14 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ

Transcript

1 14 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ Τίτλος Προγράμματος: «Η σημασία του λιμανιού του Λαυρίου και της ευρύτερης περιοχής στην αρχαιότητα και σήμερα» Σχ. χρονιές : Υπεύθυνοι Εκπαιδευτικοί: Παυλέα Αντωνία, Καλογεράς Γεώργιος, Γερουκάκη Μαλαματένια, Κόντου-Χοτζόγλου Ιωάννα Τα μέλη της περιβαλλοντικής ομάδας Μυλωνάς Ευάγγελος, Καράμπα Θεοδώρα, Κιάκη Τριανταφυλλίδη Μαρία Ματσάγκας Μανώλης, Kοντογιάννη Ιωάννα, Χαρδούβαρη Κυριακή, Χολέβα Έφη Αλεξανδρίδου Μαργαρίτα, Βούτας Θεόδωρος, Γαγάνης Άγγελος, Γεωργακοπούλου Έλενα, Καλαθόπουλος Φώτης, Κανέλλου Σοφία, Κουστένη Σοφία, Λεβτσένκο Ελένη, Νικολαράς Σωτήρης, Ντούσια Γεωργία, Πελιπέικο Γιάννα, Βαρσαμούλης Κλεάνθης, Ζαμπέλης Σπύρος, Μούτσος Βασίλης, Ευστρατιάδου Ειρήνη, Μούτσου Στεφανία, Μπίντση Ευγενία, Χαρδούβαρη Κυριακή, Ψαριάδου Μαρία, Χολέβα Έφη Αλεξανδρίδου Μαργαρίτα, Βούτας Θεόδωρος, Γαγάνης Άγγελος, Γεωργακοπούλου Έλενα, Καλαθόπουλος Φώτης, Κανέλλου Σοφία, Καραλή Αθηνά, Νικολαίδου Άννα, Καραγιάννη Νικολέττα, Πατέντα Άννα, Κοκώση Θεοδώρα, Σημαντηράκη Βάσω, Ξηρογιάννη Αντιγόνη, Σπηλιωτόπουλος Σπύρος, Ρασέλλη Ελένη, Τζανετή Ειρήνη, Φωκάς Στέλιος,

2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 1 Επιλογή του θέματος Η επιλογή να μελετηθεί το λιμάνι του Λαυρίου με την ευρύτερη περιοχή του οφείλεται στη μεγάλη σημασία τους κατά την αρχαιότητα,αλλά και κατά τα νεότερα χρόνια από άποψη ιστορική, οικονομική, κοινωνική, πολιτική, περιβαλλοντική και πολιτιστική. Μέσα από τη μελέτη όλων αυτών των χαρακτηριστικών θα δινόταν η δυνατότητα στους μαθητές να αντιληφθούν με πολύ εναργή τρόπο την αλληλεπίδραση όλων αυτών των παραγόντων. Στην επιλογή του θέματος συνέβαλαν επίσης η ενασχόλησή μας κατά την προηγούμενη σχολική χρονιά με Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Comenius με θέμα «Αρχαία Ελληνικά Λιμάνια: Πειραιάς Μασσαλία Εμπόρειον» καθώς και τα πολλαπλά δημοσιεύματα του Τύπου κατά την τελευταία δεκαετία για το Λαύριο, την πόλη των ανέργων και προσφύγων όπως την χαρακτήριζαν. Η μελέτη του θέματος περιλάμβανε : 1) βιβλιογραφική έρευνα σε βιβλιοθήκες και το διαδίκτυο. 2) Άντληση πληροφοριών από τα αρχεία κρατικών υπηρεσιών, όπως Τελωνείο, Οργανισμό Λιμένος, Δήμο. 3) Επίσκεψη σε χώρους μελέτης όπως Τεχνολογικό Πάρκο, Μουσείο, Λιμάνι, κ.λ.π. 4) Δραστηριότητες στο χώρο του σχολείου( π.χ. σύνταξη ερωτηματολογίων και ανάλυση των αποτελεσμάτων, εικονιστική απεικόνιση της περιοχής, χρήση των εργαστηρίων φυσικής και χημείας για τη μελέτη των πετρωμάτων και μετάλλων καθώς και για την ανάλυση νερού κ.λ.π.) 2 Διάσταση του αντικειμένου ΤΟΠΙΚΗ: Η ποιότητα του Περιβάλλοντος στην Λαυρεωτική αλλά και στην ευρύτερη περιοχή επηρεάζεται από τη λειτουργία του λιμανιού του Λαυρίου. Η τυχόν μόλυνση των θαλάσσιων υδάτων λειτουργεί επιβαρυντικά στην ποιότητα ζωής των κατοίκων (κολύμπι, αναψυχή), αλλά έχει και οικονομικές επιπτώσεις (π.χ. αλιεία). Τέλος η λειτουργία βιομηχανιών καθώς και η αυξημένη κυκλοφορία οχημάτων προκαλούν ατμοσφαιρική ρύπανση και υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.

3 Οι κάτοικοι της Καλλιθέας είναι χρήστες του λιμανιού του Λαυρίου ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, και πολλοί περνούν τα καλοκαίρια τους στην παράκτια εκείνη ζώνη με αποτέλεσμα να υφίστανται τις αρνητικές περιβαλλοντικές συνθήκες που περιγράψαμε. ΕΘΝΙΚΗ: Η μελέτη του λιμανιού του Λαυρίου και της Λαυρεωτικής δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να μελετήσουν ένα σημαντικό κομμάτι της αρχαίας αλλά και της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, με πολλή σημαντικές επιδράσεις σε όλα τα επίπεδα: οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά, κ.λ.π. Όσο για τα προβλήματα που συνδέονται με τη λειτουργία του λιμανιού, θα μπορούσαμε να διακρίνουμε πολλές αναλογίες σε όλα σχεδόν τα λιμάνια της χώρας, π.χ. Πειραιά, Πάτρα, κ.α. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ: Στους χώρους των λιμανιών διαμορφώνεται μια οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική πραγματικότητα που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αρκετές αναλογίες παγκοσμίως και γι αυτό η μελέτη της παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ο χώρος του λιμανιού είναι τέλος ένα χαρακτηριστικό δείγμα αλληλεπίδρασης φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος 3 Σκοποί Ευαισθητοποίηση σε περιβαλλοντικά θέματα Ανάπτυξη δεξιοτήτων και πρωτοβουλιών των μαθητών Ανάπτυξη πνεύματος συνεργασίας και υπευθυνότητας 4 Στόχοι Γνωστικοί Να γνωρίσουν την ιστορία του λιμανιού και το ρόλο που έπαιξε στην οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική φυσιογνωμία της περιοχής. Να γνωρίσουν την οικονομική και κοινωνική ιστορία της Λαυρεωτικής κατά την αρχαιότητα, καθώς και τη βιομηχανική της ανάπτυξη κατά το 19 ο και 20 ο αι. Να μελετήσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περιοχή από τις βιομηχανικές δραστηριότητες που προαναφέραμε και γενικώς να αντιληφθούν την αλληλεπίδραση ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος.

4 Να μάθουν να συλλέγουν πληροφορίες, να τις αξιολογούν, να τις ταξινομούν και να συνθέτουν τα στοιχεία που διαθέτουν. Να αναπτύξουν την ικανότητα : να θέτουν ερωτήματα, να διατυπώνουν προτάσεις, να οδηγούνται σε συμπεράσματα, και τέλος να αποφασίζουν συγκεκριμένες δράσεις Συναισθηματικοί Να ευαισθητοποιηθούν με τα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα των τοπικών κοινωνιών, αφού τα γνωρίσουν κυρίως βιωματικά. Να προβληματιστούν για τις αιτίες δημιουργίας περιβαλλοντικών προβλημάτων. Να αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στο περιβάλλον και διάθεση να το προστατέψουν. Να μάθουν να ακούν διαφορετικές απόψεις από τις δικές τους και να τις υιοθετούν, όταν πεισθούν για την ορθότητα τους. Να είναι πρόθυμοι να δραστηριοποιηθούν τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο, μέσα από οργανωμένες ομάδες και συλλόγους όπως π.χ. από Μ.Κ.Ο., κ.λ.π. Ψυχοκινητικοί Να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας, αλληλοβοήθειας και ομαδικότητας. Να μάθουν να προσεγγίζουν την ιστορία ενός τόπου και να κάνουν αναγωγή στο παρόν. Να αποκτήσουν μεγαλύτερη δεξιότητα στη χρήση των νέων τεχνολογιών(π.χ. Η/Y, διαδικτύου, προβολέα διαφανειών και βιντεοπροβολέα) 5 Μέθοδος υλοποίησης Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος project (Επιλογή θέματος, καθορισμός στόχων, ορισμός επιμέρους θεμάτων, καταμερισμός εργασιών, συλλογή στοιχείων, δραστηριότητες, σύνθεση, παρουσίαση - διάχυση των αποτελεσμάτων - Αξιολόγηση ). Στα πλαίσια της μεθόδου εφαρμόστηκε επίσης : 1) η αποσαφήνιση αξιών, 2) η επίλυση προβλήματος (π.χ. η εκτίμηση της επίπτωσης στην εργατική

5 απασχόληση από την αύξηση ή τη μείωση των λιμενικών οικονομικών δραστηριοτήτων), 3) η μέθοδος επισκόπησης (έρευνα μέσω ερωτηματολογίων) και 4) η μελέτη πεδίου. Κατά την πορεία υλοποίησης πραγματοποιήθηκαν από την περιβαλλοντική ομάδα: Βιβλιογραφική έρευνα σε βιβλιοθήκες και το διαδίκτυο, Άντληση πληροφοριών από αρμόδιους φορείς, όπως Δήμο, Οργανισμό Λιμένος, Εργατικό Κέντρο και κατοίκους της περιοχής. Επισκέψεις στους χώρους μελέτης, δηλ. στο λιμάνι του Λαυρίου, στο Ορυκτολογικό Μουσείο, στο Τεχνολογικό Πάρκο και στον αρχαιολογικό χώρο του Θορικού. Επίσκεψη στο ΚΠΕ Δραπετσώνας και στο λιμάνι του Πειραιά για μια γενικότερη ενημέρωση των μαθητών σε περιβαλλοντικά θέματα που συνδέονται με τη λειτουργία των λιμανιών. Στο λιμάνι του Πειραιά οι μαθητές προέβησαν σε ανεμομετρικές μετρήσεις, και πήραν συνεντεύξεις από εργαζόμενους στο χώρο του λιμανιού. Δραστηριότητες στο χώρο του σχολείου, όπως συζητήσεις, σύνταξη ερωτηματολογίων, που επιδόθηκαν σε κατοίκους της περιοχής κατά την εκεί επίσκεψη τους, συνέντευξη από το Δήμαρχο Λαυρίου και από τον πρόεδρο του Εργατικού κέντρου. Παρακολούθηση εκπαιδευτικού προγράμματος στο Μουσείο του Τεχνολογικού Πάρκου, σχετικά με τα στάδια επεξεργασίας των αργυρομολυβδούχων μεταλλευμάτων. Καταγραφή και φωτογράφηση παλαιών και σύγχρονων αρχιτεκτονικών χώρων και χώρων εργασίας που σχετίζονται με τα λιμάνια. Αναρτήθηκε πίνακας σε εμφανές μέρος του σχολείου όπου ανακοινώθηκαν οι δράσεις της περιβαλλοντικής ομάδας και εκτέθηκε το φωτογραφικό υλικό.

6 Το σχολείο εντάχθηκε στο Εθνικό θεματικό δίκτυο Τα λιμάνια της Ελλάδας το οποίο συντονίζεται από το ΚΠΕ Δραπετσώνας, απ` όπου αντλήθηκε χρήσιμο υλικό και πληροφόρηση. Αποσπασματικά κείμενα από την εργασία Η Ιστορία του Λιμανιού του Λαυρίου Από την Αρχαιότητα και μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του 20 ου αι. η ανάπτυξη του λιμανιού του Λαυρίου προσδιορίστηκε από τις μεταλλευτικές εργασίες και τις βιομηχανικές δραστηριότητες που έλαβαν χώρα στην περιοχή της Λαυρεωτικής. Oι περισσότερες εγκαταστάσεις στην περιοχή του λιμανιού χρονολογούνται από το 1864 και μετά, με την εγκατάσταση στο Λαύριο της ιταλογαλλικής εταιρείας Roux-Serpieri-Fressynet C.E., που το 1873 αγοράσθηκε από τον Ανδρέα Συγγρό και μετονομάσθηκε σε Ελληνική Μεταλλουργική Εταιρεία, καθώς και από την εγκατάσταση της Γαλλικής Εταιρείας ( Compagnie des mines du Laurium) το Οι δύο πρώτες από τις Εταιρείες αυτές έχτισαν και λειτούργησαν τις εγκαταστάσεις τους στην περιοχή του λιμανιού, γι αυτό και το λιμάνι ονομάστηκε και Πόρτο Εργαστηράκια. Ήδη στις δεκαετίες του 1870 και 1880 το λιμάνι δέχεται σημαντικό αριθμό ατμόπλοιων, γύρω στα 120 ετησίως, μεγάλου μεγέθους, με προέλευση ή προορισμό την Αγγλία, τη Γαλλία και την Ολλανδία. Ενδεικτικό της ευρωπαϊκής κίνησης του λιμανιού θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το γεγονός ότι το 1888 κατέπλευσαν εκατόν εξήντα (160) ατμόπλοια και διακόσια τριάντα ένα ( 231) το Τα πλοία μεταφέρουν καύσιμες ύλες, κυρίως γαιάνθρακα και παραλαμβάνουν τα προϊόντα της μεταλλουργίας για να τα μεταφέρουν στις χώρες του εξωτερικού. Ο Α. Κορδέλλας αναφέρει ότι για μεν την Ελληνική Εταιρεία και για την μεταφορά των καυσίμων υλών από το εξωτερικό και διαφόρων άλλων εμπορευμάτων και την αποστολή των προϊόντων της στην Ευρώπη, προσέρχονται ετησίως στο λιμάνι του Λαυρίου 60 περίπου

7 ατμόπλοια, κυρίως Αγγλικά, χωρητικότητας 1500 έως 3000 τόνων το καθένα, ενώ όσον αφορά την εισαγωγή και εξαγωγή των προϊόντων της Γαλλικής Εταιρείας στην Ευρώπη και κυρίως στη Γαλλία προσέρχονται ετησίως άλλα 60 περίπου ατμόπλοια..φυσικά το Λαύριο την εποχή εκείνη εκτός της δια των σιδηροδρόμων συγκοινωνίας μετά της πρωτευούσης δις της ημέρας, όπως πάλι μας πληροφορεί ο Α. Κορδέλλας, έχει και την δια θαλάσσης συγκοινωνία με τα ατμόπλοια των διαφόρων ατμοπλοϊκών εταιρειών που προσεγγίζουν το Λαύριο, ενώ ιστιοφόρα πλοιάρια μεταφέρουν από τις παράλιες πόλεις της Πελοποννήσου και των νήσων τα τρόφιμα για τη συντήρηση του πληθυσμού του Λαυρίου.