Επιφυλάξεις. Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Νοµικής ΔΠΘ 5 Δεκεµβρίου 2017 Μ. Βάγιας

Transcript

1 Επιφυλάξεις Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Νοµικής ΔΠΘ 5 Δεκεµβρίου 2017 Μ. Βάγιας M.Vagias@hhs.nl

2 Δοµή l Ορισµός των Επιφυλάξεων l Είδη επιφυλάξεων l Επιτρεπτές και Ανεπίτρεπτες Επιφυλάξεις l Επιτρεπτές Επιφυλάξεις l Βασικός Κανόνας: Επιφυλασσόµενο=Συµβαλλόµενο (όλοι οι καλοί χωράνε ) l Εξαιρέσεις l Έννοµη Συνέπεια l Ανεπίτρεπτες Επιφυλάξεις: Δύο σχολές σκέψης l Επιφυλάξεις στις Συµβάσεις Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων

3 Ορισµός Επιφυλάξεων l Αρθ. 2(1)(δ) ΣτΒ 1969: l (δ) Διά του όρου «επιφύλαξις» νοείται η ανεξαρτήτως του χρησιµοποιουµένου όρου µονοµερής δήλωσις του κράτους, κατά την υπογραφήν, επικύρωσιν, αποδοχήν, έγκρισιν ή προσχώρησιν εις συνθήκην, διά της οποίας επιδιώκει ν αποβάλη ή να τροποποιήση τα έννοµα αποτελέσµατα διατάξεων τινών της συνθήκης, κατά την εφαρµογήν των έναντι του κράτους τούτου.

4 Είδη Επιφυλάξεων l Επιτρεπτές/Ανεπίτρεπτες l Εδαφικές l Χρονικές l Υποκειµενικές/Προσωπικές l Κατ ουσία l Αυτόµατες

5 Ιστορικά πλέον l Γνωµοδότηση για τις Επιφυλάξεις στη Σύµβαση κατά της Γενοκτονίας (1952) l Αποµάκρυνση από την πρακτική όλα ή τίποτα : οµόφωνη αποδοχή της επιφύλαξη και το επιφυλασσόµενο γίνεται συµβαλλόµενο κράτος, ή αλλιώς δεν είναι συµβαλλόµενο κράτος l Νέα αρχή: το επιφυλασσόµενο καθίσταται συµβαλλόµενο κατ αρχήν, εκτός αν l η επιφύλαξη είναι ανεπίτρεπτη l κατά την άποψη των συµβαλλόµενων κρατών

6 Η Γνωµοδότηση κωδικοποιήθηκε στα αρθ ΣτΒ l Βασική Αρχή: Ελευθερία Διατύπωσης Επιφυλάξεων l Εξαιρέσεις l Αποκλείονται από τη Σύµβαση εν όλω l Αποκλείονται από τη Σύµβαση εν µέρει l Είναι ασύµβατες µε το σκοπό και αντικείµενο της σύµβασης l Σε αυτές τις περιπτώσεις, η επιφύλαξη είναι ανεπίτρεπτη. l Στις υπόλοιπες, είναι επιτρεπτή.

7 Επιτρεπτές Επιφυλάξεις: Γενικές Αρχές l Το επιφυλασσόµενο γίνεται συµβαλλόµενο, έστω και αν υπάρχουν αντιρρήσεις (Γενική Αρχή) l Ειδικές περιπτώσεις: l Η συνθήκη απαιτεί τη συναίνεση/αποδοχή όλων l Η συνθήκη δεν απαιτεί τη συναίνεση/αποδοχή κανενός l Ολιγοµερής συνθήκη+αντικείµενο και σκοπός=αποδοχή όλων l Καταστατικό Δ.Ο. απαιτεί αποδοχή από αρµόδιο όργανο

8 Οι δυνατότητες αντίδρασης των Συµβαλλόµενων Κρατών και οι έννοµες συνέπειές τους l Κράτος Α διατυπώνει επιφύλαξη. Τότε; Ενέργεια Κράτους Β Έννοµη Συνέπεια Ρητή αποδοχή - Α: συµβαλλόµενο µέρος προς Β - Η διάταξη δεν ισχύει/ισχύει όπως τροποποιηµένη στις µεταξύ τους σχέσεις Σιωπηρή αποδοχή (σιωπή+12 µήνες από κοινοποίηση Ρητή αντίρρηση Αλλά αποδοχή ως µέλος Ρητή αντίρρηση και µη αποδοχή ως µέλος - Τα ίδια - Α: συµβαλλόµενο µέρος προς Β - Η διάταξη δεν ισχύει στις µεταξύ τους σχέσεις - Α: Μη Συµβαλλόµενο µέρος προς Β

9 Ανεπίτρεπτες Επιφυλάξεις l Επιφυλάξεις που δεν επιτρέπονται από τη συνθήκη/ασύµβατες προς σκοπό και αντικείµενο l Δύο απόψεις l Ισχύουν τα ίδια ως προς τις επιτρεπτές. Τα κράτη αποφασίζουν και µπορούν να αποδεχθούν σιωπηρά (έµφαση στη διαδικασία) l Είναι άκυρες. Εποµένως, τα κράτη γίνονται συµβαλλόµενα ως προς όλη τη σύµβαση, ή δεν γίνονται συµβαλλόµενα (έµφαση στην ουσία)

10 Επιφυλάξεις: Πεδίο Εφαρµογής της ΣτΒ l Το καθεστώς των άρθ της ΣτΒ ισχύει καθολικά σε όλες της εν γένει συµβατικές σχέσεις; l Υπόθεση Δικαιοδοσίας Αλιείας (Ισπανία κ. Καναδά), Απόφαση 4/12/1998 l Οι δηλώσεις αποδοχής της αρµοδιότητας του ΔΔ (αρθ. 36 παρ. 2 του Καταστατικού) είναι sui generis. l Οι κανόνες ερµηνείας της ΣτΒ δεν εφαρµόζονται αυτόµατα σε αυτές, παρά µόνο κατ αναλογία και στο βαθµό που συνάδουν µε την ιδιαίτερη φύση των µονοµερών δηλώσεων αποδοχής της αρµοδιότητας του ΔΔ (ICJ Rep. 1998, σελ. 453, παρ. 46)

11 Συµβάσεις Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων l Ένταση ανάµεσα στον ανθρωπιστικό σκοπό των Συµβάσεων και την συµβατική ελευθερία των Κρατών l Επιτροπή Ανθρ. Δικαιωµάτων: Γενικό Σχόλιο ν. 24 l Πλαίσιο: Την εποχή εκείνη (1994), το ΔΣΑΠΔ είχε γίνει κόσκινο l 150 επιφυλάξεις από 46 χώρες l Η.Π.Α. αποδέχθηκαν το 1982 µε l 5 επιφυλάξεις (reseervations) l 5 δηλώσεις αντίληψης/κατανόησης (understandings) l 4 δηλώσεις (declarations)

12 Γενικό Σχόλιο 24: Δικαιοπαραγωγικό l Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων (ΔΣΑΠΔ) νοµοθέτησε, δεν σχολίασε (οι επιφυλάξεις δεν αναφέρονται πουθενά στο Σύµφωνο) l Τρεις Βασικές Αρχές l Η Επιτροπή έχει τη νόµιµη εξουσία να αποφασίσει ποιες επιφυλάξεις στο Σύµφωνο είναι επιτρεπτές l Το κρίσιµο κριτήριο είναι η συµβατότητα των κρατικών επιφυλάξεων µε το σκοπό και αντικείµενο του Συµφώνου l Αν η Επιφύλαξη είναι ανεπίτρεπτη, παραµερίζεται και το επιφυλασσόµενο κράτος καθίσταται συµβαλλόµενο στο σύνολο του Συµφώνου

13 Εφαρµογή της πρακτικής του παραµερισµού l Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικ. Ανθρώπου l Belilos v. Switzerland l Loizidou v. Turkey

14 Μετά την υιοθέτηση του Οδηγού Πρακτικής l Τι συµβαίνει µε τις επιφυλάξεις στις Συµβάσεις Ανθρ. Δικαιωµάτων; l Κατακερµατισµός ή ενότητα του Διεθνούς Δικαίου στο ζήτηµα των επιφυλάξεων; l Διάλογος ή απόφαση περί εγκυρότητας; Μπορεί το ισχύον σύστηµα να συγκεράσει ένα αντικειµενικό κριτήριο µε έναν υποκειµενικό κριτή;