(Parham 1998, Schoemaker & Kalveboer 1994, Teverovsky Bickel & Feldman 2009, Archibald & Alloway 2008) Θεσσαλονίκη

Transcript

1

2 1. Ανάλυση της αξιολογητικής διαδικασίας 2. Ανάλυση της θεραπευτικής διαδικασίας 3. Συμπληρωματική σχέση λογοθεραπείας κι εργοθεραπείας 4. Αποτελέσματα

3 Οργάνωση συμπεριφορών (π.χ. μαθημάτων) Αίσθημα εαυτού (αισθάνονται λιγότερο ικανοί ή αποδεκτοί από τους συνομηλίκους) Κοινωνικές συμπεριφορές (εσωστρεφή, ανασφαλή) Άγχος (αισθάνονται άγχος σε σχέση με το σχολείο, τη γνώμη που έχουν οι άλλοι για τους ίδιους, δυσκολία στη λήψη αποφάσεων) Γλωσσικές δυσκολίες Υστερούν σε ακαδημαϊκές δεξιότητες Συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες/ σπορ Ζητήματα συγκέντρωσης προσοχής (Parham 1998, Schoemaker & Kalveboer 1994, Teverovsky Bickel & Feldman 2009, Archibald & Alloway 2008)

4 1. Μη συστηματικότητα των λαθών στην άρθρωση των ήχων σε επαναλαμβανόμενες παραγωγές συλλαβών και λέξεων 2. Επιμηκύνσεις και η διακοπτόμενη ομιλία (αδικαιολόγητες παύσεις) 3. Ακατάλληλη προσωδία

5 5 6/12 χρονών Μεγάλα Νήπια 2 γονείς, αδερφός 1 έτους Χαριτωμένο κορίτσι Εμφανείς αποκλίσεις στην κοινωνική επικοινωνία Ομιλία

6 Φυσιολογικό αναπτυξιακό ιστορικό «Μπλοκαρίσματα» Αγχωμένοι γονείς (για τον τραυλισμό) Τα μπλοκαρίσματα παρατηρήθηκαν μετά τη γέννηση του αδερφού της Πολύ απαιτητικός πατέρας («μη φυσιολογική»)- η μητέρα αποδέχεται

7 Άλλα θέματα: Επικοινωνία Δεν παίρνει το λόγο εκ περιτροπής Υπερευαίσθητη Δεν ελέγχει τη συμπεριφορά της (υπερβολική) Αγχώνεται αν δεν τα καταφέρνει Δε αντέχει τη ματαίωση (ήττα, λάθος) Δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματά της (απευθύνεται σε ενήλικα) Προτιμά να παίζει με μικρότερα παιδιά

8 Κοινωνικοποίηση Σχολείο έχει 1-2 «φίλες» (πολύ πιο ώριμες από αυτήν, την υποτιμούν) Δεν είναι ιδιαίτερα δεμένη με κανένα παιδί Ρόλος στην ομάδα: ακολουθεί, δεν ηγείται, παρασύρεται «Καρπαζοεισπράκτορας»

9 «τόνωση αυτοπεποίθησης» «επικοινωνία με συνομηλίκους» «βελτίωση ομιλίας»

10 Σταθμισμένα εργαλεία Μη σταθμισμένα εργαλεία Κλινική παρατήρηση

11 Παύσεις (Shriberg, 2017) 1. Έπειτα μια έντονη, απότομη εκροή αέρα κατά το σχηματισμό του φωνήματος (σαν μπλοκαρίσματα) στην έναρξη αλλά και στη μέση της λέξης 2. Σκέτη παύση 3. Ακούσια εκπνέεται αέρας (κάποιες φορές συνοδεύεται από φώνηση κάποιες όχι) 4. Ακούσια κίνηση των χειλιών όταν ετοιμαζόταν να σχηματίσει τον επόμενο ήχο 5. Εισπνοή η οποία συνοδεύεται από ένα περίεργο ήχο (γέλιο) 6. Ακολουθείται από επανάληψη συλλαβής, λέξης ή κι επαναδιατύπωση (για παράδειγμα, SDCS: Shriberg, Fourakis, et al., 2010, Shriberg et al. 2017, Madison Speech Assessment Protocol)

12 Επαναλήψεις συλλαβών, λέξεων ή κι επαναδιατυπώσεις Καθήκον επανάληψης αλληλουχιών συλλαβών/λέξεων /πολυσύλλαβων λέξεων/ψευδολέξεων για να ελεγχθεί η σταθερότητα των παραγωγών Καθήκοντα διαδοχοκίνησης:εναλλαγή των κινήσεων χειλιών/γλώσσας σε διαφορετικές θέσεις άρθρωσης (π.χ. λεκτικά προγράμματα, πατακα) Ανώριμα μοτίβα διαδοχοκίνησης (Velleman, 1994) (για παράδειγμα, SDCS: Shriberg, Fourakis, et al., 2010, Shriberg et al. 2017, Madison Speech Assessment Protocol)

13 Επιμηκύνσεις φωνημάτων Περίεργη προσωδία Αδικαιολόγητη διακύμανση στον τόνο της φωνής (εναλλαγή ψιθυριστή ή τσιριχτή φωνή) Λάθος επιτονισμός σε λέξη και πρόταση, π.χ. μονότονη ομιλία χωρίς επιτονισμό, ένταση στην άρθρωση κάποιων συμφώνων «Εκρήξεις» ομιλίας: εναλλαγή αργού γρήγορου ρυθμού ομιλίας (για παράδειγμα, SDCS: Shriberg, Fourakis, et al., 2010, Shriberg et al. 2017, Madison Speech Assessment Protocol)

14 Ιστορικό (συνοδή συνέντευξη) λαμβάνονται υπόψη το ιατρικό, κοινωνικό, ακαδημαϊκό, οικογενειακό ιστορικό Καταγραφή πληροφοριών, σχηματισμός εικόνας/εντύπωσης για το περιστατικό Άποψη του ίδιου του παιδιού για τις δυσκολίες του (Palin PCI: Kelman &Nicholas 2008) Έλεγχος του κινητικού μηχανισμού ομιλίας (Rosenbek & Wertz 1973, Yoss & Darley 1974) (για παράδειγμα, SDCS: Shriberg, Fourakis, et al., 2010, Shriberg et al. 2017, Madison Speech Assessment Protocol) 16/03/18

15 Γενική εικόνα: Υπερεκτάσιμες αρθρώσεις Λόρδωση της οσφυϊκής μοίρας Προτίμηση θέσης W Δυσκολίες συναισθηματικής ρύθμισης/χαμηλή ανοχή στην ματαίωση Δομημένες κλινικές παρατηρήσεις (Blanche): Δυσκολίες καταγραφής και ρύθμισης στο αιθουσαίο σύστημα Δυσκολίες ιδιοδεκτικής και απτικής καταγραφής και διάκρισης 16/03/18

16 Κλινικές παρατηρήσεις Χαμηλό επίπεδο διέγερσης Μικρή διάρκεια συγκέντρωσης Παρορμητικότητα Δυσκολίες στασικού ελέγχου Δυσκολίες πραξιακού μηχανισμού (ιδεασμού, κινητικού σχεδιασμού, εκτέλεσης) Δυσκολίες αδρού, λεπτού και αμφίπλευρου συντονισμού Δυσκολίες διαδοχοκίνησης Δυσκολίες στο σχήμα σώματος Δυσκολίες οφθαλοκίνησης Χαμηλή αυτοπεποίθηση Προτιμούσε επιτραπέζια παιχνίδια

17 Test of Visual Perceptual Skills

18 1. Δοκιμασία Φωνητικής και Φωνολογικής Αξιολόγησης (Πανελλήνιος Σύλλογος Λογοπεδικών, 1995) 2. Εικόνες Δράσης: Δοκιμασία Πληροφοριακής και Γραμματικής Επάρκειας (Βογινδρούκας, Πρωτόπαππας, Σταυρακάκη 2009) (ελληνική έκδοση του Action Picture Test της C. Renfrew, 1997) 3. Δοκιμασία Εκφραστικού Λεξιλογίου (Βογινδρούκας, Πρωτόπαπας, Σιδερίδης 2009) (ελληνική έκδοση του Word Finding Vocabulary Test της C. Renfrew) 4. Ανίχνευση και αξιολόγηση δοκιμασιών για την αξιολόγηση της λειτουργίας της προσοχής και της συγκέντρωσης στο Δημοτικό σχολείο (Σίμος, Μουζάκης & Σιδερίδης, 2007β) 5. Έγχρωμες Μήτρες του Raven (Raven's Progressive Matrices Test)

19 Εικόνες Δράσης Δοκιμασία Εκφραστικού Λεξιλογίου Μη λεκτική νοημοσύνη RAVEN Προσοχή και συγκέντρωση Πληροφόρηση 50 ο εκ. 95 ο εκ. 95 ο εκ. Ακουστική προσοχή 5 ο εκ Γραμματικότητα 10 ο εκ. Οπτική προσοχή 20 ο

20 Δοκιμασία Γλωσσικής Αντίληψης και Έκφρασης (Βογινδρούκας, 2009) Α 1,2 Παιχνίδι ΣΤ. 4 Κοιν. καταστάσεις ΣΤ. 5 Δόμηση αφηγήματος ΣΤ. 6 Επανάληψη αφηγήματος Επιλέγει μόνη της Δεν με εμπλέκει στο παιχνίδι Είναι άκαμπτη δε δέχεται καμία παρέμβαση Δεν επικοινωνούμε, δε μοιραζόμαστε Αναστατώνεται χωρίς εμφανή λόγο Δυσκολεύεται στις μεταβάσεις Χαώνεται με τα αντικείμενα Όταν μεσολαβούν αντικείμενα, η προσοχή της μετατοπίζεται σε αυτά από μένα Δεν υπάρχει ροή στο σενάριο 2/4 - Ικανοποιητική προσπάθεια

21 Πρωτόκολλο Λογοπεδικής Αξιολόγησης Σχολικής Ηλικίας (Βογινδρούκας, 2014) Επανάληψη πολυσύλλαβων λέξεων Μεταγλωσσικές Δεξιότητες Ταξινόμηση Κατηγοριοποίηση Ομοιότητες Φων. Ενημερότητα (Dewey, Kaplan, Crawfor & Wilson 2002, Hill 2001) Αναδιήγηση αφηγήματος Σ η μ α ν τ ι κ ή Δ υ σ κ ο λ ί α

22 Π.χ. Hill 2001, Visser 2003, Fletcher, Flinn, Elmes & Strugnell 1997, May-Benson 2014, Crary 1984,1993 Ozanne 1995, Velleman& Strand 1994)

23 ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ παιδιών σχολικής ηλικίας (Dewart & Summers 1995) Επικοινωνιακές λειτουργίες Ανταπόκριση στην επικοινωνία Αλ/ση και συζήτηση Επικοινωνιακό πλαίσιο Παροχή πληροφοριών, οδηγιών Αφήγημα Χιούμορ Έκφραση συναισθήματος Κατανόηση Ιδιωματισμών, σαρκασμού Να διαπραγματευτεί Να αστειευτεί Να ζητήσει διευκρινίσεις Δε συμμετέχει σε ομαδική συζήτηση Αλλάζει θέμα Όχι εκ περιτροπής Δε δίνει επαρκείς πληροφορίες Την λήγει απότομα Αλ/ση με συνομηλίκους

24 Λογοθεραπεία : 2 συνεδρίες /εβδομάδα Εργοθεραπεία: 1 συνεδρία/εβδομάδα Διάρκεια συνεδρίας: 45

25 Τομείς παρέμβασης (ASHA) Καταληπτότητα του λόγου Προσωδία Παραγωγή ομιλίας - Άρθρωση Γλώσσα (+ αφηγηματικές & πραγματολογικές δεξιοτήτων) Μεταγλωσσικές δεξιότητες Γραφή/ανάγνωση

26 ΠΟΥ (WHO): Οι παρεμβάσεις οι οποίες στοχεύουν στη γενικότερη ενίσχυση της επικοινωνιακής λειτουργίας, έμμεσα βελτιώνουν τη γενικότερη κοινωνική κι ακαδημαϊκή λειτουργικότητα του παιδιού.

27 Ιδεασμός Δημιουργία ιδεών (τι να κάνω) Ενοποίηση ιδεών για τη δημιουργία σεναρίων Ροή στο σενάριο (σκέψη) Γλώσσα Κοινωνική επικοινωνία Πλαίσιο αναφοράς(εργοθεραπεία): Αισθητηριακή Ολοκλήρωση

28 Κοινωνική επικοινωνία Βλεμματική επαφή Συντονισμός με τον εταίρο της αλ/σης Ευχαρίστηση / ενδιαφέρον Χωρίς βιασύνη Χρησιμοποιούνται παύσεις, αναμονή Δεν κατευθύνει, το παιδί καθοδηγεί τη δραστηριότητα Ανταπόκριση, εμπλοκή στις πρωτοβουλίες του παιδιού Επικέντρωση στην αλληλεπίδραση, όχι στη δραστηριότητα Διατήρηση της ροής της συζήτησης Ο θεραπευτής μπορεί να σχολιάζει/λεκτικοποιεί τις δράσεις του παιδιού Εναλλαγή σειράς Χρήση εκφράσεων προσώπου, γλώσσας σώματος Ο θεραπευτής αναπτύσσει, χτίζει, επεκτείνει όταν παρουσιάζεται η σωστή στιγμή

29 Εκπαίδευση γονέων στο παιχνίδι (βίντεο) Μεταφορά παιχνιδιού στο σπίτι

30 Επανάληψη αλληλουχιών: συλλαβών/λέξεων/πολυσύλλαβων λέξεων/ /ψευδολέξεων/προτάσεις/ποιήματα Καθήκοντα διαδοχοκίνησης όπου ελέγχεται η εναλλαγή των κινήσεων των χειλιών και της γλώσσας σε διαφορετικές θέσεις άρθρωσης (λεκτικά προγράμματα, πατακα) Ενίσχυση του κινητικού μηχανισμού ομιλίας (μη λεκτικά) Σειροθετήσεις

31 Βελτίωση αισθητηριακής επεξεργασίας Βελτίωση εικόνας σώματος Βελτίωση προτύπων στάσης & κίνησης Βελτίωση συγκέντρωσης Μείωση παρόρμησης Βελτίωση οπτικοκινητικού ελέγχου Βελτίωση αδρής & λεπτής κινητικότητας/ συντονισμού Ενίσχυση οπτικής μνήμης και οπτικοχωρικών σχέσεων Ενίσχυση πραξιακού μηχανισμού Οργάνωση συμπεριφοράς Συναισθηματική ρύθμιση

32 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΓΟΝΕΙΣ & ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΜΗ ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

33 1. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΓΟΝΕΙΣ & ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Μαθησιακή επίδοση χωρίς πρόβλημα Περεταίρω συναισθηματική ρύθμιση Κοινωνική αποδοχή ΓΟΝΕΙΣ Επικοινωνία Μαθαίνουν για τη ζωή της Μαθαίνουν τα συναισθήματα της Τη θεωρούν ικανή (κοινωνικά, επίλυση) Σύνθετη σκέψη, τους αντιλαμβάνεται καλύτερα Ξεκίνησε να κατανοεί αστεία τους Πατέρας: «ξεχνώ ότι η Χριστίνα έχει κάποιο πρόβλημα»

34 2. ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Οργανωμένη συμπεριφορά Συμβιβάσιμη Συνεργάσιμη Διάσπαση προσοχής Μεγαλύτερη ανοχή στη ματαίωση σε δύσκολα καθήκοντα Σπάνιες αδικαιολόγητες συναισθηματικές εκρήξεις Ποιοτικότερη επικοινωνία και αλ/ση

35 3. ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Εικόνες Δράσης ΔΕΛ Προσοχή & συγκέντρωση Πληροφόρηση 50 ο εκ. 70 ο εκ. Γραμματικότητα 10 ο εκ. 80 ο εκ. 95 ο εκ. 95 ο εκ. Ακ. προσοχή 5 ο εκ 60 ο εκ Οπτ. προσοχή 20 ο 60 ο εκ

36 4. ΜΗ ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Δοκιμασία Γλωσσικής Αντίληψης και Έκφρασης (Βογινδρούκας, 2009) Α 1,2 Παιχνίδι ΣΤ. 4 Κοιν. καταστάσεις ΣΤ. 5 Δόμηση αφηγήματος ΣΤ.6 Επανάληψη αφηγήματος Η διάρκεια εμπλοκής αυξήθηκε Ενοποιεί της ιδέες της Ροή σεναρίου Ενσωματώνει τις παρεμβάσεις Επικοινωνούμε ποιοτικά Συντονισμένη μαζί μου Δέχεται μεταβάσεις 4/4 Οργανωμένο αφήγημα Πολύ καλή αναδιήγηση

37 4. ΜΗ ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Πρωτόκολλο Λογοπεδικής Αξιολόγησης Σχολικής Ηλικίας (Βογινδρούκας, 2014) Επανάλ. πολυσύλλ. Μεταγλωσσικές Δεξιότητες Αναδιήγηση αφηγήματος Βελτίωση Ταξινόμηση Ικανοποιητική αναδιήγηση Δυσκολία στην αφημένη Κατηγ/ση σκέψη Ομοιότητες Αναδύεται Φ.Ε.

38 Δομημένες κλινικές παρατηρήσεις (Blanche) Ποιοτική βελτίωση Γενική εικόνα Επιλέγει κινητικά παιχνίδια Μεγαλύτερη διάθεση να εμπλακεί με νέο υλικό/ προκλήσεις Μεγαλύτερη ανοχή στην ματαίωση Μεγαλύτερη διάρκεια προσοχής και μεγαλύτερη διάρκεια εμπλοκής στις δραστηριότητες TVPS-R

39 Επαναξιολόγηση, Οπτικοχωρικές Σχέσεις, 17 Επαναξιολόγηση, Οπτική Σταθερότητα Μορφής, 16 Επαναξιολόγηση, Οπτική Διάκριση, 14 Επαναξιολόγηση, Οπτική Μνήμη, 13 Επαναξιολόγηση, Επαναξιολόγηση, Οπτική Επαναξιολόγηση, Οπτική Οπτικό Διαδοχική Μνήμη, Διάκριση 14 Εικόνας -Φόντου, Κλείσιμο, Τυπική απόδοση Αρχική Αξιολόγηση Επαναξιολόγηση (Gardner, 1996)

40