Ιστορικός - βιομηχανική αρχαιολόγος. Απρίλιος 2013

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ιστορικός - βιομηχανική αρχαιολόγος. Απρίλιος 2013"

Λέων Αγγελίδου
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Μαρία Μαυροειδή Ιστορικός - βιομηχανική αρχαιολόγος Απρίλιος 2013 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πρόγραμμα «Ακαδημία Πλάτωνος»

2 Υπουργείο Πολιτισμού Ομάδα Βιομηχανικής Αρχαιολογίας (δεκ. 1980) ΥΠΠΟ, Τμήμα Νεωτέρων Μνημείων της Διεύθυνσης Λαϊκού Πολιτισμού: Αρχείο Βιομηχανικών Μνημείων (συστηματικές καταγραφές) Σιδηροδρομικοί σταθμοί της Πελοποννήσου (1985) Κτίρια καπναποθηκών στην Καβάλα (1986) Αγροτοβιομηχανικές εγκαταστάσεις στην Κωπαΐδα (1991) Μεταλλουργικές-μεταλλευτικές εγκαταστάσεις του Λαυρίου (1992) κ.ά. Έκθεση ΥΠΠΟ: «Βιομηχανικά Μνημεία της Ελλάδας» (10ο Διεθνές Συνέδριο TICCIH, Θεσσαλονίκη 1997).

4 Το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών/ ΕΙΕ: προωθεί την ιστορική έρευνα για την ιστορία της βιομηχανίας και τη βιομηχανική αρχαιολογία: Ανάδειξη του βιομηχανικού παρελθόντος της Ερμούπολης Ίδρυση του Ελληνικού Τμήματος του TICCIH Διάσωση αρχείων βιομηχανικών επιχειρήσεων (Κούππας, Ρετσίνας κ.λπ.) Ερευνητικά προγράμματα: Δρόμοι του μεταξιού Ιστορία του εξηλεκτρισμού (ΔΕΗ) Ιστορικός βιομηχανικός εξοπλισμός σε 6 πόλεις (σε συνεργασία με το ΕΜΠ) Ερμούπολη (Βιομηχανικός Μουσείο) Βιομηχανική κληρονομιά στο Αιγαίο Πολιτιστικό Ίδρυμα της ΕΤΒΑ (1986): αντικείμενό του η μελέτη του τεχνικού πολιτισμού αλλά και οι δράσεις στο πεδίο της κληρονομιάς (το πρώτο μουσείο στο Σουφλί). Πανεπιστήμια: Οι αρχιτεκτονικές σχολές ενδιαφέρονται πρώτες για τη βιομηχανική αρχαιολογία. Αποτέλεσμα: καταγραφές και μελέτες καταλοίπων (κτιρίων) από αρχιτεκτονική άποψη, αλλά λιγότερες ολοκληρωμένες από τεχνολογική και ιστορική άποψη μελέτες Βιομηχανικής Αρχαιολογίας. Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΟΤ): Η προστασία των μνημείων της νεότερης εποχής ανήκει στις Εφορείες Νεοτέρων Μνημείων. Κηρύσσει κτίρια και μηχανήματα ως διατηρητέα ύστερα από υποβολή της σχετικής πρότασης από ενδιαφερόμενους φορείς στην οικεία Εφορεία Ν.Μ., εξέταση του φακέλου που υποβάλλεται και τελική έγκριση της πρότασης από το ΚΣΝΜ. Οι Εφορείες κρατούν αρχείο των μνημείων που κηρύσσονται (καρτέλα & φωτογραφίες, απλές καταγραφές.

5 Τοπική αυτοδιοίκηση Δήμος Βόλου (ΔΗ.Κ.Ι.) Δήμος Αλιάρτου Δήμος Νέας Ιωνίας (Αθήνα) Δήμος Αθηναίων Δήμος Νάουσας Ιδιωτικοί φορείς: Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (πρώην ΠΤΙ ΕΤΒΑ)

Ενέργεια: Υδροκίνητα εργοστάσια Νάουσας, Υδροηλεκτρικός Σταθμός Γλαύκου στην Πάτρα, Ατμοηλεκτρικός Σταθμός Νέου Φαλήρου, Ηλεκτρικός Σταθμός Λαυρίου Μεταλλουργία: Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου

6 Ενέργεια: Υδροκίνητα εργοστάσια Νάουσας, Υδροηλεκτρικός Σταθμός Γλαύκου στην Πάτρα, Ατμοηλεκτρικός Σταθμός Νέου Φαλήρου, Ηλεκτρικός Σταθμός Λαυρίου Μεταλλουργία: Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου Μηχανουργία: Μηχανουργεία ΟΣΕ σε Πειραιά και Βόλο, μηχανουργείο Νεωρίου Σύρου Χημική βιομηχανία: Συγκρότημα Λιπασμάτων στη Δραπετσώνα Κλωστοϋφαντουργία: Μεταξουργεία Γουμένισσας, υφαντήριο Αχαϊκή στην Πάτρα Πλινθοκεραμοποιία: Τσαλαπάτας στο Βόλο, Δηλαβέρης στον Πειραιά Βυρσοδεψία: Βυρσοδεψείο Κορνηλάκη στην Ερμούπολη Χαρτοβιομηχανία: Λαδόπουλος στην Πάτρα Επεξεργασία αγροτικών προϊόντων: Αλευρόμυλοι σε Βόλο και Νάουσα, ζυθοποιία Μάμμου στην Πάτρα, εργοστάσιο στρυχνοκάρπου στο Βόλο

9 Έρευνες και καταγραφές Τεχνολογικό & Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου Το σημαντικότερο ως -προς την κλίμακα- έργο στο πεδίο της Βιομηχανικής Κληρονομιάς και της Βιομηχανικής Αρχαιολογίας είναι η διάσωση του μεταλλουργικού συγκροτήματος της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου (ΓΕΜΛ). Ιστορικό: Η ΓΕΜΛ ιδρύθηκε το 1875 και διέκοψε τη λειτουργία του συγκροτήματος στο Λαύριο το Το ελληνικό δημόσιο εξαγόρασε τις εγκαταστάσεις από την ΓΕΜΛ και παραχώρησε τη χρήση τους στο ΕΜΠ με την υποχρέωση να δημιουργήσει το Τεχνολογικό-Πολιτιστικό Πάρκο. Το Τεχνολογικό-Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου ιδρύθηκε το 1992 και προχώρησε σε συστηματική μελέτη του χώρου, καταγραφές και αποτυπώσεις, διάσωση του αρχείου της ΓΕΜΛ και ανακαινίσεις των κτιρίων. Τα περισσότερα κτίρια έχουν σήμερα αναστηλωθεί και το Τεχνολογικό Πάρκο λειτουργεί (εκμισθώνει τις εγκαταστάσεις σε επιχειρήσεις που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν έρευνες κ.λπ.). Το πολιτιστικό σκέλος του εγχειρήματος (δημιουργία μουσείου κ.λπ.) δεν έχει προχωρήσει.

10 Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου

11 Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου Το κτίριο της επίπλευσης σε παλαιότερη φωτογραφία

12 Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου Η σκάλα εκφόρτωσης της ΓΕΜΛ (1888) σήμερα, λιμάνι Λαυρίου

Έρευνες και καταγραφές Το μητρώο του Ελληνικού Τμήματος του TICCIH Το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς (The

Πραγματοποιεί περιοδικά πανελλήνια συνέδρια επιστημονικές συναντήσεις με αντικείμενο τη βιομηχανική κληρονομιά στην Ελλάδα.

13 Έρευνες και καταγραφές Το μητρώο του Ελληνικού Τμήματος του TICCIH Το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς (The International Committee for the Conservation of Industrial Heritage TICCIH) ιδρύθηκε το Πραγματοποιεί περιοδικά πανελλήνια συνέδρια επιστημονικές συναντήσεις με αντικείμενο τη βιομηχανική κληρονομιά στην Ελλάδα. Το τελευταίο του συνέδριο πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2007 στον Βόλο με θέμα «Το τέλος των Γιγάντων». Έχει εκδώσει ένα ενημερωτικό δελτίο. Το Ελληνικό Τμήμα του TICCIH ξεκίνησε πρόσφατα μια προσπάθεια δημιουργίας του Μητρώου Ελληνικής Βιομηχανικής Κληρονομιάς, με τυποποιημένο δελτίο καταγραφής.

15 Τοπική αυτοδιοίκηση Δήμος Βόλου Το Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης (ΔΗ.Κ.Ι.) του Βόλου, που ιδρύθηκε το 1991, πραγματοποιεί καταγραφές, μελέτες και προγράμματα αξιοποίησης της βιομηχανικής κληρονομιάς της Μαγνησίας, και συγκεντρώνει συστηματικά και τα σχετικά τεκμήρια (αρχεία βιομηχανικών επιχειρήσεων). Καπναποθήκη Σπίρερ, Σήμερα στεγάζει το Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας του Βόλου

Τοπική αυτοδιοίκηση Δήμος Αθηναίων Ο Δήμος Αθηναίων έχει υλοποιήσει ένα μεγάλης κλίμακας έργο, τη διάσωση και αξιοποίηση του Εργοστασίου Φωταερίου (Γκάζι).

16 Τοπική αυτοδιοίκηση Δήμος Αθηναίων Ο Δήμος Αθηναίων έχει υλοποιήσει ένα μεγάλης κλίμακας έργο, τη διάσωση και αξιοποίηση του Εργοστασίου Φωταερίου (Γκάζι). Το εργοστάσιο ιδρύθηκε το 1861 επί της οδού Πειραιώς για τον φωτισμό της Αθήνας με φωταέριο. Λειτούργησε αδιάκοπα έως τη δεκαετία του 1990, οπότε συνδέθηκε με το φυσικό αέριο. Από τη δεκαετία του 1980 ο Δήμος της Αθήνας ξεκίνησε τη μετατροπή της παλαιάς εγκατάστασης σε χώρο αναψυχής και πολιτισμού (Τεχνόπολη).

Τοπική αυτοδιοίκηση: Δήμος Νέας Ιωνίας Ο Δήμος Νέας Ιωνίας ανέθεσε το 1993-94 σε ομάδα αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ μια ολοκληρωμένη μελέτη για τη βιομηχανική κληρονομιά της Νέας Ιωνίας.

Ο επιχειρηματίας Νικόλαος Κυρκίνης είχε αγοράσει το πρώτο οικόπεδο στην περιοχή (τέρμα Πατήσια) ήδη από το 1910.

17 Τοπική αυτοδιοίκηση: Δήμος Νέας Ιωνίας Ο Δήμος Νέας Ιωνίας ανέθεσε το σε ομάδα αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ μια ολοκληρωμένη μελέτη για τη βιομηχανική κληρονομιά της Νέας Ιωνίας. Ιστορικό Πυρήνας της βιομηχανικής ζώνης της Ν. Ιωνίας ήταν το συγκρότημα της «Ελληνικής Εριουργίας Α.Ε.». Ο επιχειρηματίας Νικόλαος Κυρκίνης είχε αγοράσει το πρώτο οικόπεδο στην περιοχή (τέρμα Πατήσια) ήδη από το Μετά τον Πόλεμο αναπτύχθηκε σε 2 φάσεις ( και ) ένα μεγάλο συγκρότημα μεταξουργίας, βαμβακουργίας, ηλεκτροπαραγωγής, σιδηρουργείο, ξυλουργείο κ.λπ. Με την εγκατάσταση των προσφύγων στην περιοχή το συγκρότημα γιγαντώθηκε. Το 1924 προστέθηκε το βαμβακουργείο (αργότερα λειτούργησε με την επωνυμία «Κλωστήρια Αττικής»). Το εργοστάσιο μετά την αποκατάσταση, το Αριστερά, άποψη του εργοστασίου το 1960.

Τοπική αυτοδιοίκηση: Δήμος Ερμούπολης Ο Δήμος Ερμούπολης σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών αξιοποίησε μέρος του ευρωπαϊκού προγράμματος αστικής ανάπλασης

18 Τοπική αυτοδιοίκηση: Δήμος Ερμούπολης Ο Δήμος Ερμούπολης σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών αξιοποίησε μέρος του ευρωπαϊκού προγράμματος αστικής ανάπλασης «Urban» (δεκ. 1990) για να διασώσει και αναδείξει τη βιομηχανική κληρονομιά της πόλης. Το 2000 άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό το Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης.

31 Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) : Υλοποίηση ερευνητικού προγράμματος για την ιστορία του εξηλεκτρισμού από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών/Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, με χρηματοδότηση από τη ΔΕΗ. Από το 2002 η ΔΕΗ ξεκίνησε τη συγκρότηση του Ιστορικού της Αρχείου (Τομέας Αρχείων/ Διεύθυνση Ανθρώπινων Πόρων και Οργάνωσης). Το Ιστορικό Αρχείο συμπληρώνεται από το Αρχείο Προφορικών Μαρτυριών στελεχών και εργαζόμενων της Επιχείρησης. Παράλληλα, δημιουργήθηκε το Αρχείο Ιστορικού Μηχανολογικού Εξοπλισμού για την καταγραφή των ιστορικών καταλοίπων του εξηλεκτρισμού.

32 Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ): Καταγραφή εγκαταστάσεων και μηχανολογικού εξοπλισμού Λιγνιτωρυχείων Αλιβερίου ( ) ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΑΡΧΕΙΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΔΕΗ ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ Υδραυλική πρέσα (ALIV_001_01) Υδραυλική πρέσα, τύπος 41 (Τεκμήριο 3) Σχέδιο κατασκευής του κυλίνδρου της πρέσας, τύπος 41 (Τεκμήριο 3) Α/Δ ALIV_001 Α/Μ ΔΕΗ (No5) ΚΤΗΡΙΟ/ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ Μηχανουργείο Παλαιά πτέρυγα ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΕΙΔΟΣ Πιεστήριο (Πρέσα) ΤΥΠΟΣ Υδραυλικό Όνομα: BOCHUMER EISENHÜTTE HEINZMANN & CO. ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ Χώρα: Γερμανία Πόλη: Bochum ΓΡΟΤΕ & ΣΙΑ, ΝΕΣΤΩΡ Κ. ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ & ΣΙΑ, Αθήναι, ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Πινδάρου 5 ΕΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Από: 1956 Έως: 1960 Type: 41, Fabr. Nr.: 48680, Capacity: tons, Stroke (stroke of the piston): 220 mm, Inner width (useful width of the working table): 405 mm, Inner height (mounting height): 400 mm, Length of table (useful ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ length of the working table): 1000 mm, Equipped with 4-cyl. oil pump No. 73. Ηλεκτροκίνητη. Ηλεκτροκινητήρας: Type VDE P 33, 15 HP, 380 Volts. Υ: 1,67 (1,80) ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ (μ.) Μ: 1,325 (1,65) Π: 0,725 (-) ΒΑΡΟΣ (κιλά.) 2000 Υδραυλική πρέσα κάμψης και ευθυγράμμισης τμημάτων Τ.Η. για ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ υποστήριξη ορυχείων. Χρησιμοποιείται κυρίως για καλούπια. Επίσης «κουρμπάρανε» με αυτή ΧΡΗΣΗ/ ΑΡΧΙΚΗ ΧΡΗΣΗ τους σωλήνες. Σήμερα χρησιμοποιείται για την κατασκευή ταινιοδρομικού υλικού.

33 Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) Ιστορικό συγκρότημα Ατμοηλεκτρικού Σταθμού (ΑΗΣ) Νέου Φαλήρου ( )

Σχετικά έγγραφα

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ:ΚΩΣΤΑΣ ΑΔΑΜΑΚΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Π.Θ. ΠΡΟΕΔΡΟΣ TICCIH

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ:ΚΩΣΤΑΣ ΑΔΑΜΑΚΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Π.Θ. ΠΡΟΕΔΡΟΣ TICCIH ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ:ΚΩΣΤΑΣ ΑΔΑΜΑΚΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Π.Θ. ΠΡΟΕΔΡΟΣ TICCIH S0 ΜΑΘΗΜΑ 13 Ο (25.1.2013) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΕΡΟΣ