ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΟΤΤΑΒΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΚΑΝΑΔΑ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΝΑΔΑ ΕΚΘΕΣΗ 2017

Transcript

1 ΕΚΘΕΣΗ 2017 ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΟΤΤΑΒΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΚΑΝΑΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΝΑΔΑ Οττάβα, Ιούνιος 2018

2 Πίνακας περιεχομένων 1 Γενικά στοιχεία για τον Καναδά Οικονομία Καναδά Επισκόπηση της καναδικής οικονομίας Βασικά οικονομικά μεγέθη Προϋπολογισμός Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης 4/2018-3/ Εξωτερικό εμπόριο Εμπόριο αγαθών Εμπόριο υπηρεσιών Επενδύσεις Κατάλογος Διεθνών Εμπορικών Εκθέσεων στον Καναδά Συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε Επαρχίας και Ομοσπονδιακού Εδάφους Οικονομικές προβλέψεις για το Οικονομικές σχέσεις Καναδά Εμπορικές συμφωνίες μεταξύ Επαρχιών και Ομοσπόνδων Εδαφών Καναδάς Ευρωπαϊκή Ένωση / CETA G NAFTA-Πρόσφατες εξελίξεις CPTPP Συζητήσεις με χώρες Mercosur Οικονομικές σχέσεις Ελλάδας Καναδά Διμερές εμπόριο Εμπόριο αγαθών Άμεσες επενδύσεις Επενδύσεις της Ελλάδας στον Καναδά Επενδύσεις του Καναδά στην Ελλάδα Θεσμικό επενδυτικό πλαίσιο Απολογισμός δράσεων οικονομικής διπλωματίας Συμπεράσματα προτάσεις Προοπτική ανάπτυξης διμερούς εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών Προτάσεις δράσεων ενίσχυσης εξωστρέφειας Παράρτημα - Χρήσιμες διευθύνσεις

3 Κατάλογος πινάκων Πίνακας 1: Βασικά οικονομικά μεγέθη Καναδά... 3 Πίνακας 2: Στοιχεία Επαρχιών-Ομοσπονδιακών Εδαφών... 5 Πίνακας 3: Βασικά οικονομικά μεγέθη Καναδά Πίνακας 4: Εξωτερικό εμπόριο Καναδά Πίνακας 5: Εξαγωγές αγαθών Καναδά Πίνακας 6: Εισαγωγές αγαθών Καναδά Πίνακας 7: Σημαντικότεροι προορισμοί εξαγωγών και εισαγωγών Πίνακας 8: Ισοζύγιο υπηρεσιών Πίνακας 9: Επενδύσεις από και προς τον Καναδά Πίνακας 10: Διεθνείς Εμπορικές Εκθέσεις στον Καναδά Πίνακας 11: Τα κυριότερα παραγόμενα προϊόντα ανά Επαρχία/Έδαφος Πίνακας 12: Κατάλογος ελληνικών προϊόντων γεωγραφικής ένδειξης-ceta. 24 Πίνακας 13: Εμπορικό ισοζύγιο Ελλάδας-Καναδά Πίνακας 14: Οι 5 κυριότερες κατηγορίες εξαγωγών από την Ελλάδα CN Πίνακας 15: Ελληνικές εξαγωγές στον Καναδά 10 πρώτα εργασία Πίνακας 16: Ελληνικές εισαγωγές από τον Καναδά 10 πρώτα προϊόντα Πίνακας 17: Τουριστικές αφίξεις στην Ελλάδα από τον Καναδά Πίνακας 18: Επενδύσεις από και προς τον Καναδά Πίνακας 19: Προοπτική ανάπτυξης διμερούς εμπορίου αγαθών

4 1 Γενικά στοιχεία για τον Καναδά Ο Καναδάς είναι ομοσπονδιακό κράτος, με πρωτεύουσα την Οττάβα. Απαρτίζεται από δέκα Επαρχίες και τρία Ομοσπονδιακά Εδάφη. Πρόκειται για τη δεύτερη σε έκταση χώρα στον κόσμο. Εκτείνεται σε έξι ζώνες ώρας, ενώ απαιτούνται περίπου επτά ώρες, για να διανύσει κάποιος αεροπορικώς την απόσταση από το Χάλιφαξ της Νέας Σκωτίας μέχρι το Βανκούβερ της Βρετανικής Κολομβίας. Βρέχεται από τρεις ωκεανούς, βόρεια από τον Αρκτικό, ανατολικά από τον Ατλαντικό και δυτικά από τον Ειρηνικό. Τα νότια σύνορά του με τις ΗΠΑ αποτελούν τα μεγαλύτερα χερσαία σύνορα παγκοσμίως και εκτείνονται σε χιλιόμετρα. ΚΑΝΑΔΑΣ Πίνακας 1: Βασικά οικονομικά μεγέθη Καναδά Έκταση τ.χλμ. Πληθυσμός (Εκτίμηση ) Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Καναδά Πρωτεύουσα Οττάβα Θρήσκευμα 67,3% Χριστιανοί ( εκ των οποίων 39% Ρωμαιοκαθολικοί) 23,9% Άθεοι Κυριότερα αστικά κέντρα Εθνικό νόμισμα Πολίτευμα Μονάρχης Γενικός Κυβερνήτης Πρωθυπουργός Ανεξαρτησία από το Η.Β. Νομοθετικά Σώματα Δικαιοσύνη Τορόντο (Επαρχία Οντάριο) Μόντρεαλ (Επαρχία Κεμπέκ) Βανκούβερ (Επαρχία Βρετανικής Κολομβίας) Calgary (Επαρχία Alberta) Οττάβα-Γκατινό (Επαρχίες Οντάριο και Κεμπέκ) Καναδικό δολλάριο Μέση ισοτιμία $CAN = 0,6826 ευρώ Πηγή: Bank of Canada Ομοσπονδιακή Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ Την βασίλισσα εκπροσωπεί ο Γενικός Κυβερνήτης του Καναδά. Από την θέση κατέχει η κυρία Julie Payette. Justin Trudeau 1 η Ιουλίου 1867 Υπάρχουν δύο Νομοθετικά Σώματα: α) το Κοινοβούλιο (lower house) και β) η Γερουσία (upper house). Ανώτατος Επικεφαλής της Δικαστικής Αρχής είναι η Beverley McLachlin. 3

5 Διοικητική Διάρθρωση Υπάρχουν τρία επίπεδα διοικητικής διάρθρωσης: -Ομοσπονδιακό -Επαρχιακό/Εδαφικό -Δημοτικό Τομείς εθνικής και διεθνούς εμβέλειας που εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης είναι, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθοι: εξωτερική πολιτική, άμυνα, πολιτογράφηση, ποινικό δίκαιο, εμπόριο και τηλεπικοινωνίες μεταξύ των Επαρχιών, νομισματική πολιτική. Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση και οι Επαρχίες έχουν συντρέχουσα αρμοδιότητα στους τομείς που αφορούν στη γεωργία και τη μετανάστευση. Οι Κυβερνήσεις των Επαρχιών έχουν την αποκλειστική αρμοδιότητα σε θέματα εκπαίδευσης, υγείας, φυσικών πηγών (natural resources), ιδιοκτησίας και δικαιωμάτων του πολίτη, λεωφόρων. Στην αρμοδιότητά τους υπάγονται οι Δήμοι. Παρόμοιες αρμοδιότητες έχουν και οι Κυβερνήσεις των Ομοσπονδιακών Εδαφών. Εκλογικό σύστημα O Γενικός Κυβερνήτης διορίζεται από τον αρχηγό του Κράτους (από την Α.Μ. Βασίλισσα Ελισάβετ Β ) με τη σύμφωνη γνώμη του Πρωθυπουργού. Εκλογές διενεργούνται για την ανάδειξη μελών του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου (House of Commons), καθώς και για την ανάδειξη των κυβερνήσεων σε επίπεδο Επαρχιών και Εδαφών. Μέσος Μισθός Ο μέσος ετήσιος μισθός ανέρχεται σε περίπου CAD. Από 1/10/2017, το κατώτατο ωρομίσθιο είναι $11,15 CAD. Από 1/10/2018 θα αυξηθεί σε $11,35 CAD και από 1/10/2019 σε $13,85 CAD. Ο μέσος μηνιαίος μισθός κυμαίνεται στα 3.823,24 CAD (955,81 CAD εβδομαδιαίως). Πηγή: StatCan Επίσημες γλώσσες Αγγλική και γαλλική Ώρα Υπάρχουν 6 ζώνες ώρας στον Καναδά. Η διαφορά ώρας με την Ελλάδα είναι από -5:30 (NewFoundland ) μέχρι -10 ώρες (Βανκούβερ). Η διαφορά ώρας μεταξύ Οττάβας-Αθήνας είναι μείον επτά (-7) ώρες. Δημόσιες Αργίες 1 η Ιανουαρίου (Νέο Έτος) Ημέρα της Οικογένειας (στις περισσότερες Επαρχίες 3 η Δευτέρα του Φεβρουαρίου) Μεγάλη Παρασκευή και Δευτέρα του Πάσχα Καθολικών 4

6 Συμμετοχή Καναδά σε Διεθνείς Οργανισμούς (ενδεικτικός κατάλογος) Εορτασμός επετείου γενεθλίων της Βασίλισσας Victoria (Victoria day): Δευτέρα που προηγείται της 25 ης Μαΐου Εθνική Εορτή Καναδά: 1 η Ιουλίου Civic Holiday 1 η Δευτέρα Αυγούστου Ημέρα Εργασίας 1 η Δευτέρα Σεπτεμβρίου Ημέρα Ευχαριστιών 2 η Δευτέρα Οκτωβρίου Remembrance Day 11/11 Χριστούγεννα 25/12 Δεύτερη ημέρα Χριστουγέννων 26/12 Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών (OAS) Συμβούλιο για την Αρκτική στο πλαίσιο του ΟΗΕ Οικονομική Συνεργασία Ασίας-Ειρηνικού (APEC) Ένωση των Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) Κοινοπολιτεία Γαλλοφωνία (Francophonie) G7 G20 Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης (IDB) Διεθνής Oργάνωση Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) Order of Malta Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD) Οργάνωση του ΟΗΕ για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (UNESCO) Παγκόσμια Τράπεζα Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται βασικά στοιχεία για τις Επαρχίες και τα Ομοσπονδιακά Εδάφη: Πίνακας 2: Στοιχεία Επαρχιών-Ομοσπονδιακών Εδαφών Επαρχίες (Provinces) Συνολική έκταση (τ.χλμ.) Έκταση ξηράς land area (τ.χλμ) Πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή της 10 ης Μαΐου 2016 Αύξηση πληθυσμού σε σύγκριση με την απογραφή του 2011 Πρωτεύουσα Αλμπέρτα (Alberta) (6,6%) , (11,6%) +11,6% Έντμοντον (Edmonton) Βρετανική Κολομβία (9,5%) , (13,2%) +5,6% Βικτωρία (Victoria) 5

7 (British Columbia) Μανιτόμπα (Manitoba) Νιου Μπράνσγουικ (New Brunswick) Νέα Γη και Λαμπραντόρ (Newfoundland and Labrador) Νέα Σκωτία (Nova Scotia) Οντάριο (Ontario) Νήσος του Πρίγκιπα Εδουάρδου (Prince Edward Island) Κεμπέκ (Québec) Σασκάτσουαν (Saskatchewan) Ομοσπονδιακά Εδάφη (Territories) Βορειοδυτικά Εδάφη (Northwest Territories) Νούναβουτ (Nunavut) Γιούκον (Yukon) Καναδάς (Canada) ,99 (6,5%) (0,7%) , (4,1%) (0,6%) (10,8%) (0,1%) (15,4%) (6,5%) Συνολική έκταση (τ.χλμ.) (13,5%) , (3.6%) (2,1%) (1,5%) ,27 (2,6%) 908, (38.3%) (0,41%) 5.686, ,27 8,164,361 (23,2%) ,54 Έκταση ξηράς land area (τ.χλμ) (3,1%) Πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή της 10 ης Μαΐου , (0,12%) (21%) , (0,1%) , (4,8%) (0,1%) , (100%) (100%) Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Καναδά (STATCAN) +5,8% Γουίνιπεγκ (Winnipeg) -0,5% +1% Φρέντρικτον (Fredericton) Άγιος Ιωάννης (St. John s) +0,2% Χάλιφαξ (Halifax) +4,6% Τορόντο (Toronto) 1,9% Σάρλοτταουν (Charlottetown) +3,3% Πόλη του Κεμπέκ (Québec City) +6,3% Ρεγγίνα (Regina) Αύξηση Πρωτεύουσα πληθυσμού σε σύγκριση με την απογραφή του ,8% Γέλοουναϊφ (Yellowknife) +12,7% Ικαλούιτ (Ikaluit) +5,8% Γουάιτχορς (Whitehorse) +5% Οττάβα (Ottawa) 6

8 ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία του Καναδά, ο πληθυσμός τον Απρίλιο του 2018 ανήρχετο σε κατοίκους, εκ των οποίων το 81% περίπου ζει σε αστικές περιοχές. Το προσδόκιμο ζωής υπολογίζεται στα 79 έτη για τους άνδρες και 84 για τις γυναίκες. Η πυκνότητα/αναλογία του πληθυσμού ως προς την έκταση της χώρας είναι περίπου 3,6 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Πολλές περιοχές είναι αραιοκατοικημένες, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού συγκεντρώνεται στα νότια σύνορα με τις ΗΠΑ. Τα κυριότερα αστικά κέντρα βρίσκονται στο νότιο τμήμα της χώρας, σε κοντινή απόσταση από τις ΗΠΑ. Πρόκειται για τις πόλεις Τορόντο, Μόντρεαλ, Βανκούβερ, Κάλγκαρυ, Οττάβα/Γκατινό και Έντμοντον. Οι πιο πολυπληθείς Επαρχίες, οι οποίες συγκεντρώνουν το 86% του συνολικού πληθυσμού, είναι οι: Κεμπέκ, Οντάριο, Βρετανική Κολομβία και Αλμπέρτα. Οι λιγότερο κατοικημένες περιοχές είναι τα Ομοσπονδιακά Εδάφη, τα οποία συγκεντρώνουν μόλις το 0,3% του πληθυσμού. Η καναδική κοινωνία είναι πολυπολιτισμική. Η έντονη μετανάστευση των τελευταίων δεκαετιών οδήγησε την αύξηση του αριθμού των αλλοδαπών και των εθνικών ομάδων που εκπροσωπούν. Σήμερα, το ποσοστό των μεταναστών αντιπροσωπεύει το 22% περίπου του συνολικού πληθυσμού. Οι πιο πολυπληθείς εθνικές ομάδες είναι εκείνες των Κινέζων και των Νοτιοασιατών. αναμένεται, δε, διπλασιασμός του αριθμού Δυτικοασιατών, Κορεατών και Αράβων. Ο αυτόχθων πληθυσμός, αβορίγινες (aboriginals) καταλαμβάνει ποσοστό της τάξεως του 3,8% του καναδικού πληθυσμού, παρουσιάζοντας, όμως, αυξητικές τάσεις. Το 60% των αβοριγίνων είναι Ινδιάνοι της Βόρειας Αμερικής. Μεταφορές Ο Καναδάς διαθέτει οδικό δίκτυο περίπου χιλιομέτρων, το οποίο εκτείνεται κατά 75% σε τέσσερις επαρχίες (Οντάριο, Κεμπέκ, Saskatchewan και Αλμπέρτα). Σύμφωνα με το Σύνταγμα, οι δρόμοι υπάγονται στην επαρχιακή δικαιοδοσία, ενώ οι επαρχιακές και δημοτικές αρχές είναι αρμόδιες για την κατασκευή και συντήρηση σχεδόν ολόκληρου του οδικού δικτύου. Στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπάγονται μόνο κάποια μεγάλα έργα (όπως γέφυρες) καθώς και οι δρόμοι των εθνικών πάρκων. Οι βασικές οδικές αρτηρίες εκτείνονται σε περισσότερα από χλμ, για την κατασκευή και συντήρηση των οποίων φέρει ευθύνη το Εθνικό Σύστημα Οδών (NHS-National Highway System). Οι οδικές μεταφορές είναι ζωτικής σημασίας για τις σημαντικές βιομηχανίες του Καναδά, ενώ η πλειοψηφία των εμπορευματικών μεταφορών, μεταξύ Καναδά και ΗΠΑ, πραγματοποιείται οδικώς. 7

9 Το σιδηροδρομικό δίκτυο του Καναδά αποτελείται από ομοσπονδιακές και επαρχιακές σιδηροδρομικές γραμμές συνολικού μήκους περίπου χλμ. Οι δύο κυριότερες εταιρείες διαχείρισης του δικτύου είναι οι CN (εταιρεία εθνικών σιδηροδρομικών γραμμών Καναδά) και CP (Καναδικός Σιδηρόδρομος Ειρηνικού). Οι προδιαγραφές του δικτύου είναι ίδιες με των ΗΠΑ, ενώ δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην μεταφορά εμπορευμάτων. Το καναδικό σιδηροδρομικό δίκτυο κατέχει την τέταρτη θέση παγκοσμίως ως προς τον όγκο των μεταφερόμενων εμπορευμάτων και την πέμπτη σε σχέση με το μήκος του σιδηροδρομικού δικτύου. Ετησίως, μεταφέρονται, μέσω χερσαίων υπεραστικών μεταφορών, 75 εκατομμύρια επιβάτες και πλέον του 70% των εμπορευμάτων. Το σιδηροδρομικό δίκτυο αποτελεί το ασφαλέστερο μέσο μεταφοράς στον Καναδά για την κυκλοφορία εμπορευμάτων. Ο Καναδάς συνεχίζει καινοτόμες δράσεις ενίσχυσης των υποδομών, ώστε να βελτιωθεί η ενεργειακή απόδοση του σιδηροδρομικού δικτύου και να επιτευχθεί η δυνατόν μεγαλύτερη ασφάλεια. Οι αστικές συγκοινωνίες υπάγονται στην δικαιοδοσία των Επαρχιών και των επιμέρους Δήμων. Λόγω αραιοκατοίκησης, οι περισσότερες πόλεις παρέχουν υπηρεσίες μεταφοράς κοινού με τη χρήση λεωφορείων, πούλμαν, τρόλεϋ, τραμ, ελαφρών και βαρέων σιδηροδρομικών και οδικών υποδομών. Περιορισμένος αριθμός πόλεων έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις σε συστήματα υπογείων μετακινήσεων (μετρό), καθώς το κόστος τους είναι υψηλό και δυσανάλογο ως προς τη δυνατότητα εξυπηρέτησης των αναγκών των πολιτών. Συνήθως, προτιμάται, ως επί το πλείστον, η οχούμενη μετακίνηση. Το εναέριο δίκτυο του Καναδά είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένο και εκτεταμένο, καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση παγκοσμίως. Το Εθνικό Δίκτυο Αεροδρομίων (National Airports System - NAS) αποτελείται από 26 αεροδρόμια ( τα οποία ανήκουν στο ομοσπονδιακό κράτος, ενώ, από το 2003, η διαχείρισή τους έχει περάσει στην τοπική αυτοδιοίκηση. Υπάρχουν, επίσης, κι άλλα μικρότερα αεροδρόμια, την κυριότητα των οποίων έχουν οι τοπικές αρχές. Tα 26 αεροδρόμια που ανήκουν στο Εθνικό Δίκτυο NAS συγκεντρώνουν περίπου το 94% της εναέριας εμπορικής κίνησης και το μεγαλύτερο αριθμό επιβατών. Τα μεγαλύτερα αεροδρόμια του Καναδά είναι: Toronto Pearson International, Vancouver International και Montréal Pierre Elliot Trudeau International. Οι θαλάσσιες και ποτάμιες μεταφορές είναι σημαντικές για την εξυπηρέτηση του εμπορίου, καθώς η χώρα συνορεύει με τρεις ωκεανούς και βρέχεται από τον πλωτό ποταμό Άγιο Λαυρέντιο, μήκους χλμ., ο οποίος ενώνει τις Μεγάλες Λίμνες με τον Ατλαντικό Ωκεανό. Η «υδάτινη λεωφόρος» St. Lawrence είναι βαρύνουσας σημασίας για την καναδική οικονομία, καθώς εξυπηρετεί την αγορά της ανατολικής Βόρειας Αμερικής και παρέχει στις 8

10 φορτωτικές εταιρείες τη δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στο Μόντρεαλ, το Τορόντο, το Buffalo, το Ντιτρόιτ, το Σικάγο και το Duluth. Ο Καναδάς διαθέτει περισσότερα από 300 λιμάνια. Η διαχείρισή τους υπάγεται στις 18 Λιμενικές Αρχές της χώρας (Canada Port Authorities-CPA, οι οποίες είναι αυτόνομες ομοσπονδιακές αρχές. Το μεγαλύτερο λιμάνι του Καναδά είναι το λιμάνι του Μέτρο Βανκούβερ, το οποίο προήλθε από τη συνένωση των λιμένων Βανκούβερ και Fraser το Λόγω της γεωγραφικής του θέσης, συγκεντρώνει μεγάλο μέρος του καναδικού εμπορίου πετρελαίου και μονοπωλεί ουσιαστικά το εμπόριο με την Ασία. Από την πλευρά του Ατλαντικού, υπάρχουν οι διεθνείς λιμένες του Μόντρεαλ και του Χάλιφαξ, με συγκρτικό πλεονέκτημα την εγγύτητα των συμπληρωματικών μέσων μεταφοράς. Φυσικοί πόροι Ο Καναδάς είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο με σημαντικά αποθέματα ορυκτών πόρων. Έτσι, κατατάσσεται μεταξύ των κορυφαίων παραγωγών ουρανίου (Σασκάτσουαν), νικελίου, σιδήρου, ποτάσας και κοβαλτίου παγκοσμίως, η ζήτηση των οποίων βαίνει διαρκώς αυξανόμενη. Ο τομέας ενέργειας αντιπροσωπεύει το 7% σχεδόν του καναδικού ΑΕΠ. Επιπλέον, στον Καναδά συγκεντρώνεται το 20% των αποθεμάτων γλυκού νερού, παγκοσμίως, στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών και το 7% των αποθεμάτων ανανεώσιμων γλυκών υδάτων. Η χώρα διαθέτει, επίσης, τις μεγαλύτερες σε μήκος ακτές διεθνώς (ακτογραμμή χιλιομέτρων). Οι εν λόγω υδάτινοι πόροι επιφέρουν ετήσιο κύκλο εργασιών 15 δισεκατομμυρίων δολλαρίων. Στον εν λόγω τομέα δραστηριοποιούνται επιχειρήσεις, που προσφέρουν εργασία σε περίπου άτομα. Με δασώδη έκταση περίπου 348 εκατομμυρίων εκταρίων, η καναδική δασική βιομηχανία αντιπροσωπεύει το 2% σχεδόν του ΑΕΠ. Οι δασικές εκτάσεις αναλογούν στο 9% περίπου της παγκόσμιας δασικής κάλυψης. Λόγω των πολλών μέτρων προστασίας και βιώσιμης διαχείρισης που έχει θεσπίσει ο Καναδάς, ο ρυθμός αποδάσωσης στη χώρα αναλογεί σε ποσοστό της τάξεως του μόλις 0,3% του παγκόσμιου ρυθμού αποδάσωσης. Επιπλέον, η δασική βιομηχανία συμβάλλει στην ανατροφοδότηση της αγοράς εργασίας. Στον υπό εξέταση τομέα, αασχολούνται πλέον των εργαζομένων. Γεωργία Με περίπου αγροτικές εκμεταλλεύσεις, η γεωργία συνεισφέρει σημαντικά στην καναδική οικονομία. 9

11 Συνιστά τον ακρογωνιαίο λίθο του αγροτικού τομέα και των γεωργικών προϊόντων διατροφής, των οποίων η συνολική συνεισφορά στο ΑΕΠ ανέρχεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 6%. Ο Καναδάς συγκαταλέγεται στους πέντε μεγαλύτερους εξαγωγείς γεωργικών και αγροτοβιομηχανικών προϊόντων διεθνώς. Ο τομέας αυτός τυγχάνει κρατικής στήριξης, ενώ, παράλληλα, απολαμβάνει ομοσπονδιακών και επαρχιακών χρηματοδοτήσεων και επενδύσεων, ιδίως στην έρευνα και την ανάπτυξη. Ο κύριος όγκος της γεωργικής παραγωγής περιλαμβάνει σιτηρά (σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, βρώμη, σίκαλη), ελαιούχους σπόρους (κράμβη, σόγια και λιναρόσπορο), φρούτα και λαχανικά, όσπρια, κόκκινο κρέας, πουλερικά και προϊόντα γαλακτοκομικών προϊόντων. Βιομηχανία Ο Καναδάς έχει αναπτύξει μια διαφοροποιημένη και καινοτόμο βιομηχανία σε ποικίλους τομείς, όπως αεροδιαστημική, διαστημικό τομέα, βιοτεχνολογία, χημικά και πλαστικά, υγεία, γεωργία και περιβάλλον. Αυτός ο τεχνολογικός πλούτος τροφοδοτείται από ένα δίκτυο κορυφαίων Πανεπιστημίων και εξειδικευμένων τεχνολογικών κέντρων. Καναδικές εταιρείες, όπως η Bombardier, η CAE, η BlackBerry Limited και η McCain είναι από τις πιο ισχυρές στον κόσμο στον κλάδο τους. Ο βιομηχανικός τομέας αντιπροσωπεύει χονδρικά το ¼ του ΑΕΠ του Καναδά. Οι βιομηχανίες, για την παραγωγική γραμμή των οποίων είναι απαραίτητη η χρήση μετάλλων/μεταλλευμάτων, είναι κομβικής σημασίας για τον καναδικό βιομηχανικό τομέα. Συνήθως, οι εγκαταστάσεις τους βρίσκονται πλησίον κέντρων εξόρυξης πόρων και λιμένων θαλάσσιων μεταφορών. Ειδικότερα, ο εν λόγω τομέας αφορά: στη σιδηροδρομική βιομηχανία (Μόντρεαλ και Χάμιλτον), τη βιομηχανία μεταποίησης γεωργικών προϊόντων (Οντάριο και Winnipeg), την αυτοκινητοβιομηχανία (Windsor, Τορόντο και Μόντρεαλ), την αεροδιαστημική βιομηχανία (Μόντρεαλ) και τη ναυπηγική βιομηχανία (Κεμπέκ). Έχοντας επίγνωση της σημασίας των νέων τεχνολογιών, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επενδύει στην έρευνα και την ανάπτυξη, δημιουργώντας καινοτόμες βιομηχανικές ομάδες σε μεγάλες πόλεις (Μόντρεαλ, Βανκούβερ και νότιο Οντάριο). Οι τομείς της βιοϊατρικής και της αυτοκινητοβιομηχανίας εξαρτώνται, σε μεγάλο βαθμό, από τις επενδύσεις και τη βιομηχανική παραγωγή των ΗΠΑ. Υπηρεσίες Ο τομέας των υπηρεσιών συνιστά το σημαντικότερο τμήμα της καναδικής οικονομίας και συμβάλλει περίπου στα 2/3 του ΑΕΠ. Τέσσερις στους πέντε Καναδούς εργάζονται στον τριτογενή τομέα. Η πληροφορική, οι τηλεπικοινωνίες, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, ο ασφαλιστικός τομέας είναι 10

12 τομείς, στους οποίους ο Καναδάς έχει αξιόλογες επιδόσεις. Το Τορόντο αποτελεί διεθνές χρηματοπιστωτικό κέντρο, συναγωνιζόμενο επαξίως το Μόντρεαλ. 2 Οικονομία Καναδά 2.1 Επισκόπηση της καναδικής οικονομίας Όπως δήλωσε ο Κυβερνήτης της Κεντρικής Τράπεζας του Καναδά, κ. Stephen Poloz, η καναδική οικονομία, με ρυθμό ανάπτυξης 3% το 2017, βρίσκεται σε πολύ καλό σημείο, έχοντας ανεκμετάλλευτη δυναμική, η οποία θα συμβάλλει στον έλεγχο του πληθωρισμού και στη σταδιακή άνοδο των επιτοκίων. Σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας του Καναδά, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν παρουσίασε απροσδόκητη συρρίκνωση τον Ιανουάριο 2018, καθώς, μετά την ταχεία ανάπτυξη του 2017, παρατηρήθηκε επιβράδυνση της καναδικής οικονομίας λόγω μείωσης της παραγωγής πετρελαίου και πτώσης της δραστηριότητας στην αγορά ακινήτων. Αναμένεται, δε, συνέχιση της πτωτικής τάσης, καθώς τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά εμφανίζονται πλέον φειδωλά ως προς τις δαπάνες τους Βασικά οικονομικά μεγέθη Πίνακας 3: Βασικά οικονομικά μεγέθη Καναδά Ονομαστικό ΑΕΠ 1.842, , , , ,41 (δισ. $ USD) Μεταβολή ΑΕΠ 2,4% 2,5% 1% 1,4% 3% Κατά κεφαλήν , , , , ,39 ΑΕΠ ($ USD) Ανεργία 7,1% 6,9% 6,9% 7% 6,3% Πληθωρισμός 0,5% 1,5% 1% 1,7% 1,3% (CPI) (Bank of Canada) Ισοζύγιο Γενικής -1,5 +0,18-0,13-1,1-1,0 Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 90,3 93,2 97,5 97,8 93,8 11

13 Ισοζύγιο -3,2-2,3-3,6-3,2-3,0 τρεχουσών συναλλαγών (% ΑΕΠ) Συναλλαγματική 1,37 1,47 1,42 1,47 1,4650 ισοτιμία /CAD Συναλλαγματική 1,03 1,10 1,28 1,32 1,2986 ισοτιμία USD/CAD Βασικό επιτόκιο 0,5% 0,5% 0,5% 0,5% 1% Πηγές: Στατιστική Υπηρεσία Καναδά (StatCan), Κεντρική Τράπεζα Καναδά (Bank of Canada), OECD, Statista Επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις της αγοράς, η Κεντρική Τράπεζα του Καναδά προέβη, στις 17 Ιανουαρίου 2018, σε αύξηση του βασικού επιτοκίου σε 1,25%. Σημειώνεται ότι η πρώτη αύξηση, μετά από επτά έτη, πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο 2017 (0,75% από 0,5%) και η δεύτερη τον Σεπτέμβριο 2017 (1%). Η αύξηση αυτή αποδίδεται στην θετική πορεία της καναδικής οικονομίας. Βάσει εκτιμήσεων της Κεντρικής Τράπεζας, αναφέρονται επιγραμματικά τα ακόλουθα: α) Ο ρυθμός ανάπτυξης της καναδικής οικονομίας, αν και αναμένεται να επιβραδυνθεί τα επόμενα δύο έτη, περιοριζόμενος στο 2,2% το 2018 και στο 1,6% το 2019, εκτιμάται ότι θα εξακολουθήσει να υπερτερεί της δυνητικής ανάπτυξης. β) Η κατανάλωση και οι επενδύσεις σε κατοικίες παρουσίασαν σημαντική αύξηση, με αποτέλεσμα την ενίσχυση της απασχόλησης. γ) Οι επιχειρηματικές επενδύσεις αυξάνονται με σταθερό ρυθμό. δ) Οι εξαγωγές το 2017 ήταν μειωμένες, σε σχέση με τις αναμενόμενες, αν και υπήρξαν θετικές ενδείξεις στις περισσότερες κατηγορίες. ε) Στο προσεχές μέλλον, η κατανάλωση και οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται να συνεισφέρουν λιγότερο στο ΑΕΠ, λόγω επιβολής υψηλότερων επιτοκίων και νέων κατευθυντήριων γραμμών για τα ενυπόθηκα δάνεια, ενώ εκτιμάται ότι θα συνεισφέρουν, σε μεγαλύτερο βαθμό, οι επιχειρηματικές επενδύσεις και οι εξαγωγές. στ) Ο πληθωρισμός αναμένεται να κινηθεί περί του 2% του ΑΕΠ τα επόμενα έτη. Ειδικότερα, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε ποσοστό 1,7% του ΑΕΠ το 2018 και 2,1% το Προϋπολογισμός Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης 4/2018-3/2019 Στις 27 Φεβρουαρίου 2018, ο Υπουργός Οικονομικών του Καναδά, κ. Bill Morneau, παρουσίασε τον Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό για το οικονομικό έτος 1/4/ /3/2019. Προτεραιότητα δίδεται στην ισότητα των φύλων και 12

14 στην ενίσχυση της απασχόλησης των γυναικών. Άλλα σημεία ιδιαίτερου ενδιαφέροντος είναι τα θέματα αυτόχθονου πληθυσμού, ο τομέας έρευνας και καινοτομίας, η φορολογική μεταρρύθμιση μικρών επιχειρήσεων, καθώς και οι κοινωνικές πολιτικές για τις μεσαίου εισοδήματος οικογένειες. Ο Προϋπολογισμός περιλαμβάνει, επίσης, ορισμένα μέτρα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του εμπορίου (όπως επέκταση στην αγορά της Κίνας, στήριξη της αυτοκινητοβιομηχανίας, ενίσχυση του τομέα μαλακής ξυλείας - soft wood lumber - και της διαχείρισης εφοδιασμού) καθώς και δέσμευση για κανονιστική μεταρρύθμιση. Ειδικότερα, παρά τις νέες δαπάνες, το έλλειμμα για το οικονομικό έτος 2017/2018 θα είναι κατώτερο των προβλέψεων, ανερχόμενο σε 19,4 δισ. καναδικά δολλάρια. Το ετήσιο έλλειμμα θα μειωθεί με ταχύτερο ρυθμό από τον αναμενόμενο, υπολογίζεται, δε, περί τα 10 δισ. δολλάρια το Επίσης, στον Προϋπολογισμό προβλέπονται κονδύλια για χρηματοδοτήσεις στον τομέα έρευνας, δεσμεύοντας σχεδόν 4 δισεκατομμύρια δολλάρια, τα οποία θα διατεθούν σε βάθος πενταετίας. Ως προς την καινοτομία, προβλέπεται μείωση του αριθμού των προγραμμάτων, αλλά αύξηση της συνολικής χρηματοδότησης. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Σχετικά με την αμφιλεγόμενη μεταρρύθμιση της φορολόγησης μικρών επιχειρήσεων, περιλαμβάνονται νέες λεπτομέρειες στον Προϋπολογισμό ως προς την παθητική επένδυση (passive investment) στις κεφαλαιουχικές εταιρείες. Γενικότερα, κατά την παρουσίαση του Προϋπολογισμού, ο κ. Morneau εξήρε την ευρωστία και ανάπτυξη της καναδικής οικονομίας. Αναφέρθηκε στην αύξηση των εξαγωγών, τη μείωση της ανεργίας σε επίπεδο 5,9% και την ανάπτυξη σημαντικών τομέων της καναδικής οικονομίας. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι στον οικονομικό ορίζοντα, που πηγάζουν, κυρίως, από τη δυνητική αύξηση των επιτοκίων, την αβέβαιη έκβαση των διαπραγματεύσεων της νέας Συμφωνίας NAFTA και από την απόφαση των ΗΠΑ να μειώσουν τους εταιρικούς φόρους, παράμετροι οι οποίοι δεν ελήφθησαν υπ όψιν κατά την εκπόνηση του Προϋπολογισμού. Σημειώνεται ότι το κείμενο του Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού είναι διαθέσιμο στην ακόλουθη ιστοσελίδα της Κυβέρνησης του Καναδά: 13

15 2.1.3 Εξωτερικό εμπόριο Πίνακας 4: Εξωτερικό εμπόριο Καναδά Αξία σε δισεκατομμύρια δολλάρια Καναδά Εξαγωγές αγαθών 471,95 526,77 524,07 517,11 546,73 Εισαγωγές αγαθών 475,66 512,20 536,15 533,19 561,11 Εμπορικό ισοζύγιο -3,71 +14,57-12,08-16,08-14,38 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Καναδά (StatCan) Εμπόριο αγαθών Όπως προκύπτει από τους πίνακες που ακολουθούν, τα κυριότερα εξαγόμενα προϊόντα του Καναδά είναι: ορυκτά (με μερίδιο συμμετοχής στο σύνολο των εξαγωγών της τάξεως του 22,05%), οχήματα, αεροσκάφη, μηχανήματα και συσκευές, ηλεκτρικός εξοπλισμός, συσκευές εγγραφής και αναπαραγωγής ήχου και εικόνας, βασικά μέταλλα, προϊόντα χημικών και συναφών βιομηχανιών. Ακολουθούν με ποσοστό περίπου 5% τα οπωροκηπευτικά, ενώ με μικρότερο ποσοστό συμμετέχουν στη διαμόρφωση των εξαγωγών τα ακόλουθα προϊόντα: έργα τέχνης, κοσμήματα, πολύτιμοι και ημιπολύτιμοι λίθοι, νομίσματα, προϊόντα πλαστικών υλών, ξυλεία και εξ αυτής προερχόμενα προϊόντα. Πίνακας 5: Εξαγωγές αγαθών Καναδά Αξία σε δισεκατομμύρια δολλάρια Καναδά Περιγραφή κατηγορίας, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της STATCAN Αξία Μεταβολή στην αξία % στο σύνολο Αξία % στο σύνολο V - Mineral Products 92,19 17,83 120,55 22,05 +30,76% XVII - Vehicles, aircraft, vessels and 99,51 19,24 94,44 17,27-5,09% associated transport equipment XVI - Machinery and mechanical 56,46 10,92 58,78 10,75 +4,11% appliances; electrical equipment; parts thereof; sound recorders and reproducers, television image and sound recorders and reproducers, and parts and accessories of such articles XV - Base metals and articles of base 36,67 7,09 42,07 7,69 +14,73% metal VI - Products of the chemical or allied industries 34,26 6,63 31,66 5,79-7,59% 14

16 II - Vegetable products 26,80 5,18 27,68 5,06 +3,28% XXI - Works of art, collectors' pieces 27,26 5,27 25,31 4,63-7,15% and antiques XIV - Natural or cultured pearls, 25,11 4,86 24,51 4,48-2,39% precious or semi-precious stones, precious metals, metals clad with precious metal and articles thereof; imitation jewellery; coin VII - Plastics and articles thereof; 20,25 3,92 20,45 3,74 +0,99% rubber and articles thereof X - Pulp of wood or of other fibrous 18,28 3,54 18,71 3,42 +2,35% cellulosic material; recovered (waste and scrap) paper or paperboard IX - Wood and articles of wood; wood charcoal; cork and articles of cork; manufactures of straw, of esparto or of other plaiting materials; basketware and wickerwork 17,50 3,38 18,32 3,35 +4,69% Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Καναδά (StatCan) Στις εισαγωγές του Καναδά συγκαταλέγονται προϊόντα, όπως μηχανήματα και συσκευές, ηλεκτρικός εξοπλισμός, συσκευές εγγραφής και αναπαραγωγής ήχου και εικόνας, οχήματα και μέρη αυτών, προϊόντα της χημικής βιομηχανίας, ορυκτά προϊόντα, προϊόντα πλαστικών υλών, έτοιμα φαγητά, ποτά, βιομηχανοποιημένα προϊόντα, υφάσματα κτλ. Εξ αυτών, το μεγαλύτερο μερίδιο καταλαμβάνει η κατηγορία των μηχανημάτων και συσκευών, με ποσοστό 24,55% επί του συνόλου των εισαγωγών. Πίνακας 6: Εισαγωγές αγαθών Καναδά Αξία σε δισεκατομμύρια δολλάρια Καναδά Περιγραφή κατηγορίας, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της STATCAN XVI - Machinery and mechanical appliances; electrical equipment; parts thereof; sound recorders and reproducers, television image and sound recorders and reproducers, and parts and accessories of such articles XVII - Vehicles, aircraft, vessels and associated transport equipment VI - Products of the chemical or allied industries Αξία Μεταβολή στην αξία % στο σύνολο Αξία % στο σύνολο 134,35 25,20 137,78 24,55 +2,55% 101,50 19,04 109,98 19,60 +8,35% 46,21 8,67 48,40 8,63 +4,74% 15

17 V - Mineral products 38,16 7,16 44,03 7,85 +15,38% XV - Base metals and articles of base 32,53 6,10 37,20 6,63 +14,36% metal VII - Plastics and articles thereof; 27,18 5,10 28,90 5,15 +6,33% rubber and articles thereof IV - Prepared foodstuffs; beverages, 24,02 4,50 24,31 4,33 +1,21% spirits and vinegar; tobacco and manufactures tobacco substitutes XX - Miscellaneous manufactured 18,64 3,50 19,30 3,44 +3,54% articles XI - Textiles and Textile Articles 17,51 3,28 17,99 3,21 +2,74% XVIII - Optical, photographic, cinematographic, measuring, checking, precision, medical or surgical instruments and apparatus; clocks and watches; musical instruments; parts and accessories thereof 16,77 3,15 16,86 3,00 +0,54% Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Καναδά (StatCan) Πίνακας 7: Σημαντικότεροι προορισμοί εξαγωγών και εισαγωγών Αξία σε δισ. δολλάρια Καναδά Έτος: 2016 Εξαγωγές Εισαγωγές Εμπορικό Ισοζύγιο ΣΥΝΟΛΟ 517,11 533,19-16,08 ΗΠΑ 392,37 360,02 32,35 Κίνα 22,36 37,61-15,24 Μεξικό 8,88 18,91-10,03 Ην. Βασίλειο 17,96 7,70 10,26 Ιαπωνία 11,00 11,70-0,77 Γερμανία 4,43 14,61-10,19 Β. Κορέα 4,65 8,95-4,30 Ιταλία 2,48 5,64-3,15 Γαλλία 3,51 4,45-0,94 Ολλανδία 2,94 4,83-1,90 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Καναδά (StatCan) Οι πέντε κυριότεροι προορισμοί των καναδικών προϊόντων είναι οι: ΗΠΑ, Κίνα, Ην. Βασίλειο, Ιαπωνία, Μεξικό. Οι πέντε κυριότεροι προμηθευτές είναι οι: ΗΠΑ, Κίνα, Μεξικό, Γερμανία, Ιαπωνία. 16

18 2.1.4 Εμπόριο υπηρεσιών Πίνακας 8: Ισοζύγιο υπηρεσιών Αξία σε δισ. δολλάρια Καναδά * Εισπράξεις 93,136 98, , ,885 -Τουρισμός 18,201 19,623 21,157 23,886 Πληρωμές 116, , , ,198 -Τουρισμός 36,161 38,005 38,525 38,096 Ισοζύγιο υπηρεσιών -23,100-24,255-25,574-23,313 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Καναδά (StatCan) *Μη διαθέσιμα στοιχεία για το έτος Επενδύσεις Σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας του Καναδά, οι καναδικές άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό σημείωσαν αύξηση 3,4%, κατά το 2017, ανερχόμενες σε δισ. δολλάρια CAD. Οι ξένες άμεσες επενδύσεις στον Καναδά σημείωσαν αύξηση 1,9%, φθάνοντας τα 824 δισ. δολλάρια CAD. Η αύξηση αυτή οφείλεται, κυρίως, σε νέα κεφάλαια που επενδύθηκαν από ξένους άμεσους επενδυτές σε ήδη υπάρχουσες θυγατρικές. Πίνακας 9: Επενδύσεις από και προς τον Καναδά Αξία σε δισ. δολλάρια CAD ΑΞΕ (συνολικά κεφάλαια απόθεμα τέλος έτους αναφοράς) από ευρωπαϊκές χώρες Άμεσες επενδύσεις Καναδά στο εξωτερικό (συνολικά κεφάλαια απόθεμα τέλος έτους αναφοράς) στην Ευρώπη Πηγές: Στατιστική Υπηρεσία Καναδά (StatCan) Οι κυριότεροι ξένοι επενδυτές στον Καναδά είναι, κατά σειρά, οι: Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Βραζιλία, Ολλανδία, Γερμανία, Ελβετία, Κίνα, Λουξεμβούργο και Γαλλία. 17

19 2.1.6 Κατάλογος Διεθνών Εμπορικών Εκθέσεων στον Καναδά Παρατίθεται ενδεικτικός κατάλογος διεθνών εμπορικών εκθέσεων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τα ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες. Πίνακας 10: Διεθνείς Εμπορικές Εκθέσεις στον Καναδά Α/Α Όνομα Έκθεσης Κλάδος Ημ/νία Διεξαγωγής SIAL 2019 (Toronto, Ontario) #BCTECH (Vancouver, Brtish Columbia) Solar Canada 2018 (Calgary, Alberta) Ontario Pork Congress & Expo (Stratford, Ontario) Fashion Fest Edmonton (Edmonton, Alberta) Mode Accessories (Toronto, Ontario) Canadian Jewellery Expos Apparel Textile Sourcing Canada (Toronto, Ontario) m/events/canada/attendee Τρόφιμα 30/04-02/05/2019 Υψηλή τεχνολογία, καινοτομία άνοιξη 2019 Ηλιακή Ενέργεια 20-21/6/2018 Κρέας, ζωοτροφές, βιοασφάλεια 20-21/6/2018 Μόδα 22-23/6/2018 Αξεσουάρ Μόδας Κοσμήματα ενδύματα, υφάσματα 12-14/8/ /8/2018 (Toronto, Ontario) 18-20/8/2018 (Edmonton, Alberta) 20-22/8/ Mode & Design 2018 (Montréal- Québec) Μόδα 20-25/8/ Alberta Gift Fair (Edmonton, Alberta) The Canadian Coffee & Tea Show (Toronto, Ontario) Είδη δώρου 26-29/8/2018 καφές, τσάι, ροφήματα 23-24/9/

20 CanWest Horticulture Expo 2018 (Abbotford, British Columbia) Salon International Tourim 7 Travel Show (Montréal-Québec) m/en Grocery Innovations 2018 (Toronto, Ontario) MIGS18 (Montréal-Québec) Gourmet Food & Wine Expo (Toronto, Ontario) The Buildings Show (Toronto, Ontario) html Κηπουρική 26-27/9/2018 Τουρισμός 19-21/10/2018 Τρόφιμα, βιολογικά προϊόντα, αφεψήματα κλπ ηλεκτρονικά παιχνίδια και εφαρμογές 23-24/10/ /11/2018 Τρόφιμα, ποτά 22-25/11/2018 Δομικά υλικά, κατασκευαστικό ς τομέας, εσωτερική διακόσμηση Αρχιτεκτονική, Εσωτερική Διακόσμηση Σκάφη Αναψυχής IIDEX Canada (Toronto, Ontario) Toronto International Boat Show (Toronto, Ontario) CPMA Annual Convention and Trade Show (Montréal-Québec) CHFA Québec (Montréal-Québec) Canadian Furniture Show (Toronto, Ontario) Φρούτα- Λαχανικά προϊόντα υγιεινής διατροφής 28-30/11/ /11/ /1/ /4/ /5/2019 Έπιπλα 14-26/5/

21 2.2 Συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε Επαρχίας και Ομοσπονδιακού Εδάφους Οι τομείς που παρουσιάζουν συγκριτικό πλεονέκτημα σε κάθε Επαρχία και Ομοσπονδιακό Έδαφος είναι, επιγραμματικά, οι κάτωθι: Αλμπέρτα: ενέργεια, αγροτικός και αγροτοδιατροφικός τομέας, μεταφορές και υποδομές, νέες τεχνολογίες, βιοτεχνολογία, περιβάλλον και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Βρετανική Κολομβία: δασοκομία, εξόρυξη, ενέργεια, τεχνολογία πληροφορικής και επικοινωνιών, βιοτεχνολογία, περιβάλλον Manitoba & Saskatchewan: γεωργία, εξόρυξη Οντάριο: υπηρεσίες (οικονομικά, επικοινωνία, μέσα ενημέρωσης), ηλεκτρονικά, οπτικοακουστικά, κινηματογραφικά, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, μεταλλεία, αυτοκινητοβιομηχανία, μηχανολογία, πλαστικά, υγεία και βιοτεχνολογία, χημικά προϊόντα και χάλυβας Παραθαλάσσιες Επαρχίες του Ατλαντικού (Prince Edward Island, New Brunswick, Nova Scotia, Newfoundland and Labrador): γεωργία, αλιεία και βιομηχανίες γεωργικών ειδών διατροφής, ενέργεια, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, υπηρεσίες Κεμπέκ: Αεροδιαστημική, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, τομέας οπτικοακουστικών μέσων, υγεία και βιοτεχνολογίες, περιβάλλον, καταναλωτικά αγαθά, τρόφιμα, ορυχεία, υδροηλεκτρική ενέργεια Στη συνέχεια παρατίθεται πίνακας με τα κυριότερα παραγόμενα προϊόντα κάθε Επαρχίας και Εδάφους: Πίνακας 11: Τα κυριότερα παραγόμενα προϊόντα ανά Επαρχία/Έδαφος Επαρχίες (Provinces) Αλμπέρτα (Alberta) Βρετανική Κολομβία (British Columbia) Μανιτόμπα (Manitoba) Προϊόντα μαζούτ (αδιϋλιστο πετρέλαιο) ξυλεία από μαλακό ξύλο κάρβουνο ξυλοπολτός χαλκός μέρη μηχανημάτων ελαιούχοι σπόροι (canola) άλλα οχήματα δημητριακά (σιτάρι) μέρη αεροσκαφών χοιρινό κρέας 20

22 Νιου Μπράνσγουικ (New Brunswick) Νέα Γη και Λαμπραντόρ (Newfoundland and Labrador) Νέα Σκωτία (Nova Scotia) Οντάριο (Ontario) Νήσος του Πρίγκιπα Εδουάρδου (Prince Edward Island) Κεμπέκ (Québec) Σασκάτσουαν (Saskatchewan) Ομοσπονδιακά Εδάφη (Territories) Βορειοδυτικά Εδάφη (Northwest Territories) Νούναβουτ (Nunavut) Γιούκον (Yukon) προϊόντα διΰ λισης πετρελαίου μαζούτ (αδιϋλιστο πετρέλαιο) θαλασσινά ελαστικά ξυλοπολτός και χαρτί μηχανοκίνητα οχήματα χρυσός σε ακατέργαστη μορφή μηχανήματα και εξαρτήματα πατάτες θαλασσινά μηχανές αεροσκαφών αεροσκάφη και εξαρτήματα αυτών αλουμίνιο χαρτί άλλα οχήματα ποτάσσα μαζούτ (αδιϋλιστο πετρέλαιο) ελαιούχοι σπόροι (canola) όσπρια σιτηρά (σιτάρι) Προϊόντα Διαμάντια ιχθυηρά και καρκινοειδή έργα τέχνης γουνοδέρματα και τεχνητή γούνα άλλα προϊόντα ζωικής προέλευσης χαλκός 21

23 2.3 Οικονομικές προβλέψεις για το 2018 Κατά το 2018, αναμένεται περαιτέρω συγκράτηση του ρυθμού ανάπτυξης, καθώς οι δαπάνες των νοικοκυριών βαίνουν προοδευτικά μειούμενες. Οι εξαγωγές αναμένεται να σημειώσουν θετική πορεία, καθώς ο τομέας της ενέργειας ανακάμπτει, αν και η αβεβαιότητα που επικρατεί λόγω NAFTA (North America Free Trade Agreement) θα συνεχίσει να επιβαρύνει το εξωτερικό εμπόριο. Τα υψηλότερα επιτόκια αναμένεται να πλήξουν τους υπερχρεωμένους καταναλωτές, περιορίζοντας την οικονομική δραστηριότητα. Ενδέχεται, δε, ως συνέπεια, να προκληθεί περαιτέρω μείωση των τιμών της ακίνητης περιουσίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις οικονομικών αναλυτών, το ΑΕΠ θα διαμορφωθεί σε ποσοστό 2,1%, ενώ το κατά κεφαλήν εισόδημα σε ,33 δολλάρια Καναδά (33.082,82 ευρώ). Το ισοζύγιο της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης αναμένεται να διατηρηθεί στο μείον ένα τοις εκατό (-1%). Το χρέος της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει μικρή μείωση, διαμορφούμενο σε 93,6% και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα εμφανίσει μικρότερο έλλειμμα, σε σύγκριση με το 2017, ήτοι μείον 2,7%. 2.4 Οικονομικές σχέσεις Καναδά Εμπορικές συμφωνίες μεταξύ Επαρχιών και Ομοσπόνδων Εδαφών Α. CFTA Σημαντική εξέλιξη κατά το 2017 ήταν η σύναψη συμφωνίας ελευθέρου εμπορίου μεταξύ των καναδικών Επαρχιών και Εδαφών, με σκοπό την απελευθέρωση των συναλλαγών (CFTA) εντός του καναδικού εδάφους, την προώθηση του εμπορίου, των επενδύσεων και της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού. To κείμενο της συμφωνίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ από 1 η Ιουλίου 2017, είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα: Σημειώνεται ότι η νέα CFTA αντικατέστησε την Συμφωνία για το Εσωτερικό Εμπόριο (Agreement on Internal Trade), η οποία ίσχυε από το Β. New West Partnership Η Συμφωνία Ελευθέρου Εμπορίου New West Partnership ( διέπει τις εμπορικές συναλλαγές τεσσάρων Επαρχιών του Καναδά, ήτοι British Columbia, Alberta, Saskatchewan και Manitoba. Αρχικά η συμφωνία, η οποία δημιούργησε μία 22

24 ενιαία οικονομική περιοχή, τέθηκε σε ισχύ την 1 η Ιουλίου 2010 για τις τρεις πρώτες Επαρχίες. Αργότερα, προσχώρησε η Επαρχία Manitoba, για την οποία η Συμφωνία ισχύει από 1/1/ Καναδάς Ευρωπαϊκή Ένωση / CETA Στις 21 Σεπτεμβρίου 2017 τέθηκε σε προσωρινή ισχύ η Συνολική Συμφωνία Οικονομίας και Εμπορίου (CETA) μεταξύ της ΕΕ και του Καναδά, σύμφωνα με την οποία εξαλείφονται οι δασμοί για το 98% των προϊόντων, που η Ευρωπαϊκή Ένωση εμπορεύεται με τον Καναδά. Διευκολύνεται πλέον η πρόσβαση των ευρωπαϊκών εταιρειών στην αγορά των Δημοσίων Συμβάσεων του Καναδά (Δημόσιοι Διαγωνισμοί, Κρατικές Προμήθειες), τόσο σε ομοσπονδιακό όσο και σε περιφερειακό και δημοτικό επίπεδο. Εκκρεμεί, ωστόσο, η ολοκλήρωση της διαδικασίας υιοθέτησης του Κεφαλαίου 19 (περί κρατικών προμηθειών) από ορισμένες Επαρχίες. Ειδικότερα, ο Καναδάς έχει δεσμευθεί να δημιουργήσει ενιαίο ηλεκτρονικό σημείο πρόσβασης (single electronic point-spa). Προς το παρόν, πληροφορίες για τις Δημόσιες Συμβάσεις είναι διαθέσιμες στην ακόλουθη ιστοσελίδα της Κυβέρνησης του Καναδά: Για την υποβολή προσφοράς σε κάποιον διαγωνισμό, απαιτείται εγγραφή της εταιρείας στο Σύστημα Καταχώρησης Προμηθευτών (Supplier Registration Information - SRI) και απόκτηση επιχειρηματικού αριθμού προμηθειών (Procurement Business Number). Πληροφορίες σχετικά με τις Επιτροπές που έχουν συσταθεί στο πλαίσιο της συμφωνίας CETA είναι διαθέσιμες στην ακόλουθη ιστοσελίδα: Meetings-and-documents Σημειώνεται ότι η διεξαγωγή, σε πολιτικό επίπεδο, της πρώτης Συνόδου της Κοινής Επιτροπής (Joint Committee) θα λάβει χώρα στο Μόντρεαλ, στις 26 και 27 Σεπτεμβρίου Θα προηγηθεί η πραγματοποίηση Συνόδων δέκα περίπου επιμέρους Επιτροπών εντός του Σεπτεμβρίου. Βάσει της Συμφωνίας CETA, Παράρτημα 20-Α, Μέρος Α ( 5/en/pdf#page=2), προστατεύονται διακριτά τα ακόλουθα ελληνικά προϊόντα διατροφής (γεωγραφικές ενδείξεις): 23

25 Πίνακας 12: Κατάλογος ελληνικών προϊόντων γεωγραφικής ένδειξης-ceta Ένδειξη(Indication) Απόδοση ονομασίας με λατινικούς χαρακτήρες Κατηγορία Προέλευση Ελιά Καλαμάτας Elia Kalamatas table and processed olives Greece Μαστίχα Χίου Masticha Chiou natural gums and resins - chewing gum Greece Φέτα* Feta cheeses Greece Ελαιόλαδο Καλαμάτας Kalamata olive oil oils and animal fats Greece Ελαιόλαδο Κολυμβάρι Χανίων Κρήτης Kolymvari Chanion Kritis Olive Oil oils and animal fats Greece Ελαιόλαδο Σητείας Λασιθίου Κρήτης Sitia Lasithiou Kritis Olive oil oils and animal fats Greece Ελαιόλαδο Λακωνία Olive Oil Lakonia oils and animal fats Greece Κρόκος Κοζάνης Krokos Kozanis spices Greece Κεφαλογραβιέρα Kefalograviera cheeses Greece Γραβιέρα Κρήτης Graviera Kritis cheeses Greece Γραβιέρα Νάξου Graviera Naxou cheeses Greece Μανούρι Manouri cheeses Greece Κασέρι Kasseri cheeses Greece Φασόλια Γίγαντες Ελέφαντες Καστοριάς Fassolia Gigantes Elefantes Kastorias fresh and processed vegetable products Greece Φασόλια Γίγαντες Ελέφαντες Πρεσπών Φλώρινας Fassolia Gigantes Elefantes Prespon Florinas fresh and processed vegetable products Greece Κονσερβολιά Αμφίσσης Konservolia Amfissis table and processed olives Greece 24

26 2.4.3 G7 Ο Καναδάς είναι μέλος της ομάδας G7. Η τελευταία Σύνοδος Κορυφής των ηγετών των χωρών της εν λόγω ομάδας πραγματοποιήθηκε στην πόλη Charlevoix της Επαρχίας Quebec του Καναδά, στις 8 και 9 Ιουνίου Οι συζητήσεις κινήθηκαν γύρω από τα πέντε θέματα που έχει θέσει η καναδική Προεδρία, ήτοι: α) επένδυση στην εποικοδομητική και αποδοτική ανάπτυξη, β) προετοιμασία για τα επαγγέλματα του μέλλοντος, γ) προώθηση της ισότητας των φύλων και της ενίσχυσης του ρόλου των γυναικών, δ) από κοινού εργασία σε θέματα κλιματικής αλλαγής, ωκεανών και καθαρής ενέργειας, ε) οικοδόμηση ενός πιο ειρηνικού και ασφαλούς πλανήτη ( Μεταξύ άλλων, συζητήθηκε το θέμα της επιβολής αμερικανικών δασμών σε προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου και εκφράστηκε ομόφωνα η δυσαρέσκεια των Υπουργών Οικονομικών και των Διοικητών των Κεντρικών Τραπεζών των λοιπών έξι κρατών NAFTA-Πρόσφατες εξελίξεις Άκαρπες απέβησαν οι διαπραγματεύσεις κατά τον Μάιο 2018, παρόλο που υπήρχε χρονική πίεση επίτευξης συμφωνίας, προκειμένου να είναι δυνατή η κύρωσή της εντός του Σημειώνεται ότι την 1 η Ιουλίου τ.έ. διεξάγονται προεδρικές εκλογές στο Μεξικό, ενώ το Νοέμβριο ανανεώνεται η σύνθεση της Γερουσίας των ΗΠΑ. Οι υψηλού επιπέδου συναντήσεις, που πραγματοποιήθηκαν παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις σε τεχνικό επίπεδο, δεν κατέστησαν ικανές να οδηγήσουν σε συμφωνία στα ακόλουθα ακανθώδη ζητήματα: α) κανόνες σχετικά με τον τόπο παραγωγής της αυτοκινητοβιομηχανίας και προϊόντων αυτής, β) επανεξέταση του μηχανισμού επίλυσης διαφορών και γ) συμπερίληψη ρήτρας πενταετούς παρέλευσης ισχύος (sunset clause). Η πρόοδος των διαπραγματεύσεων δυσχεραίνεται από την ισχύ του μέτρου επιβολής δασμών εκ μέρους της αμερικανικής πλευράς σε εισαγόμενα στις ΗΠΑ προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου. Αν και ο Καναδάς είχε προσωρινά εξαιρεθεί, δεν υπήρξε ανανέωση της εξαίρεσης, με αποτέλεσμα την επιβολή εμπορικών αντιποίνων από τον Καναδά. Πάντως, η προσπάθεια και των τριών κρατών για εκσυγχρονισμό της εν λόγω Συμφωνίας θα συνεχισθεί, όπως δήλωσε η Υπουργός Εξωτερικών του Καναδά, κα Chrystia Freeland. 25

27 2.4.5 CPTPP Στις 23 Ιανουρίου 2018 ολοκληρώθηκαν στο Τόκυο οι διαπραγματεύσεις για την υπογραφή της νέας Συνολικής και Προοδευτικής Συμφωνίας για την Εταιρική Σχέση των Χωρών του Ειρηνικού (Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership - CPTPP) μεταξύ των 11 πλέον (μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ) συμβαλλομένων χωρών, οι οποίες κατέχουν το 14% της παγκόσμιας οικονομίας. Η νέα Συμφωνία υπεγράφη στις 8 Μαρτίου 2018 στο Σαντιάγκο της Χιλής από τους Υπουργούς των κρατών μελών. Καλύπτει μία μεγάλη αγορά 500 εκατομμυρίων ανθρώπων, εκτεινόμενη σε 11 χώρες: Καναδά, Αυστραλία, Μπρουνέι, Χιλή, Ιαπωνία, Μαλαισία, Μεξικό, Νέα Ζηλανδία, Περού, Σιγκαπούρη και Βιετνάμ. Αναμένεται, δε, να δώσει ώθηση στους τομείς των αλιευτικών προϊόντων, της εξόρυξης, της μη γαλακτοκομικής γεωργίας, της δασοκομίας και της μεταποιητικής βιομηχανίας Συζητήσεις με χώρες Mercosur Από τις 20 έως τις 23 Μαρτίου 2018, πραγματοποιήθηκε στην Οττάβα ο πρώτος γύρος διαπραγματεύσεων μεταξύ του Καναδά και των χωρών MERCOSUR. Σύμφωνα με δηλώσεις του Υπουργού Διεθνούς Εμπορίου, κ. François Philippe Champagne, η επέκταση του καναδικού εμπορίου σε μεγάλες και ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές, όπως είναι οι χώρες Mercosur (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη και Ουρουγουάη) αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνηση του Καναδά και βασικό κομμάτι της προοδευτικής εμπορικής πολιτικής και της στρατηγικής διαφοροποίησης που έχει υιοθετήσει. Ο κ. Champagne δήλωσε ακόμη ότι η προτιμησιακή πρόσβαση στην αγορά αυτή έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει περισσότερες ευκαιρίες για τα καναδικά προϊόντα και τις υπηρεσίες. 26

28 3 Οικονομικές σχέσεις Ελλάδας Καναδά 3.1 Διμερές εμπόριο Εμπόριο αγαθών Πίνακας 13: Εμπορικό ισοζύγιο Ελλάδας-Καναδά Αξία σε ευρώ Μεταβολή % 2017/2016 Εξαγωγές αγαθών Εισαγωγές αγαθών Όγκος Εμπορίου Εμπορικό ισοζύγιο Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ ,08% ,09% ,79% ,62% Όπως προκύπτει από τον ανωτέρω πίνακα, από το 2014, το εμπορικό ισοζύγιο είναι πλεονασματικό για την Ελλάδα με αυξητικές τάσεις. Τα ποιοτικά ελληνικά προϊόντα κερδίζουν συνεχώς έδαφος στην καναδική αγορά, παρόλο που υπάρχει έντονος ανταγωνισμός από τα προϊόντα των χωρών NAFTA. Οι πέντες κυριότερες κατηγορίες εξαγωγών από την Ελλάδα, βάσει διψήφιου κεφαλαίου συνδυασμένης ονοματολογίας (CN2), παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα: Πίνακας 14: Οι 5 κυριότερες κατηγορίες εξαγωγών από την Ελλάδα CN2 2ψήφιο κεφάλαιο συνδυασμένης ονοματολογίας 20 Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων ή άλλαων μερών φυτών 25 Αλάτι, θείο, γαίες και πέτρες, γύψος, ασβέστης και τσιμέντα 15 Λίπη και λάδια, ζωικά ή φυτικά 27 Ορυκτά καύσιμα, ορυκτά λάδια και προϊόντα της απόσταξης αυτών 38 Διάφορα προϊόντα των χημικών βιομηχανιών Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Μεταβολ Αξία σε εκ. ευρώ % στο σύνολο Αξία σε εκ. ευρώ % στο σύνολο ή στην αξία 24,70 18,03 27,97 18,38 +13,24% 14,13 10,31 13,52 8,88-4,32% 14,41 10,52 12,18 8,00-15,48% 8,40 6,13 11,77 7,73 +40,12% 11,46 8,36 10,31 6,77-10,04% 27

29 Στη συνέχεια, παρατίθενται πίνακες με τα πρώτα δέκα προϊόντα του διμερούς εμπορίου κατά το έτος 2017, βάσει τετραψήφιου κεφαλαίου συνδυασμένης ονοματολογίας (CN4). Πίνακας 15: Ελληνικές εξαγωγές στον Καναδά 10 πρώτα εργασία 2017 CN4 Περιγραφή προϊόντων Αξία σε ευρώ 2005' Λαχανικά παρασκευασμένα ή διατηρημένα χωρίς ξίδι, μη κατεψυγμένα (εκτός από τα διατηρημένα με ζάχαρη και εκτός από ντομάτες, μανιτάρια και τρούφες) ' Ελαιόλαδο και τα κλάσματά του, που λαμβάνονται αποκλειστικά από ελιές με τη χρήση μηχανικών ή φυσικών μέσων υπό συνθήκες που δεν προκαλούν αλλοίωση του ελαίου, έστω και εξευγενισμένα, αλλά χημικώς μη μετασχηματισμένα ' Λάδια από πετρέλαιο ή από ασφαλτούχα ορυκτά (εκτός από ακατέργαστα λάδια). Παρασκευάσματα περιεκτικότητας κατά βάρος >= 70% σε λάδια από πετρέλαιο ή σε ασφαλτούχα ορυκτά και στα οποία τα λάδια αυτά αποτελούν το βασικό συστατικό, π.δ.κ.α ' Άνθρακες ενεργοποιημένοι. Φυσικές ορυκτές ύλες ενεργοποιημένες. Άνθρακες ζωϊκής προέλευσης, στους οποίους περιλαμβάνεται και ο εξασθενισμένος ζωϊκός άνθρακας ' Τσιμέντα υδραυλικά, στα οποία περιλαμβάνονται και εκείνα που δεν είναι σε σκόνη, με την ονομασία clinkers, έστω και χρωματισμένα ' Καρποί και φρούτα και άλλα βρώσιμα μέρη φυτών, παρασκευασμένα ή διατηρημένα, με ή χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ή αλκοόλης ' Επιβατικά πλοία, κρουαζιερόπλοια, οχηματαγωγά (φέρρυμποτ), φορτηγά πλοία, φορτηγίδες και παρόμοια πλοία για τη μεταφορά προσώπων ή εμπορευμάτων ' Ψάρια, βρώσιμα, νωπά ή διατηρημένα με απλή ψύξη (εκτός από φιλέτα και άλλη σάρκα ψαριών της κλάσης 0304) ' Κρασιά από νωπά σταφύλια, στα οποία περιλαμβάνονται και τα εμπλουτισμένα με αλκοόλη κρασιά. Μούστος σταφυλιών ' Βερμικουλίτης, περλίτης και άλλες ορυκτές ύλες π.δ.κ.α ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Σημειώνεται ότι ο Καναδάς συγκαταλέγεται μεταξύ των σημαντικότερων προορισμών για εθνικής σημασίας τρόφιμα και αγροτικά προϊόντα, όπως το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, τις ελιές, την τσιπούρα και το λαβράκι ιχθυοκαλλιέργειας, το μέλι, τα τυριά, τα ροδάκινα σε κονσέρβα, τα κρασιά, τα 28

30 τυποποιημένα φρούτα και λαχανικά, τα σύκα, κυρίως ξηρά και πολλά άλλα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα. Πίνακας 16: Ελληνικές εισαγωγές από τον Καναδά 10 πρώτα προϊόντα 2017 CN4 Περιγραφή προϊόντων Αξία σε ευρώ 8802' Αεροσκάφη με κινητήρα (π.χ. ελικόπτερα και αεροσκάφη συαθερών πτερύγων). Διαστημόπλοια, περιλαμβανομένων και των δορυφόρων, πύραυλοι φορείς διαστημοπλοίων, καθώς και υποτροχιακά διαστημόπλοια ' Γουνοδέρματα ακατέργαστα (εκτός από τα ακατέργαστα δέρματα των κλάσεων 4101, 4102 ή 4103) ' Όσπρια ξερά, χωρίς λοβό, έστω και ξεφλουδισμένα ή σπασμένα ' Γουνοδέρματα δεψασμένα ή κατεργασμένα (εκτός από ενδύματα, εξαρτήματα) ' Παιχνίδια συντροφιάς, ό. συμπ. τα παιχνίδια που λειτουργούν με μηχανισμό, τα σφαιριστήρια (μπιλιάρδα), τα τραπέζια για τυχερά παιχνίδια και τα αυτόματα παιχνίδια τύπου μπόουλινγκ ' Φάρμακα (εκτός από τα προϊόντα των κλάσεων 3002, 3005 ή 3006) ' Χαρτί εφημερίδων, σε κυλίνδρους ή σε φύλλα σύμφωνα με τη σημείωση 7α) ή 7β) του κεφαλαίου ' Παρασκευάσματα των τύπων που χρησιμοποιούνται για τη διατροφή των ζώων ' Μέρη από ιπτάμενα και διαστημικά οχήματα των κλάσεων 8801 και 8802, π.δ.κ.α ' Συσκευές ακουστικής ή οπτικής σηματοδότησης, ηλεκτρικές, π.χ. συστήματα κουδουνιών, σειρήνες, πίνακες ενδείξεων, συναγερμοί ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Πίνακας 17: Τουριστικές αφίξεις στην Ελλάδα από τον Καναδά (σε χιλιάδες) Αφίξεις από τον Καναδά στην 186,7 145,7 182,3 152,8 198 Ελλάδα Ποσοστό στο σύνολο των 0,93% 0,60% 0,70% 0,54% 0,66% αφίξεων Μεταβολή +81,79% -21,96% +25,12% -16,18% +29,58% Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος 29