ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΕΘΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΨΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ / ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ (ΗΔΣ)

Transcript

1 -i- ΑΝΩΤΑΤΗ ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΕΜΟΥ 10 Η Ε.Σ. / 9 Η ΕΟ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΕΘΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΨΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ / ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ (ΗΔΣ) Ταγματάρχης (ΥΠ) Παναγιώτης Γκιώνης 21 Μαΐου 2013

2 -ii- ΣΕΛΙΔΑ ΣΚΟΠΙΜΑ ΚΕΝΗ

3 -iii- ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΓΕΝΙΚΑ ΣΚΟΠΟΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ - ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΔ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ - ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ Ο ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΗΔΣ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΗΔΣ Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΔΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β: ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΗΔΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ & ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ... 24

4 -iv- 4.1 ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ - ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ» ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ- ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΜΟΝΤΕΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΗΔΣ ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ «ΤΑΚΤΙΚΟΥ» ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΗΔΣ ΣΤΗΝ ΑΜΥΝΑ ΔΙΕΘΝΩΣ ΗΠΑ ΓΑΛΛΙΑ EDA BULLETIN BOARD NSPA E-PROCUREMENT ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ TO ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ: Η ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΕΘΑ ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΥΠΕΘΑ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ ΓΕΕΘΑ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΤΟΥ ΦΟΡΕΩΝ ΤΟΥ ΥΠΕΘΑ... 43

5 -v ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΦΟΡΕΩΝ ΤΟΥ ΥΠΕΘΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ - ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΟΙ ΗΔΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ MIA ΑΝΑΤΡΕΠΤΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ & ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΥΠΑΡΞΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΗΔΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΦΕΛΩΝ Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΠΕ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΠΕ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙ ΤΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ ΔΡΑΣΕΙΣ ΗΔΣ ΑΛΛΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε: ΣΥΝΟΨΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΥΝΟΨΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α: ΑΚΡΩΝΥΜΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ - ΟΡΙΣΜΟΙ... 92

6 -vi- ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ: ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δ: ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ E: ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΗΔ ΚΑΙ ΗΔΣ (ΕΥΡΩΠΗ ΕΛΛΑΔΑ)

7 -vii- ΛΙΣΤΑ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1 Σχεδιασμός της ΕΕ για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση 99 Εικόνα 2 Στόχοι της Ψηφιακής Στρατηγικής Εικόνα 3 Κρίσιμες Δράσεις για την Ψηφιακή Ανάπτυξη της Χώρας 100 Εικόνα 4: Ενιαίο Σχέδιο Δράσης για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση 100 Εικόνα 5 Τα υποσυστήματα ενός Πληροφοριακού Συστήματος ΗΔΣ 100 Εικόνα 6 O Κύκλος Ζωής των ΗΔΣ 101 Εικόνα 7 Δραστηριότητες Προμηθειών που Καλύπτονται με ηλεκτρονικά μέσα 101 Εικόνα 8 Βαθμός Διαθεσιμότητας ΗΔΣ στην EE ανά Υιοθετούμενη Πλατφόρμα 102 Εικόνα 9 Συνιστώσες του PEPPOL 102 Εικόνα 10 Η πρόβλεψη των ηλεκτρονικών μέσων στο Ν.3978/ Εικόνα 11: Στρατηγικά Επιχειρησιακά Προγράμματα Δράσης 103 Εικόνα 12 Επιχειρηματική Ανάλυση (business analysis) 104 Εικόνα 13 Επίπτωση των Οφελών στον Οργανισμό 104 Εικόνα 14 Ο δωδεκάλογος της "αδράνειας" 104 Εικόνα 15 Το μοντέλο του Kraljic 105 Εικόνα 16 Τακτικές Προμηθειών ανά Κατηγορία Μοντέλου Kraljic 105 Εικόνα 17 Παράδειγμα Τοποθέτησης Κατηγοριών Δαπανών της ΠΑ των ΗΠΑ 106 Εικόνα 18 Ευκαιρίες από την υιοθέτηση πρακτικών ΗΔΣ ανά κατηγορία προμηθειών. 107

8 -viii- ΣΕΛΙΔΑ ΣΚΟΠΙΜΑ ΚΕΝΗ

9 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 ΓΕΝΙΚΑ Οι ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις (ΗΔΣ) 1 αφορούν τη χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) από κρατικά ιδρύματα και άλλους οργανισμούς του δημόσιου τομέα σε διαγωνιστικές διαδικασίες προμηθειών, υπηρεσιών και δημόσιων έργων. Πρόκειται για ένα γενικό όρο που δηλώνει την αντικατάσταση των διαδικασιών που βασίζονται στο χαρτί από άλλες που βασίζονται στις ΤΠΕ. Οι ΗΔΣ συνεπάγονται την εισαγωγή ηλεκτρονικών μέσων για την υποστήριξη των διάφορων σταδίων της διαδικασίας ανάθεσης μιας σύμβασης. Οι ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις (ΗΔΣ) μπορούν να απλοποιήσουν σημαντικά τον τρόπο με το οποίο συνάπτονται οι συμβάσεις και να παράγουν καλύτερα αποτελέσματα (οικονομικά και ποιοτικά) ευνοώντας των ανταγωνισμό. Συμβάλλουν επίσης, «στην αντιμετώπιση των δύο σημαντικών προκλήσεων τις οποίες καλείται να χειριστεί η Ευρωπαϊκή οικονομία: την ανάγκη μεγιστοποίησης της αποτελεσματικότητας των δημοσίων δαπανών... και την ανάγκη για εξεύρεσης νέων πηγών οικονομικής ανάπτυξης» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2012α, 2). Σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις της Deutsche Bank, η καθολική χρήση των ηλεκτρονικών δημοσίων συμβάσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) θα εξοικονομούσε από 50 έως 70 δισεκατομμύρια ευρώ BEUR (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2012α, 4) (ΜοΠαΔιΣ 2011), ενώ πιο πρόσφατα η εκτίμηση αυτή έχει ανέβει στα 100 BEUR (PWC 2012a). Αναφέρεται ενδεικτικά ότι, στην Δανία η ηλεκτρονική τιμολόγηση εξοικονομεί ετησίως στους φορολογούμενους 150 εκατομμύρια Ευρώ (MEUR) και στις επιχειρήσεις επιπλέον 50 MEUR. Η δε επέκταση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης σε όλη την ΕΕ θα οδηγούσε σε μια ετήσια εξοικονόμηση της τάξης των 50 BEUR. Ειδικά στην Ιταλία, οι ΗΔΣ συμβάλλουν στην εξοικονόμηση 3 BEUR (European Commission 2013). 1 Ο όρος δημόσιες συμβάσεις (βλ. Παράρτημα «Β») εμπεριέχει τριών ειδών συμβάσεις: προμηθειών (αγορά αγαθών), υπηρεσιών και τεχνικών έργων. Η έννοια όμως των ηλεκτρονικών προμηθειών (e-procurement) χρησιμοποιείται διεθνώς όχι μόνο για να περιγράψει την αγορά αγαθών αλλά και την κατασκευή έργων και την απόκτηση υπηρεσιών.

10 -2- Η περαιτέρω προώθηση των ΗΔΣ στα πλαίσια της ΕΕ αποτελεί βασικό στόχο του υπό αναθεώρηση θεσμικού πλαισίου προμηθειών της (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2011), προκειμένου να απλοποιηθούν και να γίνουν πιο ευέλικτες οι διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων (European Council 2012). Συγκεκριμένα το άρθρο 19 παρ. 7 του προσχέδιου της αντίστοιχης κοινοτικής οδηγίας, «προβλέπει» ότι το αργότερο σε δύο χρόνια από την περίοδο εφαρμογής της, όλες 2 οι διαδικασίες σύναψης συμβάσεων θα διεξάγονται ηλεκτρονικά (Rechtsanwaelte 2012). Η Ελλάδα, ως κράτος μέλος (Κ-Μ) της ΕΕ, από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας προσπαθεί να συμμορφωθεί με τις προβλέψεις του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου, έχοντας πλέον επιταχύνει αποφασιστικά βάσει και των υποχρεώσεων της έναντι των υπογραφεισών δανειακών συμβάσεων και του συνδεόμενου με αυτές Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Σταθερότητας (ΜΠΑ) (ΥΠΟΙΚ 2010). Στα πλαίσια του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ), σχετικά με το υπό μελέτη θέμα το οποίο ανήκει στο ευρύτερο πεδίο της Διοικητικής Μέριμνας (ΔΜ) 3 των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ), έχει προγραμματιστεί για το 2013 «... αναδιάρθρωση των αρμόδιων διευθύνσεων προμηθειών του ΥΠΕΘΑ με απώτερο στόχο τη διενέργεια συγκεντρωτικών προμηθειών αγαθών και υπηρεσιών με ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς - δημοπρασίες (διαγωνισμούς) για επίτευξη συμφερότερων τιμών και διαφάνειας.» (ΥΠΟΙΚ 2012, 43). Η μελέτη του θέματος γίνεται μέσα από την έρευνα ευρέως πλήθους πηγών, διαφορετικής προέλευσης όπως, ακαδημαϊκών δημοσιεύσεων, μελετών, εκθέσεων και αναφορών ιδιωτικών επιχειρήσεων ή διεθνών οργανισμών, αλλά και θεσμικών ή νομικών κειμένων. Η υπόψη μελέτη ολοκληρώνεται σε πέντε Κεφάλαια. Συγκεκριμένα: Στο πρώτο Κεφάλαιο γίνεται αρχικά μια σύντομη αναφορά στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (ΗΔ) στα πλαίσια τόσο του σχεδιασμού της ΕΕ όσο και 2 Ειδικά, η διαδικασία υποβολής των προσφορών από τους υποψήφιους αναδόχους (esubmission) 3 Οι ορισμοί των εννοιών που γράφονται σε πλαγιαστή γραφή (italics) παρατίθενται αλφαβητικά στο Παράρτημα «Α» (Βασικές Έννοιες Ορισμοί)

11 -3- της Χώρας μας, για να ακολουθήσει η παρουσίαση της έννοιας των ηλεκτρονικών δημοσίων συμβάσεων (ΗΔΣ) και η παρουσίαση του μέχρι σήμερα σχεδιασμού της ΕΕ. Στο δεύτερο Κεφάλαιο, αναλύεται το υφιστάμενο θεσμικό (νομικό) πλαίσιο τόσο της ΕΕ όσο και της Χώρας μας. Εξετάζεται δε ξεχωριστά το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο για την χρήση των ηλεκτρονικών μέσων στην άμυνα. Στη συνέχεια, στο τρίτο Κεφάλαιο, γίνεται η παρουσίαση διεθνών προσεγγίσεων με έμφαση σε διεθνείς βέλτιστες πρακτικές εφαρμογής των ΗΔΣ. Ιδιαίτερα εξετάζονται ορισμένες εφαρμογές στον τομέα της άμυνας, για να περιγραφεί στη συνέχεια αναλυτικά η Ελληνική πραγματικότητα. Το τέταρτο Κεφάλαιο αφορά αποκλειστικά το ΥΠΕΘΑ. Αρχικά, το θέμα εξετάζεται υπό το ευρύτερο πρίσμα της ΔΜ, παρουσιάζονται σχετικές με το θέμα κατευθύνσεις του ΥΠΕΘΑ και του ΓΕΕΘΑ για να καταγραφεί στην συνέχεια η παρούσα κατάσταση αλλά και οι σχετικές με το θέμα απόψεις φορέων των ΕΔ που συμμετείχαν μέσω σχετικού ερωτηματολογίου 4. Μετέπειτα αναλύονται ορισμένα σημαντικά σημεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη για μια επιτυχή μελλοντική σχεδίαση. Στο πέμπτο Κεφάλαιο γίνεται η σύνοψη της παρούσας, παρατίθενται τα γενικά συμπεράσματα και προτείνονται συγκεκριμένες δράσεις. 1.2 ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της παρούσας είναι η μελέτη του αντικειμένου των ΗΔΣ εστιάζοντας στην υιοθέτηση αυτών από τους φορείς του ΥΠΕΘΑ, προκειμένου να αποτελέσει την αφορμή και συνάμα να ορίσει το ευρύτερο πλαίσιο που θα επιτρέψει τη περαιτέρω μελέτη του θέματος, ώστε να προκληθεί αρμοδίως η λήψη σχετικών αποφάσεων από την Ηγεσία, 1.3 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Θα συνεχίζει να προβλέπεται, στο Κοινοτικό και Εθνικό νομοθετικό πλαίσιο, η δυνατότητα χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων κατά τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων. 4 Συμμετείχαν τα Γενικά Επιτελεία (ΓΕ) και οι αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις (ΓΔ) του ΥΠΕΘΑ

12 -4-2. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ - ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ e-government is about governance not about e- Άγνωστος 2.1 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ Η εφαρμογή της ΗΔ είναι μια σταδιακή και πολυεπίπεδη διεργασία η οποία, περιλαμβάνει πολλά στάδια (ή φάσεις) τα οποία μπορεί να είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους (Al-Hashmi and Darem 2003, 157). Τα στάδια αυτά, είναι τα ακόλουθα (Γιαννουκάκου 2011, 7) (Capgemini, IDC, Rand Europe, Sogeti and DTi 2010, 244): 1 ο Πληροφοριακό: Παρέχει μόνο πληροφοριακό υλικό για τον τρόπο διεκπεραίωσης της υπηρεσίας. 2 ο Επικοινωνιακό: Παρέχει πληροφοριακό υλικό για τον τρόπο διεκπεραίωσης της υπηρεσίας καθώς και επίσημο υλικό (πρότυπα αιτήσεων, βεβαιώσεων, κλπ) το οποίο οι χρήστες μπορούν να «κατεβάσουν» στον υπολογιστή τους. 3 ο Διαδραστικό: Εκτός από πληροφορίες, προσφέρει online φόρμες για συμπλήρωση και ηλεκτρονική αποστολή. 4 ο Συναλλακτικό: Υποστηρίζει λειτουργίες όπου ο χρήστης ολοκληρώνει τις συναλλαγές που περιλαμβάνει η υπηρεσία (π.χ. πληρωμή ΦΠΑ). 5 ο Προσωποποιημένο: Παρέχει προσυμπληρωμένες φόρμες στο χρήστη - στο βαθμό που αυτό επιτρέπεται από το νομικό πλαίσιο - και τον ενημερώνει για υπηρεσίες που τον αφορούν, ανάλογα με το κοινωνικό-οικονομικό προφίλ του 5. Κάθε στάδιο έχει ως συνέπεια σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό - την εξοικονόμηση πόρων και τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρόκειται για μια πλήρως αυτόματη διαδικασία. Η ΗΔ συνδέεται με 5 Στη συνέχεια του Κεφαλαίου φαίνεται ότι ουσιαστικά οι ΗΔΣ μπορούν να αφορούν και τα 5 στάδια των υπηρεσιών ΗΔ.

13 -5- την πραγμάτωση των οφελών που έχουν σχεδιασθεί από την αρχή για κάθε δράση και μπορεί να αφορούν το δημόσιο τομέα, τον πολίτη και τις επιχειρήσεις. Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί η αξία της ΗΔ πηγάζει από την πραγμάτωση των αντίστοιχων αναμενόμενων οφελών και όχι από αυτή καθαυτή την υλοποίηση των δράσεων (ΤΠΕ) (Peppard, Ward and Daniel 2007). Στα πλαίσια σχετικής μελέτης της ΕΕ για τον καθορισμό μεθοδολογίας μέτρησης των οφελών από την Η.Δ., αυτά κατηγοριοποιήθηκαν σε τρεις κατηγορίες (RSO spa; Luiss Management 2006, 14-19). Συγκεκριμένα, διακρίνονται σε οφέλη ενίσχυσης της: Αποδοτικότητας: τα οποία έχουν οικονομικό και οργανωσιακό αντίκτυπο μέσα από την επίτευξη των υπαρχόντων στόχων της δημόσιας διοίκησης με λιγότερο κόστος. Δημοκρατίας: τα οποία έχουν πολιτική αξίας μέσω της εγκαθίδρυσης ανοιχτής, συμμετοχικής και διαφανούς διακυβέρνησης. Αποτελεσματικότητας: τα οποία παράγουν αξία για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις μέσω της μείωσης του κόστους της διοικητικής επιβάρυνσης στις συναλλαγές με τη δημόσια διοίκηση και τις βελτίωσης της προσβασιμότητας τους από όλους. Θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η Η.Δ δεν θα πρέπει να θεωρείται ως πανάκεια καθότι, «η τεχνολογία δεν μπορεί να μετατρέψει τις κακές διαδικασίες σε καλές, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση προσφέρει στον δηµόσιο τοµέα µία επιλογή για να επιτελέσει διαφορετικά τα καθήκοντά του» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2003, 9) (Barnato 2012) Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΔ Η ΕΕ τον Μάρτιο του 2000, με την «Στρατηγική της Λισαβόνας», έθεσε τον στόχο η Ευρώπη να γίνει η πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία στον κόσμο, ικανή για βιώσιμη ανάπτυξη, με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και με μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή. Με βάση τις επιταγές της Στρατηγικής αυτής χαράχθηκε από το 2000 ο δρόμος προς την ηλεκτρονική διακυβέρνηση με τα Σχέδια Δράσης «eeurope 2002» (European Commission 2000) και «eeurope 2005» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2002).

14 -6- Το πρώτο Σχέδιο Δράσης (Ιούνιος του 2000, Φέιρα) επέβαλε την επιτάχυνση της ανάπτυξης της Κοινωνίας της Πληροφορίας στην Ευρώπη και την εξασφάλιση της καθολικής διάθεσης των δυνατοτήτων της (σε όλα τα κράτη-μέλη, σε όλες τις περιφέρειες, σε όλους τους πολίτες) και μεταξύ άλλων εγκαθίδρυε ηλεκτρονικές αγορές για ηλεκτρονικές δημόσιες προμήθειες με χρονικό ορίζοντα το τέλος του Το δεύτερο Σχέδιο Δράσης (Ιούνιος 2002, Σεβίλλη) μεταξύ άλλων έθετε ως στόχο για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών τα Κ-Μ να διεξάγουν έως το τέλος του 2005 ένα σημαντικό μέρος των Κρατικών Προμηθειών τους ηλεκτρονικά, μειώνοντας έτσι το κόστος και αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα τους. Συνιστούσε επίσης την υιοθέτηση, το συντομότερο δυνατόν, των αναγκαίων νομοθετικών ρυθμίσεων για τις δημόσιες προμήθειες. Τον Ιούνιο του 2005 η πρωτοβουλία i2010 (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2005) έθεσε το πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ για την «Κοινωνία της Πληροφορίας» για το διάστημα το οποίο αποσκοπούσε στην χρήση των ΤΠΕ επ ωφελεία της οικονομίας, της κοινωνίας και της προσωπικής ποιότητας ζωής. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, στην υπουργική Διάσκεψη του Μάντσεστερ για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η αποτελεσματική χρήση των ΤΠΕ στις δημόσιες προμήθειες, θεωρούνταν ως ικανή να αποφέρει οικονομικά οφέλη της τάξης του 5% επί της συνολικής αξίας των δημοσιών συμβάσεων 6 (UK Presidency of the EU 2005, 2). Στο κείμενο της Διάσκεψης καθόριζε ότι μέχρι το 2010: «όλες οι δημόσιες διοικήσεις στην Ευρώπη θα έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν ηλεκτρονικά το 100% των δημοσίων συμβάσεών τους» και «τουλάχιστον το 50% των δημοσίων συμβάσεων άνω του ορίου για τις δημόσιες συμβάσεις της ΕΕ θα πραγματοποιείται ηλεκτρονικά» (UK Presidency of the EU 2005, 4) Ένα χρόνο μετά (Απρίλιος 2006), παρουσιάστηκε το Σχέδιο Δράσης για την ΗΔ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2006) στο οποίο η Επιτροπή τόνιζε την καθοριστική σημασία της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για την επίτευξη των στόχων της αναθεωρημένης ατζέντας της Λισαβόνας. O τέταρτος στόχος του υπόψη Σχεδίου Δράσης, «Υλοποίηση νευραλγικών υπηρεσιών με μεγάλο αντίκτυπο για τους 6 Οι οποίες άλλωστε ισοδυναμούν με το % του Κοινοτικού ΑΕΠ (UK Presidency of the EU 2005, 2)

15 -7- πολίτες και τις επιχειρήσεις», αναγνώριζε ότι η σημαντικότερη από τις υπηρεσίες αυτές είναι οι Ηλεκτρονικές Δημόσιες Προμήθειες. Τον Σεπτέμβριο του 2007, στην υπουργική Διάσκεψη της Λισσαβόνας για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, δόθηκε προτεραιότητα στην δυνατότητα συμμετοχής των οικονομικών φορέων των Κ-Μ σε ΗΔΠ δια μέσου των συνόρων (cross-border eprocurement) μέσα από την επίτευξη της αναγκαίας διαλειτουργικότητας (Portuguese Presidency of the EU 2007, 3). Την πρωτοβουλία i2010 διαδέχθηκε, από το 2010, το Ψηφιακό Θεματολόγιο για την Ευρώπη (ΨΘΕ) (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2010β), το οποίο αποτελεί μια πρωτοβουλία στα πλαίσια της στρατηγικής «ΕΥΡΩΠΗ 2020» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2010α). Το ΨΘΕ ορίζει την ηλεκτρονική διακυβέρνηση μέσω ενός ολοκληρωμένου συνόλου μέτρων που αποσκοπούν στην αξιοποίηση των ωφελημάτων των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ), προκειμένου σε μια εποχή εξαιρετικά περιορισμένων δημόσιων πόρων, να βοηθηθεί ο δημόσιος τομέας να αναπτύξει καινοτόμες δυνατότητες για την παροχή των υπηρεσιών του προς τους πολίτες, με ταυτόχρονη αύξηση της απόδοσης και μείωση του κόστους. Από τον Δεκέμβριο του 2010 τα Κ-Μ ακολουθούν το «Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, » (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2010δ). Τα κομβικά σημεία του ευρωπαϊκού σχεδιασμού απεικονίζονται στην Εικόνα 1 (Παράρτημα «Γ»). Η υιοθέτηση της ΗΔ από τα Κ-Μ της ΕΕ αποτυπώνεται σε σχετικές μελέτες που έχουν χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ οι οποίες για σειρά ετών κατέγραφαν την καθυστέρηση της Ελλάδας. Η καθυστέρηση αυτή έχει αναστραφεί την τελευταία 3ετία όπως φαίνεται από πρόσφατη σχετική έρευνα (Capgemini, IDC, Rand Europe, Sogeti and DTi 2010). Η καταγραφή των αντίστοιχων δράσεων των Κ-Μ και η σύγκριση τους με την Ελληνική πραγματικότητα έχει κατά καιρούς αποτελέσει αντικείμενο μελέτης/ έρευνας και στην Χώρα μας (Παρατηρητήριο για την ΚτΠ 2007α) (Παρατηρητήριο για την ΚτΠ 2007β) (Κιοσέ 2011) ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η υιοθέτηση της ΗΔ στην Χώρα μας απετέλεσε αντικείμενο στρατηγικής σχεδίασης με πρώτο αποφασιστικό βήμα την εκπόνηση της «Ψηφιακής

16 -8- Στρατηγικής » (Επιτροπή Πληροφορικής 2005), στα πλαίσια ευρύτερου εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού της Χώρας και συγκεκριμένα του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) Στην Εικόνα 2 Στόχοι της Ψηφιακής Στρατηγικής με τις ΗΔΣ να αποτελούν μια από τις κύριες δράσεις του κράτους 7 για την ψηφιακή ανάπτυξη της χώρας όπως φαίνεται στην Εικόνα 3. Η υλοποίηση της υπόψη ψηφιακής στρατηγικής χρηματοδοτήθηκε αρχικά με κοινοτικούς πόρους μέσω του Επιχειρησιακού Πρόγραμματος (ΕΠ) «Κοινωνία της Πληροφορίας» 8 και εν συνεχεία του ΕΠ «Ψηφιακή Σύγκλιση». 9 Αποφασιστικό σημείο για την ΗΔ στη Χώρα μας αποτέλεσε η ψήφιση τον Ιούνιο του 2011 του Νόμου 3979 (Εθνικό Τυπογραφείο 2011β). Στην Εικόνα 4 απεικονίζεται το σχέδιο δράσης της Χώρας μας για την ΗΔ, στα πλαίσια του παραπάνω νόμου και του αντίστοιχου οδικού Χάρτη (ΥΔΙΜΗΔ 2013α). Σύμφωνα με τον υπόψη οδικό χάρτη ακολούθησαν, τον Απρίλιο του επομένου έτους, η κύρωση του Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Η.Δ. (Εθνικό Τυπογραφείο 2012γ) και πρόσφατα η Υπουργική Απόφαση η οποία ρυθμίζει τη διαδικασία και τον τρόπο ηλεκτρονικής επιβεβαίωσης της λήψης και της ασφαλούς χρονοσήμανσης, τις προδιαγραφές και τα πρότυπα του συστήματος για τη γνωστοποίηση εγγράφων σε φυσικά πρόσωπα ή Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) με χρήση ΤΠΕ και την ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα και των φυσικών προσώπων ή ΝΠΙΔ (Εθνικό Τυπογραφείο 2013). Τα παραπάνω νομοθετήματα, σε συνδυασμό με το ήδη διαβουλευθέν δημόσια (28 Φεβ 8 Μαρ 2013) Προεδρικό Διάταγμα «Ψηφιοποίηση Εγγράφων και Ηλεκτρονικό Αρχείο» (ΥΔΙΜΗΔ 2013γ), παρέχουν το βασικό νομικό πλαίσιο για την Η.Δ. στην Χώρα μας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη δυνατότητα υλοποίησης ΗΔΣ. Επιπρόσθετα, τον Μάρτιο του 2012 (20 27 Μαρ) διαβουλεύτηκε δημόσια η Εθνική Στρατηγική για τις ΤΠΕ και την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (Επιτροπή Πληροφορικής και Επικοινωνιών 2012), ενώ τον επόμενο μήνα και για περίπου ένα χρόνο (23 Απρ Μαρ 2013) διαβουλεύτηκε δημόσια το Ελληνικό 7 Είχε μάλιστα τεθεί στόχος να υλοποιηθούν πριν το Βλ. 9 Βλ.

17 -9- Σχέδιο Δράσης της Πρωτοβουλίας Συνεργασίας για την Ανοικτή Διακυβέρνηση (OpenGov.gr 2012) (ΥΔΙΜΗΔ 2012). Τα κομβικά σημεία της υιοθέτησης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης από τη Χώρα μας απεικονίζονται στο Παράρτημα «Ε». Στο υπόψη χρονοδιάγραμμα (timeline) έχουν αποτυπωθεί τα σημαντικότερα κομβικά σημεία του ευρωπαϊκού σχεδιασμού για την ΗΔ, αλλά και για τις ΗΔΣ. Οι ΗΔΣ λόγω των χαρακτηριστικών, του μεγέθους και του αντίκτυπου τους, έχουν μια στρατηγική σημασία όχι μόνο για τη δημόσια διοίκηση αλλά και για την ΗΔ. καθόσον για να υλοποιηθούν θα πρέπει να ξεπεραστούν φραγμοί διαφόρων διοικητικών θεσμών (Barahona and Elizondo 2012, ). 2.2 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ - ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ Διεθνώς, η χρήση των ηλεκτρονικών προμηθειών υιοθετήθηκε αρχικά από μεγάλες εταιρείες οι οποίες αποσκοπούσαν στην βέλτιστη διαχείριση της εφοδιαστικής τους αλυσίδας, μέσω της μείωσης του ύψους των αποθεμάτων σε υλικά που είναι αναγκαία για την παραγωγή των προϊόντων τους και την εξοικονόμηση δαπανών 10. Επιπρόσθετα, με την εκμετάλλευση των ΤΠΕ οι επιχειρήσεις επιδίωξαν την μείωση του διοικητικού κόστους για την επεξεργασία των παραγγελιών τους προς τους προμηθευτές τους. Ως ηλεκτρονική προμήθεια θεωρείται, «το σύνολο των τεχνολογιών, διαδικασιών, ενεργειών και προτύπων που επιτρέπουν σε ένα οργανισμό την απευθείας (online) απόκτηση αγαθών και χρήση υπηρεσιών, χάρις στη δυνατότητα που παρέχεται από την ανάπτυξη του διαδικτύου και τη συνακόλουθη διάδοση του θεσμού του ηλεκτρονικού εμπορίου. Δημόσια Ηλεκτρονική Προμήθεια (Public e- Procurement) καλείται η ανωτέρω διαδικασία, όταν κατατείνει στη σύναψη δημοσίων συμβάσεων προμηθειών και υπηρεσιών, με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων» (Πανάγου 2007, 116). Με το όρο ηλεκτρονικές δημόσιες προμήθειες 10 Για την εφαρμογή/ υιοθέτηση των ηλεκτρονικών προμηθειών από τον ιδιωτικό τομέα και την εξέλιξη της χρήσης τους στο χρόνο βλ. (Aberdeen Group 2004) (Aberdeen Group 2005) (Aberdeen Group 2007), (Aberdeen Group 2008).

18 -10- συμβάσεις (ΗΔΠ-Σ) 11 ή απλούστερα ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις εντάσσονται στον παραπάνω ορισμό και τα δημόσια έργα Ο ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΗΔΣ Οι ΗΔΣ αφορούν την ηλεκτρονική δημοσίευση των προκηρύξεων των διαγωνισμών και την παροχή του φακέλου του διαγωνισμού στους υποψηφίους αναδόχους, την υποβολή των προσφορών, την αξιολόγηση, την ανάθεση, τις παραγγελίες έως την τιμολόγηση και πληρωμή 12 (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2010γ, 2-3). Γενικά, η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων χωρίζεται σε δύο φάσεις πριν και μετά την ανάθεση στον προμηθευτή τα οποία με την σειρά τους αναλύονται σε επιμέρους στάδια όπως παρακάτω (Capgemini, IDC, Rand Europe, Sogeti and DTi 2010, 40) (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2012α, 3) (PWC 2013, 5): Φάση πριν την ανάθεση (pre-award): Ηλεκτρονική κοινοποίηση του διαγωνισμού στο διαδίκτυο (enotification) και την ηλεκτρονική πρόσβαση στα αντίστοιχα αρχεία (eaccess). Ηλεκτρονική υποβολή της προσφοράς (etendering / esubmission) Tην ηλεκτρονική αξιολόγηση (eevaluation) και την ηλεκτρονική ανάθεση (eawards), συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών (eauctions) Φάση μετά την ανάθεση (post-award): Ηλεκτρονική παραγγελία (e-ordering) μέσω του διαδικτύου, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών καταλόγων (ecatalogues) Ηλεκτρονική τιμολόγηση (e-invoicing) Ηλεκτρονικές πληρωμές (e-payment) Η παραπάνω οριοθέτηση, των Κοινοτικών και Εθνικών θεσμικών κειμένων, δεν αποκλείει την χρήση των ΤΠΕ και σε άλλα στάδια του προμηθευτικού κύκλου 11 Ο όρος ΗΔΠ-Σ αποτελεί «μεταβατικό» όρο που συνδέει εννοιολογικά τις «ηλεκτρονικές προμήθειες» και τον όρο ΗΔΣ που αφορά τόσο την προμήθεια αγαθών, υπηρεσιών αλλά και την δημοπράτηση τεχνικών έργων. Στη συνέχεια υιοθετούμε τον απλούστερο ΗΔΣ. 12 Βλ. Εικόνα 5

19 -11- ενός οργανισμού (βλ. Εικόνα 6 O Κύκλος Ζωής των ΗΔΣ), τόσο πριν από την δημοσίευση του διαγωνισμού [πχ. ως εργαλείο για την ανάλυση των δαπανών (spend analysis) ή και για την σχεδίαση και υλοποίηση στρατηγικής επί των πηγών προμήθειας (strategic sourcing)], κατά την προετοιμασία του διαγωνισμού 13, όσο και μετά την ανάθεση της σύμβασης ή ακόμα και την πληρωμή του προμηθευτή (π.χ. ως εργαλείο παρακολούθησης των επιδόσεων των προμηθευτών). Η μέθοδος ΗΔΣ που θα χρησιμοποιηθεί και η έκταση της στα πλαίσια του προμηθευτικού κύκλου, εξαρτάται από την αξία και την πολυπλοκότητα κάθε προμήθειας (OGC 2009, 4) όπως απεικονίζεται στην Εικόνα ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΗΔΣ Τα οφέλη από την υιοθέτηση των ηλεκτρονικών προμηθειών για ένα οργανισμό μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε 3 κατηγορίες. Στα άμεσα μετρήσιμα οφέλη, στα εμμέσως μετρήσιμα οφέλη και στα άυλα οφέλη. Από τη μελέτη της διεθνούς βιβλιογραφίας 14 προκύπτει ότι, ειδικότερα στην περίπτωση των ΗΔΣ, οι παραπάνω, κατηγορίες, περιλαμβάνουν τα ακόλουθα οφέλη: Άμεσα Μετρήσιμα Οφέλη Αυτοματοποίηση της διαδικασίας αγοράς με επακόλουθη μείωση του χρόνου προμήθειας και του συνδεόμενου διοικητικού κόστους περίπου 50-80% (European Commission 2004, 3). Επίτευξη μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας, μέσα από τη δυνατότητα εκμετάλλευσης νέων πρακτικών (π.χ. συμφωνίες πλαίσιο, ηλεκτρονικές δημοπρασίες, ηλεκτρονικοί κατάλογοι, purchase cards). Ηλεκτρονική τιμολόγηση και ταχύτερες πληρωμές 13 Για παράδειγμα στο υπό υλοποίηση ΕΣΗΔΗΣ το σύστημα θα παίζει σημαντικό ρόλο στην ροή των διαδικασιών πριν την προκήρυξη π.χ. για την υποβολή των αιτημάτων των φορέων στην Γενική Γραμματεία Εμπορίου (ΓΓΕ) για τα υλικά που εμπίπτουν στο ετήσιο Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών (ΕΠΠ) 14 Αναφέρονται ενδεικτικά οι (ADB; IDB; WB 2004) (Aberdeen Group 2004), (Barahona and Elizondo 2012, ), (Bof and Previtali 2010, 11), (BuyIT 2002), (Crown 2007), (Eakin 2003), (EPROC 2007) (European Commission 2004), (Gueritz 2001), (Local e-gov 2004a) (Lysons and Farrington 2006, 205), (Moon, Can IT Help Government to Restore Public Trust? Declining Public Trust and Potential Prospects of IT int he Public Sector 2003) (Neupane, et al. 2012), (Panayiotou, Gayialis and Tatsiopoulos 2004), (Pike 2002), (PWC 2013), (Transparency International 2001) (Γαλανός 2013), (ΟΟΣΑ 2009) (Παρατηρητήριο για την ΚτΠ 2006).

20 -12- Μείωση τιμών περίπου 5% (European Commission 2004, 3) μέσω της αύξησης του ανταγωνισμού, ιδίως αν χρησιμοποιηθεί στα πλαίσια μια ευρύτερης στρατηγικής επί των πηγών προμηθειών (strategic sourcing) Μείωση τηρούμενων αποθεμάτων. Ορθολογισμός της εφοδιαστικής βάσης. Έμμεσα Μετρήσιμα Οφέλη Απελευθέρωση χρόνου του προσωπικού που ασχολείται με τις προμήθειες για ενασχόληση με περισσότερο στρατηγικά θέματα προμηθειών. Περιορισμός των αγορών που γίνονται εκτός ήδη υπαρχουσών συμβάσεων (maverick buying). Βελτιωμένη ιχνηλασιμότητα της εξέλιξης των παραγγελιών. Βελτίωση της διακυβέρνησης (governance) επί των προμηθειών (π.χ. διευκόλυνση της παροχής στατιστικών, οικονομικών στοιχείων στη διοίκηση, αξιολόγηση προμηθευτών κ.α.). Άυλα Οφέλη Αλλαγές στην οργανωσιακή κουλτούρα Διασφάλιση και επαύξηση της διαφάνειας. Καταπολέμηση της διαφθοράς και αύξηση της εμπιστοσύνης στη δημόσια διοίκηση. Περιβαλλοντικά οφέλη. Ειδικότερα στα πλαίσια της ΕΕ, οι ΗΔΣ συμβάλλουν: Στην εξασφάλιση μιας λειτουργικής εσωτερικής ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς (Single European Market), χωρίς γραφειοκρατία. Στην ενίσχυση του ενδοκοινοτικού ανταγωνισμού προς όφελος των αναθετουσών αρχών. Στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων (οικονομικοί φορείς), ιδιαιτέρα των μικρο-μεσαίων (Μ-ΜΕ) 15, μέσω δυνατότητας των 15 Οι ΜΜΕ απασχολούσαν το 2004, το 67% των εργαζομένων στον τομέα των επιχειρήσεων και το 58% του κύκλου εργασιών στην ΕΕ, κέρδιζαν όμως μόνο το 42% της αξίας των κυβερνητικών συμβάσεων. (GHK; Technopolis 2007, 5)

21 -13- διασυνοριακών ηλεκτρονικών προμηθειών. Η Επιτροπή δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο σημείο αυτό. Στην απλοποίηση των διαδικασιών και διευκόλυνση γενικότερα των επιχειρήσεων κατά την συμμετοχή τους σε δημόσιες διαγωνισμούς (μητρώα προμηθευτών, δικαιολογητικά συμμετοχής, ηλεκτρονικός φάκελος προμηθευτή, ηλεκτρονική τιμολόγηση και πληρωμές κ.α.) Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΔΣ Αναζητώντας τα παραπάνω οφέλη, η ΕΕ αποφάσισε να σχεδιάσει λεπτομερώς τη δράση της 16. Ο σχεδιασμός της ΕΕ για την υιοθέτηση των ΗΔΣ, αποτυπώθηκε από τον Δεκ. του 2008 (European Commission 2008) σε αντίστοιχο οδικό χάρτη (road map), προκειμένου να επιτευχθεί ο συντονισμός και η συνέργια μεταξύ των Κ-Μ. Στα πλαίσια του οδικού χάρτη η ΕΕ έχει αναπτύξει σχετικές πρωτοβουλίες, δραστηριότητες και ομάδες εργασίες 17. Οι πλέον σημαντικές από αυτές είναι οι ακόλουθες: Pan European Public Procurement On Line (PEPPOL). Το πρόγραμμα λειτούργησε με την συμμετοχή πολλών Ευρωπαϊκών χωρών (Αυστρία, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ουγγαρία και Ιταλία καθώς και η Νορβηγία ως μέλος του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου) και με χρηματοδότηση του Προγράμματος Ανταγωνιστικότητας και Καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (CIP). Αντικειμενικός σκοπός του PEPPOL ( ήταν να αναπτύξει μια μεγάλης κλίμακας υποδομή ΤΠΕ βασισμένη σε διεθνή πρότυπα, προκειμένου να παρέξει υπηρεσίες που θα επέτρεπαν τη διενέργεια διασυνοριακών ηλεκτρονικών δημόσιων προμηθειών (European Commission 2011). Το πλαίσιο των υπηρεσιών που κλήθηκε να καλύψει η συγκεκριμένη δράση απεικονίζεται στην Εικόνα 9. Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2012, λόγω όμως τις επιτυχίας του αποφασίσθηκε από ορισμένες χώρες και από ιδιώτες να συνεχίσει με τη μορφή μιας διεθνούς μη κερδοσκοπικής ένωσης υπό τη ονομασία OpenPEPPOL (Schmidt 2012 ). 16 Ουσιαστικά η προετοιμασία του εδάφους έγινε με την θέσπιση του αναγκαίου θεσμικού πλαισίου του Για το θεσμικό πλαίσιο αναφερόμαστε όμως ξεχωριστά στο Κεφάλαιο «Β». 17 Η πλήρη καταγραφή και η κατάσταση εξέλιξης (status) των υπόψη πρωτοβουλιών/ δράσεων παρέχεται στην τελευταία έκδοση του οδικού χάρτη για τις ΗΔΣ που εκδόθηκε τον Αυγ. του 2011 (European Commission 2011).

22 -14- electronic Procurement Invoicing and Ordering (e-prior). Στόχος του προγράμματος ήταν η εφαρμογή διαλειτουργικών ηλεκτρονικών υπηρεσιών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, προσανατολιζόμενο στην φάση μετά την ανάθεση (postaward). Αφορούσε εφαρμογές einvoicing, eordering, ηλεκτρονικών καταλόγων (ecatalogues) και διασύνδεση με το PEPPOL. Μπήκε σε λειτουργία την 1 Οκτ (European Commission 2011, 7). Το πρόγραμμα διαδέχθηκε η ανοιχτού κώδικα (open source) έκδοση του Open e Prior ( που αναπτύχθηκε και λειτούργησε από την Επιτροπή προκειμένου να επιτρέψει την ανταλλαγή δομημένων εγγράφων διαφόρων κατηγοριών (ecatalogue, eordering einvoicing ) μεταξύ της Επιτροπής και των προμηθευτών της. Από το 2012 το Open e Prior επεκτάθηκε και στη πριν την ανάθεση φάση (pre-award) (European Commission 2011, 7-8). e CERTIS ( Αποτελεί ένα δωρεάν πληροφοριακό εργαλείο που διατέθηκε στα τέλη του 2010 με σκοπό να παρέχει λεπτομέρειες αναφορικά με τα διάφορα είδη πιστοποιητικών και βεβαιώσεων (attestations) που συχνά ζητούνται από τις αναθέτουσες αρχές των 27 Κ-Μ (μαζί και της Τουρκίας, Κροατίας, Ισλανδίας, Λιχνενστάιν και Νορβηγίας). Το e CERTIS σχεδιάστηκε να βοηθήσει τόσο τις επιχειρήσεις όσο και τις αναθέτουσες αρχές, πρώτα στην κατανόηση του τι πιστοποίηση απαιτείται και κατόπιν στην ανεύρεση κοινά αποδεκτών ισοδυνάμων πιστοποιήσεων (European Commission 2011, 6). Πέρα από την περιοδική έκδοση του οδικού χάρτη, ιδιαίτερο σημείο για τη υλοποίηση του Ευρωπαϊκού σχεδιασμού, αποτελεί η έκδοση, στις 18 Οκτ 2010, της Πράσινης Βίβλου (Green Paper) αναφορικά με την επέκταση των ΗΔΣ στην ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2010γ). Η βίβλος στόχευε στην υλοποίηση του οράματος «ότι οποιαδήποτε επιχείρηση στην Ευρώπη διαθέτει προσωπικό υπολογιστή και σύνδεση στο διαδίκτυο μπορεί να συμμετάσχει σε μια δημόσια αγορά που διεξάγεται με ηλεκτρονικά μέσα» (ΜοΠαΔιΣ 2010, 1). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίσης κατά καιρούς αναθέσει, τη διενέργεια μελετών με σκοπό να αποτυπώσει το βαθμό υιοθέτησης των ΗΔΣ μεταξύ των Κ-Μ στα πλαίσια της γενικότερης υιοθέτησης πρακτικών ΗΔ. Η διαφορά μεταξύ των διαφόρων χωρών για το 2008 απεικονίζεται στην Εικόνα 8, με την Ελλάδα να

23 -15- εξακολουθεί μέχρι σήμερα να βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις. Μια άλλη διαπίστωση των μελετών αυτών είναι ότι σε ένα ποσοστό της τάξης του 65% οι πλατφόρμες που υλοποιούνται καλύπτουν τις ανάγκες διαφόρων τομέων όπως η παιδεία, η άμυνα και η έρευνα. Δηλαδή, οι υπηρεσίες ΗΔΣ γίνονται αντιληπτές κυρίως ως οριζόντιες δράσεις του δημοσίου (Capgemini, IDC, Rand Europe, Sogeti and DTi 2010, 46). Παρά όμως την ύπαρξη σχετικών θεσμικών κειμένων, τη στενή παρακολούθηση των δράσεων του αντίστοιχου χάρτη, και την ανάπτυξη σχετικών υποστηρικτικών σχετικών δράσεων, η υιοθέτηση των ΗΔΣ από τα Κ-Μ δεν κινήθηκε στους αρχικούς σχεδιασμούς, «με αποτέλεσμα αυτές να χρησιμοποιούνται μόνο για το 5-10% του συνολικού ύψους των δημοσίων συμβάσεων» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2012α, 2). Τα κύρια αίτια για την μη επίτευξη μέχρι σήμερα των στόχων της Επιτροπής θεωρούνται τα ακόλουθα (Αδαμαντίδου 2010, 51) (Capgemini, IDC, Rand Europe, Sogeti and DTi 2010, 42): Η αδράνεια και η αντίσταση των δημοσίων υπηρεσιών 18. Η παραμένουσα αβεβαιότητα αναφορικά με το νομικό πλαίσιο (ειδικά όσο αφορά την ηλεκτρονική υποβολή σε συνδυασμό με την περιορισμένη ακόμα χρήση των ψηφιακών υπογραφών. Η πληθώρα / διαφορετικότητα πλατφορμών και διαδικασιών Η πολυπλοκότητα της υλοποίησης των ΗΔΣ, καθότι αυτές αποτελούν σύνθετα εγχείρηματα που εμπλέκουν πολλούς φορείς και απαιτούν συντονισμένες ενέργειες σε πολλούς τομείς (νομικό, πολιτικό, οργανωτικό και τεχνικό). Η πλέον πρόσφατη ενέργεια της ΕΕ, προκειμένου επιτευχθούν αλλά και να ξεπεραστούν οι αρχικά τεθέντες στόχους, αποτελεί η έκδοση της στρατηγική της ΕΕ για τις ΗΔΣ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2012α), η οποία ανακοινώθηκε στις 20 Απρ 2012 (European Commission 2012). Τα βασικότερα σημεία της στρατηγικής αυτής είναι τα ακόλουθα (Henty 2012): 18 Το ειδικό θέμα της αντίστασης στην αλλαγή και της οργανωσιακής κουλτούρας θα προσεγγιστεί στο Κεφάλαιο «Δ». Στην Εικόνα 14 Ο δωδεκάλογος της "αδράνειας"εικόνα 14, γίνεται μια προσπάθεια αποτύπωσης σχετικών αντιδράσεων που μπορεί να υπάρξουν σε ένα δημόσιο οργανισμό σχετικά με τις ΗΔΣ.

24 -16- Οι νέες προτεινόμενες Οδηγίεςγια τις δημόσιες συμβάσεις 19 αποτελούν σημαντικό βήμα προς την υιοθέτηση των ΗΔΣ, από μόνες τους όμως δεν επαρκούν. Θα πρέπει να ενισχυθεί η υποδομή ΗΔΣ της ΕΕ τόσο οικονομικά όσο και τεχνικά. Οικονομικά από κοινοτικούς πόρους (π.χ. της προγραμματικής περιόδου ) 20 και τεχνικά μέσα από την ενίσχυση των διασυνοριακών προμηθειών μέσω της διάδοσης της υπάρχουσας εφαρμογής του PEPPOL. Θα πρέπει να καταγραφούν και να διαδοθούν οι υπάρχουσες βέλτιστες πρακτικές ΗΔΣ 21 με ιδιαίτερη βαρύτητα στα θέματα που αφορούν την δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής προσφορών 22. Συνέχιση της παρακολούθησης και καταγραφής του επιπέδου διάδοσης των ΗΔΣ στα Κ-Μ καθώς και των συγκεκριμένων οφελών που προκύπτουν. Σχεδιάστηκε έτσι η εκπόνηση σχετικής μελέτης περί τα μέσα του Εφαρμογή στρατηγικής ευρείας διάδοσης των ΗΔΣ προκειμένου να ενημερωθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς για τα οφέλη των ΗΔΣ, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών αρχών (local authorities). Δεσμεύεται η Επιτροπή, ως αναθέτουσα αρχή αγαθών και υπηρεσιών, να κάνει πλήρη χρήση των ΗΔΣ μέχρι τα μέσα του Δηλώνει επίσης την πρόθεση της να μοιραστεί τα εργαλεία και τις τεχνολογίες που θα αναπτυχθούν για λογαριασμό της. Η επιτροπή δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην προώθηση των ΗΔΣ και στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), ώστε ο όρος διασυνοριακές προμήθειες να ισοδυναμεί με τον όρο παγκόσμιες προμήθειες. Επίσης, στην Στρατηγική παρουσιάζονται παραδείγματα οικονομικών οφελών διαφόρων χωρών όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Νορβηγία, και η Πορτογαλία. 19 Παρουσιάζονται στην παρ 3,1 του Κεφαλαίου «Β» 20 Βλ. σχετικά παρ. 5,3.6 στο Κεφάλαιο «Δ» 21 Η καταγραφή αυτή ήδη ολοκληρώθηκε, βλ ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ «ΤΑΚΤΙΚΟΥ» ΕΠΙΠΕΔΟΥ. 22 Γι αυτό το λόγο, συγκροτήθηκε oμάδα εμπειρογνωμόνων στην ηλεκτρονική διενέργεια διαγωνισμών (e-tendering Expert Group, e-teg), η οποία έχει ήδη υποβάλει τo προσχέδιο της πρότασης της (eteg 2012)

25 ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Η ΗΔ αποτέλεσε από την αρχή της προηγούμενης δεκαετίας σταθερή στρατηγική επιλογή της ΕΕ, με τις ΗΔΣ να αποτελούν μια από τις βασικότερες συνιστώσες του στρατηγικού σχεδιασμού της για την ΗΔ. Στο ίδιο πλαίσιο, κινήθηκε και η Ελλάδα, ακολουθώντας το στρατηγικό σχεδιασμό της ΕΕ για την ΗΔ. Οι ρυθμοί προώθησης της ΗΔ στη χώρα μας έχουν επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια, όπως καταδεικνύεται και στο χρονοδιάγραμμα του Παραρτήματος «Ε». Οι ΗΔΣ αφορούν διάφορες δραστηριότητες/ στάδια του προμηθευτικού κύκλου και αποσκοπούν στο να κομίσουν τα οφέλη που διαπίστωσε ο ιδιωτικός τομέας από τη χρήση των ΤΠΕ στις προμήθειες. Τα οφέλη αυτά μπορεί να είναι άμεσα ή έμμεσα μετρήσιμα οφέλη ή άυλα μη μετρήσιμα οφέλη. Ειδικά, στα πλαίσια της ΕΕ, κύριο στόχο αποτελεί η δημιουργία μιας λειτουργικής ενιαίας αγοράς και η ενίσχυση των Μ-ΜΕ. Η ΕΕ ακολουθεί εδώ και μια δεκαετία ένα λεπτομερή σχεδιασμό για την ενσωμάτωση των ΗΔΣ στην οικονομική ζωή των Κ-Μ, έχοντας αναλάβει πλήθος πρωτοβουλιών και έχοντας υποστηρίξει πληθώρα σχετικών δράσεων. Τα αποτελέσματα, μέχρι σήμερα δεν είναι τα αναμενόμενα. Οι λόγοι είναι διάφοροι όπως η αντίσταση του δημοσίου στην αλλαγή, αλλά και η αδιαμφισβήτητη πολυπλοκότητα των δράσεων ΗΔΣ που επιβάλλει τη συνέργια με διάφορες άλλες δράσεις ή τομείς της δημόσιας διοίκησης. Κομβικό σημείο για τις μετέπειτα εξελίξεις αποτελεί η έκδοση της στρατηγικής της ΕΕ για της ΗΔΣ τον Απρίλιο του 2012.

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β: ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΗΔΣ Τόσο το Κοινοτικό, όσο και το εθνικό θεσμικό πλαίσιο για τις ΗΔΣ διαμορφώθηκε και συνεχίζει να διαμορφώνεται κατ επιταγή του ευρωπαϊκού σχεδιασμού για την ΗΔ. Αυτή η συσχέτιση εκφράζεται εύγλωττα στο χρονοδιάγραμμα που φαίνεται στο Παράρτημα «Ε». Στο χρονοδιάγραμμα αυτό φαίνεται η συσχέτιση του ευρωπαϊκού σχεδιασμού για την ΗΔ και η μετεξέλιξη του θεσμικού πλαισίου για τις ΗΔΣ. Στο ίδιο χρονοδιάγραμμα φαίνεται η καθυστέρηση της χώρας μας αναφορικά με την θέσπιση του νομικού πλαισίου για την Η.Δ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Με την Κοινοτική Οδηγία 23 18/ 2004/ ΕΚ (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2004), περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, ενθαρρύνθηκε η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων κατά τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων. Παράλληλα θεσπίστηκαν νέες διαδικασίες και τεχνικές ανάθεσης όπως ο «ανταγωνιστικός διάλογος», η «συμφωνία πλαίσιο», τα «δυναμικά συστήματα αγοράς» και οι «ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί» (Αδαμαντίδου 2010) Τον Δεκέμβριο του 2004, ανακοινώθηκε το σχέδιο δράσης για την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου για τις ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2004). Επιγραμματικά, το σχέδιο στόχευε στην: Εξασφάλιση μιας λειτουργικής εσωτερικής αγοράς κατά την ηλεκτρονική σύναψη των δημοσίων συμβάσεων. Επίτευξη μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας στις δημόσιες συμβάσεις και βελτίωση της διακυβέρνησης. Ανάπτυξη προσπαθειών για την επίτευξη ενός διεθνούς πλαισίου για τις ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις. Από το 2004 μέχρι σήμερα, δεν έχει αλλάξει κάτι στο θεσμικό πλαίσιο αναφορικά με την χρήση των ηλεκτρονικών μέσων κατά τη σύναψη των δημοσίων συμβάσεων. Η στροφή προς την υποχρεωτική χρήση των ΗΔΣ αναμένεται όμως 23 Στην Παρούσα οι όροι «Κοινοτική Οδηγία» και «Οδηγία» χρησιμοποιούνται ταυτόσημα

27 -19- πολύ σύντομα. Συγκεκριμένα, από τον Δεκ. του 2011 βρίσκεται υπό επεξεργασία η πρόταση της νέας Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις. Η νέα Οδηγία 24 θα αντικαταστήσει την Οδηγία 18/2004 (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2011). Σύμφωνα με την προταθείσα οδηγία η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων γίνεται πλέον υποχρεωτική και όχι προαιρετική όπως ήταν μέχρι σήμερα. Εν συντομία, η νέα Οδηγία (Henty 2012) (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2011, 10) (European Commission 2012): Καθιστά υποχρεωτική τη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων για την ανακοίνωση των προκηρύξεων και ηλεκτρονική διαθεσιμότητα άλλων σχετικών εγγράφων μέχρι τα μέσα του Καθιστά υποχρεωτική διαβίβαση των προκηρύξεων, τη διάθεση των τευχών του διαγωνισμού και τη μετάβαση στην πλήρη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων για όλα τα στάδια της διαδικασίας σύναψης των δημοσίων συμβάσεων, ιδίως την υποβολή των προσφορών, μέχρι τα μέσα του Βελτιώνει και εξορθολογίζει τις υπάρχουσες προβλέψεις για τα δυναμικά συστήματα αγορών, τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και τους ηλεκτρονικούς καταλόγους ενώ καθιστά το e-certis 26 ως αποθετήριο πιστοποιητικών απαιτούμενων από τους οικονομικούς φορείς. Ενθαρρύνει τη διαλειτουργικότητα μεταξύ συστημάτων, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η σημερινή απόκλιση των τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται από τα Κ-Μ. Σύμφωνα με τον Επίτροπο για θέματα Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών, Michel Barnier, η αναθεώρηση είναι αναγκαία, φιλόδοξη και ρεαλιστική. Οι σημερινές οδηγίες έχουν αποδείξει την αξία τους, αλλά οι Οδηγίες πρέπει να εξελίσσονται με τον χρόνο. Θέλω να εξασφαλίσω ότι οι Οδηγίες θα γίνουν 24 Ουσιαστικά πρόκειται για 2 νέες οδηγίες που θα αντικαταστήσουν αντίστοιχα την Οδηγία 18/ 2004/ΕΚ και την Οδηγία 17/2004/ΕΚ. Η δεύτερη όμως, αφορά τις συμβάσεις στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών και γι αυτό δεν εξετάζεται στα πλαίσια της παρούσας. 25 Η ημερομηνία αφορά την εκτίμηση μεταφοράς της Οδηγίας στις εθνικές νομοθεσίες με βάση τα όσα όριζε η πρόταση της Επιτροπής (Άρθρο 19 παρ. 7 σε συνδυασμό με το Άρθρο 92). Υπόψη ότι η αρχική πρόθεση προέβλεπε ψήφιση της Οδηγίας τα μέσα του Αναφερθήκαμε στο e-certis στο Κεφάλαι «Β» (παρ. 2,2,3)

28 -20- απλούστερες και πιο αποδοτικές και ότι θα κάνουν τη ζωή αυτών που ασχολούνται καθημερινά με τις δημόσιες συμβάσεις πιο εύκολη» (Snell 2011). 3.2 ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η μέχρι πρότινος απουσία Κεντρικής Αρχής Δημοσίων Προμηθειών (Central Public Procurement Authority - CPPA) στην Χώρα μας, οδήγησε σε ένα σύνθετο νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών 27, υπηρεσιών και έργων. Σε γενικές γραμμές η διαμόρφωση του εθνικού θεσμικού πλαισίου για τις ΗΔΣ κινήθηκε, όπως και στην περίπτωση του Κοινοτικού θεσμικού πλαισίου, σε συντονισμό με το αντίστοιχο εθνικό θεσμικό πλαίσιο για την ΗΔ (βλ. Παράρτημα «Ε»). Η δυνατότητα χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων 28 κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων προβλέφθηκε αρχικά 29 στο ΠΔ 60/2007, με το οποίο ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία η Κοινοτική Οδηγία 18/2004 (σύναψη δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, έργων και υπηρεσιών) και αφορά τους διαγωνισμούς με προϋπολογισμό πάνω από τα κατώτατα οικονομικά όρια της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις. Ουσιαστικά η ενσωμάτωση των προβλέψεων των κοινοτικών οδηγιών είχε τυπικά ολοκληρωθεί από τότε, αν και απαιτούνταν «ορισμένα νομικά βήματα θα μπορούσαν να γίνουν προς την κατεύθυνση ανανέωσης των κειμένων της εθνικής μας νομοθεσίας (π.χ. Κανονισμός Προμηθειών Δημοσίου, απαιτούμενα δικαιολογητικά, σαφέστερες διακηρύξεις), ώστε απλούστερες και ξεκάθαρες διαδικασίες να μπορούν να πραγματοποιηθούν ευκολότερα και με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων» (Αδαμαντίδου 2010, 51). Η πορεία του εθνικού νομοθετικού πλαισίου προς τις ΗΔΣ συνεχίστηκε, με τις ακόλουθες θεσμικές ενέργειες: 27 Το λεπτομερές θεσμικό πλαίσιο των Κρατικών Προμηθειών είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου ( και στην δοκιμαστική σελίδα του Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ. ( ). 28 Το ΠΔ 60/2007 δεν καθιστά υποχρεωτική τη χρήση τους, πέρα από την δημοσίευση στην ΕΕΕΕ. 29 Στο Ν.2672/ 1998 η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων κατά τη διαγωνιστική διαδικασία καταρχήν εξαιρούνταν, εκτός αν διαφορετικά ορίζονταν στην αντίστοιχη προκήρυξη.

29 -21- Την ίδρυση και την ενεργοποίηση της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) (Εθνικό Τυπογραφείο 2011γ) (Εθνικό Τυπογραφείο 2012β). Την θέσπιση και τη λειτουργία του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων (Κ.Η.Μ.Δ.Σ) (Εθνικό Τυπογραφείο 2011γ) (ΥΠΑΑΥΜΔ/ ΓΓΕ 2013β). Την ενίσχυση της αποστολή της ΓΓΕ ως Κεντρικής Αναθέτουσας Αρχής για τις Δημόσιες Συμβάσεις της χώρας (Εθνικό Τυπογραφείο 2012β). Την τροποποίηση (Εθνικό Τυπογραφείο 2012α) του Κανονισμού Προμηθειών του Δημοσίου (ΠΔ 118/ 2007) (Εθνικό Τυπογραφείο 2007β), προκειμένου να είναι δυνατή η χρήση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και για τις προμήθειες που βρίσκονται κάτω από τα κατώτατα οικονομικά όρια της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις 30. Πριν την υπόψη τροποποίηση είχαν εκδοθεί αντίστοιχες Εγκύκλιοι 31 που εισήγαγαν στην πράξη την διενέργεια ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και την περεταίρω χρήση των ηλεκτρονικών μέσων. Υφίσταται επίσης πλήθος νομοθετικών ρυθμίσεων και πρωτοβουλιών που σχετίζονται έμμεσα με το θεσμικό πλαίσιο των ΗΔΣ και αφορούν θέματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Σημειώνεται και σε αυτό το σημείο ότι, η εξέλιξη του εθνικού νομοθετικού πλαισίου, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις του αντίστοιχου Κοινοτικού αλλά και των δράσεων Η.Δ. (Κοινοτικών και εθνικών), απεικονίζεται στο Παράρτημα «Ε». Η πλέον πρόσφατη και σημαντική νομοθετική πράξη αφορά τη θεσμική κατοχύρωση του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ). Το σχετικό Σχέδιο Νόμου (Σ/Ν) κατατέθηκε στην Βουλή στις 10 Απρ , και αναμένεται να ψηφιστεί εντός του Μαΐου του Στο Σ/Ν 30 Συγκεκριμένα, προστέθηκε μια σειρά ρυθμίσεων (άρθρα 22Α, 22Β, 22Γ, 22Δ, 22Ε) με τις οποίες εισήχθηκαν: η δυνατότητα σύναψης συμφωνιών πλαίσιο, η χρήση της τεχνικής του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού κατά τη διαδικασία διενέργειας διαγωνισμών των δημόσιων συμβάσεων, τα δυναμικά συστήματα αγορών και η δυνατότητα σύναψης δημόσιων συμβάσεων ανατιθέμενων κατ αποκλειστικότητα σύμφωνα με το άρθρο 9 του Ν. 4038/2012. (ΜοΠαΔιΣ 2012α). 31 Βλ. (ΥΠΑΑΝ/ ΓΓΕ 2010), (ΥΠΑΑΝ/ ΓΓΕ 2011γ), (ΥΠΑΑΝ/ ΓΓΕ 2011α) 32 Το υπόψη σχέδιο νόμου είχε διαβουλευτεί δημόσια το διάστημα 23 Νοε Δεκ (ΥΠΑΑΥΜΔ/ ΓΓΕ 2012γ).

30 -22- προβλέπεται μεταξύ άλλων η υποχρεωτική χρήση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ» 34 με βάση το ακόλουθο χρονοδιάγραμμα: 1 η Ιουλίου 2013: όσον αφορά τη Κεντρική Κυβέρνηση, 1 η Απριλίου 2014: όσον αφορά τη Γενική Κυβέρνηση 1 η Οκτωβρίου 2015: το σύνολο του Δημόσιου Τομέα, 1 η Ιουλίου 2014: όσο αφορά τις δημόσιες συμβάσεις έργων (με βάση τις παραπάνω υποπεριπτώσεις). Επισημαίνεται ότι, ακόμα και μετά τη ψήφιση του Σ/Ν για το ΕΣΗΔΗΣ θα υφίστανται θέματα προς νομοθετική ρύθμιση, ειδικά όσο αφορά τα τεχνικά έργα αλλά και τα θέματα που θα ανακύψουν από την λειτουργία του ΕΣΗΔΗΣ. Σημειώνεται εδώ ότι, η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων (ΓΓΔΕ) 35, στις 26 Μαρ 2013 συγκρότησε ειδική ομάδα εργασίας με σκοπό την υποβολή προτάσεων για το καλύτερο συντονισμό της νομοθεσίας δημοσίων έργων, τόσο με το υπό ψήφιση σχέδιο νόμου για το ΕΣΗΔΗΣ. - όσο και με τις υπό επεξεργασία προτάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της ΕΕ για την αναθεώρηση των Οδηγιών σχετικά με το νομοθετικό πλαίσιο ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων (ΥΠΑΑΥΜΔ/ ΓΓΔΕ 2013). Ομοίως, αντίστοιχη ομάδα έχει αναλάβει για λογαριασμό της Γ.Γ.Ε. πρόταση αντίστοιχης δράσης νομικής υποστήριξης του Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ. για χρηματοδότηση μέσω του ΕΣΠΑ (ΥΠΑΑΥΜΔ/ ΓΓΕ 2012α). 3.3 ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων προβλέπεται, χωρίς όμως να είναι υποχρεωτική, στην Κοινοτική Οδηγία 81/ 2009 (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2009). Η υπόψη Οδηγία καλύπτει τους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας και αντικείμενό της αποτελούν, πέραν των συμβάσεων προμηθειών στρατιωτικού και ευαίσθητου 33 Το υπόψη Σ/Ν επεξεργάσθηκε από τη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου στις 16 Απρ Συζητήθηκε στη Βουλή κατά τις συνεδριάσεις ΡΟΣΤ ΡΟΖ και ΡΟΗ της Ολομέλειας (14-16 Μαϊ 2013 οπότε και έγινε δεκτό επί της αρχής και επί των άρθρων. Η ψήφισή του στο σύνολο ορίστηκε για την 22 Μαϊ 2013 (βλ Η υποχρεωτικότητα αφορά «...όλα τα στάδια της διαδικασίας ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, δηλαδή από την υποβολή του αιτήματος μέχρι την υπογραφή και την εκτέλεση των συμβάσεων αυτών, για τους διαγωνισμούς με προϋπολογισμό άνω του ορίου που κατά περίπτωση ορίζεται για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων με την διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού» σύμφωνα με το Σ/Ν που προωθηκε για ψήφιδη (ΥΠΑΑΥΜΔ 2013β). 35 Επισημαίνεται ότι και αυτή πλέον υπάγεται υπό το Υπ.Α.Α.Υ.Μ.Δ., όπως άλλωστε και η ΓΓΕ που υλοποιεί το ΕΣΗΔΗΣ.

31 -23- εξοπλισμού, οι συμβάσεις έργων και υπηρεσιών (οι οποίες αφορούν άμεσα στρατιωτικό ή ευαίσθητο εξοπλισμό,ευαίσθητα έργα και ευαίσθητες υπηρεσίες). Η υπόψη Οδηγία ενσωματώθηκε στην Εθνική νομοθεσία με τον Ν.3978/ 2011 (Εθνικό Τυπογραφείο 2011α). Ο υπόψη νόμος εισάγει τη δυνατότητα χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων και στις συμβάσεις άμυνας και ασφάλειας, κατά αναλογία των νομοθετημάτων που ήδη καλύπτουν τις «μη αμυντικές» συμβάσεις (δηλ. τα ΠΔ 60/2007 και ΠΔ 118/ 2007, όπως έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν). Στην Εικόνα 10, παρατίθενται εν συντομία σχετικές αναφορές του υπόψη νομοθετήματος στα ηλεκτρονικά μέσα. Ο Ν.3978/ 2011, αποτελεί ουσιαστικά εξέλιξη των παλαιότερων νομοθετημάτων που αφορούσαν τις προμήθειες των Ε.Δ. τα οποία καταργήθηκαν ή τροποποιήθηκαν προκειμένου να ενσωματωθεί η κοινοτική νομοθεσία, να ευθυγραμμισθεί η ήδη υπάρχουσα εθνική νομοθεσία (πχ. με τα ΠΔ 60 & 118/ 2007) και να ενισχυθεί η διαφάνεια. Τα βασικότερα από τα προηγηθέντα νομοθετήματα είναι το ΠΔ 284/ 1989 και ο Ν.3433/ 2006 (Γαλανός 2013) 3.4 ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας έχει θεσπιστεί το βασικό θεσμικό πλαίσιο που επιτρέπει τη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων στην ΕΕ. Η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων προβλέπεται και στα πλαίσια των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς άμυνας και ασφάλειας. Η υποχρεωτική χρήση των ηλεκτρονικών μέσων για ορισμένα τουλάχιστον στάδια της διαδικασίας, όπως αυτό της ηλεκτρονικής υποβολής, επίκειται με τη νέα Οδηγία που θα αντικαταστήσει την Οδηγία 18/2004. Η χώρα μας, περά από την έκδοση του ΠΔ 60/2007, έχει αναλάβει τις σχετικές πρωτοβουλίες προκειμένου να θεσπιστεί το λεπτομερές πλαίσιο για την διεξαγωγή των ΗΔΣ. Τα βήματα αυτά αφορούν τις ΗΔΣ άμεσα (π.χ. το Σ/Ν για το ΕΣΗΔΗΣ) και έμμεσα (π.χ. νομοθετήματα σχετικά με την ΗΔ). Υφίστανται θέματα προς ρύθμιση για τα οποία όμως οι αντίστοιχοι φορείς έχουν ήδη αναλάβει σχετικές δράσεις.

32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ & ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Only a fool learns from his own mistakes. The wise man learns from the mistakes of others. Otto von Bismarck ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ - ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ Όπως έχει ήδη φανεί στα Κεφάλαια που έχουν προηγηθεί, οι ΗΔΣ δεν αποτελούν κάτι νέο. Την τελευταία δεκαετία έχουν αναληφθεί πλήθος πρωτοβουλιών με στόχο την υιοθέτηση της χρήσης τους τόσο από τα Κ-Μ της ΕΕ όσο και παγκοσμίως. Ως αποτέλεσμα, υπάρχει πλήθος περιπτώσεων προς μελέτη για εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων. Συνήθης διεθνής όρος για την περιγραφή των πετυχημένων περιπτώσεων εφαρμογής είναι αυτός των βέλτιστων πρακτικών (best practices). Αναφορικά με το υπό μελέτη θέμα οι υπάρχουσες βέλτιστες πρακτικές μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο κατηγορίες. Η πρώτη αφορά τον τρόπο με τον οποίο ένας οργανισμός προσεγγίζει τις ΗΔΣ, ενώ η δεύτερη αφορά περισσότερο τεχνικά θέματα υλοποίησης ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ» ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ- ΜΑΘΗΜΑΤΑ Από την μελέτη της υπάρχουσας βιβλιογραφίας 38 σχετικά με περιπτώσεις εφαρμογής των ηλεκτρονικών προμηθειών γενικά, και ειδικότερα των ΗΔΣ, προκύπτουν οι ακόλουθοι κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας: 36 Σύμφωνα και με σχετική λατινική παροιμία 37 Υιοθετώντας ορολογία «επιχειρησιακής σχεδίασης», θα κατατάσσαμε την πρώτη κατηγορία στο «στρατηγικό» ή στο «επιχειρησιακό» και τη δεύτερη στο «τακτικό» επίπεδο. 38 (Aberdeen Group 2004), (Al-Moalla and Li 2010), (Barahona and Elizondo 2012), (Bhateja 2010), (Bikshapathi, RamaRaju and Bhatnagar 2006), (CIPS 2012) (Croom and Brandon-Jones 2005), (Dooley and Purchase 2009), (Gueritz 2001), (Moon, E-Procurement Management in State Governments: Diffusion of E-Procurement Practices and its Determinants 2005), (McCue and Roman 2012), (Panayiotou, Gayialis and Tatsiopoulos 2004), (Panda and Sahu 2012), (Pires and Stanton 2005), (Satyanarayana 2007) (Singh 2009), (Vaidya, Callender and Sajeev 2009)

33 -25- Ύπαρξη σαφούς στρατηγικής για την διαχείριση της διάχυσης της νέας πραγματικότητας που θα δημιουργηθεί και τη διαχείριση της αντίστοιχης αλλαγής. Στρατηγική προσέγγιση, στα πλαίσια της ευρύτερης στρατηγικής των προμηθειών, με εστίαση στις παρεχόμενες υπηρεσίες. Προσανατολισμένη σχεδίαση στην εξασφάλιση ευελιξίας /δυνατότητας ικανοποίησης όλων των αγοραστών και των συμμετεχόντων προμηθευτών. Σχεδίαση και υλοποίηση ενός διαλειτουργικού και ολοκληρωμένου (integrated) συστήματος. Η ικανότητα του δημοσίου να υιοθετεί καινοτομίες. Ηγεσία και πολιτική υποστήριξη. Ύπαρξη στον οργανισμό εκπαιδευμένου προσωπικού κατά την ανάπτυξη της δράσης και εν συνεχεία η διατηρησή του. Διαχείριση των σχέσεων με τους εμπλεκόμενους φορείς και τους προμηθευτές. Ανασχεδιασμός διαδικασιών. Πρόβλεψη δεικτών μέτρησης του συστήματος (π.χ. για διαπίστωση των οφελών) Ύπαρξη έμπειρου προσωπικό στις δημόσιες συμβάσεις και η χρήση από αυτό των βέλτιστων δυνατών πρακτικών. Εκπαίδευση των τελικών χρηστών και διαχείριση γνώσης. Σχεδιασμός του συστήματος ώστε να παρέχεται η δυνατότητα επέκτασης του για ενσωμάτωση νέων υπηρεσιών. Αξίζει να επισημανθεί η ιδιαίτερη βαρύτητα που δίνεται στη διεθνή βιβλιογραφία στην ύπαρξη σχετικού οράματος και της αντίστοιχης δέσμευσης από την ηγεσία του οργανισμού ΔΙΕΘΝΗ ΜΟΝΤΕΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΗΔΣ Οι οργανισμοί που εξετάζουν την υιοθέτηση ηλεκτρονικών προμηθειών έρχονται αντιμέτωποι με το ερώτημα αν δεν θα πρέπει να αναβάλλουν την ανάληψη κάποιας πρωτοβουλία αλλά να συνεχίσουν να παρακολουθούν το θέμα (do nothing/ wait and see/), αν θα πρέπει να προσεγγίσουν το θέμα περισσότερο παθητικά χωρίς πειραματισμούς ή αν θα πρέπει να αναλάβουν δράση (ενεργητική προσέγγιση) προς τις ηλεκτρονικές προμήθειες (Parida, Sochonthummapham and Parida 2006) (BuyIT 2002). Στην τελευταία περίπτωση, αναλαμβάνεται

34 -26- συνήθως η υλοποίηση δράσης ΤΠΕ σχετικής με τις ηλεκτρονικές προμήθειες. Η υλοποίηση τέτοιων έργων, είναι δυνατή και πέραν του κλασικού μοντέλου, όπου η αναθέτουσα Αρχή δημοπρατεί το έργο και ο Ανάδοχος παραδίδει εξοπλισμό και λογισμικό για να υπογραφεί στη συνέχεια η αντίστοιχη σύμβαση συντήρησης. Έτσι για παράδειγμα είναι δυνατή η υιοθέτηση των παρακάτω μοντέλων (eprocurement business models) 39 : (1) Ανάπτυξη από τους ίδιους τους φορείς σε συνεργασία με εξωτερικούς συνεργάτες ή και χωρίς (build not buy). (2) «Λογισμικό ως υπηρεσία» (Software as a Service SaaS), ), μέσω συνεργασίας με εξειδικευμένους παρόχους αντίστοιχων υπηρεσιών. (3) Σύμπραξης Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). 40 (4) Συνδυασμού των παραπάνω προσεγγίσεων 41. Ανεξαρτήτως του μοντέλου που υιοθετείται, η επιτυχής υλοποίηση έργων ΗΔΣ απαιτεί την υιοθέτηση της κλιμακούμενης προσέγγισης (Bhateja 2010) (BuyIT 2002, 12) (Satyanarayana 2007): think big, start small, manage tightly scale fast ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ «ΤΑΚΤΙΚΟΥ» ΕΠΙΠΕΔΟΥ Πέρα από τις νομοθετικές ρυθμίσεις που έχουν συντελεστεί στην ΕΕ, η μέχρι σήμερα εμπειρία από τα ήδη ανεπτυγμένα συστήματα ΗΔΣ, κατέδειξε την αναγκαιότητα υιοθέτησης βέλτιστών πρακτικών - τεχνολογικού χαρακτήρα - που χρησιμοποιούνται ήδη στον ιδιωτικό τομέα παγκοσμίως. Σε αυτή την κατεύθυνση η Επιτροπή εκπόνησε μελέτη με σκοπό την συγκριτική αξιολόγηση των υφιστάμενων πρακτικών ΗΔΣ στην Ευρώπη. Αντικειμενικός σκοπός της Επιτροπής ήταν μέχρι τα μέσα του 2013 να δημοσιευθεί έκθεση («Χρυσή Βίβλος») για τις βέλτιστες πρακτικές στις ΗΔΣ Οι σχετικές προσεγγίσεις αφορούν τόσο τον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα. Βλ. (Dai and Kauffman 2001) (Bof and Previtali 2010), (Klueber 2002), (Pike 2002), (Singh 2009) (Παρατηρητήριο για την ΚτΠ 2007γ),. 40 Γενικά για την υπόψη προσέγγιση σε έργα που σχετίζονται με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση βλ. (infodev 2009). 41 Για κριτική των υιοθετούμενων από την ελληνική δημόσια διοίκηση προσεγγίσεων για την υλοποίηση έργων ΤΠΕ στο άρθρο του Φώτη Κόλλια που είναι αναρτημένο στο

35 -27- (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2012α, 9-10). Τον Δεκέμβριο του 2012 δημοσιεύθηκε προσχέδιο της υπόψη βίβλου (PWC 2012b) με ημερομηνία υποβολής προτάσεων σχολίων επί του προσχεδίου την 21 Ιαν Η τελική έκδοση ολοκληρώθηκε - νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό - τον Μάρτιο του 2013 και αφορούσε συμπεράσματα από την μελέτη 28 πλατφορμών 43 από 18 χώρες (PWC 2013, 11). Η Χρυσή Βίβλος διαπιστώνει ότι «υφίστανται σημαντικά μαθήματα προς διδαχή από τις μέχρι σήμερα αναπτυχθείσες δράσεις ΗΔΣ σε όλη την Ευρώπη» (PWC 2013, 9). Αυτά τα μαθήματα έχουν κωδικοποιηθεί υπό την μορφή 24 βέλτιστων πρακτικών από όλα τα στάδια των ΗΔΣ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΗΔΣ ΣΤΗΝ ΑΜΥΝΑ ΔΙΕΘΝΩΣ Μετά την καταγραφή των κρισίμων παραγόντων επιτυχίας και αντίστοιχων βέλτιστων πρακτικών ακολουθεί ενδεικτική αναφορά χωρών και διεθνών οργανισμών που έχουν υιοθετήσει πρακτικές ΗΔΣ στον χώρο της άμυνας ΗΠΑ Η χρήση του διαδικτύου για τη σύναψη συμβάσεων έχει απασχολήσει τις ΕΔ των ΗΠΑ από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, με διαφορετικές προσεγγίσεις να έχουν εκδηλωθεί στο παρελθόν ανά Κλάδο 44 (Doe 2002). Πλέον, η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων για την σύναψη συμβάσεων στις ΕΔ των ΗΠΑ εντάσσεται, σε μεγάλο μέρος, στην ευρύτερη ομοσπονδιακή πρακτική των ηλεκτρονικών προμηθειών. Σύμφωνα με αύτη, οι διάφορες αναθέτουσες αρχές των ΗΠΑ κατά την διαδικασία σύναψης σύμβασης είναι υποχρεωμένες να δημοσιεύσουν τις προκηρύξεις τους στον ιστότοπο του Federal Business Opportunities (FEDBIZOPPS) στην διεύθυνση 46, ο οποίος αποτελεί 42 Η καταγραφή των βέλτιστων πρακτικών, ειδικά για την δυνατότητα υποβολής προσφορών (e-tendering) των οικονομικών φορέων, αποτελεί έργο της ομάδας εμπειρογνωμόνων στην ηλεκτρονική διενέργεια διαγωνισμών (eteg) (βλ. Παράρτημα «Δ»). 43 Η επιλογή των 28 έγινε από μια αρχική λίστα περισσότερων από 300 πλατφορμών. 44 Σχετικές προσεγγίσεις αφορούσαν οι ιστότοποι και 45 Εναλλακτική δνση που οδηγεί στον ίδιο ιστότοπο είναι η 46 Εναλλακτική δνση που οδηγεί στον ίδιο ιστότοπο είναι η

36 -28- το κεντρικό σημείο ενημέρωσης των ενδιαφερομένων 47. Επικαλυπτικά, οι φορείς των ΕΔ που διενεργούν προμήθειες μπορούν να αναρτούν τις σχετικές ανακοινώσεις και στις αντίστοιχες ιστοσελίδες τους. O συγκεκριμένος ιστότοπος, αποτελεί το σημείο σύνδεσης των αντίστοιχων γραφείων προμηθειών και των προμηθευτών, παρέχοντας στους υποψήφιους προμηθευτές την ευκαιρία να συμμετέχουν στους διαγωνισμούς των ομοσπονδιακών γραφείων προμηθειών και των φορέων του Υπουργείου άμυνας, για αξία μεγαλύτερη των $25,000). Στον ίδιο ιστότοπο αναρτώνται και ανακοινώσεις που αφορούν στην παροχή υπηρεσιών έρευνας και ανάπτυξης (Research and Development, R&D) για την ανάπτυξη προϊόντων - τεχνολογιών αιχμής προς όφελος των ΕΔ των ΗΠΑ (USASAC/SALO/Hellenic(GR) 2013). Οι ΕΔ των ΗΠΑ χρησιμοποιούν επίσης τη Διεύθυνση Γενικών Υπηρεσιών (General Services Administration - GSA) ( η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο κυβερνητικό οργανισμό προμηθειών για γενικά υλικά. Η GSA αποτελεί πηγή προμήθειας για υλικά όπως είδη επίπλωσης, γραφικά, χρώματα, εργαλεία, υλικά τηλεπικοινωνίας - τεχνολογίας γενικής χρήσης, ορισμένες μεταφορές, ειδικές τιμές υπηρεσιών για υπαλλήλους της κυβέρνησης (πχ ξενοδοχεία). Οι αναρτήσεις των προκηρύξεων της GSA, γίνονται υποχρεωτικά στο χρησιμοποιείται όμως και η δική της διαδικτυακή πλατφόρμα eoffer/emod ( για την ηλεκτρονική υποβολή - αξιολόγηση των προσφορών. Μετά την σύναψη συμβάσεων από την GSA οι ενδιαφερόμενοι κυβερνητικοί φορείς μπορούν και έχουν πρόσβαση μέσω της ιστοσελίδας της σε ειδικούς καταλόγους για να αναζητήσουν υλικά που τους ενδιαφέρουν, και να προβούν σε παραγγελίες σε ήδη προκαθορισμένες τιμές (USASAC/SALO/Hellenic(GR) 2013). Το διαδίκτυο χρησιμοποιείται επίσης, από την Αμυντική Εφοδιαστική Υπηρεσία (Defense Logistics Agency - DLA), η οποία πέρα του υποχρεωτικού ιστότοπου χρησιμοποιεί και δικά της πληροφοριακά συστήματα όπως το DLA Internet Bid Board System (DIBBS) 47 Επιπρόσθετα, στον ιστότοπο (Federal Procurement Data System Next Generation) αναρτώνται όλες οι υπογραφείσες κυβερνητικές συμβάσεις με αξία πάνω από $3,000.

37 -29- ( Το DIBBS παρέχει δυνατότητες αναζήτησης και εμφάνισης προκηρύξεων αλλά και υποβολής ασφαλών (secure) προσφορών, για τα είδη που αυτό διαχειρίζεται (για ορισμένες κλάσεις - κατηγορίες υλικών) 48 (USASAC/SALO/Hellenic(GR) 2013). Επίσης μέσω του διαδικτύου, παρέχεται πρόσβαση στο μητρώο προμηθευτών προκειμένου να είναι δυνατή τόσο η εγγραφή τους σε αυτό, όσο και η αναζήτηση τους από τα γραφεία προμηθειών. Το 2012, μέσω του System for Award Management (SAM) ( ενοποιήθηκαν οι μέχρι τότε σχετικές πλατφόρμες Central Contractor Registry (CCR) ( και Online Representation and Certification (ORCA) ( ενώ σε αυτό συμπεριλήφθηκε και το σύστημα παρακολούθησης προμηθευτών που αποκλείονται από προμήθειες του δημοσίου (Excluded Parties List System - EPLS). Οι ΕΔ των ΗΠΑ δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην ενίσχυση των μικρών επιχειρήσεων. Έχουν έτσι αναπτύξει διάφορες πρωτοβουλίες στα πλαίσια της ενίσχυσης τους με την παροχή στοχευμένης προς αυτές ενημέρωσης μέσω ειδικών γραφείων (Office of Small Business Program OSBP) 49. Αξίζει να αναφερθεί ότι, στην αντίστοιχη σελίδα της Αεροπορίας παρέχονται πληροφορίες σχετικά με μελλοντικές προκηρύξεις προμηθειών (Long Range Acquisition Estimate LRAE, Η χρήση του διαδικτύου από τις ΕΔ των ΗΠΑ στον τομέα των προμηθειών, αφορά και άλλες εφαρμογές, πέρα από αυτή καθ αυτή την διαδικασία σύναψης της σύμβασης. Αναφέρονται ενδεικτικά οι παρακάτω εφαρμογές: Department of Defense (DoD) Contracting Officer Representative Tracking (CORT): η πλατφόρμα αυτή αποτελεί ένα διαδικτυακό εργαλείο για την διαχείριση της διαδικασίας ανάθεσης των Αξκών Προμηθειών (Contracting Officer) ως υπευθύνων για αντίστοιχες συμβάσεις Οι προσφορές των προμηθευτών μπορεί να αφορούν αντίστοιχα Requests For Quotations (RFQs), Request For Proposals (RFPs), Invitations For Bid (IFBs). 49 O κεντρικός ιστότοπος του Υπουργείου Άμυνας είναι ο 50 Βλ.

38 -30- Purchase Card Online System (PCOLS): η συγκεκριμένη πλατφόρμα αποτελεί το μέσο διαχείρισης του ομοσπονδιακού προγράμματος Κάρτας Αγορών στα πλαίσια του Υπουργείου άμυνας ΓΑΛΛΙΑ Το Γαλλικό Υπουργείο Άμυνας χρησιμοποιεί μια ηλεκτρονική αγορά ΗΔΣ (eprocurement market place) η οποία συμπεριλαμβάνει δύο πλατφόρμες. Η μία από αυτές ( αφορά όπλα, πυρομαχικά και γενικά αμυντικό υλικό ενώ η άλλη ( αφορά τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε άλλους τομείς. Οι προμηθευτές του Υπουργείου, για άλλου είδους προμήθειες, έχουν πρόσβαση και μέσω της διαδικτυακής πύλη του Γαλλικού Δημοσίου ( Μέσω της υπόψη ηλεκτρονικής αγοράς, οι προμηθευτές μπορούν να κατεβάσουν το φάκελο με τις σχετικές πληροφορίες για κάθε προμήθεια ενδιαφεροντός τους και να υποβάλλουν ηλεκτρονικά την υποψηφιότητά τους αλλά και τις προσφορές τους στις περιπτώσεις που αυτό επιτρέπεται (Παπακανέλου 2006, 38-40) EDA BULLETIN BOARD Ο ηλεκτρονικός πίνακας ανακοινώσεων (Electronic Bulletin Board - ΕΒΒ) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (European Defense Agency EDA) αποτελεί ένα εργαλείο enotification για την διασφάλιση της διαφάνειας και των ίσων ευκαιριών των προμηθευτών αμυντικού υλικού. Οι κύριοι στόχοι του EBB είναι 52 : Η δημοσίευση των απαιτήσεων των Κ-Μ που εμπίπτουν στον Κώδικα Δεοντολογίας του ΕΟΑ (EDA Code of Conduct). Η υποβοήθηση των προμηθευτών να βρουν ευκαιρίες ενδιαφέροντος τους και σχετικές πληροφορίες των αντίστοιχων Κ-Μ. Η υποβοήθηση του ΕΟΑ στην παρακολούθηση τήρησης του Κώδικα Δεοντολογίας. 51 Βλ

39 -31- Ο ΕΒΒ πρόκειται στο προσεχές διάστημα να αντικατασταθεί από τη νέα διαδικτυακή πύλη του ΕΟΑ «Defence Procurement Gateway» NSPA E-PROCUREMENT Η Υπηρεσία Υποστήριξης του ΝΑΤΟ (ΝΑΤΟ Support Agency) δημοσιεύει τις περισσότερες από τις αιτήσεις της για προσφορές (Requests for Proposals RFPs) ανοιχτά στο διαδίκτυο, μέσω κατάλληλης ιστοσελίδας enotification. Στην ίδια ιστοσελίδα εμφανίζονται μελλοντικές ευκαιρίες προμηθειών ή παροχής υπηρεσιών (Future Business Opportunities - FBO), αλλά και ειδοποιήσεις πρόθεσης (Notifications of Intent - NOI) που επιτρέπουν έγκαιρο προϊδεασμό στους προμηθευτές αναφορικά με ευκαιρίες ενδιαφέροντος τους, στις οποίες είναι πιθανό να τους ζητηθούν προσφορές (RFPs ) στο μέλλον. Για τις επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στο αρχείο προμηθευτών (Source File) της NSPA παρέχεται επίσης η δυνατότητα για πρόσβαση σε συγκεκριμένης κατηγορίας RFP (ανάλογα με το αντικείμενο ενασχολησής τους), σε περιορισμένης πρόσβασης (restricted) RFPs αλλά και να υποβάλλουν ηλεκτρονικά τις προσφορές του (etendering) μέσω της εφαρμογής ebid. Επιπρόσθετα, οι χώρες που συμμετέχουν στην NSPA είναι δυνατό, μέσω της εφαρμογής ecat1, να υποβάλλουν ηλεκτρονικά παραγγελίες (eordering) σε συμβάσεις πλαίσιο (Outline Agreements), που αυτή έχει διαπραγματευθεί γι αυτές με διάφορους προμηθευτές ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Το αντικείμενο των ΗΔΣ διεθνώς και ειδικότερα η υιοθέτηση τους στην Ελλάδα έχει κατά καιρούς εξεταστεί από αριθμό μελετητών/ ερευνητών, κυρίως στα πλαίσια εκπόνησης μεταπτυχιακών ή διδακτορικών διατριβών 54. Στο σύνολο Αναφέρονται ενδεικτικά κατά χρονολογική σειρά οι (Panayiotou, Gayialis and Tatsiopoulos 2004) (Παπακανέλου 2006) (Παρατηρητήριο για την ΚτΠ 2006) (Χαραλαμπάκης 2006) (Πανάγου 2007) (Παρατηρητήριο για την ΚτΠ 2007γ) (Μέντας 2009) (Μαρκάκη 2010) (Δασκαλάκη 2010) (Αδαμαντίδου 2010), (Θεοχάρης 2011)

40 -32- της αντίστοιχης βιβλιογραφίας υπογραμμίζονται τα οφέλη από την χρήση των ηλεκτρονικών μέσων, περιγράφεται το εκάστοτε ισχύον θεσμικό πλαίσιο και παρέχονται παραδείγματα εφαρμογών υιοθέτησης τους διεθνώς. Ακολούθως θα αναφερθούμε στο πρόσφατο παρελθόν με ιδιαίτερη έμφαση στο υπό ανάπτυξη Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) TO ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ Το ΕΣΗΔΗΣ αποτελεί το διάδοχο του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Προμηθειών (ΕΣΗΔΠ) της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και συνιστά την κύρια εθνική δράση ΗΔΣ. Το υπόψη έργο ΤΠΕ υλοποιείται με την συνήθη για τα ελληνικά δεδομένα πρακτική της ανάθεσης μετά από διαγωνισμό σε ανάδοχο, ενώ μέχρι σήμερα η υλοποίηση του έχει καθυστερήσει σημαντικά συγκριτικά με τους αρχικούς σχεδιασμούς. Το ΕΣΗΔΗΣ θα καταστήσει δυνατή τη χρήση των ΤΠΕ σε όλα τα στάδια της διαδικασίας προμηθειών, από την καταχώρηση των αιτημάτων των φορέων του Δημόσιου τομέα μέχρι την κατακύρωση, γεγονός το οποίο θα συμβάλει στην αύξηση της διαφάνειας, στη συντόμευση των διαγωνιστικών διαδικασιών, στη γρηγορότερη επεξεργασία των προσφορών, στη μείωση της γραφειοκρατίας. Το σύστημα επιπρόσθετα θα δίνει τη δυνατότητα διενέργειας ηλεκτρονικών πλειστηριασμών επιτυγχάνοντας περαιτέρω τη μείωση δαπανών για την αγορά αγαθών (ΥΠΑΑΝ/ ΓΓΕ 2012, 5). Θεωρείται σκόπιμο να παρατεθεί σε αυτό το σημείο, σύντομη ιστορική αναδρομή της σχεδίασης και της υλοποίησης του υπόψη έργου. Αναλυτικότερα: Το 2001 ολοκληρώθηκε η μελέτη σκοπιμότητας για τις ηλεκτρονικές προμήθειες στο δημόσιο. Η προκήρυξη του διαγωνισμού για την ανάπτυξη του πληροφοριακού συστήματος των δημοσίων προμηθειών είχε αρχικά σχεδιασθεί για το Το έργο προδιαγράφηκε από ερευνητική ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) [βλ. (Panayiotou, Gayialis and Tatsiopoulos 2004), σε συνεργασία με υπηρεσιακούς παράγοντες της ΓΓΕ και στελέχη της ΕΕ. Προηγήθηκε η μελέτη των μοντέλων της Δανίας, Φινλανδίας και της Ιταλίας υπό το πρίσμα των λειτουργικών απαιτήσεων της ΕΕ. Στη διαδικασία σύνταξης των προδιαγραφών είχαν

41 -33- προσκληθεί να συμμετάσχουν ο Σύνδεσμος Εταιρειών Πληροφορικής Ελλάδος (ΣΕΠΕ), καθώς και δραστηριοποιούμενες στην Ελλάδα εταιρείες πληροφορικής (Παπακανέλου 2006, 74) Ο διαγωνισμός προκηρύχθηκε τελικά το 2006 και συμμετείχαν σε αυτόν 7 εταιρείες. Η αξιολόγησή των συμμετεχόντων ολοκληρώθηκε δύο χρόνια μετά. Μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης των συμμετεχόντων ακολούθησε σειρά ενστάσεων και προσφυγών στη δικαιοσύνη. Το 2011 ο ανάδοχος ΙΝΤΡΑΚΟΜ QUALITY & RELIABILITY υπέγραψε την αντίστοιχη σύμβαση. Στις 21 Νοε 2012, το Υπουργείο Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας Μεταφορών και Δικτύων παρουσίασε (ΥΠΑΑΥΜΔ/ ΓΓΕ 2012β) εισήγηση Σχεδίου Νόμου (Σ/Ν) 55 του αρμόδιου Υπουργού για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, υπηρεσιών και έργων 56, ενόψει της τότε επικείμενης πιλοτικής εφαρμογής του συστήματος ηλεκτρονικών δημοσίων συμβάσεων από τις αρχές του Το προς πρόταση Σ/Ν ακολούθως διαβουλεύτηκε δημόσια (ΥΠΑΑΥΜΔ/ ΓΓΕ 2012γ). Με την εφαρμογή των προβλέψεων του υπόψη νομοσχεδίου θα περιοριστούν σημαντικά οι αναθέτουσες αρχές κατά 90% (από περιορίζονται σε 621) (ΥΠΑΑΥΜΔ 2013α, 26). Στις 26 Φεβ 2013, το Υπουργείο Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας Μεταφορών και Δικτύων προχώρησε στην παρουσίαση του ΕΣΗΔΗΣ. (ΥΠΑΑΥΜΔ/ ΓΓΕ 2013α). Επιπρόσθετα από τις αρχές του 2013 ανακοινώθηκαν στην ιστοσελίδα του ΕΣΗΔΗΣ 57 : o Η αναβάθμιση του ΕΣΗΔΠ σε Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) προκειμένου αυτό να υποστηρίξει ηλεκτρονικά όλες τις δημόσιες συμβάσεις, για προμήθειες, υπηρεσίες και δημόσια έργα. o Η ενσωμάτωση στο ΕΣΗΔΗΣ του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΣ) (μέχρι τότε σύστημα AGORA) με στόχο να υπάρχει μία ενιαία διαδικτυακή πύλη (portal) στην οποία δημοσιεύονται όλα τα 55 Για τη νομική υποστήριξη του ΕΣΗΔΗΣ προκειμένου αυτό να εφαρμοσθεί επιτυχώς και να ρυθμιστούν θέματα των αναθετουσών αρχών, έχει σχεδιαστεί και θα υλοποιηθεί αντίστοιχη υποστηρικτική δράση που θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ (ΥΠΑΑΥΜΔ/ ΓΓΕ 2012α) 56 Στην παρουσίαση χρησιμοποιήθηκε ο όρος ΕΣΗΔΗΣ και όχι ο μέχρι τότε χρησιμοποιούμενος όρος ΕΣΗΔΠ. 57

42 -34- αιτήματα αγορών, οι προκηρύξεις, διακηρύξεις, συμβάσεις και σχετικές πληρωμές για όλους τους φορείς του Δημοσίου (ΥΠΑΑΥΜΔ 2013α, 26). Στις αρχές του Μαρτίου του 2013, έγινε η έναρξη της πιλοτικής εφαρμογής του συστήματος. Στις 13 Μαρ 2013, ανακοινώθηκε από την ΓΓΕ ως Κεντρική Αναθέτουσα Αρχή για τις Δημόσιες Συμβάσεις της χώρας, η εξειδίκευση και δρομολόγηση μια σειράς δράσεων για την απλούστευση, την επικαιροποίηση και την ενοποίηση των τεχνικών προδιαγραφών των προμηθευομένων ειδών (ΥΠΑΑΥΜΔ 2013α, 26). Επιπρόσθετα, αναφορικά με το υπό ανάπτυξη/ πιλοτική λειτουργία ΕΣΗΔΗΣ, σημειώνονται τα ακόλουθα: Το υπόψη έργο είχε ενταχθεί για χρηματοδότηση στο Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (ΚΠΣ) (Μάρδας 2008), απεντάχθηκε από αυτό για να ενταχθεί όμως αργότερα, ως έργο γέφυρα, στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) και συγχρηματοδοτείται επομένως από Κοινοτικούς Πόρους 58. Από τις αρχές του 2010, η συγκεκριμένη δράση εντάχθηκε μαζί με την θέσπιση του αναγκαίου νομοθετικού πλαισίου στις ανά 15νθήμερο αναφορές παρακολούθησης υλοποίησης του Κυβερνητικού έργου, στα πλαίσια του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΠΣΑ) με κωδικό παρακολούθησης Θ8 (Ελληνική Κυβέρνηση 2010α, 10). Παράλληλα, από τον Σεπτέμβριο του 2010, το ΕΣΗΔΠ εντάχθηκε ως η υπ αριθμό ένα δράση στην ατζέντα του Κυβέρνησης, επί συνόλου 24 εθνικών δράσεων ΤΠΕ που είχαν άμεση σχέση με τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, (Κωδικοί έως 01.09) (Ελληνική Κυβέρνηση 2010β, 1). Στο πρώτο Μνημόνιο η Χώρα μας είχε αναλάβει την υποχρέωση λειτουργίας εθνικού συστήματος ηλεκτρονικών δημοσίων προμηθειών μέσω του οποίου θα διεξάγονταν το 25% της αξίας των δημοσίων προμηθειών και θα αφορούσε σε προμήθειες άνω των ευρώ (ΒΗΜΑ 2012). 58 Συγκεκριμένα εντάχθηκε για χρηματοδότηση στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (Ε.Π.) «Ψηφιακή Σύγκλιση» (βλ. )

43 -35- Το ΕΣΗΔΗΣ, αποτελεί μία από τις οριζόντιες δράσεις ΤΠΕ στα πλαίσια της Εθνική Στρατηγικής για τις ΤΠΕ και την ΗΔ (Επιτροπή Πληροφορικής και Επικοινωνιών 2012, ). Η επί μακρόν επιμονή της ΓΓΕ για την υλοποίηση του ΕΣΗΔΗΣ, παρά τις δυσκολίες που κατά καιρούς παρουσιάσθηκαν αποδεικνύει έμπρακτα την απόφαση του Κράτους να εκσυγχρονίσει το περιβάλλον των δημοσίων συμβάσεων. Η επιτυχή αξιοποίηση του υπό υλοποίηση πληροφοριακού συστήματος, αφορά όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και όχι μόνο τη ΓΓΕ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΙ Παράλληλα με την ανάπτυξη του ΕΣΗΔΠ, 59 η Γενική Γραμματεία Εμπορίου εξέτασε το αντικείμενο των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, προχωρώντας αρχικά στην υλοποίηση διαφόρων πιλοτικών ηλεκτρονικών δημοπρασιών για κάλυψη αναγκών φορέων του δημοσίου. Αναφέρονται παρακάτω σχετικές περιπτώσεις εφαρμογής (ΥΠΑΑΝ/ ΓΓΕ 2012, 6): Στις 30 Ιουν 2010, έλαβε χώρα ηλεκτρονικός πλειστηριασμός που αφορούσε πρόχειρο διαγωνισμό της Δνσης Διοικητικού της ΓΓΕ για προμήθεια χαρτιού. Η χρήση της τεχνικής της ηλεκτρονικής δημοπρασίας οδήγησε σε μείωση του αρχικώς προβλεπόμενου προϋπολογισμού του διαγωνισμού της τάξης των 3,4%. Στις 19 Νοε 2010, διενεργήθηκε διαγωνισμός για την προμήθεια διαφόρων τύπων μελανιών εκτυπωτών και φωτοαντιγραφικών μηχανημάτων για τις ανάγκες της ΓΓΕ. Στις 4 Ιαν 2011, διενεργήθηκε διαγωνισμός για την προμήθεια χαρτιού για τις ανάγκες του ΟΑΕΔ, με τον οποίο επήλθε μείωση στην τελική τιμή του μειοδότη της τάξης του 2,26%. Αργότερα, στα πλαίσια του Ενιαίου Προγράμματος Προμηθειών (ΕΠΠ) έτους 2012, προβλέφθηκε ότι το 25% της προϋπολογισθείσας αξίας των προμηθευόμενων αγαθών θα γινόταν μέσω ηλεκτρονικού πλειστηριασμού. Τον Φεβρουάριο 2012 η απόφαση αυτή ακυρώθηκε (ΒΗΜΑ 2012). 59 Αρχική ονομασία του ΕΣΗΔΗΣ.

44 -36- Η μέχρι σήμερα διενέργεια ηλεκτρονικών πλειστηριασμών διενεργείται κατόπιν συνεργασίας με εξειδικευμένους παρόχους 60. Στα πλαίσια της συλλογής υλικού τεκμηρίωσης για τη συγγραφή της παρούσας, ζητήθηκαν και παρασχέθηκαν από εξειδικευμένο πάροχο υπηρεσιών ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, στατιστικά στοιχεία διενεργούμενων πλειστηριασμών που αφορούσαν φορείς τόσο του στενού όσο και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Οι υπόψη ηλεκτρονικές δημοπρασίες αφορούσαν μια ευρεία γκάμα αγαθών όπως: ιατρικό εξοπλισμό και αναλώσιμα, διάφορες δραστικές ουσίες, ψηφιοποιητές (scanners), απορριμματοφόρα οχήματα, είδη γραφείου, ηλεκτρολογικό υλικό, ηλεκτρονικό εξοπλισμό, κατασκευές, οχήματα, είδη πληροφορικής, τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό και χημικά. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΦΟΡΕΩΝ Συνολικός Προϋπολογισμός Συνολική Τιμή Κλεισίματος Συνολική Μείωση Προϋπολογισμού % Μείωση ΥΓΕΙΑ ,30% ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ΔΕΚΟ & ΟΤΑ ,19% ΣΥΝΟΛΟ ,80% Πηγή: cosmoone 61 Πίνακας 1 Στατιστικά Στοιχεία Διενεργηθέντων Ηλεκτρονικών Δημοπρασιών Τα παρασχεθέντα στοιχεία φαίνονται στον παραπάνω πίνακα, όπου γίνεται καταφανή τα σαφή άμεσα οικονομικά οφέλη από την διενέργεια των δημοπρασιών ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ Παράλληλα με την ανάπτυξη του ΕΣΗΔΠ και την διενέργεια πιλοτικών ηλεκτρονικών δημοπρασιών δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στο θέμα της ηλεκτρονικής τιμολόγησης. Η βαρύτητα αυτή αποτυπώθηκε αρχικά στα πλαίσια κοινής συνέντευξης τύπου των συναρμόδιων Υπουργών στις 3 Αυγ 2011, όπου 60 Η προσφορά της υπηρεσίας ακολουθεί της προβλέψεις του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου και οι σχετικές αποφάσεις αναρτώνται στο Πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ». Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σε πρόσφατη έρευνα αγοράς της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας το μέσο κόστος ανά διαγωνισμό κινήθηκε γύρω στα 100 EUR (βλ. ΑΔΑ: Β41Σ1-ΞΗ6). 61 Τα στοιχεία παρασχέθηκαν με το από 17 14:41 Δεκεμβρίου 2012.ηλεκτρονικό μήνυμα της εταιρείας cosmoone (

45 -37- αναλύθηκαν τα οφέλη για το δημόσιο και κυρίως για τις επιχειρήσεις καθότι, «κάθε χάρτινο τιμολόγιο που εκδίδει μια επιχείρηση, κοστίζει από 7 έως 15. Αντίστοιχα, κάθε ηλεκτρονικό τιμολόγιο κοστίζει από 0,60 έως 4» (ΥΠΑΑΝ; ΥΠΟΙΚ.;ΥΔΙΜΗΔ 2011) και μετέπειτα με σχετική ανακοίνωση του Γενικού Γραμματέα Εμπορίου (ΥΠΑΑΝ/ ΓΓΕ 2011β). Τις θετικές επιπτώσεις της ηλεκτρονικής τιμολόγησης έχουν κατά καιρούς αναγνωρίσει και εκπρόσωποι των επιχειρήσεων (ΣΕΠΕΕ 2012). Οι προβλέψεις αναφορικά με την υιοθέτηση του μέχρι το 2015 να είναι ιδιαίτερα θετικές (Supply-Chain.gr 2010). 4.3 ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Υπάρχουν πλείστα παραδείγματα υιοθέτησης των ΗΔΣ διεθνώς. Από τα παραδείγματα αυτά έχουν αναγνωρισθεί πλήθος κρίσιμων παραγόντων επιτυχίας και μαθημάτων, ενώ παράλληλα έχει καταγραφεί μεγάλος αριθμός βέλτιστων πρακτικών. Η υιοθέτηση των ΗΔΣ από ένα οργανισμό δεν επιβάλλει την υλοποίηση νέου πληροφοριακού συστήματος, απαιτεί όμως τη δέσμευση της διοίκησης του. Οι ΗΔΣ έχουν εφαρμοσθεί διεθνώς και στον χώρο της Άμυνας από Υπουργεία Άμυνας και κλάδους των ΕΔ διαφόρων χωρών όσο και διαφόρων διεθνών οργανισμών στους οποίους συμμετέχει και η Ελλάδα. Το θέμα της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων απασχολεί τη χώρα μας από την αρχή της προηγούμενης δεκαετίας. Σήμερα, υλοποιείται το ΕΣΗΔΗΣ η κύρια εθνική δράση αναφορικά με την εισαγωγή των ΗΔΣ στην οικονομική ζωή της Χώρας. Παράλληλα με την ανάπτυξη του ΕΣΗΔΗΣ, πλήθος φορέων του δημοσίου έχουν χρησιμοποιήσει ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς για τη προμήθεια αγαθών προς κάλυψη αναγκών τους, αναπτύσσοντας συνεργασίες με εξειδικευμένους παρόχους σχετικών υπηρεσιών. Επίσης παράλληλα με την ανάπτυξη του ΕΣΗΔΗΣ, έχουν γίνει βήματα για την υιοθέτηση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης στις συναλλαγές μεταξύ του δημοσίου και των προμηθευτών του.

46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ: Η ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΕΘΑ Amateurs talk (study) tactics; professionals talk (study) logistics ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ Η Διοικητική Μέριμνα (ΔΜ) στις ΕΔ αφορά μεταξύ άλλων, την απόκτηση των απαιτούμενων αγαθών, την κατασκευή των αναγκαίων τεχνικών έργων και την εξασφάλιση των απαραίτητων υπηρεσιών συντήρησης. Το υπό μελέτη θέμα δεν αφορά άμεσα την υποστήριξη των διακλαδικών επιχειρήσεων, σχετίζεται όμως έμμεσα με αυτές καθότι η υποστήριξη ΔΜ - ειδικά το μέρος που αφορά τις προμήθειες σχεδιάζεται και υλοποιείται από τον καιρό της ειρήνης. Υπό το πρίσμα αυτό έχει σημασία να εστιάσουμε σε ορισμένες από τις αρχές ΔΜ, όπως αυτές αναφέρονται στο ισχύον δόγμα ΔΜ για την υποστήριξη διακλαδικών επιχειρήσεων. Αυτές είναι οι ακόλουθες (ΓΕΕΘΑ/ ΔΙΔΟ 2004, ): Συνεργασία, μεταξύ των Κλάδων των ΕΔ αλλά και φορέων του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Ευελιξία/ Ευκαμψία, μέσα από την από το καιρό της ειρήνης τυποποίηση των οργανωτικών δομών και διαδικασιών ΔΜ Οικονομία, μέσα από την ενοποίηση δραστηριοτήτων ΔΜ και την εφαρμογή της σύγχρονης τεχνολογίας, προκειμένου η ΔΜ να αναπτύσσεται με τον αποδοτικότερο και αποτελεσματικότερο τρόπο. Σημειώνεται εδώ ότι, οι έννοιες της «αποδοτικότητας», της «αποτελεσματικότητας» και της «οικονομικότητας» εξειδικεύουν την έννοια της χρηστής «δημοσιονομικής διαχείρισης» όπως αυτή ορίζεται στο Δημόσιο Λογιστικό (Εθνικό Τυπογραφείο 1995β, Άρθρο 1), (Εθνικό Τυπογραφείο 2010γ, 3045). Διαλειτουργικότητα, μεταξύ των συστημάτων των Κλάδων. 62 Υφίσταται διαμάχη για το ποιος διατύπωσε την υπόψη φράση. Ορισμένοι την αποδίδουν στον Στρατηγό Omar Bradley και στον Διοικητή του Σώματος των Πεζοναυτών Στρατηγό Robert H. Barrow. Σε άλλες μορφές, έχει επίσης αποδοθεί στον Ναπολέοντα, στον Helmuth von Moltke και στον Carl von Clausewitz. Στα πλαίσια της παρούσας, η προέλευση της φράσης έχει απείρως μικρότερη σημασία από το μήνυμα της.

47 -39- Συνέργια, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί το καθαρό διακλαδικό όφελος. Υπό το αυτό πρίσμα, εστιάζουμε παρακάτω σε ορισμένα από τα χαρακτηριστικά της ΔΜ, σύμφωνα με τα οποία η ΔΜ πρέπει (ΓΕΕΘΑ/ ΔΙΔΟ 2004, 1.3): Να είναι σύγχρονη και επίκαιρη, μέσα από την πλήρη εκμετάλλευση των ΤΠΕ Να αναπτύσσεται γρήγορα, ευέλικτα και αποτελεσματικά, με σκοπό την διατήρηση του αξιόμαχου των δυνάμεων ανά πάσα στιγμή. Να είναι συντονισμένη και διαλειτουργική, μέσα από ενιαίο σχεδιασμό και ενιαία συστήματα διαχείρισης πληροφοριών ΔΜ από τον καιρό της ειρήνης. Να είναι ρεαλιστική, μέσα από την διακλαδική αντίληψη των θεμάτων ΔΜ. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (Εθνικό Τυπογραφείο 1995α) (Εθνικό Τυπογραφείο 2010δ), τα ΓΕ των Κλάδων των ΕΔ έχουν την ευθύνη για την υποστήριξη των δυνάμεων τους σε θέματα ΔΜ στην ειρήνη - κρίση και πόλεμο (ΓΕΕΘΑ/ ΔΙΔΟ 2004, 1.1). Το παραπάνω αποτυπώνεται και στην αντίστοιχη αρχή της ΔΜ «ευθύνη», όπου φαίνεται η ΔΜ να αποτελεί καθαρά «κλαδική» υπόθεση (ΓΕΕΘΑ/ ΔΙΔΟ 2004, 3). Με βάση όμως τα όσα έχουν ήδη προαναφερθεί, αυτή η «ευθύνη» δεν αντιτίθεται στην διακλαδική προσέγγιση των θεμάτων της ΔΜ. Η απόφαση του ΓΕΕΘΑ για διακλαδική προσέγγιση των θεμάτων ΔΜ, ειδικά στο κομμάτι των προμηθειών, αποδεικνύεται και στο πλαίσιο ανακήρυξης του 2013 ως έτος "τυποποίησης" για τις ΕΔ 63. Συγκεκριμένα, έχει αναληφθεί σχετική δράση (2η δράση, "Αναβάθμιση Κανονιστικού Πλαισίου Τυποποίησης στις ΕΔ") η οποία περιλαμβάνει τις ακόλουθες πρωτοβουλίες: Έκδοση Υπουργικής Εγκυκλίου με θέμα «Τυποποίηση στις ΕΔ», με σκοπό τον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών τυποποίησης και το συντονισμό των διαδικασιών έκδοσης προδιαγραφών προς όφελος των συγκεντρωτικών προμηθειών και των οικονομιών κλίμακας. 63

48 -40- Αναθεώρηση, εκσυγχρονισμός και ενοποίηση των υφισταμένων προδιαγραφών στις ΕΔ, με στόχο τη χάραξη του απαραίτητου σύγχρονου οδηγού κοινών προδιαγραφών υλικών που θα οδηγήσει σε συγκεντρωτικές προμήθειες. Ειδικότερα τώρα, αναφορικά με τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων, σημειώνεται ότι αυτές αποτελούν ίσως 64 το βασικότερο τρόπο για την εξασφάλιση αναγκαίων αγαθών, έργων και υπηρεσιών των φορέων του ΥΠΕΘΑ από αντίστοιχους προμηθευτές, κατασκευαστές ή παρόχους υπηρεσιών (οικονομικοί φορείς). Οι τομείς της ΔΜ που εξυπηρετούνται μέσω δημόσιων συμβάσεων αφορούν τον εφοδιασμό, τις υπηρεσίες ΔΜ, τις μετακινήσεις μεταφορές, την συντήρηση επισκευή των μέσων, τις υποδομές και σε ένα μέρος και την υγειονομική υποστήριξη (ΓΕΕΘΑ/ ΔΙΔΟ 2004, ) (ΓΕΣ/ 3ο ΕΓ 1986, ). Οι συμβάσεις που συνάπτουν οι φορείς του ΥΠ.ΕΘ.Α. μπορούν να κατηγοριοποιηθούν όπως παρακάτω: Προμήθεια Κυρίων Υλικών Οπλικών Συστημάτων Προμήθεια εφοδίων, υλικών (συμπεριλαμβανομένων των ανταλλακτικών και ιατροφαρμακευτικού υλικού), πυρομαχικών Προμήθεια Εφοδίων (Τρόφιμα, καύσιμα, είδη πρατηρίων) Προμήθεια Εγκατάσταση Μηχανολογικού Εξοπλισμού. Επισκευή Συντήρηση Κυρίων Υλικών. Επισκευή Συντήρηση Εγκαταστάσεων. Μελέτες Τεχνική Υποστήριξη Εφαρμογών. Μίσθωση διαφόρων Υπηρεσιών (αποθήκευσης, μεταφορών, διαμονής, καθαριότητας, κοκ). Κατασκευή Έργων Εγκαταστάσεων. Εκποιήσεις υλικών σε τρίτους. Διάθεση υπηρεσιών σε τρίτους (π.χ. μίσθωση ακινήτων). Συμβάσεις που σχετίζονται με συγχρηματοδοτούμενα από κοινοτικούς πόρους έργα. 64 Άλλοι τρόποι πέρα από τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, είναι η χρήση ιδίων μέσων/ πόρων/ είναι η εξασφάλιση υποστήριξης μέσω διακρατικών συμφωνιών/ συνεργασιών (π.χ. Foreign Military Sales - FMS) ή μέσω της συμμετοχής μας σε διεθνείς οργανισμούς (π.χ. στην NΑΤΟ Support Agency - NSPA).

49 -41- Οι παραπάνω κατηγορίες συμβάσεων συνάπτονται άλλοτε συγκεντρωτικά και άλλες φορές αποκεντρωτικά, από διάφορες υπηρεσίες του ΥΠΕΘΑ ή των Κλάδων των ΕΔ, ενώ η προϋπολογισθείσα αξία της κάθε σύμβασης ποικίλει σημαντικά. Δεν υφίσταται κεντρικός φορέας στο ΥΠΕΘΑ ο οποίος να χαράζει πολιτική και να συντονίζει τα θέματα δημοσίων συμβάσεων μη αμυντικού υλικού. Η απουσία αυτή δεν επιτρέπει την στρατηγική προσέγγιση επί των προμηθειών (αλλά και υπηρεσιών και έργων), ώστε να εφαρμοσθούν για παράδειγμα προσεγγίσεις στρατηγικής επί των πηγών προμήθειας (strategic sourcing). Στην περίπτωση των συμβάσεων άμυνας και ασφάλειας (στρατιωτικός εξοπλισμός), η Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) διαδραματίζει κεντρικό ρόλο όσο αφορά όμως τις διαδικασίες υλοποίησης των προμηθειών (Εθνικό Τυπογραφείο 2011α, 2932). 5.2 ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Το θέμα της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων κατά τη σύναψη συμβάσεων από τους φορείς του ΥΠΕΘΑ. δεν είναι κάτι νέο. Κατά καιρούς έχουν αναπτυχθεί σχετικές πρωτοβουλίες με αποκορύφωμα την πρόσφατη χρήση ηλεκτρονικών πλειστηριασμών από διάφορες υπηρεσίες των ΕΔ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΥΠΕΘΑ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ ΓΕΕΘΑ Ο εκσυγχρονισμός των ΕΔ, αποτελεί παγιωμένη πολιτική βούληση του ΥΠΕΘΑ η οποία έχει επιβληθεί με βάση το σύγχρονο περιβάλλον ασφάλειας και άμυνας, τις ραγδαίες εξελίξεις στη στρατιωτική τεχνολογία και τους νέου όρους διεξαγωγής του πολέμου. Τα παραπάνω, όπως αναγράφεται στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΘΑ «επιβάλλουν τη ριζική αλλαγή της δομής και της φιλοσοφίας των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων» 65. Όπως αναφέρεται στο ίδιο σημείο το ΥΠΕΘΑ «σχεδιάζει και πρόκειται να προωθήσει σημαντικότατες μεταρρυθμίσεις στη δομή, οργάνωση και λειτουργία των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων». Εκτιμάται ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές αφορούν το σύνολο των επιχειρησιακών δομών, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης ΔΜ. 65

50 -42- Η παραπάνω στόχευση αποτυπώνεται και στην Εισηγητική Έκθεση του Π/Υ Έτους 2013, όπου αναγράφεται ότι για το 2013 έχει προγραμματισθεί: «Η αναδιάρθρωση των αρμόδιων διευθύνσεων προμηθειών του ΥΠΕΘΑ με απώτερο στόχο τη διενέργεια συγκεντρωτικών προμηθειών αγαθών και υπηρεσιών με ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς - δημοπρασίες (διαγωνισμούς) για επίτευξη συμφερότερων τιμών και διαφάνειας.» (ΥΠΟΙΚ 2012, 48). Η παραπάνω διατύπωση, παρότι θα πρέπει να θεωρηθεί σημαντικό βήμα για την υιοθέτηση των ΗΔΣ από το ΥΠΕΘΑ και τους φορείς του, δεν υπέχει τη θέση «πολιτικής ΗΔΣ» («e-procurement Policy») στα πρότυπα διεθνών παραδειγμάτων. 66 Επιπρόσθετα, δεν υφίσταται στις Ελληνικές ΕΔ γενικότερη στρατηγική επί των προμηθειών και των προμηθευτών, ανάλογα με το υπό προμήθεια είδος αγαθού ή υπηρεσίας ή τεχνικού έργου, κατά τα πρότυπα άλλων ΕΔ (Chenoweth, Arkes and Moore 2010), η οποία κατά τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές θα πρέπει να προηγείται της διαδικασίας προμήθειας (Moore, Grammich and Bickel 2007, iii). Παρά την προαναφερθείσα έλλειψη καταγεγραμμένης πολιτικής επί των ΗΔΣ από το ΥΠΕΘΑ, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι στα πλαίσια των προβλέψεων του συστήματος διοίκησης μέσω στόχων του ν. 3220/ , έχουν τεθεί για τις ΕΔ σχετικοί στόχοι. Συγκεκριμένα, στη «Στοχοθεσία των ΕΔ για τη διετία », υφίστανται στόχοι οι οποίοι σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα, με το αντικείμενο των ΗΔΣ. Σημειώνονται οι ακόλουθοι Στρατηγικοί και Επιχειρησιακοί Στόχοι Εθνικής Άμυνας (ΣΣΕΑ, ΕΣΕΑ): ΣΣΕΑ 1 (ΕΣΕΑ. 1.5, 1.6, 1.7, 1.8), ΣΣΕΑ 7 (ΕΣΕΑ. 7.1, 7.8), ΣΣΕΑ 12 και ΣΣΕΑ Σημειώνεται ότι η επίτευξη στρατηγικών και επιχειρησιακών στόχων συνδέεται με μακροχρόνιες δράσεις - προγράμματα (βλ. Εικόνα 11). 66 Βλ. (PWC 2001), (OGC 2009), (Defence Equipment & Support 2007). 67 Όπως έχει αναλυθεί με τις (ΥΠΕΣΔΔΑ 2007), (ΥΠΕΣΔΔΑ 2009). Σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψει αντίστοιχες πρωτοβουλίες ΗΔΣ εντάσσονται τουλάχιστον στα μεσοπρόθεσμα αν όχι και στα μακροπρόθεσμα προγράμματα (βλ. Εικόνα 11) 68 Δεν αναλύονται λόγω διαβάθμισης του αντίστοιχου θεσμικού κειμένου, πρέπει μόνο να σημειωθεί ότι δεν υφίσταται επί του παρόντος η απαιτούμενη εξειδίκευση σε θέματα ΗΔΣ.

51 ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΤΟΥ ΦΟΡΕΩΝ ΤΟΥ ΥΠΕΘΑ Η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων για την σύναψη συμβάσεων έχει απασχολήσει στο παρελθόν διαφόρους φορείς του ΥΠΕΘΑ. Ακολουθεί σύντομη καταγραφή σχετικών δράσεων. Μελέτη για την Υλοποίηση Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου Προμηθειών και Έργων (ΣΔΕΠΕ) του ΥΠΕΘΑ. Στα πλαίσια της προπαρασκευής, ενόψει του ΕΣΠΑ και σύμφωνα με Αναπτυξιακό Πρόγραμμα του Υπουργείου (ΓΔΟΣΥ 2006), η ΓΔΟΣΥ υπέγραψε σύμβαση για το έργο με τίτλο «Μελέτες Ωρίμανσης για το έργο του ΥΠΕΘΑ για την Δ Προγραμματική Περίοδο με εξειδίκευση σε θέματα περιβάλλοντος και ψηφιακής σύγκλισης». Το υπόψη έργο χρηματοδοτήθηκε από πόρους του Γ ΚΠΣ. Μια από τις εκπονηθείσες μελέτες είχε τίτλο «Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου Προμηθειών και Έργων (ΣΔΕΠΕ) του ΥΠΕΘΑ» και αφορούσε την ωρίμανση δράσης ηλεκτρονικών προμηθειών του 5 ου Στρατηγικού Στόχου του Αναπτυξιακού Προγράμματος του ΥΠΕΘΑ με τίτλο «Βελτίωση Παρεχόμενων Υπηρεσιών ΥΠΕΘΑ προς τους Πολίτες μέσω αναδιοργάνωσης και αναβάθμισης χρήσης ΤΠΕ» (ΓΔΟΣΥ 2006, 12). Η μελέτη συμπέραινε ότι: «η χρήση των ΤΠΕ μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στον περιορισμό του συνολικού κόστους των προμηθειών ή της εκτέλεσης των έργων και τον μετασχηματισμό των σχετιζόμενων με αυτές διαδικασιών από γραφειοκρατικές σε αποτελεσματικές και παραγωγικές. Ωστόσο, η μη ορθή εκτέλεση των διαδικασιών και των επιχειρησιακών μοντέλων ηλεκτρονικών δημόσιων προμηθειών ή εκτέλεσης των έργων, εμπεριέχει κάποιους κινδύνους κατακερματισμού της αγοράς. Τα νομικά, τεχνικά και οργανωτικά εμπόδια που μπορεί να προκύψουν αποτελούν τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τους αρμόδιους για τη χάραξη πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση και διεθνώς» (IMC Διαχείριση Πληροφοριών και Επικοινωνιών ΕΠΕ 2008, 20). Έργο e-procurement του ΠΝ που εντάχθηκε στο ΕΠ ΨΣ του ΕΣΠΑ Η υπόψη δράση αφορά την πρώτη ουσιαστική προσπάθεια ΓΕ για υιοθέτηση των ηλεκτρονικών δημοσίων συμβάσεων. Το υπόψη έργο είχε ενταχθεί

52 -44- για χρηματοδότηση στο ΕΠ ΨΣ τον Ιούνιο του 2009 με εκτιμώμενο προϋπολογισμό EUR και αφορούσε αποκλειστικά υπηρεσίες του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ). Πριν την ένταξη του συγκεκριμένου έργου είχαν ενημερωθεί από τη ΓΔΟΣΥ και οι άλλοι Κλάδοι των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ) για πιθανή εκμετάλλευση χωρίς όμως να εκδηλωθεί κάποιο ενδιαφέρον. Επιπρόσθετα, απόψεις των ΓΕ είχαν ζητηθεί από τη ΓΔΟΣΥ τον Μάιο και τον Ιούνιο του Η υπόψη δράση ΤΠΕ απεντάχθηκε από το ΕΣΠΑ την 1 η Φεβ 2011, κατόπιν σχετικής απόφασης του κ. ΥΕΘΑ, διότι: «...δεν ήταν συμβατό με τις σύγχρονες νομοθετικές επιταγές και οδηγίες της Ειδικής Γραμματείας Ψηφιακού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και ως εκ τούτου δεν είχε πλέον νόημα η υλοποίησή του αφού χαρακτηρίστηκε ως σχεδιαστικά παρωχημένο». (ΥΠΕΘΑ 2011) ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Η χρήση των ΗΔΣ έχει σχετικά πρόσφατα υιοθετηθεί, μέσω της χρήσης ηλεκτρονικών πλειστηριασμών (e-auctions) για προμήθειες μη αμυντικού υλικού. Οι εκτελεσθέντες ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί έχουν υλοποιηθεί σε συνεργασία με αντίστοιχους εξειδικευμένους παρόχους. Αναφέρονται ενδεικτικά οι ακόλουθες περιπτώσεις ανά φορέα: Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών (ΝΝΑ): Εκτός από τον πρώτο ηλεκτρονικό πλειστηριασμό για λογαριασμό των ΕΔ τον Μάιο του 2010, το ΝΝΑ υπέγραψε τον Μάρτιο του 2012 σύμβαση με ειδικό πάροχο, για την διενέργεια 10 πρόχειρων μειοδοτικών ηλεκτρονικών πλειστηριασμών (Βλ. ΑΔΑ: Β44Γ6-ΩΤΛ). 251 Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών (ΓΝΑ) της ΠΑ: Διακήρυξη Υπ. Αριθμ. 2/ και Διακήρυξη Υπ. Αριθμ 16/ για προμήθεια μηχανογραφικού εξοπλισμού και αναλώσιμου υγειονομικού υλικού αντίστοιχα. ΥΠΠΑ της ΠΑ: Διακήρυξη Υπ. Αριθμ 39/ και Διακήρυξη Υπ. Αριθμ 41/ για προμήθεια ειδών εξάρτυσης και υποδημάτων αντίστοιχα (ΑΔΑ: ΒΟΝ86-Ι3Β)

53 -45- ΑΣΔΥΣ/ ΔΠΜ του ΓΕΣ: Έχουν προγραμματισθεί εντός του 2013 διενέργειες διαγωνισμών με τη χρήση ηλεκτρονικών πλειστηριασμών (π.χ. προμήθεια αβουλκάνιστου μορφοποιημένου ελαστικού διαφόρων τύπων, αλλά και την προμήθεια υλικού και λογισμικού για ανάγκες του υπό σύσταση Προμηθευτικού Οργανισμού Στρατού (βλ. ΑΔΑ Β42Χ6-8Θ6). ΑΣΔΥΣ/ ΔΕΣΥ του ΓΕΣ: Έχει επίσης αναληφθεί σχετική πρωτοβουλία από το ΓΕΣ για τη χρήση ηλεκτρονικών πλειοδοτικών πλειστηριασμών για την εκποίηση υλικού 73, ενώ έχει ήδη διενεργηθεί ένας πιλοτικός διαγωνισμός Γενικότερα, αναφορικά με τη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων στις Ελληνικές ΕΔ, σημειώνονται τα παρακάτω: Τα Γενικά Επιτελεία (ΓΕ) αναρτούν στις ιστοσελίδες τους (enotification), τις περιλήψεις διάφορων διαγωνισμών (αγαθών, υπηρεσιών και έργων) των φορέων υπηρεσιών τους, με βάση εσωτερικές διαταγές τους. Επίσης, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ν.3861/ 2010 (Εθνικό Τυπογραφείο 2010β), η ανάρτηση αποφάσεων που σχετίζονται με τη διενέργεια διαγωνισμών των ΓΕ λαμβάνει χώρα και στο Πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ». Η ΓΔΟΣΥ αναρτά διάφορες προκηρύξεις διαγωνισμών αρμοδιότητας της στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΘΑ ( Οι διακηρύξεις αρμοδιότητας ΓΔΑΕΕ αναρτώνται στο δικτυακό τόπο της European Defense Agency (EDA) (Electronic Bulletin Board, ). Οι φορείς του ΥΠΕΘΑ, ανήκουν στους φορείς μελλοντικής χρήσης του ΕΣΗΔΗΣ για την προμήθεια υλικών που εντάσσονται στο ΕΠΠ. και για άλλες συμβάσεις που αυτό θα φιλοξενήσει (υπηρεσίες, έργα) ΑΠΟΨΕΙΣ ΦΟΡΕΩΝ ΤΟΥ ΥΠΕΘΑ Στα πλαίσια της διαδικασίας συλλογής στοιχείων για την εκπόνηση της παρούσας διανεμήθηκε στα ΓΕ, στην ΓΔΑΕΕ και στη ΓΔΟΣΥ, σχετικό ερωτηματολόγιο. Σκοπός του ερωτηματολογίου ήταν η καταγραφή απόψεων αναφορικά με το υπό διαπραγμάτευση θέμα, η τεκμηριωμένη συλλογή στοιχείων Βλ. δοκιμαστική σελίδα στο

54 -46- αναφορικά με την μέχρι σήμερα ενασχόληση των φορέων του ΥΠΕΘΑ. αλλά και η εξαγωγή συμπερασμάτων αναφορικά με τον τυχόν υφιστάμενο μελλοντικό σχεδιασμό τους. Από την επεξεργασία του ερωτηματολογίου 74 συμπεραίνονται τα ακόλουθα, αναφορικά με τις απόψεις των Φορέων που συμμετείχαν: Το θέμα έχει απασχολήσει στο παρελθόν τους φορείς. Σε γενικές γραμμές, δεν υφίσταται συγκεκριμένος σχεδιασμός για το μέλλον. Είναι δυνατή η, υπό προϋποθέσεις, υιοθέτηση των ΗΔΣ και για το «αμυντικό υλικό». Εκτιμάται ότι σταδιακά το ΕΣΗΔΗΣ θα καλύψει σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες των υπηρεσιών των ΕΔ. Σε περίπτωση που θα απαιτηθεί ανάπτυξη εξειδικευμένης πλατφόρμας για το ΥΠΕΘΑ, οι γνώμες διϊστανται μεταξύ της εκ των έσω ανάπτυξης (in house) ή της ανάθεσης στον ιδιωτικού τομέα. Υφίσταται ταύτιση απόψεων αναφορικά με την σκοπιμότητα διακλαδικής προσέγγισης του θέματος. Ως διακλαδικός φορέας συντονισμού προτείνονται η ΓΔΟΣΥ ή το ΓΕΕΘΑ. Το θέμα γίνεται αντιληπτό, πρωτίστως ως «οικονομικό» και δευτερευόντως ως θέμα «πληροφορικής». Οι περισσότεροι φορείς θεωρούν απαραίτητη την έκδοση κειμένου «Πολιτικής ΗΔΣ». 5.3 ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ - ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Στην συνέχεια καταγράφονται ιδιαίτερα σημεία οδηγοί (guide posts) τα οποία θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την όποια μελλοντική σχεδίαση προς ανάληψη δράσης. 74 Οι απόψεις των φορέων διαβιβάστηκαν με τα ακόλουθα έγγραφα: ΓΔΑΕΕ/ ΔΑΚΠΣ: Φ.900/6831/Σ.1729/28 Μαϊ 2013/ΥΠΕΘΑ/ΓΔΑΕΕ/ΔΑΠΚΣ/ΤΕΠ & ΣΣΞ ΓΔΟΣΥ/ ΔΟΙ: Φ.300/48/81397/Σ.206/23 Απρ 13/ΓΔΟΣΥ/ΔΑΔΠ ΓΔΟΣΥ/ ΔΙΔΕΑΠ: Φ.300/54/352392/Σ.233/15 Μαι 13/ΓΔΟΣΥ/ΔΙΔΕΑΠ ΓΕΣ: Φ.300/46/278624/Σ.645/28 Μαρ 13/ΓΕΣ/ΔΥΠΟΣΤΗ ΓΕΑ: Φ.831/ΑΔ.286/Σ.286/01 Απρ 13/ ΥΠ/ΠΑ Φ.900/ΑΔ /Σ.609/04 Απρ 13/ΓΕΑ/ΔΟΙ(Δ6) Φ.331/ΑΔ /Σ.126/04 Απρ 13/ΓΕΑ/ΔΝΣΗ ΕΦΟΔ.(Δ7)

55 -47- Η διαδικασία της σχεδίασης ουσιαστικά δεν θα διαφέρει 75 από την επιχειρησιακή σχεδίαση (ΓΕΕΘΑ/ Δνση Σχεδίων 2012). Μπορεί επομένως να γίνει με βάση αντίστοιχο «επιχειρησιακό πρότυπο» και να στηριχθεί σε έννοιες σχεδίασης όπως, «πρόθεση διοικητή», «επιθυμητή τελική κατάσταση», «κατευθύνσεις σχεδίασης», «αντικειμενικοί σκοποί», «κέντρα βάρους», «επιβαλλόμενα και απορρέοντα έργα», «σημεία απόφασης», «αποφασιστικά σημεία», «φάσεις», «τρόποι ενεργείας», «επιχειρησιακός κίνδυνος», κοκ. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό κατά τη σχεδίαση, το περιβάλλον να προσεγγιστεί συστημικά. Η προσέγγιση αυτού του είδους, παρέχει κατανόηση των αλληλεπιδρώντων συστημάτων (πολιτικό, στρατιωτικό, οικονομικό, τεχνολογικό, οργανωσιακής κουλτούρας κοκ). Επίσης βοηθά στην κοινή κατανόηση από τους εμπλεκόμενους - οι οποίοι στην περίπτωση του ΥΠΕΘΑ θα προέρχονται από διαφορετικούς Κλάδους των ΕΔ διευκολύνοντας έτσι στην ενοποίηση της προσπάθειας (US Joint Warfighting Center 2010, 7). Λόγω της φύσης των δράσεων ΗΔΣ συνδυασμός έργων ΤΠΕ και προγραμμάτων διαχείρισης αλλαγής στη συνέχεια ακολουθεί ιδιαίτερη αναφορά ορισμένων σημαντικών σημείων που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη σχεδίαση. Τα σημεία αυτά που αναλύονται στη συνέχεια, προκύπτουν άμεσα ή έμμεσα από τους κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας που έχουν ήδη αναφερθεί επιγραμματικά στο Κεφάλαιο Γ, και σε εξαχθέντα μαθήματα (lessons learned) δράσεων ΤΠΕ διεθνώς ΟΙ ΗΔΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ MIA ΑΝΑΤΡΕΠΤΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Σε πρόσφατη μελέτη της η Deloitte, αναδεικνύει το σημαντικό ρόλο των ανατρεπτικών καινοτομιών στην προσπάθεια εξοικονόμησης πόρων στη λειτουργία του δημοσίου τομέα με ταυτόχρονη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών (getting more for less). Αξίζει να σημειωθεί ότι στην υπόψη μελέτη αναφέρονται μεταξύ άλλων, δύο παραδείγματα ανατρεπτικής καινοτομίας από τον χώρο της άμυνας. Το πρώτο είναι η χρήση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών 75 Η επιχειρησιακή σχεδίαση του ΔΚ 2-1/ 2012 προϋποθέτει την ύπαρξη αντιπάλου. Στην περίπτωση μας ως αντίπαλος θα πρέπει να θεωρηθεί κάθε παράγοντας «αδράνειας» που δεν επιτρέπει την προσαρμογή των ΕΔ σε ένα περιβάλλον που συνεχώς μεταβάλλεται.

56 -48- (Unmanned Aerial Vehicles - UAVs) (Eggers, et al. 2012, 17-21) και η χρήση των ανοιχτών πηγών για συλλογή πληροφοριών (open source intelligence) (Eggers, et al. 2012, 27-29). Στον ιδιωτικό τομέα αποτελεί συνήθη περίπτωση η παρουσίαση τέτοιων καινοτομιών να γίνεται από επιχειρήσεις που μέχρι τότε ήταν εκτός μιας συγκεκριμένης αγοράς και οι οποίες παρουσιάζοντας ένα άλλο προϊόν μεταβάλλουν εντέλλει τον τρόπο που αυτή λειτουργεί (Eggers, et al. 2012, 6). Οι προηγμένες πλατφόρμες 76 ΗΔΣ αποτελούν για το δημόσιο, επίσης μια ανατρεπτική καινοτομία. Η προσέγγιση τους μάλιστα ως τέτοιας καινοτομίας, έχει μεγάλη σημασία για την επιτυχή υλοποίηση και εκμετάλλευση τους (Barahona and Elizondo 2012, 107). Σημειώνεται ότι, οι αυξημένες οργανωσιακές απαιτήσεις των ανατρεπτικών καινοτομιών (για νέους πόρους, διαδικασίες και αξίες) επιβάλλει συχνά την «επιστράτευση» ενός νέου και ανεξάρτητου οργανισμού, που δεν «απειλείται» από την ανατρεπτική καινοτομία (Barahona and Elizondo 2012, 113-4). Γενικά οι νέοι οργανισμοί καινοτομούν ανατρεπτικά ευκολότερα, καθόσον δεν είναι δέσμιοι σε ξεπερασμένες αξίες και οργανωσιακά πρότυπα (Barahona and Elizondo 2012, 112-3). Οι επιτυχείς περιπτώσεις υλοποίησης προγραμμάτων ΗΔΣ, συνήθως υλοποιούνται από μια υπηρεσία με κάποιο βαθμό αυτονομίας, η οποία καλείται να υποδυθεί τον ρόλο του παρόχου υπηρεσιών εφαρμογών (Application Service Provider - ASP) (Barahona and Elizondo 2012, 115-6). Η χρησιμοποίηση του όρου ASP δεν θα πρέπει να συνδέεται αποκλειστικά με τον ιδιωτικό τομέα. Το ρόλο αυτό μπορεί να παίξει μια άλλη υπηρεσία του δημοσίου 77 ή ένα κατάλληλο τμήμα του οργανισμού. Ο όρος που υιοθετεί η ΕΕ είναι αυτή του παρόχου υπηρεσιών δημόσιων συμβάσεων (procurement service provider). 76 Στην υπόψη έρευνα ως «προηγμένη πλατφόρμα» ΗΔΣ προσεγγίζονται αυτές που παρέχουν δυνατότητες, όπως η ηλεκτρονική υποβολή των προσφορών (e-bidding), την ηλεκτρονική αξιολόγηση και ανάθεση (e-evaluation/ e-award), την τοποθέτηση παραγγελιών (eordering), την ηλεκτρονική τιμολόγηση (e-invoicing) και τις ηλεκτρονικές πληρωμές (e-payments). Απλούστερα, ότι μπορεί να επηρεάζει τις εσωτερικές διαδικασίες της αναθέτουσας αρχής 77 Το ρόλο αυτό παίζουν συνήθως οι κεντρικές αρχές προμηθειών

57 ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ & ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ Η υιοθέτηση των ΗΔΣ από ένα οργανισμό επιτρέπει και συνάμα επιβάλλει αλλαγές οργανωτικής φύσης όπως, ο ανασχεδιασμός και η βελτιστοποίηση υπαρχουσών διαδικασιών, συνδεόμενη γενικότερα με θέματα διαχείρισης της αλλαγής. Η επίδραση στον οργανισμό εξαρτάται από το βαθμό υιοθέτησης τους. Έτσι για παράδειγμα, οι δράσεις ΗΔΣ που παρέχουν τη δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής (etendering), ίσως και της αξιολόγησης (eevaluation) των προσφορών, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ως απλά έργα ΤΠΕ, αλλά ως δράσεις διαχείρισης της αλλαγής και επιτυχούς υιοθέτησης μιας νέας οργανωσιακής κουλτούρας (BuyIT 2002, 13) (Serour and Henderson-Sellers 2004, 753) 78, καθότι επαναπροσδιορίζουν τις διαδικασίες προμηθειών (PWC 2013, 15). Με βάση τα παραπάνω, τα ερωτήματα που αναδεικνύονται κάθε άλλο από απλά μπορούν να θεωρηθούν. Για παράδειγμα, στην περίπτωση των ΕΔ, αναφύονται ερωτήματα όπως: «έχουν οι Ελληνικές ΕΔ την ικανότητα να καινοτομούν;», «απαιτείται διαταγή για την καινοτομία;» «η αναζήτηση καινοτομιών αφορά μόνο οπλικά συστήματα ή και τις διαδικασίες που σχετίζονται με τη ΔΜ;», «έχουν οι ΕΔ τη διάθεση να καινοτομήσουν συνεργαζόμενες διακλαδικά;» «αποτελούν οι Ελληνικές ΕΔ, άλλον ένα φορέα του δημοσίου που αντιστέκεται σθεναρά στην αλλαγή;», «αποτελεί η ανάπτυξη πρωτοβουλίας χαρακτηριστικό της κουλτούρας τους 79 ;» «έννοιες όπως, η ποιότητα και η αποδοτικότητα, θεωρούνται επιβαλλόμενες ή έστω απορρέουσες υποχρεώσεις των ΕΔ σε κάθε ενέργεια τους;». Είναι κατανοητό ότι, τα παραπάνω ερωτήματα αποτελούν εκφάνσεις της αυτής γενικότερης αναζήτησης, η οποία ασφαλώς σχετίζεται με την οργανωσιακή 78 Πλήθος ερευνητών έχουν επισημάνει τη σημασία της προσέγγισης των ΗΔΣ ως προγραμμάτων διαχείρισης αλλαγής, και των επιπτώσεων που αυτές επιφέρουν στην κουλτούρα του οργανισμού. Ενδεικτικά αναφέρονται οι (Al-Moalla and Li 2010), (Barahona and Elizondo 2012), (Bof and Previtali 2007), (Gardenal, D Angelo and Manzo ), (Vaidya, Riquelme, et al. 2004) 79 Η ιδιαίτερη σημασία που δίδεται από την Ηγεσία των ΕΔ στην ανάπτυξη πρωτοβουλίας έχει αποτυπωθεί στις πρόσφατες κατευθύνσεις του κ. Α/ΓΕΕΘΑ (Α/ΓΕΕΘΑ 2013).

58 -50- κουλτούρα των ΕΔ 80. Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα επηρεάζουν την όποια δράση πέρα και έξω από τις κείμενες διαδικασίες, σχετίζονται δε άμεσα με την εκδήλωση στάσεων και αντιδράσεων αδράνειας, όπως αυτές που περιγράφονται στην Εικόνα Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΥΠΑΡΞΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΗΔΣ Στις δράσεις που σχετίζονται με την ΗΔ, η επιτυχής μετάβαση σε ένα νέο οργανωσιακό περιβάλλον όπου τα πράγματα γίνονται διαφορετικά, απαιτεί τη δυναμική εμπλοκή της ηγεσίας του οργανισμού σε κάθε φάση της αντίστοιχης πρωτοβουλίας (Serour and Henderson-Sellers 2004, 753). Αυτή η δέσμευση της ηγεσίας θα πρέπει να δηλοποιηθεί από νωρίς υπό τη μορφή μιας πολιτικής που θα κοινοποιηθεί ευρέως (PWC 2013, 15). Η ύπαρξη κειμένου πολιτικής/ στρατηγικής επί των ΗΔΣ (e-procurement policy/ strategy) αποτελεί συνήθως το πρώτο σημαντικό βήμα για την υιοθέτηση τους. Η πολιτική αυτή περικλείει το όραμα της διοίκησης, τους λόγους που επιβάλλουν την αλλαγή, αλλά και τα αναμενόμενα οφέλη (Vaidya, Callender and Sajeev 2009) (Local e-gov 2004b). Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιας πολιτικής ή και στρατηγικής αποτελούν σχετικά κείμενα του Ηνωμένου Βασιλείου (OGC 2009) της Ιρλανδίας (PWC 2001) και της Αυστραλίας (AGIMO 2006). Το κείμενο της πολιτικής είναι ιδιαίτερα σημαντικό διότι λειτουργεί ως μέσο επικοινωνίας των προθέσεων της διοίκησης προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Συγκεκριμένα:: Εκφράζει τη βούληση και τη δέσμευση της διοίκησης σε υψηλό επίπεδο προκειμένου να αναλυθεί, σχεδιαστεί, ανατεθεί, υλοποιηθεί, λειτουργήσει και να ενσωματωθεί αποτελεσματικά ένα ολοκληρωμένο σύστημα ΗΔΣ σε ένα οργανισμό. 80 Την αναζήτηση της οργανωσιακής κουλτούρας των Ελληνικών ΕΔ πραγματεύεται η διατριβή του σπουδαστή της 10 ης ΕΣ της ΑΔΙΣΠΟ, Πχη Δομάζου Ευθύμιου ΠΝ, με θέμα «Διοίκηση Ολικής Ποιότητας Έρευνα Οργανωσιακής Κουλτούρας στις ΕΔ».

59 -51- Αποδεικνύει στους εμπλεκόμενους φορείς ότι η υιοθέτηση των ΗΔΣ είναι πρωτίστως θέμα πολιτικό και διοικητικό, δευτερευόντως οικονομικό και λιγότερο τεχνολογικό 81. Επιβάλλει από τα πρώτα στάδια, την ενεργή εμπλοκή των εμπλεκομένων φορέων (key stakeholder involvement) ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΦΕΛΩΝ Προηγούμενα επισημάνθηκε η σημασία που παίζει η δέσμευση της ηγεσίας στην επιτυχή ολοκλήρωση των δράσεων που σχετίζονται με ΤΠΕ και τη διαχείριση της αλλαγής. Βασικό εργαλείο για την εξασφάλιση αυτής της δέσμευσης αποτελεί η τεκμηρίωση της σκοπιμότητας της δράσης (business case). H «business case» αποτελεί την επίσημη τεκμηρίωση/ δικαιολόγηση για την υλοποίηση της αντίστοιχης δράσης. Χρησιμοποιείται δε, προκειμένου να εξασφαλισθεί τόσο η έγκριση διάθεσης των αναγκαίων πόρων, όσο και η συνεχή δέσμευση της ηγεσίας στο μέλλον, κάτι απολύτως απαραίτητο σε δράσεις που επιφέρουν αλλαγές στον οργανισμό, συχνά οδηγούν σε αντίσταση από τους εμπλεκομένους (εντός και εκτός του οργανισμού) και απαιτούν χρόνο για να υλοποιηθούν. Με άλλα λόγια, η «business case» παρέχει το πλαίσιο για το σχεδιασμό και τη διαχείριση της αλλαγής και τη συνεχή αναγνώριση των σχετικών κινδύνων (UK National e- Procurement Project 2013a, 3), (AGIMO 2006, 24-27). Αυτό όμως που βελτιώνει κάθε οργανισμό που αναλαμβάνει μια δράση, δεν η υλοποίηση αυτή καθ αυτή, αλλά η εξαργύρωση των οφελών που είχαν εξαρχής τεθεί (βλ. Εικόνα 13). Τα οφέλη όμως παρότι αποτελούν τη βασική αιτία για δράση σπάνια επιτυγχάνονται. Σύμφωνα με το John Kotter «μέχρι 70% των πρωτοβουλιών που έχουν να κάνουν με την αλλαγή ενός οργανισμού αποτυγχάνουν να παραδώσουν τα οφέλη που αρχικά είχαν τεθεί προς επίτευξη» (APM 2009, 3). Η ιστορία έχει αποδείξει ότι ένας λόγος γι αυτό είναι ότι τα οφέλη που τίθενται συνήθως είναι γενικά και αόριστα (Cranfield University 2013). Γι αυτό το λόγο αποτελεί σημαντικό σημείο από την αρχή, η τεκμηρίωση της σκοπιμότητας (business case) να είναι στενά συνδεδεμένη με τα οφέλη. Θα πρέπει επομένως σε αυτή να προσδιορίζονται τα οφέλη που δικαιολογούν την ανάληψη δράσης, αλλά 81 Βλ. (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2012α, 14), (McPherson 2009).

60 -52- και να τεκμηριώνεται η διαδικασία αναγνώρισης, παρακολούθησης και πραγματοποίησης αυτών (Department of Finance & Personel 2013) (BuyIT 2002, 17-8) Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΠΕ Η επιτυχία των έργων ΤΠΕ προϋποθέτει/ απαιτεί σοβαρή δέσμευση πόρων από τον οργανισμό κατά την ανάλυση των απαιτήσεων, τον σχεδιασμό, την υλοποίηση (με ή χωρίς ανάδοχο) και την εν συνεχεία υποστήριξη τους. Η επιτυχία τους σε καμία περίπτωση δεν έγκειται στην θεά τύχη. Η απόφαση για την υλοποίηση (με ιδίους ή τρίτους πόρους) ενός νέου έργου ΤΠΕ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη το συνολικό κόστος κτήσης του (total cost of ownership), αφού προηγουμένως δικαιολογηθεί πλήρως η σκοπιμότητα του. Οι δράσεις ΗΔΣ αφορούν έργα ΤΠΕ και επομένως είναι επιρρεπή στους κινδύνους που αυτά αντιμετωπίζουν (OECD 2001). Από τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού ενός έργου ΤΠΕ θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι βασικές αιτίες αποτυχίας τέτοιων έργων. Σύμφωνα με το ΥπουργείουΕμπορίου του Ηνωμένου Βασιλείου (OGC 2005), τα έργα ΤΠΕ αποτυγχάνουν συνήθως για τους παρακάτω λόγους: Έλλειψη ξεκάθαρης σύνδεσης μεταξύ του έργου και των στρατηγικών προτεραιοτήτων του οργανισμού, συμπεριλαμβανομένων συμφωνημένων από πριν δεικτών επιτυχίας. Έλλειψη ξεκάθαρης διοίκησης του έργου από τους πολιτικά προϊστάμενους και την εκάστοτε διοίκηση. Έλλειψη αποτελεσματικής εμπλοκής των ενδιαφερόμενων. Έλλειψη ικανοτήτων και κοινά αποδεκτής προσέγγισης/ μεθοδολογίας διοίκησης έργου 82 και διαχείρισης κινδύνων. Πολύ μικρή προσοχή στον διαχωρισμό της υλοποίησης σε ενδιάμεσα διαχειρίσιμα στάδια. 82 Αυτή η διαπίστωση σε συνδυασμό με τις άλλες, οδήγησαν την Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να υιοθετήσει επίσημα ως καλή πρακτική (best practice) διαχείρισης έργων την μεθοδολογία PRΙNCE2.

61 -53- Αξιολόγηση των προσφορών των αναδόχων με βάση τη τιμή και όχι τη μακροπρόθεσμη αξία για το κόστος (value for money), κυρίως μέσω της διασφάλισης των οφελών (benefits) του οργανισμού. Έλλειψη κατανόησης και επαφής των προμηθευτών/ αναδόχων με τα υψηλά διευθυντικά στελέχη του οργανισμού. Έλλειψη αποτελεσματικής ενσωμάτωσης/ ολοκλήρωσης (integration) της ομάδας διοίκησης έργου μεταξύ πελατών και προμηθευτών. Γενικά, τα έργα ΤΠΕ επηρεάζονται από τέσσερις κατηγορίες παραγόντων στους οποίους θα πρέπει να δίνεται εξίσου βαρύτητα, προκειμένου να αποφευχθεί η αποτυχία και να εξασφαλισθεί η επιτυχή υλοποίηση τους. Αυτοί αναφέρονται παρακάτω (Gichoya 2005, 178-9): Παράγοντες Οδηγοί (drivers): τέτοιοι παράγοντες που συμβάλλουν στην επιτυχή υλοποίηση έργων ΤΠΕ είναι το όραμα και η στρατηγική και η κυβερνητική υποστήριξη. Παράγοντες Καταλύτες (enablers): παράγοντες δηλαδή που βοηθούν στην υπερπήδηση των φραγμών που θα εμφανιστούν όπως η αποτελεσματική διαχείριση έργων και διαχείριση αλλαγής, και η εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών. Παράγοντες Φραγμοί (barriers): τέτοιοι παράγοντες είναι οι υπάρχουσες υποδομές, η έλλειψη οικονομικών πόρων και καταρτισμένου προσωπικού, τα παρωχημένα στυλ ηγεσίας, η οργανωσιακή κουλτούρα και οι γραφειοκρατία. Παράγοντες Αναστολείς (inhibitors): αυτοί οι παράγοντες παρόλο που δεν εμποδίζουν την υλοποίηση των έργων ΤΠΕ, εμποδίζουν την εξέλιξη τους και την επιτυχή εφαρμογή τους. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι ανάγκες των χρηστών, η τεχνολογία, ο συντονισμός και η υφιστάμενη πολιτική ΤΠΕ. Επισημαίνεται, και σε αυτό το σημείο, η ιδιαίτερη αξία των διεθνώς καθιερωμένων βέλτιστων πρακτικών (best practices) που αφορούν τα έργα ΤΠΕ και γενικότερα την επιτυχή υλοποίηση έργων. Αυτές αλληλοσχετίζονται και μπορούν να αφορούν:

62 -54- Tην επιχειρηματική ανάλυση του οργανισμού και των απαιτήσεων του 83 (business analysis) 84 Την ανάλυση και καταγραφή των απαιτήσεων (requirements specification), Την διαχείριση των έργων (project management 85 ), η οποία εμπεριέχει και την διαχείριση των οφελών του οργανισμού (benefits management) Την διαχείριση των υπηρεσιών πληροφορικής 86 (ΙΤ service management). Η περαιτέρω επέκταση σε θέματα βέλτιστών πρακτικών πληροφορικής και διαχείρισης έργων εκφεύγει της παρούσας ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΠΕ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ Οι δράσεις ΗΔΣ ανήκουν ταυτόχρονα στα έργα ΤΠΕ και στα έργα που αποσκοπούν στον σχεδιασμό και εκτέλεση μεταρρυθμίσεων στο Δημόσιο. Στα πλαίσια του ΕΣΠΑ , είχαν σχεδιασθεί και εκτελούνται δύο Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΕΠ) για χρηματοδότηση τέτοιων δράσεων. Τα δύο αυτά προγράμματα είναι τα ΕΠ «Ψηφιακή Σύγκλιση» 87 και το ΕΠ «Διοικητική Μεταρρύθμιση» 88. Βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, η διαδικασία κατάρτισης του αναπτυξιακού προγραμματισμού της χώρας για την περίοδο με στόχο την υποβολή στη ΕΕ, μέχρι τον Φθινόπωρο του 2013, των νέων ΕΠ προς συγχρηματοδότηση από κοινοτικούς πόρους (ΥΠΑΑΝ/ Ειδική Γραμματεία ΕΣΠΑ 2012, 21). Παρότι η διαδικασία για την εκπόνηση του νέου ΕΣΠΑ δεν έχει ολοκληρωθεί, το κατ αρχήν 83 Σύντομη απεικόνιση του τι αφορά και από τι επηρεάζεται η ανάλυση του οργανισμού παρέχεται στην Εικόνα 12. Περισσότερες πληροφορίες στο 84 Η υλοποίηση δράσεων ΗΔΣ επιβάλλει επιτηδευμένη προσέγγιση στην επιχειρηματική ανάλυση, τον προσδιορισμό των απαιτήσεων, τον σχεδιασμό, την υλοποίηση, την λειτουργία και την επιτυχή ενσωμάτωση τους στον οργανισμό, καθότι συνδέονται με θέματα οργανωσιακής κουλτούρας και διαχείρισης της αλλαγής. 85 Σχετικές πληροφορίες με βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης έργων στα και 86 Σχετικές πληροφορίες με βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης υπηρεσιών πληροφορικής στο 87 Από το οποίο όπως έχει αναφερθεί ήδη χρηματοδοτείται το ΕΣΗΔΗΣ. 88

63 -55- πλαίσιο στο οποίο θα βασισθεί ο εθνικός σχεδιασμός - και επί του οποίου θα διαμορφωθούν οι Κατευθύνσεις Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής από το ΥΠΑΑΥΜΔ αναγνωρίζει ως βασικούς παράγοντες επιτυχίας «τη δημοσιονομική προσαρμογή για τη δημιουργία συνθηκών μακροοικονομικής σταθερότητας, τη συνέχιση των διαρθρωτικών αλλαγών, τη αναδιάρθρωση της δηµόσιας διοίκησης και ο εκσυγχρονισµός της σε όλα τα επίπεδα και τους τοµείς». (ΥΠΑΑΝ/ Ειδική Γραμματεία ΕΣΠΑ 2012, 15). Επιπρόσθετα, οι αρμόδιες Υπηρεσίες της ΕΕ έχουν πρόσφατα διαπιστώσει ότι η αδυναμία εφαρμογής μεταρρυθμίσεων στην Ελληνική δημόσια διοίκηση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τις ευρύτερες μεταρρυθμίσεις που αναγκαιούν για να επανέλθει η Ελλάδα σε πορεία βιώσιμης ανάπτυξης. Συστήνουν έτσι, την στήριξη τη διοικητικής μεταρρύθμισης με κοινοτικούς πόρους μέσω της προώθησης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2012β, 22-23). Ανεξάρτητα, από το παραπάνω η δέσμευση της ΕΕ να στηρίξει οικονομικά αντίστοιχες δράσεις μέσα από πόρους των διαθρωτικών ταμείων του νέου Κοινοτικού Στρατηγικού Πλαισίου (ΚΣΠ) της, έχει αποτυπωθεί στην πρόσφατη στρατηγική για τις ΗΔΣ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2012α, 10). Με βάση τα παραπάνω, αν θεωρηθεί απαραίτητο να υλοποιηθεί σχετική δράση ΤΠΕ για τους φορείς του ΥΠΕΘΑ, από τη φάση της διαδικασίας λήψης απόφασης για την υλοποίηση της δράσης και τη σχεδίασης της, θα πρέπει να τεκμηριώνεται εύγλωττα η επιλεξιμοτητάς των αντίστοιχων δαπανών, ώστε να είναι εφικτή/ πιθανή η χρηματοδότηση της μέσω του ΕΣΠΑ ή ΚΣΠ της επόμενης προγραμματικής περιόδου ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙ ΤΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ ΔΡΑΣΕΙΣ ΗΔΣ Όπως έχει ήδη αναφερθεί σε προηγούμενο σημείο, μια επιτυχημένη δράση ΗΔΣ δεν νοείται εν κενό, χωρίς δηλαδή να ενταχθεί στα πλαίσια της ευρύτερης στρατηγικής επί των προμηθειών του οργανισμού. Η υιοθέτηση από ένα οργανισμό πρακτικών ανάλυσης δαπανών (spend analysis) είναι βασικό προαπαιτούμενο για την χάραξη στρατηγικής επί των πηγών προμήθειας (sourcing strategy) (Lamoureux, et al. 2008, 6) ή γενικότερα της στρατηγικής

64 -56- εφοδιασμού 89 (supply strategy). Παρέχει την δυνατότητα υπολογισμού της πιθανής εξοικονόμησης δαπανών από την χρήση των ηλεκτρονικών προμηθειών και στην αναγνώριση ευκαιριών για επανασχεδιασμό αποδοτικότερων διεργασιών (UK National e-procurement Project 2013b, 3). Συνεπακόλουθα, η ανάλυση των δαπανών συμβάλλει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για το ποια ακριβώς είδη συμβάσεων θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο των ΗΔΣ, αλλά και το ποια εργαλεία ΗΔΣ θα πρέπει να υιοθετηθούν για κάθε κατηγορία δαπανών (AGIMO 2006, 16-20) (Pandit and Marmanis 2008, 28) στα πλαίσια εφαρμογής της αντίστοιχη στρατηγικής προμηθειών (Rendon 2005b). Αυτή καθ αυτή η ανάλυση δαπανών, αποτελεί μια ιδιαιτέρως απαιτητική προσπάθεια (Lamoureux, et al. 2008, 33) η οποία όμως διευκολύνεται από την χρήση των ηλεκτρονικών μέσων στη διαδικασία των προμηθειών. Γενικότερα, η αβίαστη «συνάφεια» των μη κρίσιμων υλικών - κατά την κατηγοριοποίηση Kraljic 90 - με τις ηλεκτρονικές προμήθειες φαίνεται στην Εικόνα 16 και στην Εικόνα 17. Τα οφέλη που μπορεί να προσκομίσουν οι ηλεκτρονικές προμήθειες γενικότερα ανά κατηγορία προμηθειών φαίνονται στην Εικόνα ΑΛΛΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Αν αποφασισθεί η υλοποίηση σχετικού έργου ΤΠΕ, αυτό είναι δυνατό να σχεδιασθεί έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η αξιοποίηση κεντρικών υποδομών ΤΠΕ της χώρας οι οποίες θα βασίζονται σε τεχνολογίες νέφους (cloud computing), (Michael, et al. 2009). Σημειώνεται ότι, την προσέγγιση αυτή έχουν υιοθετήσει οι ΕΔ των ΗΠΑ 91, ενώ υπάρχει και σχετική πρόβλεψη για κάλυψη αναγκών του ΥΠΕΘΑ στον οδικό χάρτη για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση (ΥΔΙΜΗΔ 2013β, 114,116). Κατά το σχεδιασμό οποιασδήποτε μελλοντικής δράσης ΤΠΕ θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το κυρωμένο Πλαίσιο Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής 89 Ειδικές προσεγγίσεις αναφορικά με την στρατηγική εφοδιασμού στα (Chenoweth, Arkes and Moore 2010) και (Moore, Grammich and Bickel 2007) 90 Απεικόνιση του μοντέλου Kraljic στην Εικόνα 15. Σύντομη παρουσίαση του μοντέλου στο (Rendon 2005a) 91 Βλ. (Sienkiewicz 2009) (Greenfield n.d.)

65 -57- Διακυβέρνησης (Εθνικό Τυπογραφείο 2012γ) 92 ενώ θεωρείται αυτονόητη η τήρηση των προδιαγραφών και των απαιτήσεων ασφαλείας του Εθνικού Κανονισμού Ασφαλείας (ΕΚΑ), όπου όμως αυτό πραγματικά απαιτείται, χωρίς η «ασφάλεια» να αποτελεί άλλοθι επιβλαβούς εσωστρέφειας και αδράνειας. 5.4 ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Το υπό εξέταση θέμα άπτεται του ευρύτερου αντικειμένου της ΔΜ των ΕΔ με επακόλουθο βασικές αρχές και χαρακτηριστικά αυτής να έχουν άμεση συνάφεια. Οι ΕΔ καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα των αναγκών τους μέσα από τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. Με βάση ισχύοντα θεσμικά κείμενα των ΕΔ και τις πρωτοβουλίες που αυτές ήδη αναπτύσσουν, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη η απόφαση της Ηγεσίας για διακλαδική προσέγγιση πολλών θεμάτων που άπτονται της ΔΜ. Στη διακλαδική προσέγγιση του θέματος συγκλίνουν και οι απόψεις των φορέων που απάντησαν στο σχετικό ερωτηματολόγιο. Το θέμα έχει απασχολήσει στο παρελθόν φορείς των ΓΕ και του ΥΠΕΘΑ, ενώ αρμόδιοι φορείς παρακολουθούν το θέμα υιοθετώντας ήδη σχετικές πρακτικές (π.χ. ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς). Δεν υφίσταται κεντρική κατεύθυνση ή συντονισμός επί του θέματος. Ομίοως, δεν υφίσταται πολιτική επί των ΗΔΣ στα πλαίσια των ΕΔ ενώ το υπό εξέταση θέμα εμπίπτει σε ήδη τεθέντες ΣΣΕΑ και ΕΣΕΑ. της Στοχοθεσίας των Ε.Δ για τη διετία Βασικά σημεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη μελλοντική σχεδίαση, έχουν να κάνουν με το είδος της καινοτομίας που αντιπροσωπεύουν οι ΗΔΣ (ανατρεπτική καινοτομία), με τη σημασία ύπαρξης πολιτικής ΗΔΣ, με θέματα αλλαγής και οργανωσιακής κουλτούρας, με τη τεκμηρίωση της σκοπιμότητας και των αναμενόμενων οφελών, με την ιδιαίτερη φύση των έργων ΤΠΕ, με θέματα χρηματοδότησης, αλλά και με την ένταξη της όποιας δράσης στην ευρύτερη στρατηγική προμηθειών του οργανισμού. 92 Ειδικά τα Παράρτημα Ι και ΙΙ.

66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε: ΣΥΝΟΨΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 6.1 ΣΥΝΟΨΗ...doing more for less by doing things differently (Eggers, et al. 2012). Η παρούσα αποσκοπεί στην πλαισίωση (framing) 93 του υπό μελέτη θέματος μέσα από την περιγραφή των ΗΔΣ ως δράσεων ΗΔ, την περιγραφή του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, χαρτογράφηση της διεθνούς και της Ελληνικής πραγματικότητας και τη καταγραφή διεθνών βέλτιστων πρακτικών (best practices) και διδαγμάτων. Η μελέτη εστιάζει στην υιοθέτηση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων από τους φορείς του ΥΠΕΘΑ, προκειμένου να αποτελέσει την αφορμή και τη βάση για περαιτέρω μελέτη του θέματος, ώστε να προκληθεί η λήψη σχετικών αποφάσεων από την Ηγεσία. Η προσέγγιση του θέματος έγινε με τέτοιο τρόπο, ώστε να απαντηθούν τα παρακάτω ερωτήματα: Στα πλαίσια ποιου σχεδιασμού εντάσσονται οι δράσεις ΗΔΣ (ΠΛΑΙΣΙΟ); Τι είναι οι ΗΔΣ; Ποια τα οφέλη από την υιοθέτηση τους σε ένα οργανισμό; (ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ); Υπάρχει το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο για την χρήση των ηλεκτρονικών μέσων (ΠΛΑΙΣΙΟ); Υπάρχουν βέλτιστες πρακτικές διεθνώς; Ποια τα εξαγόμενα συμπεράσματα από αυτές (ΕΦΙΚΤΟΤΗΤΑ); Αφορά το θέμα τους Φορείς του ΥΠΕΘΑ; (ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ, ΠΛΑΙΣΙΟ, ΣΥΝΑΦΕΙΑ) Ποια είναι τα σημαντικά σημεία που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την μελλοντική σχεδίαση (ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ); Ποια θα πρέπει να είναι η στρατηγική προσέγγισης του θέματος από το ΥΠΕΘΑ και τους φορείς του (ΤΡΟΠΟΣ); 93 Η έννοια της πλαισίωσης (framing) αφορά την επιλογή, την οργάνωση, την διερμηνεία και εξαγωγή νοήματος από μια σύνθετη πραγματικότητα προκειμένου να παρασχεθούν σημεία οδηγοί για τη σύνθεση, κατανόηση και ανάληψη δράσης. Αυτή διακρίνεται σε πλαισίωση του περιβάλλοντος και σε πλαισίωση του προβλήματος (US Joint Warfighting Center 2010, 4-13).

67 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σε συνέχεια της ανάλυσης που έλαβε χώρα στα προηγούμενα Κεφάλαια εξάγονται τα ακόλουθα γενικά συμπεράσματα: Ένας μακροχρόνιος σχεδιασμός, στο ευρύτερο πλαίσιο υιοθέτησης πρακτικών ΗΔ κατέστησε δυνατό, μετά από μια πολυετή προσπάθεια, να βρισκόμαστε σήμερα πολύ κοντά στην εισαγωγή των ΗΔΣ στην οικονομική ζωή της Χώρας μας, όπως και στα περισσότερα από τα άλλα Κ-Μ της ΕΕ. Δεν υφίσταται ο μύθος ότι το θεσμικό πλαίσιο δεν υπάρχει και συνάμα δεν απαιτείται «να ανακαλυφθεί ο τροχός». Οι εφαρμογές της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης επιτρέπουν στο Δημόσιο να επιτύχει όχι μόνο τα ίδια αλλά και περισσότερα με λιγότερους πόρους, υιοθετώντας καινοτόμους τρόπους εργασίας. Ειδικότερα οι ΗΔΣ, μπορούν αν εξασφαλίσουν ένα εύρος οφελών για το Δημόσιο, η πλήρη όμως εκμετάλλευση των οφελών αυτών, προϋποθέτει βήματα πολύ πέρα από την απλή ανάρτηση των διακηρύξεων στο διαδίκτυο. Οι ΗΔΣ έχουν δοκιμασθεί διεθνώς εκτεταμένα, ενώ έχουν δοκιμασθεί και στη Χώρα μας, μηδέ εξαιρουμένων των ΕΔ. Αρμόδιοι φορείς του ΥΠΕΘΑ, ήδη υιοθετούν τα ηλεκτρονικά μέσα, χωρίς όμως την ύπαρξη κεντρικού συντονισμού και κατεύθυνσης. Η μέχρι σήμερα εμπλοκή τους, αλλά και η μελλοντική συμμετοχή τους στο υπό πιλοτική λειτουργία ΕΣΗΔΗΣ, εγγυάται ότι οι θα συνεχίσουν να παρακολουθούν το θέμα. Η εξασφάλιση των μέγιστων δυνατών οφελών για τις ΕΔ επιβάλει όμως ενεργητική προσέγγιση από μέρους του ΥΠΕΘΑ. Η ενεργητική αυτή προσέγγιση στη υιοθέτηση των ηλεκτρονικών μέσων δεν θα πρέπει κατ ανάγκη να ταυτίζεται με την υλοποίηση νέου έργου ΤΠΕ. Τουναντίον, θα πρέπει να αποφευχθεί η αβασάνιστη έγκριση υλοποίησης ενός νέου έργου ΤΠΕ, καθότι τα έργα αυτά είναι ιδιαιτέρως απαιτητικά εγχειρήματα τα οποία συχνά αποτυγχάνουν να παράσχουν τα αναμενόμενα οφέλη. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία και σχετικά θεσμικά κείμενα των ΕΔ, η διασφάλιση της αποτελεσματικότητας και η ταυτόχρονη επιδίωξη της

68 -60- αποδοτικότητας, αποτελούν υποχρέωση του Δημοσίου. Η βέλτιστη χρήση επομένως των ηλεκτρονικών μέσων κατά τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων, δεν θα πρέπει να προσεγγίζεται μόνο στο βαθμό που αυτή καθίσταται υποχρεωτική από κάποιο νόμο - και να περιορίζεται στις προβλέψεις του - αλλά και ως ευκαιρία για την εξασφάλιση των οφελών που αυτά μπορεί να προσκομίσουν, ειδικά όσο αφορά την αποδοτικότητα. Ειδικότερα η υιοθέτηση των ΗΔΣ - θεωρούμενων ως «ανατρεπτική καινοτομία» - από το ΥΠΕΘΑ, μάλλον είναι σκόπιμο να πραγματοποιηθεί με την χρήση κατάλληλων παρόχων υπηρεσιών προμηθειών (procurement service providers). Αυτοί μπορεί να ανήκουν τόσο στον ιδιωτικό τομέα (όπως π.χ. έχει γίνει μέχρι σήμερα για τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς) όσο και στον δημόσιο τομέα (π.χ. μέσα από τη ταχεία, αποτελεσματική, πλήρη και αποδοτική εκμετάλλευση του ΕΣΗΔΗΣ προς όφελος των φορέων του ΥΠΕΘΑ). Οι ΗΔΣ δεν είναι θέμα μόνο τεχνολογικό ή οικονομικό. Είναι πρωτίστως θέμα διοικητικό και αφορά την απόφαση της ηγεσίας ενός οργανισμού να μετασχηματίσουν/ αναμορφώσουν τον τρόπο με τον οποίο συνάπτονται οι δημόσιες συμβάσεις. Πριν την ανάληψη οποιασδήποτε δράσης, αναγκαεί η αποτύπωση, της πρόθεση (intent) της ηγεσίας, (ίσως υπό τη μορφή κειμένου πολιτικής ΗΔΣ), ώστε να δηλοποιηθεί το αντίστοιχο όραμα και οι συνεπακόλουθοι στρατηγικοί στόχοι. Η Ηγεσία (πολιτική και στρατιωτική) των ΕΔ αποτελεί το Κέντρο Βάρους για οποιαδήποτε μελλοντική συντονισμένη και διακλαδική προσπάθεια, ενώ ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο παίζει η κατάλληλη κατάρτιση του αρμόδιου προσωπικού των ΕΔ. 6.3 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Η αδράνεια δεν συνάδει με τις κατευθύνσεις της Ηγεσίας 94 που προτρέπουν στην ανάληψη πρωτοβουλιών σε κάθε επίπεδο διοίκησης με βάση την αποστολή. Επιπρόσθετα, η υπάρχουσα οικονομική κρίση - στην οποία πολλοί αναφέρονται 94 Σχετικά με την αναγκαιότητα ανάπτυξης πρωτοβουλίας με δεδομένη την πρόθεση της Ηγεσίας για εκπλήρωση της αποστολής βλ. (Α/ΓΕΕΘΑ 2013)

69 -61- ως οικονομικό πόλεμο - καθιστά τη χρονική στιγμή κατάλληλη. Ιδιαίτερη αξία έχουν τα λόγια του Περικλή ότι, στον πόλεμο οι ευκαιρίες δεν περιμένουν 95 Με βάση τα παραπάνω προτείνονται τα ακόλουθα 96 : Να προωθηθεί η παρούσα, κατά την κρίση του ΓΕΕΘΑ, στους αρμόδιους φορείς των ΓΕ και των ΓΔ του ΥΠΕΘΑ για ενημέρωση και εκμετάλλευση. Να συγκροτηθεί διακλαδική ομάδα εργασίας, υπό το ΓΕΕΘΑ, με σκοπό: Την περαιτέρω μελέτη του θέματος, με ιδιαίτερη έμφαση στην σε βάθος μελέτη των περιπτώσεων της Γαλλίας και των ΗΠΑ στον τομέα της άμυνας. Την ενημέρωση και την υποβολή εισηγήσεων/ προτάσεων στην Ηγεσία, προκειμένου: o Να εκδοθεί πολιτική υιοθέτησης των ΗΔΣ από τους φορείς του ΥΠΕΘΑ. o Με βάση την παραπάνω πολιτική να τεθούν οι αντίστοιχοι στόχοι αναφορικά με υφιστάμενες ή μελλοντικές δράσεις (Στοχοθεσία των ΕΔ). o Να ληφθούν άλλες σχετικές αποφάσεις οι οποίες θα επιτρέψουν την βελτιστοποίηση των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων στις ΕΔ (όπως π.χ. η εξειδικευμένη κατάρτιση του αρμόδιου προσωπικού 97 ). Την εκ του σύνεγγυς παρακολούθηση της υλοποίησης και περεταίρω εξέλιξης του ΕΣΗΔΗΣ με σκοπό την εκμετάλλευση του στο μέγιστο δυνατό βαθμό προς όφελος των ΕΔ. Την κεντρική αντιπροσώπευση όλων των φορέων του ΥΠΕΘΑ σε οποιαδήποτε επαφή με τις αντίστοιχες αρμόδιες αρχές (π.χ. ΓΓΕ, ΕΑΑΔΗΣΥ). Να υλοποιηθεί κατά προτεραιότητα 98 δράση που θα αφορά την ανάρτηση όλων των προκηρύξεων διαγωνισμών των ΓΕ και των ΓΔ σε ένα και μόνο δικτυακό τόπο «142, Μέγιστον δέ, τῇ τῶν χρημάτων σπάνει κωλύσονται, ὅταν σχολῇ αὐτὰ ποριζόμενοι διαμέλλωσιν τοῦ δὲ πολέμου οἱ καιροὶ οὐ μενετοί.» (Γιαγκόπουλος 2005, 404) 96 Η προτεινόμενη προσέγγιση θεωρείται σκόπιμο να εξετασθεί σε συνδυασμό με τις αντίστοιχες προτάσεις του Παραρτήματος «ΙΒ» της Επιτελικής Μελέτης «Διακλαδικό Σύστημα ΔΜ και Στρατηγικές μεταφορές στο Θέατρο Πολέμου» (η υποία έχει υποβληθεί αρμοδίως με το ΑΠ Φ.040/1/90083/Σ.16/ 6 Φεβ 13/ΑΔΙΣΠΟ/ ΔΝΗΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ/ ΤΜ. ΕΚΠΣΗΣ/ ΓΡ. ΕΚΠΣΗΣ) 97 Έχει υποβληθεί συναφής πρόταση ιδέα του σύντακτη στα πλαίσια των προβλέψεων της Πάγιας Διαταγής (ΠαΔ) 0-25 /2007/ ΓΕΣ «Διαδικασία Υποβολής Προτάσεων και Ιδεών»,

70 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Σε περιόδους κρίσης όπως η σημερινή, απαιτείται η ανάληψη δράσης μέσω της εκμετάλλευσης κάθε διαθέσιμου μέσου (mean) για την υλοποίηση του βέλτιστου τρόπου (way) προκειμένου να επιτευχθεί ο επιδιωκόμενος σκοπός (end). Σήμερα, η δημόσια διοίκηση θα πρέπει να αποδείξει στον ελληνικό λαό ότι διαθέτει το όραμα και το προσωπικό για να πετύχει περισσότερα με λιγότερους πόρους, υιοθετώντας απλά άλλες πρακτικές. Επιπρόσθετα, η επιβίωση ενός οργανισμού, όπως οι ΕΔ, και η επιτυχία στην εκπλήρωση της αποστολής του, επιτάσσει την συνεχή βελτίωση του τρόπου που λειτουργεί, την ανάληψη πρωτοβουλιών και την υιοθέτηση καινοτομιών οι οποίες προχωρούν, πέρα από απλές σταδιακές βελτιώσεις, σε νέους τρόπους λειτουργίας και ενδυναμώνουν την ικανότητα για αλλαγή και προσαρμογή στο ευρύτερο στρατηγικό περιβάλλον. Παραφράζοντας τον εθνικό μας ποιητή 100, θα πρέπει να θεωρούμε ως εθνικό το αποδοτικό, καθότι από μόνη της η επιδίωξη της αποτελεσματικότητας απεργάζεται την αδυναμία εκτέλεσης της αποστολής, η οποία σχετίζεται άμεσα με την παρεχόμενη υποστήριξη ΔΜ από τον καιρό της ειρήνης. Η υποστήριξη ΔΜ επιβάλλεται να υιοθετήσει κάθε είδους θεσμοθετημένη - και ταυτόχρονα δοκιμασμένη πρακτική - για την εξασφάλιση της βέλτιστης υποστήριξης. Η μη υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών υποστήριξης των ΕΔ έχει, αν όχι άμεσες, τουλάχιστον έμμεσες επιχειρησιακές επιπτώσεις. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ: «Α» Ακρωνύμια «Β» Βασικές Έννοιες - Ορισμοί 98 ἀρχὴ γὰρ λέγεται μὲν ἥμισυ παντὸς ἐν ταῖς παροιμίαις ἔργου, καὶ τό γε καλῶς ἄρξασθαι πάντες ἐγκωμιάζομεν ἑκάστοτε Πλάτων, Νομ, 6753 e 99 Η συγκέντρωση όλων των προκηρύξεων του ΥΠΕΘΑ και των φορέων του σε ένα σημείο, πριν και παράλληλα με την ολοκλήρωση της περεταίρω ανάλυσης του θέματος, θα αποτελέσει μια γρήγορη νίκη (quick win) με διακλαδική σημειολογία. 100 Αφορά τη ρήση του Δ. Σολωμού «Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ότι είναι αληθές» (Κουκουλομμάτης 1988, 80).

71 -63- «Γ» Εικόνες «Δ» Ερωτηματολόγιο «Ε» Χρονοδιάγραμμα Εξέλιξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και ΗΔΣ (Ευρώπη Ελλάδα)

72 -64- ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Aberdeen Group. The e-procurement Benchmark Report - Less hype, More Results. Dec (accessed Oct. 10, 2012). "Best Practices in E-Procurement. Reducing Costs and Increasing Value through Online Buying." Penn Purchasing Services. Dec (accessed Feb. 10, 2013).. "E-Procurement Trials and Triumphs." Oct (accessed Nov. 10, 2012).. "Τhe e-procurement Βenchmark Ρeport - Driving Year over Year Superior Performance." cat-man-do.com. Aug content/uploads/2011/04/analystreport_aberdeengroup_eprocurement- Benchmark.pdf (accessed mar 15, 2013). ADB; IDB; WB. "Strategic Electronic Government Procurement. Strategic Overview and Introduction for Executives." worldbank.org CHNOLOGIES/Resources/StrategicOverview.pdf (accessed Sep 25, 2012). AGIMO. "Strategic Guide to e-procurement." finance.gov.au. May (accessed Sep 25, 2012). Al-Hashmi, Asma, and Abdul Basit Darem. "Understanding Phases of E- government Project." Special Interest Group on e-governance (accessed Feb. 07, 2013). Almarabeh, Tamara, and Amer AbuAli. "A General Framework for E-Government: Definition Maturity Challenges, Opportunities, and Success." European Journal of Scientific Research, 2010:

73 -65- Al-Moalla, Abdulrahman, and Dong Li. "Organizational Issues with Electronic Government Procurement a Case Study of the UAE." Electronic Journal of Information Systems in Developing Countries 41, no. 3 (2010): APM. "Benefits Management- A strategic business skill for all seasons." apm.org.uk (accessed Mar 10, 2013). Barahona, Juan Carlos, and Andrey M. Elizondo. "Disruptive Innovation Theory Applied to National Implementations of E-procurement." Electronic Journal of e- Government, Dec. 2012: Barnato, Victoria. "Public sector e-procurement; no cure for bad business." Procurement Leaders The Executive Network. June 07, (accessed Feb 10, 2013). Batenburg, Ronald. "E-procurement adoption by European firms: A quantitative analysis." Journal of Purchasing & Supply Management, Sep. 12, 2007: Beauvallet, Godefroy, Younès Boughzala, and Saïd Assar. "E-Procurement, from Project to Practice Empirical Evidence from the French Public Sector." In Practical Studies in E-Government: Best Practices from Around the World, by Saïd Assar, Boughzala L. and Boydens L., Springer Science+Business Media, Bhateja, Ashish. "e-procurement Best practices in Public Procurement." (accessed Noe 10, 2012). Bikshapathi, K., P. RamaRaju, and Subhash Bhatnagar. "E-Procurement in Government of Andhra Pradesh." World Bank. Mar 30, COMMUNICATIONANDTECHNOLOGIES/EXTEGOVERNMENT/0,,contentMDK: ~menuPK:702592~pagePK:148956~piPK:216618~theSitePK:702586,00. html (accessed Nov 10, 2012).

74 -66- Bof, Francesco, and Pietro Previtali. "Organisational Pre-Conditions for e- Procurement in Governments: The Italian Experience in the Public Health Care Sector." The Electronic Journal of e-government, Vol. 5, Issue 5, 2007: pp Bof, Francesco, and Pietro Previtali. "Νational models of public (e)-procurement in Europe." Journal of e-government Studies and Best Practices, BuyIT. "Building the Business Case for e-procurement / ROI - A BuyIT e- Procurement Best Practice Guideline." cosmoone.gr. Oct (accessed Nov. 07, 2012). Capgemini, IDC, Rand Europe, Sogeti and DTi. "Digitizing Public Services in Europe Putting ambition into Action - 9th Benchmark Measurement." European Commission. Dec (accessed Nov. 22, 2012). CARSA. "Compliance Verification in Electronic Public Procurement." epractice.eu. Sep. 29, (accessed Jan. 15, 2013). Chenoweth, Mary E., Jeremy Arkes, and Nancy Y. Moore. "Best Practices in Developing Proactive Supply Strategies for Air Force Low-Demand Service Parts." RAND Corporation (accessed Mar 15, 2013). CIPS. "CIPS Positions on Practice Purchasing & Supply Management - eprocurement." kbresearch.com (accessed FEB 18, 2013). Concha, Gastón, Hernán Astudillo, Miguel Porrúa, and Carlos Pimenta. "E- Government procurement observatory, maturity model and early measurements." Government Information Quarterly, 2012:

75 -67- cosmoone. e.προμήθειες μάθετε περισσότερα. Φεβ. 13, (accessed Φεβ. 13, 2013). Cranfield University. Benefits Management: Delivering Value from investments in Business Change Development/OEP-Home/Programmes/Operations-Programme-Management-and- IS/Benefits-Management-Delivering-value-from-investments-in-business-projectsand-change-programmes (accessed Mar 15, 2013). Croom, Simon, and Alistair Brandon-Jones. "Key Issues in E-Procurement: Procurement Implementation and Operation in the Public Sector." In Journal of Public Procurement 5, no. 3 (2005): Croom, Simon, and Alistair Brandon-Jones. "Impact of E-Procurement: Experiences from Implementation in the UK Public Sector." Journal of Purchasing and Supply Management 13, no. 4 (2007): Crown. "SME Benefit from eprocurement." online.businesslink.gov.uk &r.lc=en&r.l2= &topicId= (accessed Sep 25, 2012). Dai, Q., and R.J. Kauffman. "Bussiness Models for Internet-Based e-procurement Systems and B2B Electrinic Markets: An Exploratory Assessment." Proceedings of the 34th Hawaιi International Conference on System Sciences. Hawaιi, USA: IEEE, Defence Equipment & Support. "UK MoD eprocurement Strategy and Plan " UK Council for Electronic Business lic189&id= (accessed Nov. 22, 2012). Department of Finance & Personel. Benefits Management & Business Cases (accessed Mar 12, 2013).

76 -68- Doe, David. "E-procurement and the U.S. Military." Defense Technical Information Center (DTIC). Apr (accessed Sep. 15, 2012). Dooley, Ken, and Sharon Purchase. "Factors Influencing E-Procurement Usage." In International Handbook of Public Procurement, by Khi V. Thai, Boca Raton, Florida, U.S.A.: CRC Press, Eakin, David. "Measuring e-procurement benefits." Canada s Magazine on Public Sector Purchasing, Feb. 2003: Eggers, William, Laura Baker, Ruben Gonzalez, and Audrey Vaughn. "Public sector, disrupted - How disruptive innovation can help government achieve more for less." Deloitte.com Global/Local%20Assets/Documents/Public%20Sector/dttl_ps_DisruptedFullStudy2 012.pdf (accessed Feb. 14, 2013). Elmaghraby, Wedad. "Auctions within e-sourcing Events." The Robert H. Smith School of Business, The University of Maryland (accessed Nov. 08, 2012). EPROC. "Adopting Sustainable eprocurement Practices. An Imlementation Guide for Local Authorities With Special Attension to the Role of SMEs as potential suppliers." (accessed Nov 14, 2012). eteg. "e-tendering expert group Draft Report Part I High-Level Report." ec.europa.eu. Dec 14, nces/121214_e-tendering-expert-group-draft-report-part1_en.pdf (accessed Mar 15, 2013). European Commission. "eeurope 2002 Action Plan" June 14, /actionplan_en.pdf (accessed Feb 05, 2013).

77 -69-. "Action plan for the implementation of the legal framework for electronic public procurement. SEC (2004) 1639/ , Annex to COM (2004) 841/ " European Commission. Dec. 29, an/actionplan_en.pdf (accessed Sep. 10, 2012).. "The eprocurement Map - 1st Edition - A map of activities having an impact on the development of European interoperable eprocurement solutions." European Commission. Dec (accessed Noe 10, 2012).. "Evaluation of the 2004 Action Plan for Electronic Public Procurement. SEC (2010) 1214/ " Eur-lex.europa.eu , (accessed 11 24, 2012).. "The eprocurement Map - Fifth Edition - A map of activities having an impact on the development of European interoperable eprocurement solutions." epractice.eu. Aug (accessed Nov. 22, 2012).. "PRESS RELEASE Delivering savings for Europe moving to full eprocurement." Apr 20, (accessed Feb 12, 2013).. ICT for Public Services (accessed Mar. 14, 2013). European Council. "PRESS RELEASE th Council meeting Competitiveness (Internal Market, Industry, Research and Space)." Dec , (accessed Feb. 10, 2013). European Payments Council. "Οι 10 Καλύτεροι Λόγοι για την Εφαρμογή του SEPA_2009." Ελληνική Ένωση Τραπεζών (accessed Νοε. 08, 2012).

78 -70- Gardenal, Francesco, Andrea D Angelo, and Valerio Manzo. "A Model to Measure e-procurement Impacts on Organizational Performance." : GHK; Technopolis. "Evaluation of SMEs Access to Public Procurement Markets in the EU." European Commission (accessed Feb 15, 2013). Gichoya, David. "Factors Affecting the Successful Implementation of ICT Projects in Government." Electronic Journal of e-government 3, no. 4 (2005): Greenfield, Tom. "Cloud Computing in a Military Context Beyond the Hype." Defense Information Systems Agency. (accessed Nov 10, 2012). Gueritz, Andy. "Understanding the Benefits of e-procurement." Jan consulting.com/documents/understanding_the_benefits_of_e-procurement- Gueritz_Jan01.html (accessed Feb. 05, 2013). Henriksen, Helle Zinner, and Volke Mahnke. "E-Procurement Adoption in the Danish Public Sector. The Influence of Economic and Political Rationality." Scandinavian Journal of Information Systems 17, no. 2 (2005): Henty, Paul. "Examining the EC strategy for e-procurement." supplymanagement.com. May 18, (accessed Feb 21, 2013). IDABC. "European eprocurement An Overview." European Commission. June (accessed Οκτ. 10, 2012). IMC Διαχείριση Πληροφοριών και Επικοινωνιών ΕΠΕ. «Δημιουργία Υποδομής Σύνταξης και Προβολής Προδιαγραφών και Αυτοματοποίηση Διαδικασιών Δημοπράτησης Έργων και Προμηθειών Υπουργείου Άμυνας.» ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ

79 -71- Π3.7: ΕΠΙΣΗΜΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΈΡΓΟΥ. Αθήνα: IMC Διαχείριση Πληροφοριών και Επικοινωνιών ΕΠΕ, Ιουν infodev. "Public- Private Partnerships in e-government: Handbook." infodev.org. June (accessed Okt. 24, 2012). International Institute of Business Analysis. A Guide to the Business Analysis Body of Knowledge (BABOK Guide) Version 2.0. Toronto, Klueber, R. "ASP Strategies and Solutions for e-procurement Processes Offered by an emarket." Proceedings of the 35th Hawaii International Conference on System Sciences. Hawai, USA: IEEE Computer Society, Lamoureux, Michael, David Bush, Eric Strovink, Melissa Beuc, and Agatha Degasperi. The e-sourcing Handbook - A Modern Guide to Supply & Spend Management Success. Indianapolis, Indiana, USA: Iasta Publishing, Liao, Shu-Hsien, Ching-Hsue Cheng, Wei-Bang Liao, and I-Liang Chen. "A webbased architecture for implementing electronic procurement in military organisations." Technovation, June 2003: Local e-gov. "The Benefits of e-procurement - Local e-gov - National e- Procurement Project." Sustainable Procurement Centre of Excellence. Mar. 2004a. (accessed Nov. 10, 2012).. "Doing Business Electronically - Delivering e-procurement." idea.gov.uk. Mar 2004b. (accessed Nov 15, 2012). Lysons, Kenneth, and Brian Farrington. Purchasing and Supply Chain Management. Essex, UK: Pearson Education Ltd, McCue, Clifford, and Alexandru V. Roman. "e-procurement: Myth or Reality?" Journal of Public Procurement, Summer 2012: McPherson, Jessica. "eprocurement Scotland." July 02, (accessed Feb 23, 2013).

80 -72- Michael, Armbrust, et al. "Above the Clouds: A Berkeley View of Cloud." Electrical Engineering and Computer Sciences. Feb. 10, (accessed Nov. 15, 2013). Moon, Jae M. "Can IT Help Government to Restore Public Trust? Declining Public Trust and Potential Prospects of IT int he Public Sector." Proccedings of the 36th Hawaii International Conference on Systems Sciences. Hawaii, US: IEEE Computer Society, Moon, Jae M. "E-Procurement Management in State Governments: Diffusion of E- Procurement Practices and its Determinants." Journal of Public Procurement 5, no. 1 (2005): Moore, Nancy Y., Clifford A. Grammich, and Robert Bickel. "Developing Tailored Supply Strategies." RAND Corporation (accessed Mar 10, 2013). Neupane, Arjun, Jeffrey Soar, Kishor Vaidya, and Jianming Yong. "Role of Public e-procurement Technology to Reduce Corruption in Government Procurement." eprints.usq.edu.a. Aug 17-19, (accessed Mar 10, 2013). OECD. "The Hidden Threat to E-Government - Avoiding large government IT failures." OECD. Mar (accessed Jan. 08, 2013). OGC. "Common Causes of Project Failure - OGC Best Practice." Office of Government Commerce,. Jan. 15, (accessed Feb. 2013).. "e-procurement policy." Oct /index.asp (accessed Nov. 05, 2012).

81 -73- OpenGov.gr. Ελληνικό Σχεδίο Δράσης της Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Ανοικτή Διακυβέρνηση (Open Government Parntership) - Σε Δημόσια Διαβούλευση. 23 Απρ (πρόσβαση Φεβ. 14, 2013). Pagonis, William G., and Jeffrey L. Cruikshank. Moving Mountains: Lessons in Leadership and Logistics from the Gulf War. Harvard Business Press, Palvia, Shailendra C. Jain, and Sushil S. Sharma. "E-Government and E- Governance: Definitions/Domain Framework and Status around the World." Foundations of E-government. Hyderabad, INDIA, Panayiotou, Nikolaos A., Sotiris P. Gayialis, and Ilias P. Tatsiopoulos. "An e- procurement system for governmental purchasing." International Journal of Production Economics, Issue 90, 2004: Panda, Prabir, and GP Sahu. "e-procurement Inmplementation:Critical Analysis of Success Factors Impact on Project Outcome." Social Science Research Network. Jan 2, (accessed Mar 15, 2013). Pandit, Kirit, and Haralampos Marmanis. "Spend Analysis - The Window into Strategic Sourcing." ismsv.org. Jul. 01, (accessed Feb. 15, 2013). Parida, V., K Sochonthummapham, and U. Parida. "Understanding e-procurement - Qualitative Case Studies." Luleå University of Technology (accessed Feb 10, 2013). Peppard, Joe, John Ward, and Elizabeth Daniel. "Managing the Realization of Business Benefits from IT Investments." som.cranfield.ac.uk. Mar (accessed Mar 15, 2013). Pike, Troy. "Executive Strategy Report - Retail e-procurement Minimizing costs and improving productivity." Forum PA

82 (accessed Sep 25, 2012). Pires, G. D., and J. Stanton. "A Research Framework for the Electronic Procurement Adoption Process: Drawing form Australian Evidence." Journal of Global Business and Technology, 1(2), 2005: Portuguese Presidency of the EU. "egovernment Ministerial Declaration (Lisbon)." epractice.eu. Sep 19, (accessed Dec 10, 2012). PWC. "Strategy for the Implementation of eprocurement in the Irish Public Sector. Final Report." Irish MoD. Oct. 19, %20Strategy.pdf (accessed Jan. 20, 2013).. «e-procurement Golden Book of Good Practice - Final Report.» ec.europa.eu. 11 Mar (πρόσβαση Apr 11, 2013).. "e-procurement Golden Book of good practice - Presentation." pwcblogs. Dec. 14, 2012a. (accessed Jan. 14, 2013).. "e-procurement Golden Book of good practice." pwcblogs. Dec. 14, 2012b. (accessed Jan. 10, 2013). Rechtsanwaelte, Jakoby. "Reshaping the framework of EU public procurement law: European Commission Proposal for a "Directive of the European Parliament and of the Council on public procurement"." QUARTER/Reshaping-the-framework-of-EU-public-procurement-law (accessed Feb. 08, 2013). Rendon, Rene G. "Commodity Sourcing Strategies: Supply Management in Action." Defense Technical Information Center. Jan 31, 2005a. (accessed Apr. 10, 2013).

83 -75-. "Commodity Sourcing Strategies - Processes, Best Practices, and Defense Initiatives." Journal of Contract Management, 2005b: RSO spa; Luiss Management. «e-government Economics Project (egep) - Measurement Framework Final Version.» epractice.eu. 15 May (πρόσβαση Feb 28, 2013). Satyanarayana, J. "Concepts of e-procurement." Department of Information Technology (DoIT) Government of Himachal Pradesh. May 4-6, (accessed 10 24, 2012). Schmidt, Patrik. "Taking eprocurement to the market." PEPPOL. Oct 10, (accessed Apr 20, 2013). Serour, M.K., and B. Henderson-Sellers. "Organizational Aspects of Transformation to e-bussiness - A Case Study." IADIS International Conference e- Society. Avila, Spain, Siemens. "Study on the evaluation of the Action Plan for the implementation of the legal framework for electronic procurement (Phase II)." European Commission. July 9, (accessed Οκτ. 14, 2012). Sienkiewicz, Henry J. "Cloud Computing: An Operational Perspective." Defense Information Systems Agency. Feb 27, d=0ceeqfjab&url=http%3a%2f%2fdosen.narotama.ac.id%2fwp- content%2fuploads%2f2012%2f01%2fcloud-computing-an-operational- Perspective.ppt&ei=QKF1UZrJIY3S4QSp94GYCQ&usg=AFQjCNEDySuk9U0Iqg (accessed Nov 12, 2012). Singh, Aman Kumar. "eprocurement." In Transforming Government, egovernance Initiatives in India, by Piyush Gupta RK Bagga. Icfai: The Icfai University Press, 2009.

84 -76- Snell, Paul. "EU outlines reform of public procurement rules." supplymanagement.com. Dec 20, (accessed Apr 20, 2013). Somasundaram, Ramanathan, and Jan Damsgaard. "Policy Recommendations for Electronic Public Procurement." The Electronic Journal of e-government, Nov. 2005: Supply-Chain.gr. «Αυξητικές οι τάσεις της ηλεκτρονικής τιμολόγησης στην Ελλάδα μέχρι το 2015.» Supply-Chain.gr News, 24 Νοε. 2010: 1-7. "SECTION III: E-PROCUREMENT." In International handbook of public procurement, by Khi V. Thai, edited by Khi V. Thai, CRC Press, Thomson, John Douglas. "Remodelled and Restyled e-procurement. New Power Relationships Down Under." Electronic Journal of e-government 7, no. 2 (2009): Transparency International. Buliding Integrity and Countering Corruption in Defence & Security. 20 Practical Reforms. London: Transparency International UK, UK National e-procurement Project. "Desktop Guide to e-procurement - Part 6 How to create a Business Case for e-procurement." cosmo-one.gr. 2013a. (accessed Mar 15, 2013).. "Desktop Guide to e-procurement -Part 7: What is Spend Analysis and how to get started." cosmo-one.gr. 2013b. (accessed Mar. 16, 2013). UK Presidency of the EU. "egovernment Ministerial Declaration (Manchester)." Portuguese Ministry of Education and Science. Nov. 24, (accessed Dec. 10, 2012).

85 -77- US Joint Warfighting Center. "Pamphlet 10. Design in Military Operations - A Primer for Joint Warfighters." Defense Technical Information Center. Sep 20, (accessed Feb 28, 2013). USASAC/SALO/Hellenic(GR). «RE: Διατριβή ΑΔΙΣΠΟ (UNCLASSIFIED).» Ηλεκτρονική Αλληλογραφία ( ). New Cumberlapd, PA, 19 Απρ Vaidya, K., G.C. Callender, and A.S.M. Sajeev. "Facilitators of Public E- Procurement: Lessons Learned from the U.K., U.S., and Australian Initiatives." In International Handbook of Public Procurement, by Khi V. Thai, Boca Raton, Florida, U.S.A.: CRC Press, Vaidya, K., Herna Riquelme, Junbin Gao, and Jeffrey Soar. "Implementing e- Procurement Initiatives: Impact of Organisational Learning across the Public Sector." University of Southern Queensland (accessed Nov. 14, 2012). Vaidya, K., Α. Sajeev, and G. Callender. "Critical Factors That Influence e- Procurement Implementation Success in The Public Sector." Journal of Public Procurement, Vol. 6, Issue 1&3, 2006: Α/ΓΕΕΘΑ. «Διοίκηση με βάση την Αποστολή.» Κατευθύνσεις κ. Αρχηγού. Αθηνα: Τυπογραφείο Ελληνικού Στρατού, Μαρ Αδαμαντίδου, Έλσα. «Ηλεκτρονικές Δημόσιες Συμβάσεις. Τα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας που προβλέπει το κοινοτικό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων.» ΔηΣΚΕ & Αγορά, 2/2010. Θεσσαλονίκη: ΜοΠαΔιΣ, Φεβ ΒΗΜΑ. «Από τον Γενάρη ηλεκτρονικές οι μεγάλες δημόσιες προμήθειες.» 21 Νοε (πρόσβαση Φεβ 15, 2013). Γαλανός, Μιχαήλ. «Τρόποι και πολιτικές διαφάνειας στις προμήθειες των ΕΔ. Πρακτική άλλων κρατών. Διατριβή 2ης Εκπαιδευτικής Σειράς Διαδικτυακής Μάθησης.» Αθήνα: Σχολή Εθνικής Άμυνας, Φεβ 2013.

86 -78- ΓΔΟΣΥ. «Αναπτυξιακό Προγράμμα του ΥΠ.ΕΘ.Α στα πλαίσια του ΕΣΠΑ » Αθήνα: Τυπογραφείο Ελληνικου Στρατού, ΓΕΕΘΑ/ ΔΙΔΟ. Δόγμα Διοικητικής Μέριμνας για την Υποστήριξη των Διακλαδικών Επιχειρήσεων ΔΕ 4. Αθήνα: Τυπογραφείο Ελληνικού Στρατού, ΓΕΕΘΑ/ Δνση Σχεδίων. «ΔΚ 2-1/ 2012 Διακλαδικός Κανονισμός Επιχειρησιακή Σχεδίαση Ενόπλων Δυνάμεων.» Αθήνα: Τυπογραφείο Ελληνικού Στρατού, Οκτ ΓΕΣ/ 3ο ΕΓ. «Στρατιωτικός Κανονισμός Διοικητική Μέριμνα.» Αθήνα: Τυπογραφείο Ελληνικού Στρατού, Δεκ Γιαγκόπουλος, Α.Ι. Θουκιδίδης - Ιστορίαι. Πελλοπονησιακός Πόλεμος ΒΙΒΛΙΟ Α. Θεσσαλονίκη: ΖΗΤΡΟΣ, Γιαννουκάκου, Αικατερίνη. «Ηλεκτρονική ιακυβέρνηση.» (πρόσβαση Μαρ 28, 2013). Δασκαλάκη, Χριστίνα. «Υπηρεσία Ηλεκτρονικών Προμηθειών Δημοσίου Τομέα.» Διπλωματική Εργασία. Πειραιάς: Πανεπιστήμιο Πειραιά, 28 Ιούν Εθνικό Τυπογραφείο. «Ν.2292/ 1995 Οργάνωση και λειτουργία Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, διοίκηση και έλεγχος των Ενόπλων Δυνάμεων και άλλες διατάξεις.» ΦΕΚ 35 Α. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 15 Φεβ 1995α.. «Ν.2362/ 1995 Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις.» ΦΕΚ Α Νοε Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 27 Νοε 1995β.. «ΠΔ 60/ 2007 Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ «περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών. ΦΕΚ Α 64/ 16 Μαρ.2007.» Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 16 Μαρ. 2007α.. «ΠΔ 118/ 2007 Κανονισμός Προμηθειών του Δημοσίου (ΚΠΔ). ΦΕΚ Α 150/ 10 Ιουλ.2007.» Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 10 Ιουλ. 2007β.

87 -79-. «Κ.Υ.Α. Αριθμ. Φ. 000/29/ Καθορισμός Δεικτών Μέτρησης Αποτελεσματικότητας.» ΦΕΚ 312 Β 23 Μαρ Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 23 Μαρ 2010α.. «Ν.3861/ 2010 Πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ.» ΦΕΚ Α Ιουλ Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 13 Ιουλ. 2010β.. «Ν.3871/ 2010 Δημοσιονομική Διαχείριση και Ευθύνη.» ΦΕΚ Α Αυγ Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 17 Αυγ 2010γ.. «Ν.3883/ 2010 Υπηρεσιακή εξέλιξη και ιεραρχία των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων Θέματα διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων, Στρατολογίας και συναφείς διατάξεις.» ΦΕΚ Α 167. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 24 Σεπ 2010δ.. «Ν.3978/ 2011 Δημόσεις Συμβάσεις στους Τομείς Αμυνας και Ασφάλειας - Εναρμόνιση με την Οδηγία 2009/81/ΕΚ.» ΦΕΚ Α 137. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 16 Ιουν. 2011α.. «Ν.3979/ 2011 Για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και λοιπές διατάξεις.» ΦΕΚ Α 138. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 16 Ιουν. 2011β.. «Ν.4013/ 2011 Ίδρυση Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων.» ΦΕΚ Α 204. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 15 Σεπ. 2011γ.. «Ν.4038/2012 Επείγουσες ρυθμίσεις που αφορούν την εφαρμογή του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής ΦΕΚ Α 14/ 2 Φεβ » Τροποποίηση των ΠΔ. 118/ 2007 & Ν.4013/ 2011 (Άρθρα 9 & 10). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 2 Φεβ. 2012α.. «Ν.4072/ 2012 άρθρο 238 «Ενεργοποίηση διατάξεων για την Aρχή Δημοσίων Συμβάσεων» Τροποποίηση Ν.4013/ 2011 & άρθρο 239 «Κεντρική σύναψη και εκτέλεση συμβάσεων υπηρεσιών από την Γ.Γ.Ε.».» ΦΕΚ 86Α. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 11 Απρ 2012β.. «Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.» ΦΕΚ Β Απρ Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 12 Απρ. 2012γ.

88 -80-. «Ρυθμίσεις για τη διαδικασία ηλεκτρονικής επιβεβαίωσης της λήψης και ασφαλούς χρονοσήμανσης,τις προδιαγραφές και τα πρότυπα του συστήματος για τη γνωστοποίηση εγγράφων σε φυσικά πρόσωπα ή Ν.Π.Ι.Δ. με χρήση ΤΠΕ και την ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων.» ΦΕΚ 401 Β, 22 Φεβ Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο, 22 Φεβ Ελληνική Κυβέρνηση. «ΠΣΑ - Αναφορά Υλοποίησης Νο 5-15 Απρ » 15 Απρ. 2010α. (πρόσβαση Φεβ. 10, 2013).. «Δράσεις ΤΠΕ - Αναφορά Υλοποίησης Νο 1-07 Οκτ » 07 Οκτ. 2010β. A1%CE%91- %CE%A5%CE%9B%CE%9F%CE%A0%CE%9F%CE%99%CE%97%CE%A3%C E%97%CE%A3- %CE%94%CE%A1%CE%91%CE%A3%CE%95%CE%A9%CE%9D- %CE%A4%CE%A0%CE%95-%CE%9D%CE%9F pdf (πρόσβαση Φεβ. 10, 2013). Επιτροπή Πληροφορικής και Επικοινωνιών. «Εθνική Στρατηγική για τις ΤΠΕ και την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, Εκδοση 2η (Προσχέδιο σε Δημόσια Διαβούλευση).» Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Μαρ (πρόσβαση Νοε. 23, 2012). Επιτροπή Πληροφορικής. «Ψηφιακή Στρατηγική » Κοινωνία της Πληροφορίας GR/sthnellada/committee/default1/ (πρόσβαση Οκτ. 20, 2012). Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Σχέδιο Δράσης eeurope 2005: Κοινωνία της πληροφορίας για όλους. COM (2002) 263/ » Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 28 Μαι (πρόσβαση Οκτ. 10, 2012).

89 -81-. «Ο ρόλος της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για το µέλλον της Ευρώπης COM(2003) 567 τελικό.» 26 Σεπ (πρόσβαση Δεκ. 05, 2012).. «Σχέδιο δράσης για την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου για τις ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις. COM (2004) 841/ » EUR- Lex.europa.eu. 29 Δεκ (πρόσβαση Νοε. 18, 2012).. «Η στρατηγική i2010 Ευρωπαϊκή κοινωνία της πληροφορίας για την ανάπτυξη και την απασχόληση COM(2005) 0229.» 01 Ιουν (πρόσβαση Δεκ. 13, 2012).. "Σχέδιο δράσης για τις ηλεκτρονικές διοικητικές υπηρεσίες στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας i2010. Επιτάχυνση της ηλεκτρονικής δηµόσιας διοίκησης στην Ευρώπη προς όφελος όλων. COM(2006) 0173/ " Απρ. 25, (accessed Δεκ. 10, 2012).. «ΕΥΡΩΠΗ 2020 Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιµη και χωρίς αποκλεισµούς ανάπτυξη. COM (2010) 2020/ » Ευρωπαική Επιτροπή. 3 Μαρ. 2010α. (πρόσβαση Σεπ. 14, 2012).. «Ψηφιακό θεµατολόγιο για την Ευρώπη COM(2010) 245/ » EUR- Lex.europa.eu. 19 Μαϊου 2010β. (πρόσβαση Σεπ. 25, 2012).. «ΠΡΑΣΙΝΗ ΒΙΒΛΟΣ για την επέκταση της χρήσης των δημόσιων ηλεσυμβάσεων στην ΕΕ. COM (2010) 571/ » EUR-Lex.europa.eu. 18 Οκτ.

90 γ. (πρόσβαση Οκτ. 10, 2012).. «Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, COM(2010) 743/ » 15 Δεκ. 2010δ. (πρόσβαση Δεκ. 10, 2012).. "Στρατηγική για τις ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις COM(2012) 0179." Απρ. 20, 2012α. (accessed Φεβ. 10, 2013).. «Θέση των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την ανάπτυξη συμφωνίας εταιρικής σχέσης και προγραμμάτων στην Ελλάδα για την περίοδο ». Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 13 Νοε. 2012β. el.pdf (πρόσβαση Μαρ. 10, 2013). Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 2195/2002 περί του κοινού λεξιλογίου για τις δηµόσιες συµβάσεις (CPV).» Βρυξέλες: Επίσηµη Εφηµερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 05 Νοε «Κοινοτική Οδηγία 18/ 2004/ ΕΚ περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών. L 134/ » EUR-Lex.europa.eu. 31 Μαρ :PDF (πρόσβαση Οκτ. 14, 2010).. «Κοινοτική Οδηγία 81/2009/ΕΚ/ Σχετικά με τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης ορισμένων συμβάσεων έργων, προμηθειών και παροχής υπηρεσιών που συνάπτονται από αναθέτουσες αρχές ή αναθέτοντες φορείς στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας. L216.» EUR-Lex.europa.eu. 20 Ιουλ

91 -83- lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=consleg:2009l0081: :el :PDF (πρόσβαση Σεπ. 10, 2012).. «Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαικού Κοινοβολίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις. COM(2011) 896/ » 22 Δεκ (πρόσβαση Φεβ. 15, 2013). Θεοχάρης, Γεώργιος. «Χρήση εργαλείων Web 2.0 στη Δημόσια Διοίκηση Η περίπτωση των ηλεκτρονικών προμηθειών.» ΕΚΔΔΑ (πρόσβαση Φεβ 15, 2013). Κιοσέ, Ελισάβετ Ι. "Η πορεία της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στις Χώρες της ΕΕ και την Ελλάδα - Οι επιδόσεις των Χωρών." Διπλωματική Εργασία. Θεσσαλονίκη: Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Θράκης, Κουκουλομμάτης, Δ.Ι. Νεοελληνική Λογοτεχνία: Ποίηση (Σταθμοί-Εκπρόσωποι). Αθήνα: Παπαδήμας, Μάρδας, Δημήτριος. «Για ένα Σύγχρονο Σύστημα Προμηθειών του Δημοσίου.» 27 Μαρ (πρόσβαση Φεβ 18, 2013). Μαρκάκη. «Ηλεκτρονικές Προμήθειες Δημοσίου - Μελέτη Μοντέλου Ιταλίας.» Διπλωματική Εργασία. Πειραιάς: Πανεπιστήμιο Πειραιά, Οκτ Μέντας, Φώτιος. «Ηλεκτρονικές Προμήθειες. Ηλεκτρονικές Δημοπρασίες Δημοσίου - Μελέτη COSMOONE.» Πειραιάς: Πανεπιστήμιο Πειραιά, Οκτ ΜοΠαΔιΣ. «Η Πράσινη Βίβλος για την Επέκταση των Δημοσίων e-συμβάσεων στην ΕΕ.» Ενημερωτικό Δελτίο Δημοσίων Συμβάσεων, 4-5/ Ιουλ. - Οκτ Θεσσαλονίκη: ΜοΠαΔιΣ, Οκτ

92 -84-. «Προώθηση της σύναψης συμβάσεων μέσω του διαδικτύου (e-procurement) από την Επιτροπή.» Ενημερωτικό Δελτίο Δημοσίων Συμβάσεων 5/ Δεκ Θεσσαλονίκη: ΜοΠαΔιΣ, Δεκ «Εκσυγχρονισμός εθνικού νομοθετικού πλαισίου δημοσίων συμβάσεων.» Ενημερωτικό Δελτίο Δημοσίων Συμβάσεων 1/ Ιαν. - Φεβ Θεσσαλονίκη: ΜοΠαΔιΣ, Ιαν. - Φεβ. 2012α.. «Ανοικτή διαβούλευση για την ηλεκτρονική τιμολόγηση.» Ενημερωτικό Δελτίο Δημοσίων Συμβάσεων, 4/ Ιουλ. - Αυγ Θεσσαλονίκη: ΜοΠαΔιΣ, Ιουλ.- Αυγ. 2012β.. «Μεταφορά της Ηλεκτρονικής Σύναψης Συμβάσεων στην Εσωτερική Αγορά.» Ενημερωτικό Δελτίο Δημοσίων Συμβάσεων 5/ Σεπ. - Οκτ Θεσσαλονίκη: ΜοΠαΔιΣ, Σεπ. - Οκτ. 2012γ. ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ. «Προώθηση Σ/Ν για τη θέσπση Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρον κών Δημοσίων Συμβάσεων.» naftemporiki.gr. 13 Φεβ (πρόσβαση Φεβ. 20, 2013). ΟΟΣΑ. Οδηγίες του ΟΟΣΑ για την Καταπολέμηση της Νόθευσης Διαγωνισμών και της Χειραγώγησης Προσφορών στις Δημόσιες Προμήθειες. Φεβ Πανάγου, Θεόδωρος. «Τo θεσμικό πλαίσιο σύναψης των δημοσίων συμβάσεων με ηλεκτρονικά μέσα - Η δημόσια ηλεκτρονική προμήθεια - Το ενιαίο Κοινοτικό νομοθετικό πλαίσιο.» Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (πρόσβαση Ιαν. 15, 2013). Παπακανέλου, Βασιλική. «Τα Ηλεκτρονικά Συστήματα Δημοσίων Προμηθειών σε Διεθνές Επίπεδο και η Ελληνική Εμπειρία.» Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκης (ΕΚΔΑΑ) (πρόσβαση Νοε. 15, 2012). Παρατηρητήριο για την ΚτΠ. "Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Διαφθοράς Κακοδιοίκησης - «Τομείς Εφαρμογής & Ηλεκτρονικές Προμήθειες»."

93 -85- Παρατηρητήριο για την ΚτΠ. Ιουν. 29, (accessed Ιαν. 10, 2013).. "Βέλτιστες Πρακτικές Χρήσης ΤΠΕ στο Δημόσιο - Στα Κράτη Μέλη της EE25 & Διεθνώς." Παρατηρητήριο για την ΚτΠ. Φεβ. 2007α. 1%CE%AE%CF%83%CE%B7%CF%82%20%CE%A4%CE%A0%CE%95%20%C F%83%CF%84%CE%BF%20%CE%94%CE%B7%CE%BC%CF%8C%CF%83% CE%B9%CE%BF.pdf (accessed Ιαν. 12, 2013).. «Εξέλιξη των 20 Βασικών Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στην Ελλάδα.» Ελληνικό Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας. Νοε. 2007β. (πρόσβαση Δεκ. 15, 2012).. «Ηλεκτρονικές Προμήθειες στο Δημόσιο Τομέα: Υφιστάμενη κατάσταση κ Προοπτικές στην Ελλάδα & την Ευρωπαϊκή Ένωση.» Ελληνικό Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας. Νοε. 2007γ. ww.google.gr/url?sa=t (πρόσβαση 11 22, 2012). ΣΕΠΕΕ. «Ηλεκτρονικό τιμολόγιο και ηλεκτρονικές προμήθειες μειώνουν το κόστος του δημόσιου τομέα πάνω από 50%.» 28 Μαρ (πρόσβαση Φεβ. 10, 2013). Σολδάτος, Δημήτριος. Οι Προμήθειες του Δημοσίου Τομέα - Κωδικοποιημένη Νομοθεσία - Ερμηνειά - Νομολογία Ελληνική και Κοινοτική. θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Μ.ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ, 2008 ΥΔΙΜΗΔ «Ελληνικό Σχέδιο Δράσης. Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Ανοιχτή Διακυβέρνηση.» 09 Απρ _09_OGP_ACTION%20PLAN_greek_0.pdf (πρόσβαση Ιαν. 10, 2013).. Οδικός Χάρτης για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. 2013α. (πρόσβαση Φεβ. 10, 2013).

94 -86-. «Οδικός Xάρτης για εφαρμογής του Νόμου για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση_ver » β. WYEjPz5eg/edit?authkey=CIPnzJ4C&hl=en_US&authkey=CIPnzJ4C (πρόσβαση Απρ 25, 2013).. «Ψηφιοποίηση Εγγράφων και Ηλεκτρονικό Αρχείο (Δημόσια Διαβούλευση ΠΔ).» opengov.gr. 28 Φεβ 2013γ. (πρόσβαση Μαρ 15, 2013). ΥΠΑΑΝ/ Ειδική Γραμματεία ΕΣΠΑ. «1η Εγκύκλιος Σχεδιασμού και Κατάρτισης Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Περιόδου » espa.gr. Απρ (πρόσβαση Φεβ. 27, 2013). ΥΠΑΑΝ/ ΓΓΕ «Εγκύκλιος Π1/ 2407/ «Διενέργεια δημόσιων διαγωνισμών προμηθειών αγαθών με χρήση Χρήση Ηλεκτρονικού Πλειστηριασμού.» Αθήνα: ΥΠ ΥΠΑΑΝ/ ΓΓΕ, 03 Αυγ «Εγκύκλιος Π1/ 3076/ "Διάθεση αντιγράφων διακηρύξεων ανοιχτών διαγωνισμών μέσω ιστοσελίδας ΓΓΕ".» ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ. 05 Αυγ 2011α. (πρόσβαση Νοε 15, 2012).. «Ηλεκτρονική Τιμολόγηση στις Συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων ημοσίου.» Αθήνα: ΥΠΑΑΝ/ ΓΓΕ, 05 Αυγ. 2011β.. «Εγκύκλιος Π1/ 4168/ «Διενέργεια δημόσιων διαγωνισμών προμηθειών αγαθών με χρήση Χρήση Ηλεκτρονικού Πλειστηριασμού.» ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ. 25 Οκτ. 2011γ. (πρόσβαση Νοε. 20, 2012).. «Απολογισμός Δράσεων Γενικής Γραμματείας Εμπορίου (Νοέμβριος 2009 Μάιος 2012).» ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ. Μαι (πρόσβαση Νοε. 20, 2012).

95 -87- ΥΠΑΑΝ; ΥΠΟΙΚ.;ΥΔΙΜΗΔ «Κοινή συνέντευξη τύπου συναρμόδιων υπουργείων για την e-τιμολόγηση.» ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Αθήνα, 03 Αυγ ΥΠΑΑΥΜΔ «Απολογισμός ΥΠΑΑΥΜΔ (Ιούλιος Μάρτιος 2013).» ΥΠΑΑΥΜΔ 20 Μαρ 2013α. (πρόσβαση Μαρ 24, 2013).. «Δελτίο Τύπου - Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ).» ΥΠΑΑΥΜΔ 11 Απρ 2013β. (πρόσβαση Απρ 12, 2013). ΥΠΑΑΥΜΔ/ ΓΓΔΕ «Σύσταση ομάδας εργασίας για την παρακολούθηση και μελέτη των υπό επεξεργασία προτάσεων του Ευρ. Συμβ. της ΕΕ για την αναθεώρηση των Οδ. σχετικά με το νομοθετικό πλαίσιο ανάθ. δημ. συμβάσεων και του ΕΣΗΔΗΣ.» Πρόγραμμα "ΔΙΑΥΓΕΙΑ". 26 Μαρ (πρόσβαση Μαρ 27, 2013). ΥΠΑΑΥΜΔ/ ΓΓΕ «Συγκρότηση Ομάδας Εργασίας για την ενέργεια «Δράσεις νομικής υποστήριξης για την επιτυχή εφαρμογή του ΕΣΗΔΠ και επιχειρησιακού σχεδιασμού και νομικής υποστήριξης για τη ρύθμιση αναθετουσών αρχών (εθνικών, κεντρικών λοιπών».» Πρόγραμμα "ΔΙΑΥΓΕΙΑ" ΑΔΑ: Β4Σ9Φ-ΝΑΥ. 12 Νοε. 2012α. %CE%9D%CE%91%CE%A5 (πρόσβαση Μαρ. 15, 2013).. Εισήγηση του Υπουργού ΑνΥπ Κωστή Χατζηδάκη στη Συν/ξη Τύπου για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, υπηρεσιών και έργων. 21 Νοε. 2012β. (πρόσβαση Φεβ 10, 2013).. «Δημόσια διαβούλευση σχετικά με τη σύσταση και λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.).» opengov.gr. 23 Νοε. 2012γ. (πρόσβαση Μαρ. 16, 2013).. Παρουσίαση της πιλοτικής λειτουργίας του νέου συστήματος Δημοσίων Συμβάσεων και Κρατικών Προμηθειών. 26 Φεβ. 2013α. (πρόσβαση Μαρ. 10, 2013).

96 -88-. «Εγκύκλιος Α.Π. Π1/678/ Λειτουργία του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΣ).» Αθήνα: ΥΠΑΑΥΜΔ/ ΓΓΕ, 26 Μαρ 2013β. ΥΠΕΣΔΔΑ «Εγκύκλιος Α.Π. ΔΙΠΑ/Φ.4/οικ.5270 Ανάπυξη συστήματος στρατηγικής διοίκησης (ν.3230_2004)_01 Μαρ » Αθήνα: ΥΠΕΣΔΔΑ, 01 Μαρ «Σύστημα διοίκησης με στόχους - Μέτρηση της αποτελεσματικότητας & αποδοτικότητας των Φορέων του Δημοσίου (ν.3230/2004).» Αθήνα: ΥΠΕΣΔΔΑ, Ιαν ΥΠΟΙΚ. «Εισηγητική Έκθεση Προϋπολογισμού 2013.» Υπουργείο Οικονομικών. Οκτ e74727d7/application/pdf/%CE%95%CE%B9%CF%83%CE%B7%CE%B3%CE %B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE+%CE%88%CE%BA%CE%B8%CE %B5%CF%83%CE%B pdf (πρόσβαση Νοε 25, 2012).. «Επικαιροποιημένο Ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας & Ανάπτυξης.» Υπουργείο Οικονομικών. Ιαν (πρόσβαση Φεβ. 10, 2013). ΥΠΕΘΑ. «Απάντηση ΥΕΘΑ κ. Ε. Βενιζέλου σε ερώτηση Κοινοβουλευτικού Ελέγχου - Yπ. Αριθμ » Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. 09 Μαρ apadisi-yetha-venizelou-se-erotisi-koinovouleutikou-elegxou-up-arithm ulopoiisi-ergon-espa.html (πρόσβαση Φεβ. 10, 2013). Χαραλαμπάκης, Αντώνιος. «Οι Ηλεκτρονικές Προμήθειες στο Δημόσιο Τομέα.» Τελική Εργασία. Αθήνα: Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, Χαραλαμπίδης, Ιωάννης. «ιαλειτουργικότητα Πληροφοριακών Συστημάτων.» (πρόσβαση Μαρ 29, 2013).

97 -89- ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α: ΑΚΡΩΝΥΜΙΑ ΕΑΑΔΗΣΥ, Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων ΓΓΕ, Γενική Γραμματεία Εμπορίου ΓΓΔΕ, Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων ΓΕ, Γενικά Επιτελεία ΓΕΕΘΑ, Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας ΓΕΑ, Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας ΓΕΝ, Γενικό Επιτελείο Ναυτικού ΓΕΣ, Γενικό Επιτελείο Στρατού ΓΔ, Γενικές Διευθύνσεις ΓΔΑΕΕ, Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων ΓΔΟΣΥ, Γενική Διεύθυνση Οικονομικού Σχεδιασμού και Υποστήριξης ΔΜ, Διοικητική Μέριμνα ΕΔ, Ένοπλες Δυνάμεις ΕΕ, Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΚΑ,Εθνικός Κανονισμός Ασφαλείας ΕΜΠ, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ΕΟΑ, Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας ΕΠ, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΕΠ ΨΣ, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ψηφιακή Σύγκλιση ΕΣΠΑ, Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς ΕΣΗΔΗΣ, Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων ΕΣΗΔΠ, Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Προμηθειών ΗΔ, Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση ΗΔΠ-Σ, Ηλεκτρονικές Δημόσιες Προμήθειες - Συμβάσεις 101 ΗΔΣ, Ηλεκτρονικές Δημόσιες Συμβάσεις Κ-Μ, Κράτος(η) Μέλος(η) ΚΗΜΔΣ, Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων ΚΠΣ, Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης ΚΣΠ, Κοινοτικό Στρατηγικό Πλαίσιο 101 Στην παρούσα οι όροι «Ηλεκτρονικές Δημόσιες Προμήθειες Συμβάσεις» και «Ηλεκτρονικές Δημόσιες Συμβάσεις» είναι ταυτόσημοι με τον πρώτο να εμπεριέχει πλεονασματικά την έννοια των προμηθειών ώστε να βρίσκεται εγγύτερα στον αγγλικό όρο «e-procurement»

98 -90- ΚΥΑ, Κοινή Υπουργική Απόφαση Μ-ΜΕ, μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις ΜΠΑ, Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Σταθερότητας ΜοΠαΔιΣ, Μονάδα Παρακολούθησης Διαγωνισμών και Συμβάσεων ΝΠΙΔ, Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου ΟΟΣΑ, Οργανισμός για τη Οικονομική Συνεργασία και την Ανάπτυξη ΠΑ, Πολεμική Αεροπορία ΠΝ, Πολεμικό Ναυτικό ΠΟΕ, Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου ΠΣΑ, Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης ΣΔΙΤ, Συμπράξεις Δημοσίου Ιδιωτικού Φορέα ΣΕΠΕΕ, Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας ΣΞ, Στρατός Ξηράς Σ/Ν, Σχέδιο Νόμου ΤΠΕ, Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών ΥΠΑΑΝ, Υπουργείο Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας ΥΠΑΑΥΜΔ, Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων ΥΔΙΜΗΔ, Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Αποκέντρωσης ΥΠΕΘΑ, Υπουργείο Εθνικής Άμυνας ΥΠΕΣΔΔΑ, Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης ΥΠΟΙΚ, Υπουργείο Οικονομικών ΨΘΕ, Ψηφιακό Θεματολόγιο για την Ευρώπη AGIMO, Australian Government Information Management Office ASP, Application Service Provider ADB, Asian Development Bank ΒEUR, Βillion Euros CCR, Central Contractor Registry CPV, Common Procurement Vocabulary DAE, Digital Agenda for Europe ΕΒΒ, Electronic Bulletin Board EDA, European Defense Agency egp electronic Government Procurement EPLS, Excluded Parties List System

99 -91- e-prior, electronic Procurement Invoicing and Ordering e-teg, e-tendering Expert Group FBO, Future Business Opportunities FMS, Foreign Military Sales GSA, General Services Administration IDB, Inter American Development Bank LRAE, Long Range Acquisition Estimate MEUR, Million Euros NOI, Notifications of Intent NSPA, NΑΤΟ Support Agency OECD, Organization for Economic Co-operation and Development OGC, Office of Government Commerce ORCA, Online Representation and Certification PEPPOL, Pan European Public Procurement On Line PSP, Procurement Service Provider RFP, Request for Proposal PWC, PriceWaterhouseCoopers SAAS, Software as a Service SALO, Security Assistance Liaison Officer SAM, System for Award Management UAVs, Unmanned Aerial Vehicles USASAC, US Army Security Assistance Command WB, World Bank

100 -92- ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ - ΟΡΙΣΜΟΙ Αναθέτουσες Αρχές (contracting authorities CA) είναι το κράτος, οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου και οι ενώσεις μίας ή περισσότερων από αυτές τις αρχές ή ενός ή περισσότερων από αυτούς τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου. (Εθνικό Τυπογραφείο 2007α, 1584) Ανάλυση Δαπανών (spend analysis) οργανώνει τις πληροφορίες των προμηθειών ενός οργανισμού μέσα από ιεραρχίες προμηθευτών, ειδών και ύψους δαπάνης προκειμένου να: Εξακριβωθεί η πραγματική ταξινόμηση των δαπανών (ανά προμηθευτή, είδος, ποσό και αιτούντα) Αναγνωρισθούν ευκαιρίες στρατηγικής επί των πηγών προμήθειας (strategic sourcing) μέσω της συγκέντρωσης των απαιτήσεων και του εξορθολογισμού των προμηθευτών. Προσδιορισθούν πιθανές μειώσεις των δαπανών μέσω επαύξησης της συμμόρφωσης υπό την μορφή εκπτώσεων από προμηθευτές, περιορισμού των δαπανών που γίνονται εκτός εταιρικών προβλέψεων/ διαδικασιών (maverick spending), της τήρησης των όρων υπαρχουσών συμβάσεων και διακυμάνσεων του προϋπολογισμού (Pandit and Marmanis 2008, 5). Ανατρεπτική Καινοτομία. Ο όρος ανατρεπτική καινοτομία (disruptive innovation) είναι μια έννοια που εισήγαγε πρώτος ο Clayton M. Christensen το 1997 για να περιγράψει μια διαδικασία κατά την οποία ένα προϊόν ή υπηρεσία αρχικά βρίσκει εφαρμογή σε απλές εφαρμογές στο περιθώριο της αγοράς για να κατακτήσει στη συνέχεια την αγορά, εκτοπίζοντας τους μέχρι τότε καθιερωμένους ανταγωνιστές. (Barahona and Elizondo 2012, 3). Στον αντίποδα η διατηρούμενη (sustainable) καινοτομία βελτιώνει σταδιακά την ποιότητα ενός προϊόντος. Αποδοτικότητα (efficiency) θεωρείται η μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων από τις δράσεις της διοίκησης με δεδομένους πόρους. (ΥΠΕΣΔΔΑ 2009, 3) Αποτελεσματικότητα (effectiveness) θεωρείται η επίτευξη συγκεκριμένων και προκαθορισμένων στόχων (ΥΠΕΣΔΔΑ 2009, 3-4)

101 -93- Ανταγωνιστικός Διάλογος, είναι η διαδικασία, στην οποία κάθε οικονομικός φορέας μπορεί να ζητήσει να συμμετάσχει και στην οποία η αναθέτουσα αρχή διεξάγει διάλογο με τους υποψηφίους που έχουν γίνει δεκτοί στη διαδικασία αυτή, προκειμένου να βρεθούν μία ή περισσότερες λύσεις που θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες της, και βάσει της οποίας ή των οποίων οι υποψήφιοι που επελέγησαν καλούνται να υποβάλλουν προσφορά. Η μέθοδος αυτή ενδείκνυται όταν μια δημόσια σύμβαση θεωρείται «ιδιαίτερα πολύπλοκη», με αποτέλεσμα οι αναθέτουσες αρχές να μην είναι αντικειμενικά σε θέση είτε να καθορίσουν, τα τεχνικά μέσα, τα οποία θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες και τους στόχους τους, ή να προσδιορίσουν τη νομική ή/και τη χρηματοοικονομική οργάνωση ενός σχεδίου τους. (Εθνικό Τυπογραφείο 2007α, 1585) (Εθνικό Τυπογραφείο 2011α, 2937). Συναφής έννοια - χωρίς όμως να συνιστά είδος διαγωνιστικής διαδικασίας - είναι αυτή του «τεχνικού διαλόγου» ο οποίος διεξάγεται με στόχο τη συλλογή πληροφοριών και συμβουλών επί ζητημάτων που κρίνει ουσιώδη για τον καθορισμό των τεχνικών πτυχών της σύμβασης στα έγγραφα της σύμβασης, όπως ιδίως για τον καθορισμό των τεχνικών προδιαγραφών της σύμβασης (Εθνικό Τυπογραφείο 2011α, 2943). Γενική Κυβέρνηση, περιλαμβάνει την Κεντρική Κυβέρνηση, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πρώτου και δεύτερου βαθμού (ΟΤΑ) και τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ), σύμφωνα με τα κριτήρια του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ΕΣΟΛ). «Αναλυτικά τα νομικά πρόσωπα που περιλαμβάνονται στην Κεντρική Κυβέρνηση, τους Ο.Τ.Α. και τους Ο.Κ.Α. προσδιορίζονται από το Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης που τηρείται με ευθύνη της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Σύμφωνα με το άρθρο 19 Ν.3429/2005,όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 Ν.3899/2010,ΦΕΚ Α 212/ , στο πεδίο εφαρμογής του Κεφαλαίου Α` του Ν.2362/ 1995, υπάγονται οι δημόσιες επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως αν έχουν εξαιρεθεί από τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις για τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, καθώς και τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που υπάγονται στη Γενική Κυβέρνηση με εξαίρεση το Ταμείο του ν.3864/2010 (ΦΕΚ 119 Α) και τις εταιρείες στις οποίες το Δημόσιο αν και πλειοψηφών μέτοχος, δεν ασκεί τη διοίκηση και διαχείριση τους. (Εθνικό Τυπογραφείο 1995β, Άρθρο 1Β)

102 -94- Δημόσιες συμβάσεις (public contracts) είναι συμβάσεις εξ επαχθούς αιτίας, οι οποίες συνάπτονται γραπτώς μεταξύ ενός ή περισσοτέρων οικονομικών φορέων και μιας ή περισσοτέρων αναθετουσών αρχών και έχουν ως αντικείμενο την εκτέλεση έργων, την προμήθεια προϊόντων ή την παροχή υπηρεσιών κατά την έννοια του παρόντος. (Εθνικό Τυπογραφείο 2007α, 1584). Η καθαρά νομική ερμηνεία του όρου αφορά συμβάσεις που υπερβαίνουν τα κατώτατα όρια για τις δημόσιες συμβάσεις. Στην παρούσα με την έννοια δημόσιες συμβάσεις νοούνται οι συμβάσεις ανάμεσα σε φορείς του δημοσίου και αντίστοιχους οικονομικούς φορείς. Δημόσιες συμβάσεις έργων (public work contracts) είναι δημόσιες συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο είτε την εκτέλεση, είτε συγχρόνως τη μελέτη και την εκτέλεση, εργασιών που αφορούν μία από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα Ι (ΠΔ 60/ 2007) ή ενός έργου, είτε ακόμη την πραγματοποίηση, με οποιαδήποτε μέσα, ενός έργου το οποίο ανταποκρίνεται στις επακριβώς οριζόμενες από την αναθέτουσα αρχή ανάγκες. Ως έργο, νοείται το αποτέλεσμα ενός συνόλου οικοδομικών εργασιών ή εργασιών πολιτικού μηχανικού που προορίζεται να πληροί αυτό καθαυτό μια οικονομική ή τεχνική λειτουργία. (Εθνικό Τυπογραφείο 2007α, 1584) Δημόσιες συμβάσεις προμηθειών (public supply contracts) είναι δημόσιες συμβάσεις, πλην αυτών του στοιχείου β), οι οποίες έχουν ως αντικείμενο την αγορά, τη χρηματοδοτική μίσθωση, τη μίσθωση ή τη μίσθωση πώληση, με ή χωρίς δικαίωμα αγοράς, προϊόντων. Δημόσια σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο την προμήθεια προϊόντων και καλύπτει, παρεμπιπτόντως, εργασίες τοποθέτησης και εγκατάστασης, θεωρείται ως δημόσια σύμβαση προμηθειών. (Εθνικό Τυπογραφείο 2007α, 1584) Δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών (public service contracts) είναι δημόσιες συμβάσεις, πλην των δημοσίων συμβάσεων έργων ή προμηθειών, οι οποίες έχουν ως αντικείμενο την παροχή των υπηρεσιών που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ του ΠΔ 60/ (Εθνικό Τυπογραφείο 2007α, 1584) Δημόσιος Τομέας, περιλαμβάνει την Γενική Κυβέρνηση και τις δημόσιες επιχειρήσεις καθώς και τους δημόσιους οργανισμούς κατά την έννοια της παραγράφου 6 του άρθρου 1 του ν. 3429/2005 (ΦΕΚ 314 Α) (Εθνικό Τυπογραφείο 1995β, Άρθρο 1Β).

103 -95- Διοίκηση μέσω Στόχων (ως) ορίζεται η διαδικασία προσδιορισμού σαφών επιδιώξεων-επιδόσεων στα ανώτατα ιεραρχικά επίπεδα κάθε φορέα και η εν συνεχεία διάχυση των γενικότερων αυτών επιδιώξεων υπό μορφή εξειδικευμένων δράσεων σε κάθε κατώτερο ιεραρχικό επίπεδο (ΥΠΕΣΔΔΑ 2009, 3) Διοικητική Μέριμνα (ως) εννοούμε την τεχνική του σχεδιασμού, της εκτέλεσης των μετακινήσεων και της συντήρησης των δυνάμεων και πιο συγκεκριμένα είναι ο τομέας των στρατιωτικών επιχειρήσεων που έχει σχέση με: α. Τον σχεδιασμό ανάπτυξης, απόκτησης, αποθήκευσης, μεταφοράς, διανομής, συντήρησης, εκκένωσης και διάθεσης υλικού. β. Τη μετακίνηση, διακομιδή και νοσοκομειακή περίθαλψη του προσωπικού γ. Την απόκτηση, τη κατασκευή, συντήρηση, λειτουργία και διάθεση των εγκαταστάσεων. δ. Την απόκτηση ή παροχή υπηρεσιών. (ΓΕΕΘΑ/ ΔΙΔΟ 2004, 3) (ΓΕΣ/ 3ο ΕΓ 1986, 1) Σύμφωνα με τον Στρατηγό Gus Pagonis: «Logistics is the careful integration of transportation, supply, warehousing, maintenance, procurement, contracting, and automation into a coherent functional area; in a way that prevents sub optimization in any of these activities; and in a way that permits and enhances the accomplishment of a given goal, objective, or mission» (Pagonis and Cruikshank 1992, 2) Δυναμικό σύστημα αγορών, είναι μια καθ ολοκληρίαν ηλεκτρονική διαδικασία για αγορές τρέχουσας χρήσης, της οποίας τα γενικά διαθέσιμα στην αγορά χαρακτηριστικά ικανοποιούν τις ανάγκες της αναθέτουσας αρχής και είναι περιορισμένη χρονικά και ανοικτή καθ όλη τη διάρκειά της σε κάθε οικονομικό φορέα, ο οποίος πληροί τα κριτήρια επιλογής και έχει υποβάλει ενδεικτική προσφορά σύμφωνη προς τη συγγραφή υποχρεώσεων. (Εθνικό Τυπογραφείο 2007α, 1584) Επιχειρηματική Ανάλυση (business analysis) είναι το σύνολο των εργασιών και τεχνικών που χρησιμοποιούνται προκειμένου να γίνει κατανοητή η δομή, οι πολιτικές, και οι λειτουργίες ενός οργανισμού, προκειμένου να προταθούν κατάλληλες λύσεις που θα καταστήσουν δυνατή την επίτευξη των στόχων του. Η επιχειρηματική ανάλυση μπορεί να διεξαχθεί προκειμένου να γίνει κατανοητή η κατάσταση του οργανισμού σε δεδομένη χρονική στιγμή ή προκειμένου να

104 -96- αποτελέσει τη βάση για μια μετέπειτα αναγνώριση των αναγκών του. Στις περισσότερες περιπτώσεις η επιχειρηματική ανάλυση διεξάγεται προκειμένου να ορισθούν και να επαληθευθούν λύσεις που αποσκοπούν στην ικανοποίηση αναγκών του οργανισμού, των στόχων του, και των αντικειμενικών σκοπών του (International Institute of Business Analysis 2009, 3). Αποτελεί μια σύνθετη διαδικασία όπως φαίνεται στην Εικόνα 12. Ηλεκτρονική Δημοπρασία (ή ηλεκτρονικός πλειστηριασμός) (ως) ορίζεται η επαναληπτική διαδικασία που βασίζεται σε έναν ηλεκτρονικό μηχανισμό παρουσίασης νέων μειωμένων τιμών ή νέων αξιών ορισμένων από τα στοιχεία των προσφορών, η οποία διεξάγεται έπειτα από προκαταρκτική πλήρη αξιολόγηση των προσφορών και επιτρέπει την ταξινόμησή τους με βάση μεθόδους αυτόματης αξιολόγησης ορισμένες συμβάσεις υπηρεσιών και έργων οι οποίες έχουν ως αντικείμενο υπηρεσίες πνευματικού δημιουργού, όπως ο σχεδιασμός έργων, δεν μπορούν να αποτελούν αντικείμενο ηλεκτρονικών δημοπρασιών (Εθνικό Τυπογραφείο 2007α, 1584) (Εθνικό Τυπογραφείο 2011α, 2937) Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (ως), ορίζεται η αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών στις δημόσιες διοικήσεις, σε συνδυασµό σε οργανωτικές αλλαγές και νέες δεξιότητες, ώστε να βελτιωθούν η παροχή δηµοσίων υπηρεσιών και οι δημοκρατικές διαδικασίες, καθώς και να ενισχυθεί η υποστήριξη των πολιτικών που ασκεί το δηµόσιο. (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2003, 8) Ηλεκτρονικό μέσο, είναι ένα μέσο που χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό εξοπλισμό επεξεργασίας (συμπεριλαμβανομένης της ψηφιακής συμπίεσης) και αποθήκευσης δεδομένων, τα οποία εκπέμπονται, διακινούνται ή παραλαμβάνονται με ενσύρματη μετάδοση, με ραδιοκύματα, με οπτικά μέσα ή με άλλα ηλεκτρομαγνητικά μέσα (Εθνικό Τυπογραφείο 2007α, 1585) (Εθνικό Τυπογραφείο 2011α, 2937) Ευαίσθητος εξοπλισμός, ευαίσθητα έργα και ευαίσθητες υπηρεσίες, (ως) ορίζονται ο εξοπλισμός, τα έργα και οι υπηρεσίες για σκοπούς ασφαλείας που αφορούν, απαιτούν και / ή περιλαμβάνουν διαβαθμισμένες πληροφορίες (Εθνικό Τυπογραφείο 2011α, 2937) Κεντρική αρχή προμηθειών, είναι μια αναθέτουσα αρχή η οποία είτε αποκτά προϊόντα ή/και υπηρεσίες που προορίζονται για αναθέτουσες αρχές, είτε αναθέτει δημόσιες συμβάσεις ή συνάπτει συμφωνίες-πλαίσια για έργα, προϊόντα ή

105 -97- υπηρεσίες που προορίζονται για αναθέτουσες αρχές. (Εθνικό Τυπογραφείο 2007α, 1584). Εναλλακτικός ορισμός (στη προταθείσα Οδηγία): ως κεντρική αρχή προμηθειών νοείται μια αναθέτουσα αρχή η οποία παρέχει δραστηριότητες κεντρικών προμηθειών, πιθανόν δε και δραστηριότητες επικουρικών προμηθειών (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2011, 43) Κεντρική Κυβέρνηση, περιλαμβάνει την Κεντρική Διοίκηση και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, καθώς και τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που ελέγχονται και χρηματοδοτούνται κυρίως από την Κεντρική Διοίκηση, εκτός ΟΤΑ και ΟΚΑ. Κεντρική Διοίκηση ή Δημόσιο ή Κράτος περιλαμβάνει την Προεδρία της Δημοκρατίας, τα Υπουργεία και τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, καθώς και τις Ανεξάρτητες Αρχές. (Εθνικό Τυπογραφείο 1995β, Άρθρο 1Β) Κοινό Λεξιλόγιο για τις Δημόσιες Συμβάσεις, (Common Procurement Vocabulary CPV) είναι η ονοματολογία αναφοράς που εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις, η οποία υιοθετήθηκε με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2195/2002 (EE L ), ενώ παράλληλα εξασφαλίζεται η αντιστοιχία με τις άλλες υπάρχουσες ονοματολογίες (Εθνικό Τυπογραφείο 2007α, 1585) (Εθνικό Τυπογραφείο 2011α, 2937). Με το λεξιλόγιο αυτό έχει θεσπιστεί ένα ενιαίο σύστηµα ταξινόµησης των δηµοσίων συµβάσεων. (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2002, 2) Μη στρατιωτικές αγορές (ως) ορίζονται οι συμβάσεις που αφορούν την προμήθεια μη στρατιωτικών προϊόντων, έργων ή υπηρεσιών για υλικοτεχνικούς σκοπούς (Εθνικό Τυπογραφείο 2011α, 2937) Οικονομικός φορέας (economic operator EO), ο όρος καλύπτει ταυτόχρονα τις έννοιες «προμηθευτής», «εργολήπτης» και «πάροχος υπηρεσιών». «Εργολήπτης», «προμηθευτής» και «πάροχος υπηρεσιών» είναι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή φορέας του δημοσίου, ή κοινοπραξία αυτών των προσώπων ή/και οργανισμών, που προσφέρει αντιστοίχως την εκτέλεση εργασιών ή/και έργων, την προμήθεια προϊόντων ή την παροχή υπηρεσιών στην αγορά. (Εθνικό Τυπογραφείο 2007α, 1584) Πάροχος υπηρεσιών δημόσιων συμβάσεων (ως) νοείται ένας δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας που προσφέρει δραστηριότητες επικουρικών προμηθειών στην αγορά (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2011, 43)

106 -98- Στρατιωτικός Εξοπλισμός (ως) ορίζεται ο εξοπλισμός, ειδικά σχεδιασμένος ή προσαρμοσμένος για στρατιωτικούς σκοπούς, ο οποίος προορίζεται για χρήση ως όπλο, πυρομαχικό ή πολεμικό υλικό (Εθνικό Τυπογραφείο 2011α, 2937) Συμφωνία-Πλαίσιο (ως) ορίζεται η συμφωνία που συνάπτεται μεταξύ μιας ή περισσότερων αναθετουσών αρχών και ενός ή περισσότερων οικονομικών φορέων, η οποία αποσκοπεί στον καθορισμό των όρων που διέπουν τις συμβάσεις που πρόκειται να συναφθούν στη διάρκεια συγκεκριμένης περιόδου, ιδίως όσον αφορά τις τιμές και, κατά περίπτωση, τις προβλεπόμενες ποσότητες, (Εθνικό Τυπογραφείο 2011α, 2938)

107 -99- ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ: ΕΙΚΟΝΕΣ Στρατηγική της Λισσαβόνας (Μάρτιος 2000, Λισσαβόνα) Σχέδιο Δράσης eeurope2002 (Ιούνιος 2000, Φέιρα) Σχέδιο Δράσης eeurope2005 (Ιούνιος 2002, Σεβίλλη) Διάσκεψη για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Μάντσεστερ (24 Νοέ.2005) Πρωτοβουλία i Σχέδιο δράσης στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας i2010. ( ) ΕΥΡΩΠΗ 2020 ( ) Ψηφιακό Θεματολόγιο για την Ευρώπη ( ) Σχέδιο δράσης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση ( ) Εικόνα 1 Σχεδιασμός της ΕΕ για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Πηγή: Ψηφιακή Στρατηγική (Επιτροπή Πληροφορικής 2005, 29) Εικόνα 2 Στόχοι της Ψηφιακής Στρατηγικής

108 -100- Πηγή: Ψηφιακή Στρατηγική (Επιτροπή Πληροφορικής 2005, 63) Εικόνα 3 Κρίσιμες Δράσεις για την Ψηφιακή Ανάπτυξη της Χώρας Πηγή: Εικόνα 4: Ενιαίο Σχέδιο Δράσης για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Πηγή: Ημερίδα Προβληματισμού ΚΔΕΟΔ & ΓΓΕ/ Μαρ Εικόνα 5 Τα υποσυστήματα ενός Πληροφοριακού Συστήματος ΗΔΣ

109 -101- Πηγή: E-procurement Policy/ 2009, Office of Government Commerce UK Εικόνα 6 O Κύκλος Ζωής των ΗΔΣ Πηγή: E-procurement Policy/ 2009, Office of Government Commerce UK Εικόνα 7 Δραστηριότητες Προμηθειών που Καλύπτονται με ηλεκτρονικά μέσα

110 -102- Ανάλογα με τον τύπο της υιοθετούμενης πλατφόρμας τα συστήματα ΗΔΣ των Κρατών- Μελών κατατάσσονται ως εξής 102 : (1) Υποχρεωτική Εθνική e-procurement Πλατφόρμα (Mandatory Platform): Σε αυτή την ομάδα των κρατών, η πολιτική στις δημόσιες συμβάσεις είναι κεντρικοποιημένη και η χρήση είναι υποχρεωτική για όλες τις αναθέτουσες αρχές ή για τις Εθνικές αναθέτουσες αρχές (Αυστρία, Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία). (2) Υποχρεωτική Εθνική e-procurement διαδικτυακή Πύλη (Mandatory Portal): Είναι υποχρεωτική η δημοσίευση των διαγωνισμών σε ένα Εθνικό Portal. Χώρες σε αυτή την ομάδα μπορεί να έχουν μία Εθνική e-procurement πλατφόρμα η οποία μπορεί να χρησιμοποιείται από τις αναθέτουσες αρχές σε εθελοντική βάση. (3) Μη Υποχρεωτική Εθνική e-procurement Πλατφόρμα/ Portal (Non-Mandatory Portal): Σε αυτές τις χώρες υπάρχει μία Εθνική e-procurement υποδομή, η χρήση της οποίας δεν είναι υποχρεωτική, αλλά συνιστάται προς τις αναθέτουσες αρχές η χρήση της. (4) Δεν υφίσταται Εθνική e-procurement Πλατφόρμα/ Portal: Σε αυτή την ομάδα ανήκουν η Ελλάδα και η Ισλανδία. Πηγή: 8 th EU Benchmark Measurement Consortium/ Νοε. 2009, EC Εικόνα 8 Βαθμός Διαθεσιμότητας ΗΔΣ στην EE ανά Υιοθετούμενη Πλατφόρμα Πηγή: Εικόνα 9 Συνιστώσες του PEPPOL 102 Παρόμοια κατάταξη των προσεγγίσεων ΗΔΣ αναφορικά με την ωριμότητα/ πληρότητα τους προτείνετε στο (Concha, et al. 2012).

111 -103- Άρθρο 15 (άρθρο 1 της Οδηγίας) Ορισμοί, παρ. 1 (3), (9), (10) Άρθρο 47 (άρθρο 30 παράγραφος 1 της Οδηγίας), παρ. 4 Άρθρο 49 (άρθρο 32 της Οδηγίας) Σύνταξη και λεπτομέρειες δημοσίευσης των προκηρύξεων, παρ. 2 Άρθρο 51 (άρθρο 33 της Οδηγίας) Προθεσμία για την παραλαβή των αιτήσεων συμμετοχής και των προσφορών, παρ. 5 Άρθρο 52 (άρθρο 34 της Οδηγίας) Πρόσκληση υποβολής προσφορών και συμμετοχής σε διαπραγμάτευση ή σε ανταγωνιστικό διάλογο, παρ. 2 Άρθρο 54 (άρθρο 36 της Οδηγίας), παρ. 1-3 Άρθρο 55 (άρθρο 37 της Οδηγίας) Πρακτικό σύναψης σύμβασης, παρ. 2 Άρθρο 67 (άρθρο 48 της Οδηγίας) Ηλεκτρονικές δημοπρασίες Άρθρο 83 Υποβολή προσφορών, παρ. 2 Παράρτημα VIII Απαιτήσεις, σχετικά με τα συστήματα ηλεκτρονικής παραλαβής αιτήσεων συμμετοχής και των προσφορών. Εικόνα 10 Η πρόβλεψη των ηλεκτρονικών μέσων στο Ν.3978/2011 Πηγή: ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Α.Π. ΔΙΠΑ/Φ.4/οικ.5270/ 01 Μαρ «Ανάπτυξη συστήματος στρατηγικής διοίκησης (ν.3230_2004)» (ΥΠΕΣΔΔΑ 2007, 6) Εικόνα 11: Στρατηγικά Επιχειρησιακά Προγράμματα Δράσης

112 -104- Πηγή: Εικόνα 12 Επιχειρηματική Ανάλυση (business analysis) Πηγή: Εικόνα 13 Επίπτωση των Οφελών στον Οργανισμό «...αυτά είναι για τους Ευρωπαίους, τι δουλειά έχουμε εμείς με αυτά;» «...αυτά είναι νέα κόλπα, άσε πρώτα να δοκιμασθούν στην πράξη» «...ποιος τρέχει τώρα να ανακαλύψει τον τροχό» «...αυτά είναι για τον ιδιωτικό τομέα, δεν προβλέπονται για το δημόσιο. Το δημόσιο δεν είναι για καινοτομίες» «...ωραία έτυχε και κάποιος φορέας έκανε κάτι, ας μη το κάνουμε και θέμα... αν θέλαμε εμείς θα τα είχαμε καταφέρει καλύτερα» «...αυτά είναι πράγματα πληροφορικής, δεν είναι θέματα αυτά για να απασχολείς την ηγεσία» «...δεν έχουμε λεφτά για τα βασικά, με φρουφρού και αρώματα θα ασχολούμαστε; Άλλωστε, δεν υπάρχουν λεφτά για νέες ιδέες» «...δεν ξέρουμε εμείς από τέτοια πράγματα, εμείς έχουμε άλλη δουλειά, δεν μας αφορούν εμάς αυτά» «...ποιος ο λόγος; Μια χαρά είμαστε και έτσι, γιατί να τα σκαλίζουμε;» «...δεν είναι εποχή για αλλαγές». «...δεν είμαστε υποχρεωμένοι από το νόμο, επομένως γιατί να τρέχουμε;» «...δεν μας είπε κανένας να κάνουμε κάτι, αν μας πουν θα ασχοληθούμε. Εικόνα 14 Ο δωδεκάλογος της "αδράνειας"

113 -105- Πηγή: (Rendon 2005a, 10) Εικόνα 15 Το μοντέλο του Kraljic Πηγή: (Moore, Grammich and Bickel 2007, 39) Εικόνα 16 Τακτικές Προμηθειών ανά Κατηγορία Μοντέλου Kraljic

114 -106- Στο παραπάνω διάγραμμα, ο Άξονας «vulnerability» (τρωτότητα) μπορεί επίσης να αναφερθεί εναλλακτικά ως «βαθμός δυσκολίας αγοράς» ή «προμηθευτικό ρίσκο» ή «πολυπλοκότητα της αγοράς». Ο δε Άξονας «value (αξία) μπορεί επίσης να αναφερθεί ως «επιχειρησιακή επίπτωση» ή «οικονομική επίπτωση» ή «στρατηγική σπουδαιότητα της αγοράς». Με βάση τους παραπάνω άξονες τα υπό προμήθεια είδη κατατάσσονται σύμφωνα με το μοντέλο Kraljic σε τέσσερις κατηγορίες: «Noncritical»: Αγαθά με χαμηλή αξία και χαμηλή τρωτότητα «Leverage»: Αγαθά με μεγάλη αξία και χαμηλή τρωτότητα «Bottleneck»: Αγαθά με μικρή αξία και υψηλή τρωτότητα «Strategic»: Αγαθά με μεγάλη αξία και υψηλή τρωτότητα (Moore, Grammich and Bickel 2007, 34) Πηγή: (Moore, Grammich and Bickel 2007, 41) Εικόνα 17 Παράδειγμα Τοποθέτησης Κατηγοριών Δαπανών της ΠΑ των ΗΠΑ

115 -107- Πηγή: (AGIMO 2006, 8) Εικόνα 18 Ευκαιρίες από την υιοθέτηση πρακτικών ΗΔΣ ανά κατηγορία προμηθειών.