The Health Status of the Older People in Nain

Transcript

1 Pajouhan Scientific Journal Volume 16, Issue 1, Autumn 2017, Pages: Original Article : /acadpub.psj The Health Status of the Older People in Nain Taherh Mansouri (MSc) 1, Bahram Armoon (MSc) 2, Mohadeseh Khoshgoftar (BSc) 3, Seyes Mohammad Riahi (PhD) 4, Javad Harooni (MSc) 2,* 1 PhD Student in Gerontology Iranian Research Center on Aging, University of social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran 2 PhD Student in Health Education & Health promotion, Student s Research Committee, School of public Health, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran 3 MSc Health Education, Student s Research Committee and Department of Health Education and Health Promotion, School of Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran 4 PhD in Epidemiology, Faculty of Health, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran * Corresponding Author: Javad Harooni, Student s Research Committee, School of public Health, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran. j_harooni@yahoo.com Received: 24/04/2017 Accepted: 23/09/2017 How to Cite this Article: Mansouri T, Armoon B, Khoshgoftar M, Riahi SM, Harooni J. The Health Status of the Older People in Nāin. Pajouhan Scientific Journal. 2017; 16(1): DOI: /acad pub.psj Abstract Background and Objective: Considering the population trend in Iran, an increase in the number of the elderly, and the significance of evaluating their health status, the present study was aimed to determinate the health status of the elderly in Nain, Iran. Materials and Methods: Present research was a descriptive-analytic study (cross-sectional). The study population consisted of 220 elderly people from Nain who were randomly selected using randomized simple table from among households with elderly over 60.After the informed consent was obtained from the elderly, data were collected in face-to-face, inperson interviews. In order to determine their health status, The Short Form Health Survey-12 (SF-12) questionnaire was utilized. Results: The mean age of the subjects was 69.52±7.4 years. The linear regression test showed that there was linear relationship between the physical and mental health status after adjusting the demographic and socioeconomic variables, ANOVA showed no significant relationship between the health status and age, but there was a significant association between the income level and the health score (P<0.05). Tukey's post-hoc test shows that the total health score in the poor income subgroup is lower than the other groups (P<0.001) and no significant difference was seen in other subgroups. Conclusion: The health status of the elderly was moderate in Nain. Since factors such as the education level, marital status, income level, and economic conditions affect elderly people s health, it is necessary to take these into account and conduct appropriate interventions in this field. Keywords: Elderly; Health Status; Nain Copyright 2017 Pajouhan Scientific Journal. This is an open-access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ( which permits copy and redistribute the material just in noncommercial usages, provided the original work is properly cite.

2 دوره 61 شماره 6 پاییز بررسی 6311 وضعیت سالمت صفحات 61 تا سالمندان 01 مجله علمی پژوهان : /acadpub.psj مقاله پژوهشی بررسی وضعیت سالمت سالمندان شهر نائین طاهره منصوری 6 بهرام آرمون 0 محدثه خوشگفتار 3 سید محمد ریاحی 4 جواد هارونی 0 * دانشجوی دکتری سالمندشناسی مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران ایران دانشجوی دکتری تخصصی آموزش بهداشت و ارتقاء سالمت کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران ایران دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش بهداشت و ارتقاء سالمت کمیته تحقیقات دانشجویی و گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سالمت دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اصفهان ایران دکتری تخصصی اپیدمیولوژی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیرجند بیرجند ایران * نویسنده مسئول: جواد هارونی کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران ایران. ایمیل: j_harooni@yahoo.com تاریخ دریافت مقاله: 1316/42/44 تاریخ پذیرش مقاله: 1316/40/41 تمامی حقوق نشر برای دانشگاه علوم پزشکی همدان محفوظ است. چکیده سابقه و هدف: با توجه به روند جمعیت کشور و افزایش تعداد سالمندان و همچنین اهمیت ارزیابی وضعیت سالمت سالمندان مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت سالمت سالمندان شهرستان نائین انجام گرفت. مواد و روشها: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی بود. نمونههای این مطالعه 224 نفر از سالمندان شهرستان نائین بودند که با استفاده از جدول اعداد تصادفی به صورت تصادفی ساده از بین پرونده خانوارهای دارای سالمند باالی 64 سال انتخاب شدند. روش گردآوری دادهها بصورت مصاحبه حضوری و چهره به چهره و پس از کسب رضایت آگاهانه از سالمندان بود. به منظور بررسی وضعیت سالمت از پرسشنامه 12 سؤالی کیفیت زندگی )SF-12( استفاده شد. یافتهها: میانگین سنی مشارکتکنندگان 61/22±0/4 سال بود. آزمون رگرسیون خطی نشان داد که پس از تعدیل متغیرهای دموگرافیک و اجتماعی- اقتصادی با وضعیت سالمت جسمانی و روانی رابطه خطی برقرار بود. آزمون آنالیز واریانس رابطه معنیداری را بین سن و وضعیت سالمت نشان نداد ولی رابطه بین نمره سالمت و وضعیت درآمد معنادار بود )4/42>P(. آزمون تعقیبی توکی نشان میدهد که نمره سالمت کلی در زیر گروه درآمد ضعیف کمتر از سایر گروهها است )4/441>P( و در سایر زیرگروهها تفاوت معنیداری مشاهد نشد. نتیجهگیری: وضعیت سالمت سالمندان شهر نایین در حد متوسط بود با توجه به تاثیر عواملی از قبیل سطح تحصیالت وضعیت تاهل وضعیت اقتصادی و درآمد بر سالمت سالمندان توجه به این عوامل و انجام مداخالت مناسب در این زمینه ضرورت دارد. واژگان کلیدی: سالمند نائین وضعیت سالمت مقدمه سالمندی فرایندی جهان شمول طبیعی پیشرونده و برگشتناپذیر است که فرد خانواده و جامعه را تحت تأثیر قرار میدهد. پدیدهی سالمندی به طور کلی فرایند زوال در ظرفیت عملکردی یک فرد بدنبال افزایش سن و در نتیجهی تغییرات ساختاری است [1]. امروزه به دلیل کاهش باروری و افزایش امید به زندگی نسبت جمعیت سالمندان بسیار سریعتر از کل جمعیت در حال رشد است [2]. در منطقه مدیترانه شرقی نیز جمعیت 64 سال به باال افزایش یافته است بطوری که در سال 2444 تعداد افراد 64 سال و باالتر در این منطقه 22/6 میلیون نفر )2/2 درصد کل جمعیت( بود و پیشبینی شده است که تا سال 2422 این میزان به 2/6 درصد و در سال 2424 به 12 درصد افزایش یابد [3]. کشور ایران نیز از این تغییرات جمعیتی بینصیب نمانده به گونهای که براساس برآوردهای انجام شده جمعیت کشورمان در طی پنجاه سال آینده دو برابر خواهد شد و این در حالی که تعداد افراد 62 سال به باال شش برابر افزایش خواهد یافت [4]. بنابراین برنامهریزی و اتخاذ 02

3 منصوری و همکاران سیاستهای مناسب جهت حمایت از کیفیت زندگی این گروه سنی ضروری است [2]. وضعیت سالمت یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار بر کیفیت زندگی سالمندان است. مشکالت سالمت سالمندان متعدد بوده و منجر به کاهش سریع در وضعیت سالمت و احتمال افزایش ناتوانی میشود [6]. سازمان جهانی بهداشت سالمت را وضعیت مطلوب از نظر فیزیکی روانی و اجتماعی و نه فقط عدم بیماری یا نقص عضو تعریف میکند [0]. بر اساس این تعریف سالمت جسمی و روانی از ارکان مهم سالمت جامعه میباشند. تغییرات بیولوژیکی ناشی از افزایش سن منجر به محدودیتهای عملکردی در بافتهای بدن میشود [2]. در بسیاری از جوامع سالمندان در معرض کاهش سطح تواناییهای جسمی روانی و شناختیاند و به منظور تأمین وضعیت سالمت و خودکارآمدی نیازمند حمایت اطرافیان میباشند [1]. مهمترین عامل محدودیت فعالیت در سالمندان سقوط است و ضعف عضالنی شایعترین عامل آن در سالمندان میباشد [14]. طبق مطالعات انجام گرفته 24 درصد سالمندان بیش از 04 سال و 24 درصد از سالمندان بیش از 24 سال دچار اختالل در فعالیتهای روزمره میباشند [11]. همچنین اختالالت روانشناختی به علت انزوای اجتماعی کیفیت زندگی پایین ناتوانی و اختالالت جسمی و شناختی در سالمندان شایع است [12]. بر اساس مطالعات انجام گرفته 14 درصد از سالمندان از افسردگی رنج میبرند [13]. در مطالعات انجام گرفته دیگر شیوع اختالل اضطراب در سالمندان 10/2 درصد گزارش شد [14]. در یک مطالعه انجام گرفته در ایران نیز نتایج نشان داد که بیش از نیمی از سالمندان از نظر اختالالت اضطراب و افسردگی مشکالتی داشتند از نظر انجام فعالیتهای روزمره 14 درصد سالمندان وابسته و 34 درصد وابسته نسبی بودند [12]. مطالعه دیگری نشان داد که 2 درصد از سالمندان مورد بررسی دچار اختالل شناختی شدید 40/2 درصد دچار اختالل شناختی متوسط و 34 درصد اختالل شناختی خفیف داشتند. همچنین 13/3 درصد از سالمندان مطالعه در انجام فعالیته یا روزانه )نیازمند کمک( و 2 درصد کامال غیرمستقل و برای انجام کارهای روزانه به دیگران وابسته بودند [16]. حال با توجه به روند جمعیت در کشور و افزایش تعداد سالمندان و همچنین اهمیت ارزیابی وضعیت سالمت سالمندان در تشخیص نیازها انجام برنامهریزی و مداخالت مورد نیاز برای این گروه سنی و نیز با توجه به اینکه تاکنون مطالعه ی مستندی در این زمینه در شهر نایین صورت نگرفته است این مطالعه با هدف تعیین وضعیت سالمت سالمندان شهرستان نائین انجام گرفت. نائین در سال 14 انجام گرفت. نمونههای این مطالعه 224 نفر از سالمندان شهرستان نائین بود که با استفاده از فرمول n = 2 Z α 1 δ 2 2 d 2 آلفا: 4/42 دقت: 2/2 و انحراف معیار: 11 محاسبه شد. سپس با کمک ابزارهای تعیینشده وضعیت سالمت و بعضی خصوصیات جمعیت شناختی مثل سن جنس وضعیت تأهل سطح سواد و میزان درآمد نمونهها اندازهگیری شد. نمونهها با استفاده از جدول اعداد تصادفی بهصورت تصادفی ساده از بین پرونده خانوارهای دارای سالمند باالی 64 سال انتخاب شدند. قبل از پرسشگری توضیحات کافی در مورد هدف انجام تحقیق و نوع سواالت به سالمندان داده شد همچنین به آنها در مورد محرمانه ماندن اطالعات و اینکه در هر مرحله از تحقیق که مایل به ادامه همکاری نبودند میتوانند از شرکت در مطالعه انصراف دهند اطمینان داده شد. در نهایت پس از کسب رضایت آگاهانه از سالمندان اطالعات آنها با روش مصاحبه حضوری و چهره به چهره گردآوری شد. معیارهای ورود به این مطالعه داشتن سن 64 سال یا باالتر تمایل برای شرکت در پژوهش عدم مصرف داروهای موثر بر سطح هوشیاری و توانایی پاسخگویی به سواالت بود. همچنین عدم ابتال به بیماری شدید روانی و نداشتن رویداد بحرانی و تنش زا مانند مرگ عزیزان در طی 3 ماه گذشته از دیگر معیارهای ورود به مطالعه بود. در صورتی که سالمندان در روند پر کردن پرسشنامه مایل به ادامه همکاری نبودند از مطالعه حذف می شدند. به منظور بررسی وضعیت سالمت از پرسشنامه )SF-12( The Short Form Health Survey استفاده شد. نسخه فارسی این پرسشنامه در سال دکتر توسط 2441 منتظری و همکاران آماده گردید که دارای 12 سؤال است و ابعاد جسمی و روانی را بررسی مینماید. در این پرسشنامه بعد سالمت جسمی توسط 6 سؤال که 4 سؤال با مقیاس لیکرت 3 و 2 گزینهای و 2 سؤال شامل گزینه بلی و خیر و بعد سالمت روانی نیز شامل 6 سؤال که نمره دهی 4 سؤال با مقیاس لیکرت 2 و 6 گزینهای و 2 سؤال شامل گزینههای بلی و خیر است بررسی میگردد. منتظری و همکاران ضریب آلفا کرونباخ %03 )بعد سالمت جسمانی( و %02 )بعد سالمت روانی( را برای این ابزار گزارش نمودند [10]. و 11 تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه t آزمونهیا مستقل آنالیز واریانس و آزمون تعقیبی توکی همبستگی پیرسون و رگرسون خطی انجام شد. مواد و روشها مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی بود که با هدف تعیین وضعیت سالمت سالمندان شهرستان یافتهها اطالعات این مطالعه مربوط به 224 نفر از افراد باالی 64 سال شهرستان نائین میباشد. میانگین سنی این افراد 61/22 06

4 بررسی وضعیت سالمت سالمندان سال )انحراف معیار 0/4( بود. بیشتر شرکتکنندگان 64 تا 04 ساله مذکر )%23/2( بدون همسر )%01/2( و با تحصیالت ابتدایی )%42/3( بودند )جدول 1(. در رابطه با وضعیت سالمت شرکتکنندگان در مطالعه نتایج مطالعه نشان داد میانگین وضعیت سالمت 20/63±4/33 بود و اکثر شرکتکنندگان )02/2 درصد( وضعیت سالمت متوسط داشتند. )4/441>P 4/64=r( همچنین میانگین وضعیت سالمت جسمانی شرکت- کنندگان در مطالعه 2/42±4/14 و وضعیت سالمت روانی آنها 11/12±4/22 بود. آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین وضعیت سالمت جسمانی و روانی رابطه خطی وجود دارد )4/441>P 4/64=r(. نتایج رگرسیون خطی بین دو متغیر سالمت جسمانی و روانی بیانگر آن است که 44/0 درصد واریانس نمره سالمت جسمانی به وسیله سالمت روانی تبیین می شود )4/440= 2 R( )نمودار 1(. رابطه بین این دو متغیر پس از تعدیل متغیرهای سن و جنسیت وضعیت درآمد متغیر سن جنس منبع درآمد وضعیت درآمد تاهل وضعیت زندگی وضعیت سواد جدول 6: ویژگیهای زمینه ای شرکت کنندگان در مطالعه ویژگیهای فردی شرکتکنندگان در مطالعه 64 تا 04 سال فراوانی )درصد( 142)62/1( 20 )22/1( 12 )6/2( 3 )1/4( 04 تا 24 سال 24 تا 14 سال 14 > زن مرد خودش دیگران خوب نسبتا خوب متوسط ضعیف همسر دارد همسر ندارد با تنها همسر و فرزندان بیسواد ابتدایی سیکل و باالتر 143)46/2( 110)23/2( 140 )42/6( 113 )21/4( 20)12/3( 44 )24( 122 )22/2( 20 )12/3( 62 )22/2( 122 )01/2( 162)06/4( 22)23/6( 02 )32/0( 13)42/3( 22)22( نمودار 6: رابطه بین وضعیت سالمت جسمانی و روانی افراد شرکت کننده در مطالعه 00

5 منصوری و همکاران منبع درآمد سطح تحصیالت وضعیت زندگی و وضعیت تاهل همچنان معنیدار بود و مقدار ضریب تبیین نیز افزایش یافت.)b=4/30 P<4/441 R 2 =4/422( آزمون آنالیز واریانس رابطه معنیداری را بین سن و وضعیت سالمت نشان نداد ولی رابطه بین نمره سالمت و وضعیت درآمد معنادار بود. آزمون تعقیبی توکی نشان میدهد که نمره سالمت کلی در زیرگروه درآمد ضعیف کمتر از سایر گروهها می باشد )4/441>P( و در سایر زیرگروهها تفاوت معنی داری مشاهد نشد. ارتباط بین وضعیت سالمت و سایر مشخصات دموگرافیک در جدول 2 نشان داده شده است. متغیر جنسیت مرد جدول 0: میانگین وضعیت سالمت و ارتباط آن با متغیرهای دموگرافیک میانگین وضعیت سالمت* نتیجه آزمون آماری P>4/42 وضعیت زندگی وضعیت تأهل تحصیالت وضعیت مالی منبع درآمد *حروف کوچک زن زندگی با همسر و فرزندان تنها همسر دارد همسر ندارد بیسواد ابتدایی سیکل و باالتر خوب متوسط ضعیف انگلیسی ناهمنام خودش دیگران 22/23±4/12 26/16±4/20 22/36±4/2 22/22±2/21 22/20±4/42 22/24±2/31 c 22/32±4/14 b 20/6±4/42 a 34/63±4/31 b 34/40±2/1 b 20/40±4/2 a 23/21±2 21/43±4/1 26/3±4/6 اختالف معنی داری بین گروهها را با استفاده از آزمون تعقیبی توکی در سطح کمتر از 4/441 نشان میدهد. بحث به منظور پاسخ موثر و کارآمد به نیازهای در حال رشد جمعیت سالمندان شناسایی وضعیت سالمت کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان ضروری است [12]. نتایج این مطالعه که در سال 1314 و با هدف بررسی وضعیت سالمت سالمندان شهر نایین انجام شده بود نشان داد که وضعیت سالمت اکثر واحدهای پژوهش در حد متوسط است این یافته در راستای نتایج مطالعات دیگر است بطوری که مطالعه Hoi در مناطق روستایی ویتنام سال 2414 مطالعه سادات در یاسوج سال 20 و مطالعه هارونی در سی سخت در سال 12 نیز وضعیت سالمت سالمندان را در حد متوسط گزارش کردند [11-21]. همچنین سالمندان شرکتکننده در این مطالعه از سالمت روانی باالتری نسبت به سالمت جسمانی برخوردار بودند مطالعه دیگری در همین راستا نشان داد که سالمت جسمانی 12/2 درصد سالمندان متوسط و 0/2 درصد ضعیف بود در حالی که 61/2 درصد از این سالمندان از سالمت روانی متوسط و 36/1 درصد از سالمت روانی خوب برخوردار بودند Yeng و نجاتی نیز در مطالعات خود وضعیت سالمت روانی سالمندان را بهتر از سالمت جسمانی آنان گزارش دادند [23, 24]. 22, می توان اینگونه تفسیر نمود که سالمندان به دلیل زندگی سادهتر توقعات پایینتر و همچین داشتن اعتقادات و باورهای دینی و دوری از فعالیت های اضطراب آور سالمت روانی باالتری دارند. از دیگر یافتههای این مطالعه وجود رابطه مستقیم بین سالمت جسمی و روانی بود بدین معنی که با افزایش یا کاهش هر کدام از آنها دیگری هم کاهش یا افزایش مییافت. مطالعه شعاعی و همکاران در سال 11 نیز نشان دهنده نقش پیش بینی کننده سالمت جسمی و روانی برای همدیگر بود که همراستا با مطالعه حاضر است [24]. رابطه بسیار قوی بین سالمت روانی و جسمانی برقرار است. مطالعات نشان دادهاند که مشکالت روانی یک عامل خطر مهم برای ابتال به بیماریهای مزمن و مرگ و میر محسوب می شود از طرف دیگر افراد مبتال به بیماریهای مزمن در معرض خطر مشکالت روانی به ویژه افسردگی و اضطراب هستند [22-31]. بنابراین با توجه به اثرات متقابل سالمت جسمی و روانی مداخالت مرتبط با سالمت میتواند در هر دو حیطه برنامهریزی و اجرا گردد. در این مطالعه با وجود اینکه انتظار می رفت با افزایش سن وضعیت سالمت سالمندان کاهش یابد ولی رابطه معنی- داری بین سن و وضعیت سالمت مشاهده نشد یافتههای مطالعات موجود در زمینه ارتباط بین وضعیت سالمت و متغیر 03

6 بررسی وضعیت سالمت سالمندان سن متناقض است در مطالعه سادات وضعیت سالمت افراد 02 سال و باالتر بهتر از وضعیت سالمت افراد کمتر از 02 سال بود در مطالعه وحدانی نیا و همکاران نیز مشخص شد که افزایش سن به تنهایی اثری بر روی برخی ابعاد کیفیت زندگی بویژه سالمت روانی ندارد [32, 24]. از طرفی Yeng Van Minh Mwanyangala و حیدری در مطالعات خود نشان دادند که با افزایش سن وضعیت سالمت کاهش یافته است [ ] شاید بتوان گفت علیرغم اینکه با افزایش سن ابتال به بیماریهای مزمن ناتوانیها و محدودیتهای عملکردی افزایش مییابد [24] ولی وضعیت سالمت روانی سالمندان بهتر میشود چنان که نتایج مطالعات نشان داده اند که وضعیت روحی روانی سالمندان پیر بهتر از سالمندان جوان است [24, 22] و در نتیجه وضعیت کلی سالمت سالمندان با افزایش سن بهتر میشود. بین متغیر جنس و وضعیت سالمت نیز در این پژوهش رابطه معناداری برقرار نبود ولی میانگین وضعیت سالمت مردان بهتر از زنان بود نتایج مطالعه حیدری و همکاران نیز رابطه معنادار بین جنس و وضعیت سالمت را نشان نداد هر چند میانگین سالمت مردان بهتر بود [33]. در برخی مطالعات دیگر متغیر جنس به عنوان عامل موثر بر وضعیت سالمت سالمندان مشخص شده است [12, 12]. 32, این وضعیت میتواند به دلیل نابرابری های جنسیتی در سالمت باشد از طرفی زنان معموال آسیبپذیری بیشتری نسبت به ابتال به بیماریهای ناتوان کننده اما غیرکشنده دارند که سالمت و کیفیت زندگی آنها را متاثر میسازد [12] همچنین وسواس و نگرانی زنان به سالمت خود بیشتر است و ممکن است زنان به این دالیل سالمت خود را ضعیفتر ارزیابی کنند. در بررسی تاثیر متغیر سطح تحصیالت نتایج یافتهها بیانگر آن بود که بین وضعیت سالمت با سطح تحصیالت رابطه معنیداری وجود دارد بدین معنی که با افزایش سطح تحصیالت میانگین نمره وضعیت سالمت افزایش یافته بود. تحصیالت به عنوان یکی از عوامل تعیینکننده اجتماعی موثر بر سالمت مردان و زنان به خوبی شناخته شده است افراد با تحصیالت بیشتر فرصتهای شغلی بهتر درآمدهای باالتر و موقعیتهای اجتماعی مطلوبتری میتوانند کسب کنند همچنین این افراد آگاهی بیشتری در مورد سالمتی رژیم غذایی مراقبت از خود و پیشگیری از بیماری دارند و به تبع آن سبک زندگی سالمتری نسبت به افراد با تحصیالت کمتر خواهند داشت این یافته در نتایج مطالعات کشورهای دیگر نیز مورد تایید قرار گرفته است [12 36]. 32, 11 34, همچنین در این مطالعه رابطه وضعیت سالمت با متغیر وضعیت تاهل وضعیت اقتصادی محل سکونت و منبع درآمد معنادار شد. در Nawi مطالعه سالمندان متاهل وضعیت سالمت عملکرد و کیفیت زندگی بهتری نسبت به سالمندان بدون همسر داشتند این نتیجه در مطالعات بسیاری از جمله مورد تایید قرار گرفته است. احتماال وجود تعامالت اجتماعی گستردهتر افراد متاهل همچنین حمایتهای عاطفی و فیزیکی همسران از همدیگر و نگرش مثبت جامعه به افراد متاهل در این امر موثر میباشد. در ارتباط با وضعیت اقتصادی نیز میتوان اینگونه تفسیر کرد که وضعیت اقتصادی مناسب بر دسترسی و استفاده از خدمات بهداشتی تغذیه بهتر مسکن مناسب و خدمات تفریحی موثر است مطالعات زیادی در داخل و خارج از کشور بر وجود رابطه بین وضعیت اقتصادی مناسب و وضعیت سالمت کیفیت زندگی و رفاه در سالمندان تاکید کرده اند [2, 32-33] , تنگناهای اقتصادی مشکالت معیشتی هم به صورت مستقیم سالمت سالمندان را تحت تاثیر قراد میدهد مثال هزینه کمتری برای تغذیه و یا درمان بیماری خود هزینه میکنند و هم میتواند روان افراد سالمند را تحت تاثیر قرار دهد. فقر و محرومیتهای اجتماعی از بزرگترین موانع آسایش و امنیت در سالمندان میباشد به عالوه در سالمندان فقیر ابتال به بیماریها نیز بیشتر میباشد که موجب کاهش کیفیت زندگی آنان میشود. در مورد سالمت سالمندان و منبع درآمد آنها یافتهها نشان داد که میانگین نمره سالمت افرادی که استقالل مالی دارند 2/03 واحد نسبت به افرادی که استقالل مالی ندارند بیشتر و این رابطه از لحاظ آماری معنیدار بود. به نظر میرسد که وابستگی مالی سالمندان باعث میشود که از بیان مشکالت مربوط به سالمتیشان به دلیل تحمیل بار مالی به دیگران اجتناب نمایند. از طرف دیگر کم توجهی اطرافیان در تامین نیازهای مالی سالمندان چه در زمینه سالمت و چه در زمینه معیشت میتواند در پیدایش چنین یافتهای تاثیرگذار باشد. از دیگر یافتههای این پژوهش این بود که سالمندانی که با همسر و فرزندان خود زندگی میکنند وضعیت سالمت مطلوبتری نسبت به سالمندان تنها داشتند. در مطالعه Luanaigh مشخص شد که تنهایی ارتباط قوی با ابتال به افسردگی دارد عالوه بر این تنهایی با ایجاد فشار خون باالتر مشکالت خواب مشکالت سیستم ایمنی بدن و اختالل شناخت بر سالمت جسمانی افراد نیز اثرات قابل توجهی دارد [30] سالمندانی که به تنهایی زندگی میکنند در معرض انزوای اجتماعی و ابتال به افسردگی هستند [24]. از نظر سازمان جهانی بهداشت تنهایی و انزوای اجتماعی جز عوامل خطر مهم ابتال به بیماری در سالمندان میباشد که بر روی تمام جنبههای سالمت و رفاه از جمله سالمت روان سالمندان اثر گذار است [32]. بدیهی است که سالمندان که تنها زندگی میکنند نیازمند حمایتهای اجتماعی بیشتری هستند و توانمندسازی این افراد برای مواجهه با مشکالت زندگی از ضروریات میباشد. از جمله محدودیت های این پژوهش مقطعی بودن مطالعه میباشد چرا که این نوع مطالعه در اثبات رابطه علی عوامل موثر بر وضعیت سالمت ناتوان است که بهتر است به منظور درک Mwanyangala Hoi Nawi حیدری و همکاران برهانی نژاد و همکاران نیز 04

7 منصوری و همکاران بهتر رابطه علیتی از مطالعات طولی استفاده شود. همچنین با توجه به اینکه این مطالعه در یک جمعیت نسبتا کوچک و در یک منطقه خاص انجام گرفته است تعمیم دادن نتایج آن به سایر جمعیتها از دیگر محدودیتهای این مطالعه میباشد و پیشنهاد میشود مطالعات مشابه در سایر مناطق کشور نیز انجام شود. از نقاط قوت مطالعه میتوان به استفاده از ابزار مناسب برای گردآوری اطالعات و همچنین استفاده از روش نمونهگیری تصادفی اشاره کرد. سالمندان انجام میشود مداخالتی نیز در جهت بهبود وضعیت اقتصادی این افراد در نظر گرفته شود. محققین بر این عقیده هستند که وضعیت اقتصادی نامناسب به طور موثرتری بر سالمت افراد تاثیر داشته و از طرف دیگر قابلیت مداخله در آن بیشتر است. لذا حمایتهای مالی ویژه از سالمندان در کنار سایر اقدامات به عنوان پیشنهاد اصلی این مطالعه عنوان میگردد. همچنین پیشنهاد میشود در قالب مطالعات مداخله ای به بررسی عوامل ارتقا دهنده سالمت سالمندان پرداخت. نتیجهگیری از آنجا که وضعیت سالمت در دوران سالمندی میتواند به راحتی تحت تاثیر عوامل مختلف قرار گیرد لذا در نظر گرفتن عوامل زمینهای موثر بر سالمت آنها بسیار ضروری است. با توجه به اینکه در این مطالعه بین سطح تحصیالت وضعیت اقتصادی استقالل مالی وضعیت زندگی و تاهل سالمندان با وضعیت سالمت رابطه معنیداری وجود داشت و نظر به اینکه سطح تحصیالت و تاهل جزء عواملی هستند که مداخله در آنها کمتر امکان پذیر است لذا پیشنهاد میگردد در کنار برنامهریزی هایی که برای افزایش مشارکت اجتماعی و نیز اقداماتی که جهت بهبود مراقبتهای بهداشتی درمانی تشکر و قدردانی این مقاله حاصل طرح پژوهشی به شماره 2611 مصوب کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی میباشد نویسندگان بر خود الزم میدانند از همکاری و حمایت مالی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همچنین کلیه سالمندان عزیز شرکتکننده در این پژوهش تشکر و قدردانی نمایند. تضاد منافع این مطالعه هیچگونه تضاد منافعی برای نویسندگان نداشته است. REFERENCES 1. Harman D. The free radical theory of aging. Antioxidants and Redox Signaling. 2003;5(5): Nations U. Global Issues:Ageing. Available from: 3. World Health Organization. A strategy for active, healthy ageing and old age care in the Eastern Mediterranean Region World Health Organization apps.who.int 5. Mehryar AH, Ahmad-Nia S. Age-structural transition in Iran: short and long-term consequences of drastic fertility swings during the final decades of twentieth century. Age-Structural Transitions: Population Waves, Disordered Cohort Flows and the Demographic Bonus", Paris, 2004: Tajvar M, Arab M, Montazeri A. Determinants of healthrelated quality of life in elderly in Tehran, Iran. BMC public health. 2008; 8(1): Abolfotouh MA, Daffallah AA, Khan MY, Khattab MS, Abdulmoneim I. Psychosocial assessment of geriatric subjects in Abha City, Saudi Arabia. EMHJ. 2001;7(3): Callahan D. The WHO definition of 'health'. Hastings Center Studies. 1973: De Visschere LM, Grooten L, Theuniers G, Vanobbergen JN.Oral hygiene of elderly people in long term care institutions a cross sectional study. Gerodontology. 2006; 23(4): Morovatisharifabad MA GF, Heydarnia AR, Babaeirochi GR. Perceived religious support of health promoting behavior and status doing these behaviors in Aged 65 years and older in Yazd. Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences. 2004;12(1): Hatamti H, Razavi SM. Elderly Health. Public Health. 2 nd ed. Tehran: Arjomand; 2009: Adib Hajbagheri M AH. The tensity of disabilities and the factors related to it in elderly. Journal of scientific research.2009;13(3): Skoog I. Psychiatric disorders in the elderly. Can J Psychiatry. 2011;56(7): Barua A, Ghosh MK, Kar N, Basilio MA. Prevalence of depressive disorders in the elderly. Annals of Saudi medicine. 2011;31(6): Kirmizioglu Y, Doğan O, Kuğu N, Akyüz G. Prevalence of anxiety disorders among elderly people. International journal of geriatric psychiatry. 2009;24(9): Borhaninejad V, Momenabadi V, Hossseini S, Mansouri T, Sadeghi A, toroski M. Health physical and mental status in the elderly of Kerman. 2015; 6(4): Joghataei M T, Nejati V. Assessment of Health Status of Elderly People in the City of Kashan. Salmand. 2006; 1 (1) : Montazeri A, Vahdaninia M, Mousavi SJ, Omidvari S. The Iranian version of 12-item Short Form Health Survey (SF- 12): factor structure, internal consistency and construct validity. BMC public health. 2009;9(1): Van Minh H, Byass P, Chuc NTK, Wall S. Patterns of health status and quality of life among older people in rural Viet Nam. Global Health Action. 2010;3(Supplt 2): Hoi LV, Chuc NT, Lindholm L. Health-related quality of life, and its determinants, among older people in rural Vietnam. BMC public health. 2010;10(1): Sadat S, Afrasiabifar A, Mobaraki S, Fararooei M, Mohammadhossini S, Salari M. Health status of the elderly people of Yasouj, Iran, Armaghane danesh. 2012;16(6): Harooni J, Hassanzadeh A, Salahshoori A, Poorhaji F, Mostafavi F. Investigation impact of perceived social and religious support on health status of the elderly Women and Men. J Health Syst Res 2013;9(11): Nejati V, Ashayeri H. Health related quality of life in the elderly in Kashan. Iranian journal of psychiatry and clinical psychology. 2008;14(1): Yeng SHS, Gallagher R, Elliott D. Factors influencing health-related quality of life after primary percutaneous coronary intervention for ST-elevation myocardial infarction. Applied Nursing Research. 2016;30: Shoaee F, Azkhosh M, Alizad V. Health status of Iranian older people: A demographical Analysis. Salmand. 2013;8(2): Surtees P, Wainwright N, Luben R, Wareham N, Bingham S, Khaw K-T. Psychological distress, major depressive disorder, and risk of stroke. Neurology. 2008;70(10):

8 بررسی وضعیت سالمت سالمندان 27. Kroenke CH, Bennett GG, Fuchs C, Giovannucci E, Kawachi I, Schernhammer E, et al. Depressive symptoms and prospective incidence of colorectal cancer in women. American journal of epidemiology. 2005;162(9): Naylor C, Parsonage M, McDaid D,Knapp M, Fossey M, Galea A. Long-term conditions and mental health: the cost of co-morbidities: The King's Fund; Larson SL, Clark M, Eaton WW. Depressive disorder as a long-term antecedent risk factor for incident back pain: a 13- year follow-up study from the Baltimore Epidemiological Catchment Area sample. Psychological medicine. 2004; 34(02): Ruigómez A, Rodríguez LAG, Panés J. Risk of irritable bowel syndrome after an episode of bacterial gastroenteritis in general practice: influence of comorbidities. Clinical Gastroenterology and Hepatology. 2007;5(4): Prince M, Patel V, Saxena S, Maj M, Maselko J, Phillips MR, Rahman A. No health without mental health. The lancet. 2007;370(9590): Osborn DP.The poor physical health of people with mental illness. Western Journal of Medicine. 2001;175(5): Vahdaninia M, Goshtasbi A, Goshtasb A, Montazeri A, Maftoun F. health-related quality of life in the elderly: a population study. Payesh. 2005;(2): Heidari S, Mohammad Gholizadeh L, Asadolahi F, Abedini Z. Evaluation of Health Status of Elderly in Qom City, 2011, Iran. Qom Univ Med Sci J. 2013;7(4): Mwanyangala MA, Mayombana C, Urassa H, Charles J, Mahutanga C, Abdullah S, et al. Health status and quality of life among older adults in rural Tanzania. Glob Health Action. 2010;3(Suppl 2): Ng N, Hakimi M, Byass P, Wilopo S, Wall S. Health and quality of life among older rural people in Purworejo District, Indonesia. Global Health Action. 2010;3(Suppl 2):S Almeida OP, Norman P, Hankey G, Jamrozik K, Flicker L. Successful mental health aging: results from a longitudinal study of older Australian men. The American journal of geriatric psychiatry. 2006;14(1): Luanaigh CÓ, Lawlor BA. Loneliness and the health of older people. International journal of geriatric psychiatry. 2008;23(12): Risk factors of ill health among older people. Available from: 01