3 ος Παγκύπριος Διαγωνισμός Εικαστικών Τεχνών Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης

Transcript

1 3 ος Παγκύπριος Διαγωνισμός Εικαστικών Τεχνών Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης

2 Κύπρος Ξανα! Re-Cyprus! Ομαδική Εργασία Μνημειακού Χαρακτήρα Ομα δα 2 Λύκειο

3 Σκέψεις και προβληματισμοί: Τί παραδείγματα έχουμε από την ιστορία και την παρα δοσή μας Ποια η εικόνα του Κυπριακού Πολιτισμού Τι βλέπουν οι επισκέπτες και α λλοι λαοί γενικότερα Ποια η ταυτότητα ς μας Με ποιούς τρόπους διατηρούμε αυτήν την προσωπική μας ακόμα ταυτότητα Ποιοι είμαστε και τι προτείνουμε Επαναπροσδιορισμό της ταυτότητα μας

4 Με τους μαθητές συζητήσαμε για τις δια φορες παραδόσεις, ήθη έθιμα της περιοχής, όπως επίσης και για τα δια φορα επαγγέλματα με τα οποία ασχολούνταν οι πρόγονοι τους. Μιλήσαμε για τα δια φορα χρηστικα αντικείμενα που έχουν στο σπίτι τους, τα οποία έχουν κληρονομήσει από τους προγόνους τους. Ανακαλύψαμε ότι όλοι έχουν κοινό τα ψα θινα καλα θια, τα πανέρια και τα υφαντα. Πολλοί μαθητές έχουν παππούδες και γιαγια δες οι οποίοι παλιότερα ήταν καλαθοπλέκτες. Τώρα ποια, με το πέρασμα του χρόνου, σταμα τησαν να ασχολούνται, αφού πλέον η αγορα έχει αλλα ξει και η ζήτηση έχει λιγοστέψει.

5 Οι μαθητές διηγήθηκαν ιστορίες για το πώς παλιότερα περνούσαν χρόνο με τους παππούδες τους, βλέποντας τους να κατασκευα ζουν τα δια φορα καλα θια, πανέρια και υφαντα. Προβληματίστηκαν στο γεγονός ότι με την πα ροδο του χρόνου, σιγα σιγα χα νονται αυτές οι τεχνικές και ότι σύντομα θα ξεχαστούν εντελός. Πολλοί εξέφρασαν τη επιθυμία να γνωρίσουν αυτές τις τεχνικές έτσι ώστε να μπορέσουν και αυτοί με την σειρα τους να μεταφέρουν αυτές τις παραδόσεις στις επόμενες γενιές.

6 Αποφασίσαμε με τους μαθητές ότι είναι καιρός να επαναπροσδιορίσουμε την ταυτότητα μας. Θα πρέπει να ξανα - αρχίσουμε να ασχολούμαστε με την παρα δοση μας και να προτείνουμε καινούργιους τρόπους εφαρμογής των πολλών και δια φορων τεχνικών που χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοι μας.

7 Βήμα πρώτο Οι μαθητές φωτογρα φισαν τα δια φορα παραδοσιακα αντικείμενα και υφαντα που υπα ρχουν στο σπίτι τους, όπως επίσης και στα σπίτια των συγγενών τους. Έφεραν τις φωτογραφίες στο σχολείο, όπου συζητήσαμε για όλα όσα είχαν παρατηρήσει.

8

9

10

11 Βήμα δεύτερο Ύφανση. Οι μαθητές πειραματίστηκαν για αρχή με εφημερίδες, κλωστές, κορδόνια, περιοδικα και υφα σματα, όπου τα έκοψαν σε λωρίδες και τα ύφαιναν με τον ίδιο τρόπου που υφαίνονται τα καλα θια, τα πανέρια και με τον αργαλειό. Χρησιμοποίησαν τις δημιουργίες τους ως εξώφυλλα για τα sketch books τους. Άλλοι χρησιμοποίησαν τις δημιουργίες του για να φτια ξουν τσα ντες με την ραπτομιχανή.

12 Βιβλιοδεσία

13

14 Τσα ντές

15

16 Βήμα τρίτο Ανακαλύψαμε ότι ένα από τα χωρια της περιοχής είναι κέντρο κατασκευής ειδών καλαθοπλεκτικής. Αποφασίσαμε να ασχοληθούμε και εμείς περαιτέρω με την καλαθοπλεχτική και να δημιουργήσουμε μεγα λα πανέρια - τσέστους από υφα σματα. Το κα θε πανέρι θα αντιπροσωπεύει μία από τις εννέα κοινότητες των μαθητών που φοιτούν στο σχολείο μας. Το μέγεθος του κα θε πανεριού θα ισοδυναμεί με την αναλογία με των μαθητών που φοιτούν στο σχολείο μας.

17 Βήμα τέταρτο Ιστορία της Τέχνης Έγινε στους μαθητές ιστορική παρουσίαση για την καλαθοπλεκτηκή. Η καλαθοπλεκτική ως απλή τέχνη είναι ένας από τους παλαιότερους κλα δους της χειροτεχνίας που ελα χιστα αλλοιώθηκε μέσα στο πέρασμα του χρόνου και χρησιμοποιείται έτσι μέχρι σήμερα. Μέχρι πρόσφατα η κατασκευή καλαθιών στις αγροτικές περιοχές ήταν μια τέχνη που την γνώριζαν σχεδόν όλοι, α ντρες, γυναίκες και παιδια. Η γνώση της τέχνης της καλαθοπλεκτικής ήταν απαραίτητη. Τα καλα θια συνήθως τα κατασκεύαζαν για πρακτικές καθημερινές ανα γκες όπως τη συλλογή και μεταφορα γεωργικών προϊόντων. Τα δια φορα μεγέθη, σχήματα και τεχνικές ήταν ανα λογα με τη χρήση του αντικειμένου και το υλικό που χρησιμοποιούσαν για τη κατασκευή του. Στην Κύπρο υπα ρχουν δια φορα υλικα καλαθοπλεκτικής/ψαθοπλεκτικής που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα. Τα περισσότερα βρίσκονται κοντα σε ποταμούς ή τρεχούμενα νερα. Απ όλα τα υλικα εκείνο που βρίσκει κανείς εύκολα είναι το καλα μι. Είναι εύκολο στη χρήση του γιατί όταν φουσκώσει μαλακώνει και μπλέκεται σχετικα εύκολα. Ένα α λλο υλικό είναι η βέργα η οποία χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με το καλα μι ή και μόνη της για πιο στερεα και ανθεκτικα είδη καλαθιών. Άλλα υλικα που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα είναι οι «βρούλλοι», το «σαμα τζι», οι «βελονίες», το «φλούδι» και τα «σκλινίτζια», είδη βούρλων που αναπτύσσονται σε υγρότοπους.

18 Με τα υλικα αυτα κατασκευα ζουν μέχρι σήμερα δια φορα αντικείμενα για τη μεταφορα και φύλαξη των προϊόντων τους καθώς επίσης και διακοσμητικα. Επίσης με τα υλικα αυτα ύφαιναν τα ψαθια που τοποθετούσαν κα τω από το στρώμα των κρεβατιών ή στο πα τωμα. Με τις «ποκαλα μες» εκλεκτα στελέχη σιταριού ειδικής ποικιλίας και τη φοινικια φτια χνουν μέχρι σήμερα δια φορα είδη «τσέστων», πανέρια. Οι τσέστοι, ψα θινοι πλεκτοί δίσκοι, χρησιμοποιούνται στο σπίτι για το κόψιμο του φιδέ και του τραχανα, για τη φύλαξη των φλαούνων και για την τοποθέτηση των κουλουριών και των ζυμαρικών. Στους τσέστους ή στα πανέρια τοποθετούσαν επίσης την ενδυμασία της νύφης για να την χορέψουν την ημέρα του γα μου. Μετα τα τραγικα γεγονότα του 1974 πολλα από τα παραδοσιακα κέντρα παραγωγής χα θηκαν, όπως, τα χωρια των περιοχών της Μεσαορίας και Καρπασίας και το Καούτι όπου ύφαιναν τα παραδοσιακα ψαθια. Παρα λληλα, με τη βιομηχανική ανα πτυξη α ρχισαν να κατακλύζουν την αγορα βιομηχανοποιημένα προϊόντα τα οποία αντικατέστησαν τα παραδοσιακα, που ήταν φτιαγμένα με τα φυσικα υλικα και έτσι χα θηκαν και α λλα κέντρα παραγωγής, όπως η Κα τω Λακατα μια, ο Αστρομερίτης, ο Ύψωνας κ.α.. Σήμερα κέντρα κατασκευής ειδών καλαθοπλεκτικής είναι το Λιοπέτρι, η Μεσόγι,τα Λειβα δια και οι Τρούλλοι για τα είδη με καλα μι, το Ακρωτήρι για τα είδη με βούρλα, τα χωρια του Ακα μα και Πα φου για τα είδη με τα στελέχη σιταριού και ορισμένα ορεινα χωρια για τα είδη με καλα μι και βέργες. Επίσης ο πολιτιστικός σύλλογος Καπουτίου έχει αναβιώσει τη τεχνική των ψαθιών στις ελεύθερες περιοχές.

19 ΤΙ ΗΤΑΝ ΤΑ ΚΑΛΑΘΙΑ Υπήρχαν τριών ειδών καλα θια, που διέφεραν στο μέγεθος, στο σχήμα και στο υλικό κατασκευής τους. Το απλό καλα θι, το κοφίνι και το πανέρι, ή αλλιώς, τσέστος. Οι τσέστοι είναι ένα από τα είδη της λαϊκής χειροτεχνίας, πολύ χρήσιμο για κα θε νοικοκυριό και διαδεδομένο σε όλη την Κύπρο. Η κατασκευή τους εξελίχθηκε με το πέρασμα του χρόνου σε κλα δο της καλαθοπλεκτικής. Χρησιμοποιούσαν τους τσέστους για να κόβουν και να ξεραίνουν πα νω σ αυτούς το φιδέ, τα μακαρόνια, τον τραχανα. Τοποθετούσαν σ αυτούς τα κουλούρια και τις φλαούνες προ και μετα το φούρνισμα. Έβαζαν μέσα σ αυτούς τα κόλλυβα και το πεντα ρτι τέσσερα πρόσφορα και ένα μεγαλύτερο α ρτο) για την εκκλησία. Τους κρέμαζαν στους τοίχους για διακόσμηση Στους τσέστους τοποθετούσαν και καθα ριζαν από τις πέτρες και τους χαλασμένους σπόρους όλα τα γεωργικα προϊόντα (τα γεννήματα) που προορίζονταν για τη διατροφή τους, όπως λουβα να, λουβί, κουκια, ρασόλια, ρεβίθια, σιτα ρι κ.α. Ο τσέστος όμως είχε και την τιμητική του χρήση. Μετέφεραν σ αυτόν τα στέφανα των μελλονύμφων στην εκκλησία, το κρασί, το ψωμί, τα στέφανα των μελλονύμφων στην εκκλησία, το κρασί, το ψωμί, τις αρραβώνες, τις κουφέτες του γα μου και τις κορδέλες για τους κουμπα ρους και τις κουμέρες. Έβαζαν μέσα σ αυτούς και χόρευαν την παραμονή του γα μου τα μεταξωτα προικια της νύφης ή πλούμιζαν μέσα σ αυτούς τους βιολα ρηδες (μουσικούς).

20

21

22 Βήμα πέμπτο Προϊόντα καλαθοπλεκτικής

23

24 Βήμα έκτο Αναφορα σε καλλιτέχνες που ασχολήθηκαν ή εκτέλεσαν με ποικίλους τρόπους την τεχνική της καλαθοπλεκτικής τέχνης.

25

26

27 Βήμα έβδομο Που θα τοποθετηθεί το έργο μας. Με τους μαθητές συζητήσαμε για τις δια φορες επιλογές που έχουμε για να τοποθετήσουμε το μεγα λο έργο. Αποφασίσαμε ότι η καλύτερη επιλογή ήταν στην είσοδο του σχολείου.

28 Βήμα όγδοο Αρχίζει η παραγωγή των μοντέρνων πανερίων. Αφού βρήκαμε που θα τοποθετηθεί το έργο μας, μπορούσαμε τότε να αποφασίσουμε και για το μέγεθος του κα θε πανεριού. Η συνέχεια είχε ως εξής: Μεγέθη τροχών, μέτρημα διαστα σεων Κλείσιμο τροχών Δέσιμο σχοινιών Πλέξιμο με υφα σματα

29

30

31

32

33

34

35

36 Τα τελικα πανέρια

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46 Τοποθέτηση

47

48

49

50

51

52

53

54