Ευθυμίου Κωνσταντίνος, Ψυχολόγος PhD Καπνογιάννη Σοφία, Ψυχολόγος MSc Κακλαμάνη Γεωργία, Ψυχολόγος MSc Αργαλιά Ευτυχία, Ψυχολόγος Βλασσοπούλου

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ευθυμίου Κωνσταντίνος, Ψυχολόγος PhD Καπνογιάννη Σοφία, Ψυχολόγος MSc Κακλαμάνη Γεωργία, Ψυχολόγος MSc Αργαλιά Ευτυχία, Ψυχολόγος Βλασσοπούλου"

Βακχος Καραμανλής
9 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ευθυμίου Κωνσταντίνος, Ψυχολόγος PhD Καπνογιάννη Σοφία, Ψυχολόγος MSc Κακλαμάνη Γεωργία, Ψυχολόγος MSc Αργαλιά Ευτυχία, Ψυχολόγος Βλασσοπούλου Αγγελική, Ψυχολόγος

2 Oμαδικό πρόγραμμα αντιμετώπισης της κατάθλιψης του Lewinsohn και συν. (1984), γνωστό ως «Coping with depression course» Έχει μεταφραστεί και προσαρμοστεί στα Ελληνικά Εφαρμόζεται στο Τμήμα Θεραπειών Ενηλίκων του ΙΕΘΣ Σήμερα θα παρουσιαστούν: Χρησιμότητα οφέλη προγράμματος Θεωρητικό Υπόβαθρο και Συλλογιστική Δομή Αποτελέσματα από την εφαρμογή του σε ομάδα του ΙΕΘΣ

Ελληνικά Εφαρμόζεται στο Τμήμα Θεραπειών Ενηλίκων του ΙΕΘΣ Σήμερα θα παρουσιαστούν:

3 Δομημένη ψυχοεκπαιδευτική ομαδική παρέμβαση βασισμένη στη θεωρία της κοινωνικής μάθησης (Bandura, 1977) και στην κλινική της εφαρμογή, τη θεραπεία της Συμπεριφοράς Αποτελείται από 12 εβδομαδιαίες δίωρες συνεδρίες και 2 αναμνηστικές, ένα και έξι μήνες μετά τη λήξη Ένας ή δύο συντονιστές Αριθμός συμμετεχόντων: 5-8 άτομα Επικεντρώνεται στη διδασκαλία δεξιοτήτων Εγχειρίδιο θεραπευτή & Εγχειρίδιο θεραπευόμενου

δίωρες συνεδρίες και 2 αναμνηστικές, ένα και έξι μήνες μετά τη λήξη Ένας ή δύο συντονιστές Αριθμός

4 Ψυχοεκπαιδευτικός χαρακτήρας Αυστηρά δομημένο Τήρηση συγκεκριμένης ατζέντας Συγκεκριμένοι στόχοι που αφορούν στα συμπτώματα της κατάθλιψης Διαφορετική δυναμική της ομάδας από ομάδες αυτογνωσίας

στόχοι που αφορούν στα συμπτώματα της κατάθλιψης

5 Ο ρόλος του συντονιστή της ομάδας είναι περισσότερο εκπαιδευτικός παρά θεραπευτικός και οι συμμετέχοντες θεωρούνται περισσότερο ως εκπαιδευόμενοι παρά ως ασθενείς. Δεν υφίσταται η κλασσική θεραπευτική σχέση. Είναι δυνατή η εκπαίδευση επαγγελματιών συγγενών ειδικοτήτων, υπό ορισμένες προϋποθέσεις (π.χ. αποδοχή συμπεριφοριστικού μοντέλου)

Δεν υφίσταται η κλασσική θεραπευτική σχέση.

6 Οικονομία χρόνου και χρημάτων Αίσθηση ελέγχου συμπεριφοράς για αντιμετώπιση κατάθλιψης (Lewinsohn et. al., 1984) Ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων (Lewinsohn et. al., 1984) Έκθεση σε τεχνικές επίλυσης προβλημάτων (Lewinsohn & Clarke, 1984) Εντοπισμός γνωσιακών λαθών άλλων (Hollon & Shaw, 1979) Ευπροσάρμοστο για χρήση με αρκετούς πληθυσμούς (π.χ. ενήλικες, έφηβους, ηλικιωμένους ) Προετοιμασία που συμβάλλει σε μικρότερη διάρκεια της ατομικής θεραπείας (Peterson & Halstead, 1998) Αξιοποίηση ως μία μέθοδος για την πρόληψη της υποτροπής (Cuijpers, 1998) Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρωτόκολλο ατομικής θεραπείας

, 1984) Έκθεση σε τεχνικές επίλυσης προβλημάτων (Lewinsohn & Clarke, 1984) Εντοπισμός γνωσιακών λαθών άλλων (Hollon & Shaw, 1979) Ευπροσάρμοστο για χρήση

7 Αναπτύχθηκε από τον Lewinsohn και βασίζεται στη σχέση κατάθλιψης και ρυθμού κοινωνικής ενίσχυσης. Η κατάθλιψη προκαλείται όταν σε μία στρεσογόνο κατάσταση (stressor) διακόπτονται τα μοτίβα συμπεριφοράς και ακολουθεί χαμηλό επίπεδο θετικής ενίσχυσης. Η ενίσχυση εξαρτάται από την ηλικία, το φύλο, τη διαθεσιμότητα ενισχυτών, τις δεξιότητες του ατόμου να ενεργεί στο περιβάλλον του, συγκεκριμένα γεγονότα και συνθήκες. Τη μειωμένη ροή ενίσχυσης ακολουθεί η αυτοκριτική και η απόσυρση.

8 Το μοντέλο υποθέτει ότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός προσωπικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που σχετίζονται με την εμφάνιση της κατάθλιψης. Η ενίσχυση τρίτων (π.χ. συμπάθεια, λύπηση), ιδίως του άμεσου κοινωνικού περιβάλλοντος, συμβάλλει στη διατήρηση της κατάθλιψης. Αναστέλλει τον καταθλιπτικό να προσπαθήσει να αποκαταστήσει τη μειωμένη ροή θετικής ενίσχυσης από άλλους παράγοντες (δευτερογενές όφελος). Η θεραπεία εστιάζεται στην αύξηση των θετικών ενισχυτών, καθώς ο καταθλιπτικός περνά πολύ χρόνο με παθητικές ενασχολήσεις που αποκλείουν θετική ενίσχυση. Η κατάθλιψη μπορεί να μειωθεί τροποποιώντας συμπεριφορές, σκέψεις, συναισθήματα, περιβάλλον.

Αναστέλλει τον καταθλιπτικό να προσπαθήσει να αποκαταστήσει τη μειωμένη ροή θετικής ενίσχυσης από άλλους παράγοντες (δευτερογενές όφελος).

9 Ιστορικό, ατομική συνέντευξη Χορήγηση ημιδομημένης συνέντευξης Hamilton Rating Scale for Depression (Hamilton, 1960) Ερωτηματολόγια και κλίμακες αυτοαναφοράς για την κατάθλιψη (FCC, BDI, CES-D) Ερωτηματολόγια και κλίμακες αυτοαναφοράς για καταθλιπτικές γνωσίες (DAS, ATQ) Κλίμακες εκτίμησης αυτοκτονικότητας (SIS, SSI, RASS, Δομημένη συνέντευξη διερεύνησης της αυτοκτονικής πρόθεσης, MMPI-2) Κριτήρια αποκλεισμού: ύπαρξη νοητικής υστέρησης, βαριάς δυσλεξίας, σοβαρών δυσκολιών στην όραση ή την ακοή, διπολικής διαταραχής, ψυχώσεων ή χρήσης ουσιών

Κλίμακες εκτίμησης αυτοκτονικότητας (SIS, SSI, RASS, Δομημένη συνέντευξη διερεύνησης της αυτοκτονικής πρόθεσης, MMPI-2) Κριτήρια

10 Οργανωτικά ζητήματα Εισαγωγή Ανασκόπηση της προηγούμενης συνεδρίας και συζήτηση πάνω στις ασκήσεις που δόθηκαν σε αυτήν Συλλογιστική και θεωρία της τρέχουσας συνεδρίας Εκπαίδευση στις δεξιότητες που διδάσκει η κάθε συνεδρία Προεπισκόπηση της επόμενης συνεδρίας και των ασκήσεων για το σπίτι που θα δοθούν

της τρέχουσας συνεδρίας Εκπαίδευση στις δεξιότητες που διδάσκει η κάθε

11 Εισαγωγική συνάντηση 1 η Συνεδρία: 2 η Συνεδρία: 3 η Συνεδρία: 4 η Συνεδρία: 5 η Συνεδρία: 6 η Συνεδρία: 7 η Συνεδρία: 8 η Συνεδρία: 9 η Συνεδρία: Κατάθλιψη και κοινωνική μάθηση Πως να φτιάξω ένα πλάνο αυτορρύθμισης Πως μπορώ να μάθω να χαλαρώνω Χαλάρωση σε καθημερινές συνθήκες Ευχάριστες δραστηριότητες και κατάθλιψη Δημιουργία ενός πλάνου δραστηριοτήτων Δύο θεωρίες για μια πιο εποικοδομητική σκέψη Δημιουργία ενός σχεδίου για μια πιο εποικοδομητική σκέψη Κοινωνικές δεξιότητες - Διεκδικητικότητα 10 η Συνεδρία: Εφαρμόζοντας τις κοινωνικές δεξιότητες 11 η Συνεδρία: Σιγουρεύω τις επιτυχίες μου 12 η Συνεδρία: Δημιουργία ενός πλάνου για την ζωή μου

Δημιουργία ενός πλάνου δραστηριοτήτων Δύο θεωρίες για μια πιο εποικοδομητική σκέψη Δημιουργία ενός σχεδίου για μια πιο εποικοδομητική σκέψη Κοινωνικές δεξιότητες

12 Σειρά ερευνών από τη διεθνή βιβλιογραφία δείχνουν ότι αποτελεί αποτελεσματική θεραπεία της κατάθλιψης: Ακόμα και σε ασθενείς με χρόνια και ανθεκτική κατάθλιψη που δεν ανταποκρίνονταν σε άλλη θεραπεία (Swan et al., 2004) Ως πρόγραμμα πρόληψης σε άτομα με ήπια καταθλιπτική συμπτωματολογία (Allart-van Dam et al., 2003; 2007) Σε ομάδα εφήβων (Lewinsohn, Clarke, Hops & Andrews, 1990) Σε ομάδα ηλικιωμένων (Haringsma, Engels, Cuijpers & Spinhoven, 2006) Οι Gonzalez, Lewinsohn και Clarke (1985), σε διαχρονική έρευνα με 113 ενηλίκους με κατάθλιψη, εξέτασαν τη διατήρηση της θετικής έκβασης του CWDC μέχρι και τρία χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας.

, 2003; 2007) Σε ομάδα εφήβων (Lewinsohn, Clarke, Hops & Andrews, 1990) Σε ομάδα ηλικιωμένων (Haringsma, Engels, Cuijpers & Spinhoven, 2006) Οι Gonzalez,

13 Σκοπός της έρευνας: Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του προγράμματος «The coping with depression course» σε ελληνικό πληθυσμό Μεταφράστηκε και προσαρμόστηκε στα ελληνικά: Ευθυμίου Κ, Καπνογιάννη Γ., & Κακλαμάνη Γ. (υπό έκδοση). Νικήστε την κατάθλιψη. Ένα δομημένο πρόγραμμα γνωσιακής συμπεριφοριστικής θεραπείας βασισμένο στο πρόγραμμα The coping with depression του Lewinsohn. Έλαβε χώρα στο Τμήμα Θεραπειών Ενηλίκων του Ινστιτούτου Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς Χρονική περίοδος: Οκτώβριος 2013 Ιανουάριος 2014

Ένα δομημένο πρόγραμμα γνωσιακής συμπεριφοριστικής θεραπείας βασισμένο στο πρόγραμμα The coping with depression του Lewinsohn.

14 8 άτομα έγιναν δεκτά, 1 δεν προσήλθε, 1 διέκοψε και 1 παραπέμφθηκε σε άλλο θεραπευτικό πλαίσιο (πιθανή σοβαρή μαθησιακή δυσκολία) 5 ενήλικες με καταθλιπτική συμπτωματολογία, 4 γυναίκες και 1 άνδρας Κάτοικοι του λεκανοπεδίου Αττικής Μέσος όρος ηλικίας: 43 έτη (37 53) Εργασία: 2 εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης και 3 άνεργοι Μορφωτικό επίπεδο: 3 απόφοιτοι ΑΕΙ, 1 απόφοιτος ΙΕΚ, 1 απόφοιτος Δημοτικού σχολείου Οικογενειακή κατάσταση: 4 διαζευγμένοι ή σε διάσταση, 1 έγγαμος 3 με διάγνωση κατάθλιψης και λήψη φαρμακευτικής αγωγής

53) Εργασία: 2 εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης και 3 άνεργοι Μορφωτικό επίπεδο: 3 απόφοιτοι ΑΕΙ, 1 απόφοιτος ΙΕΚ, 1 απόφοιτος

15 Από τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν (Hamilton, BDI, BAI, CES-D, ATQ, DAS, FCC, GHQ, GAF) βρέθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά για: Ημιδομημένη συνέντευξη Hamilton (p<0.05) Άγχος (BAI) (p<0.05) GAF ( p<0.05)???? General Health Questionnaire: v Σύνολο (p<0.05) v Παράγοντας σωματικά συμπτώματα (p<0.05) v Παράγοντας άγχος-αϋπνία (p<0.05) v Παράγοντας σοβαρή κατάθλιψη (p<0.05) Oι πιο πάνω μετρήσεις επαληθεύονται από το μέγεθος επίδρασης (Cohen s d: 1,754 έως 2,8635) Δεν φάνηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά για όλους τους συμμετέχοντες σε BDI (μείωση στους 4), CES-D (μείωση στους 3) και DAS (μείωση στους 3). ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΕΙΚΤΩΝ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ.

05) v Παράγοντας άγχος-αϋπνία (p<0.05) v Παράγοντας σοβαρή κατάθλιψη (p<0.

16 Σχόλια συμμετεχόντων «Έβαλα σε τάξη και ελέγχω τις σκέψεις μου» «Είμαι πιο αισιόδοξος/η» «Είναι πιο δύσκολο να με επισκεφθεί η κατάθλιψη ξανά, έχω δυνάμεις να την αντιμετωπίσω»

17 Βελτίωση καταθλιπτικής συμπτωματολογίας Βελτίωση αγχώδους συμπτωματολογίας Βελτίωση λειτουργικότητας Πρώτη προσπάθεια ελέγχου της αποτελεσματικότητας του προγράμματος σε ελληνικό πληθυσμό Περιορισμοί: μικρό δείγμα, απουσία ομάδας ελέγχου, απουσία ελέγχου άλλων μεταβλητών που μπορεί να επηρέασαν τη βελτίωση των συμπτωμάτων Προτείνεται: επανάληψη της έρευνας σε μεγαλύτερο δείγμα περισσότερες ομάδες, επαναξιολόγηση σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου

απουσία ομάδας ελέγχου, απουσία ελέγχου άλλων μεταβλητών που μπορεί να επηρέασαν τη βελτίωση των συμπτωμάτων

18 Allart-van Dam, E., Hosman, C., Hoogduin, C., & Schaap, C., (2007). Prevention of Depression in subclinically depressed adults: Follow up effects on the Coping with Depression Course. Journal of Affective Disorders, 97, Allart-van Dam, E., Hosman, C., Hoogduin, C., & Schaap, C., (2003). The Coping with Depression Course: short-term outomes and mediating effects of a randomized controlled trial in the treatment of subclinical detression, Behavior Therapy, 34, Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall. Cuijpers, P. (1998). A psychoeducational approach to the treatment of depression: A meta-analysis of Lewinsohn's Coping with Depression Course, Behavior Therapy, 29, Gonzalez, L., Lewinsohn, P. M., & Clarke, G. (1985). Longitudinal follow-up of unipolar depressives. An investigation of predictors of relapse. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 53, Hamilton M.A.,( 1960).A rating scale for depression. Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry, 23, Haringsma, R, Engels, G.I., Cuijpers, P. & Spinhoven, Ph. (2006). Effectiveness of the Coping With Depression (CWD)course for the older adults provided by community-based mental health care system in the Netherlands: a randomized controlled field trial. International Psychogeriatrics, 18, Hollon, S., & Shaw, B. (1979). Group cognitive therapy for depressed patients. In A. Beck, A. Rush and B. Shaw (Eds.), Cognitive therapy of depression, (pp ). New York: Guilford Press. Lewinsohn, P. M., Clarke, G. N., Hopes, H., & Andrews, J. (1990). Cognitive-behavioral treatment of depressed adolescents. Behavior Therapy, 21, Lewinsohn, P., & Clarke, G. (1984). Group treatment of depressed individuals: The coping with depression course. Adv. Behav. Res. Ther., 6, Lewinsohn, P.M., Antonuccio, D.O., Steinmetz-Breckenridge, J., & Teri, L. (1984). The coping with depression course: A psychoeducational intervention for unipolar depression. Eugene, OR: Castalia Press. McDermut, W., Miller, I. W., & Brown, R. A. (2001). The efficacy of group psychotherapy for depression: A meta-analysis and review of the empirical research. Journal of Clinical Psychology, 8, Peterson, Α. L., & Halstead, T. S. (1998). Group cognitive behaviour therapy for depression in a community setting: A clinical replication series. Behavior Therapy, 29, Swan, J., Sorrell, E., Mac Vicar, B., Durham, R., & Matthews, K. (2004). Coping with Depression : an open study of efficacy of a group psychoeducational intervention in chronic, treatment-refractory depression. Journal of Affective Disorders, 82, Ευθυμίου Κ, Καπνογιάννη Γ., & Κακλαμάνη Γ. (υπό έκδοση). Νικήστε την κατάθλιψη. Ένα δομημένο πρόγραμμα γνωσιακής συμπεριφοριστικής θεραπείας βασισμένο στο πρόγραμμα The coping with depression του Lewinsohn. Καλαντζή- Αζίζι, Α., & Καραδήμας, Ε.Χ., (2006). Ομαδικές Παρεμβάσεις γνωσιακής συμπεριφοριστικής κατεύθυνσης, Ψυχολογία, 13, 1-17.

The Coping with Depression Course: short-term outomes and mediating effects of a randomized controlled trial in the treatment of subclinical detression, Behavior Therapy, 34, 381-396 Bandura, A.

Σχετικά έγγραφα

Το γνωσιακό - συμπεριφορικό πρόγραμμα ομαδικής θεραπείας της κατάθλιψης του Lewinsohn: Δομή, Ε- φαρμογή και Αποτελεσματικότητα του προγράμματος

Το γνωσιακό - συμπεριφορικό πρόγραμμα ομαδικής θεραπείας της κατάθλιψης του Lewinsohn: Δομή, Ε- φαρμογή και Αποτελεσματικότητα του προγράμματος ΚωνσταντΙνοσ ΕυθυμΙου*, μαρινα Ι. Ψωμα* Περίληψη το The coping