ΚΑΣΤΡΟ ΧΛΕΜΟΥΤΣΙ Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ ΗΓΕΜΟΝΕΥΣΕ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΧΛΕΜΟΥΤΣΙ

Transcript

1 ΚΑΣΤΡΟ ΧΛΕΜΟΥΤΣΙ Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ ΗΓΕΜΟΝΕΥΣΕ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΧΛΕΜΟΥΤΣΙ πριν αναλάβει αυτοκράτορας στην Πόλη και θυσιαστεί ηρωικά κατά την Άλωσή της από τους Τούρκους το 1453μ.Χ. 'Eμεινε στη μνήμη του ελληνικού λαού ως Ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς. Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ ( ) είχε ως όραμα τη διάσωση της Ρωμανίας (Βυζάντιο). Η χώρα είχε ήδη δεχθεί επίθεση από τη Δύση τ ο μ. Χ.. Τό τ ε, Φ ρ ά γ κο ι Στ α υ ρ ο φ ό ρ ο ι άλωσαν και σύλησαν τους χιλιόχρονους θησαυρούς της Πόλη (αγάλματα, χειρόγραφα, κειμήλια, άγια λ ε ί ψ α ν α κ α ι ε ι κό ν ε ς ) εγκαθιδρύοντας την Φραγκοκρατία.

2 Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΟΥΣ ΤΟ 1204 μ.χ. ΤΑ ΕΔΑΦΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΟΥΣ ΤΟ 1204μ.Χ. (πορτοκαλί χρώμα)

3 Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΟΥΣ ΤΟ 1204 μ.χ. Η Άλωση σε τοιχογραφία από την αίθουσα του Μεγάλου Συμβουλίου στο Ανάκτορο των Δόγηδων, Βενετία. Το σύνθημα του εμπρησμού της Κωνσταντινούπολης έδωσε ο Μπέρτχολντ Φον Κατσενελλεβόγκεν, Σταυροφόρος από τη Ρηνανία (Γερμανία). Η άλωση του 1204, σε πίνακα του Ευγένιου Ντελακρουά (1840).

4 ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΙΑ και ΠΡΙΓΚΙΠΑΤΟ ΑΧΑΪΑΣ Οι Σταυροφόροι διαμοίρασαν τα εδάφη, η Κωνσταντινούπολη γίνεται έδρα Λατίνων βασιλέων και Καθολικού Πατριάρχη και η Ελλάδα υποτάσσεται σε διάφορους Σταυροφόρους (Βασίλειο Θεσσαλονίκης, Πριγκιπάτο Αχαΐας), τα νησιά γίνονται βενετική κτήση με την επωνυμία Αρχιπέλαγος, ενώ η Κύπρος έχει ήδη υποταχθεί στον Άγγλο Βασιλιά Ριχάρδο Λεοντόκαρδο (1190μ.Χ.) και μετέπειτα ο λαός της καθίσταται δουλοπάροικος. Λάσκαρης, Κομνηνοί, Καντακουζηνοί και Παλαιολόγοι αναλαμβάνουν την εκδίωξη των Λατίνων και γρήγορα οργανώνεται η αντίσταση κατά των Σταυροφόρων. Στην Ήπειρο ιδρύεται το Δεσποτάτο της Ηπείρου, οι Κομνηνοί ιδρύουν κράτος στην Τραπεζούντα ενώ στη Δυτική Μικρά Ασία o Λάσκαρης ιδρύει την αυτοκρατορία της Νίκαιας με μοναδικό σκοπό την ανάκτηση της Βασιλεύουσας. Η Κωνσταντινούπολη τελικά ελευθερώθηκε το 1261μ.Χ. από τον Μιχαήλ Παλαιολόγο και νέο σύμβολο γίνεται ο δικέφαλος αετός που προσέχει και προς Ανατολή και προς Δύση. Μετά την Άλωση της Πόλης, οι Σταυροφόροι κατέβηκαν Νότια για την κατάκτηση των υπόλοιπων εδαφών. Η τύχη του Μοριά κρίθηκε σε μία μάχη σώμα προς σώμα με τους Σταυροφόρους Ιππείς. Η πόλη της Πάτρας κυριεύθηκε, ενώ η ατείχιστη πρωτεύουσα της Ήλιδας Ανδραβίδας παραδόθηκε αμαχητί. Όμως, ο Πύργος στην Αρκαδιά (Κυπαρισσία) και το Κάστρο της Καλαμάτας κράτησαν αντίσταση αρκετό καιρό αλλά και στο Κάστρο του Αράκλοβου στα αρκαδικά βουνά η αντίσταση του ηρωικού πολεμιστή Δοξαπατρή μαρτυρείται ακόμη και στο Xρονικό του Μορέως. Η θαρραλέα κόρη του Μαρία προτίμησε να πέσει από το Κάστρο παρά να γίνει παλλακίδα του κατακτητή. Παρόλο που αρκετά κάστρα δεν είχαν ακόμη πέσει στα χέρια των Σταυροφόρων και οι Τσάκωνες του Λεωνιδίου αρνούνταν να υποκύψουν, όμως ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ ( μ.Χ.) αποκαλούσε κιόλας τον Σταυροφόρο Σαμπλίτ ηγεμόνα όλης της Αχαΐας και οι Βιλλεαρδουίνοι εδραιώθηκαν στην Ανδραβίδα και ίδρυσαν το Πριγκιπάτο της Αχαΐας.

5 ΚΑΣΤΡΟ ΧΛΕΜΟΥΤΣΙ 1218μ.Χ. ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΟΙ ΟΧΥΡΩΝΟΝΤΑΙ. Ο Γοδεφρείδος Β Βιλλεαρδουίνος συντηρούσε μόνιμα δίπλα του 80 Ιππότες ενώ έως χίλιοι Ιππείς τον γυρόφερναν ως στήριγμα και προβολή του. Έδρα του πριγκιπάτου Αχαΐας ορίζουν την Ανδραβίδα όπου χτίζουν τον καθολικό ναό Αγίας Σοφίας μήκους 45 μέτρων. Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΙΠΠΟΒΟΤΟΥ ΑΝΔΡΑΒΙΔΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ- ΒΟΥΛΕΥΤΗΡΙΟ ΚΑΙ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΦΡΑΓΚΩΝ Τορνέζιο Στην Ηλεία, τα πλούσια προϊόντα της γόνιμης γης της περιοχής μας, με τα εργατικά χέρια των κατακτημένων και με τα ορθόδοξα μοναστηριακά κτήματα που καταλήφθηκαν από τους Φράγκους, συντηρούσαν αυτούς και την ακολουθία τους παρέχοντάς τους μία ζωή επίδειξης, χλιδής και πλούτου, έως του σημείου να ιδρύσουν και νομισματοκοπείο με δικό τους νόμισμα (τορνέζιo). ΔΕΣΠΟΤΑΤΟ ΜΟΡΕΩΣ ( ΜΥΣΤΡΑ ) μ.χ. Η καστροπολιτεία του Μυστρά ιδρύθηκε το 1249 όταν ο Γ. Βιλλεαρδουίνος οχύρωσε την κορυφή του βουνού. Το 1259 ο Βιλλεαρδουίνος ηττήθηκε από τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Η Παλαιολόγο και του παρέδωσε το Κάστρο του Μυστρά. Το Δεσποτάτο αναδείχθηκε σε πολιτιστικό κέντρο της εποχής κι εκεί το 1427 αναδείχθηκε Δεσπότης ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.

6 ΟΙ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΙ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΝΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΡΑΓΚΟΥΣ ΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΧΛΕΜΟΥΤΣΙ Ο Κωνσταντίνος εμπνεόμενος με σχέδια διάσωσης του Νέου Ελληνισμού από το χώρο της Πελοποννήσου, χρησιμοποίησε τη Γλαρέντζα και το Χλεμούτσι ως ορμητήριά του για την κατάλυση και της Βαρωνίας των Πατρών. Η Γλαρέντζα είχε περί το 1420 μ.χ. αγοραστεί από τον Κάρολο Τόκκο, ο οποίος, βλέποντας πως δεν μπορούσε να την κρατήσει άλλο, παραχώρησε το 1428 μ.χ. στον Κωνσταντίνο την Γλαρέντζα κι ολόκληρη την Ηλεία ως προίκα. Αυτό πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια ενός πολιτικής σημασίας γάμου της ανηψιάς του Τόκκου Μαγδαληνής, που έγινε στο στρατόπεδο του Κωνσταντίνου έξω από την Πάτρα. Όταν ο Κωνσταντίνος το 1430 μ.χ. κυρίεψε και την Πάτρα, τότε με σύσταση του Πάπα οι Καταλάνοι με δέκα Τριήρεις κυρίεψαν τη Γλαρέντζα και τη λεηλάτησαν. Ο Κωνσταντίνος αναγκάστηκε να πληρώσει πολλά λύτρα στους επιδρομείς για να την ξαναπάρει και, προκειμένου η Γλαρέντζα να μην ξαναπέσει σε ξένα χέρια, διέταξε να κατεδαφίσουν τα τείχη της για να διασφαλίσει τα νώτα του. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος στέφθηκε αυτοκράτορας στο Μυστρά κι έφυγε για την Κωνσταντινούπολη συνεχίζοντας τις προσπάθειές του. Η αυτοκρατορία και ο ελληνικός κόσμος είχε υποστεί ήδη μεγάλη καταστροφή από τους Σταυροφόρους από το 1204 μ.χ. κι έπειτα, ενώ οι ντόπιοι έμποροι και βιοτέχνες είχαν κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας καταστραφεί. Βέβαια, ο Μυστράς είχε συγκεντρώσει το άνθος της βυζαντινής διανόησης και τις τελευταίες ελπίδες αναγέννησης της αυτοκρατορίας, με τον Κωνσταντίνο να προσπαθεί να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή και το εμπόριο, αλλά δεν υπήρξε ικανός χρόνος για την ανάκαμψη διότι την επίθεση από τη Δύση ακολούθησε η επίθεση και από την Ανατολή. Όμως, μετά την περίοδο της Φραγκοκρατίας που είχε εξαντλήσει τον ελληνικό χώρο, δεν υπήρχαν πλέον επαρκείς δυνάμεις για να αντιμετωπισθεί η επίθεση των Τούρκων που επακολούθησε.

7 ΗΡΩΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΗΡΩΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΑΛΩΣΗ 1453 μ.χ. Η ηρωική αντίσταση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και των μαχητών του δεν μπόρεσε να αποτρέψει την Άλωση της Πόλης το 1453μ.Χ. Η αυτοκρατορία, η οποία τον 4ο μ.χ. αιώνα καθιέρωσε ως επίσημη θρησκεία τον Χριστιανισμό και τον 7ο μ.χ. αιώνα ως επίσημη γλώσσα την ελληνική, κατακρημνίστηκε. Θα ακολουθούσαν 4 αιώνες σκλαβιάς στους Τούρκους, που ο ελληνικός κόσμος, η Ρωμιοσύνη, άντεξε χωρίς να διαλυθεί και να εξαφανισθεί από τον χάρτη των εθνοτήτων. Η αντοχή και η αντίστασή του στηρίχθηκε στη θρησκεία και τη γλώσσα του, που τον έκανε να αισθάνεται την ιδιαιτερότητά του και να αντιστέκεται στην αποδόμησή του καθόλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, όπως είχε αντέξει και καθόλη τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας. Ώσπου ήρθε η επανάσταση του 1821 και το έθνος των Ελλήνων κατάφερε να συστήσει το Νεοελληνικό του κράτος. Σήμερα, η ιδιοπροσωπία του ελληνικού πνεύματος και πολιτισμού εκδιπλώνεται μεταξύ Δύσης και Ανατολής επιχειρώντας να λάβει τη θέση που της αρμόζει. Στα πλαίσια αυτά και μέσα στη μακρά ελληνική ιστορική συνέχεια, αναδεικνύονται τα φράγκικα μνημεία της περιοχής μας ως δείγματα μιας παλιότερης παρενθετικής εποχής, κατά την οποία οι Φράγκοι είχαν κατακτήσει τον τόπο μας και τον απομυζούσαν. Γεγονός το οποίο χαρακτηρίσθηκε ως το πρώτο μεγάλο σφάλμα που διέπραξε η Δύση στο Ανατολικό Ζήτημα (βιβλιογραφία αριθμός 5). ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΧΛΕΜΟΥΤΣΙ 500 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ Το 1953μ.Χ., στα 500 χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης από τους Τούρκους, σύσσωμος ο Ηλειακός Λαός με τις Αρχές πραγματοποίησε στο Κάστρο Χλεμούτσι εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και εντειχίσθηκε από το Νομάρχη Ηλείας στην είσοδο του φρουρίου αναμνηστική μαρμάρινη πλάκα, με το ακόλουθο κείμενο: ΕΔΩ ΣΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ ΧΛΕΜΟΥΤΣΙ ΔΙΕΜΕΙΝΕ ΚΑΙ ΗΓΕΜΟΝΕΨE ΤΗΣ ΑΧΑΪΑΣ Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ ΔΡΑΓΑΤΣΗΣ, ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ, ΣΤΑ ΠΕΝΤΑΚΟΣΑΧΡΟΝΑ ΔΕ ΤΟΥ ΗΡΩΪΚΟΥ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΣΤΗΝ ΒΑΣΙΛΕΥΟΥΣΑ ΠΟΛΗ ΥΠΕΡΑΣΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΜΑΣ, Ο ΗΛΕΙΑΚΟΣ ΛΑΟΣ ΕΝΤΕΙΧΙΖΕΙ ΤΟΥΤΗΝ ΤΗΝ ΠΛΑΚΑ, ΣΑΝ ΜΙΚΡΟ ΔΕΙΓΜΑ ΑΙΩΝΙΑΣ ΜΝΗΜΗΣ ΣΤΟΝ ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΙΑ ΜΑΣ. (29 ΜΑΓΙΟΥ ΜΑΓΙΟΥ 1953)

8 Μετά τα αποκαλυπτήρια της αναμνηστικής πλάκας στην εορτή, που είχε Πανηλειακό χαρακτήρα και οργανώθηκε από Επιτροπή με τον πρωτοστατήσαντα εκδότη του περιοδικού Ηλειακά, ο τότε Νομάρχης Ηλείας εκφώνησε τους ακόλουθους λόγους : Παραδίδω εις την αιωνιότητα το Ιστορικόν γεγονός, ότι ο λαός της Ηλείας σήμερον ευλαβώς και ΕΥΓΝΩΜΟΝΩΣ αποκαλύπτει δι εμού την αναμνηστικήν ταύτην πλάκα, η οποία θα μαρτυρή δια μέσου των αιώνων, ότι εδώ εις το φρούριον ΧΛΕΜΟΥΤΣΙ διέμεινεν από του έτους και ηγεμόνευσε της Ηλείας και Αχαΐας ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο μετέπειτα τελευταίος ηρωϊκός αυτοκράτωρ της μεγάλης και ενδοξου ημών βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η Δημοτική κοινότητα Κάστρου, προς διάσωση της ιστορικής μνήμης των γεγονότων αυτών, διοργανώνει κατ έτος Παλαιολόγεια, υπό την αιγίδα του Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης. Άλλα σημαντικά μνημεία στην περιοχή μας είναι: Η Μονή Βλαχερνών που εικάζεται ότι ιδρύθηκε πριν τον 9ο αιώνα. Σε σιγίλλιον του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Διονυσίου του 1677μ.Χ. το εν λόγω μοναστήρι ονομάζεται Βασιλικό-Σταυροπηγιακό (Σταυρός Πατριάρχη στα θεμέλια) και παλαιγενές. Κατά την πρώτη Φραγκοκρατία ( ) κυριεύτηκε από τους Φράγκους και πέρασε στα χέρια Δυτικών μοναχών του Πριγκιπάτου της Αχαΐας. ( Παλαιοπαναγιά Μανωλάδας Χρονολογείται περίπου τον 12ο αιώνα μ.χ. Άγιος Δημήτριος Κάστρο Χλεμούτσι Εκκλησία και παλαιό κοιμητήριο 1102μ.Χ. Βιβλιογραφία: 1) Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ Πόσο ελληνικό είναι το Βυζάντιο, Αθήνα ) Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ Γιατί το Βυζάντιο, Αθήνα ) Ουίλλιαμ Μίλλερ Η Φραγκοκρατία στην Ελλάδα( ),Λονδίνο1908,ΑθήναΒ Εκδ ) Ουίλλιαμ Μίλλερ Ανδραβίδα, Αθήνα ) Σερ Έντουιν Πήαρς Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης 1204, ) Γ.Καραμπελιάς 1204, Η διαμόρφωση του Νεώτερου Ελληνισμού, Αθήνα ) Β.Κουρής, Ιστορία Κάστρου Χλμεμουτσίου, Αθήνα ) Α.Μπούτσικας Η Φραγκοκρατία στην Ηλεία ( ), Αθήνα ) Άρνολντ Τόυνμπι Oι Έλληνες και οι κληρονομιές τους, Β Εκδ ) Π. Παπαδημητρίου-Α. Καραχάλιου Αι Βλαχέρναι της Ηλείας, Αθήνα Γ Εκδ.1991 Δημοτική Κοινότητα Κάστρου Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης Xορηγία Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης