Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΝΥΧΤΕΡΙΔΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Transcript

1 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΝΥΧΤΕΡΙΔΩΝ ΣΤΑ ΦΥΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Γεωργιακάκης Παναγιώτης Βιολόγος Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης

2 Γιατί δεν συμπαθούμε τις νυχτερίδες; Δραστηριοποίηση τη νύχτα Ενεργητική πτήση Κινέζοι, Αζτέκοι, Τσιγγάνοι Ουγγαρίας: Σύμβολα καλής υγείας και τύχης (το κοκαλάκι της νυχτερίδας ) Ευρώπη και νοτιανατολική Ασία: Σύμβολο κακής υγείας και τύχης, υπηρέτες του Σατανά

3 To 1897 ο ιρλανδός Bram Stoker έγραψε το μυθιστόρημα DRACULA του οποίου ο αιμοσταγής ήρωας είχε την ιδιότητα να μεταμορφώνεται σε νυχτερίδα. Ήταν η πρώτη φορά που στην Ευρώπη ο κόσμος άρχισε να πιστεύει ότι οι νυχτερίδες πίνουν αίμα. Αποτέλεσμα: άσκοπες εκτελέσεις εκατομμυρίων νυχτερίδων

4 Χειρόπτερα: Τα μόνα θηλαστικά με ικανότητα ενεργητικής πτήσης Η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα θηλαστικών: > 950 είδη 37 είδη στην Ευρώπη (στο σύνολό τους εντομοφάγα), 32 από αυτά στην Ελλάδα, 14 στην Κρήτη Μεγάλη ποικιλία τροφής: έντομα και άλλα ασπόνδυλα, φρούτα, νέκταρ, μικρά ψάρια, θηλαστικά ά( (ακόμα ό και νυχτερίδες), αίμα Τα περισσότερα ηχοεντοπίζουν την τροφή τους και τα διάφορα εμπόδια.

5 Ο μεγαλύτερος αριθμός ειδών παρατηρείται στις τροπικές περιοχές, ιδίως της Αμερικής και της Ασίας, όπου συναντάμε και τη μεγαλύτερη αφθονία

6 Οικολογική σημασία των χειροπτέρων 1. Έλεγχος του αριθμού των εντόμων Η 24ωρη τροφή μιας νυχτερίδας υπερβαίνει το 50% του βάρους της Είναι τα μόνα σχεδόν ζώα που τρώνε ιπτάμενα νυκτόβια έντομα 2. Επικονίαση φυτών και διασπορά σπόρων Αποκλειστικοί επικονιαστές νυκτόβιων φυτών Σημαντικότατες στην αναγέννηση δασών και άλλων Σημαντικότατες στην αναγέννηση δασών και άλλων οικοσυστημάτων

7 Οικονομική σημασία των χειροπτέρων 1. Καταπολέμηση βλαβερών εντόμων Στο σπήλαιο Bracken του Τέξας φωλιάζουν 20 εκ. νυχτερίδες οι οποίες έχει υπολογιστεί ότι τρώνε 250 τόνους βλαβερά έντομα κάθε βράδυ. Το 1997 στην πολιτεία του Τέξας χρησιμοποιήθηκαν εντομοκτόνα αξίας εκ. $. Το κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος εκτιμάται στα 2 4 δις $ 2. Επικονίαση και διασπορά σπόρων φυτών οικονομικής σημασίας

8 Κυριότεροι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι νυχτερίδες: 1. Υποβάθμιση των χώρων αναζήτησης τροφής Αποξήρανση και απομάκρυνση της παρόχθιας όθ βλάστησης των υγροτόπων Αποψίλωση δασών, πυρκαγιές, αστόχαστη αναδάσωση και διαχείριση των δασών Χρήση γης για καλλιέργειες και βοσκοτόπια μείωση ποικιλίας ι φυτών και εντόμων

9 Κυριότεροι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι νυχτερίδες: 2. Υποβάθμιση τροφής. Καταπολέμηση βλαβερών εντόμων με την χρήση εντομοκτόνων Χρήση ζιζανιοκτόνων για την καταπολέμηση των ζιζανίων Ρύπανση γλυκών υδάτων με αστικά και βιομηχανικά η γ μ β μηχ λύματα και λιπάσματα

10 Κυριότεροι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι νυχτερίδες: 3.Υποβάθμιση και καταστροφή θέσεων φωλιάσματος Τα 2/3 των ειδών παγκοσμίως καταφεύγουν σε σπήλαια ή σε άλλους σκοτεινούς χώρους ς( (τούνελ, ξερολιθιές, ξρ παλιά σπίτια και εκκλησίες κτλ) για διάφορους λόγους: Διαχείμαση Γέννηση ηκαι γαλουχία των νεογνών Διημέρευση την θερινή περίοδο Ζευγάρωμα

11 Κυριότεροι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν τα Μικροχειρόπτερα στην Ευρώπη: 3. Υποβάθμιση και καταστροφή θέσεων φωλιάσματος Απόφραξη εισόδων σπηλαίων και ορυχείων για λόγους ασφαλείας λί Τουριστική αξιοποίηση σπηλαίων Χρήση σπηλαίων και ορυχείων σαν χωματερές Αναπαλαίωση κατεδάφιση παλαιών κτισμάτων (σπίτια, μύλοι, οχυρωματικά τείχη κτλ) Συχνές επισκέψεις στα σπήλαια και διάνοιξη δά στενών περασμάτων 4. Άσκοπες θανατώσεις

12 Μέτρα αντιμετώπισης των απειλών Διατήρηση των φυσικών οικοσυστημάτων και ορθολογικότερη διαχείρισή τους Διατήρηση αύξηση της βιοποικιλότητας στα οικονομικώς αξιοποιούμενα οικοσυστήματα Περιορισμός της χρήσης και απελευθέρωσης στο φυσικό περιβάλλον τοξικών ουσιών Περιορισμός και ορθολογικότερος σχεδιασμός των παρεμβάσεων στις θέσεις φωλιάσματος

13 Μέτρα αντιμετώπισης των απειλών Ανάδειξη της οικολογικής σημασίας των χειροπτέρων ρ Διερεύνηση και ανάδειξη της σημασίας τους για την ανθρώπινη οικονομία Αναίρεση των δεισιδαιμονιών και γενικότερη ενημέρωση του κοινού