Σκήκα Αγξνηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο. Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα πνπδψλ : «Ολοκληπωμένη Ανάπηςξη και Γιασείπιζη ηος Αγποηικού Χώπος»

Transcript

1 Σκήκα Αγξνηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα πνπδψλ : «Ολοκληπωμένη Ανάπηςξη και Γιασείπιζη ηος Αγποηικού Χώπος» Μεηαπηπρηαθή δηαηξηβή Σίηινο: «Δθαπμογή Ολικήρ Ποιόηηηαρ ζηα κπαζιά με έμθαζη ζηα πεπιβαλλονηικά θέμαηα και ηιρ ζσεηικέρ πιζηοποιήζειρ» λνκα θνηηήηξηαο: νθία Θ. Αξγπξνπνχινπ Κσλζηαληάθε Δπ. Καζεγεηήο: Γ. Μαιηλδξέηνο ΑΘΖΝΑ

2 Γεσπνληθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ Σκήκα Αγξνηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα πνπδψλ : «Ολοκληπωμένη Ανάπηςξη και Γιασείπιζη ηος Αγποηικού Χώπος» Μεηαπηπρηαθή δηαηξηβή Σίηινο: «Δθαπμογή Ολικήρ Ποιόηηηαρ ζηα κπαζιά με έμθαζη ζηα πεπιβαλλονηικά θέμαηα και ηιρ ζσεηικέρ πιζηοποιήζειρ» λνκα θνηηήηξηαο: νθία Θ. Αξγπξνπνχινπ Κσλζηαληάθε Δπ. Καζεγεηήο: Γ. Μαιηλδξέηνο ΑΘΖΝΑ

3 Μεηαπηπρηαθή δηαηξηβή Σίηινο: «Δθαπμογή Ολικήρ Ποιόηηηαρ ζηα κπαζιά με έμθαζη ζηα πεπιβαλλονηικά θέμαηα και ηιρ ζσεηικέρ πιζηοποιήζειρ» λνκα θνηηήηξηαο: νθία Θ. Αξγπξνπνχινπ Κσλζηαληάθε Δπ. Καζεγεηήο: Γ. Μαιηλδξέηνο Μέιε εμεηαζηηθήο επηηξνπήο: Γ. Βιάρνο Γ. Μαιηλδξέηνο Κ. Σζηκπνχθαο ΑΘΖΝΑ

4 Πεξηερόκελα Πεξηερφκελα ει3 Πεξίιεςε ει.7 Abstract ει.8 Δπραξηζηίεο ει.9 Δηζαγσγή ει.10 Μέξνο Α ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1: Ζ πνηφηεηα θαη ε ζεκαζία ηεο ει Ζ ζεκαζία ηεο πνηφηεηαο Οξηζκνί πνηφηεηαο Οιηθή πνηφηεηα- Γηαρείξηζε Οιηθήο Πνηφηεηαο Βαζηθέο αξρέο ΓΟΠ ηφρνη θαη ζπλέπεηεο ηεο ΓΟΠ Γηαζθάιηζε πνηφηεηαο ει.12 ει.12 ει.14 ει.14 ει.15 ει Γηαζθάιηζε πνηφηεηαο θαη πνηνηηθφο έιεγρνο αγξνηηθψλ ει.17 πξντφλησλ 1.3 Ζ θαζηέξσζε ηνπ πνηνηηθνχ ειέγρνπ ει Απνδνρή αλψηεξεο δηαηηεηηθήο πνηφηεηαο ηξνθίκσλ ει Σππνπνίεζε- Πηζηνπνίεζε- Γηαπίζηεπζε ει Σππνπνίεζε ει Πηζηνπνίεζε ει Γηαδηθαζία πηζηνπνίεζεο ει Οθέιε πηζηνπνίεζεο ει Γηαπίζηεπζε ει ISO ει Σα πξφηππα ηεο ζεηξάο ISO 9000 ει Αλαζεψξεζε ηνπ πξνηχπνπ ISO 9000:1994 ει Σν πξφηππν ISO 9001:2000 ει Σα πξφηππα ηεο ζεηξάο ISO ει Πνηνηηθέο πξνδηαγξαθέο ηξνθίκσλ θαη ζπζθεπαζηψλ ει Πξνδηαγξαθέο γηα ηελ αζθάιεηα ησλ ηξνθίκσλ ει Πξνδηαγξαθέο γηα ηελ ζπζθεπαζία ηξνθίκσλ ει Πξνδηαγξαθέο γηα ηελ εκθάληζε ησλ ηξνθίκσλ ει.25 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 : πζηήκαηα πνηφηεηαο πξσηνγελνχο παξαγσγήο ει Οινθιεξσκέλε δηαρείξηζε θαιιηεξγεηψλ ει Βηνινγηθή γεσξγία ει Οξηζκφο βηνινγηθήο γεσξγίαο ει Οξηζκφο θαη βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ βηνινγηθψλ ει.30 πξντφλησλ 2.3 ΠΟΠ ΠΓΔ- ηνπηθά ζχκθσλα πνηφηεηαο ει Ση είλαη ΠΟΠ&ΠΓΔ ει Λφγνη ζπκκεηνρήο ζε ζχζηεκα ΠΟΠ & ΠΓΔ ει Καηαλαισηέο ΠΟΠ&ΠΓΔ ( επξσπατθή έξεπλα) ει Δμαζθαιίδεηαη ε πνηφηεηα? ει Βειηίσζε ηνπ γεσξγηθνχ εηζνδήκαηνο ει Πηζηνπνίεζε θξαζηψλ ρσξίο ΠΟΠ ει.35 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3: Ζ πνηφηεηα ζηηο νηλνπαξαγσγέο κνλάδεο ει.36 4

5 3.1 Σνπηθά ζχκθσλα πνηφηεηαο Οκπξέια πξντφλησλ ει Δληαία νλνκαζία πξντφλησλ- brand name «Κξήηε» ει ήκα πνηφηεηαο «ΚΡΖΣΖ» ει Ζ Αγξνδηαηξνθηθή χκπξαμε Πεξ/ξεηαο Κξήηεο ει Ζ Αγξνδηαηξνθηθή χκπξαμε σο έλα αλαπηπμηαθφ ει.40 εξγαιείν Γχν αθφκε πεξ/θέο εηηθέηεο ει «θξεηηθφ κπαθάιηθν» ει Απνηειέζκαηα-Γηεζλείο ηάζεηο-κξηηηθή ει Κίλδπλνί Απεηιέο ει.44 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: Κιηκαηηθά νπδέηεξα πξντφληα ει Ση είλαη θιηκαηηθά νπδέηεξν πξντφλ ει Τπνινγηζκφο πνζφηεηαο αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ πνπ ει.46 εθπέκπνληαη απφ έλα ηξφθηκν 4.3 Μείσζε ησλ εθπνκπψλ ησλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ ει Γηαδηθαζία πηζηνπνίεζεο ελφο πξντφληνο σο θιηκαηηθά νπδέηεξν ει Οθέιε θαη ππνρξεψζεηο ηεο επηρείξεζεο ει Άιια νθέιε απφ ηα θιηκαηηθά νπδέηεξα πξντφληα ει Δίλαη δπλαηφ λα ηζρχζεη ζηα θξαζηά ει Πξάζηλε ιχζε ζηελ νηλνπνίεζε ει.50 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5: Οίλνο ει Δηζαγσγή ει Μπζνινγία πξντζηνξία ει Ζ ηζηνξία ηνπ νίλνπ ει Βνηαληθνί ραξαθηήξεο ακπέινπ ει χζηαζε ζηαθπιηψλ θαη ζηάδηα αλάπηπμεο θαη επεμεξγαζίαο ει Υεκηθή ζχζηαζε ησλ ζηαθπιηψλ ει χζηαζε ηνπ βφηξπ ει χζηαζε γηγάξησλ ει χζηαζε ηεο θινχδαο ει χζηαζε ηεο ζάξθαο ει αλαηνκηθά θαη θνξθ/θά ραξαθηεξηζηηθά ακπέινπ ει Υεκηθή ζχζηαζε νίλνπ ει Καηεγνξίεο νίλνπ ει Παξαγσγηθή δηαδηθαζία νίλνπ νηλνπνίεζε ει Γηαρείξηζε ακπειννηληθψλ ππνπξντφλησλ θαη απνβιήησλ ει Αμηνπνίεζε ηνπ CO 2 ει Με νξγαληθά ππνπξντφληα θαη απνξξίκκαηα ελφο νηλνπνηείνπ ει Μέζνδνη επεμεξγαζίαο πγξψλ απνβιήησλ νηλνπνηηψλ θαη ει.69 πξνζηηζέκελε αμία πξντφλησλ αλά εθκεηάιιεπζε ππνπξντφλησλ 5.10 Υαξαθηεξηζηηθά θαη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ πνηφηεηα ει.73 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6: Δηζαγσγή ει Ση ηζρχεη ζήκεξα ζηελ Δ.Δ.-Ννκνζεηηθφ πιαίζην ει Τθηζηάκελε θαηάζηαζε ζηελ Διιάδα ει ηνηρεία γηα ηελ Κξήηε ει.77 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7:Δπηρεηξεκαηηθφ ζρέδην ει θνπφο θαη αληηθείκελν δξαζηεξηφηεηαο ει.80 5

6 7.2 Ζ αγνξά ει Οη πειάηεο ει Αλάιπζε πεξηβάιινληνο ει Δμσηεξηθφ κάθξν-πεξηβάιινλ (PEST-DG analysis) ει Δμσηεξηθφ Μίθξν-πεξηβάιινλ ει S.W.O.T. Analysis ει Λεηηνπξγία θαη νξγάλσζε ηεο επηρείξεζεο ει Αλάιπζε ζηξαηεγηθήο επηρείξεζεο ει Οηθνλνκηθά ζηνηρεία επηρείξεζεο ει Μειέηε 1εο πεξίπησζεο ει Τπνινγηζκφο πάγησλ ζηνηρείσλ ει ππνινγηζκφο εηήζησλ ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ πεξ.1 ει Πξνππνινγηζκφο αλαγθαίνπ θεθαιαίνπ θίλεζεο 1 ει Τπνινγηζκφο εζφδσλ επηρείξεζεο ει Πξνππνινγηζκφο εζφδσλ θαη δαπαλψλ ει Μειέηε 2εο πεξίπησζεο ει Τπνινγηζκφο πάγησλ ζηνηρείσλ ει ππνινγηζκφο εηήζησλ ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ πεξ.1 ει Πξνππνινγηζκφο αλαγθαίνπ θεθαιαίνπ θίλεζεο 1 ει Τπνινγηζκφο εζφδσλ επηρείξεζεο ει Πξνππνινγηζκφο εζφδσλ θαη δαπαλψλ ει Απνηίκεζε επελδπηηθνχ ζρεδίνπ ει Μειέηε 3εο πεξίπησζεο ει Τπνινγηζκφο πάγησλ ζηνηρείσλ ει ππνινγηζκφο εηήζησλ ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ πεξ.1 ει Πξνππνινγηζκφο αλαγθαίνπ θεθαιαίνπ θίλεζεο 1 ει Τπνινγηζκφο εζφδσλ επηρείξεζεο ει Πξνππνινγηζκφο εζφδσλ θαη δαπαλψλ ει Απνηίκεζε επελδπηηθνχ ζρεδίνπ ει πκπεξάζκαηα- παξαηεξήζεηο ει.111 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 8: Δπίινγνο ει.112 Δηθόλεο Δηθ.1: ISO & IEC Δηθ.2: CEN,CENELEC,ETSI Δηθ.3: ΔΛΟΣ Δηθ.4: ISO 9000 Δηθ.5: ISO 9001:2000 Δηθ.6: ISO Δηθ.7: εηαηξίεο πηζηνπνηεζεο Οινθι.Γηαρ.θαιιηεξγεηψλ Δηθ.8: ήκα βηνινγηθεο θαιιηέξγεηαο & εηαηξίεο πηζη/ζεο Δηθ.9: ΠΟΠ & ΠΓΔ Δηθ.10: Crete/ Cretan cuisine Δηθ.11: Κξήηε, Γελέηεηξα αμηψλ Δηθ.12: Κιηκαηηθά νπδέηεξα πξνηφληα ζήκαλζε Δηθ.13: Φιαβνλφιεο ει.19 ει.19 ει.19 ει.22 ει.23 ει.24 ει.28 ει.30 ει.32 ει.39 ει.41 ει.46 ει.61 6

7 Δηθ.14: Αλζνθπάλεο Δηθ.15: ρξψκα νίλνπ Δηθ.16: αθξψδεο νίλνο ει.61 ει.62 ει.63 Πίλαθεο Πηλ.1: κέζνδνη επεμεξγαζίαο ππνπξνηφλησλ νηλνπνίεζεο Πηλ.2: Γηαζέζηκα ζηέκθπια/ λνκφ- ζηνηρεία γηα ηελ Κξήηε Πηλ.3: Απνγξαθή εθηάζεσλ θαη παξαγσγήο ηεο ΔΛΣΑΣ έηνο 2009 Πηλ.4: S.W.O.T. Analysis Πηλ.5: Οξγαλφγξακκα εηαηξίαο Πηλ.6: Τπνινγηζκφο πάγησλ ζηνηρείσλ Πηλ.7: Τπνινγηζκφο εηήζησλ ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ παξαγσγήο Πηλ.8: πλνιηθν θφζηνο παξαγσγήο Πηλ.9: πλνιηθέο δαπάλεο Πηλ.10: πλνιηθά έζνδα επηρείξεζεο Πηλ.11: πλνιηθά έζνδα επηρείξεζεο ζηελ 5εηία Πηλ.12: πγθεληξσηηθφο έζνδσλ-εμφδσλ-θαζαξά θέξδε Πηλ.13: Τπνινγηζκφο πάγησλ ζηνηρείσλ Πηλ.14: Τπνινγηζκφο εηήζησλ ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ παξαγσγήο Πηλ.15: πλνιηθν θφζηνο ιεηηνπξγίαο Πηλ.16: πλνιηθέο δαπάλεο επηρείξεζεο Πηλ.17: πλνιηθά έζνδα επηρείξεζεο Πηλ.18: πλνιηθά έζνδα επηρείξεζεο ζηελ 5εηία Πηλ.29: πγθεληξσηηθφο έζνδσλ-εμφδσλ-θαζαξά θέξδε Πηλ.20: ΚΠΑ Πηλ.21: IRR Πηλ.22: Τπνινγηζκφο πάγησλ ζηνηρείσλ Πηλ.23: Τπνινγηζκφο εηήζησλ ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ παξαγσγήο Πηλ.24: πλνιηθν θφζηνο ιεηηνπξγίαο Πηλ.25: πλνιηθέο δαπάλεο επηρείξεζεο Πηλ.26: πλνιηθά έζνδα επηρείξεζεο Πηλ.27: πλνιηθά έζνδα επηρείξεζεο ζηελ 5εηία Πηλ.28: πγθεληξσηηθφο έζνδσλ-εμφδσλ-θαζαξά θέξδε Πηλ.29: ΚΠΑ Πηλ.30: IRR Πηλ.31: πκπεξάζκαηα ει.74 ει.78 ει.78 ει.86 ει.88 ει.94 ει.95 ει.95 ει.96 ει.97 ει.97 ει.98 ει.99 ει.100 ει.99 ει.100 ει.101 ει.101 ει.102 ει.103 ει.103 ει.105 ει.106 ει.106 ει.106 ει.107 ει.108 ει.108 ει.110 ει.110 ει.111 7

8 Πεξίιεςε Ζ αλάπηπμε θαη ε εθαξκνγή ζπζηεκάησλ πνηφηεηαο ζπληειεί ζηελ παξαγσγή πνηνηηθψλ πξντφλησλ αιιά ζπκβάιεη ζε κεγάιν βαζκφ θαη ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Ζ πνηφηεηα θαη ε αζθάιεηα ησλ ηξνθίκσλ μεθηλά απφ ηελ πνηφηεηα ηεο πξψηεο χιεο ζηνλ αγξφ. Ζ βηνινγηθή θαιιηέξγεηα θαη ε νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ηεο παξαγσγήο απνηειεί ζχζηεκα δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο ηεο γεσξγηθήο πξψηεο χιεο κε θηινπεξηβαληνιινγηθέο πξνεθηάζεηο. Χζηφζν ε πνηφηεηα ησλ ηξνθίκσλ δελ εμαξηάηαη απνθιεηζηηθά απφ ηελ πξψηε χιε αιιά θαη απφ δηαδηθαζίεο πνπ έπνληαη ηεο παξαγσγήο ζηνλ αγξφ, φπσο ε κεηαπνίεζε θαη ε ηππνπνίεζε ησλ πξντφλησλ έσο φηνπ απηά θηάζνπλ ζην πηάην ή ελ πξνθεηκέλσ ζην πνηήξη ηνπ θαηαλαισηή. Ζ παξνχζα εξγαζία κειεηά ηηο παιαηφηεξεο ππάξρνπζεο πηζηνπνηήζεηο πνηφηεηαο φπσο είλαη νη πηζηνπνηήζεηο ΠΟΠ & ΠΓΔ αιιά θαη λεψηεξεο ηάζεηο φπσο είλαη δεκηνπξγία «νκπξέιαο» πξντφλησλ θαη ππννκάδεο πηζηνπνηήζεσλ. κσο ηφζεο πηζηνπνηήζεηο έρνπλ ζεηηθφ αληίθηππν ζηνλ θαηαλαισηή; Οη θαηαλαισηήο θαηαλνεί πάληα ηα ζήκαηα πάλσ ζηα ηξφθηκα θαη αλαγλσξίδεη πξαγκαηηθά ηελ αμία πνπ πξνζδίδνπλ ζην πξντφλ; Δπηπιένλ εμεηάδεηαη ε πξφνδνο ησλ επηρεηξήζεσλ παξαγσγήο νίλνπ ζε φηη αθνξά ηελ δηαρείξηζε απνβιήησλ, ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ ππνπξντφλησλ ηεο νηλνπνηεηηθήο δηαδηθαζίαο θαη θπζηθά ηελ αλαθχθισζε πιηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά ηηο δηάθνξεο δηαδηθαζίεο φπσο ε εκθηάισζε. Σέινο ζε πξαθηηθφ επίπεδν εμεηάδεηαη ε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο κηαο επηρείξεζεο ε νπνία ζα έρεη ζπκβνπιεπηηθή δξάζε ζε ζέκαηα δξάζεσλ απφ νηλνπνηεία γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο φπσο επίζεο θαη ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ ζηεκθχισλ γηα ηελ εμαγσγή πνιπθαηλνιψλ. Ζ νηθνλνκηθή επέλδπζε κειεηάηαη ζε ηξία επίπεδα ζην λεζί ηεο Κξήηεο έηζη ψζηε λα επηιερηεί ε πην ζπκθέξνπζα. Λέμεηο-θιεηδηά: βηνινγηθή γεσξγία, νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε θαιιηεξγεηψλ, «νκπξέια» πξντφλησλ, πνιπθαηλφιεο 8

9 Abstract The development and application of quality systems contributes to the production of quality products but also contributes greatly to the protection of the environment. Food quality and safety begins from the quality of the raw material witch is produced in the field. Integrated Crop Management and Organic farming is a system of quality assurance of the agricultural raw material in a eco-friendly way. In addition, food quality concerns procedures that happen after production in the field, such as products processing and standardization until reaching consumer s plate or in this case consumer s glass. The present research examines the oldest existing quality certifications This paper studies the oldest existing quality certifications and moreover newest trends certifications such as creating "umbrella" of products of one place or island such as Crete supporting by certifications subgroups. But many certifications have a positive impact on the price that a consumer is called to pay? The consumer always understand the signals on food and truly recognizes the value that a certification gives to the product? Additionally examine the progress of wine production enterprises in terms of waste management, exploitation of by-products of the winemaking process and of course recycling materials used in various processes such as bottling. In conclusion, on a practical level, considering the possibility of setting up a company which will have an advisory action,actions topics from wineries to protect the environment as well as the exploitation of the marc to extract polyphenols. The financial investment is studied at three levels on the island of Crete in order to choose the most advantageous Key-words: food quality assurance, wine,iintegrated Crop Management, new systems of food quality assurance, polyphenols. 9

10 Δπραξηζηίεο Ζ παξνχζα κειέηε πξαγκαηνπνηήζεθε ζηα πιαίζηα ηνπ Μεηαπηπρηαθνχ Πξνγξάκκαηνο πνπδψλ κε ηίηιν «Οινθιεξσκέλε Αλάπηπμε θαη Γηαρείξηζε ηνπ Αγξνηηθνχ Υψξνπ» ηνπ ηκήκαηνο Αγξνηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο ηνπ Γεσπνληθνχ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ (Γ.Π.Α.). Αξρηθά ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ζεξκά ηνλ θν Γεψξγην Μαιηλδξέην, Δπίθνπξν Καζεγεηή ζην Xαξνθφπεην Παλεπηζηήκην, ζην ηκήκα Οηθηαθήο Οηθνλνκίαο θαη Οηθνινγίαο γηα ηελ άςνγε ζπλεξγαζία πνπ είρακε, ηελ επίβιεςε ηεο εξγαζίαο θαη ηηο ρξήζηκεο ηδέεο αιιά θαη πνιχηηκεο γλψζεηο ηηο νπνίεο κνηξάζηεθε καδί κνπ θαζ φιε ηελ δηάξθεηα ηεο εθπφλεζεο ηεο εξγαζίαο. Δπίζεο εθθξάδσ ζεξκέο επραξηζηίεο ζηνλ θν Γεψξγην Βιάρν, Δπ. Καζεγεηή θαη ζηνλ θν Κσλζηαληίλν Σζηκπνχθα,Καζεγεηή θαη πξφεδξν ηνπ ηκήκαηνο Αγξνηηθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο ηνπ Γ.Π.Α. πνπ απνηέιεζαλ ηα κέιε ηεο εμεηαζηηθήο επηηξνπήο ηεο εξγαζίαο γηα ηελ αθηέξσζε κέξνπο απφ ηνλ πνιχηηκν ρξφλν ηνπο γηα ηελ εμέηαζε ηεο. Σέινο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο κνπ θαη θπξίσο ηελ κεηέξα κνπ(!) γηα ηελ ππνκνλή θαη ηελ θαηαλφεζε πνπ επέδεημαλ θαζ φιε ηελ δηάξθεηα ηεο κεηαπηπρηαθήο κνπ εξγαζίαο. 10

11 Δηζαγσγή Οη πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο νη νπνίεο πξνθχπηνπλ απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο ζπκβαηηθήο γεσξγίαο κε ηελ ππεξβνιηθή ρξήζε εηζξνψλ θαη ηδηαίηεξα αγξνηνρεκηθψλ, παξάιιεια κε ηελ έμαξζε ησλ δηαηξνθηθψλ ζθαλδάισλ, επαηζζεηνπνηνχλ φιν θαη πεξηζζφηεξν ηελ παγθφζκηα θνηλφηεηα ζρεηηθά κε ηελ πνηφηεηα θαη ηελ πγηεηλή ησλ ηξνθίκσλ. Θεσξείηαη απηνλφεην φηη έλα ηξφθηκν πξέπεη λα είλαη αζθαιέο γηα ηνπο θαηαλαισηέο θαη απνηειεί κηα απφ ηηο βαζηθφηεξεο παξακέηξνπο ηεο πνηφηεηαο ηνπ. Πνιινί πηζηεχνπλ φηη ε αζθάιεηα ηνπ ηξνθίκνπ είλαη κηα παξάκεηξνο πνπ ηθαλνπνηεί απιά ηα αηηήκαηα ησλ επηζήκσλ ειεγθηηθψλ θνξέσλ, αιιά δε δηαθνξνπνηεί ην πξντφλ απφ ηα νκνεηδή ηνπ άιισλ παξαγσγηθψλ νκάδσλ, ζπλεπψο δελ πξνζζέηεη άμηα ζην πξντφλ θαη δελ απμάλεη ηελ θεξδνθνξία ηνπ. Δίλαη φκσο απηφ αιήζεηα ζηελ επνρή καο; Παξάιιεια ηα ηειεπηαία ρξφληα έρνπλ θαηαγξαθεί ζεκαληηθέο θξίζεηο φζνλ αθνξά ζηελ αζθάιεηα ησλ ηξνθίκσλ κε ζεκαληηθφ αληίθηππν ζηελ εκπηζηνζχλε ησλ θαηαλαισηψλ κε απνηέιεζκα ε επαηζζεζία ηνπ θαηαλαισηηθνχ θνηλνχ ζηηο αλαπηπγκέλεο ρψξεο αλαθνξηθά κε ηελ πνηφηεηα θαη αζθάιεηα ησλ ηξνθίκσλ παξνπζηάδεη εθζεηηθή αχμεζε. Ζ αλάγθε θαη ε απαίηεζε γηα αζθαιέζηεξα πξντφληα θαη ηξφθηκα νδεγεί ζηελ αλάπηπμε, ζπζηεκάησλ δηαζθάιηζεο ηεο πνηφηεηαο ζε φιν ηνλ θφζκν κε ζθνπφ απφ ηε κηα λα ηθαλνπνηνχλ ηηο απαηηήζεηο ηνπ θαηαλαισηηθνχ θνηλνχ γηα πην αζθαιή θαη πνηνηηθά ηξφθηκα ηα νπνία λα παξάγνληαη επίζεο κε θηιηθνχο πξνο ην πεξηβάιινλ ηξφπνπο θαη απφ ηελ άιιε λα βνεζήζνπλ ηνπο νξγαληζκνχο παξαγσγήο ηξνθίκσλ λα ηζρπξνπνηήζνπλ ηε ζέζε ηνπο ζην παγθφζκην ζηεξέσκα. Ζ πνηφηεηα θαη ε αζθάιεηα ησλ ηξνθίκσλ μεθηλά απφ ηελ πνηφηεηα ηεο πξψηεο χιεο πνπ παξάγεηαη ζηνλ αγξφ. Ζ αλάπηπμε θαη εθαξκνγή ζπζηεκάησλ πνηφηεηαο ζπληειεί ζηελ παξαγσγή πνηνηηθψλ πξντφλησλ αιιά ζπκβάιεη ζε κεγάιν βαζκφ θαη ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Δδψ θαη αξθεηέο δεθαεηίεο ε βηνινγηθή παξαγσγή άξρηζε λα γίλεηαη πξαγκαηηθφηεηα, ζηε ζπλέρεηα ε νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ηεο παξαγσγήο απνηέιεζε ζχζηεκα δηαζθάιηζεο ηεο πνηφηεηαο κε θηινπεξηβαιινληηθέο πξνεθηάζεηο. ήκεξα έλα λέν πξφηππν πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο είλαη ν έιεγρνο ηνπ απνηππψκαηνο ηνπ CO 2 θαη ε κείσζε εθπνκπψλ ηνπ. ηα πιαίζηα ηνπ παξαπάλσ πξνβιεκαηηζκνχ, ζηελ παξνχζα εξγαζία θαηαγξάθνληαη παιαηφηεξεο θαη λεφηεξεο κέζνδνη πηζηνπνίεζεο ησλ ηξνθίκσλ θαη ζπγθεθξηκέλα ειέγρεηαη ε παξαγσγή νίλνπ ζηελ Διιάδα. Δπηπιένλ εμεηάδεηαη ε δπλαηφηεηα εθκεηάιιεπζεο ησλ ππνπξντφλησλ ηεο νηλνπνίεζεο φπσο ηα ζηέκθπια γηα ηελ εμαγσγή πνιπθαηλνιψλ,νπζίεο κε πςειή δηαηξνθηθή θαη θαιιπληηθή αμία ζε έλα επηρεηξεκαηηθφ ζρέδην αλαπηπγκέλν ζε ηξία επίπεδα, ζε ηνπηθφ επίπεδν, ζε επίπεδν λνκνχ θαη ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο Κξήηεο. 11

12 Ζ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζθνπνχ ηεο παξνχζαο έξεπλαο πεξηιακβάλεη ηα εμήο βήκαηα. ε έλα πξψην ζεσξεηηθφ κέξνο κειεηψληαη δεηήκαηα πνπ απνηεινχλ ην ζεσξεηηθν ππφβαζξν ηεο εκπεηξηθήο εξεπλάο πνπ αθνινπζεί ζην δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο. Γηα ηε ζπγγξαθή ηνπ ζεσξεηηθνχ πιαηζίνπ ηεο έξεπλαο πξαγκαηνπνηήζεθε κηα πξνθαηαξθηηθή δηαδηθαζία πνπ αθνξνχζε ζηελ αλαδήηεζε πεγψλ πνπ ζα βνεζνχζαλ ζηελ άληιεζε ζπγθεθξηκέλσλ πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ην αληηθείκελν ηεο. Ζ αλαδήηεζε πξαγκαηνπνηήζεθε ηφζν ζε ειεθηξνληθέο βάζεηο φζν θαη επηζηεκνληθά βηβιία θαη ζεκεηψζεηο. Δηδηθφηεξα, ην πξψην κέξνο ηεο κειέηεο δηακνξθψλεηαη σο εμήο: ην πξψην (παξφλ) θεθάιαην γίλεηαη αλαιπηηθή παξνπζίαζε ηεο κεζνδνινγίαο πνπ αθνινπζήζεθε γηα ηελ δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο. ην δεχηεξν θεθάιαην αλαθέξνληαη έλλνηεο, νξηζκνί θαη πξφηππα πνπ αθνξνχλ ηελ πνηφηεηα ελψ ζην ηξίην αλαθέξνληαη νη δηαθνξέο κεηαμχ βηνινγηθήο θαιιηέξγεηαο θαη νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζεο. ην ηέηαξην θαη πέκπην θεθάιαην γίλεηαη εθηελή αλαθνξά ζηα παιαηφηεξα ζπζηήκαηα πνηφηεηαο φπσο ηα ΠΟΠ θαη ΠΓΔ αιιά θαη λεψηεξεο ηάζεηο ζηα ζχκθσλα πνηφηεηαο. ηε ζπλέρεηα ζην έθην θεθάιαην αλαιχεηαη ε λενεηζεξρφκελε έλλνηα ησλ θιηκαηηθά νπδέηεξσλ πξντφλησλ. ην ηέινο ηνπ πξψηνπ κέξνπο ζην έβδνκν θεθάιαην αλαθέξεηαη ε νηλνπνηεηηθή δηαδηθαζία θαη ζηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο εμαζθαιίδεηαη ε πνηφηεηα ζην ηειηθφ πξντφλ. Αλαθνξηθά κε ην δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο αλαιχνληαη νη ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο κπνξνχλ ηα παξαπξντφληα κηαο νηλνπνίεζεο λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη λα δψζνπλ λέα πξντφληα πξνζηηζέκελεο αμίαο. ην ηέινο ηεο εξγαζίαο επηρεηξείηαη ν ζρεδηαζκφο κηαο επηρείξεζεο ε νπνία ζα εθκεηαιιεχεηαη ηα ζηέκθπια γηα ηελ εμαγσγή θαη ηππνπνίεζε πνιπθαηλνιψλ. 12

13 Μέξνο Α : Θεσξεηηθό κέξνο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1: Η ποιόηηηα και η ζημαζία ηηρ 1.1 Ζ ζεκαζία ηεο πνηόηεηαο Ο φξνο «πνηφηεηα» έρεη εηζβάιιεη ηα ηειεπηαία ρξφληα ζηε δσή καο θαη έρεη πξνθαιέζεη απνξίεο, ζχγρπζε, αλεζπρίεο θαη αληηθείκελν έληνλσλ ζπδεηήζεσλ θαη δηαθσληψλ. Δηπκνινγηθά ε ιέμε πνηφηεηα πξνέξρεηαη απφ ηελ αξραία ειιεληθή ιέμε πνηφηεο (πνίνο ηη ινγήο), πνπ ζεκαίλεη: ε θχζε, ε εζσηεξηθή θαηάζηαζε ή ε ππφζηαζε πξνζψπνπ ή πξάγκαηνο, ζε ζρέζε κε ηελ αμία ηνπ. Ζ πνηφηεηα, φπσο θαη ε νκνξθηά, είλαη ππνθεηκεληθνί νξνί θαη εμαξηψληαη θαηά κεγάιν κέξνο απφ ηνλ θξηηή. ην πιαίζην φκσο ηεο δηαζθάιηζεο ηεο πνηφηεηαο, ε έλλνηα αχηε έρεη αθξηβή νξηζκφ. χκθσλα κε ην Δπξσπατθφ πξφηππν ΔΛOΣ ΔΝ ISO 8402: 1986, πνηφηεηα είλαη ην ζχλνιν ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ κηαο νληφηεηαο (ελφο πξντφληνο ή ππεξεζίαο), πνπ ηεο απνδίδνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα ηθαλνπνηεί εθθξαζκέλεο θαη ζπλεπαγφκελεο αλάγθεο ηνπ ρξήζηε (π.ρ. ηνπ θαηαλαισηή). Με ηνλ νξφ πξντφλ δελ ελλννχκε κφλν θάηη πιηθφ. Πξντφλ κπνξεί λα είλαη έλα έξγν, κηα ππεξεζία ή θαη έλα δηθαίσκα (δηαλφεκα). Γη' απηφ ε έλλνηα ηεο πνηφηεηαο δελ πεξηνξίδεηαη κφλν ζηελ ηερλνινγία θαη ηελ επηζηήκε, αιιά κπνξεί λα ηε ζπλαληήζεη θάπνηνο ζε θάζε βήκα ηεο δσήο ηνπ, απφ ηνλ πξνζσπηθφ βίν, κέρξη θαη ηελ ηειεπηαία έθθαλζε ηεο δσήο (Βαξνπθάθεο,1987). Σα ηειεπηαία ρξφληα ε πνηφηεηα έρεη ζπλδεζεί άκεζα κε ηελ επηρεηξεκαηηθή θαη ηελ θαηαλαισηηθή ζπκπεξηθνξά. Οη θαηαλαισηέο επαηζζεηνπνηνχληαη απέλαληη ζηελ πνηφηεηα, ηελ νπνία ζεσξνχλ σο ην ζεκαληηθφηεξν θξηηήξην θαηά ηελ αγνξά ησλ δηαθφξσλ αγαζψλ. Οη επηρεηξεκαηίεο, παξαηεξψληαο θαη δηαπηζηψλνληαο απηή ηε ζηάζε ησλ θαηαλαισηψλ, ζπεχδνπλ λα πξνζαξκνζηνχλ ζηηο λεφηεξεο απαηηήζεηο. Ζ πνηφηεηα αλαγλσξίδεηαη πιένλ σο ν ζεκαληηθφηεξνο παξάγνληαο ζην πιαίζην ησλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ θαη απνηειεί ην θιεηδί γηα ην ζρεδηαζκφ θαη δεκηνπξγία θαιχηεξσλ θαη αληαγσληζηηθψλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. Σν ηειεπηαίν έρεη επηζεκαλζεί ζηε βηβιηνγξαθία ηφζν ηνπ κάξθεηηλγθ φζν θαη ηνπ κάλαηδκελη. Δηδηθφηεξα, έρεη απνδεηρζεί φηη ε εθαξκνγή ζπζηεκάησλ δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο ζηηο επηρεηξήζεηο κπνξεί λα βειηηψζεη ηα νηθνλνκηθά ηνπο απνηειέζκαηα κέρξη 6 ηνπ θχθινπ ησλ εξγαζηψλ ηνπο θαη λα ζπκβάιεη ζηελ αχμεζε ηεο θήκεο ηεο επηρείξεζεο, ιεηηνπξγψληαο απηφκαηα σο δηαθήκηζε (Σζηφηξαο,1995). Ζ πνηφηεηα είλαη άθξσο αλαγθαία θαη ζα πξέπεη λα απνηειεί αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο επηρεηξεζηαθήο ζηξαηεγηθήο κηαο νηθνλνκηθήο κνλάδαο (Σδσξηδάθεο θαη Σδσξηδάθε,1996) Οξηζκνί πνηόηεηαο Απφ ην 1950 έσο ην 1998 έρνπλ δνζεί 15 δηαθνξεηηθνί νξηζκνί νη νπνίνη αιιάδνπλ θαη πξνζαξκφδνληαη θαζψο αιιάδεη θαη δηακνξθψλεηαη νη αγνξά αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ κέζα ζηα ρξφληα. 13

14 1. Πνηφηεηα ζεκαίλεη λα ηαηξηάδεη ην πξντφλ ή ε ππεξεζία ζην ζθνπφ ή ηε ρξήζε γηα ηελ φπνηα πξννξίδεηαη [Juran, 1950] 2. Πνηφηεηα ζεκαίλεη ζπκκφξθσζε πξνο ηηο απαηηήζεηο [Crosby,1979] 3. Πνηφηεηα ζε έλα πξντφλ ή ζε κηα ππεξεζία δελ είλαη απηφ πνπ βάδεη ν πξνκεζεπηήο. Δίλαη απηφ πνπ παίξλεη ν πειάηεο θαη γηα ην νπνίν είλαη δηαηεζεηκέλνο λα πιεξψζεη. Απηφ πνπ πξνζδίδεη «πνηφηεηα» ζε έλα πξντφλ δελ είλαη νχηε ε δπζθνιία θαηαζθεπήο ηνπ, νχηε ην κεγάιν θφζηνο, φπσο πηζηεχνπλ ζπλήζσο νη θαηαζθεπαζηέο. Απηφ είλαη ρακειή απφδνζε. Οη πειάηεο πιεξψλνπλ κφλν γηα απηφ πνπ ηνπο είλαη ρξήζηκν θαη ηνπο πξνζθέξεη αμία. Σίπνηε άιιν δελ απνηειεί «πνηφηεηα» [Peter Druker, 1985] 4. Πνηφηεηα είλαη νηηδήπνηε εζχ νξίδεηο, πρ γεχζε, ρξψκα,κηα πξνζεζκία, κηα κέηξεζε, κηα ιεπηνκεξήο ηερληθή πξνδηαγξαθή, κηα εκεξνκελία παξάδνζεο.- Prof.Rogerson [Cranfield University,1987] 5. Πνηφηεηα είλαη νη αλακελφκελεο επηζπκίεο ηνπ πειάηε[david Garvin,1988] 6. Πνηφηεηα είλαη φηη θαιχηεξν απφ απηφ ησλ αληαγσληζηψλ ζνπ [John Oakland,1989] 7. Ζ πνηφηεηα είλαη ζηελ νπζία έλαο ηξφπνο λα δηεπζχλεηο ηελ εηαηξία [Armand V.,Feigenbaum,1991] 8. Πνηφηεηα ζεκαίλεη αλζξψπνπο φρη πξάγκαηα [Robin de Wild QC, 1996] 9. Πνηφηεηα ηειηθά είλαη ε αμία ελφο πξντφληνο ή κηαο ππεξεζίαο γηα ηα ρξήκαηα πνπ δίλεη, φπσο ηελ βιέπεη ν πειάηεο. [Donald Campbell-IQA Secretery General, 1996] 10. Πνηφηεηα είλαη ε θηινζνθία εξγαζίαο κέζα απφ ηελ νπνία κπνξνχκε λα πξαγκαηνπνηήζνπκε ην φξακα καο θαη λα εθπιεξψζνπκε ηελ απνζηνιή καο, κε ηξφπν πιήξσο ζπκβαηφ κε ηηο αμίεο καο θαη ππνζηεξηδφκελν απφ απηέο. [Goeffrey Alderman Middlesex University,1996] 11. Ζ πνηφηεηα δελ είλαη πηα ε απιή δηαθνξνπνίεζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο, είλαη θαζαξά έλα ραξαθηεξηζηηθφ εηζφδνπ ζηελ αγνξά. [Richard Sullivan,1996] 12. Ζ πνηφηεηα αθνξά ηε γεθχξσζε ηνπ ράζκαηνο κεηαμχ απηνχ πνπ επηδηψθνπκε θαη απηνχ πνπ πξαγκαηηθά θάλνπκε.[vicent Kane,1996] 13. Ζ πνηφηεηα είλαη γηα ηνπο κελ θαηαζθεπαζηέο λα πξνζπαζνχλ, γηα ηνπο δε πειάηεο λα θξίλνπλ.[clive Butler,1997] 14. Πνηφηεηα είλαη ηα νιηθά ζχλζεηα ραξαθηεξηζηηθά πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ ηεο πξνψζεζεο ηεο παξάγσγεο, ηνπ ζρεδηαζκνχ, θαη ηεο ζπληήξεζεο, κέζσ ησλ νπνίσλ ην πξντφλ ή ε ππεξεζία ζα ηθαλνπνηήζεη απηφ πνπ ν πειάηεο αλακέλεη. 15. Ζ πνηφηεηα δελ είλαη θάηη απφιπην, νχηε έλα πξφηππν πνπ ζπλερψο βειηηψλεηαη. Δίλαη ε αληαλάθιαζε ησλ πξνζδνθηψλ ηνπ αηφκνπ, νη νπνίεο κε ηε ζεηξά ηνπο θαζνξίδνληαη απφ ηελ θνηλσλία θαη ηελ θαηάζηαζε ηνπ έζλνπο ζε κηα δεδνκέλε ζηηγκή.[linda Cambell,Γηεπζ.χκβνπινο ηνπ UKAS,1998] Οη παξαπάλσ νξηζκνί αληηπξνζσπεχνπλ κηα πεξίνδν 50 ρξφλσλ, θαη θαζψο βιέπνπκε επεξεάδνληαη ηφζν απφ θνηλσληθέο αιιαγέο φζν θαη απφ ηερλνινγηθέο. 14

15 πκπεξαίλεηαη ινηπφλ φηη ε έλλνηα ηεο πνηφηεηαο είλαη κηα δπλακηθή έλλνηα ε νπνία κεηαβάιιεηαη θαη ε νπνία ελδέρεηαη ζε 10 ρξφληα απφ ζήκεξα λα έρεη κηα δηαθνξεηηθή κνξθή. πνηα κνξθή φκσο θαη λα έρεη ην ζίγνπξν είλαη φηη απηνί πνπ ζα πξνβιέςνπλ ή ζα αληηιεθηνχλ έγθαηξα ηε ζεκαζία ηεο πνηφηεηαο ζα είλαη εθείλνη πνπ ζα επηδήζνπλ ζηελ αγνξά. Απιζηοηέληρ:«οι άνθπωποι αποκηούν μια ιδιαίηεπη ποιόηηηα, ενεπγώνηαρ ζηαθεπά με έναν ιδιαίηεπο ηπόπο» Οιηθή πνηόηεηα- Γηαρείξηζε Οιηθήο Πνηόηεηαο Ζ έλλνηα ηεο νιηθήο πνηφηεηαο είλαη ζπλπθαζκέλε κε ηε ζπκκεηνρή φινπ ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηεο επηρείξεζεο ζε κηα αιπζίδα δηαδηθαζηψλ θαη αηφκσλ (πειάηεο θαη πξνκεζεπηέο), κε βαζηθφ ζηφρν ηε δηαηήξεζε θαη βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ πνηφηεηαο ησλ παξαγφκελσλ αγαζψλ ή πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ. Ζ νιηθή πνηφηεηα είλαη έλα νινθιεξσκέλν ζχζηεκα δηνίθεζεο ζην νπνίν εκπιέθνληαη ηα ζηειέρε θαη νη εξγαδφκελνη. Υξεζηκνπνηεί κεηξήζηκεο κεζφδνπο γηα ηε δηαξθή βειηίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ ελφο νξγαληζκνχ γηα ηελ επίηεπμε ηεο κέγηζηεο ηθαλνπνίεζεο ηφζν ησλ εζσηεξηθψλ φζν θαη ησλ εμσηεξηθψλ πειαηψλ (Κέθεο,2005). ε φ,ηη αθνξά ηε Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο, αλαπηχρζεθε αξρηθά ζηελ Ηαπσλία, ην 1950, ππφ κνξθή κηαο θηινζνθίαο δηνίθεζεο, θαη απνηέιεζε ηε βάζε γηα ηελ εμάπισζε ηεο αγνξάο ησλ κεγάισλ Ηαπσληθψλ εηαηξηψλ ζηε Γχζε θαη ηε ζεκειίσζε ηεο αμηνπηζηίαο ηνπο φζνλ αθνξά ηελ αλψηεξε πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ ηνπο (Early, 1995). Ζ θηινζνθία απηή ζεσξεί φηη ε ηθαλνπνίεζε ησλ πειαηψλ, ε εμαζθάιηζε ηεο δεκφζηαο πγείαο, θαη ε πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλεο κε ηνπο ζηφρνπο κηαο επηρείξεζεο θαη είλαη εθαξκφζηκε ζε θάζε ηχπν νξγαληζκνχ (British Standard 7850, Part 1: 1992). Χο Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο νξίδεηαη ην ζχζηεκα δηνίθεζεο κηαο εηαηξίαο πνπ απνζθνπεί ζηε κεγηζηνπνίεζε ηεο αμίαο ηνπ παξερφκελνπ πξντφληνο γηα ηνλ πειάηε, κε ηελ πιήξε ζπκκεηνρή φισλ ησλ εξγαδνκέλσλ ζηελ ελ ιφγσ εηαηξία (Σζηφηξαο,1995). Μέρξη ζήκεξα δελ έρεη ππάξμεη ζπκθσλία γηα έλαλ θαη κνλαδηθφ νξηζκφ ηεο Γ.Ο.Π. (Gehani, 1993). χκθσλα κε έλαλ άιιν νξηζκφ, «ε Γ.Ο.Π. είλαη κηα θνπιηνχξα, εγγελέο ζπζηαηηθφ ηεο νπνίαο είλαη ε πιήξεο δέζκεπζε σο πξνο ηελ πνηφηεηα θαη κηα ζπγθεθξηκέλε λννηξνπία, ε νπνία εθδειψλεηαη κε ηε ζπκκεηνρή φισλ ζηε δηαδηθαζία ηεο ζπλερνχο βειηίσζεο ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ, κε ηε ρξήζε θαηλνηνκηθψλ θαη επηζηεκνληθψλ κεζφδσλ», (Λνγνζέηεο, 1992). Οπσζδήπνηε φκσο φινη νη νξηζκνί ζεσξνχλ ηε Γ.Ο.Π. σο κηα ζηξαηεγηθή επηρεηξεζηαθνχ επηπέδνπ (Reed,1996) Βαζηθέο αξρέο Γ.Ο.Π. Οη βαζηθέο αξρέο εθαξκνγήο ηεο Γηνίθεζεο είλαη: Γέζκεπζε θαη θαζνδήγεζε απφ ηε Γηνίθεζε: 15

16 Σα αλψηεξα ζηειέρε ηεο Γηεχζπλζεο ηεο εηαηξίαο πξέπεη πξψηα ηα ίδηα λα πηνζεηνχλ ηηο αξρέο ηεο νιηθήο πνηφηεηαο θαη ζηε ζπλέρεηα λα θαζνδεγνχλ ηα ππφινηπα κέιε ηνπ πξνζσπηθνχ, απνηειψληαο παξάδεηγκα πξνο κίκεζε, (Αξβαληηνγηάλλεο, 2000). Δθαξκνγή ζε φιν ην εχξνο ηνπ νξγαληζκνχ: Ζ πξνζαξκνγή φισλ ησλ ηκεκάησλ ηεο εηαηξίαο ζπληειεί ζηελ θαιχηεξε αθνκνίσζε ηεο λννηξνπίαο ηεο ζπλερνχο βειηίσζεο θαη ζηελ ελζσκάησζε ηεο δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο ζε φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη δηαδηθαζίεο, (Αξβαληηνγηάλλεο, 2000). Απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε θαη έιεγρνο ηνπ θφζηνπο πνηφηεηαο: Ζ δηαρείξηζε θαη ν έιεγρνο ηνπ θφζηνπο πνηφηεηαο είλαη δπλαηφ λα γίλνληαη βάζεη ελφο πξνγξάκκαηνο ππνινγηζκνχ ηνπ θφζηνπο ην νπνίν κπνξεί λα απνηειέζεη κέζν θαη θίλεηξν γηα ζπλερή βειηίσζε, (Αξβαληηνγηάλλεο, 2000). Δπηθέληξσζε ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ πειαηψλ: Ζ ιεγφκελε "πειαηνθεληξηθή" ιεηηνπξγία κηαο παξαγσγηθήο επηρείξεζεο ζπκβάιεη ζηε κείσζε ηνπ θφζηνπο, κέζσ ηεο απνδνηηθφηεηαο ηνπ ζρεδηαζκνχ γηα ηε κέγηζηε ηθαλνπνίεζε ησλ πειαηψλ θαη ζηελ αχμεζε ησλ εζφδσλ, κέζσ ηνπ πιενλεθηήκαηνο ηεο αγνξάο, νδεγεί δειαδή ζηε κεγηζηνπνίεζε ηνπ θέξδνπο ηεο επηρείξεζεο (Deming, 1986, Juran,1992). πλερήο βειηίσζε ζε φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη ιεηηνπξγίεο: Απηή ε αξρή απνηειεί θαη ηνλ ππξήλα ηεο θηινζνθίαο ηεο Γ.Ο.Π. θαηά ηνπο ηάπσλεο θαη εθαξκφδεηαη κέζσ ηεο παξαθίλεζεο γηα ζπλερή αλαλέσζε ησλ κεζφδσλ βειηίσζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ παξαγσγήο ή εμππεξέηεζεο, θαζψο επίζεο θαη ηεο ειάηησζεο ηεο ζπαηάιεο πφξσλ (Ishikawa, 1989). Δθαξκνγή κάιινλ πξνιεπηηθψλ παξά δηνξζσηηθψλ ελεξγεηψλ, γηα ηελ απνθπγή εκθάληζεο ειαηησκάησλ ή ζθαικάησλ:πξφθεηηαη γηα ηε γλσζηή αξρή "επηηπρία κε ηελ πξψηε θνξά" ή "κεδέλ ειαηησκαηηθά", (Αξβαληηνγηάλλεο θ.α, 2000) ηόρνη θαη ζπλέπεηεο Γ.Ο.Π. Δθαξκφδνληαο ηηο πξναλαθεξζείζεο αξρέο επηηπγράλνληαη πνιινί απφ ηνπο ζηφρνπο ηεο Γ.Ο.Π. νη νπνίνη είλαη: Ζ ζπλερήο θαη πιήξεο ηθαλνπνίεζε ησλ πειαηψλ κέζσ ηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ ηεο εηαηξείαο ζηηο απαηηήζεηο ηνπο. Ο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο ηνπ θάζε πειάηε εμαξηάηαη απφ ηελ ηαπηφηεηά ηνπ, ηηο αλάγθεο ηνπ, ηηο πξνζδνθίεο ηνπ θαη απφ ηελ επηινγή ελφο ζπγθεθξηκέλνπ πξντφληνο ή ππεξεζίαο (Γεξβηηζηψηεο,1993), ζηνηρεία ηα νπνία πξέπεη λα ιακβάλνληαη ζνβαξά ππ φςηλ απφ ηελ εηαηξεία θαηά ην ζρεδηαζκφ ηεο πνηφηεηαο γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζηφρνπ. Ζ ηθαλνπνίεζε ησλ εξγαδνκέλσλ, αθνχ εξγάδνληαη θάησ απφ θαιχηεξεο ζπλζήθεο εξγαζίαο, πγείαο θαη αζθάιεηαο, απνιακβάλνπλ ζηαζεξφηεηα απαζρφιεζεο θαη αλαγλσξίδεηαη ε ζπλδξνκή ηνπο ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο εηαηξείαο πνπ απαζρνινχληαη (Μάηζαο,2000). Ζ ηθαλνπνίεζε ησλ πξνκεζεπηψλ, θαζψο ππάξρεη ζηαζεξή ζρέζε κε ηνπο πξνκεζεπφκελνπο, επλντθέο ζπλζήθεο γηα αλάπηπμε θαη ακνηβαία θαηαλφεζε (Μάηζαο,2000). 16

17 Ζ ηθαλνπνίεζε ησλ κεηφρσλ θαη επελδπηψλ, ιφγσ ηεο απμεκέλεο απφδνζεο ηεο επέλδπζήο ηνπο, ηεο αχμεζεο ηνπ κεξηδίνπ ηεο αγνξάο θαη ησλ βειηησκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ απνηειεζκάησλ(μάηζαο,2000). Ζ ηθαλνπνίεζε ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ, αθνχ πιεξνχληαη φιεο νη θαλνληζηηθέο θαη λνκηθέο απαηηήζεηο, κεηψλνληαη νη πηζαλέο πεξηβαιινληηθέο επηβαξχλζεηο θαη βειηηψλνληαη νη ζπλζήθεο πγείαο θαη αζθάιεηαο ζηνπο γχξσ απφ ηελ επηρείξεζε ρψξνπο (Μάηζαο,2000) Γηαζθάιηζε πνηόηεηαο Χο Γηαζθάιηζε πνηφηεηαο νξίδεηαη «ην ζχλνιν ησλ πξνζρεδηαζκέλσλ θαη ζπζηεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ εθαξκφδνληαη ζηα πιαίζηα ηνπ ζπζηήκαηνο γηα ηελ πνηφηεηα θαη ηεθκεξηψλνληαη ζηνλ απαηηνχκελν βαζκφ, πξνθεηκέλνπ λα παξέρεηαη επαξθήο εκπηζηνζχλε φηη κηα νληφηεηα (π.ρ., εηαηξία, νξγαληζκφο θιπ.) ζα ηθαλνπνηεί ηηο απαηηήζεηο γηα ηελ πνηφηεηα», (ISO 8402) ή πην απιά κηα ζσζηή θαη νξγαλσκέλε δηαρείξηζε (Σζηφηξαο,1995). Δπεηδή θάζε εξγαδφκελνο θαη θάζε δηαδηθαζία ζε κηα παξαγσγηθή επηρείξεζε απνζθνπεί άκεζα ή έκκεζα ζηελ επίηεπμε ηεο πνηφηεηαο, ζπλάγεηαη φηη φινη νη ζπληειεζηέο ηεο επηρείξεζεο απηήο απνζθνπνχλ ζηε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο (EU T, 1996). Ζ πνηφηεηα πνπ επηδηψθεηαη απφ ηελ εθάζηνηε παξαγσγηθή εηαηξία, θαζψο θαη ε πνιηηηθή ε νπνία απαηηείηαη γηα ηελ επίηεπμή ηεο πξέπεη λα νξίδνληαη απφ ηε Γηνίθεζε/Γηεχζπλζε ηεο εηαηξίαο, πνπ πξέπεη λα ελεκεξψλεη ζρεηηθά φια ηα κέιε ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ απαζρνιεί. Με ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ θαη ηελ ηππνπνίεζε ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο δηακνξθψζεθαλ νξηζκέλεο κέζνδνη θαη ηερληθέο κε ηελ εθαξκνγή ησλ νπνίσλ είλαη δπλαηφ λα δηεπθνιπλζεί εθ ησλ πξνηέξσλ ε επηδησθφκελε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο ή ηεο παξερφκελεο ππεξεζίαο. Σν ζχλνιν ησλ κεζφδσλ θαη ησλ ηερληθψλ απηψλ απνηειεί ην «ζηεκα Γηαζθάιηζεο πνηόηεηαο», (Αξβαληηνγηάλλεο θ.α., 2000). Χο ζηεκα Γηαζθάιηζεο Πνηόηεηαο νξίδεηαη «ε νξγαλσηηθή δνκή θαη ην ζχλνιν ησλ δηαδηθαζηψλ, δηεξγαζηψλ θαη ησλ κέζσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ επαξθή δηαρείξηζε ηεο πνηφηεηαο (ISO 8402) ή, απινχζηεξα, ε νξγάλσζε, ηα αλαγθαία κέζα θαη ην πξνζσπηθφ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζσζηήο δηαρείξηζεο ηεο πνηφηεηαο», (Σζηφηξαο,1995).Πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζηεί ε πνηφηεηα ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο ή ηεο παξερφκελεο ππεξεζίαο είλαη αξρηθά απαξαίηεην λα εμαζθαιηζηεί πσο φιεο νη πξνδηαγξαθέο θαη απαηηήζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζην ζπγθεθξηκέλν πξντφλ ή ππεξεζία είλαη επαξθψο γλσζηέο θαη θαηαλνεηέο απφ φινπο φζνπο ζα θιεζνχλ λα εθαξκφζνπλ έλα ηέηνην ζχζηεκα. Πεξηιακβάλεη ζρεδίαζε θαη αλαζθφπεζε ησλ πξνδηαγξαθψλ φπσο επίζεο επαιήζεπζε θαη επηζεσξήζεηο ζηελ παξαγσγή, ηε εγθαηάζηαζε θαη ηηο ιεηηνπξγηέο ειέγρνπ. Ο ζθνπφο ελφο πζηήκαηνο Πνηφηεηαο γηα θάζε επηρείξεζε είλαη ηεηξαδηαζηαηνο θαη πεξηιακβάλεη ηα εμήο: Γηαζθάιηζε ηνπ πειάηε φηη ε επηρείξεζε είλαη ηθαλή λα πξνζθέξεη πξντφληα ή/θαη ππεξεζίεο πνπ ηθαλνπνηνχλ ηηο απαηηήζεηο ηνπ. 17

18 Γεκηνπξγία δηαδηθαζίαο ζρεδίαζεο /αλάπηπμεο/παξαγσγήο πνπ απνηειεζκαηηθά θαη νηθνλνκηθά λα παξάγεη πνηνηηθά πξντφληα. Πξφβιεςε θαη πξφιεςε κειινληηθψλ απνθιίζεσλ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ πξντφληνο απφ ηηο πξνδηαγξαθέο Σφλσζε ηεο αληαγσληζηηθήο ηθαλφηεηαο ζην γεληθφηεξν πιαίζην ησλ θαλφλσλ ηεο αγνξάο θαη ηεο ηζρχνπζαο λνκνζεζίαο ζηε ρψξα ή ζηελ πεξηνρή φπνπ αλαπηχζζεηαη Έλα ζχζηεκα πνηφηεηαο απνηειείηαη απφ δηάθνξα κέξε πνπ ζπλδπάδνληαη έηζη ψζηε λα παξέρνπλ ηελ απαηηνχκελε πνηφηεηα θαηά ηε ζρεδίαζε /αλάπηπμε/παξαγσγή πξντφλησλ ή ησλ ππεξεζηψλ. Σα βαζηθά ηκήκαηα ελφο ζπζηήκαηνο πνηφηεηαο είλαη ηα εμήο: Γηαδηθαζίεο, νδεγίεο, κέζνδνη Έιεγρνο πξνκεζεπηψλ, απνζεκάησλ Αλαζεψξεζε, ζρεδίαζε, εληνπηζκφο αδπλακηψλ ηφρνη πνηφηεηαο, ζχγθξηζε κε άιια ζπζηήκαηα Βειηίσζε πνηφηεηαο πλερήο εθπαίδεπζε πξνζσπηθνχ, πηζηνπνίεζε απφ θαηάιιεινπο νξγαληζκνχο. χκθσλα κε ηα παξαπάλσ θαζίζηαηαη εκθαλέο φηη νη νπζηψδεηο πξνυπνζέζεηο ελφο ζπζηήκαηνο πνηφηεηαο ζπλίζηαληαη ζηελ εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο εηαηξείαο θαη ζηελ έξεπλα. Ζ ζπγθέληξσζε φισλ ησλ απαξαίηεησλ πιεξνθνξηψλ, ν ζρεδηαζκφο ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ε ιεπηνκεξήο παξνπζίαζε ησλ εηδηθψλ νδεγηψλ πξέπεη λα γίλνπλ πξηλ απφ ηελ εηζαγσγή νπνηαζδήπνηε δηαδηθαζίαο πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζηεί ν επαξθήο θαη απνδνηηθφο έιεγρνο ησλ δηαδηθαζηψλ. 1.2 Γηαζθάιηζε πνηόηεηαο θαη πνηνηηθόο έιεγρνο αγξνηηθώλ πξνηόλησλ Σα πξντφληα ησλ αγξνηηθψλ βηνηερληψλ δελ έρνπλ ζπλήζσο ζηαζεξή πνηφηεηα. Απηφ νθείιεηαη ζηε πεξηνξηζκέλε απαζρφιεζε πξνζσπηθνχ κε επαξθείο ηερληθέο θαη επηζηεκνληθέο γλψζεηο, θαζψο θαη ζηελ αλεπάξθεηα κεραλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ θαη θεθαιαίσλ. Ζ βησζηκφηεηα ησλ βηνηερληψλ ζηεξίδεηαη βαζηθά ζηελ εκπεηξία ηεο πνιχρξνλεο ιεηηνπξγηά ηνπο. Χζηφζν ε εκπεηξία είλαη αλεπαξθήο απφ κφλε ηεο φηαλ δηεπξχλεηαη ν θχθινο ησλ εξγαζηψλ ηεο επηρείξεζεο ή ζε πεξίπησζε αιιαγήο ησλ πξνηηκήζεσλ ηνπ θαηαλαισηηθνχ θνηλνχ σο πξνο νξηζκέλα πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηξνθίκσλ. Ζ ηζηνξία ησλ βηνκεραληψλ ηξνθίκσλ είλαη ζρεηηθά πξφζθαηε (κεηά ηελ βηνκεραληθή επαλάζηαζε ηέιε 18 νπ -19 νπ αηψλα).ζ ηερλνινγία ηξνθίκσλ αλαπηχρηεθε αικαησδψο ιφγν ησλ επηζηεκνληθψλ αλαθαιχςεσλ, ηελ ηερλνινγηθή πξφνδν, ηε ζπγθέληξσζε ηνπ πιεζπζκνχ ζηηο κεγάιεο πφιεηο θαη ηελ ηνπηθή θαη δηεζλή αλάπηπμε ησλ κεηαθνξψλ θαη ζπγθνηλσληψλ. 18

19 ηε ρσξά καο νη βηνκεραλίεο ηξνθίκσλ απνηεινχλ έλα δπλακηθφ θιάδν ηεο νηθνλνκίαο καο. ε αληίζεζε κε άιιεο βηνκεραληθέο ρψξεο πνπ εηζάγνπλ ηηο πξψηεο χιεο, δειαδή ηα γεσξγηθά πξντφληα ζηελ Διιάδα ζα κπνξνχζε λα πεη θαλείο φηη γεληθά ππάξρεη επάξθεηα πξψησλ πιψλ. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη φζν πεξηζζφηεξν πξνεγκέλε βηνκεραληθά είλαη κηα ρσξά, ηφζν κεγαιχηεξε ζέζε θαηαιακβάλνπλ νη βηνκεραλίεο ηξνθίκσλ ζην ζχλνιν ηεο νηθνλνκίαο ηεο ρψξαο απηήο. εκαληηθφηεξνη ιφγνη γηα ηελ αλάπηπμε ησλ βηνκεραληψλ ηξνθίκσλ : 1) Ζ κεηαθίλεζε κεγάινπ κέξνπο ηνπ πιεζπζκνχ ζηηο πφιεηο είρε ζαλ απνηέιεζκα ηελ αλάγθε γηα ςχμε ηξνθίκσλ θαζψο πιένλ νη άλζξσπνη έκελαλ ζε πνιπθαηνηθίεο θαη δελ είραλ πιένλ ςπρξά θειάξηα γηα ηελ απνζήθεπζε ησλ ηξνθίκσλ, απηφ είρε ζαλ απνηέιεζκα ηελ απνδνρή ησλ ςπθηηθψλ κεζφδσλ ζπληήξεζεο θαη επεμεξγαζίαο ησλ ηξνθίκσλ. 2) Δμαηηίαο ηνπ κηθξνχ δηαζέζηκνπ ρψξνπ γηα απνζήθεπζε ησλ ηξνθίκσλ νη θαηαλαισηέο αλαδήηεζαλ πξντφληα ζε ζπζθεπαζίεο κε κηθξφ φγθν πνπ παξάιιεια επέηξεπαλ ην πξντφλ λα παξακείλεη πγηεηλφ πξνο θαηαλάισζε 3) Ζ έμνδνο ησλ γπλαηθψλ ζηελ εξγαζία, ε αχμεζε ησλ αηφκσλ πνπ δνπλ κφλνη ηνπο θαη ε κείσζε ησλ νηθνγελεηψλ κε πνιπάξηζκα κέιε είρε ζαλ απνηέιεζκα ηελ αλάγθε γηα ηε δεκηνπξγία έηνηκσλ ή εκηέηνηκσλ ηξνθίκσλ έηζη ψζηε λα εμνηθνλνκείηαη ρξφλνο απφ ηελ πξνεηνηκαζία ηνπο 4) Ο ρξφλνο εξγαζίαο θαη ε αχμεζε ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο είρε ζαλ επαθφινπζν ηελ αχμεζε ησλ αηφκσλ πνπ δηαηξέθνληαη ζην ρψξν εξγαζίαο ηνπο ή θαηά ηελ κεηαθίλεζε ηνπο κε απνηέιεζκα λα απαηηείηαη ε πξνεηνηκαζία γεπκάησλ έηνηκσλ ζε αηνκηθέο ζπζθεπαζίεο έηζη ψζηε λα δηεπθνιχλεηαη θαη ε δηαδηθαζία ηεο απηνεμππεξέηεζεο ηνπ θαηαλαισηή. 5) Ζ πξφνδνο ηεο επηζηήκεο θαη νη γλψζεηο πνπ απνθηήζεθαλ κέζα απφ ηελ ηαηξηθή έδεημαλ ηελ αλάγθε γηα ηε δεκηνπξγία ηξνθίκσλ ηα νπνία ζα απεπζχλνληαη ζε ζπγθεθξηκέλν θαηαλαισηηθφ θνηλφ φπσο ηα βξέθε θαη ηα παηδηά, νη ειηθησκέλνη θαη νη αζζελείο πνπ αθνινπζνχλ ζπγθεθξηκέλε δηαηξνθή φπσο γηα παξάδεηγκα νη δηαβεηηθνί. 6) Σέινο ζεκαληηθφ ξνιφ ζην ζρεδηαζκφ θαη ζηε δηάζεζε ησλ ηξνθίκσλ έπαημαλ νη καθξνρξφληεο επαλδξσκέλεο απνζηνιέο ζην δηάζηεκα κε απνηέιεζκα ηελ δεκηνπξγία αθπδαησκέλσλ, ζπκππθλσκέλσλ θαη ζπκπηεζκέλσλ ηξνθίκσλ ζε εχθακπηεο ζπζθεπαζίεο, αξγφηεξα απηή ε ηερλνγλσζία ρξεζηκνπνηήζεθε θαη γηα ηξφθηκα πνπ θαηαλαιψλνπκε θαζεκεξηλά θαζψο δηαηεξνχληαη πεξηζζφηεξν. Οη παξαπάλσ ιφγνη δείρλνπλ εκθαλψο πσο ζεκαληηθφο ζηφρνο ηεο ηερλνινγίαο ηξνθίκσλ είλαη ε ζπγθξηηηθή κείσζε ηνπ θφζηνπο δηαηξνθήο θαη ηαπηφρξνλα ε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ηεο πξνζθεξφκελεο ηξνθήο έηζη ψζηε λα θαιχπηνληαη νη νξγαλνιεπηηθέο απαηηήζεηο ηνπ θαηαλαισηηθνχ θνηλνχ άιια θαη νη δηαηηεηηθέο αλάγθεο ηνπ. 19

20 1.3 Ζ θαζηέξσζε ηνπ πνηνηηθν έιεγρνπ Δίλαη γεγνλφο φηη πξηλ ηελ βηνκεραληθή επαλάζηαζε ηα ηξφθηκα παξάγνληαλ θαη επεμεξγάδνληαλ θπξίσο γηα απηνθαηαλάισζε θαη ε εμαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ήηαλ ζέκα εκπεηξίαο θαη ν κφλνο ηξφπνο έιεγρνπ ηεο ήηαλ νξγαλνιεπηηθφο. Χζηφζν ε αλάπηπμε ησλ πφιεσλ θαη ε αιιαγή ζην ηξφπν δσήο απνκάθξπλαλ ησλ θαηαλαισηή απφ ηνλ παξαζθεπαζηή ηξνθίκσλ. ηαδηαθά νη θαηαλαισηέο απαίηεζαλ πνηφηεηα ζηα ηξφθηκα θαη νη βηνκεραλίεο ηξνθίκσλ έπξεπε θαηαξράο λα δηαζθαιίζνπλ ηα ηξφθηκα απφ πγηεηλήο πιεπξάο θαζψο έλα ιάζνο ζε πξντφλ πνπ θπθινθνξεί ζηε δηεζλή αγνξά κπνξεί λα θνζηίζεη ζηελ πγεία ρηιηάδσλ αηφκσλ αιιά θαη λα δηαζθαιηζηνχλ ηα νξγαλνιεπηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ. Γηα απηνχο ηνπο ινγνχο ηδξχζεθαλ θαη ηα εξγαζηήξηα πνηνηηθνχ έιεγρνπ πνπ ζήκεξα απνηεινχλ αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο. 1.4 Απνδνρή αλώηεξεο δηαηηεηηθήο πνηόηεηαο ηξνθίκσλ ηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο ε άλνδνο ηνπ κνξθσηηθνχ επίπεδνπ, ε εθπαίδεπζε ζηε δηαηξνθή θαη ε δηαθήκηζε έρνπλ επεξεάζεη πνιιά άηνκα ζηε πξνηίκεζε ηνπο ζηε δηαηξνθή. Έηζη απαηηνχλ ηξφθηκα ηα νπνία θαιχπηνπλ ζπγθεθξηκέλεο δηαηξνθηθέο αλάγθεο φπσο είλαη νη βξεθηθέο θξέκεο, ηα εηδή δηαίηεο θηι. Σα άηνκα πνπ απαηηνχλ ηα ηξφθηκα απηά απνδέρνληαη βαζηθά ηελ ηδέα φηη δηαηξέθνληαη κε πξντφληα αλψηεξεο δηαηηεηηθήο αμίαο ζε ζχγθξηζε κε ηα παξαδνζηαθά ηνπο ηξφθηκα 1.5 Σππνπνίεζε-πηζηνπνίεζε-δηαπίζηεπζε Σππνπνίεζε Σππνπνίεζε είλαη ε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία θαζηεξψλνληαη πξνδηαγξαθέο, δειαδή θαλνληζκνί, πνπ ζέηνπλ ηνπο απαξαίηεηνπο θαλφλεο γηα ηελ παξαγσγή, ηε ζχλζεζε θαη ηηο ηδηφηεηεο πνπ πξέπεη λα έρεη έλα πξντφλ, κε ιίγα ιφγηα πξφθεηηαη γηα ηε δηαδηθαζία κέζσ ηεο νπνίαο ζεζπίδνληαη θάπνηα πξφηππα. χκθσλα κε ην Δπξσπατθφ πξφηππν ΔΛΟΣ ΔΝ 45020:1996, πξφηππν είλαη έλα έγγξαθν πνπ έρεη θαζηεξσζεί κε ζχλεζε θαη έρεη εγθξηζεί απφ έλαλ αλαγλσξηζκέλν θνξέα, παξέρεη γηα θνηλή θαη επαλαιακβαλφκελε ρξήζε θαλφλεο, θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ή ραξαθηεξηζηηθά, γηα δξαζηεξηφηεηεο ή γηα ηα απνηειέζκαηά ηνπο θαη απνζθνπεί ζηελ επίηεπμε ηνπ βέιηηζηνπ βαζκνχ αληαπφθξηζεο ζε έλα ζπγθεθξηκέλν πιαίζην εθαξκνγήο, (Σζαθλήο,2009). Αλάινγα κε ηνλ θνξέα πνπ ηα δεκηνπξγεί ηα πξφηππα θαηαηάζζνληαη ζε: Γηεζλή, πνπ εθδίδνληαη απφ ηνπο Γηεζλείο Οξγαληζκνχο Σππνπνίεζεο ISO θαη IEC. Δηθ.1 δηεζλήο θνξέηο ηππνπνηήζεο 20

21 Δπξσπατθά, ηα νπνία εθπνλνχλ νη Δπξσπατθνί Οξγαληζκνί Σππνπνίεζεο CEN, CENELEC θαη ETSI. Δηθ.2 Δπξσπατθνί Οξγαληζκνί Σππνπνίεζεο Δζληθά, ηα νπνία εθπνλνχληαη απφ ηνπο Δζληθνχο Οξγαληζκνχο Σππνπνίεζεο. ( Κέθεο,2005) Δηθ.3 Δζληθνί Οξγαληζκνί Σππνπνίεζεο Απφ ηε ζηηγκή πνπ δεκηνπξγείηαη έλα πξντφλ, αξρίδεη κηα πξψηε πξνηππνπνίεζε ηνπ θαη, φηαλ θπθινθνξήζεη ζηελ αγνξά, ζπλνδεχεηαη απφ θάπνηεο πξνδηαγξαθέο (πξνδηαγξαθέο θαηαζθεπαζηή).δλ ζπλερεία θιαδηθνί θνξείο ή ην θξάηνο, ζε εζληθφ, επξσπατθφ ή θαη δηεζλέο επίπεδν, κε ηε βνήζεηα εηδηθψλ ηερληθψλ επηηξνπψλ, έξρνληαη λα δεκηνπξγήζνπλ πξνδηαγξαθέο γηα ην πξντφλ απηφ, νη νπνίεο είλαη φζν ην δπλαηφλ πην αληηθεηκεληθέο έηζη ψζηε λα θαιχπηνπλ νκάδεο νκνεηδψλ πξντφλησλ θαη λα εμαζθαιίδνπλ ηνπο ρξήζηεο ηνπ πξντφληνο. ηελ Διιάδα αξκφδηνο θνξέαο γηα ηελ ηππνπνίεζε είλαη ν Διιεληθφο Οξγαληζκφο Σππνπνίεζεο (ΔΣ), ν νπνίνο ηδξχζεθε ην 1976 θαη επεμεξγάδεηαη ζέκαηα πξνο ηππνπνίεζε ζε εζληθφ, επξσπατθφ, θαη δηεζλέο επίπεδν, (Σζαθλήο, 2009) Πηζηνπνίεζε Πηζηνπνίεζε είλαη ε επηβεβαίσζε φηη έλα πξντφλ ή κηα ππεξεζία έρεη παξαρζεί ζχκθσλα κε έλα πξφηππν θαη αληαπνθξίλεηαη ζηηο πεξηερφκελεο ζε απηφ πξνδηαγξαθέο. χκθσλα κε ην Δπξσπατθφ Πξφηππν ΔΛΟΣ ΔΝ 45020:1996, πηζηνπνίεζε θαιείηαη ε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία βεβαηψλεηαη ε ζπκθσλία ή ε ζπκκφξθσζε ελφο πξντφληνο ζε πξνδηαγεγξακκέλεο απαηηήζεηο. Ζ δηαπίζησζε ηεο ζπκκφξθσζεο ελφο πξντφληνο ζε έλα πξφηππν κπνξεί λα είλαη πξναηξεηηθή ή ππνρξεσηηθή αλάινγα κε ην ηζρχνλ λνκηθφ θαζεζηψο θάζε ρψξαο (Σζαθλήο, 2009). ηελ Διιάδα επίζεκνο θνξέαο πηζηνπνίεζεο είλαη ν ΔΛΟΣ, ν νπνίνο εθπξνζσπεί ηα ηειεπηαία ρξφληα ηε ρψξα καο ζηελ πξνζπάζεηα πνπ γίλεηαη ζε Δπξσπατθφ επίπεδν γηα ηνλ ελαξκνληζκφ ησλ δηαδηθαζηψλ πηζηνπνίεζεο θαη ηελ ακνηβαία αλαγλψξηζε ησλ ρνξεγνχκελσλ πηζηνπνηεηηθψλ απφ ηνπο θνξείο πηζηνπνίεζεο ησλ Δπξσπατθψλ ρσξψλ (Πηηζίθα,1996) 21

22 Γηαδηθαζία πηζηνπνίεζεο Έλα πξφγξακκα δξάζεο, αλάπηπμεο, εθαξκνγήο θαη πηζηνπνίεζεο ελφο ζπζηήκαηνο δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο απνηειείηαη απφ δηάθνξα ζηάδηα (Σδφγηνο,1995). Έλα ηππηθφ πξφγξακκα κε ζθνπφ ηελ πηζηνπνίεζε θαηά ISO 9000 πεξηιακβάλεη ηα παξαθάησ ζηάδηα ηα νπνία ζε γεληθέο γξακκέο κπνξνχλ λα εθαξκνζζνχλ ζηε δηαδηθαζία πηζηνπνίεζεο θάζε ζπζηήκαηνο πνηφηεηαο: Απφθαζε / Γέζκεπζε ηεο Γηνίθεζεο: Ζ αλψηαηε δηνίθεζε ηεο εηαηξείαο πξέπεη λα θαηαλνήζεη πιήξσο ηελ αλάγθε γηα πηζηνπνίεζε. Δπηινγή θαη εθπαίδεπζε ηνπ εθπξνζψπνπ δηνίθεζεο θαη ηεο ζπληνληζηηθήο επηηξνπήο: ην ζηάδην απηφ νξίδεηαη απφ ηελ εηαηξεία κηα ζπληνληζηηθή επηηξνπή πνπ απαξηίδεηαη απφ κέιε πνπ πξνέξρνληαη απφ φια ηα ηκήκαηα ηεο εηαηξείαο, θαζψο θαη έλαο κφληκνο εθπξφζσπφο ηεο ν νπνίνο είλαη ππεχζπλνο γηα ην ζπληνληζκφ ησλ δηαδηθαζηψλ, ελψ απνηειεί ζπλδεηηθφ θξίθν ηεο ζπληνληζηηθήο επηηξνπήο κε ηε δηνίθεζε. Πξαγκαηνπνίεζε εζσηεξηθψλ επηζεσξήζεσλ πνηφηεηαο: Οη εζσηεξηθέο επηζεσξήζεηο πνηφηεηαο πξαγκαηνπνηνχληαη απφ εθπαηδεπκέλνπο θαη έκπεηξνπο ειεγθηέο, νη νπνίνη είλαη κέιε ηνπ πξνζσπηθνχ αιιά δελ πξέπεη λα αλήθνπλ ζην ηκήκα ηεο εηαηξείαο πνπ θαινχληαη λα επηζεσξήζνπλ. Βειηηψζεηο Σεθκεξίσζε: Με ηελ εθαξκνγή εζσηεξηθψλ επηζεσξήζεσλ πξνζδηνξίδνληαη ηα ζεκεία, νη δηαδηθαζίεο θαη νη παξάκεηξνη ηνπ ζπζηήκαηνο πνηφηεηαο πνπ απαηηνχλ βειηηψζεηο ή ηεθκεξίσζε, νη νπνίεο θαηαγξάθνληαη ιεπηνκεξψο, κε απνηέιεζκα ηε ζχληαμε ηεο αξρηθήο κνξθήο ηνπ εγρεηξηδίνπ δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο. Δπηινγή ηνπ Φνξέα Πηζηνπνίεζεο: Δπηιέγεηαη ν Φνξέαο Πηζηνπνίεζεο κε ηνλ νπνίν ζα ζπλεξγαζηεί ε εηαηξεία γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο. χληαμε θαη απνζηνιή επίζεκεο αίηεζεο ζην Φνξέα Πηζηνπνίεζεο πνπ επηιέρζεθε. Πξνθαηαξηηθή επίζθεςε επηζεσξεηψλ ηνπ Φνξέα Πηζηνπνίεζεο: Καηά ηε δηάξθεηα απηήο ελεκεξψλεηαη ε Γηνίθεζε, ην πξνζσπηθφ ηεο εηαηξείαο θηι. Γηα ην ζθνπφ ηεο αμηνιφγεζεο, νξίδνληαη θαη εθπαηδεχνληαη νη ζπλνδνί ησλ αμηνινγεηψλ, νξίδνληαη ηα κέιε ηνπ απαξαίηεηνπ πξνζσπηθνχ γηα ηελ αμηνιφγεζε θαη εμαζθαιίδεηαη ε δηεπθφιπλζε ησλ αμηνινγεηψλ κε ηελ παξνρή ζε απηνχο απαξαίηεησλ πιεξνθνξηψλ θαη κέζσλ εξγαζίαο (π.ρ. ηειέθσλν, γξαθείν, θηι.), (Hoyle,1997). Πξνθαηαξηηθή αμηνιφγεζε: ην ζηάδην απηφ νη επηζεσξεηέο ηνπ Φνξέα Πηζηνπνίεζεο ειέγρνπλ ηε ζπκκφξθσζε ησλ δηαδηθαζηψλ κε ηα ηεθκεξησκέλα έγγξαθα ηνπ εγρεηξηδίνπ πνηφηεηαο, δειαδή εάλ θαη ζε ηη βαζκφ εθαξκφδνληαη απηά πνπ έρνπλ ηεθκεξησζεί. ιεο νη κε ζπκκνξθψζεηο θαη νη ειιείςεηο πνπ εληνπίδνληαη ζην ζηάδην απηφ πξέπεη λα απνθαηαζηαζνχλ, εθαξκφδνληαο θαηάιιειεο δηνξζσηηθέο ελέξγεηεο πξηλ απφ ηελ ηειηθή αμηνιφγεζε. 22

23 Σειηθή αμηνιφγεζε: Ζ ηειηθή αμηνιφγεζε πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηνλ επηιεγκέλν Φνξέα Πηζηνπνίεζεο αξθεηνχο κήλεο κεηά απφ ηελ ηεθκεξίσζε θαη ηελ πξνθαηαξηηθή αμηνιφγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο πνηφηεηαο, ψζηε λα δνζεί εχινγν ρξνληθφ δηάζηεκα ζηελ εηαηξεία πξνθεηκέλνπ λα ζπκπιεξσζνχλ νη ηεθκεξηψζεηο θαη λα εθαξκνζζνχλ νη αλαγθαίεο δηνξζσηηθέο ελέξγεηεο πξνο ζπκκφξθσζε κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ πξνηχπνπ. Σν απνηέιεζκα ηεο ηειηθήο αμηνιφγεζεο αλαθνηλψλεηαη θαη παξαδίδεηαη γξαπηψο ζηελ εηαηξεία. Δπίηεπμε Πηζηνπνίεζεο: Σξία είλαη ηα δπλαηά απνηειέζκαηα πνπ κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ απφ ηελ ηειηθή αμηνιφγεζε. 1. Έγθξηζε: ηαλ ε εηαηξεία εθαξκφδεη φια ηα ζηνηρεία ηνπ πξνηχπνπ νπφηε γίλεηαη ε παξάδνζε ηνπ πηζηνπνηεηηθνχ. 2. Πξνζσξηλή ή ππφ φξνπο έγθξηζε: ηελ πεξίπησζε κηθξψλ κε ζπκκνξθψζεσλ ε εηαηξεία εγθξίλεηαη πξνζσξηλά θαη ηεο δίλεηαη έλα επηπιένλ ρξνληθφ δηάζηεκα ψζηε λα γίλνπλ νη απαξαίηεηεο δηνξζσηηθέο ελέξγεηεο. 3. Απφξξηςε: Σν απνηέιεζκα ηεο ηειηθήο αμηνιφγεζεο είλαη αξλεηηθφ φηαλ δελ εθαξκφδεηαη ή φηαλ βαζηθά ζηνηρεία ηνπ πξνηχπνπ π.ρ. εζσηεξηθνί έιεγρνη, δηνξζσηηθέο ελέξγεηεο δελ εθαξκφδνληαη ζσζηά.ε απηήλ ηελ πεξίπησζε ρξεηάδεηαη κεξηθή ή νιηθή αλαζθφπεζε ηνπ ζπζηήκαηνο πνηφηεηαο ηεο εηαηξείαο. Δπηζθέςεηο επηηήξεζεο: Γίλνληαη απφ ηνλ αξκφδην Φνξέα Πηζηνπνίεζεο πεξηνδηθά θαη ρσξίο πξνεηδνπνίεζε έηζη ψζηε λα δηαζθαιίδεηαη ε ζπλερήο ζπκκφξθσζε κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ πξνηχπνπ. (Αξβαληηνγηάλλεο θ.α., 2000) Οθέιε πηζηνπνίεζεο Σα ζεκαληηθφηεξα νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ πηζηνπνίεζε ελφο ζπζηήκαηνο πνηφηεηαο πνπ εθαξκφδεη κηα επηρείξεζε είλαη ηα αθφινπζα (Πνπινβαζίιεο,1999): Γπλαηφηεηα επηβίσζεο θαη κε απνθιεηζκφο απφ δηαγσληζκνχο. Αχμεζε θαη βειηίσζε ηνπ κεξηδίνπ ηεο εηαηξείαο ζηελ αγνξά. Βειηίσζε δεκφζησλ ζρέζεσλ, δηαθήκηζε θαη πξνβνιή ηεο επηρείξεζεο. Αχμεζε απνδνηηθφηεηαο θαη ειαρηζηνπνίεζε απσιεηψλ. Αχμεζε ηνπ βαζκνχ ηθαλνπνίεζεο ησλ πειαηψλ. Γπλαηφηεηα επέθηαζεο ζηε δηεζλή αγνξά. Καιχηεξε νξγάλσζε θαη δηεθπαηξέσζε δηαδηθαζηψλ. ηαζεξφηεηα ζηελ πνηφηεηα ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο ή ππεξεζίαο θαη ηάζε γηα βειηίσζε απηήο Γηαπίζηεπζε ινη νη θνξείο πηζηνπνίεζεο δελ είλαη αλεμέιεγθηνη αιιά πξέπεη λα δηαπηζηεχνληαη γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνπλ. χκθσλα κε ην Δπξσπατθφ πξφηππν ΔΛΟΣ ΔΝ 23

24 45020:1996, δηαπίζηεπζε είλαη ε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία έλαο αξκφδηνο θνξέαο παξέρεη επίζεκε αλαγλψξηζε φηη έλαο άιινο θνξέαο ή πξφζσπν είλαη ηθαλφο λα πξαγκαηνπνηεί εηδηθά έξγα (Σζαθλήο,2009).ηελ Διιάδα ν αξκφδηνο θνξέαο Γηαπίζηεπζεο είλαη ην Δζληθφ πκβνχιην Γηαπίζηεπζεο (ΔΤΓ) ην νπνίν ηδξχζεθε ην 1994 θαη ιεηηνπξγεί ζην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο. Έλα αθφκε αληηθείκελν ηνπ ΔΤΓ είλαη ε ρνξήγεζε πηζηνπνηεηηθψλ δηαπίζηεπζεο ζε εξγαζηήξηα δνθηκψλ θαη δηαθξηβψζεσλ, ζε θνξείο πηζηνπνίεζεο ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο ηεο πνηφηεηαο, ζε θνξείο πηζηνπνίεζεο ζπζηεκάησλ πεξηβαιινληηθήο δηαρείξηζεο θαη πηζηνπνίεζεο πξντφλησλ, ζε θνξείο ειέγρνπ πξντφλησλ, εγθαηαζηάζεσλ θαη δηεξγαζηψλ θαη ζε πεξηβαιινληηθνχο επαιεζεπηέο, (Κέθεο,2005) ISO Σα πξόηππα ηεο ζεηξάο ISO 9000 Δηθ.4 ISO 9000 Σν 1987 ν Γηεζλήο Οξγαληζκφο ISO θαζηέξσζε πέληε Γηεζλή πξφηππα Γηαζθάιηζεο πνηφηεηαο, γλσζηά σο Standards ISO Ζ ζεηξά ISO 9000 απνηειείηαη απφ πέληε έληππα εθ ησλ νπνίσλ ηα ISO 9001, ISO 9002 θαη ISO 9003 είλαη έληππα ζπζηεκάησλ πνηφηεηαο θαη απνηεινχλ ππνδείγκαηα δηαζθάιηζεο ηεο πνηφηεηαο, ελψ ηα ISO 9000 θαη ISO 9004 είλαη έληππα νδεγηψλ, (ΣΔΔ, 1993). Σα πξφηππα ηεο ζεηξάο ISO 9000 απνηεινχλ έλα ζχλνιν εγγξάθσλ γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο κε ζθνπφ λα ελαξκνλίζνπλ φια ηα εζληθά θαη δηεζλή ζπζηήκαηα πνηφηεηαο πνπ ππήξραλ ζε δηάθνξεο ρψξεο θαη εθάξκνδαλ νη δηάθνξεο επηρεηξήζεηο (Zhu and Scheuermann,1999). Αλαθέξνληαη ζηηο ειάρηζηεο απαηηήζεηο ελφο ζπζηήκαηνο δηνίθεζεο πνηφηεηαο πνπ ζα πξέπεη κηα επηρείξεζε λα ηθαλνπνηεί πξνθεηκέλνπ λα πηζηνπνηεζεί, αιιά θαη λα δηαζθαιίζεη ηε ζπλέπεηα θαη ηε ζηαζεξφηεηα ηεο πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ ηεο, ησλ ππεξεζηψλ ηεο θαη ησλ δηεξγαζηψλ ηεο (Singels et al.,2001). Σα πξφηππα απηά δελ είλαη ηερληθά απφ ηε θχζε ηνπο. Γη' απηφ αθξηβψο ην ιφγν δελ αλαθέξνληαη ζε έλα ζπγθεθξηκέλν είδνο βηνκεραλίαο ή ζε έλα ζπγθεθξηκέλν πξντφλ - ππεξεζία (Zhu and Scheuermann,1999).Πξέπεη λα είλαη απνιχησο μεθάζαξν φηη ηα πξφηππα ISO 9000 δελ κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ θαηά ηνλ ίδην ηξφπν απφ φιεο ηηο επηρεηξήζεηο. Σα πξφηππα ζπζηήλνπλ κφλν ηα απαξαίηεηα ζηνηρεία ελφο πζηήκαηνο Γηαζθάιηζεο πνηφηεηαο, ρσξίο λα πξνηείλνπλ έλα ζπγθεθξηκέλν ηξφπν εθαξκνγήο ηνπο (Tsiotras and Gotzamani,1996). Κάζε επηρείξεζε ζα πξέπεη λα ζρεδηάζεη ην δηθφ ηεο ζχζηεκα ην νπνίν ζα ηαηξηάδεη απφιπηα ζηηο ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο θαη αλάγθεο ηεο, κε γλψκνλα βέβαηα ηηο απαηηήζεηο ηνπ πξνηχπνπ (Singels et al.,2001). 24

25 Ζ πηζηνπνίεζε κε ISO 9000 δελ δηαζθαιίδεη ηελ πνηφηεηα ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ - παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. Γηαζθαιίδεη ηεθκεξησκέλα φηη νη δηεξγαζίεο ηεο επηρείξεζεο γίλνληαη ζχκθσλα κε θάπνηεο δηαδηθαζίεο (Lamprecht, 1992; Singels, et a1., 2001). Μηα πνιχ ζπρλή παξαλφεζε είλαη φηη ηα πξφηππα ISO 9000 ππφζρνληαη πςειφηεξα επίπεδα πνηφηεηαο ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ (Motwani et al, 1996). Ζ πηζηνπνίεζε κε ISO 9000 δελ εγγπάηαη φηη ε πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ - ππεξεζηψλ κηαο επηρείξεζεο είλαη θαιχηεξε απφ ηελ πνηφηεηα αληίζηνηρσλ πξντφλησλ άιισλ επηρεηξήζεσλ. πλεπψο, νη πηζηνπνηεκέλεο επηρεηξήζεηο κε ISO 9000 δελ έρνπλ θαη' αλάγθε θαη θαιχηεξεο πνηφηεηαο πξντφληα. ηελ πξαγκαηηθφηεηα ηα πξντφληα - ππεξεζίεο ησλ πηζηνπνηεκέλσλ επηρεηξήζεσλ κε ISO 9000 είλαη ζηαζεξήο θαη ζπγθεθξηκέλεο πνηφηεηαο (Meegan and Taylor, 1997). πλεπψο είλαη θαιχηεξα λα αλαθέξνπκε φηη ηα πξφηππα ISO 9000 ζηνρεχνπλ ζηε δηαζθάιηζε ηεο ζηαζεξήο - ζπγθεθξηκέλεο πνηφηεηαο, αληί ηεο πςειήο πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ - ππεξεζηψλ κηαο επηρείξεζεο (Tsiotras and Gotzamani, 1996) Αλαζεώξεζε ηνπ πξνη πνπ ISO 9000:1994 Απφ ηε ζηηγκή ηεο ίδξπζεο ηνπ νξγαληζκνχ κέρξη ζήκεξα έρνπλ ππάξμεη δηάθνξεο ηξνπνπνηήζεηο ησλ πξνηχπσλ κε ζεκαληηθφηεξεο ηηο δχν ηειεπηαίεο. Ζ πξψηε ζεηξά ISO 9000:1987 ηξνπνπνηήζεθε ην 1994 ελψ έρεη ήδε εθδνζεί ε λέα ζεηξά ISO 9001:2000 (15 Γεθεκβξίνπ 2000). Ζ δηαδηθαζία αλαζεψξεζεο ηεο ηξέρνπζαο ζεηξάο μεθίλεζε ην επηέκβξην ηνπ 1998 θαη νινθιεξψζεθε ην Γεθέκβξην ηνπ 2000 κε ηελ εκθάληζε ηνπ λένπ πξνηχπνπ ISO 9001:2000, (Κέθεο,2005) Σν πξόηππν ISO 9001:2000 Δηθ.5 ISO 9001:2000 Ζ εηζαγσγή ηνπ πξνηχπνπ ISO 9001:2000 θαηαξγεί ηνλ φξν Γηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηνλ αληηθαζηζηά κε ηνλ φξν Γηαρείξηζε Πνηφηεηαο. Γίλεηαη ηδηαίηεξε έκθαζε ζε δηεξγαζίεο θαη ηνκείο πνπ απνπζηάδνπλ απφ ηελ πξνεγνχκελε ζεηξά, φπσο είλαη ε επηδίσμε ηεο ζπλερνχο βειηίσζεο θαη ε εγθαηάζηαζε ζπγθεθξηκέλσλ δεηθηψλ πνπ κεηξνχλ, αλαιχνπλ θαη βειηηψλνπλ ηελ απφδνζε ησλ επηρεηξήζεσλ. Σν θαηλνχξγην πξφηππν δνκείηαη ζε πέληε βαζηθέο ελφηεηεο νη νπνίεο είλαη: Σν χζηεκα Γηαρείξηζεο ηεο Πνηφηεηαο (Quality Management System). Ζ επζχλε ηεο Γηνίθεζεο (Management Commitment). Ζ Γηαρείξηζε Πφξσλ (Resource Management). Ζ παξαγσγή αγαζψλ ή/θαη ε πξνζθνξά ππεξεζηψλ (Products and/or Service Realization). 25

26 Ζ κέηξεζε, Αλάιπζε θαη Βειηίσζε (Measurement, Analysis and Improvement). Δπηπξνζζέησο, θαηαξγνχληαη ηα πξφηππα ηεο ζεηξάο ISO 9001, 9002, 9003 θαη αληηθαζίζηαληαη απφ έλα εληαίν πξφηππν (ISO 9001:2000), ελψ παξακέλνπλ ζε ρξήζε ηα πξφηππα βνεζήκαηα ISO 9000 θαη ISO 9004 κε ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο εθαξκνγήο, (Κέθεο,2005) Σα πξόηππα ηεο ζεηξάο ISO Δηθ.6 ISO Ζ πνηφηεηα δσήο ζε ζρέζε κε ην πεξηβάιινλ εμαζθαιίδεηαη θαη κέζσ πηζηνπνηεηηθψλ πνπ ιεηηνπξγνχλ σο πξφηππα γηα ηε δηαζθάιηζή ηεο. Πην ζπγθεθξηκέλα, γηα ηελ πεξηβαιινληηθή δηαρείξηζε εθδφζεθαλ ηα πξφηππα ISO Με ηνλ φξν Πεξηβαιινληηθή Γηαρείξηζε ελλννχκε ην ζχλνιν ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ θαζνξίδνπλ ηελ πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή, ηνπο αληηθεηκεληθνχο ζθνπνχο θαη ππεπζπλφηεηεο θαζψο θαη ην ζρεδηαζκφ ησλ πεξηβαιινληηθψλ ζηφρσλ, ηελ απνηίκεζε ησλ απνηειεζκάησλ θαη ηε δηαξθή αμηνιφγεζε ηεο επίδξαζεο ησλ δηεξγαζηψλ/απνβιήησλ ζην πεξηβάιινλ, (Αξβαληηνγηάλλεο θ.α., 2000). θνπφο ησλ πξνηχπσλ ηεο ζεηξάο ISO είλαη λα ζπλδξάκνπλ ψζηε νη επηρεηξήζεηο λα δξνπλ κέζα ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ ρσξίο λα ην θαηαζηξέθνπλ. Καζνξίδνπλ ηηο πξνδηαγξαθέο ζχκθσλα κε ηηο νπνίεο κηα νηθνλνκηθή κνλάδα δηακνξθψλεη, δηαηεξεί θαη βειηηψλεη ζπλερψο ην ζχζηεκα πεξηβαιινληηθήο δηαρείξηζεο, ελψ παξάιιεια νθείιεη λα ζπκκνξθψλεηαη κε ηηο εζληθέο θαη δηεζλείο νδεγίεο ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ην πεξηβάιινλ. Ζ απφθηεζε ελφο ηέηνηνπ πηζηνπνηεηηθνχ απαηηεί καθξνρξφληνπο ειέγρνπο νη νπνίνη θαζνξίδνληαη θαη πεξηραξαθψλνληαη απφ δηεζλψο παξαδεθηνχο ζεζπηζκέλνπο θαλνληζκνχο. Γηα ηε ρξνληθή πεξίνδν εθδφζεθε έλαο ζεκαληηθφο αξηζκφο πηζηνπνηεηηθψλ ISO παγθνζκίσο, γεγνλφο πνπ ππνδειψλεη ην απμαλφκελν ελδηαθέξνλ ησλ επηρεηξήζεσλ φρη κφλν γηα ηε κεγηζηνπνίεζε ησλ θεξδψλ ηνπο αιιά θαη γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο πνπ απνηειεί επηηαθηηθή αλάγθε ζηηο κέξεο καο. Σέινο ζα πξέπεη λα αλαθέξνπκε φηη πζηήκαηα Γηαζθάιηζεο ηεο Πνηφηεηαο κπνξνχλ λα εληνπηζηνχλ ζε φιν ην εχξνο ηεο παξαγσγηθήο αιπζίδαο ηξνθίκσλ, απφ ηελ παξαγσγή έσο ηε κεηαπνίεζε -ηππνπνίεζε ησλ πξντφλησλ. 26