ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, XXX COMP [ ](2014) XXX ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ Σχέδιο ανακοίνωσης της Επιτροπής - Κριτήρια για την ανάλυση της συμβατότητας με την εσωτερική αγορά των κρατικών ενισχύσεων για την προώθηση της υλοποίησης σημαντικών έργων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος DRAFT EL EL

2 Σχέδιο ανακοίνωσης της Επιτροπής - Κριτήρια για την ανάλυση της συμβατότητας με την εσωτερική αγορά των κρατικών ενισχύσεων για την προώθηση της υλοποίησης σημαντικών έργων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα ανακοίνωση παρέχει κατευθύνσεις για την αξιολόγηση, βάσει των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων, της δημόσιας χρηματοδότησης σημαντικών έργων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (ΣΕΚΕΕ). Τα ΣΕΚΕΕ μπορεί να έχουν πολύ σημαντική συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη, την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας και της οικονομίας της Ένωσης λόγω των σημαντικών δευτερογενών επιπτώσεών τους στο σύνολο της εσωτερικής αγοράς και της κοινωνίας της Ένωσης. Τα έργα αυτά καθιστούν εφικτή την προσέγγιση των γνώσεων, της τεχνογνωσίας, των χρηματοδοτικών πόρων και των οικονομικών παραγόντων σε ολόκληρη την Ένωση, με σκοπό την αντιμετώπιση πολύ σημαντικών ανεπαρκειών της αγοράς ή συστημικών αδυναμιών και κοινωνικών προκλήσεων οι οποίες δεν θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν διαφορετικά. Θα πρέπει να συνενώσουν τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα σε μεγάλη κλίμακα για την ανάληψη λίαν καινοτόμων έργων που εξασφαλίζουν σημαντικά οφέλη στην Ένωση και τους πολίτες της. Τα ΣΕΚΕΕ μπορεί να έχουν σχέση με όλες τις πολιτικές και δράσεις που πληρούν τους κοινούς ευρωπαϊκούς στόχους, ιδίως όσον αφορά τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της Ένωσης και τους καίριους τομείς για την οικονομική ανάπτυξη, όπως οι βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής (ΒΤΓΕ) ή τα στρατηγικά ευρωπαϊκά σχέδια Ε&Α, για την ενέργεια και τις μεταφορές. Μεταξύ των προτάσεων της πρωτοβουλίας για τον εκσυγχρονισμό των κρατικών ενισχύσεων (SAM) 1 είναι να κατευθύνονται οι κρατικές ενισχύσεις προς την επίτευξη στόχων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος σύμφωνα με τις προτεραιότητες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», με σκοπό την αντιμετώπιση των ανεπαρκειών της αγοράς ή άλλων σημαντικών συστημικών αδυναμιών που εμποδίζουν την προώθηση της ανάπτυξης και της απασχόλησης, καθώς και την επίτευξη ολοκληρωμένης, δυναμικής και ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς. Η υλοποίηση των ΣΕΚΕΕ συχνά απαιτεί τη σημαντική συμμετοχή των δημόσιων αρχών, αφού διαφορετικά η αγορά δεν θα χρηματοδοτούσε τέτοια έργα. Σε περίπτωση που η δημόσια χρηματοδότηση των εν λόγω έργων συνιστά κρατική ενίσχυση, η παρούσα ανακοίνωση καθορίζει τους εφαρμοστέους κανόνες, ώστε να εξασφαλίζεται η διατήρηση συνθηκών ισότιμου ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά. 1 Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Εκσυγχρονισμός των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις - COM(2012) 209 final της

3 Έχουν ήδη θεσπιστεί κανόνες για την κρατική χρηματοδότηση των ΣΕΚΕΕ στο κοινοτικό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις για την έρευνα και ανάπτυξη και την καινοτομία 2 και στις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος 3 που δίνουν κατευθύνσεις σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πρωτοβουλία SAM αποτελεί μια καλή ευκαιρία για την επικαιροποίηση και ενοποίηση των υφιστάμενων οδηγιών σε ένα ενιαίο έγγραφο, έτσι ώστε να εναρμονιστούν με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και τους στόχους SAM και να επεκταθούν και σε άλλους τομείς όπου θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή αυτή η έννοια. Η παρούσα ανακοίνωση αντικαθιστά συνεπώς κάθε ισχύουσα διάταξη για τα ΣΕΚΕΕ. Με τον τρόπο αυτό, η παρούσα ανακοίνωση παρέχει στα κράτη μέλη την αναγκαία εξειδικευμένη και διατομεακή καθοδήγηση με στόχο την ενθάρρυνση της ανάπτυξης σημαντικών έργων συνεργασίας για την προώθηση του κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος. Το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης ορίζει ότι «οι ενισχύσεις για την προώθηση σημαντικών σχεδίων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος δύνανται να θεωρηθούν ότι συμβιβάζονται με την εσωτερική αγορά». Ομοίως, η παρούσα ανακοίνωση παρέχει οδηγίες σχετικά με τα κριτήρια που θα εφαρμόσει η Επιτροπή για την αξιολόγηση των κρατικών ενισχύσεων με σκοπό την προώθηση της εκτέλεσης των ΣΕΚΕΕ. Κατ αρχάς καθορίζει το πεδίο εφαρμογής της και, στη συνέχεια, παρέχει έναν κατάλογο κριτηρίων που θα χρησιμοποιεί η Επιτροπή για να αξιολογεί τη φύση και τη σημασία των έργων αυτών για την εφαρμογή του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο β). Στη συνέχεια εξηγεί πώς θα αξιολογεί η Επιτροπή τη συμβατότητα της δημόσιας χρηματοδότησης των ΣΕΚΕΕ βάσει των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων. Τέλος, περιλαμβάνει διατάξεις για τη δικονομική μεταχείριση των εν λόγω έργων. Η παρούσα ανακοίνωση δεν αποκλείει επίσης την πιθανότητα να μπορούν οι ενισχύσεις για την προώθηση της υλοποίησης ΣΕΚΕΕ να θεωρηθούν συμβιβάσιμες με την εσωτερική αγορά με βάση άλλες διατάξεις της Συνθήκης, κυρίως το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) και τους κανόνες εφαρμογής του. Το πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων επί του παρόντος εκσυγχρονίζεται με σκοπό να παρέχονται πλέον στα κράτη μέλη περισσότερες δυνατότητες να επιχορηγούν σημαντικά έργα τα οποία αποκαθιστούν αδυναμίες της αγοράς και προβλήματα συνοχής σε διαφορετικές περιοχές, με σκοπό την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της απασχόλησης. Ωστόσο, οι εν λόγω διατάξεις δεν καλύπτουν πλήρως την καταλληλότητα, τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά των ΣΕΚΕΕ, τα οποία μπορεί να απαιτούν ειδικές διατάξεις σχετικά με την επιλεξιμότητα, τη συμβατότητα και τις διαδικασίες, οι οποίες εξετάζονται στο παρόν έγγραφο. 2 Κοινοτικό πλαίσιο σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την έρευνα και ανάπτυξη και την καινοτομία, (ΕΕ C 323 της , σ. 1). 3 Κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος (ΕΕ C 82 της , σ. 1-33). 3

4 II. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 1) Η παρούσα ανακοίνωση εφαρμόζεται σε ΣΕΚΕΕ σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. 2) Η παρούσα ανακοίνωση δεν εφαρμόζεται σε: α. μέτρα ενίσχυσης που αφορούν ενισχύσεις προς επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες κατά την έννοια των κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων 4 και τυχόν μεταγενέστερων κατευθυντήριων γραμμών β. μέτρα που συνεπάγονται ενισχύσεις προς επιχειρήσεις κατά των οποίων εκκρεμεί ένταλμα είσπραξης που εκδόθηκε ύστερα από προηγούμενη απόφαση της Επιτροπής με την οποία μια ενίσχυση κηρύσσεται παράνομη και ασυμβίβαστη με την εσωτερική αγορά γ. μέτρα ενίσχυσης που συνεπάγονται, αφεαυτά, λόγω των όρων που τα συνοδεύουν ή του τρόπου χρηματοδότησής τους, αδιάρρηκτη παραβίαση του δικαίου της Ένωσης 5, ιδίως: - μέτρα ενίσχυσης βάσει των οποίων η χορήγηση ενισχύσεων υπόκειται στην υποχρέωση του δικαιούχου να διατηρεί στο αντίστοιχο κράτος μέλος είτε την έδρα του είτε την κύρια εγκατάστασή του - μέτρα ενίσχυσης βάσει των οποίων η χορήγηση ενισχύσεων υπόκειται στην υποχρέωση του δικαιούχου να χρησιμοποιεί προϊόντα εθνικής παραγωγής ή εθνικές υπηρεσίες - μέτρα ενίσχυσης που περιορίζουν τη δυνατότητα των δικαιούχων να εκμεταλλεύονται τα αποτελέσματα της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας σε άλλα κράτη μέλη. III. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑΣ Το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης ΕΚ αφορά ενισχύσεις για την προώθηση της εκτέλεσης έργων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος που είναι σημαντικά. Ισχύουν τα ακόλουθα κριτήρια: 4 5 ΕΕ C 244 της , σ. 2. Όπως εξηγείται στην παράγραφο 20 των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών, μια προβληματική επιχείρηση δεν μπορεί να θεωρηθεί κατάλληλο μέσο για την προώθηση άλλων στόχων δημόσιας πολιτικής έως ότου διασφαλιστεί η βιωσιμότητά της, δεδομένου ότι κινδυνεύει η ίδια η ύπαρξή της. Βλ. για παράδειγμα την υπόθεση C-156/98 Γερμανία κατά Επιτροπής Συλλογή 2000, σ. I-6857, σκέψη 78, και την υπόθεση C-333/07 Régie Networks κατά Rhone Alpes Bourgogne Συλλογή 2008, σ. I-10807, σκέψεις

5 i. Καθορισμός του έργου 1) Η προτεινόμενη ενίσχυση αφορά έργο σαφώς καθορισμένο ως προς τους στόχους του, καθώς και τους όρους υλοποίησής του, περιλαμβανομένων των συμμετεχόντων και της χρηματοδότησής του 6. 2) Η Επιτροπή μπορεί επίσης να θεωρήσει επιλέξιμο ένα «ολοκληρωμένο έργο», δηλαδή, μια ομάδα επιμέρους έργων που εισάγονται σε μια κοινή δομή, οδικό χάρτη ή πρόγραμμα έχοντας τον ίδιο στόχο και βασιζόμενα σε συνεκτική συστημική προσέγγιση. Τα επιμέρους στοιχεία του ολοκληρωμένου έργου πρέπει να είναι συμπληρωματικά και απαραίτητα για την επίτευξη του σημαντικού ευρωπαϊκού στόχου 7. ii. Κοινό ευρωπαϊκό ενδιαφέρον Γενικά κριτήρια 1) Το έργο πρέπει να συμβάλει κατά τρόπο συγκεκριμένο, σαφή και προσδιορίσιμο σε έναν ή περισσότερους ενωσιακούς στόχους και να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα, τη βιώσιμη ανάπτυξη, την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων ή τη δημιουργία αξίας σε ολόκληρη την Ένωση. 2) Το έργο πρέπει να αποτελεί σημαντικό άλμα προόδου για τους κοινοτικούς στόχους, δηλαδή να έχει αποφασιστική σημασία για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, την ενεργειακή στρατηγική για την Ευρώπη, την ηλεκτρονική στρατηγική για την Ευρώπη, τα διευρωπαϊκά δίκτυα στους τομείς των μεταφορών και της ενέργειας, τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της Ένωσης όπως η «Ένωση Καινοτομίας» 8, το «Ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη» 9, «Μια Ευρώπη που χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τους πόρους» 10, ή η «Βιομηχανική πολιτική για την εποχή της παγκοσμιοποίησης» 11. 3) Το έργο πρέπει να περιλαμβάνει περισσότερα του ενός κράτη μέλη 12 και τα οφέλη του πρέπει να επεκτείνονται σε σημαντικό τμήμα της Ένωσης και να μην περιορίζονται στα κράτη μέλη που παρέχουν χρηματοδότηση. Τα οφέλη του 6 Στην περίπτωση έρευνας και ανάπτυξης, όταν δύο ή περισσότερα έργα δεν διαχωρίζονται σαφώς το ένα από το άλλο και, ιδίως, όταν δεν έχουν ανεξάρτητες πιθανότητες τεχνολογικής επιτυχίας, πρέπει να θεωρούνται ενιαίο έργο. Η μετεγκατάσταση υφισταμένης δραστηριότητας από άλλο τομέα του ΕΟΧ δεν μπορεί να θεωρηθεί έργο. 7 Στο εξής ενιαίο έργο και ολοκληρωμένο έργο αναφέρονται ως «έργο». 8 COM(2010) 546 τελικό της COM(2010) 245 τελικό/2 της COM (2011) 21 της COM(2010) 614 τελικό της Με εξαίρεση τα έργα διακρατικών διαδρόμων που αποτελούν μέρος του δικτύου TEN-T. 5

6 έργου πρέπει να καθορίζονται σαφώς με συγκεκριμένο και προσδιορίσιμο τρόπο 13. 4) Τα οφέλη του έργου δεν πρέπει να περιορίζονται στις επιχειρήσεις ή στον οικείο τομέα αλλά πρέπει να έχουν ευρύτερη σημασία και εφαρμογή στην ευρωπαϊκή οικονομία ή την ευρωπαϊκή κοινωνία μέσω θετικών δευτερογενών αποτελεσμάτων (όπως συστημικές επιδράσεις σε πολλαπλά επίπεδα της αλυσίδας αξίας ή σε αγορές προηγούμενων ή επόμενων σταδίων, ή εναλλακτικές χρήσεις σε άλλους τομείς ή αλλαγή του τρόπου εκτέλεσης των μεταφορών) που καθορίζονται σαφώς κατά τρόπο συγκεκριμένο και προσδιορίσιμο. 5) Εκτός από τα προαναφερόμενα σωρευτικά κριτήρια, τα ακόλουθα στοιχεία θα ληφθούν υπόψη ως θετικοί δείκτες: το έργο έχει σχεδιαστεί κατά τρόπον ώστε να παρέχεται σε όλα τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη η δυνατότητα να συμμετάσχουν, λαμβανομένου υπόψη του είδους του έργου, του επιδιωκόμενου στόχου και των αναγκών χρηματοδότησης. στον σχεδιασμό του έργου συμμετέχει η Επιτροπή ή οποιοδήποτε νομικό πρόσωπο στο οποίο έχει μεταβιβάσει τις εξουσίες της, όπως, για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων στην επιλογή του έργου συμμετέχει η Επιτροπή ή οποιοδήποτε νομικό πρόσωπο στο οποίο έχει μεταβιβάσει τις εξουσίες της, υπό την προϋπόθεση ότι το νομικό αυτό πρόσωπο ενεργεί προς τον σκοπό αυτό απλώς ως εκτελεστική δομή στη δομή διακυβέρνησης του έργου συμμετέχουν η Επιτροπή ή οποιοδήποτε νομικό πρόσωπο στο οποίο έχει μεταβιβάσει τις εξουσίες της - και διάφορα κράτη μέλη. το έργο συνεπάγεται σημαντικές συλλογικές αλληλεπιδράσεις (αριθμός εταίρων/ οργανώσεων διαφόρων τομέων/ επιχειρήσεων διαφόρων μεγεθών). το έργο απαιτεί σημαντική συγχρηματοδότηση από τα ταμεία της Ένωσης. 13 Το γεγονός και μόνον ότι ένα έργο πραγματοποιείται από επιχειρήσεις διαφορετικών χωρών δεν αρκεί για να χαρακτηριστεί ΣΕΚΕΕ. Το Δικαστήριο επικύρωσε την πολιτική της Επιτροπής να θεωρεί ότι ένα έργο μπορεί να περιγραφεί ως έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος για την εφαρμογή του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) αν αποτελεί μέρος ενός διακρατικού ευρωπαϊκού προγράμματος που υποστηρίζεται από κοινού από αρκετές κυβερνήσεις των κρατών μελών, ή αν προκύπτει από συντονισμένη δράση περισσότερων του ενός κρατών μελών για την καταπολέμηση κοινής απειλής. Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-62/87 και 72/87 Exécutif regional wallon and SA Glaverbel κατά Επιτροπής Συλλογή 1988, σ. 1573, σκέψη 22. 6

7 Ειδικά κριτήρια 1) Τα έργα Ε&Α&Κ πρέπει να έχουν σημαντικό καινοτόμο χαρακτήρα ή να αντιπροσωπεύουν σημαντική προστιθεμένη αξία από πλευράς Ε&Α&Κ. 2) Έργα που περιλαμβάνουν παραγωγικές επενδύσεις πρέπει να επιτρέπουν την ανάπτυξη ενός νέου προϊόντος ή υπηρεσίας με υψηλό περιεχόμενο έρευνας ή την εφαρμογή μιας ριζικά καινοτόμου παραγωγικής διαδικασίας. Οι τακτικές αναβαθμίσεις των υφισταμένων εγκαταστάσεων χωρίς καινοτόμο διάσταση και η ανάπτυξη πιο πρόσφατων εκδοχών υφιστάμενων προϊόντων δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ΣΕΚΕΕ. 3) Τα έργα στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας πρέπει να έχουν μεγάλη σημασία είτε για την περιβαλλοντική είτε για την ενεργειακή στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή να συμβάλλουν σημαντικά στην εσωτερική αγορά. iii. Σημασία του έργου 1) Για να χαρακτηριστεί ΣΕΚΕΕ, ένα έργο πρέπει να είναι σημαντικό από ποσοτική και ποιοτική άποψη. Θα πρέπει είτε να είναι ιδιαίτερα μεγάλου μεγέθους ή μεγάλης εμβέλειας και/ή να συνεπάγεται πολύ σημαντικό επίπεδο κινδύνου ή οικονομική δέσμευση. IV. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ Κατά την εκτίμηση της συμβατότητας με την εσωτερική αγορά των ενισχύσεων για την προώθηση της εκτέλεσης ενός ΣΕΚΕΕ βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης, η Επιτροπή θα λάβει υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια 14. Κατά την εφαρμογή του κριτηρίου εξισορρόπησης, η Επιτροπή θα αξιολογεί κατά πόσον οι αναμενόμενες θετικές επιπτώσεις αντισταθμίζουν τις ενδεχόμενες αρνητικές, όπως αυτές καθορίζονται κατωτέρω. Λαμβανομένης υπόψη της φύσης των έργων, όταν το έργο πληροί τα αναφερόμενα κριτήρια επιλεξιμότητας, η Επιτροπή μπορεί να κρίνει ότι τεκμαίρεται η ύπαρξη ανεπάρκειας της αγοράς ή άλλων σημαντικών συστημικών αδυναμιών, καθώς και η συμβολή στο κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον. i. Αναγκαιότητα και αναλογικότητα της ενίσχυσης 1) Οι ενισχύσεις δεν πρέπει να επιδοτούν το κόστος έργου με το οποίο θα επιβαρυνόταν ούτως ή άλλως μια επιχείρηση και επίσης δεν πρέπει να 14 Σύμφωνα με το Δικαστήριο, η Επιτροπή απολαύει διακριτικής ευχέρειας όσον αφορά το συμβιβάσιμο των ΣΕΚΕΕ. Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-62/87 και 72/87 Exécutif regional wallon and SA Glaverbel κατά Επιτροπής Συλλογή 1988, σ. 1573, σκέψη 21. 7

8 αντισταθμίζουν τον συνήθη επιχειρηματικό κίνδυνο μιας οικονομικής δραστηριότητας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, χωρίς την ενίσχυση η υλοποίηση του έργου θα ήταν αδύνατη ή θα υλοποιείτο σε μικρότερη κλίμακα ή εμβέλεια ή με διαφορετικό τρόπο που θα περιόριζε σημαντικά τα αναμενόμενα οφέλη 15. 2) Για να υπάρξει δυνατότητα ορθής αξιολόγησης, το κράτος μέλος παρέχει στην Επιτροπή τις κατάλληλες πληροφορίες για το ενισχυόμενο έργο, καθώς και διεξοδική περιγραφή ενός σεναρίου αντιπαραδείγματος, κατά το οποίο δεν χορηγείται καμία ενίσχυση στον δικαιούχο από οποιοδήποτε κράτος μέλος ή το οποίο αφορά ένα εναλλακτικό σχέδιο που εκτελείται πλήρως ή εν μέρει εκτός της Ένωσης. Στην ανάλυσή της, η Επιτροπή θα λάβει υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία: - προσδιορισμός της επιδιωκόμενης αλλαγής: θα πρέπει να προσδιοριστεί η αλλαγή στη συμπεριφορά που αναμένεται να προκύψει από την κρατική ενίσχυση, δηλαδή εάν ενεργοποιείται νέο σχέδιο, εάν βελτιώνεται το μέγεθος, το πεδίο εφαρμογής ή η ταχύτητα ενός έργου - ανάλυση αντιπαραδείγματος: η αλλαγή συμπεριφοράς πρέπει να εξακριβώνεται με τη σύγκριση του αναμενόμενου αποτελέσματος και του επιπέδου της επιδιωκόμενης δραστηριότητας με και χωρίς την ενίσχυση. Η διαφορά μεταξύ των δύο σεναρίων δείχνει τον αντίκτυπο του μέτρου ενίσχυσης και τα κίνητρα που δημιουργεί. - το επίπεδο κερδοφορίας: αν το έργο δεν είναι αφ εαυτού κερδοφόρο για μια ιδιωτική επιχείρηση, αλλά δημιουργεί σημαντικά οφέλη για την κοινωνία, είναι πιθανότερο ότι η ενίσχυση δημιουργεί κίνητρο. 3) Το έργο πρέπει να περιλαμβάνει συνεισφορά των δικαιούχων και/ή άλλων ιδιωτών επενδυτών στη χρηματοδότησή του. Η Επιτροπή θα κρίνει πιο ευνοϊκά έργα που περιλαμβάνουν σημαντική ίδια συμμετοχή από μέρους των δικαιούχων. 4) Θετικός δείκτης θα θεωρηθεί η επιλογή των δικαιούχων μέσω ανταγωνιστικού και διαφανούς διαγωνισμού που δεν εμπεριέχει διακρίσεις. 5) Η επιλογή του μέσου ενίσχυσης θα πρέπει να εξαρτάται από την ανεπάρκεια της αγοράς ή άλλες σημαντικές συστημικές αδυναμίες που επιδιώκεται να αντιμετωπιστούν. Για παράδειγμα, στις περιπτώσεις όπου το πρόβλημα είναι η έλλειψη πρόσβασης σε χρηματοδότηση, τα κράτη μέλη θα πρέπει κανονικά να προσφεύγουν σε ενίσχυση υπό μορφή στήριξης της ρευστότητας, όπως δάνειο ή εγγύηση. Στην περίπτωση που θα πρέπει επίσης να προβλεφθεί για την επιχείρηση και ένας βαθμός καταμερισμού των κινδύνων, ως μέσο ενίσχυσης θα πρέπει να επιλέγεται κανονικά η επιστρεπτέα προκαταβολή. 15 Η αίτηση ενίσχυσης πρέπει να προηγείται της έναρξης των εργασιών. Αυτό δεν αποκλείει να έχει ο δυνητικός δικαιούχος ήδη εκπονήσει μελέτες σκοπιμότητας που δεν καλύπτονται από την αίτηση κρατικής ενίσχυσης. 8

9 6) Το μέγιστο ύψος της ενίσχυσης θα καθορίζεται αναφορικά με το εντοπισθέν έλλειμμα χρηματοδότησης 16 σε σχέση με τις επιλέξιμες δαπάνες. Εφόσον αυτό δικαιολογείται, η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να φθάσει έως το 100% του ελλείμματος χρηματοδότησης, σε σχέση με τις επιλέξιμες δαπάνες. 7) Οι επιλέξιμες δαπάνες είναι εκείνες που ορίζονται στο παράρτημα I. 17 ii. Πρόληψη αδικαιολόγητων στρεβλώσεων του ανταγωνισμού και κριτήριο εξισορρόπησης 1) Το κράτος μέλος θα πρέπει να υποβάλει αποδεικτικά στοιχεία ότι το προτεινόμενο μέτρο ενίσχυσης αποτελεί το ενδεδειγμένο μέσο πολιτικής για την αντιμετώπιση του στόχου του έργου. Ένα μέτρο ενίσχυσης δεν θα θεωρείται συμβιβάσιμο εάν άλλα μέσα πολιτικής ή μέσα ενίσχυσης που προκαλούν μικρότερες στρεβλώσεις επιτρέπουν την επίτευξη του ίδιου στόχου. 2) Προκειμένου η ενίσχυση να είναι συμβατή, θα πρέπει, αφενός, οι αρνητικές επιπτώσεις του μέτρου ενίσχυσης όσον αφορά τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και τον αντίκτυπο στις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών να είναι περιορισμένες και, αφετέρου, να αντισταθμίζονται από τα θετικά αποτελέσματα όσον αφορά τη συμβολή στην επίτευξη του στόχου κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. 3) Κατά την αξιολόγηση των αρνητικών επιπτώσεων του μέτρου ενίσχυσης, η Επιτροπή θα εστιάζει την ανάλυσή της όσον αφορά τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην προβλέψιμη επίπτωση που έχει η ενίσχυση στον ανταγωνισμό μεταξύ επιχειρήσεων στις οικείες αγορές προϊόντων και στον κίνδυνο υπερβάλλουσας παραγωγικής ικανότητας. 4) Η Επιτροπή θα αξιολογεί τον κίνδυνο μονοπωλιακού ελέγχου της αγοράς και δεσπόζουσας θέσης, ιδίως σε περίπτωση ανύπαρκτης ή περιορισμένης διάδοσης των αποτελεσμάτων της έρευνας. Έργα που αφορούν την κατασκευή υποδομών πρέπει να διασφαλίζουν ανοικτή και άνευ διακρίσεων πρόσβαση στις υποδομές 18. 5) Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τις δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις στις συναλλαγές, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου να ξεκινήσει ένας αγώνας δρόμου επιδοτήσεων μεταξύ των κρατών μελών ιδίως όσον αφορά την επιλογή τόπου εγκατάστασης. Δεν θα θεωρείται συμβατή ενίσχυση που απλώς οδηγεί σε αλλαγή 16 Πρόκειται για το ελάχιστο επίπεδο χρηματοδότησης που απαιτείται για να καταστεί το έργο αρκούντως κερδοφόρο, σε σχέση με το εναλλακτικό σενάριο, λαμβανομένων υπόψη των σχετικών δαπανών και οφελών. 17 Στην περίπτωση ενός ολοκληρωμένου έργου, οι επιλέξιμες δαπάνες θα πρέπει να είναι αναλυτικές στο επίπεδο κάθε επιμέρους συνιστώσας. 18 Στην περίπτωση ενεργειακών υποδομών, τα έργα υπόκεινται στις κανονιστικές ρυθμίσεις για την τιμολόγηση και την πρόσβαση, καθώς και στις απαιτήσεις περί διαχωρισμού σύμφωνα με τη νομοθεσία της εσωτερικής αγοράς. 9

10 του τόπου εγκατάστασης του έργου εντός της Ένωσης χωρίς μεταβολή της φύσης, του μεγέθους ή του πεδίου εφαρμογής του. iii. Διαφάνεια 1) Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν αποτελεσματική πληροφόρηση για τα εγκεκριμένα έργα. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη οφείλουν να δημοσιεύουν τις ακόλουθες πληροφορίες σε εμπεριστατωμένο δικτυακό τόπο σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις, σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο: α. το κείμενο του μέτρου ενίσχυσης και τις διατάξεις σχετικά με την εφαρμογή του β. την ταυτότητα της χορηγούσας αρχής ή αρχών γ. το συνολικό ποσό της συμμετοχής των κρατών μελών στο μέτρο δ. την ταυτότητα της επιχείρησης που ενισχύεται στο πλαίσιο του μέτρου, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών σχετικά με το είδος της επιχείρησης (μικρομεσαία ή μεγάλη) την περιφέρεια (σε επίπεδο NUTS II) στην οποία είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση τον κύριο οικονομικό τομέα στον οποίο η επιχείρηση ασκεί τις δραστηριότητές της σε επίπεδο ομάδας της NACE το είδος και το ποσό της επένδυσης 19. 2) Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να δημοσιεύονται μετά την έκδοση της απόφασης για χορήγηση της ενίσχυσης, να διατηρούνται επί τουλάχιστον 10 έτη και να διατίθενται στο ευρύ κοινό χωρίς περιορισμούς. i. Υποχρέωση κοινοποίησης V. ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 1) Σύμφωνα με το άρθρο 108 παράγραφος 3 της Συνθήκης, τα κράτη μέλη πρέπει να ενημερώνουν εκ των προτέρων την Επιτροπή για τυχόν σχέδια χορήγησης ή τροποποίησης κρατικών ενισχύσεων, συμπεριλαμβανομένων των ενισχύσεων για ΣΕΚΕΕ. 2) Τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στο ίδιο ΣΕΚΕΕ καλούνται, όπου αυτό είναι δυνατόν, να υποβάλουν στην Επιτροπή κοινή κοινοποίηση. 19 Με εξαίρεση τα επιχειρηματικά απόρρητα και άλλες εμπιστευτικές πληροφορίες, σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις και με την επιφύλαξη της συμφωνίας της Επιτροπής (ανακοίνωση της Επιτροπής της 1ης Δεκεμβρίου 2003, ΕΕ C 297 της 9ης Δεκεμβρίου 2003, σ. 6-9). 10

11 ii. iii. Εκ των υστέρων αξιολόγηση και υποβολή εκθέσεων 1) Η εκτέλεση του έργου υπόκειται σε τακτική υποβολή εκθέσεων. Κατά περίπτωση, η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει τη διενέργεια εκ των υστέρων αξιολόγησης. Έναρξη, διάρκεια ισχύος και αναθεώρηση 1) Η παρούσα ανακοίνωση θα εφαρμόζεται από την [1η Ιουλίου 2014]. 2) Η Επιτροπή θα εφαρμόσει τις διατάξεις της παρούσας ανακοίνωσης σε όλα τα κοινοποιηθέντα σχέδια ενισχύσεων επί των οποίων καλείται να λάβει απόφαση μετά τη δημοσίευση της παρούσας ανακοίνωσης στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμη και αν τα έργα είχαν κοινοποιηθεί πριν από τη δημοσίευση της ανακοίνωσης. 3) Σύμφωνα με την ανακοίνωση για τον καθορισμό των εφαρμοστέων κανόνων για την αξιολόγηση παράνομης κρατικής ενίσχυσης 20, σε περίπτωση μη κοινοποιηθείσας ενίσχυσης, η Επιτροπή θα εφαρμόσει την παρούσα ανακοίνωση, αν η ενίσχυση χορηγήθηκε μετά την έναρξη ισχύος της, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, το πλαίσιο που ίσχυε όταν χορηγήθηκε η ενίσχυση. 4) Η Επιτροπή μπορεί, ανά πάσα στιγμή, να αποφασίσει να τροποποιήσει την παρούσα ανακοίνωση, εφόσον αυτό κριθεί απαραίτητο για λόγους που συνδέονται με την πολιτική ανταγωνισμού ή για να συνεκτιμηθούν άλλες ενωσιακές πολιτικές και διεθνείς δεσμεύσεις, ή για άλλους δικαιολογημένους λόγους. 20 Ανακοίνωση της Επιτροπής για τον καθορισμό των εφαρμοστέων κανόνων για την αξιολόγηση παράνομης κρατικής ενίσχυσης (ΕΕ C 119 της , σ. 22). 11