Κελεπούρης Ζήσης Γενικός ιατρός Επιμελητής Β ΚΥΚ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κελεπούρης Ζήσης Γενικός ιατρός Επιμελητής Β ΚΥΚ"

ΣoφпїЅα Ρέντης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ Κελεπούρης Ζήσης Γενικός ιατρός Επιμελητής Β ΚΥΚ

2 Ένα από τα δύσκολα καθήκοντα του γιατρού είναι και η αναγγελία δυσάρεστων ειδήσεων στους ασθενείς τους. Η διάγνωση του καρκίνου και οι θεραπευτικές επιλογές αποτελούν καθημερινή έγνοια του γιατρού. Η ιατρική αποτελεσματικότητα όμως βασίζεται και στην σωστή ενημέρωση μέσω της οποίας θα στηριχθεί το ηθικό του ασθενούς και θα μεταδοθεί το αίσθημα της συνέχειας και της μη εγκατάλειψης

4 Υπάρχουν διαφορές στον τρόπο ενημέρωσης μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Σύμφωνα με το Δυτικό πρότυπο ο γιατρός ενημερώνει τον ασθενή άμεσα και αποκλειστικά. Στο Ανατολικό πρότυπο επικρατεί το τρίπτυχο γιατρός-οικογένεια-ασθενής, η ενημέρωση γίνεται στους συγγενείς.

5 Τι κάνουν οι άλλοι λαοί Στη Βόρεια Ευρώπη, Βόρεια Αμερική, στη Μεσόγειο, Ελλάδα, Ιταλία, Σκανδιναβικές χώρες επικρατεί πλέον η άποψη της ανακοίνωσης της διάγνωσης ο νόμος, ο σεβασμός στην αυτονομία και την ατομικότητα το επιβάλλουν Ανάλογη στάση υιοθετούν και οι Έλληνες που μεταναστεύουν σε άλλες χώρες Κίνα Ιαπωνία Κορέα Surbone 04 Mystakidoy et al 96 Chan & Loth 2000 Inter Med J, 2002

6 Κώδικας ιατρικής δεοντολογίας Ο ιατρός έχει καθήκον αληθείας προς τον ασθενή. Οφείλει να ενημερώνει πλήρως και κατανοητά τον ασθενή για την πραγματική κατάσταση της υγείας του, το περιεχόμενο, κινδύνους, συνέπειες της ιατρικής πράξης, τις εναλλακτικές προτάσεις και το πιθανό χρόνο αποκατάστασης Nόμος 3418/ Αρθ 11 Παρ 1 Ο ιατρός σέβεται την επιθυμία των ατόμων τα οποία επιλέγουν να μην ενημερωθούν Αρθ 11 Παρ 2

7 Στους ασθενείς που δεν επιθυμούν να μάθουν την αρρώστια τους δεν ανακοινώνεται η διάγνωση. Σ αυτούς που θέλουν να ενημερωθούν παρέχεται τόση ενημέρωση όσοι εκείνοι θέλουν να ακούσουν και όση μπορούν να αντέξουν.

8 Όλοι δικαιούνται την αλήθεια για την κατάστασή τους, κάποιοι αρκούνται σε μια ευρεία εικόνα της αρρώστιας τους και τις διαθέσιμες επιλογές, άλλοι θέλουν πιο πολλές λεπτομέρειες και κάποιοι θέλουν να τα μάθουν όλα σε μικρές δόσεις. Peter Dixon

9 Διαφορές υπάρχουν και στον τρόπο που αντιμετωπίζεται ο καρκίνος, άλλοι θέλουν πιο επιθετικές θεραπείες (νέοι), άλλοι θέλουν κυρίως ψυχολογική υποστήριξη και όσο το δυνατόν λιγότερες θεραπευτικές παρεμβάσεις ( ηλικιωμένοι) Όταν οι άνθρωποι είναι ενημερωμένοι δεν φοβούνται πια Peter Dixon

10 Πρωτόκολλο SPIKES Υπάρχουν 6 βήματα στην ενημέρωση των ασθενών 1. Οργάνωση συνέντευξης 2. Εκτίμηση αντίληψης 3. Αποδοχή πρόσκλησης για ενημέρωση 4. Παροχή γνώσεων-πληροφοριών στον ασθενή 5. Προσέγγιση των συναισθημάτων με συμπόνια 6. Στρατηγική και περίληψη

11 Οδηγίες προσέγγισης ασθενών με καρκίνο

12 Οδηγίες προσέγγισης ασθενών με καρκίνο Η ενημέρωση γίνεται από τον θεράποντα ιατρό. Αρχίζει με διερεύνηση για το πόσα γνωρίζει ο ασθενής Γίνεται απευθείας στον ασθενή ενώ ταυτόχρονα αν ο ίδιος το επιθυμεί μπορεί να παρευρίσκεται και ένα πρόσωπο της εμπιστοσύνης του ή κάποιος συγγενής Ο γιατρός να έχει χρόνο στη διάθεσή του και να φροντίσει να μην γίνονται συχνές διακοπές

13 Οδηγίες προσέγγισης ασθενών με καρκίνο Ο γιατρός είναι ήρεμος και κοιτά τον ασθενή στα μάτια Η αλήθεια αποκαλύπτεται σταδιακά ώστε να μπορεί ο ασθενής να την αφομοιώσει. Ο γιατρός δίνει αρχικά λίγες πληροφορίες και ενθαρρύνει τον ασθενή να ρωτήσει. Σπάνια η ενημέρωση ολοκληρώνεται στην 1η συνάντηση. Αποφεύγεται η ενημέρωση από τηλεφώνου, σε αίθουσες αναμονής, στο διάδρομο ή δημόσια.

14 Οδηγίες προσέγγισης ασθενών με καρκίνο Οι πληροφορίες δίνονται σε απλή γλώσσα και μπορεί να συνοδεύονται από οπτική παράσταση ή σκίτσο Αποφεύγεται η χρήση δυσνόητης ιατρικής δεοντολογίας καθώς και εκφράσεις που δημιουργούν αίσθημα αδιεξόδου Ο γιατρός οφείλει να γνωρίζει επαρκώς το ιστορικό και την κλινική κατάσταση του ασθενούς. Η υποψία σταδιακά γίνεται βεβαιότητα

15 Οδηγίες προσέγγισης ασθενών με καρκίνο Κατά τη συνομιλία αντί των λέξεων καρκίνος όγκος ή χημειοθεραπεία που προκαλούν πανικό στο άκουσμά τους είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται οι όροι νόσος, μία βλάβη και θεραπεία με φάρμακα.

16 Eπικοινωνία Η κακή επικοινωνία αποτελεί κριτήριο με το οποίο οι ασθενείς κρίνουν τους γιατρούς Peter Tate 94'

17 Συνέπειες κακής επικοινωνίας ιατρούασθενούς Ένταση και αγανάκτηση με το γιατρό με αποτέλεσμα την απόρριψη της διάγνωσης και των οδηγιών γεγονότα που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία του Παπαγιάννης 2003 ασθενή Συχνή αιτία υποβολής παραπόνων κατά των γιατρών Οι ασθενείς οδηγούνται σε εναλλακτικές μορφές Ιατρικής Αιτία για >25% μηνύσεων εναντίων ιατρών Hunt &Glucksman 1991 Vincent & Furnham 1996 Beckman et all 1994

18 Η ψυχολογία του καρκινοπαθούς Ψυχοκοινωνικά στάδια προσαρμογής στον καρκίνο Άρνηση Θυμός Κατάθλιψη Διαπραγμάτευση Αποδοχή Kubler-Ross 1969

19 Η απάντηση στην ερώτηση: Γιατρέ έχω καρκίνο; εξαρτάται από τον ψυχισμό, το μορφωτικό επίπεδο και την προσωπικότητα του κάθε αρρώστου Ανακοινώσεις του τύπου έχετε 2 μήνες ζωής, δεν υπάρχει καμία ελπίδα, ή δυστυχώς δεν μπορώ να σας βοηθήσω περισσότερο είναι σκόπιμο να αποφεύγονται γιατί φορτώνουν άγχος, φόβο και απελπισία

20 Προβλήματα στην ελληνικη πραγματικότητα Διαχείριση από τον ιατρό ( χρόνος...) Αίσθημα βάρους και ευθύνης Έλλειψη εμπειρίας και γνώσης Η ανάγκη για γρήγορες λύσεις Κακή συνεργασία μεταξύ ογκολόγων και ψυχοογκολόγων Πιέσεις από τους συγγενείς

21 Προβλήματα στην ελληνική πραγματικότητα Τα προβλήματα ψυχικής υγείας ασθενών με καρκίνο πολλές φορές διαφεύγουν της προσοχής και αντιμετωπίζονται πλημμελώς Επηρεάζουν αρνητικά την πορεία της νόσου Επηρεάζουν την ψυχική και σωματική υγεία και άλλων μελών της οικογένειας συχνά σε νεαρότερα άτομα

22 Συμπεράσματα Στενή συνεργασία μεταξύ ογκολόγων και ειδικών ψυχικής υγείας Εκπαίδευση σε θέματα ψυχοογκολογίας Ανάπτυξη Δομών ψυχικής υγείας Οι παρεμβάσεις πρέπει να αφορούν και τις οικογένειες των ασθενών

23 Συμπεράσματα Η ψυχοογκολογία αποτελεί νέο κλάδο της ψυχιατρικής ο οποίος ασχολείται κατά κύριο λόγο με την ψυχολογική στήριξη των ασθενών και των συγγενών τους αλλά συγχρόνως παρέχει στήριξη και εκπαίδευση των ιατρών σε θέματα διαχείρισης συναισθηματικού φόρτου. Η ενημέρωση δεν αποτελεί ταλέντο, είναι τέχνη που κατακτάει κανείς μέσα από την εμπειρία, την κατάλληλη εκπαίδευση και την συναισθηματική καλλιέργεια.

24 Ουκ ένι ιατρικήν ειδέναι, όστις μη οίδεν ότι εστίν άνθρωπος

25 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ

Σχετικά έγγραφα

Ίντα Ελιάου BSc, MSc, PGDip, MA Συμβουλευτική Ψυχολόγος eliaouida@gmail.com

Ίντα Ελιάου BSc, MSc, PGDip, MA Συμβουλευτική Ψυχολόγος eliaouida@gmail.com ΣΥΝΕΔΡΙΟ: ΠΡΟΛΗΨΗ & ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Limneon, Καστοριά, 19.12.15 «Ενημέρωση του ασθενούς & των συνοδών του με καρκίνο του πνεύμονα. Προβλήματα στην ελληνική πραγματικότητα»