CISM in Air Traffic Control. An Introduction to Critical Incident Stress Management CISM

Transcript

1 1 CISM in Air Traffic Control An Introduction to Critical Incident Stress Management CISM

2 Ατύχημα San Diego

3 Ατύχημα Chicago

4 Ατύχημα Air Florida, Washington

5 Ατύχημα Sioux City

6 Ατύχημα Sioux City

7 Παρέμβαση σε Κρίση ή Ψυχολογικές Πρώτες Βοήθειες 4 βασικοί Στόχοι : Σταθεροποίηση της κατάστασης Μετριασμός της έντασης Αποκατάσταση της λειτουργικότητας Διευκόλυνση πρόσβασης σε υψηλότερο επίπεδο φροντίδας

8 Σχέση Στρες και Ψυχοτραυματισμού Ικανότητα προσαρμογής του ατόμου στο στρες που προκαλείται από ένα τραυματικό γεγονός (Resilience) είναι η ικανότητά του να ανανήψει μετά από την επίδραση του στρεσογόνου ερεθίσματος Προσαρμοστικότητα που απαιτείται > ικανότητα του ατόμου να ανταπεξέλθει => το στρες μετατρέπεται σε ψυχοτραυματισμό

9 Ικανότητα προσαρμογής & ψυχολογικά χαρακτηριστικά 1. Αισιοδοξία 2. Αλτρουϊσμός 3. Υπαρξη ηθικών αρχών 4. Θρησκευτική πίστη & η πνευματικότητα 5. Χιούμορ 6. Υπαρξη ρόλου στη ζωή 7. Ύπαρξη αποστολής και νοήματος στη ζωή 8. Υπαρξη κοινωνικών στηριγμάτων 9. Ικανότητα αντιπαράθεσης με τους φόβους μας 10. Εκπαίδευση σε δεξιότητες που βελτιώνουν την προσαρμοστικότητα και την ευελιξία

10 Διαταραχή Στρες Μετά από Ψυχοτραυματική Εμπειρία (ΔΣΜΨΕ) Αναγνωρίστηκε σαν ανεξάρτητη νοσολογική οντότητα το 1980, «νομιμοποιώντας» την αντιμετώπιση των κρίσεων και των τραυματικών γεγονότων ως μακροπρόθεσμες απειλές για την υγεία και αναδεικνύοντας την ανάγκη πρώιμων ψυχολογικών παρεμβάσεων για την προστασία της υγείας των παθόντων.

11 Οξεία Διαταραχή Στρες (ΟΔΣ) Αμέσως μετά από κάποιο ψυχοτραυματικό γεγονός, τα εκτεθέντα άτομα μπορεί να βιώσουν έντονη ψυχική δυσφορία, να εμφανίσουν υπερεγρήγορση, να αποφεύγουν το τραυματικό ερέθισμα, να το επαναβιώνουν επίμονα (όνειρα, ψευδαισθήσεις, αποσυνδετικά επεισόδια αναβίωσης=flashbacks) για διάστημα<1 μήνα

12 Οξεία Διαταραχή Στρες (ΟΔΣ) Η έκθεση στο τραυματικό γεγονός είναι ικανή αλλά όχι αναγκαία συνθήκη για την εμφάνιση μετατραυματικών διαταραχών. Είναι αυξημένη η πιθανότητα εμφάνισης καθυστερημένης έναρξης διαταραχών μετά από ένα τραυματικό γεγονός παρά οξείες μορφές του. Γι αυτό και είναι επιβεβλημένη η παρακολούθηση μετά κρίσης.

13 Τι είναι το CISM ; Είναι ένα ολοκληρωμένο και πολυπαραγοντικό πρόγραμμα αντιμετώπισης του στρες που βιώνουν οι ΕΕΚ μετά από ένα «κρίσιμο συμβάν»

14 Τι είναι Κρίσιμο Συμβάν ; Είναι κάθε κατάσταση που αντιμετωπίζει ένα άτομο/μία ομάδα, η οποία μπορεί να προκαλέσει ασυνήθιστα έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις που επηρεάζουν την λειτουργικότητά του/της κατά τη διάρκεια της εργασίας του/της ή και αργότερα

15 Τα κρίσιμα συμβάντα στον ΕΕΚ Αεροπορικά ατυχήματα (midair collision, CFIT etc) Παρ ολίγον αεροπορικά ατυχήματα (near collision) Σοβαρά συμβάντα (incidents π.χ. AIRMISS) Θάνατος ενός συναδέλφου εν ώρα εργασίας ή μη Έκθεση σε απειλή (π.χ. βόμβας) & κίνδυνο κατά της ζωής ή της ασφάλειας Οικονομικές /περιουσιακές απώλειες Αρρώστια Δημόσιος διασυρμός (π.χ. έκθεση στα ΜΜΕ) Άλλα συμβάντα (π.χ. αστοχίες εξοπλισμού, υποδομών κλπ) Σαμαρά Μαρία, Ελεγκτής Εναέριας Κυκλοφορίας 15

16 Το σημαντικότερο Κρίσιμο Συμβάν στον ΕΕΚ είναι ένα αεροπορικό ατύχημα Σαμαρά Μαρία, Ελεγκτής Εναέριας Κυκλοφορίας, Human Factors Specialist 16

17 IFATCA & CISM Η IFATCA στο παγκόσμιο συνέδριό της στο San Jose (1986) ανακοίνωσε την απόφασή της να παρέχεται ψυχολογική υποστήριξη στους ΕΕΚ που εμπλέκονται σε σοβαρά συμβάντα και ατυχήματα

18 Στοιχεία του CISM Προ-συμβάντος προετοιμασία Ατομική 1-1 παρέμβαση (SAFER-R) Εκτόνωση (Defusing) Ανασκόπηση (Critical Incident Stress Debriefing) Family CISM/Organizational Consultation Παρακολούθηση/ Παραπομπή

19 Critical Incident Stress Symptoms Σωματικά συμπτώματα Ψυχολογικά συμπτώματα Συναισθηματικά συμπτώματα Συμπεριφορικά συμπτώματα Νοητικά συμπτώματα

20 Σωματικά συμπτώματα Δύσπνοια Πόνος στο στήθος Αύξηση της αρτηριακής πίεσης Ταχυκαρδία - ταχύπνοια Εφίδρωση Ερυθρίαση (Κοκκίνισμα) ή ωχρότητα Ξηροστομία Ζάλη /λιποθυμικές τάσεις Συχνοουρία Προβλήματα ύπνου

21 Σε γνωστικό επίπεδο Σύγχυση, μειωμένη αντίληψη Αισθήματα ενοχής / αβοηθητότητας Αποπροσανατολισμός στο χρόνο/τόπο Δυσκολία συγκέντρωσης & λήψης αποφάσεων Αδυναμία επίλυσης προβλημάτων υπό πίεση Διάσπαση της σκέψης Αδυναμία ανάκλησης ονομάτων/λειτουργιών Προβλήματα στη μνημονική λειτουργία

22 Ψυχολογικά συμπτώματα Φόβος, ανασφάλεια, ενοχές, επεισόδια πανικού Μούδιασμα, αντιδράσεις σοκ Απώλεια ελέγχου των συναισθημάτων (υπερβολικές συναισθηματικές αποκρίσεις) Ευερεθιστότητα/επιθετικότητα Ξεσπάσματα θυμού Καταθλιπτική διάθεση

23 Συμπεριφορικά συμπτώματα Τραύλισμα Κλάματα Αδικαιολόγητα γέλια υπό συνθήκες σοβαρών περιστάσεων/απειλής Υπερβολικός θυμός για ασήμαντη αφορμή Συνεχείς κινήσεις συνήθως των άκρων Υπερβολικές αντιδράσεις ξαφνιάσματος

24 Ποιοι παρέχουν υποστήριξη στο πρόγραμμα CISM Ομότιμοι (peers) /συνάδελφοι ειδικά εκπαιδευμένοι για το σκοπό αυτό Ειδικοί Ψυχικής Υγείας (όταν και εάν απαιτείται, π.χ. κατά την Ανασκόπηση CISD)

25 Φάσεις εφαρμογής του προγράμματος CISM -1 1 η ΦΑΣΗ : Ορισμοί και Απαιτήσεις Προσδοκίες /αντιστάσεις/θέματα κουλτούρας Απαιτούμενες Νομοθετικές ρυθμίσεις Ειδικές απαιτήσεις ανά μονάδα 2 η ΦΑΣΗ : Σχεδιασμός Αρμοδιότητες ανά άτομο & Καθήκοντα Χρηματοδότηση Χρονοδιάγραμμα Τεκμηρίωση Εκπαίδευση

26 Φάσεις εφαρμογής του προγράμματος CISM -2 3 η ΦΑΣΗ : Εφαρμογή Επικοινωνία σε εθνικό & διεθνές επίπεδο Εκδήλωση ενδιαφέροντος & επιλογή των ομοτίμων (peers) Εκπαίδευση των peers 4 η ΦΑΣΗ : Συντήρηση Επικοινωνία με το προσωπικό για αρμοδιότητεςκαθήκοντα - στατιστικά στοιχεία Ανανεωτικές εκπαιδεύσεις αντικαταστάσεις peers ανατροφοδότηση αξιολόγηση -ποιότητα

27 Η εμπειρία από την εφαρμογή του CISM NAV Portugal Μείωση των απουσιών κατά 24% Περιορισμός των αποχωρήσεων από την ενεργό δράση προς άλλα καθήκοντα Κάθε μέρα που χάνεται από τα επιχειρησιακά καθήκοντα κοστολογείται στο ύψος των 365,60 ευρώ!

28 Η σημασία της εφαρμογής του CISM στο μέλλον Αύξηση της κυκλοφορίας Η κυκλοφορία αναμένεται το 2020 να είναι διπλάσια από την κυκλοφορία του 2000 Κάθε 1% αύξηση της κυκλοφορίας οδηγεί σε αύξηση κατά 10% των κρίσιμων συμβάντων στον ΕΕΚ!

29 Ερωτήσεις?