Γιώργος Γκορέζης ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ

Transcript

1 Γιώργος Γκορέζης ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ

2

3 Γιώργος Γκορέζης ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ

4 Όλα τα αντίτυπα φέρουν την υπογραφή του συγγραφέα Γιώργος Γκορέζης Παραµυθία Ιωάννινα Αθήνα

5 -1- ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το θέµα του βιβλίου αυτού είναι αναµφισβήτητα επίκαιρο και ιδιαίτερα σηµαντικό. Επίκαιρο, γιατί το δίκαιο της θαλάσσης εδώ και αρκετά χρόνια βρίσκεται στο επίκεντρο του Παγκοσµίου ενδιαφέροντος, και επιτέλους έχουµε από την σε εφαρµογή ένα πλήρες κείµενο διεθνούς σύµβασης, όπως αυτή υπογράφηκε στο Montego Bay της Ιαµαϊκής στις 10 Δεκ από 117 κράτη στα οποία περιλαµβάνεται και η Ελλάς. Είναι σηµαντικό για τη διεθνή κοινότητα στο σύνολο της και για τη χώρα µας ειδικότερα. Στις µέρες αυτές η χώρα µας µε υποδειγµατική ψυχραιµία αντιµετωπίζει τις προκλήσεις στο θέµα των 12 µιλίων της Τουρκίας, που θεωρεί σαν αιτία πολέµου την επέκταση των χωρικών µας υδάτων. Και είναι γνωστό ότι όλα αυτά γίνονται τη στιγµή που στη Τουρκία η ανεργία και ο πληθωρισµός φθάνουν σε πολύ µεγάλα ύψη, και η εξαθλίωση και οι κοινωνικές αντιθέσεις φέρουν στο προσκήνιο τους ισλαµιστές. Όπως επίσης είναι γνωστό ότι η Τουρκία έχει πολύ καιρό που άρχισε την ενορχηστρωµένη, κυρίως δια του Τύπου, επίθεση εναντίον της Ελλάδος για το θέµα των 6 µιλίων-και όχι µόνο ( βραχονησίδες, γκρίζες ζώνες ), µια επικίνδυνη τακτική που ίσως εγκλωβίσει τη Τουρκία σε µια συνεχή στο µέλλον επιθετική συµπεριφορά εναντίον της Ελλάδος, σαν πιο εύκολου δρόµου χειρισµού των διαφορών. Μέσα στη διαγραφόµενη αυτή πορεία των πραγµάτων, νοµίζω ότι κάθε ενεργός πολίτης, και πολύ περισσότερο ο ένστολος, έχει το δικαίωµα και την υποχρέωση να είναι ενήµερος επί του περιεχοµένου του νέου δικαίου της Θαλάσσης, και των επιπτώσεων που αυτό µπορεί να έχει στις σχέσεις Ελλάδος- Τουρκίας. Το βιβλίο αυτό έρχεται να βοηθήσει τον παραπάνω σκοπό, και περιλαµβάνει : Μια αναφορά στα κυριότερα άρθρα του νέου Νόµου της Θαλάσσης, και στη Σύµβαση της Γενεύης για την ανοιχτή θάλασσα και για την Αιγιαλίτιδα και παρακείµενη Ζώνη, µε περίληψη πρακτικής των κρατών πάνω στα θέµατα αυτά. Μια σύντοµη περιγραφή του δικαίου της Θαλάσσης, όπως µε τον τρόπο αυτό αναµορφώθηκε και ισχύει από

6 -2- Τις επιπτώσεις στο χώρο του Αιγαίου και την υφαλοκρηπίδα. Το νοµικό καθεστώς των νησιών του Αιγαίου και του εναερίου χώρου, και Τις Ελληνοτουρκικές Απόψεις.

7 -3- Κεφάλαιο πρώτο Ιστορική εξέλιξη

8 -4- Γενικά Το δίκαιο της θαλάσσης αποτελεί ένα από τα βασικότερα και πιο ζωντανά τµήµατα του διεθνούς δικαίου. Από την άλλη πλευρά, οι όψιµες διεκδικήσεις που προβάλλει η Τουρκία στο ζωτικό Ελληνικό Χώρο του Αιγαίου καθιστούν το θέµα αυτό, ειδικά για τους Έλληνες, ιδιαίτερης σπουδαιότητας. Επιπλέον, το δίκαιο της θαλάσσης έχει για τη χώρα µας ιδιαίτερη βαρύτητα λόγω της γεωγραφικής της θέσεως και της ισχυρής της ναυτιλίας. Το θέµα είναι ιδιαίτερα δύσκολο, όχι µόνο λόγω των νέων ρυθµίσεων, των οποίων οι διατάξεις είναι κατά κανόνα λεπτές και περίπλοκες, αλλά και διότι είναι, ως επί το πλείστο, προϊόντα συµβιβασµών και δεν διακρίνονται πάντα από σαφήνεια. Φάσεις Εξελίξεως Τις κύριες φάσεις εξελίξεως του δικαίου της θαλάσσης µπορούµε να τις διακρίνουµε στις εξής τρεις : Η πρώτη φάση Αρχίζει µε την γέννηση του διεθνούς δικαίου της Θάλασσας και φθάνει µέχρι το τέλος του Β Παγκοσµίου Πολέµου. Οι βασικές αρχές της περιόδου αυτής, που είναι καθαρά εθιµικές και διαµορφώθηκαν κυρίως από την πρακτική των µεγάλων κρατών, είναι οι εξής: Η αρχή της ελευθερίας της ανοικτής θαλάσσης, σύµφωνα µε την οποία η θάλασσα που βρίσκεται πέρα από την αιγιαλίτιδα ζώνη είναι ελεύθερη γι όλα τα κράτη. Η αρχή της πλήρους κυριαρχίας των κρατών στην αιγιαλίτιδα τους ζώνη, ή στη χωρική τους θάλασσα, δηλαδή σε µια ορισµένη λωρίδα θάλασσας κατά µήκος των ακτών τους. Η αρχή

9 -5- αυτή καθιερώθηκε κυρίως για λόγους άµυνας και ασφάλειας των παράκτιων κρατών, αλλά και για λόγους οικονοµικούς. Τα πρώτα χρόνια το πλάτος της χωρικής θάλασσας ήταν 3 ναυτικά µίλια και αργότερα επεκτάθηκε στα 6 και 12 ναυτικά µίλια, πρόσφατα δε µερικά κράτη, κυρίως της Λατινικής Αµερικής, υπερέβησαν και τα όρια αυτά για να φθάσουν τα 200 ν.µ.. Η χώρα µας έχει δύο αιγιαλίτιδες ζώνες. Μία γενικού χαρακτήρα, που από το 1936 έχει πλάτος 6 ν.µ.,και µία ειδική για τα θέµατα µόνο της Αεροπορίας και της Αστυνοµίας που καθιερώθηκε το 1931 και έχει πλάτος 10 ν.µ. Η αρχή της αβλαβούς διέλευσης δια της χωρικής θάλασσας ( Innocent Passage ). Για τα πολεµικά πλοία αρκετά κράτη ( µεταξύ αυτών και η Τουρκία ) δεν δέχονται το δικαίωµα αβλαβούς διέλευσης και απαιτούν προηγούµενη γνωστοποίηση ή άδεια για την διέλευση. Το ίδιο πρέπει ίσως να κάνει και η Ελλάδα έναντι των πολεµικών πλοίων των κρατών αυτών, επί τη βάσει της αρχής της αµοιβαιότητας. Η δεύτερη φάση Επεκτείνεται από το τέλος του Β Παγκοσµίου πολέµου µέχρι το 1958, οπότε για πρώτη φορά κωδικοποιείται το δίκαιο της θάλασσας µε την υπογραφή των συµβάσεων της Γενεύης και το δίκαιο γίνεται γραπτό. Οι τέσσερις συµβάσεις της Γενεύης που αποτελούν το ισχύον ακόµα σήµερον δίκαιο της Θάλασσας είναι οι εξής : Η σύµβαση για τη χωρική θάλασσα και την συνορεύουσα ζώνη, η οποία κωδικοποίησε τις προαναφερθείσες βασικές αρχές για την χωρική θάλασσα, συγχρόνως όµως, έµµεσα αλλά σαφώς δέχθηκε ότι κανένα κράτος δεν µπορεί να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη πέραν των 12 ν.µ. Η σύµβαση για την ανοικτή θάλασσα, η οποία κωδικοποίησε και αυτή την θεµελιώδη αρχή της ελεύθερης χρησιµοποίησης της ανοικτής θάλασσας από όλα τα κράτη. Η σύµβαση για την υφαλοκρηπίδα, µε την οποία καθιερώθηκε για πρώτη φορά αυτός ο θεσµός. Η σύµβαση για την αλιεία και την προστασία των βιολογικών πόρων στην ανοικτή θάλασσα, η οποία προβλέπει µεν ότι όλα τα κράτη έχουν το δικαίωµα να αλιεύουν στην ανοικτή θάλασσα, ταυτόχρονα όµως θεσπίζει σειρά υποχρεώσεων για την προστασία των βιολογικών πόρων.

10 -6- Η Τρίτη φάση Ξεκινάει λίγα χρόνια µετά την υπογραφή των συµβάσεων της Γενεύης και φθάνει µέχρι των ηµερών µας. Βασικό της χαρακτηριστικό είναι η ριζική αναθεώρηση του δικαίου της θάλασσας µε τη νέα σύµβαση που υπογράφηκε στις 10 Δεκ Νέες ρυθµίσεις-επιπτώσεις από την εφαρµογή τους Οι βασικές ρυθµίσεις του νέου Δικαίου της θάλασσας είναι κατά θέµα οι εξής : Αιγιαλίτιδα ζώνη Υπάρχει πια συµφωνία παγκοσµίου χαρακτήρα για το πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης. Το πλάτος αυτό µπορεί να φθάσει µέχρι τα 12 νµ. Ήδη σήµερα πάνω από 80 κράτη έχουν υιοθετήσει το όριο αυτό. Δεν υπάρχει αµφιβολία ότι η ρύθµιση των 12 µιλίων για την έκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης ιδιαίτερα ευνοεί την χώρα µας. Επίσης η νέα σύµβαση ενίσχυσε σηµαντικά το θεσµό των στενών. Δεν αρκέσθηκε στο παλαιό καθεστώς των στενών "Ελεύθερης ναυσιπλοΐας" (Transit Passage). Έτσι από τα εντός της αιγιαλίτιδας ζώνης στενά διεθνούς ναυσιπλοΐας τα ξένα πλοία, εµπορικά και πολεµικά, θα διέρχονται κατά το νέο δίκαιο ελεύθερα, σαν να πρόκειται για ανοικτή θάλασσα. Τα υποβρύχια θα περνούν εν καταδύσει και τα αεροσκάφη, πολιτικά και στρατιωτικά, θα έχουν το δικαίωµα υπερπτήσεως των στενών άνευ αδείας. Η νέα ρύθµιση για τα στενά, που την επέβαλαν οι ΗΠΑ και η Σοβ. Ένωση για να εξασφαλίσουν την ανεµπόδιστη κίνηση των ναυτικών και αεροπορικών τους δυνάµεων, είναι καθαρά στρατηγικής φύσεως. Για τη χώρα µας, λόγω του µεγάλου αριθµού των στενών του Αιγαίου, η ρύθµιση αυτή δεν είναι καθόλου ευνοϊκή, γι' αυτό πρέπει να κάνουµε χρήση όλων των δυνατών συσταλτικών ερµηνειών. Συνορεύουσα ζώνη Ενώ κατά την σύµβαση της Γενεύης η χωρική θάλασσα και η συνορεύουσα ζώνη µαζί δεν µπορούν να υπερβούν τα 12 νµ, κατά το νέο δίκαιο η συνορεύουσα ζώνη µπορεί να επεκτείνεται µέχρι 24 νµ. Δηλαδή ένα κράτος µε αιγιαλίτιδα ζώνη 12 µιλίων µπορεί να έχει και άλλα 12 µίλια σαν συνορεύουσα ζώνη, αν έχει δε αιγιαλίτιδα ζώνη 6 µιλίων µπορεί να έχει συνορεύουσα ζώνη 18 µιλίων.

11 -7- Η συνορεύουσα ζώνη δίνει έτσι στα παράκτια κράτη εντελώς νέες δυνατότητες, που η χώρα µας ιδιαίτερα πρέπει να τις εξετάσει µε µεγάλη προσοχή. Δηµιουργείται ένας ουσιαστικός δεσµός µεταξύ του παράκτιου κράτους και των εκτάσεων που καλύπτει η συνορεύουσα ζώνη. Αποκλειστική οικονοµική Ζώνη (ΑΟΖ) Η ΑΟΖ έχει κατά το νέο δίκαιο έκταση 200 νµ (για την ακρίβεια 188 νµ, εάν αφαιρέσουµε τα 12 νµ της αιγιαλίτιδας ζώνης). Μέσα στην ζώνη αυτή το παράκτιο κράτος ασκεί: Όλα τα κυριαρχικά δικαιώµατα που ασκεί στην υφαλοκρηπίδα. Κυριαρχικά δικαιώµατα ως προς την έρευνα, εκµετάλλευση και διατήρηση των φυσικών πόρων των υπερκείµενων υδάτων (αλιευµάτων). Τέλος ασκεί δικαιοδοσία, δηλ. αποκλειστική αρµοδιότητα: Για την τοποθέτηση και χρησιµοποίηση τεχνητών νήσων και άλλων εγκαταστάσεων. Για την διεξαγωγή επιστηµονικής έρευνας. Για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Ανοικτή θάλασσα Με το νέο δίκαιο η ανοικτή θάλασσα, σαν αυτοτελές καθεστώς αρχίζει µετά από τα 200 νµ. δηλαδή µετά το τέλος της ΑΟΖ. Επίσης η γενική τάση ακολουθεί την οδό του περιορισµού των ελευθεριών της ανοικτής θάλασσας, κυρίως όσο αφορά την αλιεία. Τέλος πρέπει να σηµειώσουµε ότι η νέα Σύµβαση δεν αναφέρει τίποτα για τα ναυτικά γυµνάσια, τα οποία όµως εξακολουθούν πάντοτε να επιτρέπονται βάσει του διεθνούς εθιµικού δικαίου. Η Ζώνη των διεθνών βυθών Σύµφωνα µε το νέο δίκαιο η ζώνη των βυθών που βρίσκεται πέρα από την υφαλοκρηπίδα δεν ανήκει σε κανένα κράτος, αλλά σ' όλα τα κράτη µαζί και αποτελεί "κοινή κληρονοµιά της ανθρωπότητας". Αρχιπελαγικά κράτη Ενδιαφέρον είναι ότι η νέα Σύµβαση περιλαµβάνει ευνοϊκές διατάξεις για τα αµιγώς αρχιπελαγικά κράτη, δηλαδή εκείνα που αποτελούνται αποκλειστικά από νησιά, όχι όµως και για τα µικτά

12 -8- κράτη, όπως η χώρα µας, αν και ιστορικά ο όρος ξεκίνησε από το Αιγαίο που απεκαλείτο "Αρχιπέλαγος". Κλειστές και Ηµίκλειστες θάλασσες. Η νέα σύµβαση καθιέρωσε ορισµένες νέες διατάξεις για τις κλειστές και ηµίκλειστες θάλασσες. Γι' αυτές µε φανατισµό ενδιαφέρθηκε η Τουρκία, της οποίας απώτερος σκοπός ήταν να επιτύχει τον εξοστρακισµό των γενικών και κλασσικών λύσεων του δικαίου της θάλασσας, όταν πρόκειται για κλειστές και ηµίκλειστες θάλασσες. Σύµφωνα µε την Τουρκική άποψη στις θάλασσες αυτές όλες οι ρυθµίσεις πρέπει να αποφασίζονται κατόπιν συµφωνίας των ενδιαφεροµένων µερών. Ευτυχώς οι διατάξεις που υιοθετήθηκαν αναφέρονται σε δευτερεύοντα θέµατα και δεν είναι δεσµευτικές, αλλά έχουν χαρακτήρα συστάσεων (ευχή για συνεργασία). Επίλυση Διαφορών Η νέα σύµβαση προβλέπει ιδιαίτερα περίπλοκο σύστηµα επίλυσης των διαφορών. Σύµφωνα µ' αυτό κάθε ενδιαφερόµενο κράτος είναι ελεύθερο να επιλέξει ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα µέσα επίλυσης: Το Διεθνές Δικαστήριο Δικαίου θαλάσσης (αναµένεται να ιδρυθεί). Το Διεθνές Δικαστήριο ΟΗΕ. Διαιτητικά Δικαστήρια, ειδικά για τις διαφορές που αναµένεται να ιδρυθούν. Η διαφορά µπορεί να επιλυθεί από το όργανο κοινής επιλογής αν υπάρχει κοινή επιλογή. Σ' αντίθετη περίπτωση αρµόδιο θα είναι το Διαιτητικό Δικαστήριο. Όλες οι διαδικασίες καταλήγουν σε υποχρεωτικές αποφάσεις για τα διάδικα µέρη, πλην όµως η σύµβαση προβλέπει σειρά εξαιρέσεων για τα πιο σοβαρά θέµατα. Έτσι π.χ. τα κράτη µπορούν να εξαιρέσουν από τις παραπάνω διαδικασίες τις διαφορές που αναφέρονται στην οριοθέτηση αιγιαλίτιδας ζώνης, υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Στις περιπτώσεις αυτές η σύµβαση προβλέπει την υποχρέωση υποβολής της διαφοράς σε διαδικασία συνδιαλλαγής, της οποίας όµως το πόρισµα δεν είναι υποχρεωτικό για τα διάδικα µέρη. Το σύστηµα επιλύσεως των διαφορών σε τελευταία ανάλυση, αν και δύσκολο και σε ορισµένα σηµεία δυσνόητο, δεν

13 -9- παύει να αποτελεί ένα αναµφισβήτητο στοιχείο προόδου για το νέο δίκαιο της θάλασσας. Τρόποι Αντιµετωπίσεως τυχόν Προβληµάτων Η νέα σύµβαση για το δίκαιο της θάλασσας είναι στο σύνολό της συµφέρουσα για τη χώρα µας γι' αυτό άλλωστε και την υπέγραψε, ενώ η Τουρκία την καταψήφισε και την µποϋκοτάρει σε κάθε ευκαιρία. Τα θετικά της σηµεία υπερισχύουν των αρνητικών, που είναι για µας η ελεύθερη διέλευση και υπέρπτηση µέσα και πάνω από τα στενά διεθνούς ναυσιπλοΐας. Αλλά και αυτό το µειονέκτηµα, οπωσδήποτε σοβαρό, µπορούµε σε µεγάλο βαθµό να το εξουδετερώσουµε εφαρµόζοντας στην πράξη µε προσοχή, διπλωµατικότητα και κυρίως αποφασιστικότητα την ερµηνευτική δήλωση που ήδη κάναµε για το θέµα αυτό. Σε τελική ανάλυση έχουµε συµφέρον να συνεχίσουµε στο διεθνές πεδίον να υποστηρίζουµε τη νέα σύµβαση, για να τεθεί σε ισχύ το ταχύτερο και να λειτουργήσει στην πράξη. Από την άλλη πλευρά στο εσωτερικό πρέπει να εξετάσουµε µε ιδιαίτερη προσοχή πώς θα µπορέσουµε να αξιοποιήσουµε κατά τον καλύτερο τρόπο αµέσως ή µετά την επικύρωση από τη χώρα µας της νέας συµβάσεως, τα θετικά σηµεία που µας παρέχει.

14 -10- Κεφάλαιο δεύτερο Υφαλοκρηπίδα

15 -11- Γενικά Η κρίση στο Αιγαίο άρχισε την 1η Νοεµβρίου του 1973, όταν η Τουρκική κυβέρνηση όλως αυθαίρετα και µονοµερώς προσπάθησε να οριοθετήσει την υφαλοκρηπίδα µε την δηµοσίευση στην εφηµερίδα της Κυβέρνησης ενός χάρτη που έδειχνε τα σηµεία του Αιγαίου στα οποία εξουσιοδοτείτο η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου να κάνει έρευνες. Στην ουσία η Τουρκία χρησιµοποίησε το θέµα της υφαλοκρηπίδας σαν σηµείο εκκινήσεως για την διεκδίκηση Ελληνικών εδαφών. Κατ' αρχήν έθεσε το πρόβληµα σαν τεχνικό. Αλλά αργότερα άλλαξε τακτική και ισχυρίσθηκε ότι είναι πολιτικό πρόβληµα. Άρχισε να επιµένει ότι ο διεθνής νόµος και η πρακτική έπρεπε να παραµερισθούν, ότι αι νήσοι δεν πρέπει να λαµβάνονται υπ' όψη, ότι η όλη υπόθεση έπρεπε να εξετασθεί εξ' αρχής σαν Ελληνοτουρκική διαφορά πάνω σε µια περιοχή που δεν πρέπει όλη να ανήκει στην Ελλάδα αλλά θα πρέπει να διαµοιραστεί. Μ' άλλα λόγια η Τουρκική Πολιτική δεν ενδιαφέρεται για το διεθνές δίκαιο και δεν µπορούσε να κάνει και διαφορετικά, αφού κατά βάση διεκδικεί χώρο και όχι νόµιµα δικαιώµατα. Συνεπώς οι θέσεις που παίρνει και τα επιχειρήµατα που χρησιµοποιεί ποτέ δεν έχουν νοµική βάση. Υφιστάµενη κατάσταση Με την υπογραφή στη Γενεύη το 1958 της σύµβασης για την υφαλοκρηπίδα τίθεται για πρώτη φορά στο διεθνές προσκήνιο ο θεσµός αυτός. Η υφαλοκρηπίδα κατά την σύµβαση, αποτελείται από το πέραν της χωρικής θάλασσας βυθό και το υπέδαφός του, µέχρι βάθους 200 µέτρων, ή και πέρα του ορίου αυτού, µέχρι του

16 -12- σηµείου όπου είναι δυνατή η εκµετάλλευση των φυσικών πόρων του πυθµένα της θάλασσας. Στην υφαλοκρηπίδα τα παράκτια κράτη δεν ασκούν πλήρη κυριαρχία, όπως στην αιγιαλίτιδά τους ζώνη, αλλά µόνο κυριαρχικά δικαιώµατα για την εξερεύνηση και εκµετάλλευση των φυσικών της πόρων, δηλαδή για καθαρά οικονοµικούς λόγους. Ο όρος "κυριαρχικά δικαιώµατα" έχει εδώ την έννοια των "αποκλειστικών" δικαιωµάτων, δηλαδή κανένα άλλο κράτος δεν µπορεί να τα διεκδικήσει, έστω και αν το παράκτιο κράτος δεν ασκεί τα δικαιώµατά του στην πράξη. Εξ άλλου, όπως αποφάνθηκε το Διεθνές Δικαστήριο στην υπόθεση της υφαλοκρηπίδας της Βορείου Θαλάσσης, τα δικαιώµατα αυτά υφίστανται αυτοδικαίως και εξ υπαρχής (ipsoiure abinitio), χωρίς να χρειάζεται να προβεί σε νοµική ενέργεια το κράτος. Νέες ρυθµίσεις-επιπτώσεις από την εφαρµογή τους. Με το νέο δίκαιο (νέα σύµβαση του ΟΗΕ που υπογράφηκε όπως προαναφέρθηκε στις 10 Δεκ.1982) αλλάζει ριζικά ο νοµικός ορισµός της υφαλοκρηπίδας. Τα κριτήρια του βάθους των 200 µέτρων και της εκµετάλλευσης εγκαταλείπονται. Η υφαλοκρηπίδα µε το νέο δίκαιο έχει ελάχιστη έκταση (200 νµ), µπορεί όµως να υπερβεί το όριο αυτό όταν το υφαλοπλαίσιο του παράκτιου κράτους εκτείνεται πέραν των 200 νµ, οπότε στην περίπτωση αυτή το εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας όπως προβλέπει η νέα σύµβαση µπορεί να φθάσει µέχρι τα 350 νµ, ή σε απόσταση 100 νµ. πέραν της ισοβαθούς των µέτρων. Τα νησιά έχουν κατά τη νέα ρύθµιση πλήρη δικαιώµατα υφαλοκρηπίδας. Εποµένως και η νέα ρύθµιση είναι ευνοϊκή για την χώρα µας. Ως προς την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας υπάρχει αλλαγή. Η σύµβαση της Γενεύης προβλέπει για την οριοθέτηση συµφωνία µεταξύ των ενδιαφεροµένων µερών και, αν δεν γίνει συµφωνία, εφαρµογή της µέσης γραµµής, εκτός αν ειδικές περιπτώσεις δικαιολογούν άλλη λύση, δηλαδή απόκλιση από την αρχή της µέσης γραµµής. Η νέα σύµβαση τόσο για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας όσο και για την οριοθέτηση της ΑΟΖ προβλέπει απλώς την σύναψη συµφωνίας «σύµφωνα µε το διεθνές δίκαιο, όπως τούτο προσδιορίζεται στο άρθρο 38 του καταστατικού του Διεθνούς Δικαστηρίου, προς το σκοπό καταλήξεως σε δίκαιη

17 -13- λύση». Η νέα ρύθµιση είναι εποµένως ουδέτερη. Ενθαρρυντικό είναι ότι η δίκαιη λύση πρέπει σ' όλες τις περιπτώσεις να είναι απόρροια διεθνούς δικαίου και να είναι σύµφωνη µε το δίκαιο αυτό. Οι Ελληνο-Τουρκικές θέσεις Η Ελλάδα έχει υπογράψει και επικυρώσει τη σύµβαση της Γενεύης του 1958, για την υφαλοκρηπίδα, η οποία δίνει πλήρη δικαιώµατα υφαλοκρηπίδας στα νησιά. Επίσης υπέγραψε την σύµβαση του 1982 που επίσης είναι ευνοϊκή σύµβαση. Η Τουρκία απ' εναντίας: Αρνείται να δεχθεί ότι τα Ελληνικά νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και δεν υπέγραψε ούτε τη σύµβαση της Γενεύης ούτε την νέα σύµβαση του Αρνείται να δεχθεί ότι η σύµβαση της Γενεύης του 1958 και ο νόµος της θάλασσας του 1982 την δεσµεύουν, αν και αµφότερες οι συµβάσεις είναι γνωστόν ότι αντανακλούν διεθνές εθιµικό δίκαιο. Ισχυρίζεται ότι στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας πρέπει να αγνοηθούν τα νησιά και η µέση γραµµή να τοποθετηθεί µεταξύ των ηπειρωτικών κορµών των δύο χωρών. Κατ' αρχήν (επί κυβερνήσεων Bylent Ecevit) έθετε το πρόβληµα σαν τεχνικό. Στην συνέχεια και µέχρι σήµερα ισχυρίζεται ότι το πρόβληµα είναι πολιτικό. Αρνείται την προσφυγή στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης, αν και στην αρχή αποδέχθηκε την Ελληνική πρόταση. Επιµένει να ζητά την κοινή εκµετάλλευση των "αµφισβητουµένων περιοχών" (σηµείωνε: Των Ελληνικών περιοχών). Ισχυρίζεται ότι η υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου είναι η φυσική επέκταση της Χερσονήσου Ανατόλια. Δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς ότι όλες οι ανωτέρω θέσεις και τα επιχειρήµατα δεν έχουν νοµική βάση, ούτε αντέχουν στην απλή λογική. Εξ άλλου είναι γνωστό ότι η Τουρκία δεν αναζητεί νόµιµα δικαιώµατα αλλά διεκδικεί ξένο έδαφος, γι' αυτό και δεν θέλει να δεσµευθεί µε διεθνείς συµβάσεις και το διεθνές δίκαιο.

18 -14- Κεφάλαιο τρίτο Καθεστώς Ελληνικών Νησιών Αιγαίου Λήµνος

19 -15- Γενικά Οι Τούρκοι εκ προθέσεως χρησιµοποιούν τον όρο «Αποστρατιωτικοποίηση των Νήσων του Αιγαίου» µε τον σκοπό να δηµιουργήσουν σύγχυση και αµφιβολίες στους ξένους για όλα τα Ελληνικά νησιά, όσον αφορά το νοµικό τους καθεστώς. Στην πραγµατικότητα υπάρχουν τρεις κατηγορίες Ελληνικών νησιών, όσον αφορά το Status Quo, και στη συνέχεια θα εξετάσουµε τις κατηγορίες αυτές χωριστά. Νοµικό καθεστώς Ελλην. Νησιών Λήµνος,Βόρειοι Σποράδες, Κυκλάδες, Κρήτη, Σαµοθράκη. Για να νησιά αυτά δεν υπάρχει κανένας περιορισµός όσον αφορά τον διεθνή νόµο. Λέσβος - Χίος - Σάµος - Ικαρία. Το άρθρο 13 της συνθήκης της Λοζάννης και προς τον σκοπό της διατήρησης της διεθνούς ειρήνης, επιβάλλει στα νησιά αυτά τους εξής περιορισµούς: Δεν επιτρέπεται ναυτική βάση ή οχύρωση των νησιών αυτών. Τα Ελληνικά Πολεµικά Αεροσκάφη απαγορεύεται να υπερίπτανται πάνω από την Ανατόλια, όπως και τα Τουρκικά πάνω από τα νησιά αυτά. Οι Ελληνικές Στρατιωτικές Δυνάµεις στα νησιά αυτά πρέπει να περιορίζονται στις συνήθεις δυνάµεις που καλούνται για εκπαίδευση και θητεία, επίσης σε µια δύναµη Χωρ/κής και Αστυνοµίας σ' αναλογία της Χωρ/κής και Αστυνοµίας που υπάρχει στον όλο Ελληνικό χώρο.

20 -16- Δωδεκάνησα Για τα νησιά αυτά η συµφωνία ειρήνης των Παρισίων το 1947 περιέχει την ένδειξη «θα είναι και θα παραµείνουν αποστρατιωτικοποιµένα». Η προσθήκη ΙΙΙ όµως της συνθήκης διευκρινίζει ότι η αποστρατιωτικοποίηση δεν απαγορεύει το προσωπικό για την εσωτερική ασφάλεια, εφοδιασµένο µε όπλα που να µπορούν να χειρισθούν από ένα πρόσωπο, όπως και την απαραίτητη εκπαίδευση του προσωπικού αυτού. Οι Αυθαίρετες ερµηνείες της Τουρκίας και τα δηµιουργούµενα προβλήµατα. Λέσβος - Χίος - Σάµος - Ικαρία. Οι περιορισµοί στα νησιά αυτά ετέθησαν µε την προοπτική να βοηθήσουν την διεθνή ειρήνη και σ' αυτό είναι κατηγορηµατικό και σαφές το νόηµα του άρθρου 13 της συνθήκης της Λοζάννης. Ο Τουρκικός ισχυρισµός ότι οι περιορισµοί αυτοί ετέθησαν για την ασφάλεια της Τουρκίας είναι ψευδείς και ανυπόστατοι. Η αρχή της αυτοαµύνης είναι διεθνώς παραδεκτή και έχει αναγνωρισθεί σ' όλα τα κυρίαρχα κράτη από το άρθρο 51 του χάρτου του ΟΗΕ. Η Ελλάδα κάνοντας χρήση του δικαιώµατος αυτού αναγκάσθηκε, µετά την αποδεδειγµένη βουλιµία της Τουρκίας, να µεταφέρει δυνάµεις στα νησιά, επειδή κατ' αυτόν τον τρόπο βοηθάει στην διατήρηση της ειρήνης και στην ισορροπία στην περιοχή. Δωδεκάνησα 'Όσον αφορά τα Δωδεκάνησα, πρέπει να υπενθυµίζουµε στους Τούρκους ότι ήταν απόντες από τον αγώνα των δηµοκρατικών χωρών εναντίον τον ολοκληρωτισµού και κατ' αυτό τον τρόπο δεν ήταν, ούτε µπορούσαν να ήταν, συµβαλλόµενο µέρος της Ειρήνης των Παρισίων. Το άρθρο 36 παρά 1 της συνθήκης της Βιέννης για τον νόµο των συµφωνιών δεν προβλέπει τέτοιο δικαίωµα για την Τουρκία. Η Τουρκία, που δεν ήταν σύµµαχος ή προσκείµενη δύναµη, δεν µπορεί να επικαλεσθεί δικαιώµατα από αυτή τη συνθήκη, διότι η συνθήκη των Παρισίων είναι γι' αυτήν «res inter alios acta». Νήσος Λήµνος Η περί Στενών σύµβαση της Λοζάννης την 24η Ιουλίου 1923 προέβλεπε µεταξύ των άλλων την αποστρατιωτικοποίηση των νήσων Λήµνου, Σαµοθράκης και των τουρκικών Ίµβρος,

21 -17- Τένεδος, λόγω της εγγύτητας τους στα στενά. Ακολούθησε όµως στις 20 Ίου η σύµβαση για τα Στενά του Montreux που καταργεί στο σύνολο της και υποκαθιστά την σύµβαση της Λοζάννης, όπως ρητά αναγράφεται αυτό στο προοίµιο της σύµβασης. Αλλά εκτός από το προοίµιο η κατάργηση της συνθήκης της Λοζάννης φαίνεται και από τα ακόλουθα: * Τον τίτλο της σύµβασης του Montreux που είναι: «Σχέδιο σύµβασης που η κυβέρνηση της Τουρκικής Δηµοκρατίας πρότεινε για την αντικατάσταση της συνθήκης της Λοζάννης της 24 Ιουλ σχετικά µε τα Στενά» * Το άρθρο 13 της σύµβασης που αναγράφει: «Η παρούσα σύµβαση που καταργεί και αντικαθιστά τις προβλέψεις της σύµβασης της Λοζάννης του 1923 σχετικά µε την κατάσταση των στενών». * Στις επιστολές 371/20075, 3749/26/44 και 3670/26/4 που έστειλε η τουρκική κυβέρνηση στο Βρετανικό foreign office και στον Γάλλο υπουργό Εξωτερικών, στις οποίες δίνεται η εξήγηση ότι στον γενικό όρο «Στενά» περιλαµβάνονται και οι Νήσοι Λήµνος, Σαµοθράκη. * Στη δήλωση του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Rustu Aras στο Τουρκικό Κοινοβούλιο παρουσία του Προέδρου Kemal Attaturk και του πρωθυπουργού Ismet Ιnοnου που έχει ως εξής: «Οι προβλέψεις σχετικά µε τα νησιά Λήµνος και Σαµοθράκη, που ανήκουν στην γειτονική και φίλη Χώρα Ελλάδα και που ήταν αποστρατιωτικοποιηµένα σύµφωνα µε την σύµβαση της Λοζάννης του 1923, καταργούνται επίσης µε την σύµβαση του Montreux και είµαστε ευχαριστηµένοι γι' αυτό». Η κατάργηση των όρων της αποστρατιωτικοποίησης της σύµβασης της Λοζάννης του 1923 αποδεικνύεται περίτρανα µε την στρατιωτικοποίηση απο το 1936 εκ µέρους της Τουρκίας των νήσων Ίµβρος και Τένεδος (σήµερα είναι απαγορευµένες περιοχές) και µε την στρατιωτικοποίηση απο την Ελλάδα της νήσου Λήµνου µε Βασιλ. διάταγµα της 4ης Απριλ Το γεγονός αυτό έγινε δεκτό από όλους τους συµβαλλόµενους στην σύµβαση του Montreux. Μόνη η Τουρκία 35 χρόνια αργότερα, στις αρχές του 1970 άρχισε να δηµιουργεί κατάσταση και προβλήµατα στη σχεδίαση

22 -18- αµύνης του ΝΑΤΟ, που αποδεικνύονται πολύ επικίνδυνα για την συνοχή της Νότιας Πτέρυγας. Η συνθήκη του βορειοατλαντικού συµφώνου, στις διατάξεις που αφορούν τις γεωγραφικές ζώνες εφαρµογής της, δεν προβλέπει εξαιρέσεις όσον αφορά τις ζώνες των άρθρων 5,6, µε άλλα λόγια έγινε αποδεκτό µε την εισδοχή της Ελλάδος στο ΝΑΤΟ ότι η Νήσος Λήµνος καθώς και όλα τα ελληνικά νησιά είχαν περιληφθεί στις Ζώνες εφαρµογής της Συνθήκης. Εξ' άλλου η Νήσος Λήµνος περιλήφθηκε και εξακολουθεί να περιλαµβάνεται σ' όλα τα επιχειρησιακά σχέδια του ΝΑΤΟ και αναγνωρίζεται από την συµµαχία η Στρατηγική αξία της νήσου στον έλεγχο των στενών. Σε αίτηση της Τουρκίας να αφαιρεθούν οι Νήσοι Λήµνος και Σαµοθράκη από τα αµυντικά σχέδια τον ΝΑΤΟ o SΑCEUR (Αρχηγός Συµµαχικών Δυνάµεων στην Ευρώπη), µε µήνυµα στο ΓΕΕΘΑ της Τουρκίας στις 30 Μαρ.1979, απέρριψε το αίτηµα αυτό, γράφοντας γενικά: "...το Συµµαχικό Στρατηγείο δεν βρίσκει καµία δικαιολογία στρατιωτικού χαρακτήρα εξαιρέσεως των νησιών αυτών από την χερσαία ζώνη µάχης... Ο CINCSOUTH (Διοικητής Συµµαχικών Δυνάµεων Νοτίου Ευρώπης) σχεδιάζει µε σκοπό την άµυνα του εδάφους των Νοτίων κρατών... Η ζώνη χερσαίας µάχης της Ελλάδας παραµένει αµετάβλητη.. επί πλέον, δεν υπήρξε καµιά µεταβολή στο νοµικό καθεστώς των νήσων από το 1968, όταν εγκρίθηκε το Γενικό Σχέδιο Άµυνας". Σήµερα Τουρκία και Ελλάδα είναι σύµµαχες χώρες, η Τουρκία επιθυµεί πολύ να γίνει µέλος της Ε Ένωσης. Μ' αυτές τις προϋποθέσεις και εν γνώσει της απειλής όπως περιγράφεται από τα Νατοϊκά Εγχειρίδια (documents), θα περίµενε κανείς ότι η Τουρκία θα αισθάνεται καλλίτερα µε το Δυτικό πλευρό της προστατευµένο. Επίσης θα περίµενε κανείς ότι η αµυντική ενδυνάµωση της Ελλάδος θα είναι και ενδυνάµωση αµυντική της Συµµαχίας και όµως ορισµένοι Νατοϊκοί ιθύνοντες δεν σκέπτονται έτσι. Όπως π.χ. ο τέως Γενικός Γραµµατέας του ΝΑΤΟ Dr Luns που σε µια επιστολή του 90/80/41 στον SACEUR σχετικά µε την εγκατάσταση από το ΝΑΤΟ Σταθµού Επικοινωνιών στη Λήµνο έγραφε: "Θα ήµουν ευγνώµων εάν µε διαβεβαίωνες ότι δεν θα υποβάλεις µελλοντικά µελέτες για κατασκευές που θα ήταν δυνατό να δηµιουργήσουν νοµικά προβλήµατα, όσον αφορά προβλέψεις συµβάσεων µεταξύ Κρατών". Αργότερα ο ίδιος έδινε την εξήγηση

23 -19- ότι το Θέµα της Λήµνου είναι µια διαφορά µεταξύ των δύο κρατών και ότι το ΝΑΤΟ έπρεπε να τηρήσει στάση ίσης απόστασης ("equidistance Position") φράση που δυστυχώς επαναλαµβάνεται σήµερα στα Νατοϊκά έγγραφα. Αλλά είναι πασιφανές ότι αυτό δεν είναι στάση ίσης απόστασης, αλλά έµµεσης αναγνώρισης της τουρκικής θέσης όσον αφορά την ερµηνεία µιας διεθνούς συµβάσεως. Να προσθέσουµε ότι η µεροληπτική στάση του De Luns, όπως και ο αποκλεισµός της νήσου Λήµνου από τις ασκήσεις του ΝΑΤΟ, είχαν δυσµενείς επιπτώσεις στην συνοχή και την στρατιωτική προπαρασκευή της συµµαχίας. Όπως είναι γνωστό τα έργα αµυντικής προπαρασκευής (chapters) που αφορούν τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία απορρίπτονται και οι Ελληνικές δυνάµεις δεν συµµετέχουν σε ασκήσεις στο Αιγαίο. Το κλίµα στις σχέσεις των δύο χωρών επιδεινώθηκε τελευταία µε τους παράλογους ισχυρισµούς της Τουρκίας για την ύπαρξη γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο και µε την αµφισβήτηση της κυριαρχίας της Ελλάδας πάνω σε δεκάδες βραχονησίδες και νησίδες, που βάσει διεθνών συνθηκών (Λοζάννης Μοντρέ) και ντοκουµέντων ανήκουν στην Ελλάδα.

24 -20- Κεφάλαιο τέταρτο Εναέριος χώρος Αιγαίου

25 -21- Γενικά Στα θέµατα που προβάλλει η Τουρκία σαν διαφορές µε την Ελλάδα είναι ο εναέριος χώρος του Αιγαίου. Συγκεκριµένα η Τουρκία αµφισβητεί το εύρος του εθνικού µας εναερίου χώρου των 10 νµ. και την υποχρέωση των στρατιωτικών της αεροσκαφών να υποβάλλουν σχέδια πτήσης, όταν πετούν πάνω από τα διεθνή ύδατα. Στη συνέχεια θα αποδειχθεί το δίκαιο των Ελληνικών θέσεων επί του θέµατος. Ισχύουσες Διεθνείς Διατάξεις για τα FIRS Διατάξεις ICAO Οι διατάξεις που αναφέρονται στα θέµατα εναερίου χώρου περιέχονται στη Σύµβαση του Διεθνούς Οργανισµού Πολιτικής Αεροπορίας INTERNATIONAL CIVIL AVIATION ORGANIZATION (ICAO) που υπογράφηκε την 7 Δεκ στο Σικάγο και αριθµεί σήµερα 160 κράτη - µέλη. Ο οργανισµός εδρεύει στο Μόντρεαλ του Καναδά. Μερικές από τις διατάξεις της Σύµβασης έχουν ως εξής: * Η Σύµβαση έχει εφαρµογή στα κρατικά αεροσκάφη, στα οποία υπάγονται και τα στρατιωτικά. Κανένα κρατικό αεροσκάφος δεν θα ίπταται πάνω από την επικράτεια ούτε θα προσγειούται χωρίς τη σύµφωνη γνώµη του Κράτους. (ΑΡΘΡΟ 3) * Επικράτεια είναι το έδαφος και τα γειτνιάζοντα χωρικά ύδατα που υπάγονται στην κυριαρχία του κράτους (ΑΡθΡΟ 2). * Τα συµβαλλόµενα κράτη θα εξασφαλίζουν ότι κάθε αεροσκάφος που ίπταται πάνω από την επικράτειά τους και κάθε αεροσκάφος της εθνικότητάς τους θα συµµορφούται µε τους κανόνες που ισχύουν εκεί. (ΑΡΘΡΟ 12).

26 -22- * Τα συµβαλλόµενα κράτη αναλαµβάνουν να παρέχουν βοήθεια στα αεροσκάφη που κινδυνεύουν µε βάση τις κατά τόπο υπηρεσίες Ερεύνης/Διάσωσης, που έχουν καθορισµένες περιοχές ευθύνης. (ΑΡΘΡΟ 25). Το παράρτηµα "Ρ" (πρακτική Αεροναυτιλίας) αναφέρει: * Αναγνωρίζεται ότι ο εναέριος χώρος, καθώς και πολλές ευκολίες και υπηρεσίες, πρέπει να χρησιµοποιούνται από κοινού µεταξύ της πολιτικής και στρατιωτικής Αεροπορίας. * Οι χώρες όταν εκδίδουν κανονισµούς για στρατιωτικά αεροσκάφη θα έχουν Due Regard (υπ' όψη) την ασφάλεια ναυτιλίας των πολιτικών αεροσκαφών. * Η κοινή χρήση τον εναερίου χώρου από τα πολιτικά και τα στρατιωτικά αεροσκάφη θα ρυθµίζεται σε τρόπο ώστε να µη τίθεται σέ κίνδυνο η ασφάλεια της διεθνούς αεροπλοΐας και, κατά πρακτικώς δυνατόν, τα στρατιωτικά σκάφη θα συµµορφούνται µε τους κανόνες Αέρος (παράρτηµα 2 της Σύµβασης). * Τα κράτη όταν εκπονούν κανονισµούς για τα στρατιωτικά αεροσκάφη πάνω από ανοικτές θάλασσες, θα τους συντονίζουν µε τα κράτη που είναι αρµόδια για την παροχή Εναέριας Κυκλοφορίας στην υπ' όψη περιοχή. Ο οργανισµός έχει δηµιουργήσει ανά την υφήλιο επτά περιοχικά Γραφεία, η δε Ελλάδα υπάγεται στο περιοχικό γραφείο Ευρώπης (Παρίσι). Το Γραφείο αυτό έχει εκπονήσει το αντίστοιχο σχέδιο στο οποίο περιλαµβάνονται οι περιοχές πληροφοριών πτήσεων (FIR), οι επικοινωνίες, οι αεροδιάδροµοι κ.λ.π. Στο σχέδιο έρευνας και διάσωσης περιλαµβάνονται χάρτες µε τις περιοχές που ανήκουν σε κάθε κράτος, όπως η περιοχή του FIR Αθηνών, που είναι αποκλειστική αρµοδιότητα της Ελλάδας που έχει οργανώσει και την αντίστοιχη υπηρεσία. Διατάξεις ΝΑΤΟ Οι κανονισµοί εναερίου κυκλοφορίας του ΝΑΤΟ είναι απόλυτα εναρµονισµένοι µε τις διατάξεις του ICAO. Οι σχετικοί κανονισµοί ΝΑΤΟ είναι οι εξής: Document 01. Στη παράγρ. 9 αναγράφεται: "Γενικά όλη η κυκλοφορία στη περιοχή του ΝΑΤΟ συµµορφώνεται µε τους Κανόνες Αέρος, σύµφωνα µε τις διατάξεις του παραρτήµατος 2 της σύµβασης ICAO..."

27 -23- Document 149. Περιλαµβάνει τις διαδικασίες συντονισµού των ασκήσεων ΝΑΤΟ, που συµπίπτουν απόλυτα µε το παράρτηµα 15 της σύµβασης ICAO. MC - 88, για την περίοδο έντασης ή πολέµου. Με αυτό αναγνωρίζεται η ευθύνη της Ελλάδας στο FIR Αθηνών και για την περίοδο έντασης - πολέµου και γι' αυτό η Τουρκία έντονα το αντιµάχεται. Εγχειρίδιο ATR -10 (c). Περιέχει τις περιοχές Έρευνας - Διάσωσης από πλευράς ΝΑΤΟ, που είναι οι ίδιες µε τις περιοχές του ICAO. Η Τουρκία, αφού δεν κατόρθωσε την περίοδο που η Ελλάδα αποχώρησε από τη στρατιωτική δοµή να αλλοιώσει το Document αυτό, διετύπωσε επιφύλαξη, στην οποία αναφέρεται, ότι µέχρις ότου ολοκληρωθεί το σχέδιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισµού (ΙΜΟ) οι περιοχές έρευνας και διάσωσης δεν αναγνωρίζονται από αυτή. Διατάξεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισµού (ΙΜΟ) Ο διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισµός (ΙΜΟ) για θέµατα έρευνας και διάσωσης των πλοίων έχει εκπονήσει την διεθνή σύµβαση για έρευνα και διάσωση (σύµβαση Αµβούργου 1979) η οποία προβλέπει µεταξύ των άλλων ότι οι περιοχές έρευνας και διάσωσης θα καθιερώνονται µετά από συµφωνία των συµβεβληµένων κρατών. Η Ελλάδα, διαβλέποντας προστριβές µε την Τουρκία διετύπωσε επιφύλαξη (Reservation) κατά την υπογραφή της σύµβασης, που αναφέρει ότι για µας η περιοχή έρευνας και διάσωσης είναι εκείνη που µας έχει αναγνωρισθεί από το ICAO και την σύµβαση SOLAS (Save of life at sea). Η Τουρκία αντέδρασε µε δήλωση ότι η Ελληνική επιφύλαξη είναι «ασυµβίβαστη µε το σκοπό και αντικείµενο της σύµβασης και δεν πρέπει να ερµηνευθεί ως reservation, σύµφωνα µε τον διεθνή νόµο». Ο ΙΜΟ για θέµα έρευνας και διάσωσης διεχώρησε την υδρόγειο σε 12 περιοχές, η δε Ελλάδα υπάγεται στην περιοχή της Μεσογείου. Κατά την παρουσίαση των περιοχών ευθύνης κάθε χώρας προέκυψαν προβλήµατα, επειδή οι περιοχές της Τουρκίας καλύπτουν τις αντίστοιχες εκτάσεις που ανήκουν στην Ελλάδα και Κύπρο, πράγµα που προκάλεσε την έγγραφη διαµαρτυρία τους. Λόγω πολλών διαφωνιών που προέκυψαν µεταξύ των χωρών δεν