ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Transcript

1 Ref. Ares(2016) /08/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Έλεγχοι και αναλύσεις στον τομέα της υγείας και των τροφίμων ΓΔ(SANTE) MR ΤΕΛΙΚΉ ΈΚΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΉΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΑΠΌ ΤΙΣ 3 ΈΩΣ ΤΙΣ 28 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2015 ΜΕ ΣΚΟΠΌ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΉΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΉΜΩΝ ΕΛΈΓΧΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΎΝ ΤΗ ΜΕΤΆ ΤΗ ΣΦΑΓΉ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΌΤΗΤΑ ΤΟΥ ΚΡΈΑΤΟΣ, ΤΩΝ ΠΡΟΪΌΝΤΩΝ ΚΡΕΑΤΟΣ, ΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΆΤΩΝ ΚΡΈΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΎΝΘΕΤΩΝ ΠΡΟΪΌΝΤΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΚΡΕΑΣ Σε απάντηση στις πληροφορίες που έδωσε η αρμόδια αρχή, διορθώθηκαν τα πραγματολογικά σφάλματα που είχαν εντοπιστεί στο σχέδιο έκθεσης σχετική διευκρίνιση εμφαίνεται υπό μορφή υποσημείωσης.

2 Συνοπτική παρουσίαση Η παρούσα έκθεση περιγράφει τα αποτελέσματα του ελέγχου που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα από τις 3 Νοεμβρίου έως τις 13 Νοεμβρίου 2015 στο πλαίσιο του προγράμματος ελέγχου της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων. Κύριος στόχος του ελέγχου ήταν η αξιολόγηση της διεξαγωγής των επισήμων ελέγχων που αφορούν την ιχνηλασιμότητα του κρέατος (κρέας οικόσιτων οπληφόρων, πουλερικών, λαγόμορφων και θηραμάτων), του κιμά, του μηχανικώς διαχωρισμένου κρέατος, των παρασκευασμάτων κρέατος, των προϊόντων με βάση το κρέας (εφεξής «κρέας και προϊόντα κρέατος), και των σύνθετων προϊόντων που περιέχουν κρέας και προϊόντα κρέατος καθώς και άλλα συστατικά. Δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στα συστήματα ιχνηλασιμότητας, επισήμανσης και ταυτοποίησης των κρεάτων και των προϊόντων τους, καθώς και στην ιχνηλασιμότητα των ποσοτήτων κάθε συστατικού που χρησιμοποιείται. Συνολικά, η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το σύστημα επίσημων ελέγχων όσον αφορά την ιχνηλασιμότητα του κρέατος και των προϊόντων κρέατος είναι γενικά αποτελεσματική. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα κενά στους καταλόγους ελέγχου που παρέχονται στους υπαλλήλους και στην εφαρμογή των επίσημων ελέγχων, ιδίως εκείνων που αφορούν τη χρήση προσθέτων και την ιχνηλασιμότητα του μηχανικώς διαχωρισμένου κρέατος. Μολονότι τα κενά αυτά δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση τη συνολική αποτελεσματικότητα των επίσημων ελέγχων, μπορούν να μειώσουν την ικανότητα των αρμοδίων αρχών να επαληθεύουν συστηματικά ότι οι απαιτήσεις σε θέματα ιχνηλασιμότητας εφαρμόζονται αποτελεσματικά από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς. Η έκθεση διατυπώνει μια σειρά συστάσεων προς τις ελληνικές αρμόδιες αρχές, με στόχο την αποκατάσταση των συγκεκριμένων και άλλων προβλημάτων που εντοπίστηκαν, ώστε να βελτιωθούν τα υφιστάμενα συστήματα ελέγχου και η εφαρμογή τους. II

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΉ ΣΤΌΧΟΙ ΤΟΥ ΕΛΈΓΧΟΥ ΝΟΜΙΚΉ ΒΆΣΗ ΤΟΥ ΕΛΈΓΧΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΠΟΡΊΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ Αρμόδιες αρχές Οι επίσημοι έλεγχοι των συστημάτων ιχνηλασιμότητας, της σήμανσης αναγνώρισης και της επισήμανσης Οργάνωση των επίσημων ελέγχων Εφαρμογή των επίσημων ελέγχων Οι επίσημοι έλεγχοι στην αλυσίδα μεταποίησης τροφίμων Επίσημοι έλεγχοι όσον αφορά τις υποχρεώσεις των υπευθύνων επιχειρήσεων τροφίμων ΓΕΝΙΚΆ ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΉ ΣΥΝΕΔΡΊΑΣΗ ΣΥΣΤΆΣΕΙΣ...14 III

4 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΊΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΊ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΎΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΎΣΑ ΈΚΘΕΣΗ Συντομογραφία ΑΑ ΚΑΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΚ ΕΕ ΓΔΒΖΠΚ DNA ΕΦΕΤ ΥΕΤ HACCP ΜΔΚ RASFF Επεξήγηση Αρμόδια/-ες αρχή/-ές Κεντρική/-ές αρμόδια/-ες αρχή/-ές Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ευρωπαϊκές Κοινότητες Ευρωπαϊκή Ένωση Γενική Διεύθυνση Βιώσιμης Ζωικής Παραγωγής και Κτηνιατρικής Δεσοξυριβοζονουκλεϊνικό οξύ, αυτοαντιγραφόμενο υλικό που είναι παρόν σε σχεδόν όλους τους ζωντανούς οργανισμούς ως κύριο συστατικό των χρωμοσωμάτων. Αποτελεί τον μεταφορέα των γενετικών πληροφοριών Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων Υπεύθυνος/υπεύθυνοι επιχείρησης τροφίμων Ανάλυση Κινδύνων και Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου Μηχανικώς διαχωρισμένο κρέας Σύστημα έγκαιρης ενημέρωσης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές IV

5 1. ΕΙΣΑΓΩΓΉ Ο εν λόγω έλεγχος πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα από τις 3 έως τις 13 Νοεμβρίου 2015 στο πλαίσιο του σχεδιασμένου προγράμματος ελέγχου της ΓΔ Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων. Η ομάδα ελέγχου αποτελείτο από τρεις ελεγκτές. Την ομάδα ελέγχου συνόδευσαν καθ όλη τη διάρκεια της αποστολής ένας ή περισσότεροι εκπρόσωποι της κεντρικής αρμόδιας αρχής (ΚΑΑ), του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) και της Γενικής Διεύθυνσης Βιώσιμης Ζωικής Παραγωγής και Κτηνιατρικής - ΓΔΒΖΠΚ Στις 3 Νοεμβρίου 2015 πραγματοποιήθηκε η εναρκτήρια συνεδρίαση στην Αθήνα με τον ΕΦΕΤ και τη ΓΔΒΖΠΚ. Στην εν λόγω συνεδρίαση η ομάδα ελέγχου επιβεβαίωσε τους στόχους και το πρόγραμμα του ελέγχου και ζητήθηκαν πρόσθετες πληροφορίες που ήταν απαραίτητες για την επιτυχή ολοκλήρωση του ελέγχου. 2. ΣΤΌΧΟΙ ΤΟΥ ΕΛΈΓΧΟΥ Οι στόχοι του ελέγχου ήταν οι εξής: - η αξιολόγηση της διεξαγωγής των επίσημων ελέγχων όσον αφορά την ιχνηλασιμότητα του κρέατος (κρέας οικόσιτων οπληφόρων, πουλερικών, λαγόμορφων και θηραμάτων), του κιμά, του μηχανικώς διαχωρισμένου κρέατος, των παρασκευασμάτων κρέατος, των προϊόντων με βάση το κρέας (εφεξής «κρέας και προϊόντα κρέατος), και των συνθέτων προϊόντων που περιέχουν κρέας και προϊόντα κρέατος καθώς και άλλα συστατικά. - η αξιολόγηση της εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας και των επίσημων ελέγχων όσον αφορά τα συστήματα επισήμανσης και αναγνώρισης του κρέατος και των προϊόντων του. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στα εξής: - στα συστήματα αναγνώρισης, επισήμανσης και ιχνηλασιμότητας του κρέατος και των προϊόντων του - στα σύνθετα προϊόντα που περιέχουν κρέας και προϊόντα κρέατος και στην ιχνηλασιμότητα των ποσοτήτων των χρησιμοποιούμενων συστατικών. Το πεδίο εφαρμογής του ελέγχου αποτέλεσε αντικείμενο περαιτέρω επεξεργασίας όπως αναφέρεται στο σχέδιο ελέγχου. Για την επίτευξη των εν λόγω στόχων, το πρόγραμμα του ελέγχου περιλάμβανε τις ακόλουθες συνεδριάσεις και επισκέψεις: Συνεδριάσεις και επισκέψεις Παρατηρήσεις Αρμόδιες Αρχές (ΑΑ) Κεντρική Εναρκτήρια και τελική συνεδρίαση Συνεδριάσεις διευκρινίσεων Περιφερεια κές και τοπικές Συνεδριάσεις σχετικά με τις εγκαταστάσεις στις οποίες πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις Μονάδες τεμαχισμού 2 Μία μονάδα έχει επίσης εγκριθεί για 1

6 Εγκαταστάσεις μεταποίησης προϊόντων κρέατος Ανεξάρτητες ψυκτικές αποθήκες και των κέντρα διανομής την παραγωγή κιμά και παρασκευασμάτων κρέατος. Η δεύτερη έχει επίσης εγκριθεί ως σφαγείο, για την παραγωγή κιμά, παρασκευασμάτων κρέατος, προϊόντων με βάση το κρέας, ως ψυκτική αποθήκη και ως μονάδα μεταποίησης εντέρων 3 Εγκεκριμένες και ως μονάδες τεμαχισμού και παραγωγής κιμά, παρασκευασμάτων κρέατος, καθώς και ως ψυκτικές αποθήκες. Μία εγκατάσταση μεταποίησης ήταν επίσης εγκεκριμένη για την επανασυσκευασία τυριών 1 Επίσης εγκεκριμένη ως μονάδα τεμαχισμού και για την παραγωγή κιμά και παρασκευασμάτων κρέατος. 3. ΝΟΜΙΚΉ ΒΆΣΗ ΤΟΥ ΕΛΈΓΧΟΥ Ο έλεγχος διενεργήθηκε στο πλαίσιο των γενικών διατάξεων της νομοθεσίας της ΕΕ και ιδίως του άρθρου 45 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη διενέργεια επισήμων ελέγχων της συμμόρφωσης προς τη νομοθεσία περί ζωοτροφών και τροφίμων και προς τους κανόνες για την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων. Τα πλήρη στοιχεία των νομικών πράξεων της ΕΕ παρέχονται στο παράρτημα 1. Οι νομοθετικές πράξεις που μνημονεύονται στην παρούσα έκθεση αφορούν, κατά περίπτωση, την τελευταία τροποποιημένη έκδοση. 4. ΙΣΤΟΡΙΚΌ Η ΓΔ Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων διεξήγαγε μια σειρά ελέγχων σε ορισμένα κράτη μέλη μεταξύ 2009 και 2011 με σκοπό την αξιολόγηση των ελέγχων που αφορούν την ιχνηλασιμότητα του βοείου κρέατος και των προϊόντων με βάση το βόειο κρέας. Μια άλλη σειρά ελέγχων πραγματοποιήθηκε σε ορισμένα κράτη μέλη μεταξύ 2011 και 2012 με σκοπό την αξιολόγηση των συστημάτων ελέγχου που διέπουν τη σφαγή και την επεξεργασία του νωπού κρέατος και ιδιαίτερα του νωπού κρέατος αλόγου. Οι δύο σειρές ελέγχων οδήγησαν σε εκθέσεις επισκόπησης (αριθμός αναφοράς DG (SANCO)/ και αντίστοιχα). Οι εκθέσεις επισκόπησης, οι οποίες περιλαμβάνουν ορισμένες συστάσεις, είναι διαθέσιμες στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής στη διεύθυνση: 2

7 Τα πρόσφατα γεγονότα, όπως το σκάνδαλο με το κρέας αλόγου, κατέδειξαν ανεπάρκειες στον έλεγχο της ιχνηλασιμότητας του κρέατος που διατίθεται στο εμπόριο ως εμπόρευμα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Σε αρκετά κράτη μέλη εντοπίστηκαν αδυναμίες όσον αφορά τη συμμόρφωση των υπευθύνων επιχειρήσεων τροφίμων (ΥΕΤ) με τις ευθύνες τους και τους επίσημους ελέγχους, ιδίως, όσον αφορά τα συστήματα ιχνηλασιμότητας και τις απαιτήσεις επισήμανσης. Ο εν λόγω έλεγχος απέδωσε ιδιαίτερη προσοχή, ιδίως, στους εν λόγω τομείς, σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις τροφίμων. 5. ΠΟΡΊΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ 5.1. Αρμόδιες αρχές Νομικές απαιτήσεις Το κεφάλαιο ΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004. Πορίσματα 1. Λεπτομερής περιγραφή της ΚΑΑ παρατίθεται στα προφίλ χώρας για την Ελλάδα, στον ακόλουθο δικτυακό τόπο: 2. Κατά την εναρκτήρια συνεδρίαση ο ΕΦΕΤ επιβεβαίωσε ότι υπήρξαν ορισμένες αλλαγές στη δομή και την οργάνωση των αρμόδιων αρχών (ΑΑ) για τον τομέα του κρέατος οι οποίες θα ενσωματωθούν στο επικαιροποιημένο προφίλ χώρας για την Ελλάδα. Το προφίλ χώρας για την Ελλάδα αποτελεί επί του παρόντος αντικείμενο επανεξέτασης. 3. Στο πλαίσιο του πεδίου εφαρμογής του παρόντος ελέγχου κεντρική αρμόδια αρχή (ΚΑΑ) είναι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, το οποίο ενεργεί μέσω της ΓΔΒΖΠΚ και του ΕΦΕΤ. 4. Η αρμοδιότητα της ΓΔΒΖΠΚ, σε σχέση με το πεδίο της παρούσας αποστολής, περιλαμβάνει τους ελέγχους για τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης στο στάδιο της πρωτογενούς παραγωγής έως την πρώτη μεταποίηση, συνεπώς και τους ελέγχους στα σφαγεία και στις μονάδες τεμαχισμού και τους ελέγχους των εισαγωγών και των εξαγωγών. 5. Ο ΕΦΕΤ είναι κυρίως αρμόδιος για τους γενικούς ελέγχους σχετικά με την υγιεινή των τροφίμων και των ζωοτροφών από την πρώτη μεταποίηση έως τον τελικό καταναλωτή (συμπεριλαμβάνονται και τα σύνθετα προϊόντα), την προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών όσον αφορά την επισήμανση, την παρουσίαση και τη διαφήμιση των τροφίμων και τα υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα. Ο ΕΦΕΤ είναι αρμόδιος για τους επίσημους ελέγχους για την ιχνηλασιμότητα, τη διανομή και την παραγωγή και τη χρήση προσθέτων τροφίμων. 3

8 6. Ο ΕΦΕΤ ενημέρωσε την ομάδα ελέγχου ότι υπάρχει αμοιβαία συμφωνία μεταξύ της ΓΔΒΖΠΚ και του ΕΦΕΤ σχετικά με τους ελέγχους που διενεργούνται σε εγκαταστάσεις για να αποφεύγεται ενδεχόμενη επικάλυψη αρμοδιοτήτων. Οι κάθετα ολοκληρωμένες εγκαταστάσεις, όπως τα σφαγεία που διαθέτουν μονάδες τεμαχισμού και εγκαταστάσεις μεταποίησης όπου το κρέας υποβάλλεται σε περαιτέρω μεταποίηση για την παραγωγή παρασκευασμάτων κρέατος, κιμά και/ή προϊόντων κρέατος, υπάγονται στην αρμοδιότητα της ΓΔΒΖΠΚ. 7. Ο ΕΦΕΤ και η ΓΔΒΖΠΚ είναι αρμόδιοι για την κατάρτιση εθνικής νομοθεσίας, οδηγιών και εγκυκλίων, για την επιτήρηση ή την αξιολόγηση και για το συντονισμό των ΑΑ και των εργαστηρίων που συμμετέχουν στους επίσημους ελέγχους. Οι εννέα περιφερειακές διευθύνσεις του ΕΦΕΤ και η τοπική αυτοδιοίκηση με τις 13 περιφέρειες και τις 74 περιφερειακές μονάδες που υπάγονται στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης (εφεξής «οι τοπικές ΑΑ») είναι αρμόδιες για την εφαρμογή των επισήμων ελέγχων στις εγκαταστάσεις τους. 8. Το τμήμα Εμπορίου και Τουρισμού της Διεύθυνσης Ανάπτυξης των Περιφερειακών Ενοτήτων, ο οποίο υπάγεται στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, είναι αρμόδιο για τους ελέγχους της επισήμανσης του βοείου κρέατος και των προϊόντων κρέατος, όπως ορίζονται στους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 1760/2000 και (ΕΚ) αριθ. 1825/2000. Οι ΚΑΑ δήλωσε ότι η επισήμανση του βοείου κρέατος ελέγχεται επίσης κατά τους ελέγχους που διενεργούν και ότι μπορούν να επιβάλλονται κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. 9. Ο ΕΦΕΤ ενημέρωσε την ομάδα ελέγχου ότι όσον αφορά τους στόχους του ελέγχου εφαρμόζονται οι ακόλουθοι εθνικοί νόμοι: α. η απόφαση αριθ. 260/2013 του Συμβουλίου, η οποία αντικαθιστά τα άρθρα του κώδικα τροφίμων και ποτών (ΦΕΚ 525/ ). Στην εν λόγω απόφαση καθορίζονται ο ορισμός, η επεξεργασία, η επισήμανση και η χρήση προσθέτων στο κρέας και στα παρασκευάσματα κρέατος β. η απόφαση αριθ. 412/8932, που αφορά την καταγωγή του κρέατος και των προϊόντων του και τη διατήρηση των μηνιαίων ισοζυγίων αγορών και πωλήσεων των κρεάτων και των προϊόντων τους και των ελέγχων αυτών γ. η απόφαση αριθ /2000, η οποία καθορίζει πρόσθετα μέτρα κατά την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας σχετικά με την επισήμανση του βοείου κρέατος και των προϊόντων με βάση το βόειο κρέας δ. η απόφαση αριθ. 4235/2014, η οποία καλύπτει διοικητικά μέτρα και κυρώσεις. 10. Η ΚΑΑ ενημέρωσε την ομάδα ελέγχου ότι το προσωπικό ελέγχου παρακολούθησε επιμόρφωση κατά την περίοδο , η οποία περιελάμβανε κατάρτιση όσον αφορά τους επίσημους ελέγχους για την ιχνηλασιμότητα, τη χρήση προσθέτων τροφίμων και την επισήμανση των τροφίμων. 4

9 Συμπεράσματα σχετικά με τις αρμόδιες αρχές: 11. Οι αρχές που είναι αρμόδιες για τους επίσημους ελέγχους των πτυχών που εμπίπτουν στο πεδίο του ελέγχου ορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 του κεφαλαίου II του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004. Στο πλαίσιο του παρόντος ελέγχου, η νομοθεσία της Ένωσης έχει μεταφερθεί, κατά περίπτωση, στην εθνική νομοθεσία Οι επίσημοι έλεγχοι των συστημάτων ιχνηλασιμότητας, των σημάτων αναγνώρισης και της επισήμανσης Νομικές απαιτήσεις Οι γενικές απαιτήσεις όσον αφορά τα συστήματα ιχνηλασιμότητας, τα σήματα αναγνώρισης και την επισήμανση καθορίζονται στους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 178/2002, (ΕΕ) αριθ. 931/2011, (ΕΚ) αριθ. 853/2004, (ΕΚ) αριθ. 854/2004, (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 και (ΕΕ) αριθ. 1337/2013. Οι ειδικότερες απαιτήσεις ιχνηλασιμότητας και/ή επισήμανσης θεσπίζονται στους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 1760/2000, (ΕΚ) αριθ. 1825/2000, (ΕΚ) αριθ. 1332/2008, (ΕΚ) αριθ. 1333/2008 και (ΕΚ) αριθ. 1334/ Οργάνωση των επίσημων ελέγχων Πορίσματα 12. Η οργάνωση και η εφαρμογή των επίσημων ελέγχων που περιγράφονται στο προφίλ χώρας για την Ελλάδα. 13. Ο ΕΦΕΤ και η ΓΔΒΖΠΚ σε κεντρικό επίπεδο έχουν καθορίσει ελάχιστη συχνότητα που αντιστοιχεί σε έναν έλεγχο ετησίως για τις εγκεκριμένες εγκαταστάσεις, και για τα καταστήματα λιανικής πώλησης σε έναν έλεγχο ανά διετία. Στο επίπεδο του περιφερειακού ΕΦΕΤ και των τοπικών ΑΑ, το ετήσιο σχέδιο ελέγχου καθορίζεται με βάση ορισμένα κριτήρια (π.χ. μέγεθος της εγκατάστασης, ιστορικό, κλπ). Ωστόσο, τα ετήσια σχέδια δεν είναι πάντα διαθέσιμα ως έγγραφα. 14. Είναι δυνατόν να διενεργούνται συμπληρωματικοί έλεγχοι για διάφορους λόγους, όπως η συνέχεια που δίνεται σε καταγγελίες των καταναλωτών, οι κοινοποιήσεις του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές (RASFF) και οι περιπτώσεις μη συμμόρφωσης που διαπιστώθηκαν κατά τη διάρκεια προηγούμενων ελέγχων. Παραδείγματα τέτοιων ελέγχων διαπιστώθηκαν σε εγκαταστάσεις που επισκέφθηκε η ομάδα ελέγχου. 15. Σε ετήσια βάση, ο περιφερειακός ΕΦΕΤ ανέφερε ότι έχουν συναφθεί συμφωνίες μεταξύ του περιφερειακού ΕΦΕΤ και των τοπικών ΑΑ σχετικά με τις αρμοδιότητες όσον αφορά τους ελέγχους σε εγκαταστάσεις άλλες εκτός των σφαγείων και των ανεξάρτητων μονάδων τεμαχισμού ή των κάθετα ολοκληρωμένων εγκαταστάσεων μεταποίησης (σφαγεία με ενσωματωμένη μονάδα τεμαχισμού ή/και μονάδες παραγωγής κιμά και 5

10 παρασκευασμάτων κρέατος ή/και μεταποίησης του κρέατος). Ωστόσο, δεν υπάρχει πάντοτε γραπτή καταγραφή των εν λόγω συμφωνιών. Οι έλεγχοι στις εγκαταστάσεις αυτές εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα των τοπικών ΑΑ. 16. Σε όλες τις εγκαταστάσεις που επισκέφθηκε η ομάδα, εκτός από δύο, οι επίσημοι έλεγχοι διενεργήθηκαν με την ελάχιστη ετήσια συχνότητα που ορίζεται σε επίπεδο ΚΑΑ. Επιπλέον, σε μία από τις δύο εγκαταστάσεις, η τοπική ΑΑ δεν διέθετε αρχεία των επίσημων ελέγχων σχετικά με την παραγωγή κρέατος και τον τεμαχισμό του κρέατος πουλερικών από το Η ΓΔΒΖΠΚ δήλωσε ότι η ελάχιστη συχνότητα των ελέγχων πρέπει να αναθεωρηθεί για να θεσπιστούν οι κατάλληλες συχνότητες. 17. Ο ΕΦΕΤ και η ΓΔΒΖΠΚ σε κεντρικό επίπεδο έχουν θεσπίσει οδηγίες και εγκυκλίους. Αυτές που έχουν σχέση με το πεδίο εφαρμογής του παρόντος ελέγχου είναι αυτές που αφορούν τη χρήση προσθέτων τροφίμων και την επισήμανση, συμπεριλαμβανομένης της επισήμανσης των αλλεργιογόνων, και την ιχνηλασιμότητα. Κατά τους επίσημους ελέγχους υπάρχουν κατάλογοι ελέγχου που χρησιμοποιούνται ως υπομνήματα. 18. Ο κατάλογος ο οποίος έχει εκδοθεί από τον ΕΦΕΤ για τους ελέγχους των εγκαταστάσεων παραγωγής κρέατος και προϊόντων κρέατος περιλαμβάνει ελέγχους σχετικά με τις γενικές απαιτήσεις υγιεινής, τα συστήματα των υπευθύνων επιχειρήσεων τροφίμων (ΥΕΤ) που βασίζονται στα HACCP (ανάλυση κινδύνων και κρίσιμα σημεία ελέγχου) και περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με την ιχνηλασιμότητα, την επισήμανση και τη δειγματοληψία των πρόσθετων υλών. Οι έλεγχοι της ιχνηλασιμότητας και οι κατάλογοι ελέγχου εστιάζονται σε μια διαδικασία «ένα στάδιο μετά - ένα στάδιο πριν», σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 178/2002. Ωστόσο, σε ορισμένες εγκαταστάσεις, ιδίως εκείνες που εξάγουν προϊόντα, διενεργούνται στην πράξη επίσημοι έλεγχοι όσον αφορά την εσωτερική ιχνηλασιμότητα. Η ΚΑΑ επιβεβαίωσε ότι ο κατάλογος ελέγχου δεν περιείχε συγκεκριμένα ερωτήματα σχετικά με τη χρήση προσθέτων ουσιών για τις οποίες καθορίζονται οριακές τιμές κατά τη διάρκεια της διαδικασίας παρασκευής, όπως τα νιτρικά και νιτρώδη άλατα και ότι η πρακτική αυτή θα αναθεωρηθεί. 19. Ο κατάλογος ελέγχου που έχει εκδοθεί από τη ΓΔΒΖΠΚ επικεντρώνεται κυρίως στη γενική υγιεινή και δεν περιέχει ερωτήσεις σχετικά με την ιχνηλασιμότητα, την επισήμανση και τη χρήση προσθέτων. Ωστόσο, σε μία εγκατάσταση στην οποία πραγματοποιήθηκε επίσκεψη, η τοπική ΑΑ χρησιμοποιούσε τον κατάλογο ελέγχου του ΕΦΕΤ σχετικά με την ιχνηλασιμότητα, αλλά όχι όσον αφορά την επισήμανση και τη χρήση των πρόσθετων υλών. Η ΚΑΑ δήλωσε ότι ο εν λόγω κατάλογος θα πρέπει να αναθεωρηθεί. 20. Ο ΕΦΕΤ εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές για την ιεράρχηση των ελέγχων. Το 2014 ο ΕΦΕΤ συνέστησε οι έλεγχοι να επικεντρώνονται ειδικά στη χρήση κρέατος αλόγου και στο ΜΔΚ, ενώ το 2015, για παράδειγμα, στην ιχνηλασιμότητα, την υγιεινή, τη χρήση προσθέτων και στους ισχυρισμούς περί απουσίας γλουτένης στα τρόφιμα. 6

11 21. Ύστερα από κάθε επίσκεψη καταρτίζονται εκθέσεις στις οποίες αναφέρονται τα πορίσματα, το πεδίο εφαρμογής, η νομική βάση και το αίτημα για τυχόν διορθωτικά μέτρα, οι οποίες κοινοποιούνται στον ΥΕΤ, σύμφωνα με το άρθρο 9 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004. Ο περιφερειακός ΕΦΕΤ παρέχει αντίγραφο της έκθεσης ελέγχου στις τοπικές ΑΑ και αντιστρόφως. 22. Ανάλογα με τις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης που διαπιστώνονται, η παρακολούθηση πραγματοποιείται συνήθως κατά τους συμπληρωματικούς ελέγχους ή κατά την επόμενη προγραμματισμένη επιθεώρηση, εφόσον η μη συμμόρφωση δεν αφορά την ασφάλεια των τροφίμων. Η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει ακόμα και έως ένα έτος. Υπήρξαν εκθέσεις στις οποίες δεν δίνεται σαφής προθεσμία στους ΥΕΤ για τη διόρθωση των ελλείψεων που διαπιστώθηκαν. Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υπάρχουν γραπτές αποδείξεις για την παρακολούθηση προηγούμενων περιπτώσεων μη συμμόρφωσης που διαπιστώθηκαν. 23. Έχουν θεσπιστεί διατάξεις σχετικά με την επανεπεξεργασία, την επιστροφή και την ανάκληση προϊόντων. Η ΚΑΑ δήλωσε ότι τα προϊόντα μπορούν να υποβληθούν σε επανεπεξεργασία μόνον αν δεν έχουν φύγει από την εγκατάσταση. Οι σχετικές διατάξεις καθορίζονται στο άρθρο 89 στοιχείο α) της απόφασης 260/2013. Τα προϊόντα που επιστρέφονται στην επιχείρηση δεν μπορούν να υποβληθούν σε επανεπεξεργασία και θεωρούνται ζωικά υποπροϊόντα. Ωστόσο, υπάρχει μια εξαίρεση που προβλέπει ότι προϊόντα που επιστρέφονται μπορούν να αποστέλλονται εκ νέου σε διάφορα καταστήματα λιανικής πώλησης εάν εξακολουθούν να πληρούν τις τεχνικές προδιαγραφές (για παράδειγμα, λόγω λάθος παραγγελίας). 24. Το τμήμα ελέγχου της ποιότητας του ΕΦΕΤ διενέργησε εσωτερικούς ελέγχους για το δεύτερο έτος. Στόχος ήταν να επαληθευτούν οι απαιτήσεις πιστοποίησης για το εφαρμοζόμενο σύστημα ελέγχου (ISO 9001) και η αποτελεσματικότητα των επίσημων ελέγχων όσον αφορά την ιχνηλασιμότητα και την επισήμανση των αλλεργιογόνων ουσιών σε έναν περιφερειακό ΕΦΕΤ. Πραγματοποιήθηκαν δύο εσωτερικοί έλεγχοι οι οποίοι αφορούσαν το πεδίο εφαρμογής του παρόντος ελέγχου. Η χρήση προσθέτων δεν καλύπτεται ρητά, ωστόσο συμπεριλήφθηκε στην ιχνηλασιμότητα. 25. Η ΚΑΑ παρείχε στοιχεία σχετικά με περιπτώσεις μη συμμόρφωσης και τα μέτρα που ελήφθησαν το 2013 και το Το 2014, κατά τη διάρκεια του 704 επιθεωρήσεων σε μονάδες τεμαχισμού και εγκαταστάσεις επεξεργασίας κρέατος, καταγράφηκαν παραβιάσεις που σχετίζονται με τη γενική υγιεινή (16), τις αρχές HACCP (5), την επισήμανση (8), τα μη ασφαλή τρόφιμα (13) και τη σύνθεση των τροφίμων (13). Το 2013 πραγματοποιήθηκαν επιθεωρήσεις με αντίστοιχα 23, 12, 1, 19 και 0 παραβάσεις για τα ανωτέρω θέματα. Τα μέτρα που ελήφθησαν για τα δύο εν λόγω έτη περιελάμβαναν την κατάσχεση των προϊόντων, διοικητικές κυρώσεις και ανάκληση των αδειών. 26. Ο ΕΦΕΤ έχει καταρτίσει επίσημο πρόγραμμα δειγματοληψίας, το οποίο περιλαμβάνει τα προϊόντα με βάση το κρέας και τα παρασκευάσματα κρέατος. Διενεργήθηκαν 7

12 αναλύσεις για να διαπιστωθεί η χρήση των προσθέτων: χρωστικών, πρόσθετων άλλων εκτός από χρωστικά και γλυκαντικά (φωσφορικά άλατα, νιτρώδη, κ.λπ.). Τα αποτελέσματα των δοκιμών έδειξαν ότι το 2013 δύο από τα 45 δείγματα δεν συμμορφώνονταν με τις απαιτήσεις. Δεν ανιχνεύθηκαν παραβάσεις το 2014 και το 2015 σε σύνολο 35 και 30 δειγμάτων έως τώρα, αντιστοίχως. Η ΚΑΑ δήλωσε ότι η δειγματοληψία για τα νιτρώδη/νιτρικά πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την παραγωγή και η δειγματοληψία του εναπομένοντος ποσού των νιτρωδών/νιτρικών χρησιμοποιείται μόνον ως συμπληρωματικό εργαλείο. 27. Τα αποτελέσματα του επίσημου προγράμματος ελέγχων για την παρουσία κρέατος αλόγου στο κρέας, σε παρασκευάσματα κρέατος και σε προϊόντα κρέατος ανέφεραν ότι το 2013 σε 40 από τα 310 δείγματα ανιχνεύθηκε DNA αλόγου, ενώ το 2014 κανένα από τα 102 δείγματα δεν ήταν θετικό. Συμπεράσματα σχετικά με την οργάνωση των επίσημων ελέγχων: 28. Έχει θεσπιστεί σύστημα επίσημων ελέγχων, το οποίο λειτουργεί αποτελεσματικά. Έχουν καθοριστεί και εφαρμόζονται τεκμηριωμένες διαδικασίες. Ορισμένοι κατάλογοι ελέγχου δεν είναι πλήρεις, δεδομένου ότι δεν περιλαμβάνουν τις ερωτήσεις σχετικά με τους ελέγχους της ιχνηλασιμότητας, της επισήμανσης και της χρήσης προσθέτων για εγκαταστάσεις που υπάγονται στον έλεγχο της ΓΔΒΖΠΚ και σχετικά με τη χρήση προσθέτων στην περίπτωση του ΕΦΕΤ. Οι δύο ΚΑΑ ανέφεραν ότι οι κατάλογοι ελέγχου θα αναθεωρηθούν ως προς το σημείο αυτό. 29. Σε ορισμένους περιφερειακούς ΕΦΕΤ και σε τοπικές ΑΑ δεν υπάρχει τεκμηριωμένο ετήσιο σχέδιο ελέγχου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τηρήθηκε η ελάχιστη συχνότητα των ελέγχων σε κεντρικό επίπεδο. Όσον αφορά την παρακολούθηση των παραβάσεων, σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν αναφέρθηκαν οι προθεσμίες για τη λήψη διορθωτικών μέτρων από τον ΥΕΤ ή/και δεν υπήρχαν τεκμηριωμένες αποδείξεις τέτοιων διορθωτικών μέτρων Εφαρμογή των επίσημων ελέγχων 30. Κατά την πρώτη ημέρα της επίσκεψης, η ομάδα ελέγχου επέλεξε 12 δείγματα κρέατος και προϊόντων κρέατος σε επίπεδο λιανικής. Η ΑΑ κλήθηκε να προσδιορίσει την προέλευση των δειγμάτων αυτών αναφέροντας το σφαγείο καταγωγής ή το σημείο εισόδου με βάση τα διαθέσιμα έγγραφα. Επιπλέον, η ΑΑ κλήθηκε να παράσχει τεκμηριωμένα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την ακρίβεια της επισήμανσης των προϊόντων που είχαν επιλεγεί, όσον αφορά τα συστατικά και τη σύνθεσή τους. 31. Κατά τη δεύτερη εβδομάδα, η ομάδα ελέγχου επισκέφθηκε διάφορες εγκαταστάσεις, που εντοπίστηκαν κατά την ως άνω άσκηση ιχνηλασιμότητας, προκειμένου να αξιολογήσει επιτόπου την κατάσταση. 8

13 Επίσημοι έλεγχοι επί της αλυσίδας μεταποίησης τροφίμων Πορίσματα 32. Οι αρχές διαβίβασαν πληροφορίες με ομοιόμορφη διαρθρωμένη μορφή σχετικά με τον εντοπισμό της προέλευσης και των 12 τυχαίων δειγμάτων στις εγκαταστάσεις και κατέληξαν στα εξής συμπεράσματα: Ήταν ιχνηλάσιμα τα έντεκα από τα δείγματα (διαδικασία «ένα στάδιο μετά - ένα στάδιο πριν»). Ένα δείγμα κιμά από βόειο κρέας ήταν μόνο μερικώς ιχνηλάσιμο. Με εξαίρεση το προαναφερόμενο δείγμα, υπήρχαν δικαιολογητικά για τις ποσότητες κρέατος και προϊόντων κρέατος, καθώς και των άλλων συστατικών που χρησιμοποιήθηκαν σε 10 δείγματα. Για ένα άλλο προϊόν, μολονότι ο ΥΕΤ δεν τηρούσε αρχεία παραγωγής σχετικά με την πραγματική χρήση του κρέατος, οι ποσότητες μπορούσαν να παρουσιαστούν προφορικά. Για εννέα ετικέτες εντοπίστηκαν οι ακόλουθες περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με την ενωσιακή και την ελληνική νομοθεσία: δεν αναφερόταν η κατηγορία του κρέατος, υπήρχε η ένδειξη «χοιρομέρι» (η ελληνική νομοθεσία απαιτεί κρέας από τον οπίσθιο μηρό του ζώου) αλλά είχε χρησιμοποιηθεί χοιρινή πλάτη (και τα δύο συνιστούν παράβαση των εθνικών απαιτήσεων), δεν υπήρχε καμία φυσική διεύθυνση, δεν αναφερόταν το ποσοστό κρέατος, δεν αναγράφονταν όλα τα συστατικά, δεν αναφερόταν η λειτουργική ομάδα χρωστικής που είχε χρησιμοποιηθεί, δεν αναφέρονταν διακριτά τα αλλεργιογόνα ή η ετικέτα έφερε την αναγραφή «ενδέχεται να περιέχει αλλεργιογόνα» παρά το γεγονός ότι είχαν χρησιμοποιηθεί αλλεργιογόνα. Πρόσθετα τροφίμων είχαν χρησιμοποιηθεί μόνο σε πέντε δείγματα, για τα οποία η ΑΑ δεν διαπίστωσε ελλείψεις. 33. Η ομάδα ελέγχου επαλήθευσε την τεκμηρίωση των 12 φακέλων. Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ήταν το εξής: Οι παρατηρήσεις των αρχών αναφορικά με τον εντοπισμό (ένα στάδιο μετά- ένα στάδιο πριν) θα μπορούσε να επιβεβαιωθούν για όλες τις υποθέσεις που αφορούν το κρέας και τα προϊόντα κρέατος. Όσον αφορά τα δείγματα, ειδικότερα, κρέατος και προϊόντων κρέατος, που παράγονται και διατίθενται στο εμπόριο εντός της Ελλάδας, δεν παρείχαν όλοι οι προμηθευτές στα εμπορικά έγγραφα στοιχεία για τα τρόφιμα που προμήθευσαν, όπως τον αριθμό αναφοράς για την αναγνώριση της παρτίδας, του φορτίου ή της αποστολής, κατά περίπτωση. Αντιθέτως, στις περισσότερες περιπτώσεις οι ΥΕΤ ανακτούσαν τα στοιχεία αυτά κατά την άφιξή από τις ετικέτες που είχαν τοποθετηθεί στο κρέας. Για τις 10 περιπτώσεις που εξετάστηκαν, για τις οποίες οι αρχές επιβεβαίωσαν την ιχνηλασιμότητα, αυτό δεν οδήγησε σε ρήξη της ιχνηλασιμότητας κατά την αλυσίδα εφοδιασμού του κρέατος και των προϊόντων του. Δεν φύλασσαν όλες οι εγκαταστάσεις όπου έγιναν έλεγχοι τις ετικέτες ή τα αντίγραφα αυτών. Για ένα δείγμα, έλλειπε η τεκμηρίωση σχετικά με ορισμένα συστατικά που είχαν χρησιμοποιηθεί (βλ. παράγραφος 35 κατωτέρω). 9

14 Υπήρχαν διαθέσιμα έγγραφα για την εξακρίβωση της φυσικής ροής των προϊόντων εντός των εγκαταστάσεων, όπως τα δεδομένα παραγωγής για σύγκριση, οι συνταγές των προϊόντων, οι τεχνικές προδιαγραφές για τα πρόσθετα και για τα μείγματα καρυκευμάτων, με εξαίρεση ορισμένα συστατικά (βλ. σκέψη 35 κατωτέρω). Ήταν δυνατόν να επιβεβαιωθούν οι παρατηρήσεις των αρχών σχετικά με την επισήμανση, αλλά έγιναν και ορισμένες πρόσθετες παρατηρήσεις για τρεις υποθέσεις που αποτέλεσαν αντικείμενο επιτόπιου ελέγχου (βλ. σημείο 35 κατωτέρω). Σε δύο περιπτώσεις η χρήση προσθέτων δεν ήταν σύμφωνη με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας της Ένωσης. Η ποσότητα των νιτρωδών που είχε χρησιμοποιηθεί σε ένα προϊόν κρέατος (το δείγμα υπερέβαινε το 157 mg/kg) και η ποσότητα των νιτρωδών και νιτρικών αλάτων που χρησιμοποιούνται σε άλλο δείγμα προϊόντος με βάση το κρέας δείγμα ελαφρώς υπερέβαιναν (150,2 mg/kg) τη μέγιστη ποσότητα που μπορεί να προστεθεί κατά την παρασκευή και, ως εκ τούτου, δεν συμμορφώνονταν με τις απαιτήσεις που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1333/2008 (μέγιστο όριο 150 mg/kg). 34. Η ομάδα ελέγχου επέλεξε 4 από τις 12 περιπτώσεις για την επιτόπια επαλήθευση των στοιχείων που είχαν δοθεί από τις ΑΑ. Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είχε ως εξής: Η ιχνηλασία (ένα στάδιο μετά - ένα στάδιο πριν) επιβεβαιώθηκε στις τέσσερις υποθέσεις για το κρέας και τα προϊόντα κρέατος. Δεν υπήρχαν διαθέσιμα εμπορικά έγγραφα για τις πρώτες ύλες και τα στοιχεία παραγωγής για την επιτόπια παραγωγή χυμών φρούτων και λαχανικών για ένα προϊόν. Κατά συνέπεια οι πληροφορίες της επισήμανσης δεν θα μπορούσε να δικαιολογηθούν. Τα συστατικά στην επισήμανση ανέφεραν χυμό φρούτων και λαχανικών (μήλων, πορτοκαλιών και τεύτλων). Για δύο από τους τέσσερις ετικέτες, η ομάδα ελέγχου προέβη σε συμπληρωματικές παρατηρήσεις: για μία ετικέτα το μέγεθος των χαρακτήρων ήταν πολύ μικρό, αναφέρονταν πρόσθετα και συστατικά που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί, ενώ δεν αναφέρθηκαν πρόσθετα και συστατικά που είχαν χρησιμοποιηθεί. Για μια δεύτερη ετικέτα, δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί ο φύση του χυμού φρούτων και λαχανικών. Για ένα τρίτο δείγμα, οι προδιαγραφές της αρωματικής ύλης που χρησιμοποιήθηκε δεν παρείχε λεπτομέρειες σχετικά με τη φύση των αρωματικών υλών που χρησιμοποιούνται. Συμπεράσματα σχετικά με τους επίσημους ελέγχους στην αλυσίδα μεταποίησης των τροφίμων: 35. Ο ΕΦΕΤ και η ΓΔΒΖΠΚ ήταν σε θέση να εντοπίσουν με ακρίβεια, με την εξαίρεση ένος δείγματος, μέσω των συστημάτων καταχώρισης των ΥΕΤ, το σφαγείο καταγωγής ή το 10

15 σημείο εισόδου στην Ελλάδα για έντεκα σε σύνολο δώδεκα δειγμάτων κρέατος και προϊόντων κρέατος που ελήφθησαν σε σημείο λιανικής πώλησης (ένα στάδιο μετά - ένα στάδιο πριν). 36. Οι αρχές διαπίστωσαν την ύπαρξη ορισμένων ήσσονος σημασίας περιπτώσεων μη συμμόρφωσης όσον αφορά την ιχνηλασιμότητα και την επισήμανση που δεν είχαν καμία επίπτωση στην ασφάλεια των τροφίμων για τα έντεκα δείγματα που ήταν ιχνηλάσιμα. Οι αρχές δεν εντόπισαν περιπτώσεις μη συμμόρφωσης που να σχετίζονται με τη χρήση προσθέτων τροφίμων, ιδίως, τη χρήση νιτρωδών και νιτρικών. Οι πληροφορίες που αναφέρονται στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 931/2011 δεν ήταν διαθέσιμες για ένα συγκεκριμένο συστατικό που είχε χρησιμοποιηθεί Επίσημοι έλεγχοι όσον αφορά τις υποχρεώσεις των υπευθύνων επιχειρήσεων τροφίμων Πορίσματα 37. Σε όλες τις περιπτώσεις εκτός από μία, ο χρόνος που χρειάστηκε για τους προγραμματισμένους επίσημους ελέγχους της ΑΑ όσον αφορά την ιχνηλασιμότητα και την επισήμανση ήταν συγκρίσιμος με τον χρόνο που χρειάστηκε για τους ελέγχους σχετικά με την επισήμανση και την ιχνηλασιμότητα και των δώδεκα δειγμάτων που ελήφθησαν κατά τη συγκεκριμένη άσκηση ιχνηλασιμότητας. 38. Τα αποτελέσματα των περισσότερων προγραμματισμένων επίσημων ελέγχων της ΑΑ όσον αφορά την ιχνηλασιμότητα ήταν δυνατόν να επιβεβαιωθούν κατά τη διάρκεια του ελέγχου. Εντοπίστηκαν μόνον ήσσονος σημασίας αδυναμίες από την ομάδα ελέγχου σε όλες τις εγκαταστάσεις στις οποίες πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις. Τα σχετικά ευρήματα περιγράφονται στις παραγράφους 40 και 41 κατωτέρω: 39. Έλεγχος των εισερχόμενων εμπορευμάτων. Σε όλες τις εγκαταστάσεις όπου πραγματοποιήθηκε επίσκεψη, οι YET εφάρμοζαν διαδικασίες ελέγχου των εισερχόμενων εμπορευμάτων. Τα αρχεία των ΥΕΤ συνέδεαν τα εισερχόμενα εμπορεύματα με τα εμπορικά έγγραφα και ο καταχωρισμένος αριθμός παρτίδας, τα στοιχεία παραγωγής και/ή η ημερομηνία λήξης μπορούσαν συχνά να ανακτηθούν από τις ετικέτες των εν λόγω αποστολών (βλέπε παράγραφο 31). Σε δύο εγκαταστάσεις ο ΥΕΤ παρέλαβαν ΜΔΚ από ΥΕΤ εγκατεστημένους σε δύο άλλα κράτη μέλη. Τα εμπορικά έγγραφα δεν ανέφερε ότι επρόκειτο για ΜΔΚ. Στην περίπτωση ενός φορτίου από την Πολωνία, η ετικέτα του προϊόντος έφερε την περιγραφή και την επισήμανση «frozen turkey white wing Baader (κατεψυγμένη φτερούγα λευκής γαλοπούλας Baader)». Το προϊόν έλαβε κατά την άφιξη εσωτερικό κωδικό ιχνηλασιμότητας και ετικέτα στην οποία το προϊόν χαρακτηριζόταν ως «υπόλειμμα ξακρίσματος». Σε μια δεύτερη εγκατάσταση το προϊόν καταγωγής Γαλλίας έφερε την περιγραφή και την επισήμανση «Blanquette 11

16 de Dinde de viande» (κρέας μαγειρεμένης γαλοπούλας), αλλά στην εγκατάσταση επισημάνθηκε ως «Baader». Τα προβλήματα αυτά δεν καταγράφηκαν από τους ΥΕΤ κατά τους ελέγχους των εισαγόμενων εμπορευμάτων και δεν εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια πρόσφατου επίσημου ελέγχου (βλ. επίσης σημείο 43 Επισήμανση, δεύτερη περίπτωση). 40. Σύστημα ιχνηλασιμότητας: Οι ΥΕΤ που επισκέφθηκε η ομάδα αποστολής εφάρμοζαν συστήματα ιχνηλασιμότητας εντός των εγκαταστάσεων τα οποία επέτρεπαν να παρακολουθείται η φυσική ροή των προϊόντων και τηρούνταν αρχεία για τα προϊόντα που εισέρχονταν και εξέρχονταν από τις εγκαταστάσεις. Τα συστήματα των ΥΕΤ υποβλήθηκαν σε ελέγχους και η αρμόδια αρχή παρουσίασε παραδείγματα επαλήθευσης της λειτουργίας των συστημάτων ιχνηλασιμότητας (διαδικασία «ένα στάδιο μετά - ένα στάδιο πριν», καθώς και των εσωτερικών συστημάτων ιχνηλασιμότητας) για επιλεγμένες παρτίδες κρέατος και προϊόντων κρέατος. Στις εγκαταστάσεις που πραγματοποιήθηκε επίσκεψη διαπιστώθηκαν μόνο ανεπάρκειες ήσσονος σημασίας κατά τη διάρκεια του ελέγχου. 41. Τα αποτελέσματα των περισσότερων προγραμματισμένων επίσημων ελέγχων της ΑΑ δήλωσαν λίγες περιπτώσεις μη συμμόρφωσης όσον αφορά την επισήμανση και δεν υπάρχει καμία μελέτη για τη χρήση προσθέτων τροφίμων. Κατά τη διάρκεια του ελέγχου, εντοπίστηκαν διάφορες ελλείψεις, τόσο από την ομάδα ελέγχου και από την ΑΑ. Οι σχετικές διαπιστώσεις που περιγράφονται στις κατωτέρω παραγράφους 43 και 44, καθώς και στις παραγράφους 33 έως Επισήμανση: Σε μία εγκατάσταση όπου πραγματοποιήθηκε επίσκεψη, οι εκθέσεις για τους επίσημους ελέγχους στις μονάδες τεμαχισμού όπου πραγματοποιείται επίσης παραγωγή κιμά και παρασκευασμάτων κρέατος, δεν περιελάμβανε τον έλεγχο της επισήμανσης. Στην εγκατάσταση αυτή έγιναν αρκετές παρατηρήσεις σχετικά με την επισήμανση: υγρά συστατικά/πρόσθετα που λαμβάνονταν χύδην δεν έφεραν επαρκή επισήμανση η ετικέτα ενός παρασκευάσματος κρέατος δεν διέθετε τον κατάλογο των συστατικών, με τη σωστή σειρά και το νωπό βόειο κρέας που είχε παραχθεί από βόειο κρέας από άλλο κράτος μέλος και είχε, στη συνέχεια, τεμαχιστεί στην εγκατάσταση όπου πραγματοποιήθηκε επίσκεψη δεν έφερε επισήμανση σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1825/2000 (δεν υπήρχε το όνομα της χώρας και η έγκριση της μονάδας τεμαχισμού στην οποία εκτελέστηκε ο αρχικός τεμαχισμός). Στις δύο εγκαταστάσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 40, οι ΥΕΤ ανέφεραν τη χρήση ΜΔΚ στην ετικέτα που έχει τοποθετηθεί στα τελικά προϊόντα. Σε μία από αυτές τις εγκαταστάσεις ο ΥΕΤ ανέφερε ότι μόνο δύο προϊόντα παράγονται με χρήση ΜΔΚ. Οι ετικέτες με πληροφορίες για τον τελικό καταναλωτή ανέφεραν τη χρήση του ΜΔΚ, αλλά υπήρχε μόνο ένα σήμα με τη συντομογραφία «ΜΔΚ», 12

17 γεγονός που δεν είναι σύμφωνο με τις απαιτήσεις του μέρους Β σημείο 18 του παραρτήματος VII του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1169/2011. Επιπλέον, το μέγεθος των χαρακτήρων για την παρουσίαση των υποχρεωτικών πληροφοριών ήταν πολύ μικρό. Αυτό δεν συνάδει με τις απαιτήσεις του άρθρου 13 παράγραφος 1 του ανωτέρω κανονισμού. 43. Χρήση προσθέτων τροφίμων Η ΑΑ είχε συμπεριλάβει, κατά τις επισκέψεις επιθεώρησης, ελέγχους σχετικά με τη χρήση προσθέτων τροφίμων. Σε μία εγκατάσταση, οι πληροφορίες που αναγράφονταν στη συσκευασία για το πρόσθετο τροφίμων E120 (κοχενίλη, καρμινικό οξύ, καρμίνες), το δεν προοριζόταν για πώληση στον τελικό καταναλωτή, δεν περιείχαν αναφορά της προβλεπόμενης χρήσης του σε τρόφιμα όπως «για τρόφιμα» ή «περιορισμένη χρήση σε τρόφιμα». Αυτό δεν συνάδει με τις απαιτήσεις του άρθρου 22 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1333/2008. Σε δύο εγκαταστάσεις στις οποίες πραγματοποιήθηκε επίσκεψη, ο YET διέθετε προδιαγραφές για τα πρόσθετα τροφίμων, οι οποίες παρέπεμπαν σε παρωχημένη νομοθεσία της Ένωσης. Σε μία περίπτωση η προτεινόμενη επισήμανση των πληροφοριών σχετικά με τη χρήση προσθέτων τροφίμων δεν τηρούνταν και, ως εκ τούτου, δεν αναφέρονταν στην ετικέτα του τελικού προϊόντος όλα τα υποχρεωτικά στοιχεία. 44. Διαδικασίες ανάκλησης: Σε ορισμένες από τις περιπτώσεις που εξετάστηκαν, οι YET εφάρμοζαν διαδικασίες ανάκλησης και είχαν πραγματοποιήσει ασκήσεις προσομοίωσης κατά τα τελευταία δύο έτη. Τα αποτελέσματα που διαπιστώσαμε χαρακτηρίστηκαν ως ικανοποιητικά από τους ΥΕΤ. Σε μία εγκατάσταση, ο ΕΦΕΤ διαπίστωσε, βάσει τεκμηριωμένων στοιχείων, την ανάκληση κρέατος από τη Δανία που είχε αποτελέσει αντικείμενο κοινοποίησης RASFF το Ο ΥΕΤ είχε λάβει έγκαιρη ειδοποίηση από τον προμηθευτή του. Ολόκληρη η αποστολή ήταν ακόμα αποθηκευμένη τη στιγμή της ανάκλησης και, τελικά, καταστράφηκε στην Ελλάδα. Συμπεράσματα σχετικά με τους επίσημους ελέγχους όσον αφορά τις υποχρεώσεις των υπευθύνων επιχειρήσεων τροφίμων: 45. Χάρη στο ισχύον σύστημα επίσημων ελέγχων, ήταν δυνατό να εντοπιστούν, μέσω των συνήθων ελέγχων, ελλείψεις όσον αφορά την ιχνηλασιμότητα και την επισήμανση, με εξαίρεση τους ελέγχους σε μία εγκατάσταση σχετικά με την επισήμανση. 13

18 46. Σε δύο εγκαταστάσεις που πραγματοποιήθηκε επίσκεψη δεν εντοπίστηκε η εσφαλμένη επισήμανση και περιγραφή στα εμπορικά έγγραφα των εισερχόμενων ΜΔΚ από άλλα κράτη μέλη. Ωστόσο, τα τελικά προϊόντα που είχαν επισημανθεί από τους ΥΕΤ ανέφεραν τη χρήση ΜΔΚ μολονότι, σε μια περίπτωση, με εσφαλμένο τρόπο. 6. ΓΕΝΙΚΆ ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ Συνολικά, η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το σύστημα επίσημων ελέγχων όσον αφορά την ιχνηλασιμότητα του κρέατος και των προϊόντων κρέατος είναι γενικά αποτελεσματική. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα κενά στους καταλόγους ελέγχου που παρέχονται στους υπαλλήλους και στην εφαρμογή των επίσημων ελέγχων, ιδίως εκείνων που αφορούν τη χρήση προσθέτων και την ιχνηλασιμότητα του μηχανικώς διαχωρισμένου κρέατος. Μολονότι τα κενά αυτά δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση τη συνολική αποτελεσματικότητα των επίσημων ελέγχων, θα μπορούσαν να μειώσουν την ικανότητα των αρμοδίων αρχών να επαληθεύουν συστηματικά ότι οι απαιτήσεις σε θέματα ιχνηλασιμότητας εφαρμόζονται αποτελεσματικά από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς. 7. ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΉ ΣΥΝΕΔΡΊΑΣΗ Στις 13 Νοεμβρίου 2015 πραγματοποιήθηκε η καταληκτική συνεδρίαση με τον ΕΦΕΤ και τη ΓΔΒΖΠΚ. Στη συνεδρίαση αυτή η ομάδα ελέγχου παρουσίασε τις βασικές διαπιστώσεις και τα προκαταρκτικά συμπεράσματα του ελέγχου και ενημέρωσε την ΚΑΑ για τις σχετικές προθεσμίες όσον αφορά την εκπόνηση της παρούσας έκθεσης και την απάντησή τους. Οι αρχές εξέφρασαν διαφωνία με ορισμένες από τις διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα. Επιπλέον, δόθηκαν πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί και εκείνα που προγραμματίζονται για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων διαπιστώσεων σε δύο εγκαταστάσεις. 8. ΣΥΣΤΆΣΕΙΣ Οι αρμόδιες αρχές της Ελλάδας καλούνται να δώσουν λεπτομέρειες σχετικά με τα μέτρα που έχουν λάβει ή έχουν προγραμματίσει να λάβουν, συμπεριλαμβανομένων των προθεσμιών για την ολοκλήρωσή τους, με σκοπό την εφαρμογή των συστάσεων που διατυπώνονται κατωτέρω, εντός 25 εργάσιμων ημερών από την παραλαβή της έκθεσης. Όχι Σύσταση 1. Να διασφαλιστεί ότι οι κατάλογοι ελέγχου που χρησιμοποιούνται για τους επίσημους ελέγχους στους υπευθύνους επιχειρήσεων τροφίμων που παράγουν κρέας και προϊόντα κρέατος περιλαμβάνουν στο πεδίο τους τις σχετικές απαιτήσεις για συμμόρφωση με τις διατάξεις του άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 931/2011, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα φορτία τροφίμων είναι ιχνηλάσιμα και ότι οι κατάλογοι ελέγχου που χρησιμοποιούνται για τους επίσημους ελέγχους επί των υπευθύνων επιχειρήσεων τροφίμων που παράγουν τρόφιμα προοριζόμενα για 14

19 παράδοση στον τελικό καταναλωτή περιλαμβάνουν τις σχετικές απαιτήσεις επισήμανσης για τα εν λόγω προϊόντα, όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1169/2011. Σύσταση βασιζόμενη στο συμπέρασμα αριθ. 28 Συναφή πορίσματα αριθ. 18 και Να εξασφαλιστεί ότι το πεδίο των επίσημων ελέγχουν που πραγματοποιούνται επί των υπευθύνων επιχειρήσεων τροφίμων που παράγουν κρέας και προϊόντα κρέατος περιλαμβάνουν περιλαμβάνει τις προϋποθέσεις για τη χρήση προσθέτων ουσιών για τα προϊόντα που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1333/2008. Σύσταση βασιζόμενη στα συμπεράσματα αριθ. 28 και 36 Συναφή πορίσματα αριθ. 18, 19 και Να διασφαλιστεί ότι λαμβάνονται διορθωτικά μέτρα εγκαίρως όταν απαιτούνται, σύμφωνα με το σημείο 8.3 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004, ιδίως με τον καθορισμό προθεσμιών εντός των οποίων θα πρέπει να λαμβάνονται διορθωτικά μέτρα και την τεκμηρίωση αυτών των ενεργειών παρακολούθησης. Σύσταση βασιζόμενη στο συμπέρασμα αριθ. 29 Συναφές πόρισμα αριθ. 22 Η απάντηση της αρμόδιας αρχής στις συστάσεις υπάρχει στη διεύθυνση: 15

20 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 - ΝΟΜΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Νομικό κείμενο αναφοράς 1760/ / / / /2004 Επίσημη Εφημερίδα ΕΕ L 204 της , σ ΕΕ L 216 της , σ ΕΕ L 31 της , σ ΕΕ L 139 της , σ. 1, όπως διορθώθηκε και αναδημοσιεύθηκε στην ΕΕ L 226 της , σ. 3. ΕΕ L 139 της , σ. 55, όπως διορθώθηκε και αναδημοσιεύθηκε στην ΕΕ L 226 της , σ. 22. Τίτλος (ΕΚ) αριθ. 1760/2000 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Ιουλίου 2000, για τη θέσπιση συστήματος αναγνώρισης και καταγραφής των βοοειδών και την επισήμανση του βοείου κρέατος και των προϊόντων με βάση το βόειο κρέας, καθώς και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 820/97 του Συμβουλίου. (ΕΚ) αριθ. 1825/2000 της Επιτροπής, της 25ης Αυγούστου 2000, για τη θέσπιση λεπτομερειών εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1760/2000 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά την επισήμανση του βοείου κρέατος και των προϊόντων με βάση το βόειο κρέας (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Ιανουαρίου 2002, για τον καθορισμό των γενικών αρχών και απαιτήσεων της νομοθεσίας για τα τρόφιμα, για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τον καθορισμό διαδικασιών σε θέματα ασφαλείας των τροφίμων. (ΕΚ) αριθ. 852/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για την υγιεινή των τροφίμων (ΕΚ) αριθ. 853/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τον καθορισμό ειδικών κανόνων υγιεινής για τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης 16

21 854/ / / / / /2011 ΕΕ L 139 της , σ. 206, όπως διορθώθηκε και αναδημοσιεύθηκε στην ΕΕ L 226 της , σ. 83. ΕΕ L 165 της , σ. 1, όπως διορθώθηκε και αναδημοσιεύθηκε στην ΕΕ L 191 της , σ. 1. ΕΕ L 338 της , σ ΕΕ L 338 της , σ ΕΕ L 314 της , σ ΕΕ L 242 της , σ. 2-3 (ΕΚ) αριθ. 854/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τον καθορισμό ειδικών διατάξεων για την οργάνωση των επίσημων ελέγχων στα προϊόντα ζωικής προέλευσης που προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο (ΕΚ) αριθ. 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τη διενέργεια επισήμων ελέγχων της συμμόρφωσης προς τη νομοθεσία περί ζωοτροφών και τροφίμων και προς τους κανόνες για την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων (ΕΚ) αριθ. 2073/2005 της Επιτροπής, της 15ης Νοεμβρίου 2005, περί μικροβιολογικών κριτηρίων για τα τρόφιμα (ΕΚ) αριθ. 2074/2005 της Επιτροπής, της 5ης Δεκεμβρίου 2005, για θέσπιση μέτρων εφαρμογής για ορισμένα προϊόντα βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 853/2004 και για την οργάνωση επίσημων ελέγχων βάσει των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 854/2004 και (ΕΚ) αριθ. 882/2004, για την παρέκκλιση από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 852/2004 και για τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 853/2004 και (ΕΚ) αριθ. 854/2004 (ΕΚ) αριθ. 1162/2009 της Επιτροπής, της 30ής Νοεμβρίου 2009, σχετικά με τη θέσπιση μεταβατικών μέτρων για την εφαρμογή των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 853/2004, (ΕΚ) αριθ. 854/2004 και (ΕΚ) αριθ. 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου Εκτελεστικός κανονισμός (EE) αριθ. 931/2011 της Επιτροπής, της 19ης Σεπτεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις ανιχνευσιμότητας που ορίζει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τρόφιμα ζωικής προέλευσης 17

22 1169/2011 Οδηγία 92/118/ΕΟΚ Οδηγία 96/22/ΕΚ Οδηγία 96/23/ΕΚ ΕΕ L 304 της , σ ΕΕ L 62 της , σ ΕΕ L 125 της , σ. 3-9 ΕΕ L 125 της , σ (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Οκτωβρίου 2011 σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές, την τροποποίηση των κανονισμών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 1924/2006 και (ΕΚ) αριθ. 1925/2006 και την κατάργηση της οδηγίας 87/250/ΕΟΚ της Επιτροπής, της οδηγίας 90/496/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της οδηγίας 1999/10/ΕΚ της Επιτροπής, της οδηγίας 2000/13/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, των οδηγιών της Επιτροπής 2002/67/ΕΚ και 2008/5/ΕΚ και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 608/2004 της Επιτροπής Οδηγία 92/118/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 1992, για τον καθορισμό των όρων υγειονομικού ελέγχου καθώς και των υγειονομικών όρων που διέπουν το εμπόριο και τις εισαγωγές στην Κοινότητα προϊόντων που δεν υπόκεινται, όσον αφορά τους προαναφερόμενους όρους, στις ειδικές κοινοτικές ρυθμίσεις που αναφέρονται στο κεφάλαιο I του παραρτήματος Α της οδηγίας 89/662/ΕΟΚ και, όσον αφορά τους παθογόνους παράγοντες, της οδηγίας 90/425/ΕΟΚ Οδηγία 96/22/ΕΚ του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 1996, για την απαγόρευση της χρησιμοποίησης ορισμένων ουσιών με ορμονική ή θυρεοστατική δράση και των β- ανταγωνιστικών ουσιών στη ζωική παραγωγή για κερδοσκοπικούς λόγους και κατάργησης των οδηγιών 81/602/ΕΟΚ, 88/146/ΕΟΚ και 88/299/ΕΟΚ Οδηγία 96/23/ΕΚ του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 1996, περί της λήψης μέτρων ελέγχου για ορισμένες ουσίες και τα κατάλοιπά τους σε ζώντα ζώα και στα προϊόντα τους και κατάργησης των οδηγιών 85/358/ΕΟΚ και 86/469/ΕΟΚ και των αποφάσεων 89/187/ΕΟΚ και 91/664/ΕΟΚ 18

23 Οδηγία 96/93/ΕΚ Οδηγία 97/78/ΕΚ Οδηγία 98/83/ΕΚ 1332/ / /2008 ΕΕ L 13 της , σ ΕΕ L 24 της , σ ΕΕ L 330 της , σ ΕΕ L 354 της , σ ΕΕ L 354 της , σ ΕΕ L 354 της , σ Οδηγία 96/93/ΕΚ του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 1996, σχετικά με την πιστοποίηση ζώων και ζωικών προϊόντων Οδηγία 97/78/ΕΚ του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 1997, για καθορισμό των αρχών οργάνωσης των κτηνιατρικών ελέγχων των προϊόντων που εισάγονται στην Κοινότητα από τρίτες χώρες Οδηγία 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου, της 3ης Νοεμβρίου 1998, σχετικά με την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (ΕΚ) αριθ. 1332/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, για τα ένζυμα τροφίμων και την τροποποίηση της οδηγίας 83/417/ΕΟΚ του Συμβουλίου, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1493/1999 του Συμβουλίου, της οδηγίας 2000/13/ΕΚ, της οδηγίας 2001/112/ΕΚ του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 258/97 (ΕΚ) αριθ. 1333/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2008 που αφορά τα πρόσθετα τροφίμων (ΕΚ) αριθ. 1334/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, για αρωματικές ύλες και ορισμένα συστατικά τροφίμων με αρωματικές ιδιότητες που χρησιμοποιούνται εντός και επί των τροφίμων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1601/91 του Συμβουλίου, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2232/96, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 110/2008 και της οδηγίας 2000/13/ΕΚ 19

24 1337/2013 ΕΕ L 335 της , σ Εκτελεστικός κανονισμός (EE) αριθ. 1337/2013 της Επιτροπής, της 13ης Δεκεμβρίου 2013, για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά την ένδειξη της χώρας καταγωγής ή του τόπου προέλευσης για τα νωπά, διατηρημένα με απλή ψύξη ή κατεψυγμένα κρέατα χοιροειδών, προβατοειδών, αιγοειδών και πουλερικών 20