από τα πλεονεκτήματα της VoIP τηλεφωνίας είναι: Μέσω Internet να μπορείς να επικοινωνείς με οποιονδήποτε με πάρα πού φθηνές χρεώσεις. Το πρωτόκολλο VoIP συνδυάζεται με άλλες υπηρεσίες όπως την αποστολή και λήψη fax, βιντεοκλήσεις και πολλές άλλες. Δεν πληρώνεις το παραδοσιακό πάγιο για τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους. Δηλαδή απολαμβάνεις αρκετές 6

7 υπηρεσίες χωρίς επιπλέον χρεώσεις. ΚΕΠ Με το έργο ΑΡΙΑΔΝΗ οι πολίτες θα μπορούν να πραγματοποιούν διάφορες Δημόσιες συναλλαγές. Oι πολίτες μπορούν να λαμβάνουν επικυρωμένη λίστα δικαιολογητικών ανά κατηγορία αιτήματος, για την έκδοση των αδειών / πιστοποιητικών για τη χορήγηση των επιδομάτων που δικαιούνται. Μέσω οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν ψηφιοποιημένα έντυπα, απαραίτητα για την διεκπεραίωση ενός αιτήματός τους (π.χ. αίτηση για την έκδοση άδειας οδήγησης αυτοκινήτου, αίτηση για χορήγηση ληξιαρχικής πράξης γάμου). Με την ηλεκτρονική κατάθεση αιτήσεων από τους πολίτες για τα διάφορα θέματα που τους απασχολούν λαμβάνουν το έντυπο της αίτησης από το Διαδίκτυο και έχουν τη δυνατότητα να το αποστείλουν στην αρμόδια υπηρεσία ηλεκτρονικά. Με την ολοκλήρωση ενός αιτήματος του πολίτη από τα ΚΕΠ, χωρίς αυτός να χρειαστεί να επισκεφθεί την αρμόδια ή τις αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες. Το αίτημά του δηλαδή ολοκληρώνεται στο ΚΕΠ το οποίο επισκέπτεται, αφού αυτό επικοινωνεί ηλεκτρονικά με τις αρμόδιες υπηρεσίες και όχι ο πολίτης (π.χ. η έκδοση αντιγράφων φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας) τα οποία ο πολίτης λαμβάνει άμεσα, μετά από αίτηση στο ΚΕΠ της επιλογής του, χωρίς καμία μετακίνησή του στις δημόσιες υπηρεσίες. Εφορία Πλέον όλες οι φορολογικές δηλώσεις πρέπει να υποβάλλονται ηλεκτρονικά. Υπάρχουν αρκετές ευκολίες όπως: 1. Υποβολή φορολογικής δήλωσης και άλλων συναλλαγών εύκολα από το σπίτι. 2. Ειδοποιήσεις πληρωμής ή επιστροφής φόρου. Από την υπηρεσία αυτή μπορούμε να ενημερωθούμε για την πληρωμή ή επιστροφή φόρου εισοδήματος. 7

8 Εκπαίδευση Εύκολη πρόσβαση στη γνώση Το internet μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πηγή μεγάλου όγκου εκπαιδευτικού υλικού και δεδομένων επίσης μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες σε πολλά μέρη του κόσμου σε πολύ γρήγορο χρόνο. Εκπαίδευση εξ αποστάσεως Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση απευθύνεται σε όλους, αλλά ιδιαίτερα σε άτομα που είναι εργαζόμενα ή μεγαλύτερης ηλικίας ακόμα και σε άτομα Α.Μ.Ε.Α. (άτομα με ειδικές ανάγκες), δηλαδή σε ανθρώπους που δεν μπόρεσαν να ακολουθήσουν την παραδοσιακή εκπαίδευση. Όμως, συνήθως η εκπαίδευση εξ αποστάσεως διαρκεί περισσότερο σε σχέση με την παραδοσιακή εκπαίδευση. Επίσης, μπορεί ο εκπαιδευόμενος να συμμετέχει σε επιμορφωτικά σεμινάρια όπου μπορεί να βελτιωθεί σε διάφορους τομείς. Μερικά από τα πλεονεκτήματα της εκπαίδευσης εξ αποστάσεως είναι: 1. Χρήση των νέων τεχνολογιών για την εξασφάλιση συνθηκών αμφίδρομης επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου. 2. Ο εκπαιδευόμενος εκπαιδεύεται να μαθαίνει ενώ βρίσκεται στο σπίτι του ή στη δουλειά του χωρίς τη φυσική παρουσία του εκπαιδευτή του. 3. Χρησιμοποιούνται ευέλικτες διδακτικές τεχνικές προκειμένου να βοηθήσουν κάθε εκπαιδευόμενο να προσαρμόσει την εκπαιδευτική διαδικασία στις ανάγκες του, στο ρυθμό της ζωής του, στο επίπεδο γνώσεών του και στο προσωπικό του στυλ μάθησης. 4. Μια σειρά τεχνολογικών μέσων χρησιμοποιούνται για να φέρουν σε επαφή τον εκπαιδευόμενο με τον εκπαιδευτή του και να αποκτήσει πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό. 8

9 Μαζικά Ανοιχτά Διαδικτυακά Μαθήματα (MOOC) Αν και το κόστος της εκπαίδευσης εξ αποστάσεως είναι πάντα υψηλό, το δωρεάν ψηφιακό πανεπιστήμιο δεν θα αργήσει να έρθει βάση στα λεγόμενα του Τζίμι Γουέιλς, συνιδρυτής της Wikipedia [7]. Η φιλοσοφία του στηρίζεται στα Μαζικά Ανοιχτά Διαδικτυακά Μαθήματα (Massive Online Open Courses, ή MOOC). Ήδη η online πλατφόρμα μαθημάτων Coursera προσφέρει δωρεάν υπηρεσία μαθημάτων πανεπιστημιακού επιπέδου και δωρεάν συγγράμματα χωρίς αντίτιμο από τις 20 Μαΐου. Το διαδικτυακό Coursera έχει 1,9 εκατομμύρια εγγεγραμμένους από 196 χώρες και 35 συνεργαζόμενα πανεπιστήμια απ όλο τον κόσμο. Επίσης το ΜΙΤ το Χάρβαρντ συνένωσαν τις δυνάμεις τους υπό την πλατφόρμα Edx ( Τα MOOC ξεκίνησαν το Νοέμβριο του 2011, όταν ο καθηγητής Σεμπάστιαν Τρουν του πανεπιστημίου Στάνφορντ - και αντιπρόεδρος της Google - «άνοιξε» δοκιμαστικά στο διαδίκτυο το μάθημα «Τεχνητή Νοημοσύνη» και εγγράφηκαν «φοιτητές» από 190 διαφορετικές χώρες. Ηλεκτρονικό Εμπόριο Το Ηλεκτρονικό Εμπόριο (Η.Ε.) ή ευρέως γνωστό ως e-commerce, ecommerce ή ecomm, είναι το εμπόριο παροχής αγαθών και υπηρεσιών που πραγματοποιείται εξ αποστάσεως με ηλεκτρονικά μέσα, βασιζόμενο δηλαδή στην ηλεκτρονική μετάδοση δεδομένων, χωρίς να καθίσταται αναγκαία η φυσική παρουσία των συμβαλλομένων μερών, πωλητή-αγοραστή. Τα ηλεκτρονικά καταστήματα είναι ανοιχτά 24 ώρες το 24ωρο. Με άλλα λόγια οποιαδήποτε στιγμή το επιθυμείτε, μπορείτε να αγοράσετε ότι θέλετε. Επίσης, το κόστος των προϊόντων που πωλούνται μέσω Internet είναι κατά γενικό κανόνα πολύ χαμηλότερο από τις τιμές του εμπορίου, αφού ένα ηλεκτρονικό κατάστημα είναι απαλλαγμένο από μεγάλο 9

10 μέρος του λειτουργικού κόστους ενός πραγματικού καταστήματος και γενικά απαιτεί πολύ λιγότερο υπαλληλικό προσωπικό. Επίσης, γίνεται ενημέρωση (έρευνα αγοράς) σε πραγματικό χρόνο για το εύρος τιμών για ένα συγκεκριμένο προϊόν και μεσώ κατάλληλων ιστοσελίδων όπως το και πολλών άλλων. Η αγορά είναι πραγματικά παγκόσμια, μπορείτε μέσω του υπολογιστή σας να αγοράσετε ακόμα και κάτι το οποίο δεν κυκλοφορεί στην Ελλάδα. Η συναλλαγή είναι γρήγορη και άμεση. Με άλλα λόγια, από τη στιγμή που ολοκληρώνετε την παραγγελία σας, το αργότερο σε 3-4 ημέρες την έχετε λάβει, ακόμα και αν εκείνη τη στιγμή το προϊόν βρισκόταν στην άλλη άκρη του πλανήτη. Κάθε εταιρία που έχει ηλεκτρονική παρουσία μπορεί να διευρύνει τον κύκλο εργασιών της επεκτείνοντας τα γεωγραφικά όρια των συναλλαγών της. Αυτό σημαίνει πως κάθε επιχείρηση που διαθέτει τα προϊόντα της online μπορεί και αποκτά πελάτες σε περιοχές που βρίσκονται μακριά από την έδρα της, ακόμα και στοεξωτερικό. Έτσι αποκτά υποκαταστήματα σε πολλές περιοχές και μάλιστα με ελάχιστο λειτουργικό κόστος. Επίσης, κάθε εταιρία που χρησιμοποιεί και το Internet γίνεται πιο ανταγωνιστική, αφού μπορεί να ενημερώνεται πιο εύκολα για τις τρέχουσες εξελίξεις στο χώρο της. Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές επιτρέπουν την αμφίδρομη σχέση μεταξύ επιχείρησης και καταναλωτή (interaction). Αυτό σημαίνει πως κάθε εταιρία μέσω των ηλεκτρονικών συναλλαγών μπορεί να συλλέξει πολλά στοιχεία για τις συνήθειες, τις ανάγκες και τα γούστα των καταναλωτών και σύμφωνα με αυτά να αναπροσαρμόσει την πολιτική της προς το θετικότερο. Τέλος, γνωρίζοντας τις συγκεκριμένες ανάγκες των πελατών τους, οι εταιρίες μπορούν να προχωρήσουν στη δημιουργία συγκεκριμένων προϊόντων είτε ανταποκρινόμενων σε έναν καταναλωτή, είτε σε μια ομάδα καταναλωτών που χρειάζονται ένα νέο προϊόν το οποίο δεν υπάρχει ακόμα στην αγορά. 10

11 e-banking Το Internet Banking είναι ένα σύστημα που επιτρέπει στον χρήστη του να διενεργήσει διάφορες τραπεζικές συναλλαγές μέσω διαδικτύου χωρίς να απαιτείται η φυσική παρουσία του σε κάποιο τραπεζικό κατάστημα. Έτσι ο χρήστης μπορεί να διεκπεραιώσει διάφορες συναλλαγές όπως: Πληρωμή δόσεων δανείων, πιστωτικών καρτών. Πληρωμή λογαριασμών (ΔΕΗ, ΟΤΕ, κινητή τηλεφωνία κ.α.) Πληρωμή ΦΠΑ. Μεταφορά χρημάτων σε λογαριασμούς της ίδιας ή και άλλης τράπεζας. Παραγγελία για την έκδοση μπλοκ επιταγών. Δυνατότητα αποστολής εμβασμάτων. Είναι προφανές ότι τα πλεονεκτήματα του e-banking είναι αρκετά, όπως: Ευκολία χρήσης και διαθεσιμότητα των υπηρεσιών σε 24ωρη βάση, 7 ημέρες την εβδομάδα, 365 ημέρες το χρόνο. Δυνατότητα πρόσβασης στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες της τράπεζας ανεξάρτητα από την τοποθεσία που βρίσκεται ο χρήστης και γενικά από οποιοδήποτε σημείο υπάρχει πρόσβαση στο Internet, ακόμα και στην περίπτωση που ο χρήστης βρίσκεται εν κινήσει και χρησιμοποιεί το κινητό του τηλέφωνο. Ταχύτητα στη διενέργεια και ολοκλήρωση των συναλλαγών σε σχέση με τους παραδοσιακούς τρόπους αλλά και σε σχέση με τα υπόλοιπα κανάλια διανομής των υπηρεσιών. Υψηλό επίπεδο ασφάλειας συναλλαγών, καλύτερο από οποιοδήποτε επίπεδο παρέχουν σήμερα οι παραδοσιακοί και εναλλακτικοί τρόποι διενέργειας συναλλαγών. Αποδοτικότερη διαχείριση των πάσης φύσεως συναλλαγών του χρήστη (πληροφοριακών, επενδυτικών, δανειακών κλπ). Οι πελάτες των τραπεζών έχουν συνολική εικόνα των λογαριασμών και των συναλλαγών τους μέσω της οθόνης του υπολογιστή τους, καθώς και πρόσβαση σε ιστορικά στοιχεία που αφορούν προηγούμενες κινήσεις και συναλλαγές. Πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών, το οποίο καλύπτει τις ποικίλες ανάγκες των τραπεζικών πελατών, τόσο των ιδιωτών όσο και των ελεύθερων επαγγελματιών και των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους και κλάδου στον οποίο δραστηριοποιούνται. 11

12 Μείωση κόστους συναλλαγών και συνεπώς οικονομικότερη ολοκλήρωση των συναλλακτικών δραστηριοτήτων επιχειρήσεων και ιδιωτών πελατών με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Το Διαδίκτυο αποτελεί παγκοσμίως τη κύρια πηγή άντλησης πληροφοριών κι επικοινωνίας με ανθρώπους που βρίσκονται σε διαφορετικές γωνιές του πλανήτη κι είναι ένα βασικό μέσο ψυχαγωγίας. Η ηλεκτρονική τεχνολογία εφαρμόζεται και σε πολλούς άλλους τομείς της ανθρώπινης ζωής όπως στην ιατρική επιστήμη, στο σχολείο, σ όλες σχεδόν τις μορφές της τέχνης, στην εργασία και στο εμπόριο. Ο κατάλογος είναι πολύ μακρύς και μπορεί να μας γοητεύει με τις τόσες πολλές δυνατότητες και τα αμέτρητα πλεονεκτήματα όλο και περισσότεροι άνθρωποι όμως διατυπώνουν έντονο προβληματισμό για τους κινδύνους που κρύβονται πίσω απ το λαμπερό περίβλημα των ηλεκτρονικών επιτευγμάτων. Οι πληροφορίες κατά πρώτο λόγο, είναι αδύνατο να ελεγχθεί το είδος και η ποιότητά τους. Οτιδήποτε επιθυμεί να μεταδώσει ένας πομπός, μεταδίδεται. Από αγγελίες ερωτικής φύσης μέχρι οδηγίες για τη κατασκευή μιας βόμβας. Υπάρχουν χιλιάδες ιστοσελίδες ακόμα και για το πώς μπορεί κάποιος ν αυτοκτονήσει. Στο διαδίκτυο όλος ο κόσμος είναι ένα κλικ μακριά. Το Ιντερνετ είναι μια λεωφόρος ταχείας κυκλοφορίας. Αποτελεί την επανάσταση στη πληροφόρηση. Πόσες παγίδες όμως μπορεί να κρύβει ιδιαίτερα σε παιδιά και νέους! Σ ένα παγκόσμιο δίκτυο υπολογιστών όπου όλοι έχουν ελεύθερη πρόσβαση, αναζητούν πληροφορίες εύκολα και γρήγορα, επικοινωνούν με όλο τον κόσμο ψυχαγωγούνται, κάνουν ηλεκτρονικές αγορές, σπουδές, έρευνα, αναζητούν γνώση, μέσω υπολογιστή, μέσω κινητού, ανήλικοι κι ενήλικοι, πλούσιοι, φτωχοί, φυσιολογικοί και διεστραμμένοι σερφάρουν στο διαδίκτυο, ο εθισμός είναι εύκολη συνέπεια. Οι αριθμοί εντυπωσιάζουν. Με 4εκατ.χρήστες 12

13 στην Ελλάδα,1.5 εκατ. συνδέσεις σε ελληνικά σπίτια, το 18%των 15χρονων παιδιών στην Αττική παρουσιάζει προβλήματα απ τη κατάχρηση του Διαδικτύου. Κατέβασμα φωτογραφιών, βίντεο, μουσικής, συνομιλία ( οnline chat), online παιχνίδια και ο χρόνος περνά. Κι όλο αυτό είναι σαν σκληρό ναρκωτικό. Σύνδρομο Διαδικτυακού εθισμού.1 στα 6 Ελληνόπουλα έχει προβλήματα απ την υπερβολική χρήση και 1 στα 100 παιδιά είναι εθισμένο κι έχει άμεση ανάγκη απεξάρτησης. Συμπτώματα: Υπερβολικός χρόνος ενασχόλησης, παραμέληση υποχρεώσεων, επιθετική συμπεριφορά. Απομόνωση και μείωση των υπόλοιπων δραστηριοτήτων. Απότομη μείωση της σχολικής επίδοσης, πονοκέφαλοι, ξηρότητα οφθαλμών. Ανησυχητικό φαινόμενο είναι επίσης οι αυτοκτονίες που καθοδηγούνται μέσα απ το Διαδίκτυο και παρόλο που προαναγγέλονται δεν υπάρχει νόμος που να τις σταματάει, αν και έχουμε ακούσει για επιτυχίες στο Τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος που απέτρεψαν τέτοιες απόπειρες. Διαδικτυακός εκφοβισμός Στον Διαδικτυακό εκφοβισμό παρατηρείται η συμμετοχή συνομήλικων και από τις δυο πλευρές ή τουλάχιστον η συμμετοχή ενός ενήλικα υποκινούμενη από κάποιον ανήλικο εναντίον άλλου ανηλίκου. Στην περίπτωση που παρατηρηθεί εμπλοκή ενηλίκου χρησιμοποιούνται οι οροί Διαδικτυακή παρενόχληση (Cyber-Harassement) είτε η Διαδικτυακή παρακολούθηση (Cyber-Stalking). O όρος Διαδικτυακός εκφοβισμός, εν αντιθέσει με την σεξουαλική παρενόχληση, δεν χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις, κατά τις οποίες ένας ενήλικας προσπαθεί να οδηγήσει ανηλίκους σε μη διαδικτυακές συναντήσεις δελεάζοντάς τους. Ωστόσο, συχνά παρατηρείται στον Διαδικτυακό εκφοβισμό η ανάμειξη ενός η περισσότερων ενηλίκων, οι οποίοι ικανοποιούνται μέσα από την διαδικτυακή σεξουαλική παρενόχληση των ανήλικων θυμάτων. Συχνά οι νέοι οδηγούνται στον Διαδικτυακό εκφοβισμό εξαιτίας της 13

14 βίωσης έντονων συναισθημάτων όπως θυμός, απόγνωση είτε πάλι και εκδίκηση, που μπορεί να προέρχεται τόσο από τις προβληματικές σχέσεις που υπάρχουν στο οικογενειακό περιβάλλον όσο και εξαιτίας μιας ευρύτερης κοινωνικής δυσλειτουργικότητας που παρουσιάζει το άτομο. Σε μερικές περιπτώσεις ο Διαδικτυακός εκφοβισμός αποτελεί μορφή ψυχαγωγίας στοχεύοντας στην εκδήλωση ποικίλων αντιδράσεων και στην ικανοποίηση αναγκών που σχετίζονται με την επιβολή εξουσίας και ελέγχου. Σπανιότερα, η αποστολή μηνυμάτων σε λάθος παραλήπτες μπορεί να αποτελέσει αιτία του φαινομένου. Εθισμός στο internet Ο εθισμός στο internet είναι μια σχετικά νέα μορφή εξάρτησης, η οποία παρουσιάζεται καθημερινά κυρίως στους εφήβους. Εμφανίζεται σε μονογονεϊκές ή δυσλειτουργικές οικογένειες, σε παιδιά με καταθλιπτικό συναίσθημα ή υπερκινητικότητα. Αποδεικνύεται κυρίως «ανδρικό σπορ», αφού τα αγόρια ασχολούνται περισσότερο με τις νέες τεχνολογίες. Οι έφηβοι έχουν την τάση να επικοινωνούν μέσω των χώρων κοινωνικής δικτύωσης και να επισκέπτονται συχνά σελίδες ψυχαγωγίας. Δυστυχώς αυτός ο εθισμός έχει πολλές καταστροφικές συνέπειες. Στις μέρες μας ερευνήσαμε τις στάσεις των συμμαθητών μας σε ότι αφορά τη χρήση του διαδικτύου. Καθημερινά πολλά παιδιά εθίζονται στο internet και έχουν την τάση να ταυτίζουν τον εικονικό κόσμο με τον πραγματικό. ƒ Πρώτα απ όλα ο χρήστης θεωρεί τον υπολογιστή ή το διαδίκτυο το σημαντικότερο κεφάλαιο της καθημερινότητας του. Όσοι περνούν πολλές ώρες μπροστά από την οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή παίζοντας παιχνίδια αλλάζει η διάθεση του ατόμου. Το άτομο χρειάζεται όλο και περισσότερες ώρες χρήσης του υπολογιστή ώστε να νιώθει ευχαρίστηση. Είναι η πολύωρη ενασχόληση των εφήβων με διαδραστικές ιντερνετικές λειτουργίες, όπως τα γνωστά chat rooms. Η συνεχής «εικονική» συνομιλία όμως μπορεί να αποκόψει την επικοινωνία με τον πραγματικό κόσμο, ενώ το παιδί αισθάνεται ότι έχει πρόβλημα, 14

15 δεν μπορεί να κάνει κάτι για να περιορίσει τη χρήση του υπολογιστή. Όλα αυτά έχουν, όπως είναι επόμενο, σοβαρές επιπτώσεις σε διάφορους τομείς της λειτουργικότητας του. Μειώνεται ο χρόνος που περνάει ο έφηβος με την οικογένειά του, περιορίζονται τα χόμπι και οι κοινωνικές συναναστροφές του, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης παχυσαρκίας, μυοσκελετικών προβλημάτων και οφθαλμικών παθήσεων λόγω των πολλών ωρών-ακινησίας- μπροστά στην οθόνη. Ηλεκτρονικό έγκλημα Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η εκτεταμένη χρήση του διαδικτύου έχει οδηγήσει σε αύξηση του ηλεκτρονικού εγκλήματος. Το ηλεκτρονικό έγκλημα περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα αξιόποινων πράξεων, μεταξύ των οποίων η διάδοση ιών, η χρήση πλαστού λογισμικού, η παράνομη πρόσβαση και υποκλοπή πληροφοριών αλλά και η (συκοφαντική) δυσφήμιση μέσω διαδικτυακών ιστοτόπων, η ηλεκτρονική απάτη και η πορνογραφία. Η ραγδαία αύξηση του ηλεκτρονικού εγκλήματος καθώς και ο διεθνής χαρακτήρας των εν λόγω δραστηριοτήτων, συχνά σημαίνει την εμπλοκή αστυνομικών υπηρεσιών του εξωτερικού αλλά και ανάκυψη ζητημάτων διεθνούς δικαιοδοσίας. Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, η ανάπτυξη της πληροφορικής και η ευρύτατη χρήση του Διαδικτύου έχουν επιφέρει επαναστατικές αλλαγές στο σύνολο των καθημερινών δραστηριοτήτων, στην παραγωγική διαδικασία, στις συναλλαγές, στην εκπαίδευση, στη διασκέδαση, ακόμα και στον τρόπο σκέψεως του σύγχρονου ανθρώπου. Μαζί με αυτές τις αλλαγές, οι οποίες κατά κανόνα βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής μας, υπεισέρχονται και οι παράμετροι που ευνοούν την ανάπτυξη νέων μορφών εγκληματικότητας. Οι νέες αυτές μορφές εγκληματικότητας θεσμοθετούνται με τον όρο «Ηλεκτρονικό Έγκλημα». Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που διεξήγαγε η McConnell International σε 52 χώρες, με τίτλο «Cyber Crime... and Punishment?» κατατάσσει τα αδικήματα που διαπράττονται στον Κυβερνοχώρο στις 15

16 παρακάτω κατηγορίες: 1. Απάτες μέσω Διαδικτύου 2. Παιδική πορνογραφία 3. Cracking και hacking 4. Διακίνηση-πειρατεία λογισμικού 5. Πιστωτικές κάρτες 6. Διακίνηση ναρκωτικών 7. Έγκλημα στα chat rooms Παιδική πορνογραφία Οι ιστοσελίδες αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο, όπως και o αριθμός των διεφθαρμένων χρηστών που υπολογίζεται ότι σήμερα ξεπερνούν τις Η συγκεκριμένη μορφή εγκληματικότητας έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις ενώ, εκτός από την ικανοποίηση του αρρωστημένου πάθους των δραστών, φαίνεται να αποδίδει οικονομικά οφέλη. Η συγκεκριμένη μορφή εγκληματικότητας συνεχώς φουντώνει, παρουσιάζονται συνεχώς νέες υποθέσεις, ιστοσελίδες ξεφυτρώνουν από παντού και από το 2001 παρουσιάζουν αύξηση 150% ετησίως σύμφωνα με αξιωματικούς της δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος. Η συγκεκριμένη υπηρεσία στο παρελθόν ασχολούνταν με δύο έως τρεις υποθέσεις το χρόνο, ενώ τα τελευταία χρόνια με δεκάδες. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, στην Ελλάδα δεν υπάρχει παραγωγή υλικού παιδικής πορνογραφίας, ωστόσο υπολογίζονται στους οι χρήστες από την Ελλάδα που παρακολουθούν υλικό παιδικής πορνογραφίας και σε πολλές περιπτώσεις καταβάλλουν μεγάλα χρηματικά ποσά. Κίνδυνος προσβολής από ιούς Πολλοί προσωπικοί υπολογιστές συνδέονται πλέον με το Διαδίκτυο και σε τοπικά δίκτυα και διευκολύνουν έτσι τη διάδοση του κακόβουλου κώδικα. Ένας ιός υπολογιστών είναι ένα κακόβουλο πρόγραμμα υπολογιστή, το οποίο μπορεί να αντιγραφεί χωρίς παρέμβαση του χρήστη και να "μολύνει" τον υπολογιστή χωρίς τη γνώση ή την άδεια του χρήστη του. Γνωστοί τύποι ιών όπως τα "σκουλήκια" (worms) και ο δούρειος ίππος (trojan horses) μπορούν να δημιουργήσουν ανεπανόρθωτα προβλήματα στον υπολογιστή ενός χρήστη. Ένα 16

17 "σκουλήκι" μπορεί να διαδοθεί σε άλλους υπολογιστές χωρίς να πρέπει να μεταφερθεί ως τμήμα ενός υπολογιστή-οικοδεσπότη (host), ενώ ένας δούρειος ίππος είναι ένα αβλαβές πρόγραμμα μέχρι να εκτελεσθεί ή μέχρι να ικανοποιηθεί κάποια συνθήκη, την οποία έχει προκαθορίσει ο δημιουργός του. Ένα μεγάλο ποσοστό των ιών δεν έχει σκοπό την καταστροφή των δεδομένων του χρήστη ή την παρενόχλησή του, αλλά την κλοπή προσωπικών του δεδομένων ή την εισαγωγή του υπολογιστή-στόχου σε κάποιο παράνομο δίκτυο (botnet) χωρίς τη συγκατάθεση του χρήστη. Προσηλυτισμός Ο προσηλυτισμός δυστυχώς αποκτάει τεράστιες διαστάσεις τόσο ως άμεσο κοινωνικό φαινόμενο όσο και ως έμμεσο μεσώ του διαδικτυου. Κύρια αιτία είναι ο αριθμός των μυημένων ή των πιστών κατά κάποιο τρόπο, όσο περισσότεροι τόσο το καλύτερο για τη θρησκεία ή την αίρεση. Πολλές φορές μάλιστα υπάρχουν και οικονομικά συμφέροντα και τότε οι πιστοί/μυημένοι γίνονται θύματα οικονομική απατής και φερέφωνα. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές αυξάνουν την ισχύ της εξουσίας. Της δίνουν δύναμη να συγκεντρώνει, να αποθηκεύει και να διασταυρώνει πληροφορίες που αφορούν την ζωή, τα πολιτικά φρονήματα και τις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων. Στα χέρια ενός αυταρχικού καθεστώτος τα ηλεκτρονικά μέσα μπορούν να γίνουν όργανο στυγνής εκμετάλλευσης και χειραγώγησης των ανθρώπων. Φαίνεται πως με την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής τεχνολογίας απελευθερώσαμε δυνάμεις που δεν είμαστε. 17

18 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΩΝ Σε ότι αφόρα την θετική της πλευρά η κινητή τηλεφωνία συμβάλει στην αμεσότητα της επικοινωνίας. Δηλαδή, δίνει την δυνατότητα σε άτομα που ζουν σε διαφορετικές πόλεις αλλά και χώρες να επικοινωνούν με πολύ μικρό κόστος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καταργούνται οι γεωγραφικές αποστάσεις και να ευνοούνται οι κοινωνικές σχέσεις. Μια ακόμη αίτια που αποδεικνύει ότι η κινητή τηλεφωνία έχει και θετικά αποτελέσματα είναι το γεγονός ότι χρήστης ειδοποιείται σε επείγουσες ανάγκες και έκτακτες περιστάσεις (σε κάποιο αυτοκινητιστικό ατύχημα το τηλέφωνο είναι που θα σας σώσει, ακόμη και όταν έχετε χαθεί κάπου, μέσω του κινητού θα λάβετε τις οδηγίες κατεύθυνσης). Έτσι δίνεται η δυνατότητα στους χρήστες να ενημερώνουν τους γνωστούς τους για κάποια επείγουσα ανάγκη ή προβλήματα και τελικά να αποφεύγονται οι χειρότερες καταστάσεις. Πρέπει να αναφέρουμε ακόμη και την άμεση ενημέρωση και ψυχαγωγία που προσφέρουν τα κινητά τηλεφωνά. Για παράδειγμα οι χρήστες μπορούν να ενημερωθούν για το χρηματιστήριο, για τον καιρό και για ειδήσεις χωρίς να χρειάζεται να ξοδέψουν χρόνο και χρήμα για να αγοράσουν εφημερίδες και να δουν τις ανάλογες εκπομπές την ώρα που προβάλλονται στην τηλεόραση. Μπορούμε να προσθέσουμε ακόμη και το γεγονός ότι οδηγούν κατά κάποιο τρόπο στην άρση της γραφειοκρατίας. Επομένως οι πολίτες μπορούν να πραγματοποιούν τις υποθέσεις τους γρήγορα και εύκολα, αλλά και να διευρύνουν τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες, έχοντας οι ίδιοι μεγάλο όφελος. Θα μου ήταν αδύνατο να παραλείψω και ότι τα κινητά διευκολύνουν την εξυπηρέτηση των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Για παράδειγμα οι κωφοί μπορούν να επικοινωνούν μέσω των γραπτών μηνυμάτων. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η κοινωνικοποίηση των ατόμων με προβλήματα. Επιπρόσθετα, όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε το τηλέφωνο τόσο περισσότερο βελτιώνουμε τις ικανότητες επικοινωνίας μας. Οι γονείς 18

19 είναι λιγότερο ανήσυχοι για τα παιδιά τους όταν βρίσκονται σε συνεχή επαφή μαζί τους μέσω του τηλεφώνου. Εάν είστε συνειδητοποιημένοι στο διαδίκτυο, μπορείτε να έχετε internet όλη την ώρα οπουδήποτε και αν βρίσκεστε. Επίσης, τα κομψά και trendy κινητά, καθώς είναι μέρος της μόδας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να τραβήξετε την προσοχή. Ακόμη, από την οικονομική και βιομηχανική άποψη, οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας ανθίζουν σε δισεκατομμύρια με τις κεφαλαιαγορές. Αυτό είναι πολύ καλό για μία ομαλή και υγιή οικονομία. Στις μέρες μας τα κινητά τηλέφωνα δεν χρησιμεύουν μόνο για τηλεφωνικές κλήσεις αλλά στέλνουν και μηνύματα, αναπαράγουν βίντεο, τραγούδια, σας δίνουν τη δυνατότητα να παίζετε μέσα από αυτά, λειτουργούν ως σημειωματάριο, ξυπνητήρι, ημερολόγιο κ.α. Έτσι με μία μόνο συσκευή αποκτάτε τόσες πολλές χρήσεις! ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΩΝ Μερικοί άνθρωποι, κυρίως έφηβοι, εθίζονται τόσο πολύ στα κινητά χάρη στα παιχνίδια, μηνύματα, κοινωνικές σελίδες, που ξεχνούν τον πραγματικό σκοπό του τηλεφώνου ξοδεύοντας έτσι το χρόνο τους σε ανούσιες αλληλεπιδράσεις με τη συσκευή τους. Τίποτα δεν μπορεί να εκνευρίσει περισσότερο τους καθηγητές από τον ήχο ενός κινητού που χτυπάει και δεν έχουν άδικο καθώς τα κινητά έχουν γίνει μέσο εξαπάτησης και αντιγραφών κατά την διάρκεια των εξετάσεων και άλλων δοκιμών ικανότητας. Οι πύργοι κινητής τηλεφωνίας έχουν γίνει μία αυξανόμενη ανησυχία για αυτούς που ζουν στις γύρο περιοχές διότι εκπέμπουν ισχυρά ηλεκτρομαγνητικά σήματα τα οποία μπορεί να είναι επικίνδυνα για αυτούς που εκτίθενται σε αυτές τις ακτινοβολίες για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αν και σπάνια, έχουν υπάρξει περιπτώσεις εκρήξεων λόγο της υπερβολικής θέρμανσης της μπαταρίας. 19

20 Η χρήση του κινητού ενώ οδηγείτε μπορεί να προκαλέσει ατυχήματα. Στις μέρες μας οι περισσότεροι κρατούν τα hands-free κολλημένα στα αυτιά τους όλη μέρα για να ακούνε τα αγαπημένα τους τραγούδια. Όμως η πολύ δυνατή και συνεχόμενη μουσική μέσα στο αυτί για πολύ ώρα μπορεί να αποδυναμώσει τα τύμπανα και να επηρεάσει την ακοή. Λόγο του περιορισμένου μεγέθους, τα κουμπιά και το πληκτρολόγιο του κινητού δεν έχουν το κατάλληλο μέγεθος για τα ανθρώπινα χέρια. Έτσι η υπερβολική και παρατεταμένη πληκτρολόγηση μπορεί να αποβεί μοιραία για τα δάχτυλα και τις αρθρώσεις των δαχτύλων σας. Έχοντας αναλύσει τα προ και τα κατά των κινητών τηλεφώνων πιστεύουμε πως η εφεύρεση των κινητών ήταν ένα μεγάλο κατόρθωμα για την ανθρωπότητα και εάν χρησιμοποιηθεί σωστά και συνετά, τα περισσότερα μειονεκτήματα θα είναι απλά ασήμαντα. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρέχουν τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης μεταξύ ατόμων μέσω διαδικτυακών υπηρεσιών που επιτρέπουν στους χρήστες τη δημιουργία ατομικών προφίλ, την επικοινωνία με άλλα άτομα μέλη της υπηρεσίας, καθώς και το μοίρασμα κάθε είδους ψηφιακών αρχείων (μουσικής, φωτογραφίας, κειμένου), αλλά και προσωπικών σκέψεων και συναισθημάτων. Υπάρχει ήδη ένας μεγάλος αριθμός μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως είναι ενδεικτικά το Instagram, το Facebook, το Twitter, το Flickr, που συνεχώς αυξάνεται, παρέχοντας παρόμοιες ή πιο πρωτότυπες αντίστοιχες υπηρεσίες και προσελκύοντας ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό χρηστών. Ήδη, άλλωστε, ο βαθμός διάδοσης και εδραίωσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι εξαιρετικά μεγάλος, καθώς η πλειονότητα των χρηστών του διαδικτύου, και ιδίως των ατόμων νεότερης ηλικίας, χρησιμοποιεί ή επισκέπτεται ένα ή περισσότερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε σχεδόν καθημερινή βάση. 20

21 Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το πλήθος δυνατοτήτων που προσφέρουν στους χρήστες έχουν αλλάξει δραστικά την έννοια της επικοινωνίας στη σύγχρονη εποχή, επηρεάζοντας σημαντικά, όχι μόνο τις διαπροσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις, αλλά ακόμη και τις διακρατικές, αφού έχουν ενταχθεί πια στους τρόπους άσκησης της διπλωματίας. Όπως είναι φυσικό η επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μελετάται ήδη εδώ και αρκετά χρόνια, καθώς είναι προφανές πως θα συνεχίσουν να κυριαρχούν στην ανθρώπινη επικοινωνία, ανανεώνοντας κάθε φορά το χαρακτήρα της. Ένα από τα προφανέστερα θετικά στοιχεία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι σαφώς η δυνατότητα επικοινωνίας που προσφέρουν - επικοινωνία που βασίζεται κυρίως στον γραπτό λόγο-, η οποία ξεπερνά πλήρως του τοπικούς περιορισμούς και φέρνει σ επαφή ανθρώπους απ όλα τα μέρη του κόσμου. Σε αντίθεση, μάλιστα, με τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας, οι χρήστες έχουν την ευκαιρία να επικοινωνήσουν με άτομα που δεν γνωρίζουν προσωπικά, αλλά με τα οποία έχουν κοινά ενδιαφέροντα και παρόμοιες ανησυχίες. Η δυνατότητα αυτής της επικοινωνίας, που δεν απαιτεί κατ ανάγκη δια ζώσης γνωριμία, διευρύνει κατά πολύ τον κύκλο γνωστών κάθε ατόμου και του επιτρέπει να εντοπίσει ανθρώπους με τους οποίους έχει πολλά κοινά στοιχεία και ενδιαφέροντα. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να αξιοποιηθούν και σε ό,τι αφορά την επαγγελματική δραστηριότητα του ατόμου, αφού του επιτρέπουν να διαμορφώσει μία ή περισσότερες σελίδες όπου θα προωθεί την επαγγελματική του ιδιότητα, αλλά και θα επικοινωνεί με πιθανούς πελάτες ή συνεργάτες. Αντιστοίχως, βέβαια, μπορεί να επιτευχθεί και η προώθηση μιας επιχείρησης, ενός καταστήματος ή ενός συλλόγου, εφόσον καθίσταται εύκολη τόσο η παροχή πληροφοριών όσο και η άμεση επικοινωνία με τους ενδιαφερόμενους. 21

22 Επίσης, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε σημαντικό φορέα ενημέρωσης, αφού επιτρέπουν αφενός την αναμετάδοση ειδήσεων από επίσημα ειδησεογραφικά πρακτορεία κι αφετέρου επειδή επιτρέπουν στους ίδιους τους χρήστες να καταγράφουν και να μεταδίδουν πληροφορίες για γεγονότα που συμβαίνουν στην πόλη ή την περιοχή τους. Αν ληφθεί, μάλιστα, υπόψη πως πολύ συχνά η ενημέρωση είναι ελεγχόμενη -και σε ορισμένες περιπτώσεις εντελώς καθοδηγούμενη-, τότε η συμβολή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση μιας πραγματικής εικόνας για διάφορες καταστάσεις και γεγονότα. Σαφές παράδειγμα αποτελούν τα κράτη που περιορίζουν τις ελευθερίες των πολιτών τους κι έχουν υπό τον έλεγχό τους τα επίσημα μέσα ενημέρωσης. Ακόμα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν την ανταλλαγή ιδεών και απόψεων ανάμεσα σε πολίτες απ όλες τις χώρες, λειτουργώντας έτσι ως μέσα διάδοσης και προώθησης της σκέψης και του πνευματικού πολιτισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Πλέον οι ιδέες και οι προβληματισμοί ενός μεμονωμένου ατόμου μπορούν να γίνουν κοινό κτήμα μέσα σε λίγες στιγμές, επιταχύνοντας τις αντίστοιχες ζυμώσεις που θα γίνονταν με πολύ πιο αργούς ρυθμούς, αν η διάδοση των ιδεών του επρόκειτο να πραγματοποιηθεί με παραδοσιακά μέσα, όπως είναι η έκδοση ενός βιβλίου ή η δημοσίευση ενός δοκιμίου. Επιπρόσθετα, οι πολίτες έχουν πλέον τη δυνατότητα να παρακολουθούν, να σχολιάζουν και να αξιολογούν πολύ πιο αποτελεσματικά τη δράση της εκάστοτε κυβέρνησης, γεγονός που προσφέρει στη δημοκρατία των ημερών μας μια πιο ουσιαστική διάσταση. Ενδεικτική, ως προς αυτό, είναι η δυνατότητα των πολιτών να οργανώσουν και να συντονίσουν δράσεις πανελλήνιας εμβέλειας 22

23 προκειμένου να διαμαρτυρηθούν ή να εναντιωθούν σε μιαν απόφαση της κυβέρνησης που ζημιώνει το κοινωνικό σύνολο. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρέχουν, επίσης, πολλαπλές δυνατότητες ψυχαγωγίας, εφόσον πλέον είναι εφικτό το μοίρασμα διάφορων εφαρμογών -που ενδέχεται να αποτελούν και προσωπικό δημιούργημα κάποιου χρήστη-, μουσικής, βίντεο, κειμένων, διαδικτυακών παιχνιδιών κ.ά., που επιτρέπουν τη χωρίς οικονομική επιβάρυνση διασκέδαση και ψυχαγωγία των χρηστών. Επιπλέον, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν στους χρήστες να ενισχύουν τις μεταξύ τους σχέσεις, καθώς τους δίνεται η ευκαιρία να συζητούν για τα συναισθήματα και τις εμπειρίες τους, απαλλαγμένοι από τη συστολή και το δισταγμό που δημιουργεί κάποτε η δια ζώσης επικοινωνία. Η εκμυστήρευση που προκύπτει οδηγεί συχνά στην εμβάθυνση των σχέσεων και την αλληλοϋποστήριξη. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ωστόσο, παρά τις ποικίλες δυνατότητες που προσφέρουν και παρά τις σαφείς θετικές επιδράσεις που έχουν επιφέρει στον τομέα της επικοινωνίας, ενέχουν και κάποιες αξιοσημείωτες αρνητικές πτυχές. Συχνά οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αντί να τα χρησιμοποιούν επικουρικά στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, φτάνουν στο σημείο να τις υποκαθιστούν με τη διαδικτυακή επικοινωνία. Περιορίζουν, δηλαδή, δραστικά την άμεση επαφή και τη δια ζώσης συνομιλία και συναναστροφή, και προτιμούν την εικονική μορφή της επικοινωνίας, που επιτυγχάνεται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η επιλογή αυτή, όμως, εντείνει το αίσθημα μοναξιάς, καθώς η διαδικτυακή 23

24 επικοινωνία δεν προσφέρει την αμεσότητα και τα ψυχολογικά οφέλη της πρόσωπο με πρόσωπο συνομιλίας. Ελλείπουν από αυτή όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη επαφή οι χειρονομίες, τα βλέμματα, οι κινήσεις του σώματος, το άγγιγμα κ.λπ. Συνάμα, οι φιλίες και οι γνωριμίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν βασίζονται πάντοτε στην ειλικρίνεια και στην πραγματική προσωπικότητα των ατόμων, αφού οι χρήστες έχουν την τάση να παρουσιάζουν στα προφίλ τους μια διαφορετική και κυρίως ωραιοποιημένη εικόνα του εαυτού και της ζωής τους. Δημιουργούνται, έτσι, σχέσεις επικοινωνίας οι οποίες στηρίζονται σε μια παραποιημένη εντύπωση για το χαρακτήρα και για την αληθινή φύση των επιμέρους ατόμων. Επίσης, η επιλογή των ανθρώπων να δίνουν μεγαλύτερη σημασία στο διαδικτυακό τους προφίλ και στην εικόνα που παρουσιάζουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οδηγεί στην παραμέληση τόσο των πραγματικών σχέσεων που ήδη έχουν όσο και τη μέριμνα για τη δημιουργία νέων γνωριμιών στην πραγματική τους ζωή. Αυτό με τη σειρά του έχει ως αποτέλεσμα να εντείνεται η μοναξιά του ατόμου, το οποίο καταλήγει να κλείνεται όλο και περισσότερο στον εικονικό κόσμο του διαδικτύου. Το άτομο περιορίζεται στις διαδικτυακές του «φιλίες» και διατηρεί μια ψευδαίσθηση κοινωνικότητας, η οποία όμως δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα αφού οι φίλοι αυτοί υπάρχουν και κινούνται σ έναν εικονικό κόσμο, ενώ, μάλιστα, πολλούς από αυτούς δεν τους γνωρίζει πραγματικά, καθώς δεν τους έχει συναντήσει ποτέ. Η αληθινή φιλία που μπορεί να δημιουργηθεί μέσα από τις κοινές εμπειρίες και τα κοινά βιώματα, υποκαθίσταται από μια εικονική φιλία, η οποία βασίζεται σ ένα σαθρό υπόβαθρο απλής ανταλλαγής αρχείων. 24

25 Στις αρνητικές πτυχές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συγκαταλέγεται, παράλληλα, και το γεγονός ότι ο χρήστης βρίσκεται συχνά εκτεθειμένος σε φαινόμενα παρενόχλησης και εκφοβισμού από κακόβουλα άτομα. Η ανωνυμία ή η πλαστοπροσωπία που είναι εφικτές στα μέσα αυτά, επιτρέπουν σε κακοπροαίρετα άτομα κάθε πιθανή κακομεταχείριση άλλων χρηστών, όπως είναι η εξύβριση, η εξαπάτηση ή ακόμη και ο εκβιασμός. Το γεγονός, άλλωστε, ότι το ανέβασμα αρχείων είναι τόσο εύκολο παρασύρει πολλά νέα -κυρίως- άτομα στο να μοιράζονται με αγνώστους επί της ουσίας, ακόμη και πολύ προσωπικά τους δεδομένα. Φωτογραφίες, βίντεο κ.ά., τα οποία μπορούν να τύχουν επικίνδυνης χρήσης και εκμετάλλευσης από κακόβουλα άτομα. Αντιστοίχως, πιθανή είναι και η εκμαίευση ή η υποκλοπή ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, που μπορούν να επιτρέψουν την οικονομική ή άλλη εκμετάλλευση του χρήστη. Ας σημειωθεί, επίσης, πως στο πλαίσιο της επικοινωνίας με άτομα, όχι πάντα αγαθής προαίρεσης, είναι πιθανή η έκθεση των νέων ατόμων σε υλικό επιζήμιο για την ηλικία τους (πορνογραφικό, προπαγανδιστικό, δογματικό, ρατσιστικό, εθνικιστικό), που μπορεί να τους παρασύρει σε λανθασμένες και ανοίκειες επιλογές. Ενώ, πιθανή είναι και η έκθεση των χρηστών σε κακόβουλο λογισμικό, το οποίο είτε ενδεχομένως καταστρέφει τον υπολογιστή είτε χρησιμοποιείται για την υποκλοπή στοιχείων και δεδομένων. 25

26 ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ Κατά τη διάρκεια της εκπόνησης της εργασίας, οι μαθητές συνέταξαν ερωτηματολόγιο για το σύγχρονο τρόπο ζωής και συγκεκριμένα τη συχνότητα χρήσης του διαδικτύου, του κινητού και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και το διένειμαν στους μαθητές του Λυκείου Θεσπιών, για να το συμπληρώσουν. Στη συνέχεια, επεξεργάστηκαν τις απαντήσεις των ερωτηματολογίων και από την έρευνα προέκυψαν τα εξής αποτελέσματα: 1. Το 70% των μαθητών χρησιμοποιεί το κινητό και το διαδίκτυο, το 5% το και το 25% τη διαπροσωπική επικοινωνία. 2. Το 80% χρησιμοποιεί κυρίως το διαδίκτυο για να έχει πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα τραγούδια και μόνο ένα 5% για να διαβάσει τις ειδήσεις και το 15% για να παίξει παιχνίδια. 3. Το 90% των μαθητών θεωρεί την χρήση του διαδικτύου αναγκαία. 4. Το 70% κάνει χρήση του διαδικτύου 3-4 ωρών καθημερινά. 5. Το 60% θεωρεί ότι το διαδίκτυο του δημιουργεί δυσάρεστες συνέπειες όπως έλλειψη ύπνου και το 25% προβλήματα με την οικογένεια και το 15% αποδίδει στο διαδίκτυο τη μείωση της σχολικής τους επίδοσης. 6. Η πλειοψηφία των μαθητών κατά 80% θεωρεί το διαδίκτυο ασφαλές. 7. Το 90% έχει αισθανθεί δυσάρεστα επειδή δεν είχε πρόσβαση στο διαδίκτυο. 8. Το 60% κάνει συχνή χρήση του κινητού τηλεφώνου όταν είναι με τους φίλους τους. 9. Το 80% χρησιμοποιεί κυρίως το facebook από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το 20% το instagram. 10. To 20% των μαθητών έχει παρατηρήσει λίγες αλλαγές στον τρόπο ομιλίας τους μετά την χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. 26

27 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ - ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΗΛΙΚΙΑ: ΦΥΛΟ: 1) Με ποιόν τρόπο επικοινωνείτε συχνότερα; Α) Κινητό Β) Διαδίκτυο Γ) Δ) Διαπροσωπική επικοινωνία 2) Αν χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο, για ποιο λόγο το χρησιμοποιείτε; A) Ειδήσεις Β) Μέσα κοινωνικής δικτύωσης Γ)Παιχνίδια Δ) Ταινίες-τραγούδια 3) Η χρήση του διαδικτύου είναι αναγκαία. Συμφωνείτε; Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ 4)Πόσες ώρες χρησιμοποιείτε καθημερινά το διαδίκτυο; Α) 1-2 Β) 2-3 Γ) 3-4 Δ) περισσότερες 5) Σου δημιουργεί δυσάρεστες συνέπειες το διαδίκτυο; Α)Ναι Β)Όχι Αν ναι ποιες είναι αυτές ; Α)μείωση σχολικής επίδοσης Β)έλλειψη ύπνου Γ)προβλήματα με την οικογένεια ή τους φίλους Δ)παρενόχληση ή προσβολή 6) Θεωρείτε το διαδίκτυο ασφαλές; Α)Ναι Β)Όχι 7)Έχεις αισθανθεί δυσάρεστα επειδή δεν έχεις πρόσβαση στο διαδίκτυο; Α)Ναι Β)Όχι 8)Κάνετε χρήση κινητού τηλεφώνου όταν είστε με τους φίλους σας; Α )Συχνά Β )Σπάνια Γ)Ποτέ 9)Ποια Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης χρησιμοποιείτε; Α)Facebook Β) Instagram Γ)Twitter Δ)Blogs 10)Παρατηρείτε αλλαγές στον τρόπο ομιλίας σας μετά την χρήση Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης; Α)Καθόλου Β)Λίγο Γ)Αρκετά Δ)Πολύ 27