Επιμέλεια Παρουσίασης:

Transcript

1 Ο Διαδραστικός Πίνακας Στην Εκπαίδευση Επιμέλεια Παρουσίασης: Δρ. Μιχαήλ Κλεισαρχάκης ΠΤΔΕ Πανεπιστήμιο Κρήτης 2018

2 Θεωρητικό Πλαίσιο της χρήσης των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση Ο ρόλος του εκπαιδευτικού αναβαθμίζεται και μετατρέπεται σε εμψυχωτή και βοηθό των μαθητών. Προωθεί την ενεργητική συμμετοχή τους στη διδασκαλία μέσω της οποίας θα οικοδομήσουν τη γνώση. Μαθαίνει τους μαθητές τους, πώς να μαθαίνουν, να χρησιμοποιούν πηγές και να αναζητούν πληροφορίες. Η διαδικασία της διδασκαλίας και η δημιουργία των διανοητικών δομών θεωρούνται ως τα πλέον βασικά σημεία της οικοδόμησης της γνώσης. Η θεωρία του εποικοδομισμού υποστηρίζει ότι οι γνώσεις του κάθε ατόμου δεν είναι μία απλή καταγραφή της πραγματικότητας, αλλά κυρίως η διαδικασία εποικοδόμησής της. Οι αναπαραστάσεις και η εμπειρία των εκπαιδευομένων οικοδομούν τη γνώση, η οποία ούτε μεταδίδεται απλώς ούτε γίνεται παθητικά αποδεκτή. Η εισαγωγή των μαθητών και των εκπαιδευτικών σε συμμετοχικές διαδικασίες με έμφαση στην ενεργητική στάση απέναντι στη μάθηση, απαιτεί έναν διδακτικό σχεδιασμό που θα εφαρμόζει τεχνικές που προορίζονται για μία σύγχρονη διδασκαλία.

3 Τι είναι ο Διαδραστικός Πίνακας Ο διαδραστικός πίνακας είναι μια οθόνη ευαίσθητη στην αφή, που δουλεύει σε συνεργασία με έναν υπολογιστή και έναν βιντεοπροβολέα, παρουσιάζοντας την πληροφορία που εμφανίζεται στην οθόνη του υπολογιστή. Επιτρέπει τη διάδραση καθώς τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι μαθητές μπορούν με την αφή να αλληλεπιδρούν με το υλικό του πίνακα και να το διαχειρίζονται με τον δικό τους τρόπο.

4 Ο Διαδραστικός Πίνακας

5 Διαδραστικοί Πίνακες Εμπρόσθιας προβολής (απαιτείται προβολικό μηχάνημα)

6 Διαδραστικοί Προβολείς

7 Κύριες κατηγορίες και τεχνικά χαρακτηριστικά διαδραστικών πινάκων (3/5) Φορητό σύστημα διάδρασης (δεν απαιτείται ειδικός πίνακας διάδρασης), (1/2) Αποτελείται από έναν δέκτη και έναν πομπό. Ενσωματώνει τεχνολογία υπερήχων ή υπερύθρων ακτινών και μετατρέπει οποιοδήποτε συμβατικό πίνακα (αλλά και κάθε λεία επιφάνεια), σε διαδραστικό με την χρήση κατάλληλης ηλεκτρονικής γραφίδας.

8 Φορητό σύστημα διάδρασης (δεν απαιτείται ειδικός πίνακας διάδρασης)

9 Διαδραστικοί Πίνακες Οπίσθιας προβολής (δεν απαιτείται προβολικό μηχάνημα)

10 Η βασικότερη διαφορά του διαδραστικού πίνακα με τα υπόλοιπα τεχνολογικά μέσα Η δυνατότητα αλληλεπίδρασης και αμφίδρομης επικοινωνίας που πραγματοποιείται ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς, τον μαθητικό πληθυσμό και το εκπαιδευτικό υλικό.

11 Βασικές χρήσεις διαδραστικών πινάκων (Becta, 2003) 1. Ψηφιακή προσομοίωση του συμβατικού πίνακα με χρήση κατάλληλου λογισμικού διαδραστικών πινάκων 2. Επίδειξη και χρήση λογισμικών: χειρισμός και αλληλεπίδραση με οποιοδήποτε λογισμικό του υπολογιστή μέσω της επιφάνειας του διαδραστικού πίνακα 3. Χρήση διαδικτυακών πόρων στη διδασκαλία: προβολή και αλληλεπίδραση με διαδικτυακούς τόπους μέσω της επιφάνειας του διαδραστικού πίνακα 4. Προβολή και αλληλεπίδραση με οποιοδήποτε περιεχόμενο του υπολογιστή μέσω της επιφάνειας του διαδραστικού πίνακα 5. Λήψη σημειώσεων με χρήση του λογισμικού του διαδραστικού πίνακα και αποθήκευση σε αρχείο 6. Χρήση βίντεο για την επεξήγηση εννοιών: προβολή και αλληλεπίδραση με το ένα DVD ή Video Clip 7. Διαχείριση επισημάνσεων και σχολίων που γίνονται πάνω σε αρχείο ή στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή

12 Βασικές χρήσεις διαδραστικών πινάκων (Becta, 2003) 8. Χειρισμός κειμένων και χειρόγραφη εξάσκηση στην επιφάνεια του δραστικού πίνακα είτε με συνήθη λογισμικά είτε με ειδικό λογισμικό του διαδραστικού πίνακα 9. Μετατροπή κειμένου από χειρόγραφο και ψηφιακό μέσω λογισμικού αναγνώρισης γραφής 10. Δημιουργία και χειρισμός ψηφιακών διαγραμμάτων 11. Διαχωρισμός οθόνης σε δύο ή περισσότερα τμήματα και ταυτόχρονη προβολή πολλών κειμένων, εικόνων, κλπ. 12. Απόκρυψη μέρους ή ολόκληρης σελίδας και σταδιακής επανεμφάνισής της 13. Δημιουργία και διεξαγωγή μαθήματος χρησιμοποιώντας το λογισμικό του διαδραστικού πίνακα 14. Παρουσίαση ομαδικών εργασιών στην τάξη 15. Αποθήκευση σημειώσεων για μελλοντική χρήση 16. Γρήγορη τροποποίηση δεδομένων στο πλαίσιο ομάδας ή με όλη την τάξη

13 Επίπεδο διαδραστικότητας του Δ.Π. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες διάδρασης (Jewitt at al., 2007): η «τεχνοκρατική διάδραση» δηλαδή η χρήση του πίνακα μόνο ως διδακτικό εργαλείο από τον εκπαιδευτικό η «δασκαλοκεντρική διάδραση» μέσω της οποίας πραγματοποιείται μονόδρομη επικοινωνία από τον εκπαιδευτικό προς τον μαθητή η «μαθητοκεντρική-εποικοδομητική διάδραση» η οποία θέτει τον μαθητή στο επίκεντρο της διδασκαλίας, της επικοινωνίας και της αλληλεπίδρασης

14 Εναλλακτική Κατηγοριοποίηση της Διάδρασης Α) Σωματική διάδραση Β) Αλληλεπίδραση στην τάξη

15 ΔΙΑΔΡΑΣΗ Σωματική διάδραση. Σωματική διάδραση έχουμε κυρίως όταν ο ίδιος ο μαθητής ακουμπάει τον πίνακα: π.χ με την χρήση ειδικών λογισμικών που στοχεύουν στην χρήση του πίνακα από τον ίδιο τον μαθητή. ΟΦΕΛΗ Αύξηση συμμετοχής - Οι μαθητές νιώθουν αυτοπεποίθηση να κάνουν λάθη. Αύξηση κινήτρου για μάθηση. Καλύτερη μάθηση: αλληλεπίδραση μαθητή περιβάλλον οι μαθητές γίνονται ενεργητικοί και έτσι κατασκευάζουν μόνοι τους την γνώση.

16 ΔΙΑΔΡΑΣΗ Αλληλεπίδραση στην τάξη Κυρίως μέσα από την συζήτηση στην τάξη (μεταξύ μαθητή μαθητή και καθηγητή μαθητή). ΟΦΕΛΗ Κατασκευή γνώσης (o μαθητής μέσα από την διάδραση με τους άλλους κατασκευάζει την γνώση του πχ. ανταλλαγή απόψεων). Μαθητής ενεργητικός (ο δάσκαλος ειναι ο μεσολαβητής μεταξύ διαδραστικού και εμπειρίας μαθητή ώστε ο μαθητής να αποκτήσει την καινούργια γνώση).

17 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΜΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ Η ΜΕ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ ΠΙΝΑΚΑ

18 Η ΣΕΙΡΑ ΤΩΝ ΒΗΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ ΠΙΝΑΚΑ

19 Έρευνες έδειξαν ότι ο διαδραστικός πίνακας. Ενθαρρύνει τις συνεργατικές δραστηριότητες: Σύμφωνα με τους Higgins και συν., 2005, ο Δ.Π υπό παιδαγωγικές προϋποθέσεις ενθαρρύνει τον μαθητή και τον δάσκαλο να συνεργάζονται γύρω από μια μεγάλη οθόνη δίνονταςτις ευκαιρίες στο δάσκαλο να παρέχει «σκαλωσιές μάθησης» (Somekh, 2000), και να προωθήσει την εργασία στην ολομέλεια σε σχέση με την ατομική εργασία σε εργαστήρια υπολογιστών (Reed 2001), Υποστηρίζει την αλληλεπίδραση: Οι Higgins και συν. (2005), υποστηρίζουν ότι ο διαδραστικός πίνακας οδηγεί σε μεγαλύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ των εκπαιδευτικών και των μαθητών, αυξάνοντας τη συμμετοχή των μαθητών και δίνοντας κίνητρα συμμετοχής, για συζήτηση στην τάξη (Gerard& Widener 1999) Συμβάλλει στην επικέντρωση της προσοχής των μαθητών στο μάθημα (Solvie 2001, Reardon 2004, Δημητρακάκης/Σοφός 2010) καθιστώντας τη διδασκαλία πιο παραστατική (Bush κ.α. 2004, Δημητρακάκης/Σοφός 2010) παρέχουν κίνητρα και διευρύνοντας τις δυνατότητες της κλασικής παρουσίασης (Miller κ.α. 2004, (Abrams και Haefner 1998, Bell, 2002)) Χαρακτηρίζεται από ευελιξία και προσαρμοστικότητα και μπορεί να αξιοποιηθεί από όλες τις ηλικίες των μαθητών (Abrams και Haefner 1998, Bell 2002). Οι Higgins και συν., 2005 υπογραμμίζουν ότι ένα σημαντικό στοιχείο του διαδραστικού πίνακα είναι η αποθήκευση των παραγόμενων δραστηριοτήτων για μελλοντική χρήση.

20 Τα οφέλη της χρήση του ΔΠ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία Η ισορροπία μεταξύ της δομής των σχεδιασμένων μαθημάτων και των αυθόρμητων αντιδράσεων, με συνέπεια να αυξάνεται η συγκέντρωση της προσοχής των μαθητών και η εμπλοκή τους στη μαθησιακή διαδικασία, συμβάλλοντας στην καλύτερη αντίληψη του θέματος που εξετάζεται (Δημητρακάκης & Σοφός, 2010). Μετά τη χρήση του ΔΠ οι μαθητές/τριες νιώθουν ασφάλεια με τη χρήση του υπολογιστή και αναπτύσσουν θετική στάση προς τις νέες τεχνολογίες, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται η συμμετοχή στην ομάδα, ο ενθουσιασμός και η αυτενέργειά τους (Βροχαρίδου & Σωτηράκη, 2013). Οι μαθητές/τριες απαλλάσσονται από τον φόβο του λάθους, αφού αυτό μπορεί να είναι μια ευκαιρία για να προχωρήσουν στη βαθύτερη κατανόηση του θέματος (Gillen et al., 2007 Moss et al., 2007).

21 Πλεονεκτήματα που αφορούν άμεσα τους μαθητές (Becta, 2003, Smith et al., 2005): Αύξηση του κινήτρου για συμμετοχή στη μαθησιακή διαδικασία και της ικανοποίησης των μαθητών Κίνητρο και επιρροή για δημιουργία πιο ενδιαφέρουσας και ευχάριστης μαθησιακής ατμόσφαιρας (Beeland 2002) Θετική επίδραση σε επίπεδο προσοχής και συμπεριφοράς Ενίσχυση του πολυαισθητηριακού χειρισμού δεδομένου ότι η παρουσίαση με πολυμέσα διεγείρει την οπτική αντίληψη και ενισχύει την ανάκληση πληροφοριών στους μαθητές (Burden, 2002) Προσφορά περισσότερων ευκαιριών για συμμετοχή και συνεργασία, και υποστήριξη των προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων των μαθητών (Levy, 2002) Μείωση της ανάγκης για σημειώσεις κατά τη διάρκεια του μαθήματος λόγω της δυνατότητας αποθήκευσης και εκτύπωσης κατευθείαν των δεδομένων της οθόνης Παροχή της δυνατότητας στους μαθητές να ανταπεξέλθουν σε πιο πολύπλοκες έννοιες ως αποτέλεσμα της δυνατότητας σαφέστερης και δυναμικότερης παρουσίασης (Smith H., 2001) Διευκόλυνση των διαφορετικών μαθησιακών προφίλ των μαθητών καθώς ο εκπαιδευτικός μπορεί με τη χρήση μιας ποικιλίας πόρων να καλύψει συγκεκριμένες ανάγκες παιδιών (Bell, 2002) Ενίσχυση της ικανότητας των μαθητών στη δημιουργία περισσότερο ελκυστικών παρουσιάσεων προς τους συμμαθητές τους αυξάνοντας συγχρόνως το αίσθημα της αυτοπεποίθησης (Levy, 2002) Αύξηση της δυνατότητας πρόσβασης σε μικρότερες ηλικίες και σε μαθητές με ειδικές ανάγκες λόγω της έλλειψης χειρισμού πληκτρολογίου (Goodison, 2002).

22 Τα Οφέλη του Δ.Π. για τους Εκπαιδευτικούς Η χρήση του ΔΠ συμβάλλει στην επαγγελματική τους ανάπτυξη, αφού διαφοροποιούνται ριζικά οι εκπαιδευτικές στρατηγικές και πρακτικές τους (Gillen et al., 2007 Smith et al., 2005), είναι περισσότερο ευέλικτοι/ες και αυθόρμητοι/ες (Kennewell, 2001). Διευκολύνεται η προετοιμασία τους και είναι πιο αποτελεσματικοί στην καθημερινή σχολική πράξη (αποθήκευση, μετακίνηση αντικειμένων, δημιουργία εργαλειοθηκών, διαμόρφωση εγγράφων, εικόνων και videos, δημιουργία σελίδων, προβολή, κ.ά.) (Σοφός, 2009 Glover & Miller, 2001 Walker, 2002). Ο ΔΠ βοηθά τον εκπαιδευτικό να προσαρμόζει τη διδασκαλία στα διαφορετικά στιλ μάθησης των μαθητών, όλων των ηλικιών (Bell, 2002). Επεκτείνει τη μάθηση και τη μετατρέπει σε μια διαδραστική και συνεργατική διαδικασία, όχι μόνο για τους μαθητές, αλλά και τουςς εκπαιδευτικούς, οι οποίοι δεν απομονώνονται από τους μαθητές τους όπως όταν χρησιμοποιούν το laptop (Glover & Miller, 2001 Moss et al., 2007 Slay et al., 2008). Η ορατότητα της μεγάλης οθόνης βελτιώνει την ικανότητα των εκπαιδευτικών να διδάσκουν, αφού μπορούν σε λιγότερο χρόνο να δείχνουν πράγματα ταυτόχρονα σε όλους τους/τις μαθητές/τριες οι οποίοι/ες μαθαίνουν περισσότερα σε λιγότερο χρόνο (Slay et al., 2008). Ο ΔΠ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα. Οι απαιτήσεις των διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων οδηγούν στη διαφορετική χρήση των πολυμεσικών εφαρμογών (π.χ. η Γλώσσα χρησιμοποιεί τις εφαρμογές για γραφή, τα Μαθηματικά και η Φυσική τις οπτικές και πολυτροπικές εφαρμογές), στη διαφοροποίηση των παιδαγωγικών πρακτικών, ενώ και η διάδραση που αναπτύσσεται στα μαθήματα έχει διαφορετικές μορφές (Moss et al., 2007).

23 Αρνητικά στοιχεία ως προς τους εκπαιδευτικούς 1. Υπάρχει κίνδυνος εάν η εισαγωγή στη σχολική τάξη του ΔΠ και των νέων τεχνολογιών γενικότερα πραγματοποιηθεί χωρίς σωστό σχεδιασμό, να οδηγήσει περισσότερο σε μορφές δασκαλοκεντρικής διδασκαλίας και να αποδυναμώσει τη συνεργατική μάθηση (Αναστασιάδης κ.α., 2010). 2. Πολλοί εκπαιδευτικοί παραπονούνται ότι η προετοιμασία για τη διδασκαλία με το ΔΠ απαιτεί πιο πολύ χρόνο (Μάνεσης, Γιαννοπούλου, & Σαμαντά, 2014 Moss et al., 2007). 3. Πολλοί εκπαιδευτικοί που έχουν έλλειψη βασικών δεξιοτήτων των ΤΠΕ αλλά και έλλειψη σωστής παιδαγωγικής γνώσης με αποτέλεσμα όχι σωστή εφαρμογή του Δ.Π. στην εκπαίδευση (Moss et al., 2007). 4. Κάποιες φορές οι εκπαιδευτικοί δεν διαθέτουν γνώσεις και δεξιότητες και δεν είναι ικανοί για να χρησιμοποιήσουν τον Δ.Π. για να βελτιώσουν τη μαθησιακή διαδικασία, με αποτέλεσμα το μάθημα να καθυστερεί και οι μαθητές να αποσπώνται (Slay et al., 2008). 5. Συχνά υιοθετούν δασκαλοκεντρική προσέγγιση του μαθήματος παρά τη χρήση του ΔΠ (Al-Faki & Khamis, 2014).

24 Για μαθητές με δυσκολίες. 1. Οι οπτικοί μαθητές μπορούν να επωφεληθούν από τις σημειώσεις που μπορούν να ληφθούν πάνω στο διαδραστικό πίνακα, και επιπλέον με τα διαγράμματα και το χειρισμό συμβόλων και αντικειμένων. Η εύκολη χρήση του διαδραστικού πίνακα επιτρέπει τους μαθητές να δουν αυτά που έγραψαν και τα αντικείμενα που δημιούργησαν. 2. Οι κιναισθητικοί μαθητές είναι συνήθως δύσκολο να λάβουν ενεργά μέρος στις τυπικές δραστηριότητες της τάξης που έχουν συνήθως απαιτήσεις οπτικής ή ακουστικής φύσεως. Μπορούν να ενδυναμώσουν τη μάθηση τους μέσω ασκήσεων που περιλαμβάνουν την αφή, την κίνηση και το χώρο που τους προσφέρει ο διαδραστικός πίνακας. 3. Οι μαθητές με δυσκολίες ακοής βασίζονται στην οπτική μάθηση και ο διαδραστικός πίνακας διευκολύνει την παρουσίαση οπτικού υλικού με την ταυτόχρονη χρήση νοηματικής γλώσσας μπροστά στους μαθητές. 4. Οι μαθητές με δυσκολίες όρασης μπορούν να χειριστούν αντικείμενα και να χρησιμοποιήσουν μεγάλα γράμματα στην επιφάνεια του διαδραστικού πίνακα και να λάβουν μέρος στο μάθημα που είναι βασισμένο στον υπολογιστή, με τέτοιο τρόπο που δεν είναι δυνατόν να γίνει σε μικρότερη οθόνη. 5. Μαθητές με άλλες ειδικές ανάγκες και μαθησιακές δυσκολίες, λόγου χάριν παθήσεις ψυχικής διαταραχής και συμπεριφοράς όπως το Υπερκινητικό Σύνδρομο με Διάσπαση Προσοχής, μπορούν να βοηθηθούν από το διαδραστικό πίνακα. Η μεγάλη και ευαίσθητη στο άγγιγμα οθόνη του, διευκολύνει τη μάθηση μέσω Η/Υ περισσότερο από μια απλή χρήση Η/Υ με πληκτρολόγιο και ποντίκι, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προωθήσει την καλή συμπεριφορά.

25 Βιβλιογραφία Αναστασιάδης Π, Μικρόπουλος Α, Μπέλλου I, Παπαχρήστος N, Γ. Παπαναστασίου, Σιμωτάς,Κ., Σοφός,Λ. Τριανταφυλλίδης,Α. Φιλιππούσης, Γ. & Φραγκάκη, Μ. (2010) Ο Διαδραστικός Πίνακας στη Σχολική Τάξη. Παιδαγωγικές προσεγγίσεις διδακτικές εφαρμογές ΜΕΡΟΣ Α: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών για την Αξιοποίηση και Εφαρμογή των ΤΠΕ στη Διδακτική Πράξη» του Ε.Π. «Εκπαίδευση και δια βίου μάθηση» Κόμης Β., Μισιρλή Α. & Σκουντζής Γ. (2010) ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ & Η αξιοποίησή τους στην προσχολική και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Μάνεσης Ν., Κακαβάς Κ. (2016) Διαδραστικός πίνακας και παιδαγωγική χρήση: Απόψεις εκπαιδευτικών. Θέματα Επιστημών και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση, 9(1), Νιάρρου Β., Γρουσουζάκου Ε. (2007) Ο Διαδραστικός Πίνακας στην Εκπαίδευση, 4ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΗ ΣΥΡΟ- ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ