ΝΙΚΟΛΑΟΥ Ι. ΣΠΑΡΤΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΟΥ Τ.Ε.Ι. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΠΑΤΑΤΑ Solanum Tuberosum

Transcript

1 ΝΙΚΟΛΑΟΥ Ι. ΣΠΑΡΤΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΟΥ Τ.Ε.Ι. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΤΑΤΑ Solanum Tuberosum ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2006 i

2 Νικόλαος Ι. Σπάρτσης ΠΑΤΑΤΑ, Solanum Tuberosum C P ublish Eκδόσεις: ity Κίτρους Επισκόπου 7 Θεσσαλονίκη Τηλ.: Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993. ii

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ.. 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΠΑΤΑΤΑ ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ Οι βλαστοί και τα φύλλα της πατάτας Οι ρίζες Οι κόνδυλοι Μορφολογικά και ανατομικά χαρακτηριστικά Φλοιός ή περίδερμα Σχηματισμός τραυματικού περιδέρματος Τα φύτρα. 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΛΗΘΑΡΓΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΦΥΤΡΩΝ Λήθαργος και μήκος λήθαργου Συνθήκες αγρού και καιρού στη διάρκεια της ανάπτυξης Συνθήκες αποθήκευσης Έναρξη ανάπτυξης φύτρων Αναλογία ανάπτυξης φύτρων σχετικά με τη θερμοκρασία, υγρασία 39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ Η πατατοπαραγωγή Φωτοσύνθεση Αναπνοή φύλλων και κονδύλων Κατανομή υδατανθράκων σε διάφορα φυτικά μέρη Εσοδεία πατάτας 63 iii

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΜΠΟΡΕΥΣΙΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΦΥΤΩΝ Εσοδεία και μέγεθος κονδύλου Πυκνότητα φυτών και μέγεθος κονδύλου Πυκνότητα φυτών και αναλογία σπόρου Κατανομή βλαστών Κανονική πυκνότητα αναλογία σπόρου Πυκνότητα σε αναλογία πολλαπλασιασμού. 79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΠΟΡΟ ΔΟΚΙΜΕΣ ΣΠΟΡΟΥ Κανόνες υγείας σε σχέση με τις ιώσεις Μέγεθος σπόρου, ταξινόμηση, διαλογή Φυσιολογική ηλικία και αποθήκευση του σπόρου Προσωρινή αποθήκευση σπόρου Διακοπή λήθαργου Τεμαχισμός πατατόσπορου Προβλάστηση. 91 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΔΑΦΟΥΣ: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΠΟΡΟΚΛΙΝΗΣ ΦΥΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΑΜΑΡΙΩΝ Αδιαπέρατα στρώματα Εμφάνιση βλαστών και σποροκλίνη Βάθος φύτευσης και εμφάνιση βλαστών Βάθος φύτευσης και κάλυψη αναπτυσσομένων κονδύλων με χώμα Προετοιμασία σποροκλίνης Κατασκευή σαμαριών και τελικός χρόνος Γαιοσώρευσης Συστήματα φύτευσης και γαιοσώρευσης στην Ολλανδία Φύτευση και γαιοσώρευση σε άλλες περιοχές Εποχή φύτευσης στην Ελλάδα.105 iv

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΛΙΠΑΝΣΗ Τα λιπάσματα επηρεάζουν την εσοδεία. 110 και την ποιότητα Η τοποθέτηση των λιπασμάτων Η κοπριά 116 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΡΔΕΥΣΗ Νερό και ξηρασία Χαλάζι και παγετός νύχτας Υψηλές θερμοκρασίες Νερό και ελαττώματα κονδύλων. 126 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΙΟΤΗΤΟΣ Ποιότητα, θρεπτική αξία, χημική σύσταση Ενέργεια Οικονομική σημασία της πατάτας Το άζωτο Βιταμίνες Σολανίνη Ποιότητα και σύνθεση των κονδύλων Περιεχόμενο ξηράς ουσίας Περιεχόμενο αναγωγικών σακχάρων του κονδύλου Αποχρωματισμός μετά το ξεφλούδισμα και μελανή κηλίδα Αποχρωματισμός μετά από το μαγείρεμα. 162 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΤΟΜΩΝ Ασθένειες και ο έλεγχος τους Μέθοδοι ελέγχου ασθενειών και εντόμων γενικά 167 v

6 Μυκητολογικές ασθένειες της πατάτας Βακτηριολογικές ασθένειες της πατάτας Έλεγχος ιώσεων και πηγών προσβολής (ξενιστών) Οι πιο γνωστές ιώσεις της πατάτας Έλεγχος εντόμων Εντομολογικές ασθένειες της πατάτας Οι νηματώδεις στην πατάτα Τα ζιζάνια και η αντιμετώπισή τους Μη παρασιτικές παθήσεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ Χρόνος συγκομιδής Καταστροφή βλάστησης Συγκομιδή, μεταφορά και αποθήκευση ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΑΡΧΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ Συμπεριφορά κονδύλων κατά την αποθήκευση- Απαιτήσεις αποθήκευσης Φυσιολογικό στάδιο χημική σύνθεση Αποθήκευση και συνθήκες αποθήκευσης Πατάτας. 236 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΠΟΡΟΥ Πολλαπλασιασμός με αληθινό σπόρο Προγράμματα παραγωγής πατατόσπορου Φυσιολογικό στάδιο και αποθήκευση Ποιότητα και ποσότητα Διαχείριση και παραγωγή. 262 vi

7 13.3 Μέθοδοι παραγωγής βασικού σπόρου Τα εργαλεία στη σποροπαραγωγή Πιστοποίηση σπόρου στην Ολλανδία Ανάπτυξη ανθεκτικότητας σπόρου Παραγωγή πατατόσπορου στην Ελλάδα. 282 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ Σύσταση ποικιλιών πατάτας Ποικιλίες πατάτας στην Ελλάδα Φαινοτυπική διαφορά και γενετικό σύστημα Ποικιλίες και ιδιότητες τους Σταθερότητα ιδιοτήτων και μέθοδοι Περιγραφής Προσδιορισμός των χαρακτηριστικών Πρόγραμμα δοκιμής ποικιλιών 302 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 ΜΑΓΕΙΡΕΜΑ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ Μαγείρεμα Βιομηχανοποιημένες πατάτες Μέθοδοι που σχεδιάστηκαν για απομάκρυνση ανεπιθύμητων στοιχείων Το kosh ή tongosh Chuno Blango, moraya ή tunta Chuno Negro Διαδικασίες για επιμήκυνση της ζωής Αποθήκευσης Papa seca Λωρίδες πατάτας και κύβοι Πατάτες σαν ρύζι Σκόνη πατάτας ή κόκκοι Νιφάδες πατάτας (Potato flakes) Άλευρο πατάτας Διάρκεια ζωής αφυδατωμένων προϊόντων Πρόχειρα φαγητά και εύκολες τροφές Σγουρά chips (crisps), εύθραυστα chips 318 vii

8 Τηγανιτές παγωμένες Γαλλικές πατάτες Πατάτες κονσερβοποιημένες Άλλες χρήσεις της πατάτας Διατροφή ζώων Φύλλωμα πατάτας σαν τροφή κτηνών Άμυλο πατάτας Δεξτρίνες πατάτας (Γκόμες) Παραγωγή οινοπνεύματος Παραλειπόμενες χρήσεις ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ viii