ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Transcript

1 ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΘΕΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΤΟΠΟΥ - KATΑΣΚ. ΔΙΚΤ. ΤΟΠΟΥ ΜΕ ΤΟ ΜACROMEDIA DREAMWEAVER ΜΧ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ: ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΧΗΡΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΡΤΑ 2005

2 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΤΟΠΟΥ - KATΑΣΚ. ΔΙΚΤ. ΤΟΠΟΥ ΜΕ ΤΟ ΜACROMEDIA DREAMWEAVER ΜΧ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

3 Αφιέρωση Η πτυχιακή εργασία αφιερώνεται στην οικογένεια μου, που μου στάθηκε όλα αυτά τα χρόνια. Ευχαριστίες Στο σημείο αυτό θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου προς όλους όσους με βοήθησαν, σπουδαστές και καθηγητές και κυρίως στον κ. Χήρα Χρήστο, για τις πολύ ενδιαφέρουσες και χρήσιμες συμβουλές του, αλλά και για την υποστήριξη που μου παρείχε στην διάρκεια της υλοποίησης της πτυχιακής εργασίας. Θεσσαλονίκη, 2005

4 ΔΗΛΩΣΗ ΠΕΡΙ ΛΟΓΟΚΛΟΠΗΣ Όλες οι προτάσεις οι οποίες παρουσιάζονται σ'αυτό το κείμενο και οι οποίες ανήκουν σε άλλους αναγνωρίζονται από τα εισαγωγικά και υπάρχει σαφής δήλωση του συγγραφέα. Τα υπόλοιπα γραφόμενα είναι επινόηση του γράφοντος ο οποίος φέρει και την καθολική ευθύνη γι'αυτό το κείμενο και δηλώνουμε υπεύθυνα ότι δεν υπάρχει λογοκλοπή γι'αυτό το κείμενο Ονοματεπώνυμο... Υπογραφή. Ονοματεπώνυμο... Υπογραφή. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ...

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ 1 ο 1. Με τι θα κατασκευαστεί και για πoιο λόγο. σελ Παρουσίαση της PHP......» Τι είναι η PHP;.....» Τι μπορεί να κάνει η PHP;..» Πώς να ξεφύγουμε από την HTML;...» Τερματισμός εντολών...» Σχόλια (Comments)..»3 1.2 Παρουσίαση της MYSQL» Δημοσίευση δεδομένων της MYSQL στο WEB» Δημιουργία σύνδεσης της MYSQL μe την PHP....»6 1.3 Παρουσίαση APACHE »8 1.4 Macromedia Dreamweaver MX...»8 Εισαγωγή »8 ΜΕΡΟΣ 2 ο 2. Αξιολόγηση εφαρμογής.....σελ.12 Εισαγωγή....» Σκοπός και οφέλη της διαδικασίας αξιολόγησης» Βασικές αρχές αξιολόγησης στο περιβάλλον του παγκόσμιου Ιστού.» Αξιολόγηση σκοπού και στόχων....» Το κοινό και ο σκοπός της εφαρμογής...» Σκοπός και άλλες εφαρμογές...» Συνεργασία μεταξύ σκοπού, στόχων και προδιαγραφών....» Ακρίβεια της πληροφορίας....» Συμβατότητα αποτελεσμάτων και σκοπού......» Σχέση αποτελεσμάτων και σκοπού...» Αξιολόγηση του σχεδιασμού και της απόδοσης......» Τοπεριβάλλον διεπαφής...» Απόδοση » Αισθητική.....» Χρηστικότητα..» Αξιολόγηση νοήματος και συμβόλων...» Αξιολόγηση της ανάπτυξης...» Έλεγχοι αρχείων, φακέλων και διευθύνσεων URL...» Επαλήθευση εσωτερικών συνδέσμων...» Έλεγχος εξωτερικών συνδέσμων...» Μερικές πρακτικές συμβουλές...»28 ΜΕΡΟΣ 3 ο 3. Κριτήρια αξιολόγησης...σελ Σημείωμα για τους αξιολογητές..»32 Επίλογος....» Κριτήρια Ευχρηστίας για το Web......»36 Σημείωμα Αξιολογητή..»40

6 ΜΕΡΟΣ 4 ο 4. Υλοποίηση δικτυακού τόπου..σελ Υλικό που χρησιμοποιήθηκε» Λογισμικό που χρησιμοποιήθηκε» Συμπεράσματα Μελλοντικές βελτιώσεις....»43 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Δημιουργία βάσεως - Κώδικας ιστοσελίδας»44 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 Ββλιογραφία Σχετικές διευθύνσεις διαδικτύου..»213

7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην πτυχιακή εργασία που ακολουθεί θα δείτε τα βασικά κριτήρια αξιολόγησης ιστοσελίδων που υπάρχουν, καθώς επίσης και πως αξιολογείται μια εφαρμογή στον Ιστό. Επιπλέον στην εργασία αυτή, θα δείτε την κατασκευή μιας ιστοσελίδας αθλητικού περιεχομένου, με τη χρήση των προγραμμάτων Dreamweaver MX, MySQL, και της γλώσσας προγραμματισμού ιστοσελίδων PHP. Στο τέλος της εργασίας αναφέρονται κάποια συμπεράσματα για την κατασκευή της ιστοσελίδας, καθώς επίσης και μελλοντικές βελτιώσεις που μπορούν να γίνουν με σκοπό τη βελτίωση της ιστοσελίδας.

8 ΜΕΡΟΣ 1ο 1. Με τι θα κατασκευαστεί και για πoιο λόγο Θα δούμε όλη τη διαδικασία για τη δημιουργία ενός database-driven Web site. Θα κάνουμε τα πρώτα μας βήματα πέρα από την HTML και από το περιβάλλον του σχεδιασμού ενός site στην πλευρά του πελάτη. Τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουμε γι αυτή τη δουλειά θα είναι τα προγράμματα PHP και MySQL. Η PHP είναι μια γλώσσα συγγραφής σεναρίων στην πλευρά του διακομιστή (server-side scripting language). Μπορούμε να την φανταστούμε σαν ένα πρόσθετο (plug-in) για τον Web server που του δίνει τη δυνατότητα να κάνει κάτι περισσότερο από το να στέλνει απλά και μόνο απλές ιστοσελίδες (Web pages) όταν τις ζητάνε οι φυλλομετρητές. Με εγκατεστημένη την PHP, ο Web server θα είναι σε θέση να διαβάζει ένα νέο είδος αρχείων, το αποκαλούμενο PHP script, το οποίο μπορεί να κάνει εργασίες όπως ανάκτηση πληροφοριών της τελευταίας στιγμής από μια βάση δεδομένων και καταχώρησή τους σε μια Web page πριν αυτή αποσταλεί στον φυλλομετρητή που τη ζήτησε. Για να μπορέσουμε να ανακτήσουμε πληροφορίες από μια βάση δεδομένων, θα πρέπει πρώτα φυσικά να έχουμε μια βάση δεδομένων και αυτός είναι ο λόγος της παρουσίας της MySQL. Η MySQL είναι ένα σύστημα διαχείρισης σχεσιακών βάσεων δεδομένων. Σε γενικές γραμμές είναι ένα πακέτο λογισμικού που είναι πολύ καλό στην οργάνωση και τη διαχείριση μεγάλων ποσοτήτων πληροφοριών. Με τη χρήση της MySQL είναι εύκολη η πρόσβαση σ αυτές τις πληροφορίες χρησιμοποιώντας μια γλώσσα συγγραφής σεναρίων στην πλευρά του διακομιστή, όπως είναι η PHP. Ο κώδικας που θα χρησιμοποιήσουμε εδώ θα μπορεί να εφαρμοσθεί σ έναν διακομιστή που βασίζεται στα Windows ή στο Unix. 1.1 Παρουσίαση της PHP Τι είναι η PHP Η PHP, όπου τα αρχικά σημαίνουν Hypertext PreProcessor, είναι μια γλώσσα συγγραφής σεναρίων (scripting language) που ενσωματώνεται μέσα στον κώδικα της HTML και εκτελείται στην πλευρά του server (server-side scripting). Ανταγωνιστικές της τεχνολογίας PHP είναι οι εξής γλώσσες προγραμματισμού : ASP (Active Server Pages) της εταιρείας Microsoft, CFML (ColdFusion Markup Language) της εταιρείας Allaire και JSP (JavaServer Pages) της εταιρείας Sun. Το μεγαλύτερο μέρος της σύνταξής της, η PHP το έχει δανειστεί από την C, την Java και την Perl και διαθέτει και μερικά δικά της μοναδικά χαρακτηριστικά. Ο σκοπός της γλώσσας είναι να δώσει τη δυνατότητα στους web developers να δημιουργούν δυναμικά παραγόμενες ιστοσελίδες. 1

9 <html> </html> Ακολουθεί ένα εισαγωγικό παράδειγμα : <head> </head> <body> </body> <title> Παράδειγμα </title> <?php echo "Γεια σας, είμαι ένα script της PHP!";?> Αυτό που ξεχωρίζει την PHP από μια γλώσσα όπως η JavaScript, η οποία εκτελείται στην πλευρά του χρήστη (client-side), είναι ότι ο κώδικάς της εκτελείται στον server. Αν είχαμε σ έναν server ένα script παρόμοιο με το παραπάνω, ο χρήστης (client) θα λάμβανε το αποτέλεσμα της εκτέλεσης αυτού του script, χωρίς να είναι σε θέση να γνωρίζει ποιος μπορεί να είναι ο αρχικός κώδικας. Μπορούμε ακόμη να ρυθμίσουμε (configure) τον web server ώστε να επεξεργάζεται όλα τα HTML αρχεία με την PHP και τότε δεν θα υπάρχει πράγματι κανένας τρόπος να μάθουν οι χρήστες τον κώδικά μας Τι μπορεί να κάνει η PHP Στο πιο βασικό επίπεδο, η PHP μπορεί να κάνει ό,τι και τα άλλα προγράμματα της τεχνολογίας CGI, όπως επεξεργασία των δεδομένων μιας φόρμας, δημιουργία δυναμικού περιεχομένου ιστοσελίδων ή αποστολή και λήψη cookies. Ίσως το δυνατότερο και πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της PHP είναι η υποστήριξη που παρέχει σε μια ευρεία γκάμα από βάσεις δεδομένων. Έτσι, το να δημιουργήσουμε μια ιστοσελίδα που να παρέχει υποστήριξη σε βάσεις δεδομένων είναι απίστευτα απλό. Υποστηρίζει τις εξής βάσεις δεδομένων : Adabas D dbase Empress FilePro Informix InterBase msql MySQL Oracle PostgreSQL Solid Sybase Velocis Unix dbm Η PHP παρέχει επίσης υποστήριξη για συνομιλία μ άλλες υπηρεσίες, χρησιμοποιώντας πρωτόκολλα όπως τα IMAP, SNMP, NNTP, POP3 ή και το HTTP Πώς να ξεφύγουμε από την HTML Υπάρχουν τέσσερις τρόποι για να μπορέσουμε να ξεφύγουμε από την HTML και να μπούμε στην μέθοδο συγγραφής κώδικα της PHP (PHP code mode) : 2

10 1ος τρόπος <? echo ("Είναι η απλούστερη, μια εντολή επεξεργασίας SGML \n");?> 2ος τρόπος <?php echo("αν θέλουμε να εξυπηρετήσουμε XML έγγραφα \n");?> 3ος τρόπος <script language="php"> echo ("Σε μερικούς editors, όπως ο FrontPage, δεν αρέσουν οι εντολές επεξεργασίας"); </script> 4ος τρόπος <% echo ("Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και tags με στυλ ASP"); %> <%= $variable; # Είναι μια συντόμευση για το "<%echo.." %> Ο πρώτος τρόπος είναι διαθέσιμος μόνο αν έχουμε ενεργοποιήσει τα σύντομα (short) tags. Αυτό μπορεί να γίνει με τη συνάρτηση short_tags(), ενεργοποιώντας το short_open_tag configuration setting στο αρχείο config της PHP ή μεταγλωττίζοντας την PHP με την επιλογή --enable-short-tags option. Ο τέταρτος τρόπος είναι διαθέσιμος μόνο αν έχουν ενεργοποιηθεί τα tags με στυλ ASP με το asp_tags configuration setting. Η υποστήριξη για τα ASP-style tags προστέθηκε στην έκδοση Τερματισμός εντολών Οι εντολές στην PHP τερματίζονται με τον ίδιο τρόπο όπως στην C και την Perl, δηλ. μ έναν χαρακτήρα ; (semicolon). Μπορούμε, όμως, να δηλώσουμε το τέλος μιας εντολής και με το tag κλεισίματος (closing tag)?>. Έτσι, τα παρακάτω είναι ισοδύναμα : <?php?> και echo "This is a test"; <?php echo "This is a test"?> Σχόλια (Comments) 3

11 Η PHP χρησιμοποιεί τον ίδιο τρόπο σχολιασμού όπως η C, η C++ και το Unix shell. Για παράδειγμα : <?php?> echo "Αυτή είναι μια δοκιμή"; // Σχόλιο μίας γραμμής της C++ /* Αυτό είναι ένα σχόλιο (comment) της C σε πολλές γραμμές και αυτή είναι μια άλλη γραμμή σχολίου */ echo "Αυτή είναι άλλη μια δοκιμή"; echo "Μια τελική δοκιμή"; # Σχόλιο της shell Τα σχόλια μίας γραμμής σχολιάζουν μέχρι το τέλος της γραμμής ή το τρέχον μπλοκ του PHP κώδικα, ανάλογα με το ποιο εμφανίζεται πρώτο. <h1> Αυτό είναι ένα <?# echo "απλό";?> παράδειγμα. </h1> <p> Το header θα εμφανίσει το 'Αυτό είναι ένα παράδειγμα.' </p> Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί για να μην φωλιάζουμε (nest) τα σχόλια τύπου C. <?php /* echo "Αυτή είναι μια δοκιμή"; /* Αυτό το σχόλιο θα δημιουργήσει πρόβλημα */?> 1.2 Παρουσίαση της MYSQL Αν ο Web host που μας παρέχει τον χώρο για τις ιστοσελίδες μας έχει ήδη εγκαταστήσει και ρυθμίσει την MySQL και την PHP, τότε δεν υπάρχει και πολλή δουλειά που πρέπει να κάνουμε. Πιο συγκεκριμένα, θα χρειαστούμε ένα όνομα χρήστη (username) και έναν κωδικό ασφαλείας (password) για να μπορέσουμε να έχουμε πρόσβαση στον MySQL server που έχει στηθεί για μας. Είναι πολύ πιθανό να έχει στηθεί μια κενή βάση δεδομένων για μας για να μην μπλεχτούμε με τις βάσεις δεδομένων των άλλων χρηστών που χρησιμοποιούν τον ίδιο MySQL server. Υπάρχουν δύο τρόποι για να έχουμε πρόσβαση στον MySQL server. Ο πρώτος είναι να χρησιμοποιήσουμε το telnet για να συνδεθούμε (log) με τον host και να χρησιμοποιήσουμε τα προγράμματα πελάτη της MySQL, όπως είναι τα mysql, mysqladmin, mysqldump κ.ά., που είναι εγκατεστημένα για να αλληλεπιδρούν (interact) απευθείας με τον MySQL server. Ο δεύτερος είναι να εγκαταστήσουμε αυτά τα προγράμματα πελάτη (client programs) στον δικό μας υπολογιστή και να τα συνδέσουμε με τον MySQL server. Ο Web host 4

12 με τον οποίο συνεργαζόμαστε πρέπει να υποστηρίζει τη μια ή και τις δύο από τις δύο παραπάνω μεθόδους. Αν υποστηρίζει τη σύνδεση (logging in) με το telnet, θα χρειασθούμε ένα όνομα χρήστη (username) και έναν κωδικό ασφαλείας (password) για τη σύνδεση (login) με το telnet εκτός από εκείνα που θα χρησιμοποιήσουμε για να έχουμε πρόσβαση στον MySQL server και που μπορεί να είναι και διαφορετικά. Αν υποστηρίζει την απομακρυσμένη πρόσβαση (remote access) στον MySQL server, θα πρέπει να φορτώσουμε (download) ένα πρόγραμμα για να μπορέσουμε να συνδεθούμε και να έχουμε αλληλεπίδραση με τον server Δημοσίευση δεδομένων της MySQL στο Web Θα δούμε τώρα πώς μπορούμε να πάρουμε τις πληροφορίες που είναι αποθηκευμένες σε μια βάση δεδομένων (database) και να τις εμφανίσουμε σε μια ιστοσελίδα (Web page) για να μπορεί να τις δει κάποιος. Μέχρι τώρα έχουμε μάθει τα βασικά για την MySQL, που είναι μια μηχανή σχεσιακών βάσεων δεδομένων (relational database engine) και την PHP, που είναι μια γλώσσα συγγραφής σεναρίων στην πλευρά του server (server-side scripting language). Θα δούμε τώρα πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα εργαλεία μαζί για να δημιουργήσουμε ένα πραγματικό database-driven Web site. Έχουμε τα εξής δύο πανίσχυρα εργαλεία στη διάθεσή μας : τη γλώσσα συγγραφής σεναρίων (scripting language) PHP και τη μηχανή βάσεων δεδομένων (database engine) MySQL. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε το πώς αυτά τα δύο εργαλεία θα μπορέσουν να συνεργαστούν μεταξύ τους. Η όλη ιδέα πίσω από ένα database-driven Web site είναι να βρίσκεται (εμφανίζεται) το περιεχόμενο (content) του site σε μια βάση δεδομένων και απ αυτό το περιεχόμενο της βάσης δεδομένων να εξάγουμε δυναμικά πληροφορίες για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ιστοσελίδες (Web pages) που να αλλάζουν δυναμικά χωρίς να κάνουμε συνέχεια αλλαγές σ αυτές και δημοσίευσή τους (publish). Έτσι, στο ένα άκρο του συστήματος έχουμε έναν επισκέπτη (visitor) ή χρήστη (user) ή και πελάτη (client) στο site μας, ο οποίος χρησιμοποιεί έναν φυλλομετρητή (Web browser), φορτώνει το και περιμένει να δει μια συνηθισμένη ιστοσελίδα της HTML (HTML Web page). Στο άλλο άκρο έχουμε το περιεχόμενο (content) του site μας που βρίσκεται σ έναν ή περισσότερους πίνακες (tables) σε μια βάση δεδομένων της MySQL και το οποίο το μόνο που γνωρίζει είναι πώς να απαντάει σε ερωτήματα (queries) ή εντολές (commands) της SQL. Η γλώσσα συγγραφής (scripting language) PHP είναι ο ενδιάμεσος που μιλάει και τις δύο γλώσσες. Χρησιμοποιώντας την PHP, μπορούμε να δημιουργήσουμε την παρουσίαση (όψη) του site, δηλ. τα ωραία γραφικά και τις διατάξεις σελίδας (page layouts) σαν υποδείγματα (templates) στην κανονική HTML. Χρησιμοποιούμε τον κώδικα της PHP για να συνδεθούμε στη βάση δεδομένων της MySQL και δημιουργούμε ερωτήματα (queries) της SQL για να μπορέσουμε να ανακτήσουμε και να εμφανίσουμε κάποιο περιεχόμενο της βάσης δεδομένων μέσα σε μια ιστοσελίδα. 5

13 Όταν κάποιος επισκεφθεί μια σελίδα σ ένα database-driven Web site θα συμβούν τα εξής : Ο φυλλομετρητής του επισκέπτη θα ζητήσει τη Web page χρησιμοποιώντας ένα στάνταρτ URL. Το λογισμικό του Web server (Apache, IIS ή άλλο) αναγνωρίζει ότι το ζητούμενο αρχείο είναι ένα script της PHP και το διερμηνεύει (interprets) χρησιμοποιώντας το πρόσθετο (plug-in) που διαθέτει για την PHP πριν απαντήσει στην αίτηση για τη σελίδα (page request). Μερικές εντολές της PHP, που θα δούμε αργότερα, συνδέονται στη βάση δεδομένων της MySQL και ζητούν το περιεχόμενο (content) που ανήκει στην ιστοσελίδα (Web page). Η βάση δεδομένων MySQL απαντάει στέλνοντας το ζητούμενο περιεχόμενο στο script της PHP. Το script της PHP αποθηκεύει το περιεχόμενο σε μια ή περισσότερες μεταβλητές της PHP και μετά χρησιμοποιεί τη γνωστή μας συνάρτηση echo() για να το εμφανίσει σαν μέρος της ιστοσελίδας. Το plug-in της PHP τελειώνει, παραδίδοντας στον Web server ένα αντίγραφο του κώδικα της HTML που έχει δημιουργήσει. Ο Web server στέλνει τον κώδικα της HTML στον φυλλομετρητή (Web browser) όπως θα έκανε και μ ένα κανονικό (απλό) αρχείο HTML, με τη διαφορά ότι αντί να προέλθει απευθείας από ένα αποθηκευμένο αρχείο HTML, η σελίδα αυτή είναι το αποτέλεσμα (έξοδος) που παρέχεται από το πρόσθετο (plug-in) της PHP Δημιουργία σύνδεσης της MySQL με την PHP Πριν μπορέσουμε να πάρουμε το περιεχόμενο μιας βάσης δεδομένων της MySQL για να το εισάγουμε σε μια ιστοσελίδα, πρέπει πρώτα να δούμε πώς θα καθιερώσουμε μια σύνδεση (connection) με την MySQL. Η κλήση στην ακόλουθη συνάρτηση της PHP δημιουργεί αυτή τη σύνδεση : mysql_connect(<address>, <username>, <password>); Όπου το <address> είναι η IP διεύθυνση ή το hostname του υπολογιστή στον οποίο εκτελείται το λογισμικό του MySQL server, που είναι το localhost αν εκτελείται στον ίδιο υπολογιστή με το λογισμικό του Web server, και τα <username> και <password> είναι τα ίδια με τα user name και password της MySQL που χρησιμοποιήσαμε για να συνδεθούμε στον MySQL server. Η συνάρτηση mysql_connect() επιστρέφει έναν αριθμό για να μπορούμε να αναγνωρίσουμε (ξεχωρίσουμε) τη σύνδεση (connection). Μπορούμε να κρατήσουμε αυτή την τιμή σε μια μεταβλητή, ως εξής : $dbcnx = mysql_connect("localhost", "root", "mypasswd"); Η τιμή που επιστρέφει η συνάρτηση mysql_connect(), που θα την αποκαλούμε connection identifier (αναγνωριστικό σύνδεσης), αποθηκεύεται σε μια μεταβλητή με όνομα $dbcnx. 6

14 Εφόσον ο MySQL server αποτελεί ένα εντελώς ξεχωριστό κομμάτι λογισμικού, πρέπει να δούμε και την πιθανότητα να μην είναι διαθέσιμος ο server ή να μην είναι προσβάσιμος εξαιτίας μιας βλάβης στο δίκτυο ή επειδή ο συνδυασμός username/password που δώσαμε δεν γίνεται αποδεκτός από τον server. Σ αυτές τις περιπτώσεις, η συνάρτηση mysql_connect() δεν επιστρέφει έναν connection identifier εφόσον δεν γίνεται κάποια σύνδεση και αντί γι αυτόν επιστρέφει την τιμή false. Έχουμε έτσι τη δυνατότητα να αντιδράσουμε σε τέτοιες καταστάσεις χρησιμοποιώντας μια εντολή if, ως εξής : $dbcnx "root", "mypasswd"); if (!$dbcnx) { } echo("<p>η σύνδεση με τον "."database server είναι αδύνατη</p>"); exit(); Υπάρχουν τρία καινούργια κόλπα στον παραπάνω κώδικα. Πρώτα, έχουμε τοποθετήσει το μπροστά από τη συνάρτηση mysql_connect(). Πολλές συναρτήσεις, όπως και η mysql_connect(), εμφανίζουν αυτόματα άσχημα μηνύματα λάθους όταν κάτι πάει στραβά. Η τοποθέτηση του μπροστά από το όνομα της συνάρτησης μάς δίνει τη δυνατότητα να εμφανίσουμε το δικό μας μήνυμα λάθους, που θα είναι πιο φιλικό. Δεύτερο, τοποθετήσαμε ένα θαυμαστικό! μπροστά από τη μεταβλητή $dbcnx μέσα στη συνθήκη της εντολής if. Το! είναι ο τελεστής άρνησης (negation operator) της PHP, ο οποίος στην ουσία μετατρέπει μια τιμή false σε true και μια τιμή true σε false. Έτσι, αν η σύνδεση αποτύχει και η συνάρτηση mysql_connect() επιστρέψει false, η μεταβλητή!$dbcnx θα γίνει ίση με true και θα εκτελεστούν οι εντολές που βρίσκονται μέσα στο σώμα της εντολής if. Αντίθετα, αν γίνει η σύνδεση, ο connection identifier που είναι αποθηκευμένος στη μεταβλητή $dbcnx θα γίνει ίσος με true, καθώς κάθε αριθμός που είναι διαφορετικός από το 0 θεωρείται ότι είναι true στην PHP, και έτσι η!$dbcnx θα αποτιμηθεί σε false και δεν εκτελεστούν οι εντολές που βρίσκονται μέσα στο σώμα της συνάρτησης if. Το τελευταίο από τα καινούργια κόλπα είναι η συνάρτηση exit(), η οποία δεν δέχεται παραμέτρους και αναγκάζει την PHP να σταματήσει να διαβάζει τη σελίδα σ αυτό το σημείο. Αυτή είναι σωστή απόκριση σε μια αποτυχημένη σύνδεση με μια βάση δεδομένων, εφόσον στις περισσότερες περιπτώσεις η σελίδα δεν θα είναι σε θέση να εμφανίσει κάποιες χρήσιμες πληροφορίες χωρίς αυτή τη σύνδεση. Το επόμενο βήμα αφότου έχουμε καθιερώσει μια σύνδεση είναι να επιλέξουμε τη βάση δεδομένων με την οποία θέλουμε να δουλέψουμε. Προς τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούμε μια άλλη συνάρτηση, ως εξής : mysql_select_db("jokes", $dbcnx); 7

15 Χρησιμοποιούμε τη μεταβλητή $dbcnx που περιέχει το αναγνωριστικό σύνδεσης της βάσης δεδομένων (database connection identifier) για να ενημερώσουμε τη συνάρτηση ποια σύνδεση βάσης δεδομένων να χρησιμοποιήσει. Αυτή είναι μια προαιρετική παράμετρος και όταν παραλείπεται, η συνάρτηση θα χρησιμοποιήσει αυτόματα το αναγνωριστικό σύνδεσης (link identifier) της τελευταίας σύνδεσης που έχει ανοιχθεί. Αυτή η συνάρτηση επιστρέφει true όταν είναι επιτυχής και false αν συμβεί κάποιο λάθος. Και πάλι, είναι σωστή τακτική η χρήση μιας εντολής if για τον χειρισμό των λαθών : if ) { } echo( "<P>Αδύνατος ο εντοπισμός της "."database joke</p>" ); exit(); Εφόσον έχουμε καθιερώσει μια σύνδεση (connection) και έχουμε επιλέξει μια βάση δεδομένων, είμαστε έτοιμοι να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε τα δεδομένα που βρίσκονται αποθηκευμένα στη βάση δεδομένων. 1.3 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ APACHE 1.3 Τι είναι ο Apache server; O Apache είναι ένας http Server, που σχεδιάστηκε αρχικά για τα συστήματα Unix. Αυτή είναι η έκδοση Apache για τα Microsoft Windows 2000, XP, NT, 98, και 95 λειτουργικά συστήματα. Όπως η έκδοση Unix, περιλαμβάνει πολλά συχνά ζητούμενα νέα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, και έχει ένα API που του επιτρέπει να επεκταθεί για να ικανοποιήσει τις ανάγκες των χρηστών ευκολότερα. Επιτρέπει επίσης την περιορισμένη υποστήριξη για τις επεκτάσεις ISAPI. O Apache δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιηθεί ως ένας Server παραγωγής στο πλαίσιο οποιουδήποτε καταναλωτικού λειτουργικού συστήματος όπως τα WINDOWS , XP ή ME. Μόνο τα WINDOWS NT 4.0 ή τα 2000 έχουν τη δυνατότητα, και μόνο με το κατάλληλο σύστημα αρχείων NTFS και τη διοίκηση ασφάλειας χρηστών. Ο Apache τρέχει σε αυτά τα καταναλωτικά περιβάλλοντα Windows για να παρέχει μόνο τη δοκιμή, την ανάπτυξη ή τις εμπιστευμένες πλατφόρμες κεντρικών υπολογιστών ενδοδικτύου. Οι λεπτομέρειες της πιο πρόσφατης έκδοσης μπορούν να βρεθούν στη σελίδα του Apache HTTP server ( 1.4 MACROMEDIA DREAMWEAVER MX Εισαγωγή 8

16 Τα Dreamweaver είναι ένα συναρπαστικό πρόγραμμα: είναι εύχρηστο και ένα από τα καλύτερα εργαλεία επεξεργασίας ιστοσελίδων WYSIWYG (What You See Is What You Get Αυτό που βλέπετε, αυτό παίρνετε) που έχει εμφανιστεί ποτέ. Το Dreamweaver δεν είναι απλώς ένα ακόμη οπτικό εργαλείο δημιουργίας σελίδων. Κάνει όλα όσα κάνουν τα καλύτερα προγράμματα επεξεργασίας: δημιουργεί πίνακες, χειρίζεται πλαίσια, και εναλλάσσεται εύκολα από προβολή σελίδας σε προβολή HTML (κώδικα). Αλλά το Dreamweaver πηγαίνει αρκετά πιο πέρα από τα υπόλοιπα προγράμματα επεξεργασίας γιατί σας δίνει τη δυνατότητα να δημιουργείτε σελίδες Δυναμικής HTML (Dynamic HTML DHTML). Παρέχει πλήρη υποστήριξη στα Φύλλα Επάλληλων Στυλ (Cascading Style Sheets - CSS), καθώς και στις στρώσεις (layers) και τις συμπεριφορές (behaviours) Javascript. Ακόμη, το Dreamweaver διαθέτει μεγάλες δυνατότητες διαχείρισης τοποθεσίας, μεταξύ των οποίων ένας ενσωματωμένος πλήρης πελάτης FTP, ολοκληρωμένος με οπτικούς χάρτες τοποθεσίας και έναν ελεγκτή συνδέσμων (link checker). Τι νέο υπάρχει; Το Deamweaver MX διαθέτει αρκετές νέες δυνατότητες που απλοποιούν την παραγωγή σελίδων και τη διαχείριση τοποθεσιών. Αν έχετε χρησιμοποιήσει προηγούμενες εκδόσεις του Dreamweaver, θα παρατηρήσετε ότι η μορφή του προγράμματος έχει αλλάξει κάπως. Τα πάνελ είναι στοιβαγμένα σε ομάδες πάνελ στις πλευρές του παραθύρου, και το πάνελ Objects έχει μετατραπεί στη γραμμή εργαλείων Insert. Στις νέες δυνατότητες του Dreamweaver περιλαμβάνονται οι εξής: Ομάδες πάνελ (Panel groups): Τα διάφορα πάνελ του Dreamweaver είναι τώρα οργανωμένα σε στοίβες στα δεξιά του παραθύρου Εγγράφου (Document window). Η βασική γραμμή εργαλείων: Αυτή η γραμμή εργαλείων είναι κρυμμένη εξ ορισμού, αλλά μπορείτε να την εμφανίσετε αν σας αρέσει να έχετε διαθέσιμα κουμπιά για τις πιο κοινές ενέργειες όπως η αποθήκευση αρχείων και η αποκοπή και η επικόλληση κειμένου και αντικειμένων. Η γραμμή εργαλείων Insert: Προηγουμένως γνωστή ως πάνελ Objects (Αντικείμενα), αυτή η γραμμή εργαλείων παρέχει συντομεύσεις για κοινά αντικείμενα όπως οι πίνακες και τα πεδία φορμών. Αυτή τη γραμμή εργαλείων μπορείτε να τη σταθεροποιήσετε (dock) ή να τη μετατρέψετε σε κινητή. Το παράθυρο site: Αυτό το εργαλείο διαχείρισης αρχείων είναι σταθεροποιημένο ως πάνελ στα μηχανήματα Windows και μπορεί να επεκταθεί και να συμπτυχθεί. Στο Macintosh εξακολουθεί να είναι ανεξάρτητο. Τώρα στο παράθυρο Site μπορείτε να προσπελάζετε αρχεία της επιφάνειας εργασίας ώστε να μεταφέρετε εύκολα αρχεία σε μια τοπική τοποθεσία από άλλους φακέλους του υπολογιστή σας. Τώρα, μπορείτε να αντιγράφετε, να αποκόβετε, να διαγράφετε, και να αναπαράγετε αρχεία οπουδήποτε στον υπολογιστή σας χρησιμοποιώντας το παράθυρο Site του Dreamweaver. 9

17 Ο οδηγός ορισμού τοποθεσίας (Site Definition Wizard): Διευκολύνει τους αρχάριους να δημιουργήσουν μια τοπική τοποθεσία στους υπολογιστές τους. Ο όρος τοπική τοποθεσία (local site) είναι καταρχήν ένα συνώνυμο της επιλογής του φακέλου που θα περιέχει όλα τα αρχεία Ιστού μιας συγκεκριμένης τοποθεσίας. Επίσης νέες λειτουργίες είναι η δυνατότητα να συγκαλύπτετε (cloak) αρχεία ώστε να μην μπορούν να μεταφερθούν στο διακομιστή (uploaded), η δυνατότητα επιλογής του προεπιλεγμένου φακέλου εικόνων, και η δυνατότητα εξαγωγής των ρυθμίσεων ορισμού τοποθεσίας και της εισαγωγής τους σε άλλους υπολογιστές. Το νέο πλαίσιο διαλόγου New File: Αυτό το πλαίσιο διαλόγου σας δίνει τη δυνατότητα να επιλέξετε από διάφορες μορφές αρχείων. Το Dreamweaver MX υποστηρίζει τώρα την επεξεργασία αρχείων TXT, CSS, XML, XTML, XHTML, JavaScript, JSP, ASP, ASP.NET, PHP, και μερικών ColdFusion στο παράθυρο Εγγράφου. Σχέδια σελίδων: Το πλαίσιο διαλόγου New File (Νέο αρχείο) περιέχει επίσης και έτοιμς σχέδια σελίδων, μεταξύ των οποίων και σελίδες με στυλ CSS και πλαισιοσύνολα (framesets). Έχετε εξάλλου πρόσβαση, από το πλαίσιο διαλόγου New File, και στα δικά σας αρχεία προτύπων (template files) του Dreamweaver. Και όσο αφορά τα πρότυπα, οι νέες λειτουργίες προτύπων του Dreamweaver περιλαμβάνουν επεξεργάσιμες ιδιότητες ετικετών (editable tag attributes), σχέδια ένθετων προτύπων (nested template designs), επαναλαμβανόμενες περιοχές προτύπων, και επαναλαμβανόμενους πίνακες (repeating tables). Βελτιωμένη διαχείριση φύλλων στυλ: Για μία ακόμη φορά, το Dreamweaver διαθέτει βελτιωμένη διαχείριση φύλλων φύλλων στυλ. Είναι δύο φορές πιο εύκολο να συνδέσετε ένα εξωτερικό φύλλο στυλ και να επεξεργαστείτε τα στυλ που βρίσκονται σε αυτό το φύλλο στυλ. Το πάνελ CSS Style διαθέτει τώρα μια κατάσταση εφαρμογής (apply mode) και μια κατάσταση επεξεργασίας (editing mode). Επίσης, μια νέα λειτουργία που ονoμάζεται Design Time Style Sheets (Φύλλα Στυλ Χρόνου Σχεδιασμού) σας επιτρέπει να προσαρτάτε πολλά φύλλα στυλ και να επιλέγετε αυτά που θέλετε να εμφανίζονται καθώς δουλεύετε. Νέα εργαλεία επεξεργασίας κώδικα: Πολλές από τις νέες λειτουργίες του Dreamweaver MX έχουν σχέση με την επεξεργασία του κώδικα HTML. Το πάνελ Snippets είναι ένα αποθετήριο αποθήκευσης και επαναχρησιμοποίησης χρήσιμων τμημάτων κώδικα, όπως υποσέλιδα και τμήματα κώδικα JavaScript, και περιέχει πολλά προκατασκευασμένα εξαρτήματα που εξοικονομούν χρόνο. Ο επιθεωρητής Ετικετών (Tag inspector) σας δίνει τη δυνατότητα είναι μια προβολή δένδρου όλων των ετικετών της σελίδας σας. Ο επιλογέας Ετικετών (Tag Chooser) σας δίνει τη δυνατότητα να εξετάζετε και να γράφετε κώδικα HTML την ίδια στιγμή. Η διαταγή Edit Tag, γνωστή και ως πλαίσιο διαλόγου Tag Editor, σας επιτρέπει να επεξεργάζεστε τις ιδιότητες των ετικετών σας έχοντας διαθέσιμες πρόσθετες πληροφορίες. Συμβουλές ετικετών (Tag Hints) εμφανίζονται τώρα όταν κάνετε επεξεργασία σε προβολή Κώδικα (Code View). Δεσμευτικά θέσης εικόνων: Τώρα μπορείτε να προσθέσετε ένα δεσμευτικό θέσης εικόνας το οποίο εμφανίζει τις διαστάσεις της εικόνας, ώστε να συμπληρώσετε το σχεδιασμό της σελίδας σας πριν ετοιμαστούν όλα τα αρχεία χωρίς να χρειάζετε να υπομένετε εκείνα τα αηδιαστικά εικονίδια με τις σπασμένες εικόνες. 10

18 Παράμετροι αρχείων στο πλαίσιο διαλόγου Insert File: Μπορείτε τώρα να ευθυγραμμίζετε τα όρια των στρώσεών σας και να φέρνετε στρώσεις εμπρός και πίσω, όπως κάνετε με πλαίσια κειμένου και αντικείμενα σε προγράμματα ηλεκτρονικής σελιδοποίησης. Νέα υποστήριξη πεδίων φορμών: Περιλαμβάνει τις ετικέτες <label>, <fieldset>, και <legend>, για την οργάνωση και τη βελτιστοποίηση των διασυνδέσεων με φόρμες που δημιουργείτε. Επίσης νέα στο ΜΧ είναι η διαταγή Insert Radio Button Group (Προσθήκη ομάδας ραδιοπλήκτρων), η οποία διευκολύνει τον ορισμό ονομάτων και τιμών σε ραδιοπλήκτρα. Βελτιωμένη συνεργασία με τα προγράμματα Fireworks και Flash: Σας δίνει τη δυνατότητα να διπλοπατάτε σε μια εικόνα ή αντικείμενο του Flash στο πάνελ Assets, ή να πατάτε σε ένα κουμπί στον επιθεωρητή Ιδιοτήτων, και να επεξεργάζεστε το συγκεκριμένο αντικείμενο. Επίσης, σας επιτρέπει να εναλλάσσεστε μεταξύ αυτών των προγραμμάτων και του Dreamweaver για να επεξεργάζεστε τα αρχεία HTML μαζί με τα αντικείμενα πολυμέσων σας. Η διαταγή Reload Extensions (Επαναφόρτωση εκτάσεων): Διευκολύνει την προσαρμογή του Dreamweaver ενώ το πρόγραμμα είναι σε λειτουργία. 11

19 ΜΕΡΟΣ 2 ο 2.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Εισαγωγή Η αξιολόγηση μιας εφαρμογής στον παγκόσμιο ιστό είναι μια συνεχής διαδικασία η οποία ξεκινάει από το στάδιο του σχεδιασμού της εφαρμογής και συνεχίζεται καθ όλη τη διάρκεια της ζωής της εφαρμογής. Η βασική ερώτηση στην οποία απαντάει η αξιολόγηση είναι: Καταφέρνει η εφαρμογή να επιτύχει το σκοπό της; Παρακάτω θα δούμε τα στοιχεία εκείνα που πρέπει να ελεγχθούν κατά την αξιολόγηση σε μια εφαρμογή που τώρα σχεδιάζεται ή σε μα εφαρμογή που ήδη λειτουργεί. Η αξιολόγηση περιλαμβάνει την τεχνική αξιολόγηση της εφαρμογής στο συγκεκριμένο περιβάλλον (HTML, Java, JavaScript κτλ.), όπως επίσης και ανάλυση του σχεδιασμού και του περιεχομένου της εφαρμογής. Επίσης περιλαμβάνονται θέματα ευχρηστίας και τρόπου παρουσίασης της εφαρμογής. Αν πραγματικά θέλουμε να έχουμε επιτυχία σε μια εφαρμογή στον παγκόσμιο Ιστό τότε πρέπει συνεχώς να ελέγχουμε την ποιότητα και την ευχρηστία της εφαρμογής σε όλη τη διάρκεια της λειτουργίας της. 2.1 Σκοπός και οφέλη της διαδικασίας αξιολόγησης. Η αξιολόγηση είναι μια διαδικασία η οποία συναντάται στην παραγωγή όλων των προϊόντων και δεν είναι κάτι μοναδικό στον παγκόσμιο Ιστό. Ο δυναμικός χαρακτήρας του παγκόσμιου Ιστού, η δυνατότητα να τοποθετηθεί η εφαρμογή στον Ιστό, πριν την τελική της μορφή, το γεγονός ότι οι χρήστες μας είναι πολλές φορές άγνωστοι και το πιο σημαντικό, ότι μπορούμε εύκολα να ανανεώσουμε το περιεχόμενο και τις διεπαφές, μας φέρνουν μπροστά σε νέα κριτήρια αξιολόγησης. Τα κριτήρια και οι μέθοδοι αυτοί διαφέρουν σημαντικά από αξιολογήσεις εφαρμογών που έχουν πολλά παράλληλα στοιχεία με μια εφαρμογή στον Ιστό όπως είναι η ανάπτυξη μιας πολυμεσικής εφαρμογής σε περιβάλλον CD-ROM. Η αξιολόγηση μας βοηθάει να ελέγξουμε αν οι στόχοι που θέσαμε κατά το σχεδιασμό και την ανάπτυξη της εφαρμογής έχουν στεφθεί με επιτυχία και μας βοηθάει να προτείνουμε τρόπους βελτίωσης. Η διαδικασία αξιολόγησης απαντάει στα ακόλουθα ερωτήματα: Κατορθώνουμε να πλησιάσουμε το κοινό που επιθυμούμε και να επιτύχουμε το στόχο μας. Λειτουργεί η εφαρμογή αποτελεσματικά και λειτουργικά, ακολουθούνται όλα τα πρότυπα και οι συστάσεις στα εργαλεία που χρησιμοποιούμε; Είναι το περιεχόμενο σωστό πλήρες με το θέμα; 12

20 Η αξιολόγηση μας βοηθάει να προσφέρουμε ανάδραση και να κάνουμε προτάσεις σ όλα τα στάδια δημιουργίας της εφαρμογής. Μπορούμε να βοηθήσουμε τη φάση σχεδιασμού σχετικά με διοικητικά θέματα και θέματα πολιτικής πληροφόρησης. Μπορούμε να δώσουμε πληροφορίες στους σχεδιαστές, σχετικά με προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χρήστες και ιδέες για επανασχεδιασμό ορισμένων κομματιών. Προσφέρουμε σε αυτούς που λειτουργούν καθημερινά την εφαρμογή πληροφορίες και οδηγίες για τον τρόπο συντήρησης της. Παρουσιάζουμε σε αυτούς που ασχολούνται με τη διάδοση της εφαρμογής πληροφορία σχετική με τους χρήστες και την εμπειρία τους από τη χρήση της εφαρμογής. Διαφορές μιας εφαρμογής στον Ιστό από μια εφαρμογή σε CD-ROM. Βγαίνει στον αέρα νωρίτερα. Χρειάζεται συνεχή ανανέωση. Μπορεί να παίρνει ανάδραση από τους χρήστες συνεχώς. Οι σύνδεσμοι είναι δυναμικοί στον Ιστό (δεν εξαρτώνται όλοι από το δημιουργό της εφαρμογής). Δυνατότητα διασύνδεσης με συνεχώς ανανεωμένες βάσεις δεδομένων. Ταχύτητες πρόσβασης. Αριθμός επισκεπτών ως μέτρο επιτυχίας. Ζωντανή επαφή με το αντικείμενο. Προσφέρουμε υλικό και ιδέες για τη βελτίωση του περιεχομένου και της λειτουργίας της εφαρμογής. Από τα παραπάνω φαίνεται ότι η αξιολόγηση είναι μια σύνθετη διαδικασία, με δύο κύρια χαρακτηριστικά: Πρέπει να γίνεται σε όλο τον κύκλο μιας εφαρμογής. Απαιτεί γνώση της εφαρμογής, αλλά δίνει τη δυνατότητα να δούμε μερικά στοιχεία, από διαφορετική σκοπιά απ αυτή των σχεδιαστών. Το πρώτο στοιχείο επιβάλλει να έχουμε να σημειώσουμε ειδικά σημεία ελέγχου κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού, της ανάπτυξης και της λειτουργίας της εφαρμογής, όπου θα λαμβάνονται υπόψη τα πορίσματα της αξιολόγησης. 13

21 Το δεύτερο στοιχείο οδηγεί στο διαχωρισμό της αξιολόγησης σε εσωτερική και εξωτερική. Δηλαδή σε αξιολόγηση που γίνεται από τα μέλη της ομάδας και σε αξιολόγηση που γίνεται από άτομα ανεξάρτητα από την ομάδα ανάλυσης και σχεδιασμού. 2.2 Βασικές αρχές αξιολόγησης στο περιβάλλον του παγκόσμιου Ιστού. Οι βασικές αρχές της αξιολόγησης πηγάζουν από τον τρόπο λειτουργίας και οργάνωσης του παγκόσμιου Ιστού. Όταν αξιολογούμε μια εφαρμογή, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας τα παρακάτω: Η υπηρεσία λειτουργεί συνεχώς και απευθύνεται σε ένα παγκόσμιο κοινό. Το Διαδίκτυο δεν έχει ώρες λειτουργίας και οποιοσδήποτε στον κόσμο μπορεί να μας επισκεφτεί. Το κοινό είναι πολυπολιτισμικό, πολυεθνικό και απαιτεί συνεχή πρόσβαση. Η γλώσσα, οι εικόνες, τα γραφικά και τα σκαριφήματα πρέπει να έχουν παγκόσμιο χαρακτήρα. Αν γνωρίζουμε το κοινό μας, τότε μπορούμε να προσφέρουμε καλύτερες υπηρεσίες. Οι σύνδεσμοι πρέπει να λειτουργούν σωστά και να έχουν νόημα. Οι εσωτερικοί και εξωτερικοί σύνδεσμοι μας προσφέρουν τη δυνατότητα να συνδεθούμε με πολιτισμούς, οργανώσεις, τρόπους παρουσίασης πληροφορίας και επικοινωνίας, πέρα από τον τρόπο οργάνωσης και σκέψης του οργανισμού μας. Πρέπει λοιπόν να χρησιμοποιούμε τους συνδέσμους αυτούς με τέτοιο τρόπο, ώστε να προσφέρουν νόημα στην εφαρμογή μας και προ πάντων να ελέγχουμε ότι είναι διαθέσιμοι και σε λειτουργία όσο βέβαια αυτό είναι δυνατό. Οι χρήστες μπαίνουν στην εφαρμογή μας από πολλαπλά σημεία. Όταν η εφαρμογή μας έχει πολλαπλές σελίδες, τότε πρέπει να αναμένουμε ότι οι χρήστες δε θα μπαίνουν πάντα από την εισαγωγική σελίδα. Πρέπει λοιπόν να δίνεται σε κάθε σελίδα αρκετή πληροφορία που να επιτρέπει στο χρήστη την απρόσκοπτη πλοήγηση μέσα στην εφαρμογή από οποιαδήποτε σημείο αν μπήκε. Ο Ιστός είναι ένα δυναμικό περιβάλλον. Η συνεχής αλλαγή νοήματος και πληροφοριών είναι το κύριο χαρακτηριστικό του Ιστού. Αλλαγή που εμφανίζεται ως εισαγωγή νέων τεχνολογιών και τρόπου λειτουργίας των εφαρμογών, αλλά και ως εισαγωγή εφαρμογών που ίσως έχουν το ίδιο κοινό με το δικό μας ή αντιμετωπίζουν θέματα παρεμφερή με το δικό μας. Πρέπει να είμαστε πάντα σε θέση να αξιολογήσουμε τις νέες τεχνολογίες και τις νέες εφαρμογές, ως προς τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αλλάξουμε την εφαρμογή μας. Ανταγωνισμός και συνεργασία. Το δυναμικό περιβάλλον του Ιστού μας αναγκάζει να παρατηρούμε συνεχώς τους αντιπάλους μας και να είμαστε έτοιμοι για συνεργασία, μέσω της αμοιβαίας χρήσης υπερσυνδέσμων ή άλλων δικτυακών τεχνολογιών. 14

22 2.3 Αξιολόγηση σκοπού και στόχων. Η αξιολόγηση μιας εφαρμογής στον Ιστό προσπαθεί καταρχήν να απαντήσει στα παρακάτω τρία ερωτήματα: Επιτυγχάνει η εφαρμογή το σκοπό της και τους αρχικούς στόχους της; Λειτουργεί αποτελεσματικά; Παίρνουμε τα αποτελέσματα τα οποία επιδιώκουμε; Είναι προφανές ότι δεν είναι πάντα πιθανό να επιτύχουμε οριστική απάντηση στα ερωτήματα αυτά. Μπορούμε όμως, σχεδιάζοντας προσεκτικά τη διαδικασία και τα κριτήρια αξιολόγησης, να βάλλουμε μερικά σημεία ελέγχου (checkpoints), ώστε να μπορούμε να δούμε αν η εφαρμογή δουλεύει αποτελεσματικά και εκπληρώνει το σκοπό της. Στα σημεία ελέγχου χρησιμοποιούμε πληροφορίες που συγκεντρώνονται από τη χρήση της εφαρμογής, άλλες παράλληλες εφαρμογές στον Ιστό, ερωτηματολόγια στους χρήστες κτλ. Τα σημεία ελέγχου είναι τα παρακάτω: Υπάρχει το κοινό στον Ιστό για το συγκεκριμένο σκοπό; Μήπως ο σκοπός επιτυγχάνεται κάπου αλλού στον Ιστό; Λειτουργούν αρμονικά ο σκοπός, οι στόχοι και ο σχεδιασμός της εφαρμογής; Είναι η πληροφορία ακριβής; Τα αποτελέσματα της εφαρμογής συμφωνούν με το σχεδιασμό και το σκοπό της; Υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ των αναγκών του κοινού, του σκοπού της εφαρμογής και των αποτελεσμάτων της χρήσης της εφαρμογής; Το κοινό και ο σκοπός της εφαρμογής. Πριν ακόμη αρχίσουμε να σχεδιάζουμε μια εφαρμογή, πρέπει να εντοπίσουμε το κατάλληλο κοινό στο οποίο απευθυνόμαστε. Μια, ανάλυση δημογραφικών στοιχείων του Ιστού μπορεί να μας δώσει μια καλή εικόνα του μεγέθους του κοινού που περιμένουμε (μην ξεχνάμε βέβαια ότι ο Ιστός είναι ένα πολύ δυναμικό μέσο και οι χρήστες εύκολα αλλάζουν συνήθειες και γρήγορα αγκαλιάζουν μια εφαρμογή, αν εξυπηρετεί ανάγκες με αποτελεσματικό τρόπο). Ένας άλλος τρόπος για να εντοπίσουμε το κοινό και τις ανάγκες του είναι να δούμε αν υπάρχουν πηγές, οργανώσεις, συνέδρια, ειδικά περιοδικά και εφημερίδες που αντιμετωπίζουν θέματα σχετικά με το αντικείμενο της εφαρμογής. Παράδειγμα: 15

23 Θέλουμε να κάνουμε μια εφαρμογή με κοινό βιοτεχνολόγους. Πρέπει να ψάξουμε στον Ιστό να βρούμε πληροφορίες σχετικές με τη βιοτεχνολογία. Μπορούμε να κάνουμε κατ αρχή τις παρακάτω ενέργειες: Να ψάξουμε συλλογές με θέματα βιοτεχνολογίας. Να εντοπίσουμε ινστιτούτα ακαδημαϊκά, ερευνητικά, εμπορικά που ασχολούνται με τη βιοτεχνολογία. Να ψάξουμε στα USENET Newsgroups και σε λίστες με αρχεία FAQ για να δούμε με τι θέματα ασχολούνται οι βιοτεχνολόγοι στον Ιστό. Να βρούμε αν τυχόν υπάρχουν λίστες για αυτόματη ενημέρωση με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αφιερωμένες στη βιοτεχνολογία. Να ψάξουμε για την ύπαρξη επιστημονικών εταιρειών ή δημοσιεύσεων που προσφέρουν πληροφοριακές υπηρεσίες για τη βιοτεχνολογία, χρησιμοποιώντας το Διαδίκτυο. Έχοντας την πληροφορία αυτή στο χέρι μας, μπορούμε τότε να αποφασίσουμε, αν το κοινό στο οποίο απευθυνόμαστε είναι ώριμο ή έχει ανάγκη της εφαρμογής μας. Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η ύπαρξη της πληροφορίας δεν προϋποθέτει ότι χρειάζεται η δική μας εφαρμογή, ούτε η έλλειψή της ότι το κοινό εν είναι ακόμα έτοιμο. Μπορεί να υπάρχει κορεσμός πληροφορίας ή, στην περίπτωση της έλλειψης, μια ανεκπλήρωτη ανάγκη και ένα κενό το οποίο μπορούμε εμείς να συμπληρώσουμε. Πρέπει να αναλυθούν και να αξιολογηθούν λοιπόν προσεκτικά τα δεδομένα αυτά, ώστε να προχωρήσει ο σχεδιασμός ή ο επανασχεδιασμός μιας εφαρμογής. Π.χ., μπορεί μια ορισμένη κατηγορία κοινού να μην μπορεί να βάλει όλα τα δεδομένα της στον Ιστό (π.χ. υπεύθυνοι ασφάλειας δικτύων) ή μια άλλη κατηγορία να μην έχει πρόσβαση στον Ιστό (κάτοικοι μιας μικρής απομακρυσμένης αγροτικής περιφέρειας). Πρέπει πάντα να έχουμε στο μυαλό μας ότι ο τελικός χρήστης είναι το κλειδί της επιτυχίας. Αν καταφέρουμε να καταλάβουμε τι σκέφτεται, τι ανάγκες έχει και τι του αρέσει, τότε έχουμε πετύχει να τον κάνουμε ένα εικονικό μέρος της ομάδας εργασίας και να αυξήσουμε σημαντικά τις πιθανότητες επιτυχίας της εφαρμογής μας. Γι αυτό το λόγο απαιτείται να υπάρχει συνεχής αλληλεπιδραστικότητα με το χρήστη, ώστε να βυθίζεται στην εφαρμογή μας, να την απολαμβάνει και να επανέρχεται Σκοπός και άλλες εφαρμογές. Η ύπαρξη του κατάλληλου κοινού για την εφαρμογή μας δε συνεπάγεται και την επιτυχία της εφαρμογής, καθώς και άλλες εφαρμογές μπορεί να απευθύνονται στο ίδιο κοινό και έχουν τον ίδιο σκοπό. Πρέπει λοιπόν στην αρχή της εφαρμογής, αλλά και σε ολόκληρη τη ζωή της να ελέγχουμε αν υπάρχουν εφαρμογές που έχουν τον ίδιο σκοπό με τη δική μας και πιθανά απευθύνονται στο ίδιο κοινό. Ο έλεγχος αυτός γίνεται με χρήση λέξεων κλειδιών σε μία ή περισσότερες από τις γνωστές μηχανές αναζήτησης. 16

24 Η ύπαρξη τέτοιων εφαρμογών πρέπει να αξιολογηθεί προσεκτικά. Πρώτον, μπορεί να απευθύνονται σ ένα άλλο κοινό το οποίο ίσως να ενδιαφέρεται και για τη δική μας εφαρμογή. Δεύτερον, μπορεί το θέμα να είναι το ίδιο, αλλά ο σκοπός διαφορετικός μας δίνεται τότε η δυνατότητα να συμπεριλάβουμε συνδέσμους και πληροφορίες στην εφαρμογή μας που θα τη βελτιώσουν. Σε περίπτωση πλήρους ταύτισης σκοπού και κοινού, μια συνεργασία μεταξύ των δύο εφαρμογών είναι πάντα επιθυμητή Συνεργασία μεταξύ σκοπού, στόχων και προδιαγραφών. Το γιατί φτιάξαμε μια εφαρμογή και το τι περιμένουμε απ αυτή πρέπει να λειτουργεί αρμονικά με τον τρόπο που παρουσιάζεται η πληροφορία και το περιεχόμενο αυτό καθ εαυτό. Πολλές φορές βλέπουμε μερικούς από τους στόχους να μην έχουν αντίκρισμα στην εφαρμογή και κομμάτια της εφαρμογής να μην αντιστοιχούν στους αρχικούς στόχους. Πρέπει λοιπόν να είμαστε σε θέση να κάνουμε ένα διάγραμμα που να συνδέει το σκοπό με τους στόχους και την εφαρμογή. Στο διάγραμμα αυτό ο σκοπός αναλύεται σε επί μέρους στόχους και κάθε στόχος αντιστοιχεί σ ένα κομμάτι των προδιαγραφών της εφαρμογής Ακρίβεια της πληροφορίας. Η ακρίβεια της παρεχόμενης πληροφορίας είναι ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά μιας ποιοτικής εφαρμογής. Οι χρήστες απογοητεύονται και απομακρύνονται από την εφαρμογή, αν αντιληφθούν ανακριβή πληροφορία. Πρέπει να γίνεται συνεχής έλεγχος, ώστε η προσφερόμενη πληροφορία να είναι ακριβής, πλήρης και ενημερωμένη. Μια τέτοια πιστοποίηση της πληροφορίας δεν είναι πάντα εύκολο να γίνει από έναν αναλυτή εφαρμογών, γιατί συνήθως δεν είναι γνώστης του συγκεκριμένου θέματος που παρουσιάζεται, αλλά της πληροφορίας της σχετικής με το σχεδιασμό της εφαρμογής, των προτύπων που χρησιμοποιούνται και της διαθέσιμης τεχνολογίας. Απαιτείται τότε στενή συνεργασία με τους παροχείς της πληροφορίας και με ανεξάρτητους κριτές/αξιολογητές που είναι ειδήμονες στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Υπάρχουν όμως μερικές τεχνικές ελέγχου της πληροφορίας που παρουσιάζεται, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις περισσότερες εφαρμογές. Επαλήθευση λειτουργίας συνδέσμων. Οι σύνδεσμοι πρέπει να οδηγούν σε λειτουργικές σελίδες. Αν είναι εσωτερικοί, πρέπει σε κάθε αναβάθμιση να αναβαθμίζονται και οι σύνδεσμοι. Αν είναι εξωτερικοί, πρέπει να γίνεται τακτικός έλεγχος της λειτουργικότητας και του σκοπού τους. Έλεγχος ακρίβειας της πληροφορίας. Εδώ αναφερόμαστε ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που η εφαρμογή χρησιμοποιείται για να απαντήσει σε συγκεκριμένες ερωτήσεις ή να λύσει κάποιο πρόβλημα. Αν 17

25 απαιτείται να δοθεί η απάντηση σ ένα αλγεβρικό πρόβλημα, τότε η απάντηση πρέπει να είναι σωστή, ανεξάρτητα από τις τιμές των μεταβλητών ή τη διεπαφή του χρήστη. Χρήση αντικειμενικών και επαληθεύσιμων πηγών και βάσεων δεδομένων. Πρέπει πάντα να ελέγχουμε τις πηγές της πληροφορίας μας. Σε περίπτωση αναβάθμισης ή αλλαγής, πρέπει να συνεχίζουμε την ίδια στρατηγική με αυτήν που είχαμε την πρώτη φορά που τοποθετήσαμε την πληροφορία. Πρέπει να είμαστε σε συνεχή επαφή με αυτούς που μας παρείχαν την πληροφορία για να εξασφαλίζουμε την ακρίβεια της. Ιδιαίτερα, σε περιπτώσεις που χρησιμοποιούμε πληροφορία από βάσεις δεδομένων (π.χ. πρόβλεψη του καιρού) που έχουν κριτική χρονική σημασία, ο έλεγχος αυτός πρέπει να είναι συνεχής, ώστε να διασφαλίζεται η ακρίβεια και άμεση ενημέρωση. Πρέπει επίσης να ελέγχεται αν χρειάζονται πληροφορίες που δε δίνονται από τη συγκεκριμένη βάση δεδομένων ή πεδία που δεν προσφέρονται με την απαιτούμενη συχνότητα. Έλεγχος Ιστού. Πρέπει συνεχώς να ελέγχουμε τον Ιστό για την ύπαρξη νέων πληροφοριών, νέων εφαρμογών και νέων ομάδων χρηστών. (Οι πληροφορίες αυτές μπορεί να απευθύνονται όχι μόνον στο κοινό, αλλά και σε αυτούς που αναπτύσσουν την εφαρμογή, παρέχοντας τους καινούρια εργαλεία και ιδέες για την ανάπτυξη καινούριων εφαρμογών). Είναι η πληροφορία στο απαιτούμενο επίπεδο λεπτομέρειας; Πολλές φορές η παρουσίαση της πληροφορίας γίνεται με υπέρ απλουστευμένο τρόπο, ενώ άλλες με ιδιαίτερα εξειδικευμένο. Ίσως είναι απαραίτητο να παρουσιαστεί η πληροφορία σε διάφορες σελίδες με διαφορετικό επίπεδο πολυπλοκότητας. Μη παρουσιάσιμη πληροφορία: Μήπως η πληροφορία είναι ανήθικη, παράνομη ή γενικά δεν είναι κατάλληλη για παρουσίαση στο Διαδίκτυο; Μήπως οι εξωτερικοί σύνδεσμοι οδηγούν σε τέτοιου είδους καταστάσεις; Συμβατότητα αποτελεσμάτων και σκοπού. Κριτήρια αξιολόγησης πηγών πληροφορίας στον Ιστό. Ι. Ακρίβεια. Είναι η πληροφορία αξιόπιστη και χωρίς λάθη; Υπάρχει κάποιος υπεύθυνος της έκδοσης ή κάποιος που πιστοποιεί/ελέγχει την πληροφορία; ΙΙ. Κυριότητα. Υπάρχει κάποιος συγγραφέας; Υπογράφεται η σελίδα; Είναι ο συγγραφέας ένας εμπειρογνώμων επί του θέματος; Ποιος είναι ο χορηγός; Είναι ο χορηγός οργανισμός με υπόληψη στο αντικείμενο; Υπάρχει σύνδεσμος με πληροφορίες για το συγγραφέα και το χορηγό; 18

26 Αν δεν υπάρχει υπογραφή ή πληροφορία για το χορηγό, υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος να καθοριστεί η πηγή της; ΙΙΙ. Αντικειμενικότητα. Μήπως η πληροφορία δεν είναι αντικειμενική; Είναι η σελίδα σχεδιασμένη με σκοπό να αλλάξει γνώμες; Υπάρχει διαφήμιση στη σελίδα; ΙV. Ανανέωση. Υπάρχει ημερομηνία στη σελίδα; Πότε έγινε η τελευταία ενημέρωση; Είναι ενημερωμένοι οι σύνδεσμοι ή έχουν μεταφερθεί ή εκπνεύσει; V. Κάλυψη. Ποια θέματα καλύπτονται; Τι προσφέρει η σελίδα που δεν προσφέρεται αλλού; Ποια είναι η αξία της πληροφορίας που προσφέρει; Πόσο βάθος έχει η πληροφορία; Η εφαρμογή μας λειτουργεί για αρκετό χρονικό διάστημα, ώστε να έχουμε συλλέξει στοιχεία για το ποιοι και πως τη χρησιμοποιούν. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναλύσουμε τα στοιχεία που έχουμε και να τα αντιπαραβάλουμε με αρχικό σκοπό της εφαρμογής. Πρέπει πρώτα να δούμε αν υπάρχουν κάποιες ασυνήθεις ή απρόσμενες καταστάσεις. Ένα αρχείο π.χ. μπορεί να είναι ποιο δημοφιλές από όλα τα άλλα αρχεία, ενώ η κύρια σελίδα δεν προσπελαύνεται τόσο συχνά. Μια τέτοια ασυμμετρία μπορεί να κρύβει κάποια προβλήματα ή και κάποιες ευκαιρίες επανασχεδιασμού και χρήσης των δεδομένων, προς όφελός μας. Το γεγονός ότι η εισαγωγική σελίδα δε χρησιμοποιείται τόσο τακτικά ίσως φανερώνει ότι δεν έχει διαφημιστεί κατάλληλα στις μηχανές αναζήτησης. Η πρόσβαση σε μια ορισμένη σελίδα ίσως δείχνει ότι το ενδιαφέρον είναι κυρίως στο θέμα της σελίδας αυτής, οπότε πρέπει να σκεφτούμε ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη σελίδα αυτή ως μοχλό πρόσβασης σε όλες τις σελίδες της εφαρμογής μας. Ή ακόμη μπορούμε να δούμε αν οι χρήστες έρχονται στη σελίδα αυτή μέσω κάποιου συνδέσμου σε σελίδα που μπορεί να έχει θέμα σχετικό με το δικό μας. Μια τέτοια ανακάλυψη μπορεί να μας οδηγήσει σε αναβάθμιση των σελίδων μας, σύνδεση με τη σελίδα πηγή ή και αλλαγή του περιεχομένου των άλλων σελίδων Σχέση αποτελεσμάτων και σκοπού. Το κοινό είναι ο τελικός κριτής της εφαρμογής μας. Είναι αναγκαίο λοιπόν η εφαρμογή μας να καλύπτει τις ανάγκες του. Πρέπει να είμαστε σε θέση να συγκρίνουμε τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του κοινού με τους αρχικούς στόχους της εφαρμογής. Για να γίνει αυτό χρειάζεται μια συνεχής και αμφίδρομη επαφή με το κοινό. Η επαφή αυτή μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους: 19

27 Ρωτήστε το χρήστη. Σχεδιάστε και μοιράστε ένα ερωτηματολόγιο. Με τη χρήση φορμών μπορούμε άνετα να κατασκευάσουμε ένα τέτοιο ερωτηματολόγιο (θυμηθείτε ότι είναι πιθανό μερικοί χρήστες να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν φόρμες). Το ερωτηματολόγιο αυτό μπορεί να σταλεί μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε μερικούς χρήστες ή μπορεί να είναι on-line ως μέρος της εφαρμογής μας. Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι χρήστες καλούνται να απαντήσουν αν είναι ευχαριστημένοι με την εφαρμογή, αν η εφαρμογή καλύπτει τις ανάγκες τους και τι άλλο θα ήθελαν να δουν στην εφαρμογή. Ψάξτε στον Ιστό. Στο σημείο αυτό δεν ψάχνουμε μόνο για το αν υπάρχει πληροφορία στον Ιστό αλλά, κυρίως, αν είναι ο Ιστός το μέσω στο οποίο προστρέχουν οι χρήστες για τη συγκεκριμένη πληροφορία και κατά πόσο εμπιστεύονται την ακρίβεια της πληροφορίας αυτής. Πετυχαίνουμε τους στόχους μας; Πρέπει να δούμε αν πετυχαίνουμε τους συγκεκριμένους στόχους τους οποίους έχουμε βάλει. Αν, π.χ. σκοπός μας είναι να πουλήσουμε κάποιο προϊόν μέσω του Ιστού το έχουμε καταφέρει ή η σελίδα μας χρησιμοποιείται μόνο για την απόκτηση πληροφοριών και η αγορά γίνεται μετά με παραδοσιακό τρόπο; Μια μελέτη περίπτωσης. Η εταιρεία Internet Profiles Corporation (I/PRO) με έδρα την κοιλάδα του Πυριτίου (Silicon Valley) στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ ήταν μια μικρή, πετυχημένη εταιρεία, νεαρή σε ηλικία, η οποία παρείχε μηνιαίες αναφορές γύρω από τη χρήση ιστοσελίδων και εφαρμογών στον Ιστό. Οι πελάτες της περιελάμβαναν τις 20 ιστοσελίδες με τις περισσότερες επισκέψεις στο WWW. Στις αρχές του 1996, η εταιρεία έπαιρνε πολλά παράπονα ότι η εφαρμογή, η οποία έδινε στους πελάτες τη δυνατότητα να συλλέξουν και να επεξεργαστούν στατιστικά στοιχεία μέσω του Ιστού, ήταν δύσκολη στη χρήση της. Η εταιρεία βρέθηκε αντιμέτωπη με τους τιτάνες του Ιστού και έπρεπε γρήγορα να αντιμετωπίσει τα προβλήματα αυτά. Επί πλέον, οι πωλητές της είχαν προβλήματα στην επίδειξη του I/COUNT σε πιθανούς μελλοντικούς πελάτες. Το 1996 η I/PRO αφιέρωσε έξι μήνες για τον ανασχεδιασμό εκ βάθρων του περιβάλλοντος διεπαφής του I/COUNT. Οι υπεύθυνοι της εταιρείας αποφάσισαν να μην κάνουν αλλαγές, οι οποίες θα απαιτούσαν πολύ χρόνο και να επικεντρώσουν το ενδιαφέρον τους στα προβλήματα της παλιάς διεπαφής η οποία συγκέντρωνε τα περισσότερα παράπονα. Έκαναν, λοιπόν, τις παρακάτω αλλαγές; Εγκατέλειψαν τα FRAME (ο σχεδιασμός των FRAMES στην παλιά διεπαφή ήταν πολύ άσχημος). Έσβησαν από την οθόνη εντολές στις οποίες ποτέ δεν είχε πρόσβαση ο χρήστης. Διέγραψαν επαναλαμβανόμενες εικόνες στην οθόνη, ενσωματώνοντας τη λειτουργικότητα τους σε μέρη της εφαρμογής. 20

28 Η χρηστικότητα του I/COUNT ήταν άμεση, όπως επιβεβαίωσαν οι πελάτες αλλά και το προσωπικό της εταιρείας. Το καινούριο περιβάλλον διεπαφής είναι εύκολο στη χρήση του, γραφικά ελκυστικό και είναι μια απόλαυση να το παρουσιάζεις. Ο διευθυντής πωλήσεων, αμέσως, αύξησε τα προβλεπόμενα όρια πωλήσεων μετά την πρώτη επίδειξη του ανανεωμένου προϊόντος. Σίγουρα οι πωλήσεις αυξήθηκαν μετά τις αλλαγές αυτές, αλλά όλοι θα επιθυμούσαν τα προβλήματα αυτά να είχαν εντοπιστεί, πριν το προϊόν φτάσει στην αγορά. Μια επιτυχημένη αξιολόγηση θα είχε πετύχει την έγκαιρη σύλληψη των αδυναμιών της διεπαφής. 2.4 Αξιολόγηση του σχεδιασμού και της απόδοσης. Υπάρχουν διάφοροι τύποι ιστοσελίδων Πληροφοριακές Ψυχαγωγίας Νέων Ιδεολογικές Επιχειρησιακές/Μάρκετινγκ Προσωπικές Το περιβάλλον διεπαφής. Το περιβάλλον διεπαφής είναι το περιβάλλον μέσα από το οποίο οι χρήστες χρησιμοποιούν την κάθε εφαρμογή και τις δυνατότητες που αυτή προσφέρει. Ένα ποιοτικό περιβάλλον διεπαφής είναι εύκολο στη χρήση του και επιτρέπει στους χρήστες να μεγιστοποιήσουν την απόδοση τους, ενώ ταυτόχρονα είναι ευχαριστημένοι με τον τρόπο που λειτουργεί όλη η εφαρμογή. Το περιβάλλον διεπαφής, πρέπει να διέπεται από συνέπεια και ομοιομορφία. Πρέπει να είναι εύκολο στη χρήση του ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που οι χρήστες είναι αρχάριοι και δεν έχουν τη δυνατότητα ή το χρόνο να εκπαιδευτούν σ αυτό. Θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιεί κατάλληλες γραμματοσειρές, να έχει δυνατότητες πλοήγησης από οθόνη σε οθόνη, πλοήγησης μέσα στην ίδια την οθόνη και να χρησιμοποιεί λέξεις, ήχους και εικόνες που δε δημιουργούν σύγχυση Απόδοση. Οι χρήστες έρχονται στην εφαρμογή μας μέσα από γραμμές διαφόρων ταχυτήτων, αλλά πάντα επιθυμούν ταχύτητα και αποτελεσματικότητα. Υπάρχει πάντα ένα κόστος το οποίο σχετίζεται με το χρόνο πρόσβασης και ανάκτησης της πληροφορίας. Σε μια σύνδεση μέσω ενός modem το κόστος αυτό μπορεί να εκφραστεί σε ποσοστά σύμφωνα με τα τηλεπικοινωνιακά τέλη, σε όλες όμως τις συνδέσεις υπάρχει ο χαμένος χρόνος αναμονής και λανθάνει η πιθανότητα διακοπής και σύνδεσης με άλλη εφαρμογή από το χρήστη. Μεγάλες σελίδες με πληθώρα γραφικών μπορούν μέσα σ ένα υπερφορτωμένο δίκτυο να οδηγήσουν σε μεγάλες καθυστερήσεις σύνδεσης και ανάκτησης της πληροφορίας. Είναι σημαντικό να γίνεται η ανάλυση του μεγέθους των εικόνων, που χρησιμοποιούνται. Χρόνος ανάκτησης Πρέπει να ελέγχεται ο χρόνος ανάκτησης, όχι μόνο από ένα τοπικό εξυπηρετητή, αλλά μέσω τυπικών συνδέσεων που θα έχουν οι χρήστες. Ο χρόνος αυτός πρέπει να 21