Δυσκολίες στην επικοινωνία μεταξύ συγγενών και ασθενή με καρκίνο. Παναγιώτης Χατζήκος, Ψυχαναλυτικός- Ψυχοθεραπευτής

Transcript

1 Δυσκολίες στην επικοινωνία μεταξύ συγγενών και ασθεν με καρκίνο. Παναγιώτης Χατζκος, Ψυχαναλυτικός- Ψυχοθεραπευτς

2 ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΗ ΚΑΙ Φόβος Άγχος Σοκ Δυσπιστία Θυμός Άρνηση Ενοχ Απόγνωση ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

3 Τα πιο πάνω είναι τα συνθη συναισθματα με τα οποία αντιδρά συνθως ο ασθενς στην αρχικ φάση της διάγνωσης. Εάν ο συγγενς ο οποίος θα ασχοληθεί με τον ασθεν δεν είναι έτοιμος να αναγνωρίσει και να αντιμετωπίσει αυτά τα συναισθματα με τον κατάλληλο τρόπο τότε η οποιαδποτε επικοινωνία και βοθεια είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Υπάρχουν πολλά συναισθματα από πλευράς του συγγεν τα οποία μπορεί να χειροτερεύσουν την επικοινωνία και να προσθέσουν παρά να επιλύσουν τα προβλματα του ασθεν.

4 Συνθη συναισθματα των συγγενών. Ο φόβος ότι οποιαδποτε αναφορά για την ασθένεια θα προκαλέσει αναστάτωση στον ασθεν. Οι ενοχές γιατί δεν μπορεί να διορθώσει το πρόβλημα υγείας του ασθεν. Ο φόβος και οι ενοχές γιατί δεν μπορεί να προσφέρει έτοιμες λύσεις και απαντσεις στις πολλές ερωτσεις που βασανίζουν τον ασθεν. Η ταύτιση που μπορεί να κάμει ο συγγενς με τον ασθεν για διάφορους λόγους. Το αίσθημα της ανικανότητας και της αχρηστίας. Η ενοχ που πηγάζει συνθως από το γεγονός ότι ο συγγενς είναι υγις. Εάν ο συγγενς δεν είναι ξεκάθαρος γιατί φοβάται να αντιμετωπίσει τις διάφορες ερωτσεις του ασθεν σχετικά με την αρρώστια του, τότε οι πιθανότητες να αποφευχθεί και να εκτραπεί η επικοινωνία μεταξύ τους είναι πολύ μεγάλη.

5 Συνθεις Λανθασμένες Προσεγγίσεις των Συγγενών Η τάση να μιλά ο συγγενς, παρά να ακούει τον ασθεν. Προσπάθεια καθησυχασμού του ασθεν με διάφορες υποσχέσεις. Προσπάθεια αποπροσανατολισμού του ασθεν από το πρόβλημα του. Επιθετικότητα προς τον ασθεν και επίρριψη ευθυνών για την κατάσταση του. Επίρριψη ευθύνης προς τον ασθεν για την μη συνεργασία του.

6 ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ Ο ΚΑΘΕ ΣΥΓΓΕΝΗΣ Στην πλειοψηφία τους οι ασθενείς νιώθουν την ανάγκη να μοιραστούν τους προβληματισμούς τους και αναζητούν την συμπαράσταση των συνανθρώπων τους. Ο ασθενς δεν έχει προσωπικά απωθημένα με κανένα. Πολλές φορές ο ασθενς έχει τους λόγους του να μην είναι συνεργάσιμος και αυτό χρειάζεται διερεύνηση. Συνθως είναι τα προσωπικά συναισθματα του συγγεν και όχι του ασθεν που αποτελούν το κύριο εμπόδιο στην επικοινωνία.

7 ΑΠΟΣΤΑΣΙΟΠΟΙΗΣΗ Η φροντίδα των ασθενών και συγγενών με καρκίνο δεν είναι εύκολη υπόθεση γιατί εμπεριέχει συναισθηματικό κόστος εκ μέρους των συγγενών. Είναι γι αυτό τον λόγο που συνθως παρατηρείται μια τάση επικοινωνιακς αποστασιοποίησης του συγγεν η οποία εκφράζεται με στερεότυπους τρόπους προσέγγισης.

8 Τρόποι Αποστασιοποίησης Ουδέτερα Θέματα Η ενθάρρυνση του ασθεν να μιλσει για οτιδποτε άσχετο εκτός από τις ανησυχίες του για την ασθένεια του. Παραγνώριση των μηνυμάτων που εκπέμπει ο ασθενς. Επιλεκτικ προσοχ και σημασία στα επουσιώδη παρά στα ουσιώδη θέματα που απασχολούν τον ασθεν. Ακατάλληλη ενθάρρυνση του ασθεν να σκέφτεται θετικά εκεί όπου η κατάσταση δεν το επιτρέπει. Πρόωρη επαναβεβαίωση του ασθεν με στόχο να τον κάνουμε να σκεφτεί θετικά για την ασθένεια και την πρόγνωση ενώ παραμένουν ανέγκηκτες οι ανησυχίες και οι απορίες του. Ψεύτικη επιβεβαίωση, ότι όλα θα παν καλά προς αποφυγ της επώδυνης πραγματικότητας. Αλλαγ του θέματος προς συζτηση, περνώντας το μνυμα ότι ο συγγενς δεν θέλει να ακούσει οπόταν ο ασθενς αντιλαμβάνεται ότι δεν πρέπει να επιμένει. Η μετάθεση της ευθύνης σε άλλους όταν αδυνατούμε να αντιμετωπίσουμε τα συναισθματα του ασθεν.

9 ΠΩΣ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΝΑ ΕΚΦΡΑΣΤΕΙ Κάνοντας «ανοιχτού τύπου» ερωτσεις και όχι «κλειστού τύπου». Ερωτσεις που απευθύνονται στον ψυχοκοινωνικό κόσμο του ασθεν. Επαναλαμβάνοντας και διευκρινίζοντας τα όσα μας λέει ο ασθενς για να είμαστε σίγουροι ότι τον κατανοούμε πλρως και δεν τον παρερμηνεύουμε. Αφνουμε τον ασθεν να ολοκληρώσει τις σκέψεις του και δεν βιαζόμαστε να εξάξουμε τα δικά μας συμπεράσματα προτού ο ασθενς ολοκληρώσει. Δεν επιβάλλουμε τις δικές μας σκέψεις και δεν βάζουμε λόγια στο στόμα του ασθεν. Αντέχουμε την σιωπ του ασθεν και σεβόμαστε την επιθυμία του να μην μιλσει όταν δεν είναι έτοιμος. Διαπραγματευόμαστε με τον ασθεν την όλη διαδικασία της επικοινωνίας στην κάθε φάση της. Δεν προσποιούμαστε ότι κατανοούμε τον ασθεν εάν αυτό δεν ισχύει. Αντίθετα αναζητούμε διευκρινίσεις εάν δεν είμαστε απόλυτα σίγουροι πως νοιώθει τι εννοεί. Δεν τον αποτρέπουμε με υποσχέσεις και καθησυχασμούς από του να εκφράσει αυτά που νοιώθει. Δεν του προσφέρουμε έτοιμες λύσεις εάν δεν τις διαθέτουμε. Copyright P.Hadjikos

10 Θα γίνω καλύτερα, δεν θα γίνω; Μα και φυσικά θα γίνεις καλύτερα. - Μία αντίδραση που θα μειώσει την αξιοπιστία σου όταν τα πράγματα χειροτερέψουν. Όχι δεν θα γίνεις καλύτερα. -Μία σκληρ απάντηση που σε κάνει να φαίνεσαι σκληρός και ανταγωνιστικός. Τι σου είπαν οι γιατροί; Ελπίζω ότι θα γίνεις, αλλά μπορεί και να μην συμβεί αυτό. Θα θελα να γίνεις καλύτερα αλλά ίσως θα πρέπει να περιμένουμε για να το δούμε αυτό. Όλες αυτές οι απαντσεις αφνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο ότι τα πράγματα μπορεί να χειροτερέψουν, και σου επιτρέπουν να συνεχίσεις να είσαι στηρικτικός.

11 Νιώθω απαίσια και δεν βοηθάς. Κάνω το καλύτερο που μπορώ. Σταμάτα να με κριτικάρεις. Δεν είσαι και πολύ εύκολος στο να δεχθείς βοθεια. Όλες αυτές οι απαντσεις οδηγούν προς σύγκρουση και αποστασιοποίηση. Πόσο απαίσια νιώθεις.;.; Ποιο είναι το ποιο απαίσιο κομμάτι. Ακούγεσαι πολύ στις μαύρες σου. Όλες αυτές οι αντιδράσεις παροτρύνουν τον διάλογο και βοηθούν τον ασθεν να εκφράσει αυτό που νιώθει και σκέφτεται.