ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Γ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΖ ΠΟΤΓΑΣΡΗΑ ΜΗΥΑΛΟΠΟΤΛΟΤ ΟΦΗΑ

Transcript

1 ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Γ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΖ ΠΟΤΓΑΣΡΗΑ ΜΗΥΑΛΟΠΟΤΛΟΤ ΟΦΗΑ Θέμα: Eεπισειπηζιακόρ Ππογπαμμαηιζμόρ ηων Ο.Τ.Α. α βαθμού. Μια ππώηη αποηίμηζη από ηην πεπίοδο ςποσπεωηικήρ εθαπμογήρ ηοςρ και οι πποοπηικέρ ηοςρ ζηο πλαίζιο ηος «Καλλικπάηη» Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο : Αιεμόπνπινο Αλδξέαο ΑΘΖΝΑ, ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ 2011

2 Να μην ζκέπηεζαι για ηην πολιηεία ζαν να είναι κάηι ξένο, αλλά ζαν να είναι κάηι δικό ζος... «Δημοζθένηρ» 2

3 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΠΔΡΗΛΖΦΖ 6 ABSTRACT 7 ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΜΖΔΧΝ-ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΧΝ 9 ΠΗΝΑΚΑ ΔΗΚΟΝΟΓΡΑΦΖΖ 10 ΔΗΑΓΧΓΖ 11 ΜΔΡΟ Α : Ζ ΘΔΧΡΖΣΗΚΖ ΒΑΖ ΣΟΤ ΘΔΜΟΤ ΣΧΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΗΑΚΧΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΧΝ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 : ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΚΑΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΗΜΟ ΣΖΝ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ 1.1 Ζ Έλλνηα ηεο Αλάπηπμεο Ζ Έλλνηα ηνπ Πξνγξακκαηηζκνχ ζηνλ Υψξν Ο Πξνγξακκαηηζκφο Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο ζηελ Διιάδα Αλαπηπμηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο ζηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε 18 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2: ΓΔΝΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΧΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΗΑΚΧΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΧΝ 2.1 Ζ Μεηάβαζε απφ ηα Σνπηθά Αλαπηπμηαθά Πξνγξάκκαηα ζηνλ Δπηρεηξεζηαθφ ρεδηαζκφ ζηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε α βαζκνχ Σν ζεζκηθφ Πιαίζην ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ 23 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 : ΣΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΗΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΣΖΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ 3.1 θνπφο ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ 27 Α) Πξνψζεζε ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο Β) Δζσηεξηθή αλάπηπμε ηνπ Ο.Σ.Α. σο νξγαληζκνχ Γ) Αλάπηπμε ζπλεξγαζηψλ ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ηεο επηξξνήο άιισλ θνξέσλ 3.2 Ζ εκαζία ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ Κχξηα Υαξαθηεξηζηηθά ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ Δλδεηθηηθέο Πεγέο Υξεκαηνδφηεζεο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο Γηαδηθαζία Καηάξηηζεο Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ 33 αμηνιφγεζεο I) Δλφηεηα 1: ηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο ΗΗ) Δλφηεηα 2 : Δπηρεηξεζηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο ΗΗΗ) Δλφηεηα 3 : Οηθνλνκηθφο Πξνγξακκαηηζκφο θαη δείθηεο παξαθνινχζεζεο θαη 3.6 Δηήζηα Πξνγξάκκαηα Γξάζεο Πξνυπνζέζεηο γηα ηνλ Δπηηπρή ρεδηαζκφ θαη Τινπνίεζε 42 3

4 ΜΔΡΟ B : ΔΡΔΤΝΑ ΣΖΝ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Α ΒΑΘΜΟΤ ΓΗΑ ΣΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΗΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 : ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ 4.1 Σν Πιαίζην ηεο Μεζνδνινγίαο θνπφο ηεο Έξεπλαο Οξηνζέηεζε ησλ Eεξσηήζεσλ Δξγαζίαο Πξνζέγγηζε ηεο Έξεπλαο- Τπνζέζεηο εξγαζίαο Μέζνδνο πιινγήο ηνηρείσλ Γείγκα Πιεζπζκνχ 59 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 : ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΧΝ 5.1 Μεζνδνινγία Aαλάιπζεο Απνηειεζκάησλ Παξνπζίαζε θαη Αλάιπζε Απνηειεζκάησλ 67 Πξνθίι εξσηεζέλησλ 1 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθφο ζρεδηαζκφο θαη Αλζξψπηλν Γπλακηθφ 2 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Ο Δπηρεηξεζηαθφο ρεδηαζκφο θαη νη Πξννπηηθέο ηνπ ζην Πιαίζην ηνπ «Καιιηθξάηε» 3 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθφο ρεδηαζκφο θαη Αλαπηπμηαθνί Άμνλεο 4 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: εκαληηθφηεηα Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξακκαηηζκνχ 5 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο θαη Πεγέο Υξεκαηνδφηεζεο 6 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο θαη Αμηνιφγεζε 7 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο Γνκέο Τπνζηήξημεο θαη Πξνβιήκαηα ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 : ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΚΑΗ ΠΡΟΣΑΔΗ 6.1 πκπεξάζκαηα Έξεπλαο 88 1 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθφο ζρεδηαζκφο θαη Αλζξψπηλν Γπλακηθφ 2 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Ο Δπηρεηξεζηαθφο ρεδηαζκφο θαη νη Πξννπηηθέο ηνπ ζην Πιαίζην ηνπ «Καιιηθξάηε» 3 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθφο ρεδηαζκφο θαη Αλαπηπμηαθνί Άμνλεο 4 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: εκαληηθφηεηα Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξακκαηηζκνχ 5 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο θαη Πεγέο Υξεκαηνδφηεζεο 6 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο θαη Αμηνιφγεζε 7 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο Γνκέο Τπνζηήξημεο θαη Πξνβιήκαηα 6.2 Γεληθά πκπεξάζκαηα θαη Πξνηάζεηο 94 4

5 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 100 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ 106 Παξάξηεκα Η Άξζξα ηνπ Κ.Γ.Κ. 3463/2006 Παξάξηεκα ΗΗ Π.Γ. 185/2007 (Α 221) Όξγαλα θαη δηαδηθαζίεο θαηάξηηζεο, παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Ο.Σ.Α.) α βαζκνχ Παξάξηεκα ΗΗΗ Δξσηεκαηνιφγην Έξεπλαο Παξάξηεκα ΗV Γεσγξαθηθή Πεξηνρή Έξεπλαο 5

6 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Οη ηαρχηαηεο κεηαβνιέο πνπ ζπληεινχληαη ζηελ ζχγρξνλε πξαγκαηηθφηεηα ηνπ Διιεληθνχ Γεκφζηνπ Σνκέα θαη νη λέεο ζπλζήθεο πνπ δηακνξθψλνληαη ζε Δπξσπατθφ θαη Δζληθφ επίπεδν, εληζρχνπλ ηνλ ξφιν ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζηελ αλάπηπμε θαη θαινχλ ηελ ηνπηθή θνηλσλία θαη ηνπο Ο.Σ.Α. λα αληαπνθξηζνχλ ζε λέεο πξνθιήζεηο, λα επηιχζνπλ θξίζηκα πξνβιήκαηα θαη λα αμηνπνηήζνπλ δηαζέζηκεο επθαηξίεο. Πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή θαη επζπγξακκηζκέλνο κε ηηο δχν βαζηθέο αξρέο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, -ηελ αξρή ηεο «εηαηξηθήο ζρέζεο» θαη ηελ αξρή ηεο «επηθνπξηθφηεηαο» - ν Κψδηθαο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ ζεζκνζέηεζε ηελ ππνρξέσζε θαηάξηηζεο ηεηξαεηψλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ. Ζ λέα αξρηηεθηνληθή ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Ν.3852/2010) ελίζρπζε ηνλ ζεζκφ απηφ θαζηζηψληαο ηνλ ππνρξεσηηθφ γηα θάζε Γήκν θαη επεθηείλνληαο ηνλ κεζνπξφζεζκν πξνγξακκαηηζκφ απφ ηέζζεξα ζε πέληε ρξφληα. Σα Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα απνηεινχλ ζχκθσλα κε ηελ ήδε ππάξρνπζα βηβιηνγξαθία, έλα ζεκαληηθφ εξγαιείν πνπ έρνπλ ζηελ δηάζεζε ηνπο νη Ο.Σ.Α. πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ηνπηθήο βηψζηκεο αλάπηπμεο θαη πεξηιακβάλνπλ ην φξακα, ηνπο αλαπηπμηαθνχο ζηφρνπο θάζε Γήκνπ θαζψο θαη ηνλ πξνγξακκαηηζκφ γηα ηελ πινπνίεζε απηψλ. θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη λα γίλεη απνηίκεζε ηεο κέρξη ηψξα ιεηηνπξγίαο ηνπ ζεζκνχ απφ ηελ πεξίνδν ππνρξεσηηθήο εθαξκνγήο ηνπ (2006), λα δηακνξθσζεί άπνςε γηα ην θαηά πφζν ν επηρεηξεζηαθφο ζρεδηαζκφο έρεη εκπεδσζεί ζηελ θνπιηνχξα ησλ Ο.Σ.Α., λα αλαδεηρζνχλ ηα πξνβιήκαηα πνπ έρνπλ αλαθχςεη θαη λα εληνπηζηνχλ νη πξννπηηθέο πνπ ζα έρεη ν ζεζκφο ζην πιαίζην ηνπ «Καιιηθξάηε». 6

7 ABSTRACT The rapid changes in the Greek public sector and the new environment that is formulated in European and National level, enforces the role of Local Government in creating development. Therefore the need for the local communities to respond to the new challenges and deal with critical issues by benefiting from new opportunities is vital. Towards this direction and in compliance with the two basic principles of the European Union those of partnership and subsidiarity- the Municipalities and Communities Code enacts the requirement for the Municipalities to create a four - year Operational Program. The new architecture of Local Government enforced this statute by making it obligatory for all the Municipalities of the country and by prolonging the mid-term planning from four to five years. According to the existing bibliography, Operational Programs are an important tool for the Local Government, in order to achieve sustainable local growth. The Operational Programs include the vision of the Municipalities their development objectives and their plan for implementation. The aim of the present thesis is to evaluate the up to now function of the Operation Programs to understand the level that operational planning has become a part of the culture of the local government, to point out the problems that have occurred and to stress its prospective within the Kalikratis framework. 7

8 Εςσαπιζηίερ Γηα ηελ ζεκαληηθή ζηήξημε ζε φιε ηελ δηάξθεηα ηεο εθπφλεζεο ηεο ηειηθήο εξγαζίαο κνπ, νθείισ λα επραξηζηήζσ ηνλ επηβιέπσλ θαζεγεηή κνπ, Αλ. Αιεμφπνπιν, ν νπνίνο κε ηηο γλψζεηο ηνπ θαη ηελ ελζάξξπλζε ηνπ ζηάζεθε πνιχηηκε βνήζεηα ζε απηή κνπ ηελ πξνζπάζεηα. Δπηπιένλ επραξηζηψ ηνλ ζπλάδειθν θαη θίιν Ν. Μπισλά γηα ηελ εζηθή ππνζηήξημε, θαζψο θαη φια ηα ζηειέρε ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο πνπ έιαβαλ κέξνο ζε απηή ηελ έξεπλα γηα ηηο απφςεηο ηνπο θαη ηελ αβίαζηε ζπκκεηνρή ηνπο. Σέινο ζα ήζεια επίζεο λα επραξηζηήζσ ηελ Κπξία Βίθπ Φιφγα απφ ηελ Δ.Δ.Σ.Α.Α, θαη ηελ Κπξία Άλλα Φαξηθνχ απφ ην ΤΠ.Δ.Α.& Ζ..Γ. γηα ηνλ ρξφλν ηνπο θαη ηελ πνιχηηκε θαζνδήγεζε ηνπο. 8

9 ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΜΖΔΧΝ- ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΧΝ Δ.Δ.Σ.Α.Α Διιεληθή Δηαηξία Σνπηθήο Αλάπηπμεο θαη Απηνδηνίθεζεο Δ.Δ. Δπξσπατθή Έλσζε Δ.Κ.Γ.Γ.Α. Δζληθφ Κέληξν Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απηνδηνίθεζεο Δ.Ο.Κ. Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή Κνηλφηεηα ΔΛΛ.Α.Γ.Α. Διιεληθή Αξρηηεθηνληθή Γηνίθεζεο θαη Απηνδηνίθεζεο Δ.Π. Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα Δ.Π.Γ. Δηήζην Πξφγξακκα Γξάζεο Δ.Π.Σ.Α. Δηδηθφ Πξφγξακκα Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Δ..Π.Α Δζληθφ ηξαηεγηθφ Πιαίζην Αλαθνξάο Δ..Σ.Α. Δζληθή ρνιή Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Δ.Σ.Π.Α. Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο Κ.Γ.Κ. Κψδηθαο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Κ.Δ.Γ.Κ.Δ. Κεληξηθή Έλσζε Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Διιάδνο Κ.Α.Π. Κεληξηθνί Απηνηειήο Πφξνη Μ.Ο.Π. Μεζνγεηαθά Οινθιεξσκέλα Πξνγξάκκαηα Μ.Κ.Ο. Με Κπβεξλεηηθέο Οξγαλψζεηο Ο.Σ.Α. Οξγαληζκφο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Ο.Ο..Α. Οξγαληζκφο Οηθνλνκηθήο πλεξγαζία θαη Αλάπηπμεο Π.Γ. Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα Π..Α. Πξφγξακκα ηαζεξφηεηαο θαη Αλάπηπμεο Π.Δ.Π. Πεξηθεξεηαθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα.Γ.Η.Σ. πκπξάμεηο Ηδησηηθνχ-Γεκφζηνπ Σνκέα Σ.Α. Σνπηθή Απηνδηνίθεζε Σ.Α.Π. Σνπηθά Αλαπηπμηαθά Πξνγξάκκαηα Σ.Δ.Π. Σερληθφ Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Τ.Α. Τπνπξγηθή Απφθαζε ΤΠ.Δ.Α.& Ζ.Γ. Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ Απνθέληξσζεο θαη Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο ΦΔΚ Φχιιν Δθεκεξίδαο Κπβεξλήζεσο 9

10 ΠΗΝΑΚΑ ΔΗΚΟΝΟΓΡΑΦΖΖ Πίλαθεο Πίλαθαο 1 : Καπνδηζηξηαθνί Γήκνη απφ ηνπο νπνίνπο πξνέξρεηαη ην Γείγκα Πιεζπζκνχ ηεο Έξεπλαο Γηαγξάκκαηα Γηάγξακκα 1 : Γηακφξθσζε ηξαηεγηθψλ ηφρσλ 36 Γηάγξακκα 2 : Άμνλεο, Μέηξα θαη ηφρνη 37 Γηάγξακκα 3 : Απεηθφληζε Γνκήο ηεο Μεζνδνινγίαο 47 Γηάγξακκα 4 : Απεηθφληζε Μεζφδνπ πιινγήο ζηνηρείσλ 58 Γηάγξακκα 5 : Απεηθφληζε ηεο Δπηιεγκέλεο Μεζφδνπ Γεηγκαηνιεςίαο 62 Γηάγξακκα 6 : Δξγαζηαθή Θέζε ηνπ Γείγκαηνο Πιεζπζκνχ 68 Γηάγξακκα 7 : Γεσγξαθηθή Θέζε ηνπ Γείγκαηνο Πιεζπζκνχ 69 Γηάγξακκα 8 : Δλεκεξφηεηα ηνπ Γείγκαηνο Πιεζπζκνχ γηα ην Δ.Π. 70 Γηάγξακκα 9 : Γλψκε γηα ηνλ θνξέα εθπφλεζεο ηνπ Δ.Π. 72 Γηάγξακκα 10 : Πνζνζηφ Ύπαξμεο Οξγαληθήο Μνλάδαο Πξνγξακκαηηζκνχ 73 Γηάγξακκα 11 : Πνζνζηφ Δλεκέξσζεο Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ 74 Γηάγξακκα 12 : Δ.Π θαη Γηνηθεηηθή Μεηαξξχζκηζε 75 Γηάγξακκα 13 : Ο «Καιιηθξάηεο» σο Απεηιή ή Δπθαηξία 76 Γηάγξακκα 14 : Αιιαγέο ζηνπο ηξαηεγηθνχο ηφρνπο ιφγσ «Καιιηθξάηε» 77 Γηάγξακκα 15 : Δ.Π. θαη Πξνψζεζε Σνπηθήο Αλάπηπμεο 78 Γηάγξακκα 16 : Βαζκφο Πξνψζεζεο Σνπηθήο Αλάπηπμεο 79 Γηάγξακκα 17 : Δ.Π. θαη Άμνλεο Βαξχηεηαο 80 Γηάγξακκα 18 : Πνζνζηφ εκαληηθφηεηαο Δ.Π. 81 Γηάγξακκα 19 : Δπάξθεηα Πεγψλ Υξεκαηνδφηεζεο 83 Γηάγξακκα 20 : Πνξεία Τινπνίεζεο Δ.Π. 84 Γηάγξακκα 21 : Βαζκφο Αμηνιφγεζεο Δ.Π. 84 Γηάγξακκα 22 : Πνζνζηφ Απνηειεζκαηηθφηεηαο Γνκψλ Τπνζηήξημεο 85 10

11 ΔΗΑΓΧΓΖ Σν 1988 κε ηελ αλακφξθσζε ηεο Δπξσπατθήο Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο εηζάγεηαη ν πνιπεηήο πξνγξακκαηηζκφο θαη δηακνξθψλνληαη αληίζηνηρα πνιπεηή πξνγξάκκαηα. ηνλ Διιεληθφ ρψξν ε πξψηε ζνβαξή πξνζπάζεηα πνπ έγηλε γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ζηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε ήηαλ κε ηηο δηαηάμεηο πεξί Γεκνθξαηηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ θαη Σνπηθψλ Αλαπηπμηαθψλ Πξνγξακκάησλ (Σ.Α.Π.) ηνπ Ν.1622/1986. Γπζηπρψο φκσο γηα κηα ζεηξά απφ ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο αλαθέξνληαη αλαιπηηθά ζηελ παξνχζα εξγαζία ν ζεζκφο ησλ Σνπηθψλ Αλαπηπμηαθψλ Πξνγξακκάησλ απέηπρε. Παξφια απηά ε ηδέα φηη ν πεξηθεξεηαθφο πξνγξακκαηηζκφο κπνξεί λα εληζρχζεη ηελ βηψζηκε ηνπηθή αλάπηπμε δελ ζηακάηεζε λα ππνζηεξίδεηαη κε ζέξκε ηφζν ζηνλ Δπξσπατθφ φζν θαη ζηνλ Διιεληθφ ρψξν. Ζ δεχηεξε πξνζπάζεηα ζεζκνζέηεζεο ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ήηαλ κέζσ ηνπ Κψδηθα Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ, ην 2006, φπνπ νξίδεηαη φηη νη Γήκνη άλσ ησλ θαηνίθσλ ππνρξενχληαη λα απνθηήζνπλ κεζνπξφζεζκν πξνγξακκαηηζκφ θαη λα ζπληάμνπλ ηεηξαεηή Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα. Σν παξαπάλσ εμειίρζεθε πξφζθαηα κέζσ ηνπ Ν.3852/2010 «Καιιηθξάηεο» φπνπ ε ζχληαμε Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο έγηλε ππνρξεσηηθή γηα φινπο ηνπο Γήκνπο, ελψ ε ρξνληθή πεξίνδνο επηκεθχλζεθε απφ ηέζζεξα ζε πέληε έηε. Ο ζθνπφο ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη ε απνηίκεζε ηεο ζπκβνιήο ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ απφ ηελ ππνρξεσηηθή πεξίνδν εθαξκνγήο ηνπο κέρξη ζήκεξα. Πην αλαιπηηθά, νη επηκέξνπο ζηφρνη ζπλνςίδνληαη ζην λα εξεπλεζεί ην θαηά πφζν ν επηρεηξεζηαθφο ζρεδηαζκφο έρεη ζπκβάιεη ζηελ ηνπηθή αλάπηπμε ησλ πεξηνρψλ θαη πνηνί αλαπηπμηαθνί άμνλεο, έρνπλ εληζρπζεί πεξηζζφηεξν. Βαζηθφο ζηφρνο επίζεο είλαη λα θαηαλνήζνπκε ηνλ βαζκφ έληαμεο ηεο θνπιηνχξαο πξνγξακκαηηζκνχ ζηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε, ηνλ βαζκφ πινπνίεζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ θαζψο θαη ηελ ζπνπδαηφηεηα θαη πνζφηεηα ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεηψπηζαλ νη Ο.Σ.Α. απφ ηελ κέρξη ηψξα πινπνίεζε ηνπ ζεζκνχ. Δμίζνπ ζεκαληηθφ είλαη ην λα αλαιχζνπκε ηηο πξννπηηθέο ηνπ ζεζκνχ απηνχ ζην λέν πιαίζην ηνπ Καιιηθξάηε θαη ηελ ζπκβνιή ηνπ ζηελ πξνζπάζεηα δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο ηεο ρψξαο. Σα κέζα ηα νπνία ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζε απηή ηελ έξεπλα είλαη ηα κεζνδνινγηθά εξγαιεία πξσηνγελνχο έξεπλαο φπσο ζπλεληεχμεηο θαη εξσηεκαηνιφγηα. Πην ζπγθξηκέλα ιφγσ ηνπ φηη ε θχζε ηεο έξεπλαο είλαη πεξηγξαθηθή/δεηγκαηνιεπηηθή, απνθαζίζηεθε φηη ε κέζνδνο ζπιινγήο ζηνηρείσλ ζα πξέπεη λα πεξηνξίδεηαη ζηελ ζπιινγή πξσηνγελνχο πιηθνχ 11

12 κέζα απφ ζπλεληεχμεηο θαη εξσηεκαηνιφγηα. Σν δείγκα πιεζπζκνχ επηιέρζεθε κε βάζε ηελ κέζνδν ηεο απξνζδηφξηζηεο πηζαλφηεηαο επηινγήο (non-probability sampling) ε νπνία πεξηιακβάλεη ηελ κέζνδν ηεο δεηγκαηνιεςίαο ζθνπηκφηεηαο. H δεηγκαηνιεςία ζθνπηκφηεηαο εκπεξηέρεη πνιιέο ηερληθέο, επεηδή φκσο ην δείγκα πιεζπζκνχ πνπ ζα κπνξνχζε λα καο δψζεη αμηφπηζηεο θαη έγθπξεο απαληήζεηο, έπξεπε λα είρε πνιχ ζπγθεθξηκέλα ραξαθηεξηζηηθά, ε ηειηθή ηερληθή πνπ επηιέρζεθε είλαη απηή ηνπ εηδήκνλα. Οη εξσηεζέληεο θιήζεθαλ λα απαληήζνπλ ζε έλα εξσηεκαηνιφγην κε δέθα-πέληε εξσηήζεηο θιεηζηνχ θαη αλνηρηνχ ηχπνπ. Γηα θάζε έλα εξψηεκα είρακε εθ ησλ πξνηέξσλ δηακνξθψζεη ππνζέζεηο εξγαζίεο, νη νπνίεο αλαιχνληαη ζην θεθάιαην ηέζζεξα ηεο παξνχζαο έξεπλαο. Ζ δηακφξθσζε ησλ ππνζέζεσλ εξγαζίαο έγηλε έρνληαο ιάβεη ππφςε ηελ ππάξρνπζα βηβιηνγξαθία αιιά θαη ηηο απφςεηο ησλ δχν ζπλεληεπμηαδφκελσλ απφ ηελ Δ.Δ.Σ.Α.Α. θαη ην ΤΠ.Δ.Α.&.Ζ.Γ πνπ αθηέξσζαλ ηνλ ρξφλν ηνπο θαη κνηξάζηεθαλ ηελ εκπεηξία ηνπο επάλσ ζηνλ ηνκέα ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ. Οη ππνζέζεηο εξγαζίαο πνπ έρνπλ γίλεη βαζίδνληαη επάλσ ζηηο επηά ζεκαηηθέο ελφηεηεο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην εξσηεκαηνιφγην. Κχξηα ζεκεία επάλσ ζηα νπνία ρηίζακε ηηο ππνζέζεηο εξγαζίαο είλαη ε επάξθεηα ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ησλ Ο.Σ.Α. ζε ζρέζε κε ηελ πινπνίεζε ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ, νη πξννπηηθέο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξακκαηηζκνχ ζην πιαίζην ηνπ «Καιιηθξάηε» θαη ε ζπκβνιή ηνπ ζηελ δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε ηεο ρψξαο, νη αλαπηπμηαθνί άμνλεο ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ, νη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο ηνπο, νη πηζαλέο δνκέο ππνζηήξημεο ησλ Ο.Σ.Α. ζηελ πξνζπάζεηα ηνπο γηα ηελ εκπέδσζε ηεο θνπιηνχξαο ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ αιιά θαη ν εληνπηζκφο ησλ πξνβιεκάησλ πνπ ππήξμαλ ηα πξνεγνχκελα ρξφληα θαη ζηάζεθαλ ηξνρνπέδε ζε απηή ηελ πξνζπάζεηα εθζπγρξνληζκνχ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Ζ Γνκή ηεο εξγαζίαο, ρσξίδεηαη ζε δχν δηαθξηηά κέξε. Σν πξψην κέξνο ηεο παξνχζαο κειέηεο, ρσξίδεηαη ζε ηξία θεθάιαηα φπνπ ζην πξψην παξνπζηάδεηαη αλαιπηηθά ε ζπκβνιή ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ζηελ αλάπηπμε ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, φιν ην ζεζκηθφ πιαίζην ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξακκαηηζκνχ ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν, θαη παξνπζίαζε ηνπ πεξηερφκελνπ ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ ζχκθσλα κε ηνλ Οδεγφ Δθαξκνγήο Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ ηεο Δ.Δ.Σ.Α.Α. ην δεχηεξν κέξνο αλαιχεηαη ιεπηνκεξψο ε κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο (ζθνπφο έξεπλαο, νξηνζέηεζε εξσηήζεσλ, ππνζέζεηο εξγαζίαο, κέζνδνο ζπιινγήο ζηνηρείσλ θαη δείγκα πιεζπζκνχ). ην πέκπην θεθάιαην γίλεηαη ε παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο έξεπλαο κε βάζε ηηο ζεκαηηθέο ελφηεηεο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, ελψ ζην έθην θαη ηειεπηαίν θεθάιαην παξαζέηνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα θαη νη πξνηάζεηο ζρεηηθά κε ηα ζέκαηα πνπ εξεπλήζεθαλ. 12

13 ΜΔΡΟ Α: Ζ ΘΔΧΡΖΣΗΚΖ ΒΑΖ ΣΟΤ ΘΔΜΟΤ ΣΧΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΗΑΚΧΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΧΝ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 : ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΚΑΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΗΜΟ ΣΖΝ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ 1.1 Ζ Έλλνηα ηεο Αλάπηπμεο Ζ πξνζπάζεηα λα πεξηιεθζεί κέζα ζε έλαλ νξηζκφ ε έλλνηα θαη ην πεξηερφκελν ηεο αλάπηπμεο, φρη κφλν ζηελ νηθνλνκηθή ηεο δηάζηαζε αιιά θαη ζηελ θνηλσληθή θαη πνιηηηζηηθή είλαη εμαηξεηηθά πεξηνξηζηηθφ εγρείξεκα γηαηί ην πεξηερφκελν ηεο είλαη πνιπδηάζηαην θαη εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ην ζχζηεκα αμηψλ θαη πξνηηκήζεσλ πνπ ππάξρεη άκεζα ή έκκεζα πίζσ απφ θάζε νξηζκφ 1 Οη Oberle, Stowers θαη Darby έρνπλ δψζεη έλαλ πνιχ ελδηαθέξνλ νξηζκφ ηεο. χκθσλα κε ηνπο παξαπάλσ ζηελ έλλνηα ηεο αλάπηπμεο εκπιέθνληαη ηα ελδηαθέξνληα ηξηψλ επηζηεκψλ, ηεο Οηθνλνκηθήο Δπηζηήκεο, ηεο Κνηλσληνινγίαο θαη ηεο Ζζηθήο θαη νξίδεηαη σο εμήο «αλάπηπμε είλαη κηα δηαδηθαζία, ζηελ νπνία έλαο όιν θαη κεγαιύηεξνο αξηζκόο αηόκωλ, κηαο δεδνκέλεο πεξηνρήο ή ελόο δεδνκέλνπ πεξηβάιινληνο ιακβάλεη θαη πινπνηεί θνηλωληθά ππεύζπλεο απνθάζεηο, ε πηζαλή ζπλέπεηα ηωλ νπνίωλ είλαη ε θαιπηέξεπζε ηωλ ζπλζεθώλ δηαβίωζεο κεξηθώλ αηόκωλ, ρωξίο λα ρεηξνηεξεύνπλ ηηο ζπλζήθεο δωήο ηωλ άιιωλ» 2 Βαζηθή επηδίσμε θάζε θνηλσλίαο ήηαλ θαη εμαθνινπζεί λα είλαη ε αλάπηπμε. Με θαζαξά νηθνλνκηθά θξηηήξηα, αλάπηπμε ζεσξείηαη ε ηθαλφηεηα κηαο νηθνλνκίαο λα παξάγεη δηαξθψο απμαλφκελν φγθν αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ. Σαπηίδεηαη νπζηαζηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή κεγέζπλζε θαη είλαη κεηξήζηκε κε πνζνηηθνχο δείθηεο. Πην νινθιεξσκέλε φκσο ζεσξείηαη ε πξνζέγγηζε πνπ πξνζδίδεη ζηελ αλάπηπμε φρη κφλν νηθνλνκηθφ αιιά θαη πνηνηηθφ πεξηερφκελν, ηαπηίδνληαο ηε κε ηε βειηίσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ 3 Ο φξνο αλάπηπμε, έρεη εκπινπηηζηεί θαηά ηελ ηειεπηαία ρξνληθή πεξίνδν κε λέεο παξακέηξνπο, ελψ παξαηεξείηαη θαη ε ηάζε αληηθαηάζηαζεο ηεο κε παξεκθεξείο φξνπο, φπσο 1 Αζαλαζφπνπινο Γε.Κ, (2007)Θεζκηθφ πιαίζην Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, Σφκνο Α Νέα Έθδνζε, Αζήλα 2 Απνζηνιφπνπινο Γ.Κσλ. (2007), Δηζαγσγή ζηε βηψζηκε αλάπηπμε, παλεπηζηεκηαθέο ζεκεηψζεηο, Αζήλα 3 Μπεζίια-Βήθα Δ. (1995) Σν πληαγκαηηθφ πιαίζην ηνπ ζεζκνχ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, Δθδφζεηο άθνπια, Αζήλα 13

14 ε βηψζηκε αλάπηπμε, αεηθφξνο αλάπηπμε θ.α. Πξφθεηηαη γηα νινθιεξσκέλεο έλλνηεο πνπ πξνσζνχλ ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε κε ηαπηφρξνλν ζεβαζκφ ζην πεξηβάιινλ 4 Με ηνλ φξν αλάπηπμε ελλνείηαη ε επίηεπμε ή επηδίσμε κηαο ή πεξηζζνηέξσλ ζεηηθψλ κεηαβνιψλ ζηα βαζηθά ζπζηαηηθά ηεο θνηλσληθφ-νηθνλνκηθήο θπξίσο δξαζηεξηφηεηαο ησλ αλζξψπσλ. Ζ αλάπηπμε ζρεηίδεηαη κε ηνλ πνζνηηθφ, πνηνηηθφ, ηδενινγηθφ ή δνκηθφ ραξαρηήξα ησλ πην πάλσ κεηαβνιψλ. Ζ αλάπηπμε ινηπφλ έρεη ζρέζε κε ηελ θαιχηεξε πνηφηεηα δσήο, πνπ δηθαηνχληαη λα έρνπλ φινη νη άλζξσπν αλεμαξηήησο ηνπ εάλ δνπλ ζε κηα αλεπηπγκέλε ή κε αλεπηπγκέλε ρψξα Ζ Έλλνηα ηνπ Πξνγξακκαηηζκνύ ζηνλ Υώξν ε φιεο ηηο θνηλσλίεο, αλεμάξηεηα απφ ην επίπεδν αλάπηπμεο θαη ην ζχζηεκα δηνίθεζεο πνπ επηθξαηεί ζε θάζε πεξίπησζε, ν πξνγξακκαηηζκφο απνηειεί βαζηθφ εξγαιείν ζηελ αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία. Κχξηα επηδίσμε ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ είλαη ε επίηεπμε ηνπ κεγαιχηεξνπ βαζκνχ θνηλσληθήο επεκεξίαο, πνπ είλαη δπλαηφλ λα πξαγκαηνπνηεζεί ιακβαλνκέλσλ ππφςε ησλ πθηζηάκελσλ δπλαηνηήησλ θαη πεξηνξηζκψλ. Χζηφζν, νη δηαδηθαζίεο ηεο αλάπηπμεο πξέπεη απαξαίηεηα λα ιακβάλνπλ ππφςε ην γεγνλφο φηη πξαγκαηνπνηνχληαη ζηνλ ρψξν, δειαδή ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο, πνπ είλαη θαη νη απνδέθηεο ησλ εθάζηνηε κεηαβνιψλ ησλ θνηλσληθννηθνλνκηθψλ ζπζηεκάησλ 6. πλεπψο ν ρψξνο απνηειεί ζεκειηψδε κεηαβιεηή ζηε ζπλάξηεζε ηεο θνηλσληθήο επεκεξίαο θαη έρεη απνθηήζεη κεγάιε ζεκαζία ζηελ δηακφξθσζε πνιηηηθψλ θαη πξνγξακκάησλ. Σα πξνβιήκαηα πνπ δεκηνπξγνχληαη απφ ηηο θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο κεηαβνιέο επεξεάδνπλ άκεζα ηνλ ρψξν θαη αληίζηξνθα επεξεάδνληαη απφ απηφλ 7. Γηαθνξεηηθά επίπεδα αλεξγίαο απφ πεξηνρή ζε πεξηνρή, δηαπεξηθεξεηαθέο αληζφηεηεο ζηα εηζνδήκαηα, παξαθκή παξαδνζηαθψλ θιάδσλ νξηζκέλσλ πεξηθεξεηψλ θ.ιπ. Ζ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ απηψλ απνηειεί βαζηθή επηδίσμε ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο ε νπνία πξνζπαζεί λα δηνξζψζεη ηηο ρσξηθέο αζπκκεηξίεο θαη λα πεηχρεη ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε παξάιιεια κε ηελ ελίζρπζε ηεο νηθνλνκηθήο ζπλνρήο. Γηα ηε ζπγθεθξηκελνπνίεζε ηεο έλλνηαο ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο κε ηνλ πξνγξακκαηηζκφ κπνξεί λα δνζεί ν εμήο νξηζκφο Η πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή απνηειεί έλα 4 Γειεζένπ Γ. Βαο., (2007) Θεζκηθφ πιαίζην Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο θαη Οξγάλσζεο ηεο Γηνίθεζεο ηνπ Κξάηνπο, Μέξνο Α Αζήλα 5 Μεηνχια Ρ., (2011) Ο ξφινο ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζηε Γηαρείξηζε ηνπ Πεξηβάιινληνο. εκεηψζεηο Γ εθπαηδεπηηθήο ζεηξάο Δ..Σ.Α. 6 Barquero V.A,(1991), Σνπηθή Αλάπηπμε Μηα ζηξαηεγηθή γηα ηε δεκηνπξγία απαζρφιεζεο, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα 7 Κφλζνιαο Ν. (1997), χγρξνλε Πεξηθεξεηαθή Οηθνλνκηθή Πνιηηηθή, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα. 14

15 ζύζηεκα ζθνπώλ, κέζωλ θαη θνξέωλ πνπ ζπλδπάδνληαη ζ έλα πξόγξακκα γηα λα επηηύρνπλ ηελ ηζόξξνπε κεηαβνιή ηεο δηαπεξηθεξεηαθήο δηάξζξωζεο ηεο νηθνλνκίαο 8. πλεπψο ην βαζηθφ εξγαιείν άζθεζεο ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο είλαη ν πξνγξακκαηηζκφο, ν νπνίνο πξνζπαζεί λα πξνζαλαηνιίζεη θαη λα δηαρεηξηζηεί ηελ αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία, ε νπνία εθθξάδεηαη απφ κηα αέλαε αιιαγή ησλ θνηλσληθννηθνλνκηθψλ ζρέζεσλ κέζα ζηηο πεξηθέξεηεο Ο Πξνγξακκαηηζκόο Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο ζηελ Διιάδα. Έρνληαο ινηπφλ ππφςε ηα παξαπάλσ ε ζχγρξνλε πξαγκαηηθφηεηα έρεη αλαδείμεη ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ζε έλαλ απφ ηνπο θπξηφηεξνπο παξάγνληεο ηεο κεγηζηνπνίεζεο ηεο θνηλσληθήο επεκεξίαο πνπ απνηειεί ην βαζηθφ ζθνπφ ηεο εζληθήο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο. Ζ αλάγθε αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνξξνπηψλ πξνθχπηεη απφ κηα ζεηξά νηθνλνκηθψλ θαη θνηλσληθνπνιηηηθψλ αηηηψλ. Ο θχξηνο ζθνπφο ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο, δειαδή ε εμάιεηςε ηεο πεξηθεξεηαθήο αληζφηεηαο θαη ε θαηαπνιέκεζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνξξνπηψλ επηηπγράλεηαη κέζσ ελφο ζχλζεηνπ πιέγκαηνο πνιηηηθψλ πνπ έρνπλ ζπγθεθξηκέλν θαη απζηεξά νξηνζεηεκέλν πξνγξακκαηηζκφ. Ο πξνγξακκαηηζκφο απηφο (planning) πεξηιακβάλεη ηελ επηινγή ησλ ζηφρσλ θαη ησλ ελεξγεηψλ πνπ ρξεηάδεηαη λα γίλνπλ ψζηε απηνί λα επηηεπρζνχλ νη ζηφρνη. Ο πεξηθεξεηαθφο πξνγξακκαηηζκφο απνηειεί βαζηθφ κέζν ηνπ εζληθνχ αλαπηπμηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ θαη βνεζά ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ γηα ηνπο εμήο θπξίσο ιφγνπο 10. Ζ «πεξηθεξεηαθνπνίεζε» ηνπ εζληθνχ αλαπηπμηαθνχ πξνγξάκκαηνο δηεπθνιχλεη ηνλ έιεγρν ηεο ζπλέπεηαο θαη ηεο εθηθηφηεηαο ησλ ζηφρσλ ηνπ, ππφ ηνπο πεξηνξηζκνχο θαη ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ζέηεη ε κεηαβιεηή ηνπ ρψξνπ. Σα κέηξα ηνπ Δζληθνχ αλαπηπμηαθνχ πξνγξάκκαηνο εμεηδηθεχνληαη ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν αλάινγα κε ηηο κηθξφηεξεο θιίκαθαο αλάγθεο θαη έηζη δηεπθνιχλεηαη ν έιεγρνο ηεο εθηθηφηεηαο θαη ηεο ζπλέπεηαο ησλ ζηφρσλ. Ζ θαηαγξαθή ησλ δηαζέζηκσλ παξαγσγηθψλ ζπληειεζηψλ είλαη ξεαιηζηηθφηεξε. 8 Κφλζνιαο Ν. (1997) ζ.42-43, χγρξνλε Πεξηθεξεηαθή Οηθνλνκηθή Πνιηηηθή, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα 9 Perroux Fr. (1981) Pour une philosophie du nouveau développement, Aubier/Presses de l Unesco, Paris, 279. Wannop Ur (1995), Regional Imperative: Regional Planning and Governance in Britain, Europe and the United States, Jessica Kingsley Publishers ltd 10 Παπαδαζθαιφπνπινο Γ. Αζ, Υξηζηνθάθεο. Μα.(2009), Πεξηθεξεηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο, Β Βειηησκέλε Δθδνζε, Δθδφζεηο Παπαδήζε 15

16 Δληζρχεηαη ε απνθέληξσζε ηνπ ζπζηήκαηνο ιήςεο απνθάζεσλ, ε ζπκκεηνρή ησλ ηνπηθψλ θνξέσλ ζηελ αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία θαη κε ηνλ ηξφπν απηφ επηηπγράλεηαη ε θνηλσληθή ζπλαίλεζε θαη ε απνδνρή ησλ ζηφρσλ ηνπ Δζληθνχ αλαπηπμηαθνχ πξνγξάκκαηνο απφ ηνλ πιεζπζκφ. Αλ αλαηξέμνπκε ζηελ ηζηνξία ηνπ Διιεληθνχ θξάηνπο ζα δηαπηζηψζνπκε φηη ε ζεκεξηλή πεξηθεξεηαθή δηάξζξσζε έρεη ηηο ξίδεο ηεο ζηηο απαξρέο ηεο ζχζηαζεο ηνπ πεξίπνπ ζην Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ λενζχζηαηνπ Διιεληθνχ θξάηνπο ππήξμε ε ζπγθεληξσηηθή δνκή, ε νπνία εθθξαδφηαλ σο κηα νπζηαζηηθά κνλφπιεπξε θαη νινθιεξσηηθή θεδεκνλία ηνπ θέληξνπ επί ηεο πεξηθέξεηαο. Ο ζπγθεληξσηηζκφο απηφο ππήξμε ηζηνξηθή αλάγθε γηαηί ην λενζχζηαην Διιεληθφ θξάηνο είρε αλάγθε ηεο ζπγθεληξσηηθήο πνιηηηθήο θαη δηνηθεηηθήο δνκήο πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιπλζνχλ νη δηαδηθαζίεο πιεζπζκηαθήο θαη δηνηθεηηθήο νινθιήξσζεο 11 Σελ πξψηε πεξίνδν κεηά ηελ απειεπζέξσζε ( ) ραξαθηεξηζηηθή ήηαλ ε απφιπηε νηθνλνκηθή εμάξηεζε ηεο Διιεληθήο πεξηθέξεηαο απφ ηελ πξσηεχνπζα δηακνξθψλνληαο ην κνληέιν ηεο αληζνκεξνχο ρσξηθήο θαη αλαπηπμηαθήο δηάξζξσζεο. Ζ δεθαεηία ηνπ 1870 ζεκαηνδνηεί κηα κεηαβαηηθή πεξίνδν ζηελ εμέιημε ησλ πεξηθεξεηαθψλ ζρέζεσλ. Σν εγρψξην εκπνξηθφ θαη ρξεκαηηζηηθφ θεθάιαην αιιά θαη ηα θεθάιαηα ηνπ εμσηεξηθνχ είραλ αξρίζεη λα εηζδχνπλ ζην ρψξν ησλ Βαιθαλίσλ θαη ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ θαη επεδίσθαλ ηελ δηεχξπλζε ησλ εκπνξηθψλ ζρέζεσλ κεηαμχ Δπξψπεο θαη Αλαηνιήο. ηελ ζπγθέληξσζε ηεο πεξηφδνπ απηήο ζπλέβαιαλ ηα βαζηθά έξγα ππνδνκήο θαη ηα κεγάια ζπγθνηλσληαθά έξγα πνπ βειηίσζαλ ζεκαληηθά ηελ επηθνηλσλία ηεο πξσηεχνπζαο κε ηνλ ππφινηπν εζληθφ ρψξν. Έηζη ηελ πεξίνδν κεηαμχ ηνπ 1880 θαη 1920 ε Αζήλα ηζρπξνπνηήζεθε σο παξαγσγηθφ θαη νηθνλνκηθφ θέληξν, εμέιημε πνπ αθνινχζεζε ε πιεζπζκηαθή αχμεζε. Σελ πεξίνδν απηή νη δηαξζξσηηθέο αδπλακίεο ηεο παξαγσγήο απνηέιεζαλ απνθαζηζηηθφ παξάγνληα παγίσζεο ηεο αληζφκεηξεο ζρέζεο κεηαμχ ηνπ θέληξνπ θαη ηεο πεξηθέξεηαο. Ζ νηθνλνκηθή θαη αλαπηπμηαθή ζηξαηεγηθή πνπ αθνινπζήζεθε κεηαπνιεκηθά δελ θαηάθεξε λα κεηαβάιιεη ηηο δηαξζξσηηθέο αδπλακίεο θαη δφζεθε κηθξή βαξχηεηα ζηελ ηζφξξνπε γεσγξαθηθή θαηαλνκή ηεο αλάπηπμεο, νπφηε εκπεδψζεθε ε αλαπηπμηαθή θπξηαξρία ηεο πξσηεχνπζαο Αζαλαζφπνπινο Γε. Κ. (1992), Θεζκηθφ Πιαίζην Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, ηφκνο Α, Αζήλα. 12 ΚΔΠΔ (1990), Ζ αλάπηπμε ηεο Διιάδαο, Παξειζφλ, Παξφλ θαη Πξνηάζεηο Πνιηηηθήο, Αζήλα ΚΔΠΔ (1991) Δθζέζεηο γηα ην Πξφγξακκα , Πεξηθεξεηαθή Πνιηηηθή, Αζήλα 16

17 Γηα πξψηε θνξά ην πεξηθεξεηαθφ δήηεκα αληηκεησπίδεηαη ζην πιαίζην ηνπ εζληθνχ νηθνλνκηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ θαη ε επηινγή πνπ ηειηθά πξνθξίζεθε απνηππψλεηαη ζην πεληαεηέο εζληθφ αλαπηπμηαθφ πξφγξακκα Ζ θχξηα ζπκβνιή ηνπ πξνγξάκκαηνο απηνχ ζην πεξηθεξεηαθφ δήηεκα εληνπίδεηαη ζηελ έλαξμε ηεο δηαδηθαζίαο δηαίξεζεο ηεο επηθξάηεηαο ζε πξνγξακκαηηθέο πεξηθέξεηεο, ζηελ ζέζπηζε θηλήηξσλ ππέξ ηεο επαξρηαθήο βηνκεραλίαο θαη ζην πξνγξακκαηηζκφ έξγσλ πεξηθεξεηαθήο ππνδνκήο 13. Οη δεθαεηίεο 60 θαη 70 κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ σο δεθαεηίεο εδξαίσζεο ηεο ειιεληθήο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο. ην πξφγξακκα νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο ρψξαο δηαθαίλεηαη ε ζθνπηκφηεηα ζπληνληζκνχ ηνπ πεξηθεξεηαθνχ κε ηνλ εζληθφ ζρεδηαζκφ θαη γηα πξψηε θνξά ραξάζζνληαη ηα νξγαλσηηθά ζεζκηθά δηνηθεηηθά αιιά θαη νηθνλνκηθνθνηλσληθά κέζα θαη εξγαιεία άζθεζεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο. Ζ πεξίνδνο ζεκαηνδνηείηαη απφ ηελ έληαμε ηεο ρψξαο ζηε Δ.Ο.Κ. θαη ηελ πξνζπάζεηα ζηαδηαθήο δηαζχλδεζεο ηεο Διιεληθήο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο κε ηελ πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή ηεο Δ.Ο.Κ. κε θνξχθσζε ηελ θαηάξηηζε ηνπ πξψηνπ εηδηθνχ «Πξνγξάκκαηνο Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο » θαη ηελ είζπξαμε ησλ πξψησλ εληζρχζεσλ απφ ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (Δ.Σ.Π.Α) πξψησλ δαλείσλ απφ ηελ Δπξσπατθή Σξάπεδα Δπελδχζεσλ. θαη ησλ Οξφζεκν γηα ηελ ζεζκηθή εμέιημε ηεο πεξηθεξηθήο αλάπηπμεο 14 ππήξμε ε ςήθηζε ηνπ Ν.1262/1982 «Γηα ηελ παξνρή θηλήηξσλ ελίζρπζεο ηεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο ηεο ρψξαο θαη ηε ξχζκηζε ζπλαθψλ ζεκάησλ» πνπ απνηέιεζε πξφηππν αλαπηπμηαθνχ λφκνπ θαη εηζήγαγε ηελ θαηάξηηζε ηνπ «Πεληαεηνχο Πξνγξάκκαηνο », κέζσ ηνπ νπνίνπ θαζηεξψζεθε ε δηαδηθαζία ηνπ Γεκνθξαηηθνχ Πξνγξακκαηηζκνχ. Ζ πεξίνδνο πεξηθεξεηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ νξηνζεηείηαη απφ ηελ έλαξμε εθαξκνγήο ζηελ ρψξα ησλ Οινθιεξσκέλσλ Μεζνγεηαθψλ Πξνγξακκάησλ (ΜΟΠ) ηα νπνία απνηέιεζαλ ηνλ «πξφδξνκν» ησλ Κνηλνηηθψλ Πιαηζίσλ ηήξημεο θαη ζεκαηνδφηεζαλ ηελ νξηζηηθή έληαμε ηεο Διιεληθήο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο ζηηο δηαδηθαζίεο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο ηεο Κνηλφηεηαο 15 ηε πξνγξακκαηηθή πεξίνδν δχν είλαη νη βαζηθέο πξνθιήζεηο γηα ηελ Διιάδα. Ζ πξψηε αλαθέξεηαη ζηελ πξνζαξκνγή ηεο ρψξαο καο ζην λέν πιαίζην ηεο Κνηλνηηθήο δηαξζξσηηθήο πνιηηηθήο θαη ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ πνπ έρεη ζαθέζηαηα 13 Ρσκαίνο Γ. (1995), χγρξνλεο Σάζεηο ζηελ Πεξηθεξεηαθή Αλάπηπμε, Οκηιία Τπνπξγνχ Δζληθήο Οηθνλνκίαο, Αζήλα 14 Αζαλαζφπνπινο Γε.Κ, Θεζκηθφ πιαίζην Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμε, Σφκνο Α, Νέα Έθδνζε, Αζήλα Γειεζένπ Γ. Βαζη. Θεζκηθφ πιαίζην Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο θαη Οξγάλσζεο ηεο Γηνίθεζεο ηνπ Κξάηνπο Μέξνο Α Αζήλα,

18 ζηξαηεγηθφ ραξαρηήξα θαη απνκαθξχλεηαη αξθεηά απφ ην παγησκέλν «εξγνθεληξηθφ» κνληέιν, πάλσ ζην νπνίν νηθνδνκήζεθαλ θαη ιεηηνχξγεζαλ επί ζεηξά εηψλ νη κεραληζκνί ζρεδηαζκνχ, δηνίθεζεο θαη εθαξκνγήο ησλ πξνγξακκάησλ. Απηή ε πξνζαξκνγή πξέπεη λα δηαπλέεη φρη κφλν ηελ θεληξηθή δηνίθεζε ζε φια ηα επίπεδα ηεο (ππνπξγεία, πεξηθέξεηεο, θιπ.) αιιά θαη ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε, ε νπνία ζπκκεηέρεη ελεξγά ζηελ ππνβνιή πξνηάζεσλ, ζηε δηακφξθσζε ζρεδίσλ θαη ζηελ πινπνίεζε έξγσλ. Ζ δεχηεξε πξφθιεζε πνπ αληηκεησπίδεη ε Διιάδα είλαη ε ηθαλφηεηα ηεο ρψξαο θαη εηδηθά ησλ πεξηθεξεηψλ πνπ εμέξρνληαη ηνπ ζηφρνπ κε ηηο ηζρπξέο ρξεκαηνδνηηθέο εληζρχζεηο λα δηαηππψζνπλ ελαιιαθηηθέο απνηειεζκαηηθέο θαη βηψζηκεο πεξηθεξεηαθέο αλαπηπμηαθέο ζηξαηεγηθέο γηα ηηο πεξηνρέο απηέο, πνπ ζα δηαζθαιίζνπλ γηα ην κέιινλ ηελ πξφνδν θαη ηελ επεκεξία θαη φρη ηελ νπηζζνδξφκεζε θαη ηελ αβεβαηφηεηα Αλαπηπμηαθόο Πξνγξακκαηηζκόο ζηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε Ζ δηνηθεηηθή δηάξζξσζε ε θαηαλνκή ησλ απνθαζηζηηθψλ αξκνδηνηήησλ θαη ε πινπνίεζε ελφο πξνγξάκκαηνο, κεηαμχ ησλ θεληξηθψλ, πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ δηνηθεηηθψλ νξγάλσλ θαζψο επίζεο θαη ησλ άιισλ θνηλσληθψλ θνξέσλ, πξνζδηνξίδνπλ ην ηζρχνλ ζχζηεκα πεξηθεξεηαθνχ πξνγξάκκαηνο κηαο ρψξαο. Σα βαζηθά ζπζηήκαηα πξνγξακκαηηζκνχ είλαη δχν, ην ζπγθεληξσηηθφ θαη ην απνθεληξσηηθφ. Όηαλ εθαξκφδεηαη ην ζπγθεληξσηηθφ ζχζηεκα πξνγξακκαηηζκνχ, νη θεληξηθέο ππεξεζίεο ηνπ θξάηνπο αλαιακβάλνπλ απνθιεηζηηθά ηελ δηακφξθσζε θαη νξηζηηθνπνίεζε ηνπ πεξηθεξεηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ κε απνηέιεζκα λα αθαηξείηαη θάζε πξσηνβνπιία απφ ηελ πεξηθέξεηα θαη ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε θαη λα απνθιείεηαη ε ζπκκεηνρή ησλ ηνπηθψλ θνηλσληθψλ θνξέσλ θαη ηνπ ηνπηθνχ πιεζπζκνχ ζηηο ζρεηηθέο δηαδηθαζίεο. Έηζη ην πξφγξακκα πνιιέο θνξέο κεηαβάιιεηαη ζηελ πξάμε ζε κέζν επηβνιήο θαη φρη εμππεξέηεζεο ησλ αληηθεηκεληθψλ ζθνπψλ ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο 16. Χζηφζν ηα επηρεηξήκαηα πνπ πξνβάιινληαη ππέξ απηνχ ηνπ ζπζηήκαηνο, αθνξνχλ ηνλ θαιχηεξν ζπληνληζκφ ησλ πεξηθεξεηαθψλ πξνγξακκάησλ απφ κηα ηζρπξφηεξε θεληξηθή πξνγξακκαηηθή αξρή, ηελ απνηειεζκαηηθή ελαξκφληζε ησλ ζηφρσλ ηεο εζληθήο θαη πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο θαη ηελ πεξηζζφηεξν ηερλνθξαηηθή αληίιεςε ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ. Αληίζεηα, ζην απνθεληξσηηθφ ζχζηεκα πξνγξακκαηηζκνχ, ην πεξηθεξεηαθφ πξφγξακκα απνηειεί νπζηαζηηθφ έξγν ησλ πεξηθεξεηαθψλ ππεξεζηψλ θαη ησλ ηνπηθψλ 16 Κφλζνιαο Ν. (1997), χγρξνλε Πεξηθεξεηαθή Οηθνλνκηθή Πνιηηηθή, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα 18

19 αξρψλ, γηαηί απηέο έρνπλ ηελ επζχλε ιήςεο ησλ ζρεηηθψλ απνθάζεσλ, ηεο θαηάξηηζεο θαη εθαξκνγήο ηνπ. Με ην ζχζηεκα απηφ νη πεξηθεξεηαθνί θαη ηνπηθνί θνξείο, νη νπνίνη έρνπλ άκεζε γλψζε ησλ πξνβιεκάησλ ηνπο επηιέγνπλ ην είδνο θαη ηα κέζα ηεο αλάπηπμεο πνπ απηνί επηζπκνχλ γηα ηνλ ηφπν ηνπο. Δπίζεο παξαθνινπζνχλ θαιχηεξα ηελ πνξεία εθαξκνγήο ησλ κέηξσλ θαη δξάζεσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη πξνβαίλνπλ άκεζα ζηηο αλαγθαίεο πξνζαξκνγέο. Βέβαηα ηνλίδεηαη φηη ε πξαγκάησζε ελφο πεξηθεξεηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζην απνθεληξσηηθφ ζχζηεκα πξνγξακκαηηζκνχ πξέπεη λα ιεηηνπξγεί πάληνηε ζηα πιαίζηα πνπ επηβάιιεη ε αλάγθε ελαξκφληζεο ηνπ πεξηθεξεηαθνχ κε ην εζληθφ αλαπηπμηαθφ πξφγξακκα θαη γεληθφηεξα λα εμππεξεηεί ηνπο ζηφρνπο ηεο εζληθήο αλαπηπμηαθήο ζηξαηεγηθήο. ηελ Διιάδα ε παξαδνζηαθά ηζρπξή ζπγθεληξσηηθή δνκή ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο, ηα ηειεπηαία ρξφληα αληηθαζίζηαηαη ζηαδηαθά απφ πην απνθεληξσκέλεο δηνηθεηηθέο δνκέο θαη δηαδηθαζίεο πξνγξακκαηηζκνχ. Ζ έληαμε ηεο ρψξαο ζηελ Δ.Ο.Κ., ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο γεληθφηεξεο ηάζεηο ζηνλ πεξηθεξεηαθφ θαη εζληθφ αλαπηπμηαθφ ζρεδηαζκφ ζε επξσπατθφ θαη επξχηεξν επίπεδν, έδσζαλ ηελ ψζεζε γηα δξνκνιφγεζε πην νινθιεξσκέλσλ - απνθεληξσηηθψλ - κνξθψλ δηνηθεηηθήο δηάξζξσζεο θαη πξνγξακκαηηζκνχ. Δηδηθφηεξα ε ελίζρπζε ηεο απνθέληξσζεο ζηελ Διιάδα θηλήζεθε ζε δχν θαηεπζχλζεηο. Ζ πξψηε αθνξά ηνλ πξνγξακκαηηζκφ κέζσ ηεο ελίζρπζεο ησλ ζπκκεηνρηθψλ δηαδηθαζηψλ (Γεκνθξαηηθφο πξνγξακκαηηζκφο) θαη ηεο πξνζαξκνγήο ηεο ρψξαο ζην πιαίζην θαη ηηο δηαδηθαζίεο πξνγξακκαηηζκνχ ηεο Κνηλφηεηαο, φπσο απηέο πξνζδηνξίδνληαη απφ ηηο δπν βαζηθέο αξρέο ηεο «εηαηξηθήο ζρέζεο» θαη ηεο «επηθνπξηθφηεηαο». Με ηηο αξρέο απηέο πξνσζείηαη ε γεληθφηεξε άπνςε ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ, φηη νη απνθάζεηο ζα πξέπεη λα παίξλνληαη ζην θαηψηεξν δπλαηφ επίπεδν δηνίθεζεο. Έηζη, δίλεηαη ζηηο πεξηθεξεηαθέο θαη ηνπηθέο αξρέο κηα ηζφηηκε ζέζε δίπια ζηηο θνηλνηηθέο θαη εζληθέο αξρέο ζηελ δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ θαη ζρεδηαζκνχ. Ζ δεχηεξε θαηεχζπλζε ζηελ νπνία θηλήζεθε ε απνθέληξσζε ζηελ Διιάδα αθνξά ην ζεζκηθφ πιαίζην. Δηδηθφηεξα ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο, παξάιιεια κε ηελ αλαδηνξγάλσζε θαη εμέιημε ηνπ ζπζηήκαηνο πξνγξακκαηηζκνχ ζηε ρψξα καο, εηζήρζεζαλ ζεκαληηθέο κεηαξξπζκίζεηο ζην ζεζκηθφ πιαίζην, πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αλαδηάξζξσζε ησλ δηνηθεηηθψλ θαη ρσξηθψλ ελνηήησλ, ην εχξνο ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ησλ ηνπηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ 19

20 θνξέσλ ζηελ αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία θ.ιπ. θαη θαιχπηνπλ δηάθνξεο πιεπξέο ηεο πξνζπάζεηαο πξνψζεζεο ηεο απνθέληξσζεο θαη ηεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο 17. Απνηέιεζκα ησλ παξαπάλσ εμειίμεσλ είλαη νη ζεσξίεο θαη νη πνιηηηθέο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο λα δηέξρνληαη κηα πεξίνδν αιιαγψλ, νη νπνίεο ζπλδένληαη κε ηελ δηαδνρή ηνπ πξνηχπνπ ηεο «εθ ησλ άλσ» αλάπηπμεο κε ηελ εθαξκνγή πην ηζνξξνπεκέλσλ κνξθψλ ρσξηθήο ζηξαηεγηθήο πνπ έρνπλ ζηελ βάζε ηνπο ην πξφηππν ηεο νινθιεξσκέλεο ελδνγελνχο αλάπηπμεο. χκθσλα κε ηνλ Ο.Ο..Α. νη πνιηηηθέο ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο ζηνρεχνπλ 18 : - ηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ ρξεκαηνδφηεζεο θαη παξνρήο ππεξεζηψλ πξνο ηηο ηνπηθέο επηρεηξήζεηο - ηελ αλάπηπμε ηεο ηνπηθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο κε ηελ αλάδεημε λέσλ επηρεηξεκαηηψλ. - ηελ δεκηνπξγία εμεηδηθεπκέλνπ εξγαηηθνχ κε ηελ εθπαίδεπζε θαη επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε ηνπ ηνπηθνχ πιεζπζκνχ - ηε δεκηνπξγία θαη βειηίσζε ππνδνκψλ - ηελ αλάπηπμε θαη ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο γεσξγίαο - ηελ γεληθφηεξε ελίζρπζε ηνπ ζπζηήκαηνο ησλ ηνπηθψλ βηνκεραληψλ. Ζ νινθιεξσκέλε ελδνγελήο αλάπηπμε είλαη ζπλεπψο κηα δηαδηθαζία κε ηελ νπνία επηδηψθεηαη ε πξνψζεζε φισλ ησλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ζηηο νπνίεο ε πεξηθέξεηα παξνπζηάδεη πιενλεθηήκαηα θαζψο θαη ε εθκεηάιιεπζε θαη αμηνπνίεζε ησλ πινπηνπαξαγσγηθψλ πεγψλ ηεο. Κάζε πεξηνρή έρεη δηαθνξεηηθφ ππφβαζξν γηα ηε δηεξεχλεζε θαη ελεξγνπνίεζε ησλ ελδνγελψλ δπλάκεσλ ηεο θαη απηφ βέβαηα ην γλσξίδνπλ θαιχηεξα απφ θάζε άιιν νη ίδηνη νη ηνπηθνί θνξείο, νη νπνίνη είλαη νη βαζηθνί παξάγνληεο δξνκνιφγεζεο ηεο αλαπηπμηαθήο δηαδηθαζίαο 19. Μεγάιε αμία έρεη λα κελ κεηαβιεζεί ε ηαπηφηεηα ηεο πεξηνρήο, λα κελ ππάξρεη αιιαγή λννηξνπίαο ηνπ ληφπηνπ πιεζπζκνχ, λα εληζρπζεί ε δεκηνπξγηθφηεηα θαη λα ππάξρεη γλψζε 17 Οη κεηαξξπζκίζεηο πνπ εηζήρζεζαλ θπξίσο κε ηνπο λφκνπο 1416/84, 1622/86 θαη 1833/89 αιιά θαη πην πξφζθαηα κε ηνπο λφκνπο 2218/94, 2240/94, 2503/97 θαη 2539/97, ζπλέβαιαλ ζηελ απνθέληξσζε, ζηελ ελίζρπζε ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο θαη πεξηθεξεηαθήο δηνίθεζεο θαη ζηελ αλαζπγθξφηεζε ησλ ΟΣΑ- Μπεζηια-Βήθα Δ. (2005) Σνπηθή Απηνδηνίθεζε, Δθδφζεηο Α. άθθνπια., Αζήλα. 18 Barquero V.A. (1991), Σνπηθή αλπαηπμε-μηα ζηξαηεγηθή γηα ηε δεκηνπξγία απαζρφιεζεο, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα 19 Παπαδαζθαιφπνπινο Γ. Αζ, Υξηζηνθάθεο. Μα.(2009), Πεξηθεξεηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο, Β Βειηησκέλε Δθδνζε, Δθδφζεηο Παπαδήζε 20

21 ησλ ηθαλνηήησλ θαη δπλαηνηήησλ ηεο πεξηνρήο θαη φια απηά θάησ απφ ην πξίζκα ηεο βησζηκφηεηαο ηεο πεξηνρήο 20. Απφ ηα παξαπάλσ θαζίζηαηαη ζαθέο φηη ε ηνπηθή ελδνγελήο αλάπηπμε ζπκβαδίδεη απφιπηα κε ην πξφηππν ηεο νινθιεξσκέλεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο θαη απνηειεί ζπζηαηηθφ ζηνηρείν ηεο επηηπρνχο εθαξκνγήο ηεο. Ζ ηνπηθή εμνπζία θαη νη θάηνηθνη ηεο πεξηνρήο ζα πξέπεη λα απνξξίςνπλ πιένλ ηελ ζηάζε ηεο αλακνλήο θαη αλαιάβνπλ δξάζε. Ο ξφινο ησλ Ο.Σ.Α. δηεπξχλεηαη ζηε ζεκεξηλή ζπγθπξία, δεδνκέλσλ θαη εμειίμεσλ ζε εζληθφ, επξσπατθφ θαη δηεζλέο επίπεδν 21 : - Σν εζληθφ θξάηνο αλαπξνζαλαηνιίδεηαη πξνσζψληαο ξφιν «θξάηνπο ζηξαηεγείνπ» θαη επνκέλσο πξνγξακκαηίδεη ηελ αλάπηπμε ησλ επηηειηθψλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ θαη ηελ απνθέληξσζε ηεο εθαξκνγήο ησλ δεκνζίσλ πνιηηηθψλ, κε βάζε θαη ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο - ε επξσπατθφ θαη εζληθφ επίπεδν (βι. πξφγξακκα «Καιιηθξάηε»), δηεπξχλεηαη γεληθφηεξα ν ξφινο ησλ πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ αξρψλ ζην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε ησλ αλαπηπμηαθψλ πξνγξακκάησλ θαη ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ ζηνπο πνιίηεο. - ε δηεζλέο επίπεδν, νη πνιίηεο απέλαληη ζηα πξνβιήκαηα ηεο παγθνζκηνπνίεζεο αλαδεηνχλ απαληήζεηο ζε πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν, γηα ηα δεηήκαηα ηεο απαζρφιεζεο, ηεο θνηλσληθήο θξνληίδαο θαη ηεο πνιηηηζηηθήο ηαπηφηεηαο. Δπνκέλσο ν ξφινο ησλ Ο.Σ.Α. είλαη ηψξα πεξηζζφηεξν απφ θάζε άιιε θνξά ζεκαληηθφο, ηδηαίηεξα ζην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε ησλ αλαπηπμηαθψλ πξνγξακκάησλ, ζηελ πξνψζεζε ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ ζηνπο πνιίηεο. πλεπψο δηαθαίλεηαη πιένλ νινθάζαξα φηη ν επηρεηξεζηαθφο ζρεδηαζκφο θαη πξνγξακκαηηζκφο ζηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε είλαη πηα θάηη παξαπάλσ απφ αλαγθαηφηεηα. 20 Παπαθσλζηαληηλίδεο Λ., (2002), Δπαηζζεηνπνηεκέλε Σνπηθή Κνηλσλία, Δθδφζεηο Σππσζήησ, Αζήλα. 21 Ζ Μεηαξξχζκηζε ηνπ Κξάηνπο. Γηνίθεζε θαη Γηαθπβέξλεζε γηα ηνλ 21 ν αηψλα. Γηνηθεηηθφ Δπηκειεηήξην, Αζήλα,

22 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 : ΓΔΝΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΧΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΗΑΚΧΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΧΝ 2.1 Ζ Μεηάβαζε από ηα Σνπηθά Αλαπηπμηαθά Πξνγξάκκαηα ζηνλ Δπηρεηξεζηαθό ρεδηαζκό ζηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε α βαζκνύ. Οη πξψηεο ελδείμεηο γηα ηελ αλάπηπμε κηαο πξνγξακκαηηθήο θνπιηνχξαο ζηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε εληνπίδνληαη ζηνπο ζεζκνχο ησλ αλαπηπμηαθψλ ζπλδέζκσλ θαη ησλ πξνγξακκαηηθψλ ζπκβάζεσλ ηνπ Ν.1416/1984 θαζψο θαη ζηηο δηαηάμεηο πεξί Γεκνθξαηηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ θαη Σνπηθψλ Αλαπηπμηαθψλ Πξνγξακκάησλ (Σ.Α.Π.) ηνπ Ν.1622/1986 Σα Σ.Α.Π. ήηαλ αθξνγσληαίν ιίζνο ηνπ ηνπηθνχ ζρεδηαζκνχ 22 θαη ε απνηπρία πινπνίεζεο ηνπο απνηέιεζε έληνλε αλάγθε γηα ηελ δεκηνπξγία ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ κε ηελ κνξθή πνπ ηα γλσξίδνπκε ζήκεξα. Οη θπξηφηεξεο αδπλακίεο ησλ Σ.Α.Π. κπνξνχλ λα απνδνζνχλ ζηνπο εμήο ιφγνπο 23 Σα εμσηεξηθά γξαθεία κειεηψλ πνπ αλαιάκβαλαλ ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ πξνγξακκάησλ, αγλνψληαο ηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο θάζε πεξηνρήο πξνρσξνχζαλ ζε κειέηεο, πνπ δελ αληηζηνηρνχζαλ ζηα πξαγκαηηθά ηνπηθά δεδνκέλα. Τπήξμε έιιεηςε δεκνθξαηηθνχ δηαιφγνπ, ν νπνίνο απνηειεί ηελ ακθίδξνκε δηαδηθαζία επηθνηλσλίαο θαηά ηελ νπνία νη ηνπηθνί θνξείο θαη ν ηνπηθφο πιεζπζκφο ζπκκεηέρνπλ ζην ζρεδηαζκφ ηνπ πξνγξάκκαηνο. Ξνδεχηεθαλ δπζαλάινγα πνζά νηθνλνκηθψλ πφξσλ ζε ζρέζε κε ηηο πξνυπνζέζεηο θαη απαηηήζεηο ησλ Σ.Α.Π. Απηφ ζπλέβε δηφηη ηα Σ.Α.Π. ζεσξήζεθαλ απφ ηνπο θνξείο ηεο απηνδηνίθεζεο σο απιέο ηερληθέο κειέηεο ή αλαπηπμηαθέο κειέηεο. Έηζη πξνθεξχρζεθαλ, αλαηέζεθαλ, εθπνλήζεθαλ θαη παξειήθζεζαλ φπσο νη κειέηεο ηερληθψλ έξγσλ ή νη ρσξνηαμηθέο κειέηεο. Τπήξμε απνπζία δηαδηθαζηψλ αμηνιφγεζεο θαη ζπλερνχο επηθαηξνπνίεζεο ηνπ Σ.Α.Π. έπεηηα απφ ηελ δηαδηθαζία εθαξκνγήο. Τπήξρε εγγελήο αδπλακία ησλ Ο.Σ.Α. αλαθνξηθά κε ηελ αλεπάξθεηα εμεηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ ηθαλνχ λα πινπνηήζεη θαη λα ζπλερίζεη ηελ αλαπηπμηαθή δπλακηθή ησλ αξρψλ ηνπ Σ.Α.Π. 22 Αζαλαζφπνπινο Γε. Κ. (2007), Θεζκηθφ Πιαίζην Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, ηφκνο Α Νέα έθδνζε, Αζήλα. 23 Αιεμφπνπινο Αλ., Βαζηιάθεο Αζ., Σεξδή Κ.,(2010) ηξαηεγηθή Αλάπηπμε θαη Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο ζην Γεκφζην Σνκέα θαη ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε, εκεηψζεηο Γ Δθπαηδεπηηθήο εηξά, Δ..Σ.Α. 22

23 Οη πξναλαθεξζέληεο παξάγνληεο αλαδεηθλχνπλ θαη ηηο ζπνπδαηφηεξεο αδπλακίεο πνπ επηδηψθεη λα θαιχςεη ν ζεζκφο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ κέζσ κηαο νινθιεξσκέλεο αληίιεςεο γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη ηελ εθαξκνγή ηνπ ζην ηνπηθφ επίπεδν. ηελ ζπλέρεηα απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ Ν2539/97 πξνβιέπεηαη ε θαηάξηηζε Δηδηθνχ Πξνγξάκκαηνο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Δ.Π.Σ.Α.) κε ζθνπφ ηελ νινθιήξσζε ησλ ππνδνκψλ θαη ηελ ππνζηήξημε ηεο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ λέσλ Ο.Σ.Α. θαζψο θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ αλαγθαίσλ επελδχζεσλ ηνπηθήο αλάπηπμεο. Ζ δηάξθεηα ηνπ Δ.Π.Σ.Α ήηαλ πεληαεηήο ( ) θαη κπνξνχζε φπσο θαη έγηλε λα παξαηαζεί γηα δχν ρξφληα κε απφθαζε ηνπ Τπνπξγηθνχ πκβνπιίνπ (αξ.13 παξ.2 Ν.2539/97). Σν Δ.Π.Σ.Α. απνηεινχληαλ απφ έμη ππνπξνγξάκκαηα ηα νπνία πξνζαλαηνιίδνληαλ ζηελ εθπφλεζε κειεηψλ θαη ηελ ρξεκαηνδφηεζε έξγσλ ηερληθήο ππνδνκήο, πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο, αλαβάζκηζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ησλ δήκσλ θαη θνηλνηήησλ αιιά θαη ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ θαηνίθσλ, θαζψο θαη άιισλ δεκνζίσλ επελδχζεσλ ηνπηθήο αλάπηπμεο 24 Σν Δ.Π.Σ.Α. είρε ηελ ππνζηήξημε ηεο Διιεληθήο Δηαηξείαο Σνπηθήο Αλάπηπμεο θαη θηινδνμνχζε λα απνηειέζεη ηνκή ζηηο ρξεκαηνδνηήζεηο ησλ έξγσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ φισλ ησλ δήκσλ θαη θνηλνηήησλ ηεο ρψξαο. Παξ φια απηά δελ θαηάθεξε λα πινπνηήζεη ηνπο ζηφρνπο ηνπ, θαζψο πνιιά απφ ηα εληεηαγκέλα πξνο ρξεκαηνδφηεζε έξγα δελ θαηάθεξαλ λα πινπνηεζνχλ, ελψ ε έιιεηςε δηαδηθαζίαο αμηνιφγεζεο (ex ante, on going θαη ex post) δελ νδήγεζαλ ζηελ πνιππφζεηε απηνδπλακία ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο αιιά κάιινλ ζηελ ζχζθημε ησλ «πειαηεηαθψλ ζρέζεσλ». 2.2 Σν Θεζκηθό Πιαίζην ησλ Δπηρεηξεζηαθώλ Πξνγξακκάησλ Σα Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα ζεζκνζεηνχληαη γηα πξψηε θνξά ζην λέν Κψδηθα Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ (Ν.3463/2006- ΦΔΚ114Α ). ηα άξζξα (Βι. Παξάξηεκα Η) πξνζδηνξίδνληαη νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο πινπνίεζεο ελφο Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο. Πην αλαιπηηθά ην άξζξν 203 νξίδεη φηη : «ζην πιαίζην ηωλ αξκνδηνηήηωλ ηνπο θαη γηα ηελ εθπιήξωζε ηεο απνζηνιήο ηνπο, νη Γήκνη νη Κνηλόηεηεο θαη νη ύλδεζκνη εθπνλνύλ επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα. Σν επηρεηξεζηαθό πξόγξακκα πεξηέρεη έλα ζπλεθηηθό ζύλνιν αμόλωλ πξνηεξαηόηεηαο γηα δξάζεηο ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη απνζθνπεί ζηελ πινπνίεζε ηνπ αλαπηπμηαθνύ ζρεδηαζκνύ ηωλ Οξγαληζκώλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο.» Σν άξζξν 204 θαζνξίδεη 24 Καιιηαληάζεο Γ. (2011), πζηήκαηα Καηαλνκήο Κξαηηθψλ Υξεκαηνδνηήζεσλ-Ηδηνη Πφξνη ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, εκεηψζεηο Γ Δθαπηδεπηηθήο ζεηξάο, Δ..Σ.Α. 23

24 πνηνί είλαη ππφρξενη γηα ηελ εθπφλεζε ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ, ελψ ζηα άξζξα θαζνξίδνληαη ν ρξφλνο θαηάξηηζεο, ην πεξηερφκελν θαη ε δνκή, θαζψο θαη ε δηαδηθαζία θαηάξηηζεο, παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ηνπο. Με ηελ Τπνπξγηθή απφθαζε 18183, ΦΔΚ 534,Β,13/04/2007 θαζνξίζηεθε ε δνκή θαη ην πεξηερφκελν ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ (κε ηελ δηφξζσζε ζθάικαηνο ΦΔΚ 759 Β) 25 Δλψ κε ην Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα 185/2007 «Όξγαλα θαη δηαδηθαζίεο θαηάξηηζεο, παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ησλ Ο.Σ.Α. α βαζκνχ» θαζνξίζηεθε ε δηαδηθαζία θαηάξηηζεο ηνπο (Βι. Παξάξηεκα ΗΗ) εγθχθιηνη 26 Σέινο, ζρεηηθά κε ηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα έρνπλ εθδνζεί θαη νη εμήο ηξεηο Ζ Δγθχθιηνο 45/2006 ΤΠ.Δ.Γ.Γ.Α. (Α.Π / ) Ζ Δγθχθιηνο 66/2007 ΤΠ.Δ (Α.Π 50837/ ) θαη Ζ Δγθχθιηνο 8/2008 ΤΠ.Δ (Α.Π.8910/ ) Οη πξνεγνχκελεο ζεζκηθέο ξπζκίζεηο απνζθνπνχλ ζηελ εηζαγσγή κφληκσλ εζσηεξηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη ζπζηεκάησλ πξνγξακκαηηζκνχ ζηνπο Ο.Σ.Α. ηφρνο είλαη ε δηαδηθαζία ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ, ηεο παξαθνινχζεζεο θαη ηεο κέηξεζεο ησλ απνηειεζκάησλ θαη ησλ δξάζεσλ ησλ Ο.Σ.Α. λα απνηειέζεη κηα ζηαζεξή εζσηεξηθή ιεηηνπξγία, ζηελ νπνία ζα ζπκκεηέρεη ζε φιεο ηηο θάζεηο ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπο. Με ηηο λέεο δηαηάμεηο ηνπ Ν.3852/2010 νη Γήκνη ζα θιεζνχλ πιένλ λα αλαιάβνπλ έλα επξχ θάζκα αξκνδηνηήησλ πνπ ζα πξέπεη ζε έλα ζχγρξνλν θξάηνο λα αζθνχληαη θνληά ζηνλ πνιίηε θαη κε επίγλσζε ησλ ηνπηθψλ ηδηαηηεξνηήησλ. Ζ αλακελφκελε δηεχξπλζε ησλ γεσγξαθηθψλ θαη πιεζπζκηαθψλ νξίσλ ησλ Ο.Σ.Α α βαζκνχ δηακνξθψλεη έλα λέν πιαίζην νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο πξσηνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο. Ζ ίδηα ε έλλνηα «ηνπηθή ππφζεζε», αιιάδεη θιίκαθα, δηεπξχλεηαη θαη νδεγεί ζε αλάινγε ελδπλάκσζε ηνπ ξφινπ ησλ λέσλ δήκσλ ζηνλ ηνπηθφ αλαπηπμηαθφ πξνγξακκαηηζκφ θαη ζηελ παξνρή πνηνηηθψλ ππεξεζηψλ πξνο ηνπο πνιίηεο ζε θαίξηνπο ηνκείο. Ζ κεγαιχηεξε ζπλεηζθνξά ηνπ Ν.3852/2010 ζηνλ ζεζκφ ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ εληνπίδεηαη ζηνλ άξζξν 266 ηνπ λφκνπ. Όπσο πξνείπακε κε ηνλ Ν.3463/2006 εηζήρζε ν ηεηξαεηήο επηρεηξεζηαθφο πξνγξακκαηηζκφο ησλ δήκσλ, κε ζθνπφ ηνλ ζρεδηαζκφ 25 Ζ ελ ιφγσ Τ.Α έρεη δερζεί ηέζζεξεηο ηξνπνπνηήζεηο, ηελ 4503/ (ΦΔΚ1613 Β ), ηελ 71841/ (ΦΔΚ 19 Β ) ηελ 16422/ (Αιεμφπνπινο, Βαζηιάθεο, Σεξδή 2010) θαη πξνζθάησο ηελ ηξνπνπνίεζε κε Α.Π.5694/ Αιεμφπνπινο Αλ., Βαζηιάθεο Αζ., Σεξδή Κ.,(2010) ηξαηεγηθή Αλάπηπμε θαη Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο ζην Γεκφζην Σνκέα θαη ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε, εκεηψζεηο Γ Δθπαηδεπηηθήο εηξά, Δ..Σ.Α. 24

25 θαη ηελ πινπνίεζε ηνπ αλαπηπμηαθνχ ηνπο ζρεδηαζκνχ. Με ηελ παξάγξαθν 1 ηνπ άξζξνπ 266 Ν.3852/2010 αλαβαζκίδεηαη θαη νινθιεξψλεηαη ε δηαδηθαζία ηνπ πεληαεηνχο πιένλ πξνγξακκαηηζκνχ θαη ε ζχλδεζε ηνπ εηήζηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο, κε ηνλ πξνυπνινγηζκφ θαη ην ηερληθφ πξφγξακκα. Πην αλαιπηηθά ε παξάγξαθνο 1 ηνπ άξζξνπ 266 νξίδεη φηη: «Γηα ηνλ κεζνπξόζεζκν πξνγξακκαηηζκό ηωλ δήκωλ εθπνλείηαη πεληαεηέο Σερληθό Δπηρεηξεζηαθό Πξόγξακκα (Σ.Δ.Π.) ην νπνίν εμεηδηθεύεηαη θαη έηνο ζε Δηήζηα Πξνγξάκκαηα Γξάζεο (Δ.Π.Γ) θαη εηήζην πξνϋπνινγηζκό. Σν Σερληθό Πξόγξακκα θαηαξηίδεηαη θαη ππνβάιιεηαη καδί κε ην Δ.Π.Γ. απνηειεί κέξνο ηνπ θαη επηζπλάπηεηαη ωο παξάξηεκα ζε απηό.» Με ην εηήζην πξφγξακκα δξάζεο, ε δηνίθεζε ελφο δήκνπ θαη νη δεκφηεο ζα κπνξνχλ πιένλ λα ζπλδέζνπλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζα εθηειέζνπλ νη δεκνηηθέο ππεξεζίεο κε ηηο δαπάλεο πνπ πξνβιέπνληαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ. Ο πξνυπνινγηζκφο, πέξα απφ ηελ βαζηθή ιεηηνπξγία ηνπ σο εξγαιείν ειέγρνπ θαη εμνπζηνδφηεζεο ηεο δηαρείξηζεο, απνηειεί πιένλ καδί κε ην εηήζην πξφγξακκα δξάζεο ην εξγαιείν ηνπ εηήζηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ηεο δξάζεο ηνπ δήκνπ. Ο πξνυπνινγηζκφο ελαξκνλίδεηαη κε ηα πεξηερφκελα ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο, θαζψο θαη ηνπ εηεζίνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο θαη εμππεξεηεί ηνπο επελδπηηθνχο, αλαπηπμηαθνχο θαη άιινπο ζηφρνπο ηνπ πξνγξάκκαηνο απηνχ 27. Ο Ν.3852/2010 επηθέξεη επίζεο κηα ζεηξά απφ επηπξφζζεηεο αιιαγέο ζρεηηθά κε ηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα ζηνπο πξσηνβάζκηνπο Ο.Σ.Α. Οη θπξηφηεξεο είλαη Όηη έσο ηηο 30 επηεκβξίνπ θάζε έηνπο νινθιεξψλνληαη νη δηαδηθαζίεο γηα ηελ ζχληαμε πξνζρεδίνπ ηνπ Δ.Π.Γ. θαη ηνπ πξνυπνινγηζκνχ θαη νη δηαδηθαζίεο δηαβνχιεπζεο (Αξ 266 παξ.5) Γηα πξψηε θνξά ζεζκνζεηείηαη ε Γεκνηηθή Δπηηξνπή Γηαβνχιεπζεο (αξ 76 Ν.3852/2010), ζε θάζε Γήκν γηα ηελ ζπγθξνηεκέλε ζεζκνζεηεκέλε θαη αλνηθηή ζπκκεηνρή φισλ ησλ ηνπηθψλ θνξέσλ πνπ εληζρχεη ηελ ηνπηθή δεκνθξαηία φπσο αλαθέξεηαη ζην άξζξν 214 ηνπ 3463/2006 Δλζσκαηψλεηαη γηα πξψηε θνξά ε δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή πιεξνθφξεζε κε ηελ θαζηέξσζε ελφο ειαρίζηνπ ζπζηήκαηνο εζσηεξηθήο πιεξνθφξεζεο ηεο δηνίθεζεο ηνπ δήκνπ, κέζσ ηεο ηξηκεληαίαο έθζεζεο ηεο νηθνλνκηθήο επηηξνπήο πξνο ην Γεκνηηθφ ζπκβνχιην γηα ηελ πνξεία πινπνίεζεο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ (αξ.266 Ν.3852/2010). Με απηφλ ηνλ ηξφπν δηεπθνιχλεηαη θαη ε αμηνιφγεζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ θαζψο θαη ε παξαθνινχζεζε ηεο νξζήο πινπνίεζεο ηνπο. 27 Αηηηνινγηθή Έθζεζε Πξνγξάκκαηνο Καιιηθξάηε, ΤΠ.Δ.Α & Ζ.Γ,

26 Καζηεξψλεηαη ν πξνιεπηηθφο έιεγρνο ηνπ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ ζε φινπο ηνπο Γήκνπο αλεμαξηήησο πιεζπζκνχ (αξ.275 Ν3852/2010). Έηζη απνθεχγεηαη ν θίλδπλνο δηαθνπήο ησλ δξάζεσλ πνπ έρνπλ εληαρζεί ζην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ιφγσ αλεπάξθεηαο πφξσλ ή κε ζσζηήο θαηαλνκήο απηψλ, φπσο γηλφηαλ ζπρλά ζην παξειζφλ. Με ηα αξ.99 θαη 101 ηνπ Ν.3852/2010 εληζρχεηαη ε δηαδεκνηηθή ζπλεξγαζία θαη ηα δίθηπα ησλ δήκσλ ηα νπνία είραλ αξρηθά ζεζκνζεηεζεί απφ ηα αξ 219 θαη 220 ηνπ 3463/2006. εκαληηθφ είλαη ζε απηφ ην ζεκείν, λα αλαθέξνπκε φηη κε ηελ πξφζθαηε ηξνπνπνίεζε (03/02/2011) ηνπ Ν.18183/ , νξίδεηαη φηη εηδηθά γηα ηελ δεκνηηθή πεξίνδν : α. Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα έρεη ηξηεηή δηάξθεηα (αληί γηα πεληαεηή) β. Ζ πξνζεζκία θαηάξηηζεο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο δελ κπνξεί λα ππεξβαίλεη ηελ 30 ε επηεκβξίνπ 2011 γ. Γηα ην έηνο 2011 Δηήζην Πξφγξακκα Γξάζεο απνηειεί ν νηθνλνκηθφο πξνυπνινγηζκφο θαη ην Σερληθφ Πξφγξακκα δ. Σν Δηήζην Πξφγξακκα Γξάζεο γηα ην 2012 ζπληάζζεηαη καδί κε ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα ε. Καηά ηελ κεηαβαηηθή πεξίνδν δελ ζπληάζζεηαη ελδηάκεζε έθζεζε αμηνιφγεζεο. Απφ ηα παξαπάλσ κπνξνχκε λα ζπκπεξάλνπκε φηη ηα πξνβιήκαηα ζηα νπνία θαινχληαη λα αληαπνθξηζνχλ νη Ο.Σ.Α. θαη ν επξχηεξνο ξφινο πνπ πξφθεηηαη λα δηαδξακαηίζνπλ ζηελ ζχγρξνλε Διιεληθή θνηλσλία, γίλεηαη νινέλα θαη πην ζχλζεηνο. Ζ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο δείρλεη λα είλαη πην επίθαηξε απφ πνηέ, δεδνκέλνπ φηη πνιιέο αξκνδηφηεηεο πνπ αθνξνχλ ηελ θαζεκεξηλφηεηα ησλ πνιηηψλ πέξαζαλ ζηελ δηθαηνδνζία ηεο πξσηνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο. Με ηελ ελίζρπζε ηνπ ζεζκνχ ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ κέζα απφ ηνλ Ν3852/2010 νη Ο.Σ.Α. κπνξνχλ πιένλ εθηφο απφ φξγαλα εθηειεζηηθνχ ραξαρηήξα λα δηαδξακαηίζνπλ πξσηεχνληα ξφιν θαη σο φξγαλα ζρεδηαζκνχ θαη πξνγξακκαηηζκνχ, νξγαλψλνληαο θαη πξνσζψληαο ηνπο θαηεπζπληήξηνπο πξνγξακκαηηθνχο άμνλεο, φπσο απηνί εθθξάδνληαη απφ ηελ εληζρπκέλε πιένλ ηνπηθή δηαβνχιεπζε. 26

27 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 : ΣΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΗΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΣΖΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ 3.1 θνπόο ησλ Δπηρεηξεζηαθώλ Πξνγξακκάησλ Σν Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα πεξηιακβάλεη έλα ζπλεθηηθφ ζχλνιν αμφλσλ πξνηεξαηφηεηαο πνπ αθνξνχλ δξάζεηο ηνπηθήο αλάπηπμεο. Δίλαη έλα αλαπηπμηαθφ πξφγξακκα ζε ηνπηθφ επίπεδν θαζψο θαη έλα θχξην εξγαιείν ζρεδηαζκνχ ησλ Ο.Σ.Α. ψζηε λα αληαπεμέιζνπλ ζηηο ζχγρξνλεο απαηηήζεηο πνπ επηηάζζεη ηφζν ην επξσπατθφ επίπεδν απηνδηνίθεζεο φζν θαη ε αλάγθε αεηθφξνπ αλάπηπμεο θαη επεκεξίαο ηνπ πιεζπζκνχ κηαο νξηνζεηεκέλεο γεσγξαθηθήο ελφηεηαο. Οη γεληθνί ζθνπνί ρσξίδνληαη ζε ηξία κέξε α) ηελ πξνψζεζε ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη β) ηελ εζσηεξηθή αλάπηπμε ηνπ Ο.Σ.Α. σο νξγαληζκνχ θαη γ) ηελ αλάπηπμε ησλ ζπλεξγαζηψλ ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ηεο επηξξνήο άιισλ θνξέσλ 28 Απνηειεί έλα πξφγξακκα πνπ πεξηγξάθεη ηνπο ζηφρνπο ηεο δηνίθεζεο ζε κηα δεκνηηθή πεξίνδν, ηηο δξάζεηο θαη ηα κέζα πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη γηα ηελ πινπνίεζε απηψλ, ηηο ππνδνκέο πνπ απαηηνχληαη (ή/θαη ζα πξαγκαηνπνηεζνχλ) θαη ηελ απαξαίηεηε νηθνλνκηθή βάζε. Α) Πξνώζεζε ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα θαηά θχξην ιφγν ζα πξέπεη λα πξνζδηνξίδεη ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζα εθηειέζεη ν Γήκνο ζην πιαίζην ησλ ζεζκνζεηεκέλσλ αξκνδηνηήησλ ηνπ, κε απψηεξνπο ζθνπνχο α) ηελ πξνζηαζία θαη αλαβάζκηζε ηνπ θπζηθνχ θαη δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο ηεο πεξηνρήο ηνπ ε νπνία ζπλεπάγεηαη ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ Γήκνπ ζε ηνκείο φπσο ε πξνζηαζία θαη αεηθφξνο δηαρείξηζε ηνπ θπζηθνχ ηνπ πεξηβάιινληνο, ηελ βειηίσζε ηνπ νηθηζηηθνχ ηνπ πεξηβάιινληνο αιιά θαη ηελ βειηίσζε ησλ ηερληθψλ ππνδνκψλ θαη ησλ δηθηχσλ εμππεξέηεζεο. Ζ δξαζηεξηνπνίεζε ησλ Ο.Σ.Α. ζηνπο πξνεγνχκελνπο ηνκείο γίλεηαη θπξίσο κέζσ ηεο θαηαζθεπήο ηερληθψλ έξγσλ, ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ ζπληήξεζεο ησλ ηερληθψλ ππνδνκψλ θαη ηεο ζέζπηζεο θαλνληζηηθψλ φξσλ θαη ξπζκίζεσλ. Οη απνδέθηεο ησλ δξάζεσλ απηψλ είλαη νη γεσγξαθηθέο ελφηεηεο ηνπ Ο.Σ.Α.(Γεκνηηθά ή ηνπηθά δηακεξίζκαηα, ζπλνηθίεο ή γεηηνληέο) θαη β) ηελ βειηίσζε ηεο θνηλσληθήο θαη νηθνλνκηθήο επεκεξίαο ησλ θαηνίθσλ ηεο πεξηνρήο ηνπ, ε νπνία ζπλεπάγεηαη δξάζεηο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, δξάζεηο παηδείαο/πνιηηηζκνχ/αζιεηηζκνχ, θαη δξάζεηο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη απαζρφιεζεο. Οη 28 Οδεγφο Δθαξκνγήο γηα ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ , Πεξηθέξεηα Αηηηθήο, Δ.Δ.Σ.Α.Α. 27

28 απνδέθηεο ησλ δξάζεσλ απηψλ είλαη δηάθνξεο θνηλσληθφ-νηθνλνκηθέο νκάδεο ησλ θαηνίθσλ ηεο πεξηνρήο ηνπ Ο.Σ.Α.(π.ρ. λένη, παηδηά, ειηθησκέλνη, αγξφηεο, άλεξγνη θιπ) Β) Δζσηεξηθή αλάπηπμε ηνπ Ο.Σ.Α. σο νξγαληζκνύ Δθηφο απφ ηηο δξάζεηο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα πεξηιακβάλεη ππνπξνγξάκκαηα γηα ηελ βειηίσζε ηεο δηνηθεηηθήο ηθαλφηεηαο ηνπ Ο.Σ.Α. σο δεκφζηνπ νξγαληζκνχ (σο θνξέα παξνρήο ζπιινγηθψλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ αιιά θαη σο θνηλσληθνχ θαη πνιηηηθνχ ζεζκνχ), κε ζθνπνχο ηελ βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο, ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη ηεο λνκηκνπνίεζεο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ. Δηδηθφηεξα νη ζρεηηθέο δξάζεηο απνζθνπνχλ: ηελ βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ζηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε ηνπ πνιίηε ηελ βειηίσζε ηεο παξαγσγηθήο ηθαλφηεηαο ησλ Ο.Σ.Α κέζσ ηνπ κεζνπξφζεζκνπ πξνγξακκαηηζκνχ πξνζιήςεσλ, ηεο αλάπηπμεο ηνπ πθηζηάκελνπ πξνζσπηθνχ ηεο κεραλνξγάλσζεο, ηεο πξνκήζεηαο εμνπιηζκνχ θαη ηεο εμαζθάιηζεο γεο θαη θηηξηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ ηελ βειηίσζε ηεο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ησλ Ο.Σ.Α, κέζσ ηνπ κεζνπξφζεζκνπ νηθνλνκηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ, ηεο παξαθνινχζεζεο ηνπ θφζηνπο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ θαη ηεο νξζνινγηθφηεξεο νηθνλνκηθήο δηαρείξηζεο. Γ) Αλάπηπμε ζπλεξγαζηώλ ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ηεο επηξξνήο άιισλ θνξέσλ Πνιιέο ηνπηθέο αξρέο ζεσξνχλ φηη ν ξφινο ησλ Ο.Σ.Α. δελ πξέπεη λα πεξηνξίδεηαη ζηηο νξηνζεηεκέλεο απφ ην ζεζκηθφ πιαίζην αξκνδηφηεηεο ηνπ θαη φηη νη Ο.Σ.Α. είλαη ππνρξεσκέλνη λα κεξηκλνχλ γηα ηελ ζπλνιηθή επεκεξία ηεο πεξηνρήο ηνπο. Ζ δηνίθεζε ελφο Ο.Σ.Α. γίλεηαη αληηιεπηή φρη κφλν σο δηνίθεζε ηεο παξνρήο νξηζκέλσλ πάγησλ δεκνηηθψλ ππεξεζηψλ, αιιά σο κέξηκλα γηα ην ζχλνιν ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ. ε απηήλ ηελ θαηεχζπλζε ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ελφο Ο.Σ.Α. ζα πξέπεη λα επηζεκαίλεη ηε ζπκβνιή πνπ κπνξνχλ λα έρνπλ ζηελ αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο νη ζπλεξγαζίεο κε: Σνπηθνχο θνηλσληθνχο θαη νηθνλνκηθνχο θνξείο (ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο, ζχιινγνη θαη κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο ) Γεηηνληθνχο Ο.Σ.Α. Λνηπνχο θνξείο ηνπ πνιίηηθν-δηνηθεηηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο ρψξαο (Κεληξηθνί θνξείο, Απνθεληξσκέλεο δηνηθήζεηο, Πεξηθέξεηα) Δπνκέλσο, ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα εθηφο απφ ηηο ππεξεζίεο, ηα έξγα θαη ηηο ξπζκίζεηο γηα ηα νπνία είλαη αξκφδηνο ν Ο.Σ.Α., είλαη δπλαηφ λα εληνπίδεη δξαζηεξηφηεηεο 28

29 πνπ αλήθνπλ ζηελ αξκνδηφηεηα άιισλ δεκνζίσλ θνξέσλ θαη λα πξνζδηνξίδεη ηηο αλαγθαίεο ελέξγεηεο ζπλεξγαζίαο θαη επηξξνήο ησλ θνξέσλ απηψλ απφ ηνλ Ο.Σ.Α. Σν πξφγξακκα ζα πξέπεη λα ζηνρεχεη επίζεο, ζηελ αλαβάζκηζε ηνπ επηπέδνπ ζπλεξγαζίαο ησλ Ο.Σ.Α. κε θνξείο ηνπ ηδησηηθνχ, δεκνζίνπ θαη θνηλσληθνχ ηνκέα, γηα ηελ ζπληνληζκέλε πξνψζεζε ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη ηελ απφ θνηλνχ παξνρή ηνπηθψλ ππεξεζηψλ. Σν εχξνο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ εθηείλεηαη, κάιηζηα, πέξαλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ νξγαληζκψλ, δειαδή πεξηιακβάλεη δξάζεηο ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ θαη ησλ Ηδξπκάησλ ηνπ Γήκνπ, θαη ησλ Κνηλσθειψλ Γεκνηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ (π.ρ. Γεκνηηθή Δπηρείξεζε Ύδξεπζεο Απνρέηεπζεο εάλ ππάξρεη ) Ζ εκαζία ησλ Δπηρεηξεζηαθώλ Πξνγξακκάησλ Ζ ηεξάζηηα ζεκαζία ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ γηα ηνπο Γήκνπο ζπλίζηαηαη ζηα παξαθάησ ζηνηρεία 29 Απνηειεί νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή αληηκεηψπηζεο ησλ ηνπηθψλ πξνβιεκάησλ ε νπνία παχεη λα έρεη απνζπαζκαηηθφ ραξαθηήξα δηεξεπλψληαο ζθαηξηθά θαη κε δηεπηζηεκνληθή πξνζέγγηζε φιεο ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμεο. Απνηειεί εξγαιείν γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε θαη απνδνηηθφηεξε θαηαλνκή θαη αμηνπνίεζε ησλ πεξηνξηζκέλσλ πφξσλ, γηα ηελ νξζνινγηθφηεξε νηθνλνκηθή δηαρείξηζε ηνπ Ο.Σ.Α. αιιά θαη ηελ εμεχξεζε λέσλ πφξσλ. Δηζάγεη ηερληθέο πνζνηηθνπνίεζεο ησλ ζηφρσλ κε απνηέιεζκα λα αλαθέξεηαη ζε κεηξήζηκα θαη ηαπηφρξνλα ειεγρφκελα ζηνηρεία. Απνηειεί κέζν δεκνθξαηηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ, ελεξγνπνηψληαο ηνπο πνιίηεο ζε φια ηα επίπεδα ζρεδηαζκνχ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο θαηαγξάθνληαο ηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο θαη επηζπκίεο ηνπ ηνπηθνχ πιεζπζκνχ. Αλαβαζκίδεη ηελ εηθφλα ηνπ Ο.Σ.Α. πξνζδίδνληαο ηνπ ην θχξνο ηεο δηαρείξηζεο ζεκάησλ κείδνλνο ζεκαζίαο Γηεπθνιχλεη ηελ ράξαμε ζρεδίνπ αλάπηπμεο ζε Δζληθφ επίπεδν Βειηηψλεη ηελ εζσηεξηθή νξγάλσζε ησλ Ο.Σ.Α., πξνζαλαηνιίδνληαο ηηο εζσηεξηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ ζε λέα πξφηππα εξγαζίαο θαη εηζάγνληαο λέεο ηερληθέο θαη κεζνδνινγίεο. Λεηηνπξγεί ζπλεθηηθά θαη ζπληνλίδεη ηηο επηκέξνπο δξάζεηο ηνπ Οξγαληζκνχ αιιά θαη επηκέξνπο Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ. 29 Λίηζνο Ζ.(Γεθέκβξηνο 2002) Δπηρεηξεκαηηθά πξνγξάκκαηα θαη δηαδηθαζίεο πξνγξακκαηηζκνχ ησλ ΟΣΑ, Δπηζεψξεζε Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, Σεχρνο 101, ζ.ζ

30 Δπηζπεχδεη ηελ σξίκαλζε θαη πινπνίεζε ησλ δξάζεσλ. Δπλνεί ηελ αλάπηπμε δηθηχσλ κε άιινπο θνξείο ηεο απηνδηνίθεζεο (Ο.Σ.Α., Κ.Δ.Γ.Κ.Δ., Δ.Δ.Σ.Α.Α. θιπ) αιιά θαη επξχηεξσλ ζπλεξγαζηψλ κε άιινπο ρψξνπο φπσο ηνλ αθαδεκατθφ, ηνλ επηρεηξεκαηηθφ, ηηο Μ.Κ.Ο. 3.3 Κύξηα Υαξαθηεξηζηηθά ησλ Δπηρεηξεζηαθώλ Πξνγξακκάησλ Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ησλ Ο.Σ.Α. απνηειεί εξγαιείν γηα ηελ άζθεζε ηνπ αλαπηπμηαθνχ ηνπο ξφινπ, κε ηα εμήο ραξαθηεξηζηηθά 30 α. Δίλαη έλα νινθιεξσκέλν πξόγξακκα ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη βειηίσζεο ηεο δηνηθεηηθήο ηθαλόηεηαο ησλ Ο.Σ.Α.: Απνηειεί πξφγξακκα αλαπηπμηαθψλ ππνδνκψλ θαη ηνπηθψλ επελδχζεσλ, αιιά θαη πξφγξακκα γηα ηελ βειηίσζε ηεο πθηζηάκελεο ιεηηνπξγίαο ησλ δεκνηηθψλ ππεξεζηψλ θαη ησλ Ννκηθψλ πξνζψπσλ πνπ επνπηεχνληαη απφ ην Γήκν. Δίλαη πξφγξακκα, πνιπηνκεαθνχ ραξαθηήξα, κε εχξνο ζεκαηηθψλ αληηθεηκέλσλ αληηζηνίρνπ θάζκαηνο ησλ ζεκάησλ πνπ απαζρνινχλ ηελ θαζεκεξηλή ιεηηνπξγία ηνπ Ο.Σ.Α. Καιχπηεη φιν ην θάζκα ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ Γήκνπ θαη ελ δπλάκεη ην ζχλνιν ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ. β. Απνηειεί ην πεληαεηέο πιένλ, πξόγξακκα δξάζεο ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ησλ Ννκηθώλ πξνζώπσλ ηνπ: ηηο πξνηεξαηφηεηεο ηνπ πξνγξάκκαηνο αληαλαθιάηαη ε βνχιεζε θαη ην φξακα ηνπ Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ θαζψο θαη νη πξνηεξαηφηεηεο ηνπ αλαπηπμηαθνχ ζρεδηαζκνχ ζε πεξηθεξεηαθφ θαη εζληθφ επίπεδν. Σν φξακα ηεο εθάζηνηε δεκνηηθήο αξρήο απνηππψλεηαη ζηελ ζηξαηεγηθή θαη αλαιχεηαη ζε πεληαεηέο πξφγξακκα δξάζεο ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ησλ Ννκηθψλ πξνζψπσλ ηνπ θαη ηέινο ζε εηήζην πξφγξακκα δξάζεο ηεο θάζε ππεξεζίαο ηνπ Γήκνπ θαη ησλ Ννκηθψλ πξνζψπσλ ηνπ. γ. Δίλαη νξγαληθό ζηνηρείν ηεο θαζεκεξηλήο ιεηηνπξγίαο θαη δηνίθεζεο ηνπ Γήκνπ θαη κέξνο ηνπ πξνγξακκαηηθνύ θύθινπ : Ζ ζχληαμε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο είλαη ε αξρηθή θάζε ηεο δηαδηθαζίαο πξνγξακκαηηζκνχ, παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ηεο δξάζεο ηνπ Γήκν. Ζ δηαδηθαζία απηή απνηειεί ην δηαξθέο αληηθείκελν ελαζρφιεζεο ησλ αηξεηψλ νξγάλσλ, ησλ πξντζηακέλσλ θαη ηεο αξκφδηαο ππεξεζίαο πξνγξακκαηηζκνχ. δ. Τινπνηείηαη κέζσ εηήζηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ησλ Ννκηθώλ πξνζώπσλ ηνπ : θνπφο ηεο ζχληαμεο ηνπ εηήζηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο είλαη ε εμεηδίθεπζε ηνπ ζπλνιηθνχ πεληαεηνχο επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζε εηήζην πξφγξακκα 30 Οδεγφο Δθαξκνγήο γηα ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ , Πεξηθέξεηα Αηηηθήο, Δ.Δ.Σ.Α.Α. 30

31 ησλ ππεξεζηψλ. Ο εηήζηνο πξνγξακκαηηζκφο ζηνρεχεη ζηνλ επηκεξηζκφ ησλ δξάζεσλ ηνπ πεληαεηνχο πξνγξάκκαηνο ζηηο ππεξεζίεο, νη νπνίεο πινπνηνχλ ηκήκαηα ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο. ε. Δθπνλείηαη κε ηελ ζπκκεηνρή όισλ ησλ εκπιεθνκέλσλ : Καηά ηελ δηαδηθαζία ζχληαμεο ηνπ ζπκκεηέρνπλ κε ζαθψο θαζνξηζκέλν ηξφπν. Αηξεηά φξγαλα (Γεκ. πκβνχιην, Αληηδήκαξρνη, Γ επηρεηξήζεσλ, Δπηηξνπή Γηαβνχιεπζεο, Σνπηθά πκβνχιηα ) Τπεξεζηαθά ζηειέρε (Πξντζηάκελνη ππεξεζηψλ, Γηεπζπληέο Δπηρεηξήζεσλ, ζηειέρε ηεο ππεξεζίαο πξνγξακκαηηζκνχ) Σνπηθνί θνξείο θαη νκάδεο δεκνηψλ κε ζεκαληηθφ βαζκφ ζπκβνιήο ζηελ ηνπηθή αλάπηπμε ή/ θαη ζηε ιεηηνπξγία ηνπ Ο.Σ.Α. Φνξείο ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο ρψξαο (Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο, Πεξηθέξεηεο ) Ζ ιήςε ησλ απνθάζεσλ πξνγξακκαηηζκνχ δελ ζηεξίδεηαη κφλν ζηελ αλάιπζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο, αιιά θαη ζηηο αλάγθεο θαη πξνζδνθίεο ησλ θαηνίθσλ θαη ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηνπ Γήκν, φπσο απηέο δηαηππψλνληαη ζηηο δηαδηθαζίεο ζπκκεηνρήο. Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα απνηειεί βαζηθφ πιαίζην θαηεχζπλζεο, πξνζδηνξηζκνχ θαη ζπληνληζκνχ ησλ ελεξγεηψλ φισλ ησλ νξγάλσλ δηνίθεζεο θαη ππεξεζηψλ θαη πξέπεη λα είλαη επξχηεξα γλσζηφ ζηνπο εξγαδφκελνπο ηνπ Ο.Σ.Α, πξνθεηκέλνπ λα πινπνηεζνχλ νη ζηφρνη ηνπ. Δπηπιένλ απνηειεί πξντφλ ζπιινγηθήο εξγαζίαο φισλ ησλ δνκψλ ηνπ Γήκνπ θαη νδεγεί ζηελ αλάιεςε δεζκεχζεσλ κεηαμχ ησλ δηαδνρηθψλ ηεξαξρηθψλ επηπέδσλ, ζε φηη αθνξά ηελ πινπνίεζε ηνπ ηκήκαηνο εθείλνπ ζην νπνίν απηά εκπιέθνληαη. ζη. Αμηνπνηεί δείθηεο επίδνζεο : Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα δηαηππψλεη κεηξήζηκνπο γεληθνχο θαη εηδηθνχο ζηφρνπο, ε επίηεπμε ησλ νπνίσλ παξαθνινπζείηαη κέζσ ηεο αμηνπνίεζεο ζπζηήκαηνο δεηθηψλ επίδνζεο. Γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο εμέιημεο ηεο ηηκήο ησλ δεηθηψλ αμηνπνηνχληαη ηα ζηνηρεία (εζφδσλ/δαπαλψλ, πφξσλ, εθξνψλ, απνηειεζκάησλ ζηνπο απνδέθηεο ) πνπ ζα πξέπεη λα ηεξνχληαη ζηηο βάζεηο δεδνκέλσλ ηνπ νινθιεξσκέλνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο ελφο Ο.Σ.Α. 31

32 Πέξα φκσο απφ ηηο βαζηθέο έλλνηεο φπσο νη εηζξνέο ηα απνηειέζκαηα θαη νη επηπηψζεηο, κηα νινθιεξσκέλε αμηνιφγεζε νθείιεη λα αζρνιεζεί θαη κε κηα ζεηξά εηδηθψλ ζεκάησλ φπσο 31 : Ζ ζπλάθεηα πνπ δηεξεπλά ηελ έθηαζε ζηελ νπνία νη πξνγξακκαηηζκέλνη ζηφρνη ελφο πξνγξάκκαηνο έρνπλ ζρέζε κε ηηο εμειηζζφκελεο αλάγθεο ζε ηνπηθφ, εζληθφ θαη επξσπατθφ επίπεδν Ζ απφδνζε πνπ δηεξεπλά ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη πφξνη κεηαηξάπεθαλ ζε απνηειέζκαηα. Ζ απνηειεζκαηηθφηεηα πνπ δηεξεπλά ηνλ βαζκφ ζηνλ νπνίν ην πξφγξακκα ζπλέηεηλε ζηελ επίηεπμε ησλ γεληθψλ θαη εηδηθψλ ζηφρσλ θαη Ζ δηαηεξεζηκφηεηα πνπ δηεξεπλά ζηελ ρξνληθή πεξίνδν πνπ αλακέλεηαη λα δηαξθέζνπλ νη αιιαγέο αθνχ νινθιεξσζεί ην πξφγξακκα. Δίλαη θνηλψο απνδεθηφ φηη ε πξνζπάζεηα γηα αμηνιφγεζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ είλαη αθφκε ζε πξψηκν ζηάδην θαη παξά ηελ ζεζκηθή ελίζρπζε γηα ηελ δηαδηθαζία, νη παζνγέλεηεο παξακέλνπλ θπξίσο ιφγσ ηνπ φηη ε αμηνιφγεζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ δελ είλαη αθφκα ππνρξεσηηθή γηα ηνπο Γήκνπο, δελ ππάξρεη ε θαηάιιειε ελεκέξσζε ηνπ πξνζσπηθνχ θαη αξθεηέο θνξέο ην αλζξψπηλν δπλακηθφ είλαη αλεπαξθέο ψζηε λα θέξεη εηο πέξαο κηα ηέηνηα εξγαζία. 3.4 Δλδεηθηηθέο Πεγέο Υξεκαηνδόηεζεο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνύ Πξνγξάκκαηνο Γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, νη πφξνη γηα ηνπο Ο.Σ.Α. θαηέρνπλ θπξίαξρν ξφιν. Οη δεκνηηθέο αξρέο πξέπεη λα θαιχςνπλ ηηο αλάγθεο θαη επηζπκίεο ησλ πνιηηψλ ηνπο, κε βάζε ηηο εθάζηνηε νηθνλνκηθέο εηζξνέο. χκθσλα κε ην άξζξν 102, παξάγξαθνο 5 ηνπ πληάγκαηνο: «Σν Κξάηνο ιακβάλεη ηα λνκνζεηηθά, θαλνληζηηθά θαη δεκνζηνλνκηθά κέηξα πνπ απαηηνύληαη γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο νηθνλνκηθήο απηνηέιεηαο θαη ηωλ πόξωλ πνπ είλαη αλαγθαίνη γηα ηελ εθπιήξωζε ηεο απνζηνιήο θαη ηεο άζθεζεο ηωλ αξκνδηνηήηωλ ηωλ νξγαληζκώλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο κε ηαπηόρξνλε δηαζθάιηζε ηεο δηαθάλεηαο θαηά ηελ δηαρείξηζε ηωλ πόξωλ απηώλ» Με ηνλ Ν.1828/89 εηζήρζε ην κνληέιν άκεζεο ρξεκαηνδφηεζεο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο απφ ζεζκνζεηεκέλνπο, ππέξ απηήο πφξνπο, ηνπ Κξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ. Οη θεληξηθνί απηνηειήο πφξνη (Κ.Α.Π.) ιεηηνχξγεζαλ επηηπρεκέλα γηα κηα 20εηία, είλαη φκσο εκθαλή ηα ζεκάδηα ηεο «θφπσζεο» ηνπο. ην άξζξν 259 ηνπ Ν3852/ Λαγφο Γ., Σζηλφο Β, (2000) Αμηνιφγεζε Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ,Πξαθηηθά Δπηζηεκνληθνχ πλεδξίνπ ηνπ πλδέζκνπ Διιήλσλ Πεξηθεξεηνιφγσλ (ΔΠ). Αζήλα. 32

33 επαλαπξνζδηνξίδνληαη νη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο θαη ηα πνζνζηά εζφδσλ ηνπ Κξαηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ πνπ ζα ηξνθνδνηνχλ ηνπο Κ.Α.Π. ησλ λέσλ δηεπξπκέλσλ Γήκσλ. Δθηφο απφ ηνπο Κ.Α.Π, νη δξάζεηο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ κπνξνχλ επίζεο λα ρξεκαηνδνηεζνχλ απφ ηδίνπο πφξνπο ησλ Γήκσλ, ηα νπνία είλαη έζνδα πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνπο θφξνπο, ηα ηέιε, ηηο εηζθνξέο θαη ηα πξφζηηκα πνπ πιεξψλνπλ νη πνιίηεο απ επζείαο ζηνλ Γήκν θαη ηα νπνία θαζηζηνχλ ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε θαηά έλα βαζκφ αλεμάξηεηε απφ ηελ Κεληξηθή Γηνίθεζε. Άιιεο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο είλαη νη εζληθνί θαη θνηλνηηθνί πφξνη. Οη εζληθνί πφξνη είλαη αλεμάξηεηνη απφ ηνπο Κ.Α.Π θαη δίλνπλ κεγάιε ζηήξημε ζηηο αλαπηπμηαθέο πξσηνβνπιίεο ηνπ Γήκνπ. Ζ απνηειεζκαηηθφηεξε ρξεκαηνδφηεζε πνπ ππήξμε ήηαλ ην πξφγξακκα «Θεζέαο» πνπ ςεθίζηεθε ην 2004 θαη είρε δηάξθεηα απφ ην Οη θνηλνηηθνί πφξνη πνπ αθνξνχλ ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε πξνέξρνληαη απφ δηαξζξσηηθά ηακεία, θνηλνηηθέο πξσηνβνπιίεο θαζψο θαη κέζσ θαηλνηφκσλ ελεξγεηψλ. Γεκηνπξγείηαη έηζη ζηνπο Γήκνπο έλα ρξεκαηνδνηηθφ κείγκα πνπ κπνξεί λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο ηνπο ζε βάζνο ρξφλνπ θαη παξάιιεια λα αληέμεη ηηο δηαθπκάλζεηο ηεο νηθνλνκηθήο ζπγθπξίαο, ελψ κέζα απφ ηελ λέα αξρηηεθηνληθή ζεζκνζεηνχληαη κηα ζεηξά απφ θαηλνηνκίεο πνπ κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ηνπο Γήκνπο λα ιακβάλνπλ πην εχθνια ηνπηθέο αλαπηπμηαθέο πξσηνβνπιίεο, λα κνριεχζνπλ θεθάιαηα, λα πξνζειθχζνπλ λνηθνθπξηά θαη επηρεηξήζεηο, θαη λα θαηαζηνχλ ν βαζηθφο ζπληειεζηήο ηεο ηνπηθήο θαη πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο. Μέζα απφ ηελ λέα αξρηηεθηνληθή, νη δήκνη εληάζζνληαη πιένλ ζηελ κεγάιε εμπγηαληηθή πξνζπάζεηα πνπ θαηαβάιιεη ε ρψξα. Σν ηνπηθφ Πξφγξακκα ηαζεξφηεηαο θαη Αλάπηπμεο (Π..Α) πνπ εηζάγεη ν «Καιιηθξάηεο» πεξηιακβάλεη α) ην πξφγξακκα εμπγίαλζεο ησλ Ο.Σ.Α. κε νηθνλνκηθή δπζπξαγία β) ηελ δεκηνπξγία ινγαξηαζκνχ εμπγίαλζεο θαη αιιειεγγχεο ησλ Ο.Σ.Α. δ) ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε θαη ζχγρξνλε νηθνλνκηθή δηαρείξηζε κε αλαβάζκηζε ηνπ ξφινπ ηνπ δεκνθξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ θαη δεκηνπξγία εξγαιείσλ ιήςεο απνθάζεσλ, φπσο βάζεηο δεδνκέλσλ κε έγθπξα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ε)ην έιεγρν θαη ηελ δηαθάλεηα ζε φια ηα επίπεδα κε έιεγρν ζε φιεο ηηο δαπάλεο απφ ην Διεγθηηθφ πλέδξην θαη ζη) ηε δεκηνπξγία ηνπ αλαπηπμηαθνχ πξνγξάκκαηνο «ΔΛΛ.Α.Γ.Α.» Γηαδηθαζία Καηάξηηζεο Δπηρεηξεζηαθώλ Πξνγξακκάησλ 32 Αηηηνινγηθή Έθζεζε Πξνγξάκκαηνο Καιιηθξάηε, ΤΠ.Δ.Α & Ζ.Γ,

34 Με ην πξνεδξηθφ δηάηαγκα 185/2007 (φπσο ηξνπνπνηήζεθε) «Όξγαλα θαη δηαδηθαζία θαηάξηηζεο, παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο α βαζκνχ» θαζνξίζηεθε ε δηαδηθαζία θαηάξηηζεο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ φπσο πεξηγξάθεηαη παξαθάησ. Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα θαηαξηίδεηαη απφ ην Γεκνηηθφ πκβνχιην θαη θαιχπηεη ην ζχλνιν ησλ δξάζεσλ ηνπηθήο αλάπηπμεο, θαζψο θαη νξγάλσζεο ησλ ππεξεζηψλ ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. πκπεξηιακβάλεη φιεο ηηο δξάζεηο ησλ δεκνηηθψλ ή θνηλσθειψλ επηρεηξήζεσλ, ησλ δεκνηηθψλ ή θνηλνηηθψλ ηδξπκάησλ ηνπο θαη εθφζνλ νη ζρεηηθέο απνθάζεηο ησλ νξγάλσλ δηνίθεζεο ηνπο έρνπλ εγθξηζεί απφ ην Γεκνηηθφ πκβνχιην Αξρηθά ζπγθξνηείηαη δηεπηζηεκνληθή νκάδα έξγνπ, ε νπνία ζπληάζζεη ζρέδην επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζε ζπλεξγαζία κε ηα φξγαλα δηνίθεζεο θαη ηηο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ, κε ηελ ππνζηήξημε ηεο ππεξεζίαο πξνγξακκαηηζκνχ (ή ππεξεζία ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ θαη αλάπηπμεο). Ζ ππεξεζία απηή είλαη αξκφδηα γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ νξγάλσλ δηνίθεζεο, ησλ άιισλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ, ησλ Ννκηθψλ πξνζψπσλ θαη ηεο νκάδαο έξγνπ θαηά ηελ δηαδηθαζία θαηάξηηζεο, παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο θαη ησλ εηεζίσλ πξνγξακκάησλ δξάζεο (ζηα νπνία εμεηδηθεχεηαη ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα). Ζ δηεπηζηεκνληθή νκάδα έξγνπ ζπγθξνηείηαη κε απφθαζε Γεκάξρνπ, κε ηελ νπνία νξίδεηαη θαη ν ππεχζπλνο ηεο νκάδαο (ν νπνίνο πξνεδξεχεη απηήο). Ο Γήκαξρνο έρεη ηελ γεληθή επνπηεία ηεο πξνφδνπ ησλ εξγαζηψλ ηεο νκάδαο. ηελ νκάδα έξγνπ ζπκκεηέρνπλ : κέιε ησλ νξγάλσλ δηνίθεζεο, εθ ησλ νπνίσλ ηνπιάρηζηνλ έλαο Αληηδήκαξρνο, θαη ππάιιεινη ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ θαη ησλ Ννκηθψλ ηνπ Πξνζψπσλ (ζπλήζσο πξνεξρφκελνη απφ ηελ Οηθνλνκηθή Γηεχζπλζε, ηελ Σερληθή Τπεξεζία θαη ηελ Τπεξεζία Πξνγξακκαηηζκνχ). Ο αξηζκφο ησλ κειψλ δελ ζα πξέπεη λα ππεξβαίλεη ηνπο ηξεηο. Ζ Τπνπξγηθή απφθαζε /4/2007, ΦΔΚ 534 Β θαζφξηζε ηε δνκή θαη ην πεξηερφκελν ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ησλ Ο.Σ.Α. σο εμήο : I) Δλόηεηα 1: ηξαηεγηθόο ζρεδηαζκόο Κεθάιαην 1.1 Ζ πξψηε ελφηεηα είλαη απηή ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ. ην πξψην θεθάιαην ζα πξέπεη λα πεξηγξάθνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηνρήο ηνπ Ο.Σ.Α., ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ηδίνπ ηνπ Γήκνπ θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ, σο νξγαληζκψλ θαη αμηνινγείηαη ε πθηζηάκελε θαηάζηαζε. ηελ πεξηγξαθή ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο πεξηιακβάλνληαη θπξίσο ηα βαζηθά γεσγξαθηθά, πιεζπζκηαθά, θνηλσληθά, πνιενδνκηθά πεξηβαιινληηθά θαη 34

35 αλαπηπμηαθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηνρήο ηνπ Ο.Σ.Α. θαζψο θαη ησλ ζρέζεσλ θαη ησλ αιιειεμαξηήζεσλ ηνπ κε ηνπο γεηηνληθνχο Ο.Σ.Α. θαη ηελ επξχηεξε πεξηνρή. Δπίζεο πξέπεη λα πεξηγξάθνληαη ηα βαζηθά νξγαλσηηθά θαη νηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Ο.Σ.Α. Ζ αμηνιφγεζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ηνπ Ο.Σ.Α. κπνξεί λα γίλεη κέζσ ηνπ κνληέινπ αλάιπζεο (S.W.O.T.- Strengths, weaknesses, opportunities and threats) κέζα απφ ην νπνίν κπνξνχλ λα αλαιπζνχλ : Σα θξίζηκα δεηήκαηα αλάπηπμεο, ηα νπνία ελία ζθφπηκν λα αληηκεησπηζηνχλ απφ ηνλ Ο.Σ.Α. θαηά ηελ επφκελε κεζνπξφζεζκε πεξίνδν, ηεξαξρεκέλα θαηά ζεηξά πξνηεξαηφηεηαο. Σα κεηνλεθηήκαηα θαη πιενλεθηήκαηα ηεο πεξηνρήο ηνπ Ο.Σ.Α. σο πξνο ηα θξίζηκα δεηήκαηα, ηηο αλάγθεο ησλ πνιηηψλ θαη ηελ εθηηκψκελε δήηεζε γηα ηελ παξνρή δεκνηηθψλ ή θνηλνηηθψλ ππεξεζηψλ. Σηο δπλαηφηεηεο θαη ηηο πθηζηάκελεο αδπλακίεο ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ, ζε ζρέζε κε ηηο ιεηηνπξγίεο πνπ επηηεινχλ, ην αλζξψπηλν δπλακηθφ θαη ηελ πιηθνηερληθή ππνδνκή ηνπο, ηελ πνηφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ, θαζψο θαη ζε ζρέζε κε ηελ νηθνλνκηθή ηνπο θαηάζηαζε Σηο επθαηξίεο θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο απφ εμσγελείο παξάγνληεο (φπσο ζεζκηθφ πιαίζην, εζληθέο θαη επξσπατθέο πνιηηηθέο θαη ρξεκαηνδνηήζεηο). Κεθάιαην 1.2 Δθηφο απφ ηελ αμηνιφγεζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ζην πξψην κέξνο ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ πξέπεη επίζεο λα εμεηδηθεχεηαη (ζαλ δεχηεξν θεθάιαην) ε ζηξαηεγηθή ηνπ δήκνπ θαη λα αλαιχνληαη νη αλαπηπμηαθέο ηνπ πξνηεξαηφηεηεο, ζε απηφ ην ζεκείν πξέπεη λα πεξηιακβάλνληαη ηα αθφινπζα: Γηαηχπσζε ηνπ αλαπηπμηαθνχ νξάκαηνο γηα ηελ πεξηνρή ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ησλ θαηεπζπληήξησλ αξρψλ, πνπ πξέπεη λα δηέπνπλ ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπ θαη ηνλ ηξφπν δηνίθεζεο ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ. Πξνζδηνξηζκφο ηεο ζηξαηεγηθήο ηνπ Ο.Σ.Α., δειαδή ησλ γεληθψλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ πξνθεηκέλνπ λα πεηχρεη ην φξακα ηνπ. Πξνζδηνξηζκφο ησλ αλαπηπμηαθψλ πξνηεξαηνηήησλ, ζχκθσλα κε ηηο νπνίεο ζα δηνξζσζεί ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο εζληθέο θαη πεξηθεξεηαθέο αλαπηπμηαθέο πξνηεξαηφηεηεο. Σν φξακα απνηειεί ζπλνπηηθή δηαηχπσζε ηεο κειινληηθήο επηιέμηκεο θαηάζηαζεο ηεο πεξηνρήο ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ηνπ ίδηνπ ηνπ Ο.Σ.Α. σο νξγαληζκφ, γηα ηελ επφκελε κεζνπξφζεζκε πεξίνδν, ηελ νπνία ζα επηδηψμεη κε ηελ εθαξκνγή ηεο ζηξαηεγηθήο πνπ ζα επηιέμεη θαη κε ηελ 35

36 επξχηεξε δπλαηή θνηλσληθή ζπλαίλεζε. Ζ δηαηχπσζε ηεο ζηξαηεγηθήο ηνπ Ο.Σ.Α. γίλεηαη κέζσ ηνπ θαζνξηζκνχ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ. Δλδεηθηηθά νη ζηξαηεγηθνί ζηφρνη πξέπεη λα αθνξνχλ : ηελ πξνψζεζε ηεο νηθνλνκηθήο, θνηλσληθήο θαη πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο πεξηνρήο ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ησλ απνδεθηψλ ησλ ππεξεζηψλ ηελ αλαβάζκηζε ηεο δηνηθεηηθήο ηθαλφηεηαο ηνπ (κε ηε βειηίσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ππεξεζηψλ θαη ησλ νξγάλσλ ηνπ, ηελ αλάπηπμε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη ηεο πιηθνηερληθήο ππνδνκήο ηνπ.) ηελ βειηίσζε ηεο νηθνλνκηθήο ηνπ θαηάζηαζεο Οη δηακφξθσζε ησλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ ζα πξέπεη απαξαηηήησο λα γίλεηαη ιακβάλνληαο ππφςε ηέζζεξηο βαζηθέο ζπληζηψζεο. Άπνςε πνιηηψλ Γηεζλήο θαη εζληθή εκπεηξία ηξαηεγηθνί ζηόρνη Όξακα Πνιηηηθήο Ζγεζίαο Θεσξεηηθέο πξνζεγγίζεηο Γηάγξακκα 1. Γηακόξθσζε ζηξαηεγηθώλ ζηόρσλ Πεγή : Αιεμφπνπινο Αλ., Βαζηιάθεο Αζ., Σεξδή Κ.(2010) (ζ52) ηελ ζπγθεθξηκέλε θάζε πξνβιέπεηαη ε δηνξγάλσζε ζηξνγγπιψλ ηξαπεδηψλ αλά ζεκαηηθή ελφηεηα κε ηνπο θνηλσληθνχο θνξείο κε ζηφρν ηελ ηειηθή επηθχξσζε ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο θαη ηελ λνκηκνπνίεζε ηνπ απφ ηνπο εθπξνζψπνπο ηεο θνηλσλίαο. Οη ζπλαθείο γεληθνί ζηφρνη νκαδνπνηνχληαη ζε κέηξα, θαη ηα ζπλαθή κέηξα ζε άμνλεο πξνηεξαηφηεηαο νη νπνίνη θαζνξίδνληαη απφ ηνπο άμνλεο πξνηεξαηφηεηαο. 36

37 Απνζηνιή -Όξακα Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 1 Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 2 Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 3 Μέηξν 2.1 Μέηξν 2.2 Γεληθφο ζηφρνο Γεληθφο ζηφρνο Γηάγξακκα 2. Άμνλεο, Μέηξα θαη ηόρνη Πεγή : Αξγπξηάδεο Γ. Αζ. (2009) (ζ.77) Σν φξακα ηνπ Γήκνπ αλαιχεηαη ζπλήζσο ζε 3-5 άμνλεο πξνηεξαηφηεηαο. Κάζε άμνλαο αλαιχεηαη ζπλήζσο ζε 3-5 Μέηξα 33 θαη θάζε κέηξν ζα πεξηιακβάλεη έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο γεληθνχο ζηφρνπο. Υξήζηκε είλαη ε θαηαλνκή ζπληειεζηψλ βαξχηεηαο ζηνπο άμνλεο, ηα κέηξα θαη ηνπο γεληθνχο ζηφρνπο ηνπ πξνγξάκκαηνο πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξηζηεί ν βαζκφο δξαζηεξηνπνίεζεο ηνπ Γήκνπ ζε θάζε πξνηεξαηφηεηα θαη λα δηεπθνιπλζεί ε θαηαλνκή πφξσλ θαηά ηνλ νηθνλνκηθφ πξνγξακκαηηζκφ 34 Οη αλαπηπμηαθέο πξνηεξαηφηεηεο εθθξάδνληαη κέζα απφ ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα κε ηελ κνξθή αμφλσλ. Δλδεηθηηθά νη άμνλεο απηνί κπνξεί λα είλαη : α. «Σν θπζηθφ θαη νηθηζηηθφ πεξηβάιινλ Σερληθέο Τπνδνκέο» β. «Κνηλσληθή Πνιηηηθή, Παηδεία θαη Πνιηηηζκφο» γ. «Σνπηθή Οηθνλνκία θαη Απαζρφιεζε» δ. «Ο Ο.Σ.Α. σο νξγαληζκφο θαη νη ζρέζεηο ηνπ κε ηνπο πνιίηεο, ηελ πνιηηεία θαη ηνπο ηνπηθνχο θνξείο» ε. «Οηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηνπ Ο.Σ.Α.» 33 Δλδεηθηηθά ηα κέηξα κπνξεί λα αθνξνχλ: Ύδξεπζε θαη Απνρέηεπζεο, Γηαρείξηζε απνξξηκκάησλ, θνηλσληθή θξνληίδα, πνιηηηζκφ θαη αζιεηηζκφ, απαζρφιεζε, ηνπξηζηηθή αλάπηπμε, νηθνλνκηθά ηνπ Ο.Σ.Α. θαζψο θαη αλάπηπμε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ησλ Ννκηθψλ ηνπ Πξνζψπσλ. 34 Δηζήγεζε κε ζέκα: Οηθνλνκηθά ησλ Ο.Σ.Α.- Αλαπηπμηαθά πξνγξάκκαηα. Πξαθηηθά απν Δηήζην Σαθηηθφ πλέδξην Κ.Δ.Γ.Κ.Δ.,

38 Ζ παξαπάλσ δηάξζξσζε απνηειεί ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο θαη ηελ πξνγξακκαηηθή δνκή ηνπ Γήκνπ, πνπ αληαλαθιά ηηο αλαπηπμηαθέο πξνηεξαηφηεηεο ηεο δεκνηηθήο πνιηηηθήο. ΗΗ) Δλόηεηα 2 : Δπηρεηξεζηαθόο Πξνγξακκαηηζκόο Κεθάιαην 2.1 : Καζνξηζκόο Μέηξσλ θαη Γξάζεσλ αλά ηνκέα παξέκβαζεο Γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ θάζε κέηξνπ ζρεδηάδεηαη έλα νινθιεξσκέλν ππνπξφγξακκα δξάζεσλ. Οη δξάζεηο είλαη δπλαηφ λα είλαη θαηεγνξίεο έξγσλ ή κεγάια έξγα (φπνπ σο έξγα λννχληαη δξάζεηο πνπ εθηεινχληαη εθ άπαμ, κε θαζνξηζκέλε ρξνληθή έλαξμε θαη πέξαο πινπνίεζεο ή λα είλαη ζπλερψο επαλαιακβαλφκελεο ιεηηνπξγίεο ησλ ππεξεζηψλ θαη νξγάλσλ δηνίθεζεο. Σα έξγα ελδεηθηηθά είλαη δπλαηφ λα πεξηιακβάλνπλ ηερληθά έξγα, κειέηεο, έξεπλεο, ελέξγεηεο θαηάξηηζεο, ελέξγεηεο δεκνζηφηεηαο θαη θαλνληζηηθέο ξπζκίζεηο. Οη ζπλερείο ιεηηνπξγίεο είλαη δπλαηφ λα πεξηιακβάλνπλ είηε θχξηεο ιεηηνπξγίεο, δειαδή δξαζηεξηφηεηεο κέζσ ησλ νπνίσλ αζθνχληαη νη αξκνδηφηεηεο θαη εθπιεξψλεηαη ν ζθνπφο ησλ Ο.Σ.Α.(φπσο δξαζηεξηφηεηεο θνηλσληθέο, πνιηηηζηηθέο, αζιεηηζκνχ, πξνζηαζίαο πεξηβάιινληνο), είηε ππνζηεξηθηηθέο ή νξηδφληηεο ιεηηνπξγίεο, ησλ νπνίσλ ν ξφινο ζπλίζηαηαη ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ ππνζηήξημεο ζηηο ππεξεζίεο θαη ζηα φξγαλα δηνίθεζεο ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ (φπσο δηαρείξηζε ζεκάησλ πξνζσπηθνχ, νηθνλνκηθή δηαρείξηζε, πξνκήζεηεο, δηνηθεηηθή ππνζηήξημε, λνκηθή ππνζηήξημε ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ, ηεθκεξίσζε πιεξνθνξηψλ) Τπεχζπλνη πινπνίεζεο ησλ δξάζεσλ κπνξεί λα είλαη ππεξεζίεο ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ. Μπνξεί επίζεο λα είλαη ππεξεζίεο ηνπ Ο.Σ.Α. ζηνπο νπνίνπο ζπκκεηέρεη ν Ο.Σ.Α. ή νη δνκέο πνπ νξίδνληαη σο θνξείο πινπνίεζεο ζηηο ζπκβάζεηο ζπλεξγαζίαο ηνπ Ο.Σ.Α. κε άιινπο θνξείο. ε εηδηθή παξάγξαθν ηνπ θεθαιαίνπ απηνχ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο είλαη δπλαηφ λα πξνζδηνξίδνληαη : Γξάζεηο δηαδεκνηηθήο ζεκαζίαο, εθφζνλ ππάξρεη ζρεηηθή ζπκθσλία κε ηνπο γεηηνληθνχο Ο.Σ.Α. θαη Γξάζεηο ππεξηνπηθήο ζεκαζίαο, σο πξνηάζεηο πξνο ηα ππεξθείκελα επίπεδα πξνγξακκαηηζκνχ. Κεθάιαην 2.2 : Πεληαεηήο Πξνγξακκαηηζκόο ησλ Γξάζεσλ ε απηφ ην θεθάιαην ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ ηεξαξρνχληαη νη δξάζεηο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ θάζε κέηξνπ θαη πξνζδηνξίδνληαη νη δξάζεηο πξψηεο 38

39 πξνηεξαηφηεηαο. Σνπιάρηζηνλ γηα ηηο δξάζεηο απηέο ζπκπιεξψλεηαη ηππνπνηεκέλν έληππν πξνγξακκαηηζκνχ ζην νπνίν πξνζδηνξίδνληαη : Ο άμνλαο θαη ην κέηξν ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο φπνπ εληάζζεηαη ε δξάζε. Οη ζηφρνη ηνπ κέηξνπ ζηελ επίηεπμε ησλ νπνίσλ ζα ζπκβάιινπλ ηα αλακελφκελα απνηειέζκαηα δξάζεο. Οη εθξνέο πνπ ζα παξαρζνχλ απφ ηελ πινπνίεζε ηεο δξάζεο Οη θάζεηο πινπνίεζεο ηεο δξάζεο Ζ ππεξεζία ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ησλ Ννκηθψλ πξνζψπσλ ηνπ πνπ είλαη ππεχζπλε γηα ηελ πινπνίεζε ηεο δξάζεο Ζ νξνζέηεζε ηεο δξάζεο Σν ρξνλνδηάγξακκα πινπνίεζεο αλά έηνο Οη αλαγθαίνη αλζξψπηλνη θαη πιηθνί πφξνη θαη άιιεο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ πινπνίεζε ηεο δξάζεο Ο πξνυπνινγηζκφο δαπαλψλ θαη νη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο. ε απηή ηελ θάζε δηνξγαλψλνληαη θαη νη δηαδηθαζίεο δηαβνχιεπζεο κε θνηλσληθνχο θνξείο αιιά θαη κε ηηο ππεξεζίεο ηνπ Οξγαληζκνχ. ΗΗΗ) Δλόηεηα 3 : Οηθνλνκηθόο Πξνγξακκαηηζκόο θαη δείθηεο παξαθνινύζεζεο θαη αμηνιόγεζεο Κεθάιαην 3.1 : Οηθνλνκηθόο Πξνγξακκαηηζκόο ε απηφ ην θεθάιαην πεξηιακβάλνληαη ηα αθφινπζα : Δθηηκψληαη ηα έζνδα ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ, αλά πεγή ρξεκαηνδφηεζεο γηα θάζε έηνο ηεο επφκελεο πεληαεηίαο Τπνινγίδνληαη ζπλνπηηθά νη ιεηηνπξγίεο θαη νη επελδπηηθέο δαπάλεο ησλ δξάζεσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο Καηαξηίδνληαη νη ρξεκαηνδνηηθνί πίλαθεο ηνπ πξνγξάκκαηνο αλά άμνλα θαη κέηξν Γηα ηηο εθηηκήζεηο ησλ εζφδσλ ζα ρξεηαζηεί πξψηνλ πξφβιεςε ησλ παξαγφλησλ πνπ επεξεάδνπλ ηα έζνδα ηνπ Γήκνπ (π.ρ. πιεζσξηζκφο, εμέιημε πιεζπζκνχ θιπ), δεχηεξνλ αλάιπζε ησλ ηάζεσλ ηεο πξνεγνχκελεο πεληαεηίαο θαη ηξίηνλ εθηίκεζε ησλ αλακελφκελσλ απνηειεζκάησλ απφ ηελ πινπνίεζε ησλ ζηφρσλ γηα ηελ βειηίσζε ησλ νηθνλνκηθψλ ηνπ Γήκνπ. Με βάζε ηηο εθηηκήζεηο απηέο ζα πξνθχςεη ε ζπλνιηθή εηθφλα ηεο δηαρξνληθήο εμέιημεο ησλ εζφδσλ ηνπ Γήκνπ θαη ησλ Ννκηθψλ ηνπ Πξνζψπσλ γηα ηα επφκελα πέληε έηε. 39

40 Γεδνκέλνπ φηη ζπλήζσο ηα έζνδα δελ επαξθνχλ γηα ηελ θάιπςε ησλ δαπαλψλ φισλ ησλ δξάζεσλ, γηα λα απαληήζνπκε ζην εξψηεκα γηα ην πνηέο δξάζεηο ζα ρξεκαηνδνηήζνπλ θαηά πξνηεξαηφηεηα νη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο αμηνπνηνχκε ηελ ηεξάξρεζε ησλ δξάζεσλ θαη ηνπο ζπληειεζηέο βαξχηεηαο ησλ πξνηεξαηνηήησλ πνπ αλαθέξακε παξαπάλσ. Οη δξάζεηο θάησ ηνπ νξίνπ ρξεκαηνδφηεζεο ζα πινπνηεζνχλ κφλν εθφζνλ εμαζθαιηζηνχλ νη αλαγθαίνη πξφζζεηνη νηθνλνκηθνί πφξνη. Δλαιιαθηηθά κπνξεί λα γίλεη αλαζεψξεζε νξηζκέλσλ επηινγψλ πνπ αθνξνχλ ζηηο δαπάλεο θαη ηα έζνδα. Γηα παξάδεηγκα Πεξηνξηζκφο λέσλ επελδχζεσλ Μείσζε ηνπ πξνγξακκαηηδφκελνπ επηπέδνπ ζηειέρσζεο θαη εμνπιηζκνχ λέσλ ππεξεζηψλ. Αλαζεψξεζε ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ πινπνίεζεο νξηζκέλσλ δξάζεσλ (π.ρ. ζηαδηαθή εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο αλαθχθισζεο) Αλαδήηεζε πξφζζεησλ πεγψλ ρξεκαηνδφηεζεο Γαλεηζκφο ή αχμεζε ησλ πξνβιεπφκελσλ δαλείσλ Καιχηεξε αμηνπνίεζε δεκνηηθήο πεξηνπζίαο. ε θάζε πεξίπησζε νη πεξηνξηζκέλνη νηθνλνκηθά πφξνη ζα πξέπεη λα θαηαλεκεζνχλ ζε φια ηα ζρέδηα δξάζεο, δεδνκέλνπ φηη απηά αληηζηνηρνχλ ζε πξνηεξαηφηεηεο ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ ηηο νπνίεο ν Γήκνο νθείιεη λα αληηκεησπίζεη. Κεθάιαην 3.2 : Γείθηεο Παξαθνινύζεζεο θαη Αμηνιόγεζεο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνύ Πξνγξάκκαηνο Οη δείθηεο παξαθνινχζεζεο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο δηαθξίλνληαη ζε δχν κεγάιεο θαηεγνξίεο : α. Γείθηεο απνηειεζκάησλ κε ηνπο νπνίνπο παξαθνινπζείηαη ε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο. Οη δείθηεο απνηειεζκάησλ δηαθξίλνληαη ζε i) δείθηεο αλάπηπμεο θαη σθειεηψλ ii) δείθηεο δξαζηεξηνηήησλ θαη εμππεξέηεζεο ηνπ πνιίηε iii) δείθηεο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη πιηθνηερληθήο ππνδνκήο iv) Οηθνλνκηθνί δείθηεο θαη β. Γείθηεο εηζξνψλ εθξνψλ, κε ηνπο νπνίνπο παξαθνινπζείηαη ε πινπνίεζε ησλ δξάζεσλ ηνπ Ο.Σ.Α. Δίλαη νπζηαζηηθά πνζνηηθά κεγέζε πνπ εθηηκνχλ ηελ πξφνδν πινπνίεζεο κηαο δξάζεο κεηξψληαο ηηο εθξνέο πνπ παξάγνληαη ή ηηο εηζξνέο (πφξνπο) πνπ θαηαλαιψλνληαη γηα ηελ πινπνίεζε ηεο δξάζεο, ζε έλα ρξνληθφ δηάζηεκα. Ο πιένλ ζπλήζεο δείθηεο εηζξνψλ είλαη νη δαπάλεο πινπνίεζεο κηαο δξάζεο, νη νπνίεο ζηελ αξρή θάζε έηνπο πξέπεη λα πξνυπνινγίδνληαη θαη λα απνηππψλνληαη ζηνλ νηθνλνκηθφ πξνυπνινγηζκφ ηνπ Ο.Σ.Α. 40

41 Οη δείθηεο απηνί ζεσξνχληαη θαηάιιεινη γηα ηελ δηελέξγεηα δηαρξνληθψλ ζπγθξίζεσλ ζην εζσηεξηθφ ηνπ ίδηνπ ηνπ Ο.Σ.Α. κε ζθνπφ ηελ αμηνιφγεζε ηεο δξάζεο ηνπ θαη ηελ ιήςε κέηξσλ γηα ηελ βειηίσζε ηνπ, ελψ παξάιιεια ιεηηνπξγνχλ σο αξσγνί γηα ηελ δηελέξγεηα ζπγθξίζεσλ κεηαμχ νκάδσλ νκνεηδψλ Ο.Σ.Α, κε ζθνπφ ηνλ εληνπηζκφ απηψλ πνπ ιεηηνπξγνχλ σο πξφηππα θαη ηελ κεηαθνξά ηεο εκπεηξίαο ησλ «βέιηηζησλ πξαθηηθψλ» πνπ εθαξκφδνληαη ζε άιινπο Δηήζηα Πξνγξάκκαηα Γξάζεο Σελ εηζαγσγή ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ κε ηνλ Ν.3463/2006 Κ.Γ.Κ αθνινχζεζαλ ηα εηήζηα πξνγξάκκαηα δξάζεο. θνπφο ησλ εηεζίσλ πξνγξακκάησλ δξάζεο είλαη ε εμεηδίθεπζε θαη ν ιεπηνκεξέζηαηνο πξνγξακκαηηζκφο ησλ δξάζεσλ πνπ πξνβιέπνληαη απφ ην πεληαεηέο επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα. Δπνκέλσο ην πεξηερφκελν ηνπ εηήζηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο πεξηιακβάλεη ηηο δξάζεηο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ θαηά έηνο εμεηδίθεπζε ηνπ πεληαεηνχο επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο θαη νη δαπάλεο ηνπο θαιχπηνληαη απφ ηνλ εηήζην πξνυπνινγηζκφ. Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα απνηειεί πξφγξακκα πιαίζην γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ εηήζηνπ πξνγξάκκαηνο. Μέζσ ησλ εηήζησλ πξνγξακκάησλ, έλαο Γήκνο κπνξεί λα πξνζαξκφδεη ηηο επηινγέο ηνπ πεληαεηνχο πξνγξάκκαηνο ζηηο ηξέρνπζεο εμειίμεηο θαη λα πξνζαξκφδεη ηε δξάζε ηνπ ζηε κεηαβαιιφκελε πξαγκαηηθφηεηα, ιακβάλνληαο ππ φςε ηηο λέεο επθαηξίεο θαη πεξηνξηζκνχο. χκθσλα κε ηελ Δ.Δ.Σ.Α.Α. ε δνκή θαη ην πεξηερφκελν ησλ εηεζίσλ πξνγξακκάησλ δξάζεο ησλ Ο.Σ.Α. έρεη σο εμήο 36 : 1. Ζ δηάξζξσζε ησλ εηεζίσλ πξνγξακκάησλ δξάζεο ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ αληηζηνηρεί ζηελ νξγαλσηηθή δνκή ησλ ππεξεζηψλ ηνπο. 2.Σν πεξηερφκελν ησλ εηεζίσλ πξνγξακκάησλ δξάζεο πξνθχπηεη απφ ηελ θαη έηνο εμεηδίθεπζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο. ην εηήζην πξφγξακκα δξάζεο πξνζδηνξίδνληαη νη δξάζεηο ή ηα ηκήκαηα πνιπεηψλ δξάζεσλ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο πνπ ζα πινπνηεζνχλ ην ζπγθεθξηκέλν έηνο απφ ηηο ππεξεζίεο ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ησλ Ννκηθψλ ηνπ Πξνζψπσλ. 3. Γη θάζε δξάζε πξνζδηνξίδνληαη ηνπιάρηζηνλ α)ν άμνλαο θαη ην κέηξν ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο φπνπ εληάζζεηαη ε δξάζε β)πνζνηηθά ζηνηρεία ησλ εθξνψλ πνπ ζα 35 Μπνπξαληαο Γ. (2002), Μαλαηδκελη, ζεσξεηηθφ ππφβαζξν- χγρξνλεο Πξαθηηθέο, Δθδφζεηο Μπέλνπ, Αζήλα 36 Αξγπξηάδεο Γ. Αζ. (2009), Οηθνλνκηθφο ρεδηαζκφο ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, εκεηψζεηο Γ εθπαηδεπηηθήο ζεηξάο, Δ..Σ.Α 41

42 παξαρζνχλ απφ ηε δξάζε θαηά ην επφκελν έηνο γ) Σν ρξνλνδηάγξακκα πινπνίεζεο ηεο δξάζεο αλά ηξίκελν δ)ν πξνυπνινγηζκφο δαπαλψλ θαη νη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο ε) Οη αλαγθαίεο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ πινπνίεζε ηεο δξάζεο. 4. Σν εηήζην πξφγξακκα δξάζεο ηνπ πξψηνπ έηνπο ηεο δεκνηηθήο πεξηφδνπ ζπληάζζεηαη καδί κε ηνλ αληίζηνηρν πξνυπνινγηζκφ θαη απνηειεί καδί κε ην ηερληθφ πξφγξακκα ηνπ ίδηνπ έηνπο, πξνζσξηλφ πξφγξακκα, πνπ νξηζηηθνπνηείηαη κε ηελ νινθιήξσζε ηεο θαηάξηηζεο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο. 5. Σα δηεηή πξνγξάκκαηα δξάζεο ησλ θνηλσθειψλ επηρεηξήζεσλ ηνπ άξζξνπ 259 ηνπ Ν3463/2006 Κ.Γ.Κ ππνθαζηζηνχλ ηα αληίζηνηρα πξνγξάκκαηα δξάζεο ηνπο. 6. ην εηήζην πξφγξακκα δξάζεο κπνξεί λα ηξνπνπνηείηαη ν πξνγξακκαηηζκφο πινπνίεζεο ησλ δξάζεσλ πνπ έρνπλ πξνβιεθζεί ζην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα. Σν εηήζην πξφγξακκα δξάζεο κπνξεί επίζεο λα πεξηιακβάλεη λέεο δξάζεηο, νη νπνίεο δελ έρνπλ πξνβιεθζεί ζην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα, εθφζνλ εληάζζνληαη ζηε ζηξαηεγηθή θαη ζηηο αλαπηπμηαθέο πξνηεξαηφηεηεο ηνπ Γήκνπ. Δπνκέλσο, κέζσ ηνπ εηήζηνπ πξνγξακκαηηζκνχ έλαο Γήκνο κπνξεί λα πξνζαξκφδεη ηηο επηινγέο ηνπ πεληαεηνχο επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζηηο ηξέρνπζεο εμειίμεηο θαη λα πξνζαξκφδεη ηε δξάζε ηνπ ζηε κεηαβαιιφκελε πξαγκαηηθφηεηα, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο λέεο επθαηξίεο θαη πεξηνξηζκνχο. 3.7 Πξνϋπνζέζεηο γηα ηνλ Δπηηπρή ρεδηαζκό θαη Τινπνίεζε χκθσλα κε ηελ βηβιηνγξαθία νη βαζηθφηεξεο πξνυπνζέζεηο γηα ηνλ επηηπρή ζρεδηαζκφ θαη ηελ νξζή πινπνίεζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ είλαη ηξεηο 37 Ζ πνιηηηθή Βνχιεζε Ζ εθαξκνγή ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ζηνηρεηνζεηεί έλα πιήζνο απφ ζνβαξά δεηήκαηα ηφζν ζε επίπεδν ζηφρσλ θαη πεξηερνκέλνπ ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο φζν θαη ζε επίπεδν κεζφδσλ θαη εξγαιείσλ άζθεζεο πνιηηηθήο. Ζ ελζσκάησζε ησλ αξρψλ ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο ζηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζηελ θαζεκεξηλή πξαθηηθή ησλ Ο.Σ.Α. ζα απαηηήζεη ζίγνπξα κηα καθξά πεξίνδν αλαπξνζαξκνγήο ησλ πθηζηάκελσλ πξαθηηθψλ θαη λννηξνπηψλ ζε φια ηα επίπεδα άζθεζεο πνιηηηθήο θαη ηνπηθήο θνηλσλίαο. Χζηφζν νη αιιαγέο απηέο δελ είλαη δπλαηφλ λα εθπιεξσζνχλ εάλ δελ ππάξρεη ζαθήο θαη πάγηα δέζκεπζε φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ. Γειαδή ησλ εθιεγκέλσλ δηνηθήζεσλ ησλ 37 Αιεμφπνπινο Αλ., Βαζηιάθεο Αζ., Σεξδή Κ.,(2010) ηξαηεγηθή Αλάπηπμε θαη Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο ζην Γεκφζην Σνκέα θαη ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε, εκεηψζεηο Γ Δθπαηδεπηηθήο εηξά, Δ..Σ.Α. 42

43 Ο.Σ.Α. ησλ ππεχζπλσλ θαη εξγαδνκέλσλ ζηηο ππεξεζίεο, ησλ θνηλσληθψλ θνξέσλ θαζψο θαη νξγαλψζεσλ θαη ηέινο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο ζην ζχλνιν ηεο. ηε θάζε εηζαγσγήο ησλ αξρψλ ηεο βηψζηκεο ελδνγελνχο αλάπηπμεο ζηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο, αλακθίβνια ην κεγαιχηεξν βάξνο θαη επζχλε αλαινγεί ζηηο εθιεγκέλεο δηνηθήζεηο ησλ Ο.Σ.Α. Γηα ηνλ ζθνπφ απηφ νη δεκνηηθέο αξρέο ζα πξέπεη πξψηεο ζε ζρέζε κε ηνπο ππφινηπνπο λα δεζκεπηνχλ γηα ηελ πξνψζεζε ησλ αξρψλ ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη λα πξνάγνπλ απνηειεζκαηηθά θαη ρσξίο ππαλαρσξήζεηο φια ηα απαξαίηεηα κέηξα θαη δξάζεηο. Ζ δεχηεξε πξνυπφζεζε είλαη ε ζπκκεηνρή ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο. Σν Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα γηα λα ιεηηνπξγήζεη απνηειεζκαηηθά ζα πξέπεη λα ζπκπεξηιάβεη ζηηο δηαδηθαζίεο ζρεδηαζκνχ θαη πινπνίεζεο έλα επξχ θάζκα απφ ηνπηθέο νκάδεο θαη αλζξψπνπο νη νπνίνη ζα ζπκκεηέρνπλ ζχκθσλα κε ηηο ηθαλφηεηεο θαη ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ κπνξεί λα δηαζέηνπλ κέζα απφ ηνπηθνχο θνξείο. Θα πξέπεη λα ηνληζηεί πσο πνιινί Γήκνη έρνπλ αλαγλσξίζεη φηη αλαπηχζζνληαο ζχγρξνλνπο ηξφπνπο πξνζέγγηζεο θαη δηαβνχιεπζεο κε ην θνηλφ, κπνξνχλ λα πξνσζήζνπλ θαηλνηφκεο απνθάζεηο κε επξεία θνηλσληθή ζπλαίλεζε. Ζ πξψηε πξνζπάζεηα πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε ήηαλ ε ζεζκνζέηεζε ηνπ δεκνθξαηηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ ζηα άξζξα ζηνλ Ν3463/2006 (Κ.Γ.Κ.).Ο δεκνθξαηηθφο πξνγξακκαηηζκφο κε ηελ ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ θαη ησλ βαζηθψλ θνξέσλ ηεο πφιεο ζπκβάιιεη ζηελ πξνζαξκνγή ησλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ ηεο ηνπηθήο πνιηηηθήο εγεζίαο ζηηο αλάγθεο θαη ηηο επηζπκίεο ησλ θαηνίθσλ ελφο Γήκνπ θαζψο θαη ζηελ δεκηνπξγία ελφο θιίκαηνο εκπηζηνζχλεο κεηαμχ ησλ πνιηηψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρνπλ ηηο ηνπηθέο ππεξεζίεο. Έλα ζεκαληηθφ ζέκα πνπ ζα πξέπεη λα ιάβνπκε ππφςε καο είλαη ην πνηφο ζπκκεηέρεη ζηνλ δεκνθξαηηθφ πξνγξακκαηηζκφ. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο ηαπηίδεηαη ε έλλνηα ηεο «ζπκκεηνρήο ησλ πνιηηψλ» κε ηελ έλλνηα ηεο «ζπκκεηνρήο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο» ζα πξέπεη λα μεθαζαξηζηεί φηη πξφθεηηαη γηα δηαθνξεηηθέο έλλνηεο. Χζηφζν θαη νη δχν είλαη απαξαίηεηεο γηα έλα νινθιεξσκέλν θαη απνηειεζκαηηθφ δεκνθξαηηθφ πξνγξακκαηηζκφ. Με ηελ «ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ» αλαθεξφκαζηε ζηελ ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ θαη ησλ νξγαλψζεσλ ηνπο. Πεξηιακβάλεη δειαδή ηελ αηνκηθή ζπκκεηνρή ηνπ πνιίηε, θαη ηνπο ζπιιφγνπο ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ (π.ρ. αζιεηηθνί ζχιινγνη, πνιηηηζηηθνί, πεξηβαιινληηθνί...). Με ηε «ζπκκεηνρή ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο» αλαθεξφκαζηε ζηε ζπκκεηνρή νκάδσλ ζπκθεξφλησλ απφ ηνλ ηδησηηθφ θαη δεκφζην ηνκέα (π.ρ. επαγγεικαηηθνί ζχιινγνη). 43

44 Ζ ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ κπνξεί λα ηαμηλνκεζεί κε βάζε ηηο θάζεηο εμέιημεο κηαο πνιηθήο : πκκεηνρή ζην ζηάδην ηνπ ζρεδηαζκνύ: ε νξγάλσζε δεκνςεθίζκαηνο, δηαβνχιεπζεο θαη ε πίεζε νκάδσλ ζπκθεξφλησλ γηα ηελ πξνψζεζε ησλ ηδίσλ ζπκθεξφλησλ θαη απφςεσλ. πκκεηνρή ζην ζηάδην ηεο απόθαζεο : ζπκβνχιηα γεηηνληάο, ζπκκεηνρηθφο πξνυπνινγηζκφο, νξηδφληηεο ζρέζεηο κεηαμχ δεκνζίνπ ηνκέα θαη ηδησηψλ, δηαδξαζηηθή (interactive) δηαθπβέξλεζε. πκκεηνρή ζηε θάζε πινπνίεζεο : ζπκπξάμεηο δεκνζίνπ-ηδησηηθνχ ηνκέα, αλαζέζεηο, παξνρή ππεξεζηψλ απφ Μ.Κ.Ο., ζπλεξγαζίεο κεηαμχ ηνπηθψλ κε θπβεξλεηηθψλ θνξέσλ ηνπ δεκφζηνπ θαη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα. Δπνκέλσο ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ζα πξέπεη λα απνηειεί κηα ζπιινγηθή πξνζπάζεηα πνπ ζε φιεο ηηο θάζεηο ηνπ ζα εκπιέθνληαη φιεο νη θνηλσληθέο δπλάκεηο. Ζ πξνψζεζε θαη ε δεκηνπξγία ησλ θαηάιιεισλ ζπλζεθψλ θαη θηλήηξσλ είλαη επζχλε ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ε νπνία ζα πξέπεη λα πξνσζεί θαη λα ελζαξξχλεη ηελ επξχηεξε δπλαηή ζπκκεηνρή ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο ζηηο δηαδηθαζίεο ζρεδηαζκνχ θαη πινπνίεζεο Δηδηθφηεξα φπσο νξίδεη ε Habitat Agenda ε ηνπηθή απηνδηνίθεζε ζα πξέπεη Να εμαζθαιίδεη ηελ ίζε θαη ρσξίο δηαθξίζεηο πξφζβαζε φισλ ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ θαη ηδηαίηεξα ησλ λέσλ, ησλ γπλαηθψλ θαη απηψλ πνπ αληηκεησπίδνπλ ηε θηψρεηα θαη ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ, ζηηο δηαδηθαζίεο ζρεδηαζκνχ θαη πινπνίεζεο Να πξνσζεί πξνγξάκκαηα επίιπζεο ζπγθξνχζεσλ θαη αληαγσληζηηθψλ ηάζεσλ Να πξνσζεί ηε δεκηνπξγία εηαηξηθψλ ζρέζεσλ κεηαμχ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ γηα ηελ πξνψζεζε πξνγξακκάησλ θαη κέηξσλ ηεο δεκνηηθήο αξρήο. Να ελζαξξχλεη ηηο επηρεηξήζεηο ζηελ αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ θαη ηελ πινπνίεζε επελδχζεσλ πνπ ζα ζπκβάιινπλ ζηελ δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο, ηελ παξνρή ππεξεζηψλ, ηελ θαηαζθεπή ππνδνκψλ θ.ι.π. Να πξνσζεί ηε ζπλεξγαζία κε παλεπηζηεκηαθά θαη εξεπλεηηθά ηδξχκαηα θαη λα αμηνπνηεί ηελ αθαδεκατθή έξεπλα γηα ηελ πινπνίεζε θαηλνηφκσλ ιχζεσλ ζηα πξνβιήκαηα ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο. Σέινο ε ζπκκεηνρή ηεο θνηλσλίαο κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κε πνιινχο ηξφπνπο, αλάινγα κε ην κέγεζνο, ηηο δπλαηφηεηεο θαη ηηο ηδηαηηεξφηεηεο θάζε Ο.Σ.Α.. Παξαδείγκαηα απνηεινχλ νη ιατθέο ζπλειεχζεηο, ε ιεηηνπξγία επηηξνπψλ θαη νκάδσλ εξγαζίαο, ε δηαλνκή εξσηεκαηνινγίσλ θ.ιπ. Κάζε Ο.Σ.Α. κπνξεί λα επηιέμεη ηνλ πξνζθνξφηεξν, θαηά ηελ θξίζε 44

45 ηνπ ηξφπν (ή ηξφπνπο) ελεξγνπνίεζεο θαη ζπκκεηνρήο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο. ε θάζε πεξίπησζε φκσο ζα πξέπεη λα δηαζθαιίδεηαη ηφζν ε επξεία θαη ηζφηηκε ζπκκεηνρή φισλ ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ φζν θαη ε ζπζηεκαηηθή θαη αμηφπηζηε θαηαγξαθή ησλ ηνπηθψλ πξνβιεκάησλ θαη πξνηεξαηνηήησλ. Ο Ν.3852/2010 ζπληείλεη πξνο απηή ηε πξνζπάζεηα γηα ηελ κέγηζηε ζπκκεηνρή ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο ζεζκνζεηψληαο ζην άξζξν 76 ηελ Γεκνηηθή Δπηηξνπή Γηαβνχιεπζεο, ε νπνία ζπγθξνηείηαη ζε δήκνπο κε πιεζπζκφ κεγαιχηεξν ησλ θαηνίθσλ, κε απφθαζε ηνπ Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ ε νπνία ιακβάλεηαη κε απφθαζε ησλ 2/3 ησλ κειψλ ηνπ. Ζ επηηξνπή Γεκνηηθήο Γηαβνχιεπζεο πξνζθέξεη ηελ δπλαηφηεηα ζπγθξνηεκέλεο, ζεζκνπνηεκέλεο θαη αλνηρηήο ζπκκεηνρήο θαη αληαιιαγήο επηρεηξεκάησλ ζε εθπξνζψπνπο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, αιιά θαη ζε δεκφηεο νη νπνίνη κέρξη ζήκεξα αλαδεηνχζαλ κεκνλσκέλα ηελ πξφζβαζε θαη επηξξνή ζηε δεκνηηθή εγεζία. Μέζσ απηνχ ηνπ νξγάλνπ, ζα κπνξνχλ λα ζπγθξνηεζνχλ ζπλεθηηθέο ζηξαηεγηθέο θαη αλνηθηέο ζπλαηλέζεηο ησλ ζεκαληηθφηεξσλ παξαγφλησλ ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, σο πξνο ηηο βαζηθέο αλαπηπμηαθέο επηινγέο θαη ηε ζηξαηεγηθή ηνπ δήκνπ. Ζ Σξίηε πξνυπφζεζε γηα ηνλ επηηπρή ζρεδηαζκφ θαη πινπνίεζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ είλαη νη ζπλεξγαζίεο ζε ηνπηθφ επίπεδν. Ζ αλάπηπμε θαη εθαξκνγή κηα νινθιεξσκέλεο ζηξαηεγηθήο, πξνυπνζέηεη ηελ ελεξγνπνίεζε θαηάιιεισλ κεραληζκψλ θαη ηε δφκεζε ζπγθεθξηκέλσλ ηθαλνηήησλ/εηδηθνηήησλ, πξνθεηκέλνπ νη ππεξεζίεο ηνπ Ο.Σ.Α. λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο αλάγθεο ηεο ζχλζεηεο απηήο πξνζπάζεηαο. Ζ ζηελή, ζπλερήο θαη απνηειεζκαηηθή ζπλεξγαζία φισλ ησλ ηνπηθψλ δπλάκεσλ είλαη απαξαίηεηα ψζηε λα επηηεπρζεί ε βηψζηκε αλάπηπμε. 45

46 ΜΔΡΟ Β: ΔΡΔΤΝΑ ΣΖΝ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Α ΒΑΘΜΟΤ ΓΗΑ ΣΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΗΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 : ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ 4.1 Σν Πιαίζην ηεο Μεζνδνινγίαο Σν πιαίζην ηεο κεζνδνινγίαο είλαη έλα απφ ηα βαζηθφηεξα ζηνηρεία πνπ ζα πξέπεη λα νξηζηηθνπνηεζνχλ εμ αξρήο ζε απηφ ην θεθάιαην. Ηζηνξηθά έρνπλ παξνπζηαζηεί πνιιά κνληέια πνπ ζα κπνξνχζαλ λα θαζνδεγήζνπλ ηνπο εξεπλεηέο ζην λα απνθαζίζνπλ πνηα κέζνδν έξεπλαο θαη αλάιπζεο ησλ απνηειεζκάησλ ζα δηαιέμνπλ. ηελ παξνχζα εξγαζία επηιέμακε λα ρξεζηκνπνηεζεί ην πιαίζην εξγαζίαο πνπ παξνπζηάζηεθε απφ ηνλ Robson ην Ο Robson πξνηείλεη φηη ην πιαίζην κεζνδνινγίαο ζα πξέπεη λα απνηειείηαη απφ πέληε βαζηθνχο παξάγνληεο, απηνί είλαη: Ο θνπφο ηεο έξεπλαο :Ση πξνζπαζεί λα αλαθαιχςεη ε έξεπλα ; Ζ ζεσξία πνπ έρεη αλαιπζεί θαη πξνζέγγηζε ηεο έξεπλαο: χκθσλα κε ηελ ζεσξία πνπ έρεη αλαιπζεί ζηα πξνεγνχκελα θεθάιαηα, ζα πξέπεη λα εληνπίζνπκε πνηφο είλαη ν θαηάιιεινο ηξφπνο εμέηαζεο ηνπ ζέκαηνο θαη λα δηαηππψζνπκε ηηο ππνζέζεηο εξγαζίαο, δειαδή πηζαλέο ζέζεηο πνπ κπνξνχλ λα έρνπλ νη εξσηψκελνη, γηα ηηο νπνίεο κε ηελ νινθιήξσζε ηεο έξεπλαο ζα δνχκε αλ ζα επαιεζεπζνχλ ή αλ ζα δηαςεπζηνχλ Ζ νξηνζέηεζε ησλ εξσηήζεσλ εξγαζίαο : ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα επηιεγνχλ νη εξσηήζεηο πνπ ζα απαξηίδνπλ ην είδνο έξεπλαο πνπ επηιέμακε (εξσηεκαηνιφγην). Ζ κέζνδνο ζπιινγήο ζηνηρείσλ : Ζ κέζνδνο ζπιινγήο ζηνηρείσλ πξέπεη λα απνθαζηζηεί κε πξνζνρή έηζη ψζηε ε έξεπλα λα δηεμαρζεί φζν ην δπλαηφλ πην απνηειεζκαηηθά θαη δεκηνπξγηθά, θαη ηέινο Σν δείγκα πιεζπζκνχ : ην νπνίν πξέπεη λα είλαη φζν ην δπλαηφλ πην αληηπξνζσπεπηηθφ, έηζη ψζηε λα έρνπκε έγθπξα απνηειέζκαηα πνπ ζα ζπκβάιινπλ ζεκαληηθά ζηελ κέρξη ηψξα ζεσξία θαη ζα ζηαζνχλ εθαιηήξην γηα κειινληηθέο αιιαγέο θαη βειηηψζεηο. 38 Robson Col. (2002) A real world research, (2 nd ed.), Germany,Blackwell Publishing, 46

47 Γηα ηελ επθνιφηεξε θαηαλφεζε ηεο δνκήο ηεο κεζνδνινγίαο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο ηα παξαπάλσ κπνξνχλ λα απνηππσζνχλ ζρεκαηηθά σο εμήο 1. θνπφο ηεο έξεπλαο 3. Πξνζέγγηζε ηεο έξεπλαο- Τπνζέζεηο εξγαζίαο 2. Οξηνζέηεζε ησλ εξσηήζεσλ εξγαζίαο 4. Μέζνδνο πιινγήο ζηνηρείσλ 5. Γείγκα Πιεζπζκνχ 6. Μεζνδνινγία αλάιπζεο απνηειεζκάησλ (ε νπνία ζα αλαιπζεί ζην επφκελν θεθάιαην ) Γηάγξακκα 3. Απεηθόληζε Γνκήο ηεο Μεζνδνινγίαο ην παξαπάλσ ζρήκα κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε φηη ππάξρεη κηα θαηεπζπληεθφηεηα ζηελ φιε δηαδηθαζία. Παξαηεξνχκε φηη ν ζθνπφο ηεο έξεπλαο θαη ε ππάξρνπζα ζεσξία καο βνεζνχλ ζην λα πξνζδηνξίζνπκε ηηο εξσηήζεηο εξγαζίαο, θαη απηφ κε ηελ ζεηξά ηνπ καο βνεζάεη λα θαηαζηαιάμνπκε ζην πνηά ζα είλαη ε κέζνδνο ζπιινγήο ζηνηρείσλ πνπ ζα επηιέμνπκε θαη πνίν ην θαηάιιειν δείγκα πιεζπζκνχ πνπ ζα πξέπεη λα εξσηεζεί. 4.2 θνπόο ηεο Έξεπλαο Ζ δηεξεχλεζε ηεο πξνβιεκαηηθήο καο αλαθνξηθά κε ηελ απνηίκεζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ησλ Ο.Σ.Α. α' βαζκνχ απφ ηελ πεξίνδν ππνρξεσηηθήο εθαξκνγήο ηνπο (2006) κέρξη ζήκεξα, θαη ηηο πξννπηηθέο ηνπο ζην πιαίζην «Καιιηθξάηε», κπνξεί θαη πξέπεη λα πεξηθιείεη ηελ γλψκε κηαο ζπγθεθξηκέλεο νκάδαο απφ ην ζχλνιν ησλ δεκνζίσλ ππαιιήισλ πνπ ππεξεηνχλ ηελ πξσηνβάζκηα απηνδηνίθεζε. Ζ έξεπλα ζα πξέπεη λα 47

48 ζηνρεχεη ζηελ απνηίκεζε ηεο θαηάζηαζεο ηφζν σο πξνο ηνλ ζρεδηαζκφ, ηελ πινπνίεζε, θαη ηελ αμηνιφγεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο πνπ έρεη δξνκνινγεζεί κέρξη ηψξα, αιιά θαη λα δίλεη κηα εηθφλα γηα ην πσο ζα ιεηηνπξγήζεη ν επηρεηξεζηαθφο ζρεδηαζκφο ζην πιαίζην ησλ εμειίμεσλ πνπ επηθέξεη ε λέα αξρηηεθηνληθή ηνπ θξάηνπο. χκθσλα κε ηελ ζεσξία 39 ε έξεπλα θαη εηδηθφηεξα ε θνηλσληθή έξεπλα κπνξεί λα ηαμηλνκεζεί, βάζεη ηνπ θχξηνπ δεηνχκελνπ ηεο πνπ ζέηεη σο ζηφρν ζε ηέζζεξηο κνξθέο : Πεξηγξαθηθή/Γεηγκαηνιεπηηθή έξεπλα, ε νπνία είλαη ε πξνζπάζεηα απνηχπσζεο κηαο ζπγθεθξηκέλεο θαηάζηαζεο /θαηλνκέλνπ ζε κηα ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή. Πεηξακαηηθή, φηαλ απνζθνπεί ζηνλ έιεγρν δηαηππσκέλσλ ππνζέζεσλ θαη ε ζπιινγή δεδνκέλσλ απνηειεί θξηηήξην επαιήζεπζεο ηνπο. Γηεξεπλεηηθή, φπνπ ν πξσηαξρηθφο ζηφρνο είλαη ε αλίρλεπζε ελφο εξεπλεηηθνχ πεδίνπ γηα λα πξνζδηνξηζηεί επαθξηβψο ην δεηνχκελν θαη λα δηεξεπλεζεί πεξαηηέξσ θαη Έξεπλα πεδίνπ, ε νπνία είλαη κηα έξεπλα ρσξίο ηελ αμηνπνίεζε πξσηνγελψλ ζηνηρείσλ πνπ βαζίδεηαη απνθιεηζηηθά ζηελ δηεξεχλεζε θαη αμηνιφγεζε δεπηεξνγελψλ πεγψλ. Άιιεο κνξθέο έξεπλαο είλαη ε εμειηθηηθή, ε ηζηνξηθή θ.α. ε θάζε κνξθή έξεπλαο βέβαηα απαηηείηαη ε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ πνπ ζα απνηειέζνπλ ην βαζηθφ πιηθφ (πξσηνγελέο ή/ θαη δεπηεξνγελέο ) ηεο έξεπλαο κε πεξαηηέξσ επεμεξγαζία θαη αλαιχζεηο. Ζ επηινγή ηεο κνξθήο ηεο έξεπλαο θαζνξίδεηαη θπξίσο απφ ηνλ ζθνπφ ηεο έξεπλαο θαη ηηο εξσηήζεηο πνπ ζθνπεχνπκε λα εμεηάζνπκε. Ζ έξεπλα πνπ ζα θάλνπκε φπσο πξνείπακε, ζηνρεχεη ζην λα αμηνινγήζεη ηελ κέρξη ηψξα θαηάζηαζε θαη λα πξνηείλεη ηδέεο γηα ην πσο απηή κπνξεί λα βειηησζεί ζην κέιινλ, έηζη κπνξνχκε λα θαηαιήμνπκε φηη ε έξεπλα πνπ ζα γίλεη ζα έρεη ηελ κνξθή ηεο πεξηγξαθηθήο/δεηγκαηνιεπηηθήο. Ζ έλλνηα ηεο δεηγκαηνιεςίαο αθνξά ζηελ επηινγή ελφο κηθξνχ ηκήκαηνο απφ έλαλ πιεζπζκφ, ζηελ παξαηήξεζε ηνπ θαη ηέινο ζηελ γελίθεπζε ησλ επξεκάησλ απφ ην δείγκα, ζηνλ ππφ κειέηε 39 Yin R.K (1994) Case Study Research. Design and Methods (6 th ed.) Orlando, Harcourt College Publishers Robson Col. (2002) A real world research, (2 nd ed.), Germany,Blackwell Publishing Collins J., & Hussey R., Business research: a practical guide for undergraduate and postgraduate students (2 nd ed.) UK, Palgrave MacMillan Saunders M, LewisP, Thornhill A,(2003), Research methods for Business Students, (3 rd ed), UK, FT Prentice Hall 48

49 πιεζπζκφ. Ζ γελίθεπζε είλαη κηα αλαγθαία επηζηεκνληθή δηαδηθαζία, αθνχ ζπάληα κπνξεί θαλείο λα κειεηήζεη φια ηα κέιε ελφο θαζνξηζκέλνπ πιεζπζκνχ. 4.3 Οξηνζέηεζε ησλ Eεξσηήζεσλ Δξγαζίαο Δθ ηεο ζεσξίαο ζπλάγεηαη φηη έλαο απφ ηνπο βαζηθφηεξνπο ιφγνπο απνηπρίαο ησλ Σ.Α.Π. ήηαλ ε ειιηπήο εμνηθείσζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ Γήκνπ κε απηά. Όπσο πξναλαθέξζεθε ε ζρεδίαζε θαη πινπνίεζε ησλ Σ.Α.Π. γηλφηαλ απφ εμσηεξηθά γξαθεία ηα νπνία αγλννχζαλ ηηο πξαγκαηηθέο ηνπηθέο αλάγθεο θαη απνηχγραλαλ ζην λα ελεκεξψζνπλ ζσζηά ηνπο ηνπηθνχο θνξείο. Χο εθ ηνχηνπ κπνξνχλ λα εμαρζνχλ κεξηθέο πνιχ βαζηθέο εξσηήζεηο φπσο α) Σν θαηά πφζν ην πξνζσπηθφ ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο είλαη ελεκεξσκέλν γηα ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ηνπ Γήκνπ ηνπ ; β) εάλ νη εξσηνχκελνη πηζηεχνπλ πσο ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ηνπ δήκνπ ζα πξέπεη λα ζρεδηάδεηαη απφ εμσηεξηθή νκάδα έξγνπ ή απφ ζηειέρε ησλ ππεξεζηψλ νπ Γήκνπ θαη γηαηί ; γ) εάλ ν δήκνο δηαζέηεη θάπνηα νξγαληθή κνλάδα ζρεηηθή κε ηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη αλ λαη πσο αμηνινγνχλ ηελ ιεηηνπξγία ηεο ; θαη δ) θαηά πφζν ζεσξνχλ φηη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπ Γήκνπ ηνπο είλαη ελεκεξσκέλν θαη ζε ζέζε λα ζρεδηάζεη θαη πινπνηήζεη ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ; Μηα δεχηεξε νκάδα εξσηήζεσλ βαζίδεηαη ζηελ αλάιπζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ φπνπ βιέπνπκε φηη ζεζκνζεηνχληαη κηα ζεηξά απφ αιιαγέο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα. Μεξηθέο απφ απηέο, φπσο πξναλαθέξζεθαλ, είλαη ε αιιαγή απφ ηεηξαεηέο ζε πεληαεηέο επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα, ε ζεζκνζέηεζε ηεο Γεκνηηθήο Δπηηξνπήο Γηαβνχιεπζεο θιπ.. Με βάζε ηα παξαπάλσ ζα ήηαλ ζεκαληηθφ λα εξσηεζεί ε βάζε ησλ εξσηνχκελσλ εάλ θαη θαηά πφζν πηζηεχεη φηη ε θαζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ζπκβαδίδεη κε ηηο εμειίμεηο ζηελ δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε ;. Δλδηαθέξνλ παξνπζηάδεη επίζεο ε εξψηεζε γηα ην εάλ ζεσξνχλ ηηο αιιαγέο απφ ην πξφγξακκα «Καιιηθξάηεο» σο απεηιή ή επθαηξία γηα ηνλ δήκν ηνπο θαη ζε πνηφ βαζκφ θαη γηα πνηφ ιφγν ζα επεξεάζνπλ νη αιιαγέο ηνπ πξνγξάκκαηνο «Καιιηθξάηε» ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο θαη ηηο αλάγθεο ηνπ Γήκνπ ηνπο;. ηελ αξρή ηνπ ηξίηνπ θεθαιαίνπ θαηαγξάθεθε ν ζθνπφο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ζχκθσλα κε ηελ ζεσξία, ν νπνίνο είλαη ηξηκεξήο α) ε πξνψζεζε ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο πνπ είλαη θαη ν ζεκαληηθφηεξνο β) ε εζσηεξηθή αλάπηπμε ηνπ Ο.Σ.Α. σο νξγαληζκνχ θαη γ) ε αλάπηπμε ησλ ζπλεξγαζηψλ ηνπ Ο.Σ.Α θαη ηεο επηξξνήο άιισλ θνξέσλ. Με βάζε ινηπφλ ηα παξαπάλσ κηα ζεκαληηθή εξψηεζε ζα ήηαλ ην θαηά πφζν ηα ζηειέρε ηνπ δήκνπ ζεσξνχλ φηη ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα επηηπγράλεη ηνλ θχξην ζθνπφ ηνπ, ν νπνίνο είλαη ε πξνψζεζε ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη ζε πνηφ βαζκφ. Δλψ δεπηεξεπφλησο ζα είρε 49

50 ελδηαθέξνλ λα παξαζέζνπκε αλαιπηηθά φινπο ηνπο ζθνπνχο πνπ έρνπλ ηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα θαη λα ξσηήζνπκε ζε πνηφλ άμνλα δφζεθε ε θχξηα βαξχηεηα ζην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ηνπ δηθνχ ηνπο δήκνπ. Έλα άιιν ζεκαληηθφ ζηνηρείν πνπ αλαιχζεθε ζην πξψην κέξνο ηεο εξγαζίαο είλαη ε ζεκαληηθφηεηα ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ε νπνία φπσο πξναλαθέξζεθε ζπλίζηαηαη ζε κηα ζεηξά απφ αηηίεο. Δλδηαθέξνλ φκσο ζα απνθηνχζε λα εξσηεζνχλ θαη ηα ζηειέρε ησλ δήκσλ θαηά πφζν ζεσξνχλ ηελ ζχληαμε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζεκαληηθή θαη γηα πνηφλ/ πνηνχο ιφγνπο. Μηα άιιε νκάδα εξσηήζεσλ απφ ηελ νπνία κπνξνχλ λα εμαρζνχλ ελδηαθέξνπζεο απαληήζεηο είλαη ε ρξεκαηνδφηεζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ. ηελ ελφηεηα 3.4 πεξηγξάςακε ην ρξεκαηνδνηηθφ κείγκα πνπ κπνξεί λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο ηνπ Γήκνπ θαη αλαιχζακε ηηο πεγέο κηα πξνο κία. πλεπψο νη εξσηήζεηο πνπ κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ απφ απηή ηελ ζεκαηηθή είλαη ην θαηά πφζν ηα ζηειέρε ηνπ Γήκνπ ζεσξνχλ φηη νη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηηο δξάζεηο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζην Γήκν είλαη επαξθείο αιιά θαη πνηέο άιιεο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο νη νπνίεο δελ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί ζα κπνξνχζαλ λα πξνηείλνπλ. Έλα άιιν ζέκα γηα ην νπνίν ε γλψκε ησλ εξσηνχκελσλ έρεη κεγάιε ζεκαζία είλαη ε έσο ηψξα αμηνιφγεζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ. Μείδνλνο ζεκαζίαο εξψηεζε ινηπφλ είλαη ην πσο ηα ζηειέρε ηεο δηνίθεζεο αμηνινγνχλ ηελ πνξεία πινπνίεζεο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζηνλ Γήκν ηνπο κέρξη ζήκεξα. ε πνην βαζκφ πηζηεχνπλ φηη έρεη γίλεη νινθιεξσκέλε αμηνιφγεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο πνπ εθαξκφζηεθε ζηνλ Γήκν ηνπο θαη πνηα δνκή ππνζηήξημεο ζεσξνχλ φηη κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη απνηειεζκαηηθφηεξα ζηελ παξνχζα θάζε. Σέινο γηα κηα πην νινθιεξσκέλε εηθφλα ηεο άπνςεο ηνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ πνπ εξεπλήζακε, δεηήζακε λα καο ππνδείμνπλ πνηα ζεσξνχλ θαηά ηελ γλψκε ηνπο ηα θχξηα πξνβιήκαηα πνπ ζα πξέπεη λα θαηαπνιεκήζνπλ νη Ο.Σ.Α. ψζηε λα δηεμάγεηαη επηηπρεκέλα ε πινπνίεζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ζην κέιινλ. Ο νδεγφο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ ζπληάρζεθε γηα ηνπο εξσηψκελνπο παξαηίζεηαη ζην Παξάξηεκα III ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. 4.4 Πξνζέγγηζε ηεο Έξεπλαο- Τπνζέζεηο εξγαζίαο ε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα θάλνπκε θάπνηεο ππνζέζεηο εξγαζίαο ζρεηηθέο κε ηηο εξσηήζεηο πνπ έρνπκε παξαζέζεη ζην εξσηεκαηνιφγην ηεο έξεπλαο. Οη ππνζέζεηο εξγαζίαο είλαη ζεκαληηθέο δηφηη ζηελ θάζε αλάιπζεο ησλ απνηειεζκάησλ θαη εμαγσγήο 50

51 ζπκπεξαζκάησλ ζα κπνξέζνπκε κε κεγαιχηεξε επθνιία λα ζπγθξίλνπκε ηελ ζεσξεηηθά παξνχζα απνδεθηή άπνςε κε ηελ πξαγκαηηθή άπνςε ησλ εξσηεζέλησλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ δηεπθνιπλφκαζηε ζην λα ζπγθξίλνπκε ηελ παξνχζα άπνςε κε ην απνηέιεζκα ηεο έξεπλαο θαη λα δνχκε έηζη εάλ νη απφςεηο επαιεζεχνληαη ή ζπγθξνχνληαη θαη εάλ ππάξρεη θάπνην λέν ζηνηρείν πνπ πξνέθπςε απφ ηελ έξεπλα ην νπνίν κπνξεί λα πξνζηεζεί ζηελ ζεσξία θαη λα ρξεζηκεχεη ζηελ κειινληηθή εθαξκνγή. ην εξσηεκαηνιφγην ρξεζηκνπνηείηαη κηα θιίκαθα απφ 1 έσο 5 ε νπνία εξκελεχεηαη σο εμήο 1=θαζφινπ, 2=ιίγν, 3=αξθεηά, 4=πάξα πνιχ θαη 5= απφιπηα. Οη ππνζέζεηο εξγαζίαο καο γηα νπνίεο εξσηήζεηο ρξεηάδεηαη ζα γίλνπλ κε βάζε ηελ παξαπάλσ δηαβάζκηζε. Ζ πξψηε νκάδα εξσηήζεσλ μεθηλάεη κε ηελ εξψηεζε πφζν ελεκεξσκέλνη είζηε γηα ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ηνπ Γήκνπ ζαο ; Λφγσ ηνπ φηη ε έξεπλα ζηνρεχεη λα απνθνκίζεη ηηο απφςεηο φζσλ έρνπλ εκπιαθεί ζε κεγάιν βαζκφ ζηνλ επηρεηξεζηαθφ ζρεδηαζκφ θαη σο εθ ηνχηνπ, ζα έρεη γίλεη ε αλάινγε πξνεξγαζία ψζηε λα βξεζεί απηφ ην άηνκν ζε θάζε Γήκν, πξνβιέπεηαη φηη ε απάληεζε ζε απηή ηελ εξψηεζε ζα είλαη απφ παξά πνιχ έσο απφιπηα. ηελ δεχηεξε εξψηεζε φπνπ ην δείγκα πιεζπζκνχ εξσηάηαη εάλ πηζηεχεη φηη ηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα ζα πξέπεη λα εθπνλνχληαη απφ εμσηεξηθή νκάδα έξγνπ ή απφ ζηειέρε ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ θαη γηαηί. Σφζν νη πξσηνγελείο πιεξνθνξίεο φζν θαη ε άπνςε ησλ δχν ζπλεληεπμηαδφκελσλ ζπλέθιηλε ζην φηη γηα ηελ εθπφλεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο πξέπεη λα ππάξρεη ζπλδπαζκφο ηνπ ηδησηηθνχ κε ηνλ δεκφζην θνξέα. Πην ζπγθεθξηκέλα ε θξαηνχζα άπνςε είλαη φηη ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ζα πξέπεη λα ζπληάζζεηαη απφ εμσηεξηθφ γξαθείν ην νπνίν φκσο γηα ηα εηδηθφηεξα ζέκαηα (φπσο νη ζηξαηεγηθνί ζηφρνη, ην νξάκαηα κέζα θαη νη δξάζεηο ) ζα πξέπεη λα ζπκβνπιεχεηαη ην δήκν θαη λα ζπγθιίλεη ηελ ζρεδίαζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο πξνο ηηο θαηεπζχλζεηο πνπ έρεη ζέζεη ν Γήκνο. Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ζα πξέπεη λα ζπλδπάδεη έηζη ηελ επηζηεκνληθή κεζνδνινγία κε ηελ εκπεηξία ησλ αηξεηψλ θαη ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ Ο.Σ.Α. Ο ξφινο ησλ εμσηεξηθψλ ζπκβνχισλ ζπλίζηαηαη ζην λα ιεηηνπξγήζνπλ σο «θαηαιχηεο θαη δηεπθνιπληέο» ηεο φιεο δηαδηθαζίαο, εγγπψκελνη ηελ κεζνδνινγηθή ηεο δηάζηαζε θαη φρη ζην λα ππνθαηαζηήζνπλ ηνλ νπζηαζηηθφ ξφιν ησλ άκεζα εκπιεθφκελσλ. Ζ πξαθηηθή ηεο πιήξνπο αλάζεζεο ηεο ζχληαμεο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζε εμσηεξηθή κειεηεηηθή νκάδα δελ πξφθεηηαη λα νδεγήζεη θαηά ηελ ζεσξία ζε επηζπκεηά απνηειέζκαηα. Ζ επφκελε εξψηεζε απηήο ηεο νκάδαο είλαη εάλ ν Γήκνο δηαζέηεη θάπνηα νξγαληθή κνλάδα (Γηεχζπλζε, Σκήκα ή Γξαθείν) ζρεηηθή κε ην πξνγξακκαηηζκφ. Δδψ ε ππφζεζε 51

52 εξγαζίαο πξνζαλαηνιίδεηαη ζην λα έρνπκε πην πνιιέο αξλεηηθέο απαληήζεηο. Δίλαη γλσζηφ φηη παξφιν πνπ ε ζχληαμε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ θαζηεξψζεθε κεηά ην 2006, νη πεξηζζφηεξνη Γήκνη θαζπζηέξεζαλ λα αιιάμνπλ ηνλ νξγαληζκφ ηνπο θαη λα δεκηνπξγήζνπλ κνλάδεο πνπ λα αζρνινχληαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν κε ηνλ πξνγξακκαηηζκφ. Δίλαη ινηπφλ θνηλή πξαθηηθή ην λα επσκίδεηαη ην βάξνο ηνπ ζρεδηαζκνχ ε ηερληθή ή ε νηθνλνκηθή ππεξεζία ηνπ Γήκνπ ή ζε θαιχηεξεο πεξηπηψζεηο λα ππάξρεη εηδηθφο ζχκβνπινο ν νπνίνο λα έρεη αλαιάβεη ην έξγν απηφ. ε θάζε πεξίπησζε πηζηεχεηαη πσο αθφκα θαη αλ ππάξρεη κνλάδα πξνγξακκαηηζκνχ ζηνλ Γήκν, απηή ζα είλαη ππνζηειερσκέλε ή ζα αληηκεησπίδεη άιινπ είδνπο πξνβιήκαηα έηζη ινηπφλ είλαη ζρεδφλ βέβαην πσο ε αμηνιφγεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο ζπγθεθξηκέλεο νκάδαο απφ ηνπο εξσηεζέληεο ζα είλαη κέηξηα πξνο αξλεηηθή. Ζ ηειεπηαία εξψηεζε ηεο πξψηεο νκάδαο πξνζπαζεί λα κεηξήζεη ηελ γλψκε ησλ εξσηψκελσλ γηα ην θαηά πφζν ζεσξνχλ φηη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπ Γήκνπ ηνπο είλαη ελεκεξσκέλν θαη ζε ζέζε λα ζρεδηάζεη θαη πινπνηήζεη ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα. ε απηή ηελ εξψηεζε ε απαληήζεηο αλακέλνληαη λα θπκαλζνχλ απφ θαζφινπ έσο ιίγν θπξίσο ιφγσ ηνπ φηη ππάξρεη ε αίζζεζε φηη νη ππάιιεινη ησλ ππεξεζηψλ πνπ πινπνηνχλ ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα δελ έρνπλ επηκνξθσζεί αξθεηά ζρεηηθά κε ηελ ιεηηνπξγία θαη ηα νθέιε ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ θαη ηελ έλλνηα ηνπ κάλαηδκελη. Σηο πην πνιιέο θνξέο είλαη άηνκα δηαθνξεηηθψλ εηδηθνηήησλ φπσο π.ρ. πνιηηηθνί κεραληθνί, αξρηηέθηνλεο, θαη νηθνλνκνιφγνη νη νπνίνη δελ είλαη ελήκεξνη γηα ηελ εηζαγσγή δηαδηθαζηψλ ζηξαηεγηθήο δηνίθεζεο θαη δηνίθεζεο επηδφζεσλ πνπ παξαηεξείηαη πιένλ ζπρλά ζε δηεζλέο επίπεδν ζηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε 40. Έηζη παξφιν πνπ νη Γήκνη έρνπλ αλζξψπηλν δπλακηθφ κε επαξθή ηππηθά θαη νπζηαζηηθά πξνζφληα, απνηπγράλνπλ ζην λα ην αμηνπνηήζνπλ, ψζηε λα αληαπνθξηζεί απνηειεζκαηηθά ζηηο λέεο πξνθιήζεηο πνπ αληηκεησπίδεη ε ηνπηθή απηνδηνίθεζε. ηελ δεχηεξε νκάδα εξσηήζεσλ ππάξρνπλ ηξείο εξσηήζεηο ζρεηηθά κε ηελ αιιειεπίδξαζε ηεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο θαη ηνπ πξνγξάκκαηνο «Καιιηθξάηεο» κε ηνλ ζεζκφ ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ. Ζ πξψηε εξψηεζε πξνζαλαηνιίδεηαη ζην θαηά πφζν νη εξσηψκελνη πηζηεχνπλ φηη ε θαζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ζπκβαδίδεη κε ηελ δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε. Ζ δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε ζπληζηά κηα νινθιεξσκέλε δέζκε αιιεινζπκπιεξνχκελσλ παξεκβάζεσλ κε ηηο νπνίεο πξνζδνθάηαη φηη ζα αληηκεησπηζζνχλ νη βαζηθέο δπζιεηηνπξγίεο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη 40 Μηραιφπνπινο, Ν.(2003) Απν ηελ Γεκφζηα Γξαεγεηνθξαηία ζην Γεκφζην Management, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα. 52

53 ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, ζε φηη αθνξά ηνπο βαζηθνχο ζπληειεζηέο δηνηθεηηθήο ηθαλφηεηαο (δνκέο θαη ζπζηήκαηα) θαη ζην επίπεδν ηεο δηακφξθσζεο πνιηηηθψλ. Ζ θαζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο κέζα απφ ην πξφγξακκα «Καιιηθξάηεο» ζεσξείηαη φηη ζα ζπκβάιιεη ζεηηθά πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο, εθφζνλ θχξηνο ζθνπφο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ είλαη λα αλαδεηθλχνπλ θαη λα αληηκεησπίδνπλ ηα θχξηα ηνπηθά δεηήκαηα αλάπηπμεο. πλεπψο νη απαληήζεηο ζε απηή ηελ εξψηεζε πξνβιέπνληαη λα θπκαίλνληαη απφ παξά πνιχ έσο απφιπηα Ζ επφκελε εξψηεζε εζηηάδεη ζην αλ νη εξσηψκελνη ζεσξνχλ ηηο αιιαγέο πνπ πξνέθπςαλ απφ ην πξφγξακκα Καιιηθξάηεο ζπλνιηθά σο απεηιή ή σο επθαηξία. Ζ βαζηθή αιιαγή πνπ έρεη πξνθχςεη απφ ηνλ Ν.3852/2010 είλαη ε ζπλέλσζε ησλ Γήκσλ πνπ νδήγεζε ζε αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ ησλ ζπγθεθξηκέλσλ γεσγξαθηθψλ ελνηήησλ κε απνηέιεζκα ηελ πηζαλή αιιαγή ησλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ ηνπ δήκνπ αλαθνξηθά κε ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή ή αθφκα θαη ηελ νξγάλσζε ηεο εζσηεξηθήο ιεηηνπξγίαο. πκθψλα κε ηα παξαπάλσ πξνβιέπεηαη πσο νη πεξηζζφηεξνη ππάιιεινη ζα απαληήζνπλ φηη νη αιιαγέο απνηεινχλ απεηιή ιφγσ ηνπ φηη ε δεκηνπξγία κεγαιχηεξσλ ελνηήησλ δελ έρεη ζεηηθή επίδξαζε ζηελ νξγάλσζε θαη ηνλ πξνγξακκαηηζκφ. Αληηζέησο βέβαηα ππάξρεη θαη ην πνζνζηφ ησλ εξσηψκελσλ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα δνπλ ηελ ζπλέλσζε ζαλ επθαηξία κε ηελ ινγηθή ηνπ φηη ε ζπλεξγαζία νδεγεί ζε θαιχηεξα απνηειέζκαηα. Ζ ηειεπηαία εξψηεζε απηήο ηεο νκάδαο είλαη ζε ε πνηφ βαζκφ λνκίδεηε φηη επεξεάδνπλ νη αιιαγέο ηνπ πξνγξάκκαηνο «Καιιηθξάηεο» ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο θαη ηηο αλάγθεο ηνπ Γήκνπ ζαο ; θαη γηαηί ;. Ζ ππφζεζε εξγαζίαο εδψ είλαη φηη νη εξσηψκελνη ζα απαληήζνπλ παξά πνιχ έσο απφιπηα θπξίσο δηφηη νη ζηξαηεγηθνί ζηφρνη ηνπ Γήκνπ θαζνξίδνληαη ηφζν απφ ηηο αλάγθεο ηνπ πιεζπζκνχ φζν θαη απφ ην γεληθφ φξακα ηεο γεληθήο Γηνίθεζεο. ηελ Σξίηε νκάδα εξσηήζεσλ έγηλε κηα πξνζπάζεηα εληνπηζκνχ ηεο γλψκεο ησλ εξσηψκελσλ γηα ην θαηά πφζν ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα πξνψζεζε ηελ ηνπηθή αλάπηπμε ζηνλ Γήκν ηνπο αιιά θαη ζε πνηφλ απφ ηνπο πέληε βαζηθνχο ζθνπνχο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο (πεξηβάιινλ / πνιενδνκία, ηνπηθή νηθνλνκία, θνηλσληθή πνιηηηθή, εζσηεξηθή νξγάλσζε, αλάπηπμε ζπλεξγαζηψλ Ο.Σ.Α.) δφζεθε κεγαιχηεξε βαξχηεηα. Ζ ππφζεζε εξγαζίαο ζχκθσλα θαη κε ηνπο δχν ζπλεληεπμηαδφκελνπο είλαη φηη ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα βνήζεζε πνιχ ηελ ηνπηθή αλάπηπμε ηνπ δήκνπ θαη πην ζπγθεθξηκέλα ε κεγαιχηεξε βαξχηεηα δφζεθε ζηελ ελίζρπζε ηνπ πεξηβάιινληνο θπξίσο κέζα απφ αζηηθέο αλαπιάζεηο δηφηη νη πεξηζζφηεξνη Γήκνη πνπ ππνρξενχληαλ λα ζπληάμνπλ επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ήηαλ κεγάινη αζηηθνί Γήκνη πνπ ηα πξνβιήκαηα ηνπο εληνπίδνληαλ θπξίσο ζε 53

54 απηφ ηνλ ηνκέα. Δλψ ζηελ ηειεπηαία ζέζε είλαη πηζαλφλ λα βξεζεί ε αλάπηπμε ζπλεξγαζηψλ κεηαμχ ησλ Ο.Σ.Α. Ζ επφκελε εξψηεζε αλαθέξεηαη ζηελ ζεκαληηθφηεηα ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ. χκθσλα κε ηελ ζεσξία ε ζεκαζία θαη ηα νθέιε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ είλαη πνιιαπιά κε πξψην θαη θχξην ην φηη απνηεινχλ κηα νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή αληηκεηψπηζεο ησλ ηνπηθψλ πξνβιεκάησλ ε νπνία παχεη λα έρεη απνζπαζκαηηθφ ραξαρηήξα, δηεξεπλψληαο φιεο ηηο αλαπηπμηαθέο πξννπηηθέο 41. Έηζη νη εξσηψκελνη αλακέλεηαη λα απαληήζνπλ απφ παξά πνιχ έσο απφιπηα ζε απηή ηελ εξψηεζε. Ζ Πέκπηε θαηεγνξία εξσηήζεσλ ζπλδέεηαη κε ηελ ρξεκαηνδφηεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο θαη ε βαζηθή εξψηεζε εδψ είλαη ην θαηά πφζν νη εξσηψκελνη ζεσξνχλ φηη νη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηηο δξάζεηο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζηνλ Γήκνο ηνπο ήηαλ επαξθείο θαη πνηέο άιιεο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ δελ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί ζα είραλ λα πξνηείλνπλ. Δδψ ε ππφζεζε εξγαζίαο είλαη φηη ιφγσ ηεο αλεπάξθεηαο ησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ γηα ηελ πινπνίεζε ησλ δξάζεσλ αιιά θαη ηεο ρακειήο έσο ηψξα απνξξνθεηηθφηεηαο ηνπ Δ..Π.Α νη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο ζα ζεσξεζνχλ απφ θαζφινπ έσο ιίγν επαξθείο ελψ πξνηεηλφκελεο πεγέο επθαηξίεο ρξεκαηνδφηεζεο κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ νη Κνηλνηηθέο πξσηνβνπιίεο, νη.γ.η.σ., θαη ε ρξεκαηνδφηεζε απφ ηελ Δπξσπατθή Σξάπεδα Δπελδχζεσλ 42. Ζ έθηε θαηεγνξία εξσηήζεσλ ζρεηίδεηαη κε ηελ αμηνιφγεζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ. Ζ πξψηε εξψηεζε ζε απηή ηελ θαηεγνξία είλαη ην πψο αμηνινγνχλ νη εξσηψκελνη ηελ πνξεία πινπνίεζεο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζηνλ Γήκν ηνπο έσο ζήκεξα. Όπσο πξναλαθέξζεθε ε ρξεκαηνδφηεζε ησλ δξάζεσλ ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ δελ ζεσξείηαη φηη ήηαλ ε αλακελφκελε επνκέλσο ζπλεπάγεηαη φηη ε πνξεία πινπνίεζεο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο δελ ζα ζπκβαδίδεη κε ηνπο ζηφρνπο πνπ είραλ ηεζεί αξρηθά θαη άξα πνιιά κέηξα θαη δξάζεηο ζα έρνπλ κείλεη εκηηειήο ή ζηελ ρεηξφηεξε πεξίπησζε δελ ζα έρνπλ μεθηλήζεη θαζφινπ ιφγσ θπξίσο νηθνλνκηθψλ δπζθνιηψλ. Ζ επφκελε εξψηεζε ζρεηίδεηαη κε ην αλ νη εξσηψκελνη πηζηεχνπλ πσο έρεη γίλεη νινθιεξσκέλε αμηνιφγεζε ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ηνπ Γήκνπ ηνπο θαη ζε ηη βαζκφ. Απφ ηηο δπν ζπλεληεχμεηο πνπ δηεμάρζεθαλ ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο έγηλε θαλεξφ φηη νχηε ε Δ.Δ.Σ.Α.Α. αιιά νχηε θαη ην ΤΠ.Δ.Α.Ζ.Γ έρεη ζηα ρέξηα ηνπ θάπνηα νινθιεξσκέλε έθζεζε αμηνιφγεζεο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ησλ δήκσλ 41 Παπαδάθε Γ.(2008) Γηνίθεζε γηα αλαπηπμηαθφ απνηέιεζκα. Γεκφζηνο Σνκέαο, Σεχρνοο 248- Φεβξνπάξηνο Γειεζένπ Β, Νηφθαο Η, Μηραινπνχινπ, (2010), Έξγα Πξνκήζεηεο θαη Πξνζέιθπζε Δπελδχζεσλ ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, εκεηψζεηο Γ Δθπαηδεπηηθήο ζεηξάο Δ..Σ.Α. 54

55 αλαθνξηθά κε ηελ κέρξη ηψξα πινπνίεζε ηνπο. Σν κφλν πνπ ππάξρεη είλαη κεξηθά ζηνηρεία γηα ζπγθεθξηκέλεο δξάζεηο ηα νπνία θπζηθά δελ κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ έγθπξν δείγκα ψζηε λα ραξαθηεξηζηνχλ ζπλνιηθή αμηνιφγεζε. πλεπψο ε ππφζεζε εξγαζίαο ζε απηή ηελ εξψηεζε είλαη φηη ε αμηνιφγεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο θάζε Γήκνπ ζα είλαη απφ αλχπαξθηε έσο κηθξή. Σέινο ε έβδνκε θαηεγνξία ζθνπεχεη λα δηεξεπλήζεη ην πνηά δνκή πηζηεχεηαη φηη είλαη ε πην θαηάιιειε γηα λα ζηήξημε ησλ Ο.Σ.Α. ζηελ κειινληηθή εθπφλεζε επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ αιιά θαη πνηά ζεσξνχλ φηη είλαη ηα βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη Γήκνη πξνθεηκέλνπ λα ζρεδηάζνπλ θαη λα πινπνηήζνπλ κε επηηπρία έλα επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα. ηελ πξψηε εξψηεζε πξνβιέπεηαη φηη ν δνκή πνπ κπνξεί λα παξέρεη ηελ κεγαιχηεξε βνήζεηα ζην κέιινλ ζα είλαη ε Δ.Δ.Σ.Α.Α. ιφγσ θαη ηνπ φηη παξείρε ζεκαληηθή βνήζεηα θαη ηελ πεξίνδν ελψ ε δνκή κε ηελ ιηγφηεξε απνηειεζκαηηθφηεηα ζηελ ελίζρπζε ηεο ππνζηήξημεο ησλ Γήκσλ ζα είλαη νη ηδησηηθέο αλαπηπμηαθέο εηαηξίεο. Σέινο ηα βαζηθφηεξα πξνβιήκαηα πνπ ελδέρεηαη λα παξαδερζνχλ νη εξσηψκελνη είλαη i) ε έιιεηςε πνιηηηθήο βνχιεζεο ii) ε ειιηπήο θαηάξηηζε ησλ ππαιιήισλ ειιηπήο ελεκέξσζε iii) νη ζχγρπζε ησλ αξκνδηνηήησλ θαη ν θφξηνο εξγαζίαο θαη iv) ε έιιεηςε ζπλεξγαζίαο θαη ζπλελλφεζεο κεηαμχ ησλ ππαιιήισλ ησλ δηαθνξεηηθψλ Γηεπζχλζεσλ. 4.5 Μέζνδνο πιινγήο ηνηρείσλ Οη πηζαλέο πεγέο πιεξνθφξεζεο νκαδνπνηνχληαη ζε πξσηνγελείο θαη δεπηεξνγελείο. Πην ζπγθεθξηκέλα ζηελ δεπηεξνγελή έξεπλα ρξεζηκνπνηνχληαη πιεξνθνξίεο πνπ έρνπλ ήδε ζπιιερζεί ζηα πιαίζηα άιιεο έξεπλαο. Παξαδείγκαηα πεγψλ ζηνηρείσλ πνπ κπνξεί λα είλαη ρξήζηκα ζηα πιαίζηα κηαο δεπηεξνγελνχο έξεπλαο απνηεινχλ, ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ ζπιιέγνληαη απφ ηηο θξαηηθέο ππεξεζίεο, πξνεγνχκελεο, πξφζθαηεο έξεπλεο πνπ έρνπλ δηεμαρζεί γηα ην ίδην ζέκα, ζηνηρεία πνπ ζπιιέγνληαη απφ ζπκβνχινπο επηρεηξήζεσλ, άιινπο νξγαληζκνχο θ.ιπ. Ζ πξσηνγελήο έξεπλα ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ζπιινγή ζηνηρείσλ γηα ζπγθεθξηκέλν ζθνπφ. Αλάινγα κε ηνλ ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν δηεμάγεηαη ε πξσηνγελήο έξεπλα, κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ θαη λα ζπλδπαζηνχλ δηαθνξεηηθέο κέζνδνη. Λφγσ ηνπ φηη ε έξεπλαο καο αλαδεηά λα βξεη ηελ αιήζεηα θαη λα θαηαγξάςεη απφςεηο πνπ δελ έρνπλ ζπδεηεζεί ζην παξειζφλ, ν ηξφπνο ζπιινγήο ησλ ζηνηρείσλ βαζίδεηαη απνθιεηζηηθά ζε πξσηνγελήο πεγέο. Σν ζηνηρείν απηφ ζπληζηά ηφζν ηελ απζεληηθφηεηα φζν θαη ηελ ζεκαληηθφηεηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. 55

56 Έλαο πξψηνο δηαρσξηζκφο ηεο πξσηνγελνχο έξεπλαο είλαη ε πνζνηηθή θαη ε πνηνηηθή έξεπλα. Ζ πνζνηηθή έξεπλα Ο πξνζδηνξηζκφο θαη ε δηαηχπσζε ησλ δεηνπκέλσλ κηαο πνζνηηθήο θνηλσληθήο έξεπλαο ζηεξίδνληαη ζε θάπνηεο βάζεηο ππφζεζεο εξγαζίαο, ησλ νπνίσλ απαηηείηαη ε πεξαηηέξσ δηεξεχλεζε, νχησο ψζηε λα δηαπηζησζεί θαηά πφζνλ απηέο ηζρχνπλ θαη λα απνηππσζεί ε πθηζηάκελε θαηάζηαζε ζην ζπγθεθξηκέλν πιαίζην αλαθνξάο. Οη ζεσξίεο εθηίζεληαη ζε έιεγρν κε εκπεηξηθά δεδνκέλα θαη επαιεζεχνληαη ή φρη κε απφ ηηο κεηξήζεηο 43. Σν θπξηφηεξν εξεπλεηηθφ εξγαιείν ζπιινγήο δεδνκέλσλ ηεο κεζφδνπ απηήο είλαη ην εξσηεκαηνιφγην. Σν εξσηεκαηνιφγην αθνξά έλα ζχλνιν αηφκσλ ην νπνίν πξέπεη λα είλαη αληηπξνζσπεπηηθφ ηνπ εξσηεζέληνο πιεζπζκνχ. ηνρεχεη ζηελ εθηίκεζε θάπνησλ απνιπηψλ θαη ζρεηηθψλ κεγεζψλ, ζηελ πεξηγξαθή ελφο πιεζπζκνχ θαη ζηελ επαιήζεπζε ησλ ππνζέζεσλ. Σα ζηνηρεία πνπ ζπγθεληξψλνληαη ζεσξείηαη φηη δίλνπλ κηα πην έγθπξε απάληεζε ζηηο ππνζέζεηο εξγαζίαο. Ζ θχζε ηνπ εξεπλψκελνπ αληηθεηκέλνπ φπσο πεξηγξάθεθε παξαπάλσ ζεσξήζακε φηη απαηηεί ηε ρξήζε ελφο ζρεηηθά «θιεηζηνχ» νξγάλνπ ζπιινγήο ζηνηρεηψλ φπσο ην εξσηεκαηνιφγην έηζη, ην εξσηεκαηνιφγην πνπ δεκηνπξγήζεθε γηα ηελ έξεπλα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο πεξηιακβάλεη δέθα-πέληε εξσηήζεηο θιεηζηνχ θαη αλνηρηνχ ηχπνπ. Ο ζπλδπαζκφο αλνηρηψλ θαη θιεηζηψλ εξσηήζεσλ απνηειεί ηνλ πην απνηειεζκαηηθφ θαη νινθιεξσκέλν ηξφπν πξνζέγγηζεο ηεο θνηλσληθήο πξαγκαηηθφηεηαο 44. Πην ζπγθεθξηκέλα ζηελ αξρή ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ γίλεηαη κηα ζχληνκε πεξηγξαθή ηεο έξεπλαο ελψ δίλεηαη έκθαζε ζην απφξξεην ησλ ζηνηρείσλ. ηελ ζπλέρεηα δίλνληαη νδεγίεο ζηνλ εξσηψκελν φζνλ αθνξά ηνλ ηξφπν επηινγήο ηεο θαηάιιειεο απάληεζεο ζηηο θιεηζηέο εξσηήζεηο. Κάζε εξψηεζε πνπ πεξηιακβάλεηαη ζην εξσηεκαηνιφγην δελ έρεη ηνπνζεηεζεί σο κεκνλσκέλε κνλάδα αιιά απνηειεί κέξνο κηαο αιιεινπρίαο εξσηήζεσλ απηφ έγηλε θπξίσο γηα ηνλ ιφγν ηνπ φηη ε νκαιή ξνή ησλ εξσηήζεσλ έρεη πνιχ κεγάιε ζεκαζία γηα ηελ ζεηηθή έθβαζε ηεο δηαδηθαζίαο, αθνχ ε ειιηπήο ζπκπιήξσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ έρεη 43 Babbie, E., (1990), Survey Research Methods, Wadsworth Belmont CA 44 Κπξηαδή Ν. (2001), Ζ Κνηλσληνινγηθή Έξεπλα, Κξηηηθή Δπηζθφπεζε ησλ Μεζφδσλ θαη ησλ Σερληθψλ, Γ έθδνζε, Διιεληθά Γξάκκαηα 56

57 απνδεηρζεί φηη ζπλαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηελ ζπγθεθξηκέλε ζεηξά ηνπνζέηεζεο ησλ εξσηήζεσλ 45. Ζ πνηνηηθή έξεπλα Ζ πνηνηηθή κεζνδνινγία εζηηάδεη ζηα λνήκαηα ηα νπνία δελ κπνξνχλ λα κειεηεζνχλ πεηξακαηηθά ή λα κεηξεζνχλ ζε ζπλάξηεζε κε ηελ πνζφηεηα, ηνλ βαζκφ ηελ έληαζε ή ηε ζπρλφηεηα ηνπο, φπσο ζπκβαίλεη ζηελ πνζνηηθή έξεπλα.. Αλακθίβνια ε πην δηαδεδνκέλε πνηνηηθή εξεπλεηηθή κέζνδνο ζηελ νξγαλσηηθή ζεσξία είλαη ε ζπλέληεπμε. Δθηφο ινηπφλ απφ ηελ δηεμαγσγή ηεο πνηνηηθήο έξεπλαο κέζσ ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, γηα λα βνεζεζνχκε ζηελ νξγάλσζε θαη ηελ θαιχηεξε νξηνζέηεζε ησλ εξσηήζεσλ, θξίζεθε ζθφπηκν λα δηεμαρζνχλ δχν ζπλεληεχμεηο κε άηνκα ηα νπνία θαζνδήγεζαλ θαη ζπλέβαιαλ ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ δηαδηθαζία. Ζ πξψηε ζπλέληεπμε πξαγκαηνπνηήζεθε ζηηο 05/09/2011 κε ηελ ππεχζπλε ηνπ ηκήκαηνο Δπηρεηξεζηαθνχ ρεδηαζκνχ ηεο Δ.ΔΣ.Σ.Α.Α θαη ε δεχηεξε ζηηο 02/09/2011 κε ππάιιειν ηεο Γηεχζπλζεο Οξγάλσζεο θαη Λεηηνπξγίαο Ο.Σ.Α. ηνπ ΤΠ.Δ.Α.Ζ.Γ. Ζ ζπκβνιή ησλ ζπλεληεχμεσλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ έγθεηηαη θπξίσο ζηελ δεκηνπξγία κηαο εηθφλαο γηα ηελ απνηίκεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ ζηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε απφ ην 2006 έσο ζήκεξα θαη βνήζεζε ζεκαληηθά ηφζν ζηνλ ζσζηφηεξν ζρεδηαζκφ ησλ εξσηήζεσλ ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ φζν θαη ζηελ νξζή αληηκεηψπηζε ησλ ππνζέζεσλ εξγαζίαο. 45 Κπξηαδή Ν. (2001), Ζ Κνηλσληνινγηθή Έξεπλα, Κξηηηθή Δπηζθφπεζε ησλ Μεζφδσλ θαη ησλ Σερληθψλ, Γ έθδνζε, Διιεληθά Γξάκκαηα 57

58 θνπόο ηεο έξεπλαο (1) Πεηξακαηηθή Πεξηγξαθηθή/ Γηεξεπλεηηθή Έξεπλα Πεδίνπ Γεηγκαηνιεπηηθή Μέζνδνο πιινγήο ζηνηρείσλ (4) Πξσηνγελήο Γεπηεξνγελήο Πνηνηηθή / πλεληεύμεηο Πνζνηηθή /Δξσηεκαηνιόγηα Γηάγξακκα 4 : Απεηθφληζε κεζφδνπ ζπιινγήο ζηνηρείσλ 58

59 4.6 Γείγκα Πιεζπζκνύ Σν λα επηιέμνπκε ην δείγκα πιεζπζκνχ ηεο έξεπλαο είλαη ίζσο κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο απφθαζεο ηνπ ζηαδίνπ απηνχ, δηφηη αλ ην δείγκα πιεζπζκνχ πνπ ζα επηιεγεί δελ είλαη αληηπξνζσπεπηηθφ ηφηε θηλδπλεχνπκε λα θαηαζηήζνπκε ηελ φιε έξεπλα αλαπνηειεζκαηηθή ή αθφκα ρεηξφηεξα παξαπιαλεηηθή. Γείγκα πιεζπζκνχ, είλαη έλα ππνζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ πνπ επηιέγεηαη γηα εξεπλεηηθνχο ζθνπνχο 46.Οη δπν βαζηθέο θαηεγνξίεο δεηγκαηνιεςίαο είλαη α) νη κέζνδνη θαζνξηζκέλεο πηζαλφηεηαο επηινγήο (probability sampling) θαη β) νη κέζνδνη απξνζδηφξηζηεο πηζαλφηεηαο επηινγήο (non-probability sampling) 47 Μέζνδνη θαζνξηζκέλεο πηζαλφηεηαο επηινγήο ε απηή ηελ νκάδα ηερληθψλ δεηγκαηνιεςίαο ε πηζαλφηεηα επηινγήο θάζε κνλάδαο πιεζπζκνχ ζην δείγκα νξίδεηαη εθ ησλ πξνηέξσλ απφ ηνλ εξεπλεηή. Οη κέζνδνη θαζνξηζκέλεο πηζαλφηεηαο επηινγήο ρσξίδνληαη ζε - Απιή ηπραία δεηγκαηνιεςία φπνπ θάζε κέινο ηνπ κειεηψκελνπ πιεζπζκνχ έρεη ηελ ίδηα πηζαλφηεηα λα επηιεγεί - πζηεκαηηθή δεηγκαηνιεςία (systematic): πηνζεηείηαη ζπγθεθξηκέλε δηαδηθαζία επηινγήο ηνπ δείγκαηνο κε ζπζηεκαηηθφ ηξφπν θαη φρη ζηελ ηχρε (π.ρ. 1 θάζε είθνζη άηνκα, ν θάζε 5νο, 9νο θηι.) - Γεηγκαηνιεςία θαηά ζηξώκαηα (stratified sampling): δηαίξεζε ηνπ πιεζπζκνχ ζε νκνηνγελείο νκάδεο πνπ θαζεκία πεξηιακβάλεη ππνθείκελα κε παξφκνηα ραξαθηεξηζηηθά, π.ρ. κφλν άλδξεο, κφλν γπλαίθεο. Κάζε θαηεγνξία πιεζπζκνχ αληηπξνζσπεχεηαη αλαινγηθά κεηά απφ ηπραία επηινγή - Γεηγκαηνιεςία θαηά ζπζηάδεο/δεζκίδεο ή ζπκπιεγκαηηθή (cluster sampling ): Τπνδηαηξνχκε ηνλ πιεζπζκφ ζε νκνγελείο νκάδεο/ηκήκαηα ηνπ επξχηεξνπ πιεζπζκνχ, επηιέγνπκε ηπραία έλα ή πεξηζζφηεξα θαη δηεμάγεηαη ε έξεπλα κε ηα ππνθείκελα ηνπ ηκήκαηνο απηνχ (π.ρ. γηα λα ειέγμσ ηα επίπεδα πγείαο ησλ παηδηψλ απφ κία θνηλφηεηα, επηιέγσ έλα αξηζκφ ζρνιείσλ θαη αμηνινγψ ηα παηδηά απηά) - Πνιπθιαδηθή δεηγκαηνιεςία (multistage sampling ): επηινγή δεηγκάησλ απφ δείγκαηα (ηπραία επηινγή ζρνιείσλ, κεηά ηκήκαηα, κεηά καζεηέο) 46 Φαξξνχ, Μ.Κ. & Εαθεηξφπνπινο, Κ. (2001) Δπηζηεκνληθή έξεπλα: ζεσξία θαη εθαξκνγέο ζηηο θνηλσληθέο επηζηήκεο. Αζήλα, Σππσζήησ. 47 Φξάγθνο Κ. Υξ (2004) Μεζνδνινγία Έξεπλαο Αγνξάο θαη Αλάιπζε Γεδνκέλσλ κε ηελ ρξήζε ηαηηζηηθνχ Παθέηνπ SPSS 59

60 ηηο ηξεηο πξψηεο κεζφδνπο ε επηινγή πξνρσξεί ζην επίπεδν ηνπ αηφκνπ, ελψ ζηελ ηέηαξηε θαη πέκπηε ζην επίπεδν νκάδαο πνπ πεξηέρεη ηα άηνκα. Μέζνδνη απξνζδηφξηζηεο πηζαλφηεηαο επηινγήο ε απηή ηελ κέζνδν δελ είλαη δπλαηφο ν πξνζδηνξηζκφο ηεο πηζαλφηεηαο επηινγήο ηνπ θάζε κέινπο ηνπ πιεζπζκνχ ζην δείγκα, δελ δηαζθαιίδεηαη ε δπλαηφηεηα επηινγήο ζε θάζε κέινο ηνπ δείγκαηνο θαη ηέινο ηα θξηηήξηα επηινγήο είλαη επθαηξηαθά ή ππνθεηκεληθά. Γηα ηελ αληηπξνζσπεπηηθφηεηα ηνπ δείγκαηνο απαηηείηαη α) ε δηαζεζηκφηεηα ηνπ απαηηνχκελνπ αξηζκνχ κειψλ ηνπ πιεζπζκνχ γηα ηελ ζπγθξφηεζε επαξθνχο δείγκαηνο θαη β) ε πξνζπκία ησλ κειψλ ηνπ δείγκαηνο λα ζπκκεηάζρνπλ ζηελ έξεπλα. πρλά ηα παξαπάλσ δελ ππάξρνπλ θαη ε επηινγή ελφο ηπραίνπ δείγκαηνο απφ ηνλ πιεζπζκφ είλαη ππεξβνιηθά δαπαλεξή θαη ρξνλνβφξα. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο ε επηινγή δείγκαηνο γίλεηαη κε θξηηήξην ηελ άκεζε δηαζεζηκφηεηα ηνπο ζηνλ εξεπλεηή/ξηα θαη ηελ πξνζπκία ηνπο λα ζπκκεηάζρνπλ. Οη κέζνδνη απξνζδηφξηζηεο πηζαλφηεηαο επηινγήο δηαθξίλνληαη ζε: - πκπησκαηηθή δεηγκαηνιεςία (ή δεηγκαηνιεςία επθνιίαο) ζηελ νπνία δεκηνπξγείηαη έλα είδνο εζεινληηθνχ δείγκαηνο, θαζψο ζπκκεηέρνπλ ζε απηφ φζνη είλαη άκεζα πξνζβάζηκνη θαη πξφζπκνη λα ζπκκεηάζρνπλ. Ζ εξεπλεηηθή ρξεζηκφηεηα θαη αληηπξνζσπεπηηθφηεηα ελφο ηέηνηνπ δείγκαηνο είλαη ακθηζβεηήζηκε. - Γεηγκαηνιεςία ζθνπηκόηεηαο ζε απηή ηελ πεξίπησζε ν εξεπλεηήο ζπιιέγεη έλα δείγκα ηα κέιε ηνπ νπνίνπ ζεσξεί φηη είλαη πεξηζζφηεξν ζεκαληηθά γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε έξεπλα. Τπάξρεη δειαδή θάπνηα ζθνπηκφηεηα γηα ηελ επηινγή ηνπ θάζε κέινπο ζην δείγκα. ηελ ζεσξία ζπλαληψληαη πέληε ηερληθέο απηή ηεο κεζφδνπ α) ε ηερληθή ηεο δηακέζνπ (median) β)ηερληθή ηνπ εηδήκνλα ή ηεο νκνηνγέλεηαο γ) ε ηερληθή κεξηδίνπ (quota) δ) ε ηερληθή ηεο εηεξνγέλεηαο θαη ε)ε δεηγκαηνιεςία ρηνλνζηηβάδαο. χκθσλα κε ηελ ζεσξία ζε πεξηγξαθηθέο έξεπλεο φπσο ε παξνχζα ζπλεζίδεηαη λα επηιέγεηαη ε κέζνδνο ηεο απξνζδηφξηζηεο πηζαλφηεηαο επηινγήο θαη πην εηδηθά ηεο δεηγκαηνιεςίαο ζθνπηκφηεηαο 48.Ζ παξαπάλσ είλαη θαη ε κέζνδνο κε ηελ νπνία δηεμήρζε απηή ε έξεπλα. Ζ ζπγθεθξηκέλε κεζνδνινγία θξίζεθε σο ε πξέπνπζα δηφηη γηα λα παξαρζεί έλα έγθπξν απνηέιεζκα ρξεηάζηεθε λα επηιέμνπκε εξσηψκελνπο πνπ ζα είραλ ζπγθεθξηκέλα πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά. Απηφ επηηεχρζεθε ρξεζηκνπνηψληαο ηεο ηερληθή ηνπ εηδήκνλα ή ηεο νκνηνγέλεηαο ε νπνία πξναλαθέξζεθε. ηελ ηερληθή απηή ηα άηνκα πνπ ήηαλ θαηάιιεια γηα λα ιάβνπλ κέξνο ζηελ έξεπλα καο έπξεπε λα ζπγθεληξψλνπλ 48 Malhorta N, & Briks F (2003) Marketing Research, An Applied Approach, FT Prentice Hall 60

61 θάπνηα πνιχ ζπγθεθξηκέλα ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία θαη ζα αλαιπζνχλ παξαθάησ. ηελ επφκελε ζειίδα πεξηγξάθεηαη δηαγξακκαηηθά ν ηξφπνο επηινγήο ηνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ πνπ πήξε κέξνο ζηελ παξνχζα έξεπλα, έηζη ψζηε λα βνεζεζεί ν αλαγλψζηεο. 61

62 Γεηγκαηνιεςία Μέζνδνη θαζνξηζκέλεο πηζαλφηεηαο επηινγήο (probability sampling) Μέζνδνη απξνζδηόξηζηεο πηζαλόηεηαο επηινγήο (nonprobability sampling) Απιή ηπραία δεηγκαηνιεςία πζηεκαηηθή δεηγκαηνιεςία Γεηγκαηνιεςία θαηά ζηξψκαηα Γεηγκαηνιεςία θαηά ζπζηάδεο Πνιπζηαδηαθή δεηγκαηνιεςία πκπησκαηηθή Γεηγκαηνιεςία Γεηγκαηνιεςία ζθνπηκφηεηαο Σερληθή ηνπ δηακέζνπ Σερληθή ηνπ εηδήκνλα Σερληθή ηνπ κεξηδίνπ Γεηγκαηνιεςία ρηνλνζηηβάδαο Σερληθή ηεο εηεξνγέλεηαο Γηάγξακκα 5 : Aαπεηθφληζε ηεο Δπηιεγκέλεο Μεζφδνπ Γεηγκαηνιεςίαο 62

63 Όπσο αλαθέξζεθε ζην πξψην κέξνο ηεο εξγαζίαο ζχκθσλα κε ηνλ Ν.3463/2006 (Κ.Γ.Κ.) αξ.204 ππφρξενη εθπφλεζεο επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ απφ ην 2006 έσο ην 2010 ήηαλ νη δήκνη κε πιεζπζκφ άλσ ησλ θαηνίθσλ. Δπίζεο ζεκαληηθφ ζηνηρεηφ είλαη λα αλαθεξζεί φηη ε γεσγξαθηθή πεξηνρή ηεο έξεπλαο πεξηνξίζηεθε ζηελ Πεξηθέξεηα Αηηηθήο γηα ην ιφγν ηνπ φηη ζηελ ζπγθεθξηκέλε ρσξηθή ελφηεηα βξίζθνληαη νη κεγαιχηεξνη Γήκνη αιιά θαη επεηδή ε ρξνληθή πεξίνδνο ζχληαμεο απηήο ηεο έξεπλαο δελ έδηλε πεξηζψξηα γηα επέθηαζε ηεο ζε άιιεο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο. Με βάζε ηα παξαπάλσ, δπλεηηθά ν πιεζπζκφο ζηνλ νπνίν απεπζχλζεθε ην εξσηεκαηνιφγην πνπ δεκηνπξγήζεθε είλαη νη ππάιιεινη ηκεκάησλ Πξνγξακκαηηζκνχ θαη Αλάπηπμεο φισλ ησλ Καπνδηζηξηαθψλ δήκσλ ηεο πεξηθέξεηαο Αηηηθήο. Ζ επηινγή γηα ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ηεο έξεπλαο ζηνπο Καπνδηζηξηαθνχο θαη φρη ζηνπο θαηλνχξηνπο Καιιηθξαηηθνχο δήκνπο έγηλε γηα ηνλ πξνθαλή ιφγν ηνπ φηη ε εμεηαδφκελε πεξίνδνο απνηίκεζεο είλαη ην δηάζηεκα Παξαθάησ παξαηίζεηαη ε αιθαβεηηθή ιίζηα κε ηνπο Καπνδηζηξηαθνχο Γήκνπο ηεο Πεξηθέξεηαο Αηηηθήο κε πιεζπζκφ άλσ ησλ θαηνίθσλ, φπνπ κε κπιε ρξψκα επηζεκαίλνληαη νη Γήκνη πνπ αληαπνθξίζεθαλ ζεηηθά ζηελ παξνχζα έξεπλα. Α/Α Πεξηθέξεηα Σνκέαο Γήκνο Πιεζπζκφο 1 Αηηηθήο Αζελψλ Γ Αγίαο Βαξβάξαο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Αγίαο Παξαζθεπήο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Αγίνπ Γεκεηξίνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Αγίσλ Αλαξγχξσλ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Αζελαίσλ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Αηγάιεσ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Αιίκνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Ακαξνπζίνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Αξγπξνππφιεσο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Βξηιεζζίσλ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Βχξσλνο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Γαιαηζίνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Γιπθάδαο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Γάθλεο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Διιεληθνχ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Εσγξάθνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Ζιηνππφιεσο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Ζξαθιείνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Καηζαξηαλήο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Καιιηζέαο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Κακαηεξνχ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Κεθηζηάο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Μειηζζίσλ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Μεηακνξθψζεσο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Μνζράηνπ

64 26 Αηηηθήο Αζελψλ Γ Νέαο Δξπζξαίαο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Νέαο Ησλίαο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Νέαο κχξλεο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Νέαο Φηιαδέιθεηαο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Νέαο Υαιθεδφλνο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Νένπ Φπρηθνχ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Ηιίνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Παιαηνχ Φαιήξνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Παπάγνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Πεξηζηεξίνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Πεηξνππφιεσο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Πεχθεο Αηηηθήο Αζελψλ Γ Σαχξνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Τκεηηνχ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Υατδαξίνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Υαιαλδξίνπ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Υνιαξγνχ Αηηηθήο Αζελψλ Γ Φηινζέεο Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Αξηέκηδνο Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Αραξλψλ Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Βάξεο Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Βνχιαο Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Γέξαθα Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Καιπβίσλ Θνξηθνχ Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Κεξαηέαο Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Κξσπίαο Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Λαπξεσηηθήο Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Μαξθνπνχινπ Μεζνγαίαο 54 Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Νέαο Μάθξεο Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Παηαλίαο Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Παιιήλεο Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ Ραθήλαο Αηηηθήο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γ πάησλ-λνχηζαο Αηηηθήο Γπηηθήο Αηηηθήο Γ Άλσ Ληνζίσλ Αηηηθήο Γπηηθήο Αηηηθήο Γ Αζπξνπχξγνπ Αηηηθήο Γπηηθήο Αηηηθήο Γ Διεπζίλαο Αηηηθήο Γπηηθήο Αηηηθήο Γ Μάλδξαο Αηηηθήο Γπηηθήο Αηηηθήο Γ Μεγαξέσλ Αηηηθήο Πεηξαηψο Γ Αίγηλαο Αηηηθήο Πεηξαηψο Γ αιακίλαο Αηηηθήο Πεηξαηψο Γ Αγίνπ Ησάλλνπ Ρέληε Αηηηθήο Πεηξαηψο Γ Γξαπεηζψλαο Αηηηθήο Πεηξαηψο Γ Κεξαηζηλίνπ Αηηηθήο Πεηξαηψο Γ Κνξπδαιινχ Αηηηθήο Πεηξαηψο Γ Νηθαίαο Αηηηθήο Πεηξαηψο Γ Πεηξαηψο Αηηηθήο Πεηξαηψο Γ Πεξάκαηνο Πίλαθαο 1 : Καπνδηζηξηαθνί Γήκνη απφ ηνπο νπνίνπο Πξνέξρεηαη ην Γείγκα Πιεζπζκνχ ηεο Έξεπλαο 64

65 Δθηφο απφ ην φηη ν δπλεηηθφο πιεζπζκφο πξέπεη λα είλαη ππάιιεινη θάπνηνπ απφ ηνπο παξαπάλσ δήκνπο, ηέζεθε ζαλ δεχηεξν βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ -θξηηήξην ν εξσηψκελνο λα έρεη ζπκκεηάζρεη ζηελ νκάδα εξγαζίαο πνπ είρε ζπζηαζεί γηα ηελ δεκηνπξγία ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ηεο πεξαζκέλεο ηεηξαεηίαο ή λα έρεη εκπιαθεί κε νπνηνλδήπνηε άιιν ηξφπν ζηελ πινπνίεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ηνπ δήκνπ ηνπ. Απηή ε ζπληζηακέλε πεξηνξίδεη δξαζηηθά ηνλ δπλεηηθφ πιεζπζκφ δηφηη απφ ηελ πξνέξεπλα πνπ έγηλε νη ππάιιεινη πνπ πιεξνχζαλ ηελ παξαπάλσ πξνυπφζεζε αλήθαλ ζηελ νκάδα ησλ πξντζηακέλσλ δηεχζπλζεο πξνγξακκαηηζκνχ θαη αλάπηπμεο ή εάλ δελ ππήξρε ε ζπγθεθξηκέλε ππεξεζία ζηνλ δήκν, ζηελ νκάδα ησλ πξντζηακέλσλ ηερληθψλ ππεξεζηψλ, νηθνλνκηθψλ ππεξεζηψλ ή αληηδεκάξρσλ. Παξαηεξήζεθε ινηπφλ φηη νη ππάιιεινη ζε θαηψηεξεο βαζκίδεο έδεηρλαλ αδπλακία ζηελ ζπκπιήξσζεο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ. πλεπψο γηα ιφγνπο ελίζρπζεο ηεο εγθπξφηεηαο θαη άληιεζεο πην αμηφινγσλ απνηειεζκάησλ απνθαζίζζεθε λα εξσηεζεί έλα άηνκν απφ θάζε Γήκν, ην νπνίν είρε ή έρεη αθφκα ζέζε επζχλεο κέζα ζηνλ θνξέα θαη ήηαλ ν πην άκεζα εκπιεθφκελνο κε ηνλ επηρεηξεζηαθφ πξνγξακκαηηζκφ. πλεπψο ν δπλεηηθφο πιεζπζκφο, θαηάιιεινο λα απαληήζεη ζηελ παξνχζα έξεπλα ήηαλ εβδνκήληα-δχν (72) άηνκα πξντζηάκελνη Γηεπζχλζεσλ ή αληηδήκαξρνη ησλ Γήκσλ ηεο Πεξηθέξεηαο Αηηηθήο. Ζ ρξνληθή πεξίνδνο ζηελ νπνία έιαβε ρψξα ε έξεπλα είλαη ην δηάζηεκα Ηνχιηνο- επηέκβξηνο 2011, κέζα ζην νπνίν έγηλαλ ζαξάληα ηξεηο (43) επαθέο κε ηνλ πιεζπζκφ ζηνλ νπνίν απεπζπλφηαλ ην εξσηεκαηνιφγην. Οη επαθέο απηέο έγηλαλ είηε ηειεθσληθά θαη ειεθηξνληθά είηε κε θαη ηδίαλ ζπλάληεζε. Απφ ηηο ζαξάληα- ηξείο (43) επαθέο πνπ έγηλα νη είθνζη-πέληε (25) αληαπνθξίζεθαλ ζεηηθά πνζνζηφ πνπ θηάλεη ην 34,7%. Ο θαζνξηζκφο ηνπ κεγέζνπο ηνπ δείγκαηνο είλαη έλα ζεκαληηθφ ζηάδην ηεο δεηγκαηνιεςίαο. Πνιινί εξεπλεηέο ρξεζηκνπνηνχλ κέγεζνο δείγκαηνο πνπ έρεη ρξεζηκνπνηεζεί ζε παξειζνληηθέο κειέηεο ή φζα άηνκα είλαη δηαζέζηκα θαη πξφζπκα λα ζπκκεηάζρνπλ ζηελ έξεπλα, ή ππνινγίδνπλ ην κέγεζνο κε βάζε ην θφζηνο θαη ηνλ δηαζέζηκν πξνυπνινγηζκφ. Ο θαζνξηζκφο ηνπ κεγέζνπο ηνπ δείγκαηνο έρεη άκεζε ζρέζε κε ην βαζκφ αθξίβεηαο ησλ απνηειεζκάησλ πνπ είλαη επηζπκεηφο γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε κειέηε, θαη κε ην χςνο ηνπ ζπλνιηθνχ ζθάικαηνο πνπ κπνξεί λα ζεσξεζεί απνδεθηφ. Δίλαη πάλησο θνηλψο απνδεθηφ ζηελ βηβιηνγξαθία φηη εάλ ην δείγκα πιεζπζκνχ πνπ αληαπνθξίζεθε ζεηηθά θηάλεη ην 30% ηνπ ζπλνιηθνχ δπλεηηθνχ πιεζπζκνχ ζην νπνίν απεπζχλεηαη ε έξεπλα, ηφηε ηα απνηειέζκαηα πνπ ζα εμαρζνχλ κπνξνχλ λα 65

66 ραξαθηεξηζηνχλ σο αληηπξνζσπεπηηθά 49. Σν παξαπάλσ κπνξεί λα δψζεη εγθπξφηεηα θαη αμηνπηζηία ζηελ έξεπλα καο. Έλα άιιν επίζεο ζεκαληηθφ γεγνλφο πνπ εληζρχεη ηελ βαξχηεηα ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη ην γεγνλφο φηη ηα εξσηεκαηνιφγηα έρνπλ ζπκπιεξσζεί απφ ζηειέρε δήκσλ κε κεγάιε αλνκνηνγέλεηα κεηαμχ ηνπο. Γηα παξάδεηγκα είλαη ζεκαληηθφ φηη έρνπλ ζπκπιεξσζεί εξσηεκαηνιφγηα απφ Γήκνπο θαη απφ ηνπο ηέζζεξεηο ηνκείο ηεο Πεξηθέξεηαο Αηηηθήο (Κεληξηθφο ηνκέαο, Αλαηνιηθή Αηηηθή, Γπηηθή Αηηηθή, Πεηξαηά- Bι. Παξάξηεκα ΗV) γεγνλφο πνπ καο δίλεη κηα ζπλνιηθή εηθφλα γηα ηα ζέκαηα πνπ εξεπλνχληαη. Δπίζεο ζηελ έξεπλα ζπκκεηείραλ κηθξνί (ζε πιεζπζκφ) αιιά θαη κεγάινη δήκνη, δήκνη κε νηθνλνκηθή ζηελφηεηα αιιά θαη δήκνη κε αλζεξά νηθνλνκηθά. Γήκνη κε κεγάια θνηλσληθά πξνβιήκαηα θαη άιινη κε κηθξφηεξα. Έηζη ινηπφλ ηφζν εμαηηίαο ηνπ ηθαλνπνηεηηθνχ κεγέζνπο ηνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ φζν θαη ιφγν ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο ηνπ, θαηαιήγνπκε ζην ζπκπέξαζκα φηη απφ ηελ έξεπλα πνπ δηελεξγήζεθε ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είκαζηε ζε ζέζε λα εμάγνπκε έγθπξα θαη αμηφπηζηα απνηειέζκαηα ηα νπνία θαη παξνπζηάδνληαη ζηα επφκελα θεθάιαηα. 49 Φηιίαο Β. (1999) Δηζαγσγή ζηε Μεζνδνινγία θαη ηηο Σερληθέο ησλ Κνηλσληθψλ Δξεπλψλ, Αζήαλ, Δθδφζεηο Gutenberg 66

67 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5: ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΧΝ 5.1 Μεζνδνινγία Aαλάιπζεο Απνηειεζκάησλ Μεηά ην ζηάδην ζπκπιήξσζεο θαη ζπιινγήο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ απφ ην δείγκα πιεζπζκνχ πνπ αληαπνθξίζεθε ζεηηθά ζηελ έξεπλα καο αθνινχζεζε ν ζπζηεκαηηθφο έιεγρνο θαη θσδηθνπνίεζε ησλ απαληήζεσλ ψζηε λα θαηαζηεί εθηθηή ε επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ. Σα ζηνηρεία πνπ ζπιιέρζεθαλ απφ ηηο θιεηζηνχ ηχπνπ εξσηήζεηο απνηέιεζαλ ηελ βάζε δεδνκέλσλ ηεο έξεπλαο ε νπνία δεκηνπξγήζεθε θαη επεμεξγάζηεθε ζην ζηαηηζηηθφ πξφγξακκα SPSS 16 θαη ζηελ ζπλέρεηα απεηθνλίζηεθε δηαγξακκαηηθά ζην Excel Σα δηαγξάκκαηα πνπ αθνινπζνχλ πξνέθπςαλ απφ ηνπο πίλαθεο ζπρλνηήησλ (Frequencies) θαη παξνπζηάδνπλ ηελ ζπρλφηεηα εκθάληζεο θάζε ηηκήο (απάληεζεο) ησλ κεηαβιεηψλ πνπ είρακε επηιέμεη. Ζ θαηάηαμε θαη ε ζπζηεκαηηθή νκαδνπνίεζε ησλ ηηκψλ θάζε κεηαβιεηήο απνηειεί βαζηθφ βήκα ηεο δεηγκαηνιεπηηθήο έξεπλαο. Με ηνλ ηξφπν απηφ επηηπγράλεηαη ε παξνπζίαζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ πξνέθπςαλ θαηά ηξφπν πνπ λα δίλεη πιεξνθνξίεο γηα ηε δνκή ηνπ δείγκαηνο πνπ εξεπλάηαη θαη λα δηεπθνιχλεη ην έξγν ηεο ζηαηηζηηθήο αλάιπζεο θαη ηεο εμαγσγήο ρξήζηκσλ ζπκπεξαζκάησλ. Ζ Πεξηγξαθηθή ζηαηηζηηθή έρεη ζαλ ζηφρν ηελ νξγάλσζε, παξνπζίαζε θαη αλάιπζε αξηζκεηηθψλ θαη πνηνηηθψλ δεδνκέλσλ πνπ πξνέξρνληαη απφ πεηξάκαηα θαηά παξαηεξήζεηο. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ηελ πηλαθνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ, ηελ γξαθηθή ηνπο παξάζηαζε 50. Οη εξσηήζεηο αλνηρηνχ ηχπνπ ζα θαηεγνξηνπνηεζνχλ θαη αλαιπζνχλ κεηά απφ νκαδνπνίεζε ησλ απαληήζεσλ κε πνηνηηθφ ηξφπν. 5.2 Παξνπζίαζε θαη Αλάιπζε Απνηειεζκάησλ Παξαθάησ παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζε γξαθήκαηα, νη θαηαλνκέο ζπρλνηήησλ απφ ηα ζηνηρεία ησλ εξσηεκαηνινγίσλ. Ζ ζεηξά ε νπνία αθνινπζνχλ είλαη ίδηα κε απηή ησλ εξσηήζεσλ ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ. Γηα ηηο θιεηζηέο εξσηήζεηο ππάξρεη δηαγξακκαηηθή απεηθφληζε πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ επεμεξγαζία ησλ πξσηνγελψλ ζηνηρείσλ ζην ππνινγηζηηθφ θχιιν Excel. 50 Βι. Κηφρνο Α.Π (1993) Πεξηγξαθηθή ηαηηζηηθή 67

68 Πξνθίι εξσηεζέλησλ Σν πξψην κέξνο αθνξά ην πξνθίι ησλ εξσηψκελσλ σο πξνο ηελ εξγαζηαθή ηνπο ζέζε θαη ηελ γεσγξαθηθή θαηαλνκή ηνπο κέζα ζηελ Πεξηθέξεηα Αηηηθήο. 4% 4% 4% 4% 32% Τπ άιιεινη Σκήκαηνο Πξν'η'ζηάκελνη Σκήκαηνο Γηεπζπληέο Αληηδήκαξρνη Δπ ηζηεκνληθνί πλεξγάηεο Γ.Γ.Γήκνπ 52% Γηάγξακκα 6 : Δξγαζηαθή Θέζε ηνπ Γείγκαηνο Πιεζπζκνχ Πην ζπγθεθξηκέλα απφ ηα 25 άηνκα πνπ έιαβαλ κέξνο ζηελ παξνχζα έξεπλα νη 8 είλαη ππάιιεινη ηκήκαηνο, 13 πξντζηάκελνη ηκήκαηνο, έλαο Γηεπζπληήο, έλαο Αληηδήκαξρνο, έλαο επηζηεκνληθφο ζπλεξγάηεο θαη έλαο Γ.Γ Γήκνπ. Σα παξαπάλσ λνχκεξα ζε πνζνζηά επί ηηο εθαηφ παξνπζηάδνληαη ζην παξαπάλσ δηάγξακκα. Παξαηεξνχκε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ (52%) ησλ εξσηεζέλησλ είλαη πξντζηάκελνη ηκήκαηνο γεγνλφο πνπ δείρλεη φηη ε ελαζρφιεζε κε ηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα ζηνπο Ο.Σ.Α. γίλεηαη θπξίσο απφ άηνκα πνπ θαηέρνπλ ζέζε επζχλεο. Σν δεχηεξν ζηνηρείν πνπ αμίδεη λα ζεκεησζεί ζε απηφ ην ζεκείν είλαη ε γεσγξαθηθή δηαζπνξά ησλ εξσηψκελσλ. 68

69 20% 8% 12% 60% Kεληξηθνχ Σνκέα Αλαηνιηθήο Αηηηθήο Γπηηθήο Αηηηθήο Πεηξαηψο Γηάγξακκα 7 : Γεσγξαθηθή Θέζε ηνπ Γείγκαηνο Πιεζπζκνχ Απφ ην παξαπάλσ δηάγξακκα βιέπνπκε φηη ν κεγαιχηεξνο αξηζκφο εξσηεζέλησλ πξνέξρεηαη απφ ηνλ θεληξηθφ ηνκέα ηεο Αηηηθήο. Ο αθξηβήο αξηζκφο απφ ηνλ Ννκφ Αηηηθήο αλέξρεηαη ζηνπο 15 εξσηψκελνπο δειαδή ην 60%, Δλψ απφ ηελ πεξηνρή ηνπ Πεηξαηά πξνέξρνληαη 5 δειαδή ην 20%. Απφ ηελ πεξηνρή Αλαηνιηθήο Αηηηθήο 3 δειαδή ην 12% ελψ απφ ηελ πεξηνρή Γπηηθήο Αηηηθήο δχν 2 δειαδή ην 8%. Ο αξηζκφο εξσηεζέλησλ ζε θάζε κηα απφ ηηο ηέζζεξηο πεξηνρέο ήηαλ ηπραίνο θαη θαζνξίζηεθε απφ ηελ επρέξεηα-αληαπφθξηζε ηνπ εξσηψκελνπ. 1 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθόο ζρεδηαζκόο θαη Αλζξώπηλν Γπλακηθό ηελ πξψηε εξψηεζε γηα ην θαηά πφζν ελήκεξνη είλαη νη εξσηψκελνη γηα ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ηνπ Γήκνπ ηνπο, νη απαληήζεηο πνπ δφζεθαλ κπνξνχλ λα παξνπζηαζηνχλ σο εμήο: 69

70 Πόζν ελήκεξνη είζηε γηα ην Ε.Π ηνπ Δήκνπ ζαο ; Καζφινπ Λίγν Αξθεηά Πάξα π νιχ Απ φιπηα Γηάγξακκα 8: Δλεκεξφηεηα ηνπ Γείγκαηνο Πιεζπζκνχ γηα ην Δ.Π. Απφ ην δηάγξακκα 8 παξαηεξνχκε φηη 16 απφ ηνπο 25 εξσηεζέληεο ήηαλ απφιπηα ελεκεξσκέλνη γηα ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ηεο πξνεγνχκελεο ηεηξαεηίαο. Σν πνζνζηφ απηφ θζάλεη ην 64% ησλ εξσηεζέλησλ, γεγνλφο πνπ εληζρχεη ζεκαληηθά ηελ εγθπξφηεηα ηεο έξεπλαο καο εθφζνλ κπνξνχκε λα ζπκπεξάλνπκε φηη θαη νη πεξαηηέξσ απαληήζεηο πνπ ζα δψζνπλ ζα είλαη βάζηκεο θαη εκπεξηζηαησκέλεο. Δλ ζπλερεία 5 απφ ηνπο 25 εξσηεζέληεο, δειαδή πεξίπνπ ην 20% ζεσξεί φηη είλαη παξά πνιχ ελεκεξσκέλν, 3 ζηνπο 25 (12%) ζεσξεί φηη είλαη ελεκεξσκέλν κέηξηα ελψ κφλν 1 δελ είρε θαζφινπ γλψζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ ηνπ Γήκνπ ηνπ. Απφ ηα παξαπάλσ ζπλάγεηαη φηη ζρεδφλ ην ζχλνιν ηνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ πνπ ζπκκεηείρε ζηελ έξεπλα είρε απφ κέηξηα έσο απφιπηε γλψζε ηνπ ζέκαηνο πνπ εμεηάδνπκε, γεγνλφο πνπ ππνζηεξίδεη θαη ηελ γεληθή αμηνπηζηία ηεο έξεπλαο. Ζ δεχηεξε εξψηεζε ζε απηή ηελ νκάδα έρεη σο αληηθείκελν λα δηεξεπλήζεη ην αλ νη εξσηψκελνη ζεσξνχλ φηη ηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα ζα πξέπεη λα εθπνλνχληαη απφ εμσηεξηθή νκάδα έξγνπ ή απφ ζηειέρε ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ θαη γηαηί;. Ζ εξψηεζε απηή ήηαλ αλνηρηνχ ηχπνπ θαη νη απαληήζεηο πνπ πήξακε κπνξνχλ λα θαηεγνξηνπνηεζνχλ σο εμήο : Α) Ζ θξαηνχζα άπνςε είλαη φηη ηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα ζα πξέπεη λα ζρεδηάδνληαη απφ ζηειέρε ηνπ Γήκνπ κεηά απφ εηδηθή εθπαίδεπζε ηνπο θαη απηφ γηαηί ηα ζηειέρε έρνπλ θαηά ην πιείζηνλ: Καιχηεξε γλψζε ησλ ηδηαηηεξνηήησλ ηφζν ηνπ εζσηεξηθνχ φζν θαη ηνπ εμσηεξηθνχ πεξηβάιινληνο ηνπ Γήκνπ ηνπο. 70

71 Σελ επρέξεηα άληιεζεο θαη επεμεξγαζίαο ζηνηρείσλ ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ Σελ δπλαηφηεηα νπζηαζηηθφηεξεο δηαβνχιεπζεο ηφζν κε ηνπο «εζσηεξηθνχο πειάηεοπξνζσπηθφ θαη αηξεηνί» φζν θαη κε ηνπο «εμσηεξηθνχο πειάηεο- θνξείο, πνιίηεο θ.ιπ.» Πνιπεηή εκπεηξία ζηηο ζέζεηο πνπ ππεξεηνχλ θαη έηζη γλσξίδνπλ ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε (ξνή εξγαζηψλ, ειιείςεηο, δνκή ππεξεζηψλ) θαιχηεξα. Καιχηεξε γλψζε ησλ ηνπηθψλ ζπλζεθψλ θαη αλαγθψλ Σελ δπλαηφηεηα αλάπηπμεο θαη εκπέδσζεο ηεο θνπιηνχξαο πξνγξακκαηηζκνχ απφ φιν ην πξνζσπηθφ ηνπ Γήκνπ, κέζσ ελεξγνχο ζπκκεηνρήο ηνπ ζην ζρεδηαζκφ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο Καιχηεξε γλψζε ηνπ ηξφπνπ δηαρείξηζεο πξνβιεκάησλ Καιχηεξε γλψζε ηνπ ηξφπνπ εξγαζίαο θαη ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ Γίλεηαη απνηειεζκαηηθφηεξε αμηνιφγεζε θαη εθαξκνγή ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο απφ ηνπο ίδηνπο, αθνχ ζα είλαη ζπκκέηνρνη ζηνλ ζρεδηαζκφ ηνπ, κε ηνλ ηξφπν απηφ δειαδή, απηνδεζκεχνληαη γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ. Έηζη ε εκπινθή θαη ζπκκεηνρή ησλ ζηειερψλ ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ είλαη θαίξηαο ζεκαζίαο γηα ηνλ νξζνινγηθφ ζρεδηαζκφ αιιά θαη ηελ απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή θαη πινπνίεζε θάζε είδνπο αλαπηπμηαθνχ πξνγξάκκαηνο, ηα νπνία ζα είλαη εμαηνκηθεπκέλν αλάινγα κε ηηο ζπγθεθξηκέλεο αλάγθεο θαη ηνπο ζηφρνπο ηεο πεξηνρήο. εκαληηθή φκσο θαηά ηελ άπνςε ησλ εξσηεζέλησλ είλαη θαη ε ελεκέξσζε, επαηζζεηνπνίεζε θαη εκπινθή φινπ ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ θνξέα. Οη εξσηεζέληεο πνπ ππνζηήξημαλ ηελ παξαπάλσ άπνςε παξαδέρηεθαλ επίζεο φηη νη εμσηεξηθέο νκάδεο έξγνπ κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ κφλν ηερληθέο γλψζεηο ζρεδηαζκνχπινπνίεζεο θαη ηερληθέο κεζφδσλ παξαθνινχζεζεο-βειηηζηνπνίεζεο ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο, φηαλ δελ ππάξρνπλ θαηάιιεια θαηαξηηζκέλα ζηειέρε ζηηο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ ή φηαλ δελ ππάξρεη ε απαξαίηεηε «θνπιηνχξα πξνγξακκαηηζκνχ» Β) Ζ δεχηεξε άπνςε πνπ ππνζηεξίρζεθε απφ ηνπο εξσηψκελνπο είλαη φηη ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ζα πξέπεη λα θαηαξηίδεηαη κε ηελ ζπλεξγαζία θαη ησλ δχν ηνκέσλ (δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ) δηφηη ηα ζηειέρε ησλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ έρνπλ ηελ εκπεηξία θαη γλσξίδνπλ ηηο αδπλακίεο θαη ηα πιενλεθηήκαηα ηνπ ζπζηήκαηνο ελψ ε εμσηεξηθή νκάδα έρεη ηελ ηερλνγλσζία. Οη εξσηεζέληεο πνπ ππνζηήξημαλ απηή ηελ άπνςε ζεκείσζαλ επίζεο φηη ζεσξεηηθά έλα επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ζα έπξεπε λα ζρεδηάδεηαη, πινπνηείηαη θαη 71

72 παξαθνινπζείηαη απφ ζηειέρε ησλ Ο.Σ.Α. ζηελ πξάμε φκσο θαη κε ηα ζεκεξηλά δεδνκέλα ε ζπλεξγαζία ηνπ δεκνζίνπ κε εμσηεξηθνχο επηζηεκνληθνχο ζπλεξγάηεο ζα είλαη πην απνηειεζκαηηθή. Γ) Σέινο κηα ηξίηε νκάδα εξσηεζέλησλ ππνζηήξημε φηη ηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα ζα πξέπεη λα εθπνλνχληαη εμνινθιήξνπ απφ ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα δηφηη νη ππάιιεινη ησλ Γήκσλ δελ έρνπλ ηελ απαξαίηεηε ηερλνγλσζία θαη εκπεηξία Ζ δηαγξακκαηηθή απεηθφληζε ησλ απαληήζεσλ κπνξεί λα παξαζηαζεί σο εμήο : Πηζηεύεηε νηη ηα Ε.Π ζα πξέπεη λα εθπνλνύληαη απν ζηειέρε ηωλ ππεξεζηώλ ηνπ Δήκνπ ή απν εμωηεξηθή νκάδα έξγνπ ; 36% 4% Γεκφζηνο Φνξέαο Ηδησηηθφο Φνξέαο 60% πλδπαζκφο Ηδησηηθνχ θαη Γεκνζίνπ Φνξέα Γηάγξακκα 9 : Γλψκε γηα ηνλ θνξέα εθπφλεζεο ηνπ Δ.Π. Όπσο δηαθαίλεηαη ηελ πξψηε άπνςε ππνζηήξημε ην 60% ησλ εξσηεζέλησλ, ηελ δεχηεξε άπνςε ην 36% ελψ ηελ ηξίηε άπνςε πνπ παξαδέρεηαη φηη ν επηρεηξεζηαθφο ζρεδηαζκφο ζα πξέπεη λα γίλεηαη κφλν απφ ηνλ ηδησηηθφ θνξέα ππνζηεξίρζεθε κφλν απφ ην 4% ηνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ. Ζ ηξίηε εξψηεζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ απνζθνπεί ζην λα κάζεη εάλ ν Γήκνο πνπ εθπξνζσπνχλ νη εξσηψκελνη έρεη θάπνηα νξγαληθή κνλάδα (Γηεχζπλζε, Σκήκα ή Γξαθείν) ζρεηηθή κε ηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη αλ λαη πσο αμηνινγνχλ ηελ ιεηηνπξγία ηεο θαη αλ είλαη επαξθψο ζηειερσκέλε. 72

73 Δηαζέηεη ν Δήκνο θάπνηα νξγαληθή κνλάδα (Δηεύζπλζε, Σκήκα ή Γξαθείν) ζρεηηθή κε ηνλ πξνγξακκαηηζκό ; Ναί Όρη Γηάγξακκα 10 : Πνζνζηφ χπαξμεο Οξγαληθήο Μνλάδαο Πξνγξακκαηηζκνχ Απφ ηνπο 25 Γήκνπο ζηνπο νπνίνπο εξγάδεηαη ην δείγκα πιεζπζκνχ ηεο έξεπλαο νη 19 δειαδή ην 76% είραλ νξγαληθή κνλάδα ζρεδηαζκνχ θαη πξνγξακκαηηζκνχ ελψ κφιηο νη 6 δειαδή ην ππφινηπν 24% δελ είρε ζπγθεθξηκέλν ηκήκα πνπ λα αζρνιείηαη κε ηνλ πξνγξακκαηηζκφ. Απφ ηελ αμηνιφγεζε ηνπ ηκήκαηνο απηνχ ζηνπο 19 Γήκνπο πξνθχπηεη φηη ζηνπο πεξηζζφηεξνπο ππάξρεη νπζηαζηηθή έιιεηςε επηζηεκνληθνχ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ έηζη ψζηε λα ππνζηεξηρζεί ε ιεηηνπξγία ηεο κνλάδαο πξνγξακκαηηζκνχ, θαη ζε κεξηθνχο δελ ππάξρεη θαλ δηάζεζε ζηειέρσζεο απφ ηελ εγεζία. Έηζη ζηνπο πεξηζζφηεξνπο Γήκνπο ε αμηνιφγεζε ησλ κνλάδσλ θξίλεηαη απφ κέηξηα έσο ηθαλνπνηεηηθή. Ζ ηέηαξηε θαη ηειεπηαία εξψηεζε απηήο ηεο νκάδαο δηεξεπλψ ην θαηά πφζν ζεσξνχλ νη εξσηεζέληεο φηη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπ Γήκνπ ηνπο είλαη ελεκεξσκέλν θαη ζε ζέζε λα πινπνηήζεη έλα επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα. 73

74 Οη απαληήζεηο πνπ πήξακε κπνξνχλ λα παξαζηαζνχλ δηαγξακκαηηθά σο εμήο : Καηα πόζν ζεωξείηαη νηη ην αλζξώπηλν δπλακηθό ηνπ Δήκνπ ζαο είλαη ελεκεξωκέλν θαη ζε ζέζε λα πινπνηήζεη ελα Ε.Π. ; Καζφινπ Λίγν Αξθεηά Πάξα π νιχ Απ φιπηα Γηάγξακκα 11 : Πνζνζηφ Δλεκέξσζεο Αλζξσπηλνχ Γπλακηθνχ Απφ ην παξαπάλσ δηάγξακκα βιέπνπκε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ εξσηεζέλησλ, δειαδή ην 44% πηζηεχνπλ πσο ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπ Γήκνπ ηνπο είλαη ιίγν ελεκεξσκέλν θαη ζπλεπψο δελ κπνξεί λα πινπνηήζεη έλα επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα κε επθνιία. Σν 36% ησλ εξσηεζέλησλ πηζηεχεη φηη νη ππάιιεινη ηνπ Γήκνπ ηνπο είλαη αξθεηά ελεκεξσκέλνη θαη ζε ηθαλνπνηεηηθή ζέζε λα πινπνηήζνπλ έλα επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ελψ κφλν ην 12% ζεσξεί φηη νη ππάιιεινη ηνπ Γήκνπ ηνπ είλαη πάξα πνιχ ελήκεξνη θαη ζε ζέζε λα πινπνηήζνπλ ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα κε επθνιία. 2 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Ο Δπηρεηξεζηαθόο ρεδηαζκόο θαη νη Πξννπηηθέο ηνπ ζην Πιαίζην ηνπ «Καιιηθξάηε» Ζ πξψηε εξψηεζε απηήο ηεο νκάδαο πξνζβιέπεη ζην λα θαηαλνήζεη εάλ νη εξσηψκελνη πηζηεχνπλ φηη ε θαζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ζπκβαδίδεη κε ηηο εμειίμεηο ζηελ δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε. Οη απαληήζεηο παξαζέηνληαη παξαθάησ δηαγξακκαηηθά. 74

75 Πόζν πηζηεπεηε νηη ε θαζηέξωζε ηνπ ζεζκνύ ηωλ Ε.Π. ζπκβαδίδεη κε ηηο εμειίμεηο ζηελ Δηνηθεηηθή Μεηαξξύζκηζε ; Απ φιπηα Πάξα π νιχ Αξθεηά Λίγν Καζφινπ Γηάγξακκα12 : Δ.Π θαη Γηνηθεηηθή Μεηαξξχζκηζε Απφ ηελ δηαγξακκαηηθή απεηθφληζε βιέπνπκε φηη ππήξμε κεγάιε ζχγρπζε ζε απηή ηελ εξψηεζε, θαη απφ ηηο απαληήζεηο δελ κπνξνχκε λα θαηαιήμνπκε ζε έλα ζαθέο ζπκπέξαζκα. Σν 32% ησλ εξσηεζέλησλ απάληεζε φηη ε θαζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ κέζσ ηνπ Ν.3852/2010 «Καιιηθξάηεο» ζπκβαδίδεη παξά πνιχ κε ηελ πξνζπάζεηα δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο ηεο ρψξαο ελψ αθξηβψο ην ίδην πνζνζηφ (32%) απάληεζε φηη ε ππνρξεσηηθή θαζηέξσζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ζηνπο Γήκνπο ζπκβαδίδεη ζε κηθξφ βαζκφ ( ιίγν) κε ηελ πξνζπάζεηα δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο. Έλα ζεκαληηθφ πνζνζηφ ηεο ηάμεσο ηνπ 24% απάληεζε φηη ζεσξεί ηελ θαζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ απνιχησο ζπκβαηή κε ηελ πξνζπάζεηα δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο, ελψ κηθξφηεξα πνζνζηά απάληεζαλ φηη ζεσξνχλ ηελ θαζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ αξθεηά ή θαη θαζφινπ ζπκβαηή. Ζ πηζαλφηεξε εμήγεζε πνπ κπνξεί λα δνζεί ζε απηφ ην ζεκείν είλαη, είηε φηη νη εξσηεζέληεο δελ είραλ ππφςε ηνπο ηελ έλλνηα ηεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο ζηελ νιφηεηα ηεο, είηε φηη ζεψξεζαλ φηη ν επηρεηξεζηαθφ πξνγξακκαηηζκφο δελ εγγπάηαη ζηα πιαίζηα ηεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο. Ζ δεχηεξε εξψηεζε απηήο ηεο νκάδαο απνζθνπεί θπξίσο ζην λα θαηαλνήζεη εάλ νη εξσηψκελνη ζεσξνχλ ηηο αιιαγέο πνπ επηθέξεη ην ν Ν.3852/2010 «Καιιηθξάηεο» σο απεηιή ή επθαηξία. Χο αιιαγέο ελλνήζεθαλ νη βαζηθέο αιιαγέο ζπλέλσζεο ησλ Γήκσλ θαη αλ ε δεκηνπξγία κεγαιχηεξσλ δεκνηηθψλ ελνηήησλ ζα βνεζήζεη ή ζα παξεκπνδίζεη ηνλ επηρεηξεζηαθφ ζρεδηαζκφ. Οη απαληήζεηο πνπ πήξακε ζηελ παξαπάλσ εξψηεζε κπνξνχλ λα παξνπζηαζηνχλ σο εμήο : 75

76 Θεωξείηε ηηο αιιαγέο απν ην πξόγξακκα 'Καιιηθξάηεο' ωο απεηιή ή επθαηξία γηα ηνλ Δήκν ζαο ; 12% 24% Απ εηιή Δπθαξία θαη ηα δχν 64% Γηάγξακκα 13 : Ο «Καιιηθξάηεο» σο Απεηιή ή Δπθαηξία Αλαιχνληαο ην δηάγξακκα βιέπνπκε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ εξσηεζέλησλ 64% ζεψξεζε φηη νη αιιαγέο απφ ην πξφγξακκα «Καιιηθξάηεο» κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ επθαηξία γηα ηνλ Γήκν ηνπο θαη γηα ηελ θαιχηεξε πινπνίεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ. Σν 24% ζεσξεί ηηο πξνθείκελεο αιιαγέο σο απεηιή θπξίσο ιφγσ αζπλελλνεζίαο θαη έιιεηςεο ζπληνληζκνχ κεηαμχ ησλ ζπλελλνεκέλσλ Γήκσλ, ελψ έλα ζεκαληηθφ πνζνζηφ ην 12% ζεσξεί φηη νη αιιαγέο πνπ επηθέξνπλ νη ζπλελψζεηο ησλ Γήκσλ απνηειεί ηαπηφρξνλα θαη απεηιή θαη επθαηξία. Ζ ηειεπηαία εξψηεζε απηήο ηεο νκάδαο εξσηά ζε πνηφ βαζκφ λνκίδνπλ νη εξσηεζέληεο φηη ζα επεξεάζνπλ νη αιιαγέο ηνπ πξνγξάκκαηνο «Καιιηθξάηεο» ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο θαη ηηο αλάγθεο ηνπ Γήκνπ ηνπο θαη γηαηί ; Ζ δηαβάζκηζε πνπ έθαλαλ νη εξσηεζέληεο παξνπζηάδεηαη ζην παξαθάησ δηάγξακκα. 76

77 ε πνηό βαζκό λνκίδεηε νηη επεξεάδνπλ νη αιιαγέο ηνπ πξνγξάκκαηνο "Καιιηθξάηεο" ηνπο ζηξαηεγηθνύο ζηόρνπο θαη ηηο αλάγθεο ηνπ Δήκνπ ζαο ; Απ φιπηα Πάξα π νιχ Αξθεηά Λίγν Καζφινπ Γηάγξακκα 14 : Αιιαγέο ζηνπο ηξαηεγηθνχο ηφρνπο ιφγσ «Καιιηθξάηε» Βιέπνπκε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ εξσηεζέλησλ 40% απάληεζε φηη ζεσξεί πσο νη αιιαγέο ηνπ Ν.3852/2010 επεξεάδνπλ παξά πνιχ ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο θαη ηηο αλάγθεο ηνπ Γήκνπ ηνπο. Έλα 32% απάληεζε φηη νη αιιαγέο ζα επεξεάζνπλ ιίγν ηνλ ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ ηνπ Γήκνπ ελψ ην 20% απάληεζε φηη νη ζηξαηεγηθέο αλάγθεο ηνπ Γήκνπ επεξεάδνληαη απφιπηα θαη άξα είλαη ζε άκεζε ζπλάξηεζε κε ηηο αιιαγέο πνπ επηθέξεη ν λένο λφκνο. Σέινο ππήξμε θαη έλα κηθξφ πνζνζηφ 8% πνπ απάληεζε πσο νη αιιαγέο ζα έρνπλ κηθξή επηξξνή. εκαληηθφ είλαη λα αλαθέξνπκε φηη θαλέλαο απφ ηνπο 25 εξσηεζέληεο δελ απάληεζε φηη νη αιιαγέο ηνπ λφκνπ δελ ζα επεξεάζνπλ θαζφινπ ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε θαη ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο. Σν ζχλνιν ησλ εξσηεζέλησλ δηεπθξίληζε φηη νη αιιαγέο ηνπ «Καιιηθξάηε» ζα επεξεάζνπλ ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο θαη ηηο αλάγθεο ηνπ Γήκνπ απφ ιίγν έσο απφιπηα πξνο δχν θχξηεο θαηεπζχλζεηο. Α) Ζ πξψηε νκάδα ζεσξεί πσο νη αιιαγέο ζα επεξεάζνπλ ηελ νξγαλσηηθή ιεηηνπξγία ησλ Γήκσλ ζεηηθά δηφηη ε κεηαθνξά αξκνδηνηήησλ θαη ε απμεκέλε γξαθεηνθξαηία (ζπρλή ζχληαμε αλαθνξψλ θαη ζηαηηζηηθψλ) απαηηεί ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ηεο δηνίθεζεο πξνο ηελ εθαξκνγή πξνηχπσλ δηαδηθαζηψλ θαη πην νινθιεξσκέλσλ κεζφδσλ δνκεκέλνπ πξνγξακκαηηζκνχ κε έκθαζε ζηελ αληηθεηκελνπνίεζε ησλ ζηφρσλ θαη ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ εξγαζηψλ. Ζ παξαπάλσ άπνςε ελδπλακψλεηαη κε ηελ ζθέςε φηη δελ ππάξρεη πηα ρξφλνο θαη δπλαηφηεηα λα δνπιεχεη ε Σνπηθή Απηνδηνίθεζε κε ηα παιαηά κνληέια θαη ηνπο παιηνχο ξπζκνχο θαη σο εθ ηνχηνπ ε άκεζε νξγαλσηηθή αλαζχληαμε είλαη αλαγθαηφηεηα. 77

78 Β) Ζ δεχηεξε νκάδα ζεψξεζε πσο νη αιιαγέο ηνπ Ν.3852/2010 ζα επεξεάζνπλ αξλεηηθά ηελ νξγαλσηηθή ιεηηνπξγία ησλ Γήκσλ δηφηη ε ζεκαληηθή έιιεηςε πξνζσπηθνχ θαη ηδηαίηεξα επηζηεκνληθνχ (θαη ιφγσ ζπληαμηνδνηήζεσλ) θαζψο θαη ε πνιχ δχζθνιε νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ησλ Γήκσλ δελ κπνξεί λα ππνζηεξίμεη απνηειεζκαηηθά νχηε ην ζχλνιν ησλ βίαηα κεηαβηβαζζέλησλ αξκνδηνηήησλ νχηε θαη ηνπο λένπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο πνπ πξέπεη λα ηεζνχλ, ελψ ζα θέξεη αλαζηάησζε ζηελ θαηάξηηζε θαη εθαξκνγή ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ. Σν παξαπάλσ ππνζηεξίδεη ε ζθέςε φηη νη θαηλνηφκεο ιεηηνπξγίεο έρνπλ ήδε πξνθαιέζεη ζνβαξέο αξξπζκίεο. 3 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθόο ρεδηαζκόο θαη Αλαπηπμηαθνί Άμνλεο ε απηή ηελ νκάδα εξσηήζεσλ πξνζπαζήζακε λα πάξνπκε απάληεζε ζην θαηά πφζν νη εξσηψκελνη ζεσξνχλ φηη ε ηνπηθή αλάπηπμε πνπ είλαη ν βαζηθφηεξνο ζηφρνο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ πξνσζείηαη κέζα απφ ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα θαη ζε δεχηεξε θάζε λα θαηαηάμνπκε ηνπο πέληε βαζηθνχο ζθνπνχο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο α) πνιενδνκία/πεξηβάιινλ β) ηνπηθή νηθνλνκία γ) θνηλσληθή πνιηηηθή δ) εζσηεξηθή νξγάλσζε θαη ε) αλάπηπμε ζπλεξγαζηψλ Ο.Σ.Α. ζχκθσλα κε ηελ βαξχηεηα πνπ ηνπο δφζεθε ζην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα Έηζη ζηελ πξψηε εξψηεζε γηα ην θαηά πφζν πηζηεχνπλ νη εξσηψκελνη φηη ε χπαξμε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο πξνσζεί ηελ ηνπηθή αλάπηπμε, νη απαληήζεηο πνπ πήξακε κπνξνχλ λα παξνπζηαζηνχλ σο εμήο : Πηζηεύεηε νηη ην Ε.Π πξνωζεί ηελ ηνπηθή αλάπηπμε ηνπ Δήκνπ ζαο ; 12% Ναη Όρη 88% Γηάγξακκα 15 : Δ.Π θαη Πξνψζεζε Σνπηθήο Αλάπηπμεο 78

79 Βιέπνπκε φηη ην 88% ησλ εξσηεζέλησλ απάληεζαλ ζεηηθά ελψ κφιηο ην 12% αξλεηηθά. ηελ ζπλέρεηα ηεο ίδηαο εξψηεζεο απηνί πνπ απάληεζαλ ζεηηθά αμηνιφγεζαλ ηνλ βαζκφ πξνψζεζεο ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο κέζσ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο σο εμήο : ε πνηό βαζκό ; Καζφινπ Λίγν Αξθεηά Πάξα π νιχ Απ φιπηα 1 1 Γηάγξακκα 16 : Βαζκφο Πξνψζεζεο Σνπηθήο Αλάπηπμεο. Αλαιχνληαο ην παξαπάλσ δηάγξακκα βιέπνπκε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ εξσηεζέλησλ, δειαδή ην 36% απάληεζε φηη ε ηνπηθή αλάπηπμε πξνσζείηαη αξθεηά ελψ ην δεχηεξν κεγαιχηεξν πνζνζηφ, δειαδή ην 32% απάληεζε φηη πξνσζείηαη παξά πνιχ. Έλα 24% απάληεζε φηη ε ηνπηθή αλάπηπμε πξνσζείηαη ιίγν, ελψ ηέινο κηθξά πνζνζηά απάληεζαλ θαζφινπ ή απφιπηα. ηελ επφκελε εξψηεζε ζα δνχκε ηηο απαληήζεηο ηνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ ζρεηηθά κε ην πνηφο άμνλαο πηζηεχνπλ φηη απνηέιεζε ηνλ θχξην ζηφρν ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζηνλ Γήκν ηνπο θαη πνηνί ηνπο ζηαδηαθά κηθξφηεξνπο. Έηζη ζηελ εξψηεζε ζε πνηφλ άμνλα ζεσξείηαη φηη απνδφζεθε ε θχξηα βαξχηεηα, νη εξσηεζέληεο απάληεζαλ σο εμήο : 79

80 ε πνηόλ άμνλα ηνπ Ε.Π ζεωξείηε νηη απνδόζεθε ε κεγαιύηεξε βαξύηεηα ; 13% Πεξηβάιινλ/ Πνιενδνκία 26% Σνπ ηθή Οηθνλνκία 19% Κνηλσληθή Πνιηηηθή 22% 20% Δζσηεξηθή Οξγάλσζε Αλάπ πμε ζπλεξγαζηψλ Ο.Σ.Α. Γηάγξακκα 17 : Δ.Π θαη Άμνλεο Βαξχηεηαο Απφ ην παξαπάλσ δηάγξακκα δηαθαίλεηαη θαζαξά φηη νη Γήκνη έδσζαλ ηελ κεγαιχηεξε βαξχηεηα (26% ) ζηνλ άμνλα ηνπ πεξηβάιινληνο/πνιενδνκίαο. Σν γεγνλφο απηφ ήηαλ αλακελφκελν εθφζνλ νη Γήκνη πνπ ήηαλ πξσηνπφξνη ζηελ ζχληαμε επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ήηαλ θπξίσο κεγάινη αζηηθνί Γήκνη πνπ βαζηθφ ηνπο κέιεκα ήηαλ νη αζηηθέο αλαπιάζεηο θαη ε επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο κφιπλζεο ηνπ πεξηβάιινληνο ιφγσ κεγάιεο αχμεζεο ηνπ πιεζπζκνχ ζηελ πεξηνρή. Ο άμνλαο ζηνλ νπνίν δφζεθε επίζεο ζεκαληηθή βαξχηεηα ζε πνζνζηφ 22% είλαη απηφο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Απηφ ην απνηέιεζκα ήηαλ επίζεο αλακελφκελν δηφηη νη κεγάινη αζηηθνί δήκνη πνπ ζπλέηαμαλ πξψηνη επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα είραλ έληνλν κεηαλαζηεπηηθφ πξφβιεκα. Οη κεηαλάζηεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ κείσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ ιφγσ ησλ νηθνλνκηθψλ εμειίμεσλ ήηαλ θαλεξφ φηη ζα νδεγνχζε ζε αλάγθε γηα αχμεζε ησλ θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ. Ο άμνλαο κε ηελ ηξίηε θαηά ζεηξά βαξχηεηα είλαη απηφο ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο κε 20%. Δλψ ε εζσηεξηθή νξγάλσζε ηνπ Ο.Σ.Α. θαη ε αλάπηπμε ζπλεξγαζηψλ κε άιινπο Ο.Σ.Α έξρνληαη ζηελ ηέηαξηε θαη πέκπηε ζέζε κε 19% θαη 13% αληίζηνηρα. 4 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: εκαληηθόηεηα Δπηρεηξεζηαθνύ Πξνγξακκαηηζκνύ ε απηή ηελ νκάδα πξνζπαζήζακε λα κεηξήζνπκε ηελ ζεκαληηθφηεηα ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ γηα ην δείγκα πιεζπζκνχ πνπ εμεηάζακε θαη λα δνχκε γηα πνηνχο ιφγνπο ηνλ ζεσξνχλ ζεκαληηθφ ή φρη. 80

81 ηελ εξψηεζε πφζν ζεκαληηθή ζεσξείηαη ηελ ζχληαμε ελφο επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο γηα έλαλ Ο.Σ.Α. θαη γηαηί ; Οη απαληήζεηο ήηαλ νη παξαθάησ. Πόζν ζεκαληηθή ζεωξείηε ηε ζύληαμε ελόο Ε.Π γηα έλαλ Ο.Σ.Α.; 4% 0% 12% 44% 40% Καζφινπ Λίγν Αξθεηά Πάξα π νιχ Απ φιπηα Γηάγξακκα 18 : Πνζνζηφ εκαληηθφηεηαο Δ.Π Πην αλαιπηηθά ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ εξσηεζέλησλ (44% ) ζεσξεί ηνλ επηρεηξεζηαθφ πξνγξακκαηηζκφ σο απφιπηα ζεκαληηθφ, ην 40% παξά πνιχ ζεκαληηθφ, ην 12% σο αξθεηά ζεκαληηθφ ελψ ην 4% θαζφινπ ζεκαληηθφ. ην δείγκα πιεζπζκνχ πνπ πήξε κέξνο ζηελ έξεπλα δελ ππήξμε θαλείο πνπ λα απάληεζε φηη ζεσξεί ηνλ επηρεηξεζηαθφ ζρεδηαζκφ σο ιίγν ζεκαληηθφ γηα έλαλ Ο.Σ.Α. Απφ ηα παξαπάλσ ζπκπεξαίλεηαη φηη ην 96% ησλ εξσηεζέλησλ ζεσξεί φηη ε ζχληαμε ελφο επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο είλαη απφ αξθεηά έσο απνιχησο ζεκαληηθή γηα έλαλ Ο.Σ.Α.. Μεξηθέο απφ ηηο απαληήζεηο πνπ πήξακε ζρεηηθά κε ην γηαηί ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα είλαη ζεκαληηθφ γηα έλαλ Γήκν παξαζέηνληαη παξαθάησ : Eίλαη έλα εξγαιείν πνπ ζέηεη ηηο βάζεηο γηα ζσζηφ πξνγξακκαηηζκφ, γηαηί γίλεηαη ζσζηή θαηαγξαθή ησλ ζηφρσλ Δίλαη έλα εξγαιείν πνπ δεζκεχεη γηα ηηο δξάζεηο ηνπ Γήκνπ θαη βνεζάεη ζηελ επίηεπμε ζηφρσλ Καζνξίδεη ηνλ ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ, ηηο πξνηεξαηφηεηεο, ηνπο ζηφρνπο, θαη ηηο δξάζεηο/κέηξα ηνπ Γήκνπ θαζψο θαη αμηνινγεί ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε. Θέηεη κεηξήζηκνπο δείθηεο θαη φηαλ αθνινπζείηαη ε πηζηή εθαξκνγή ηνπ βνεζάεη ηηο ππεξεζίεο λα επηηπγράλνπλ θαιχηεξα απνηειέζκαηα 81

82 Απνηειεί πιαηθφξκα ηεο αλαπηπμηαθήο δηαδηθαζίαο ζε ηνπηθφ επίπεδν θαη ηεο εζσηεξηθήο αλαδηνξγάλσζεο ηνπ Γήκνπ, επίζεο βνεζάεη ζηνλ έιεγρν ηνπ νηθνλνκηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ Πξφθεηηαη γηα ην θπξηφηεξν εξγαιείν κεζνπξφζεζκνπ πξνγξακκαηηζκνχ ησλ δξάζεσλ ηνπ Γήκνπ. Πξνηξέπεηαη ν Γήκνο λα ζπκκεηέρεη ζε πεξηθεξεηαθά επηρεηξεζηαθά θαη επξσπατθά πξνγξάκκαηα. Απνηειεί έλαπζκα θαη επθαηξία γηα ηελ εκπέδσζε ηεο θνπιηνχξαο πξνγξακκαηηζκνχ ζε φιεο ηηο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ Γηφηη εθφζνλ ηεξεζνχλ νη δηαδηθαζίεο δηαβνχιεπζεο θαη πινπνηεζνχλ ζε νπζηαζηηθφ βαζκφ, θαζνξίδεη ηηο πξνηεξαηφηεηεο κε βάζε ηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο, αιιά ηαπηφρξνλα δεκηνπξγεί θαη ην θιίκα ζπλππεπζπλφηεηαο θαη ζπλέξγεηαο κε ηνπο πνιίηεο θαη ηνπο ζπιινγηθνχο θνξείο πνπ είλαη απαξαίηεην γηα ηελ επίηεπμε ζεκαληηθψλ αιιαγψλ. Απφ ηα παξαπάλσ γίλεηαη θαλεξφ φηη εξσηεζέληεο γλσξίδνπλ πνιχ θαιά ηα ζεηηθά ζηνηρεία θαη ην αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα πνπ κπνξεί λα θέξεη ν ζσζηφο επηρεηξεζηαθφο πξνγξακκαηηζκφο ζην Γήκν ηνπο θαη έηζη γηα αθφκα κηα θνξά επηβεβαηψλεηαη πσο ην βαζηθφ πξφβιεκα βξίζθεηαη φρη ζηελ ηδέα-ζεσξία αιιά ζηελ πινπνίεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο. 5 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθόο Πξνγξακκαηηζκόο θαη Πεγέο Υξεκαηνδόηεζεο ε απηή ηελ νκάδα εξσηήζεσλ εμεηάζακε ηελ άπνςε ησλ εξσηεζέλησλ γηα ην θαηά πφζν ζεσξνχλ φηη νη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί κέρξη ηψξα γηα ηηο δξάζεηο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζην Γήκν ηνπο ήηαλ επαξθείο θαη αλ λνκίδνπλ φηη ππάξρνπλ θάπνηεο άιιεο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ δελ έρνπλ αμηνπνηεζεί θαηάιιεια έσο ηψξα. Οη απαληήζεηο ζηελ πξψηε εξψηεζε πεξηγξάθνληαη παξαθάησ. 82

83 Καηά πόζν ζεωξείηε νηη νη πεγέο ρξεκαηνδόηεζεο πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηηο δξάζεηο ηνπ Ε.Π. ζην Δήκνο ζαο είλαη επαξθείο ; Καζφινπ Λίγν Αξθεηά Πάξα π νιχ Απ φιπηα 0 Γηάγξακκα 19 : Δπάξθεηα Πεγψλ Υξεκαηνδφηεζεο ην παξαπάλσ δηάγξακκα βιέπνπκε φηη ην 40% ησλ εξσηεζέλησλ απάληεζε ιίγν ελψ έλα 40% απάληεζε αξθεηά, 16% απάληεζε παξά πνιχ, 4% θαζφινπ ελψ θαλέλαο απφ ηνπο εξσηεζέληεο δελ απάληεζε απφιπηα. Αλαθνξηθά κε ην πνηέο άιιεο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζην κέιινλ, νη απαληήζεηο ζπλνςίδνληαη α) ζηηο.γ.η.σ, β) ηελ έληαμε έξγσλ θαη δξάζεσλ ηνπ Γήκνπ ζε δηεζλή θαη επξσπατθά πξνγξάκκαηα φπσο ην Jessica γ) ηελ ρξεκαηνδφηεζε απφ ην πξφγξακκα «ΔΛΛ.Α.Γ.Α.» δ) ηελ αλαδηνξγάλσζε ηνπ εηζπξαθηηθνχ κεραληζκνχ ηνπ Γήκνπ γηα ηελ αχμεζε ησλ ηδίσλ εζφδσλ (π.ρ. εθαξκνγή λένπ ηξφπνπ είζπξαμεο αληαπνδνηηθψλ ηειψλ) ε) απεπζείαο ρξεκαηνδφηεζε απφ ηελ Δ.Δ δ) αχμεζε ηεο απνξξφθεζεο απφ ην Δ..Π.Α. 6 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθόο Πξνγξακκαηηζκόο θαη Αμηνιόγεζε Απηή ε νκάδα εξσηήζεσλ απνζθνπεί ζην λα βγάιεη ζπκπεξάζκαηα ζρεηηθά κε ην πσο αμηνινγνχλ νη εξσηεζέληεο ηελ πνξεία πινπνίεζεο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο έσο ζήκεξα ζηνπο Γήκνπο ηνπο αιιά θαη ζε πνηφ βαζκφ πηζηεχνπλ φηη έρεη γίλεη νινθιεξσκέλε αμηνιφγεζε ησλ δξάζεσλ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο πνπ εθαξκφζηεθε ζηνπο Γήκνπο ηνπο ηα πξνεγνχκελα ρξφληα. ηελ πξψηε εξψηεζε ινηπφλ ζρεηηθά κε ηνλ βαζκφ ηεο πνξείαο πινπνίεζεο ζηνπο Γήκνπο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο νη απαληήζεηο κπνξνχλ λα παξνπζηαζηνχλ σο εμήο : 83

84 Πωο αμηνινγείηε ηελ πνξέηα πινπνίεζεο ηνπ Ε.Π ζηνλ Δήκν ζαο ζήκεξα ; Καζφινπ Λίγν Αξθεηά Πάξα π νιχ Απ φιπηα 0 Γηάγξακκα 20 : Πνξεία Τινπνίεζεο Δ.Π. Απφ ην παξαπάλσ θαίλεηαη φηη ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ εξσηεζέλησλ, δειαδή ην 36% ζεσξεί φηη ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα πνπ είρε ζρεδηαζηεί ην 2007 ζηνλ Γήκνο ηνπο, έρεη πινπνηεζεί ιίγν, δειαδή ζε κηθξφ βαζκφ. ηελ ζπλέρεηα 24% ζεσξεί φηη ην επηρεηξεζηαθφ ηνπ 2007 έρεη πινπνηεζεί αξθεηά, έλα άιιν 24% φηη έρεη πινπνηεζεί πάξα πνιχ, 12% φηη δελ έρεη πινπνηεζεί θαζφινπ ελψ ηέινο ην 4% λνκίδεη φηη έρεη πινπνηεζεί απνιχησο. ηελ δεχηεξε εξψηεζε γηα ην αλ λνκίδνπλ φηη ππάξρεη νινθιεξσκέλε αμηνιφγεζε ησλ δξάζεσλ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο πνπ έρνπλ πινπνηεζεί έσο ηψξα, ηα απνηειέζκαηα είλαη ηα εμήο. ε πνηό βαζκό πηζηεπεηε νηη ερεη γίλεη νινθιεξωκέλε αμηνιόγεζε ηνπ Ε.Π πνπ εθαξκόζηεθε ζηνλ Δήκν ζαο ηα πξνεγνύκελα ρξόληα ; Καζφινπ Λίγν Αξθεηά Πάξα π νιχ Απ φιπηα Γηάγξακκα 21 : Βαζκφο Αμηνιφγεζεο Δ.Π. 84

85 Σν 48% απάληεζε πσο ππάξρεη κηθξή «ιίγε» αμηνιφγεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο, ην 20% φηη ην επηρεηξεζηαθφ έρεη αμηνινγεζεί αξθεηά, 16% φηη δελ ππάξρεη θακία αμηνιφγεζε ησλ δξάζεσλ, 12% φηη έρεη γίλεη ηθαλνπνηεηηθή-«παξά πνιχ» αμηνιφγεζε, ελψ ηέινο ην 4% απάληεζε φηη είλαη απφιπηα ηθαλνπνηεκέλνο/ε κε ηε αμηνιφγεζε πνπ έρεη γίλεη. 7 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθόο Πξνγξακκαηηζκόο Γνκέο Τπνζηήξημεο θαη Πξνβιήκαηα ηελ ηειεπηαία νκάδα εξσηήζεσλ, ε πξψηε εξψηεζε ήηαλ ζρεηηθή κε ην πνηέο δνκέο ππνζηήξημεο ζεσξνχλ νη εξσηεζέληεο φηη κπνξνχλ λα ηνπο ππνζηεξίμνπλ απνηειεζκαηηθφηεξα ζηελ πινπνίεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο Οη απαληήζεηο πνπ σζεζήθαλ απεηθνλίδνληαη δηαγξακκαηηθά σο εμήο : Πνηά δνκή ππνζηήξημεο ζεωξείηε νηη είλαη δπληό λα ζηεξίμνπλ απνηειεζκαηηθόηεξα ηνπο Ο.Σ.Α. ζηελ πινπνίεζε ηνπ ζεζκνύ ηωλ Ε.Π ζηελ παξνύζα θάζε ; Δ.Δ.Σ.Α.Α. 14% 21% Δζληθφ Κέληξν Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απηνδηνίθεζεο 12% 15% 18% ΤΠ.Δ.Α.& Ζ.Γ. Μειεηεηηθά γξαθεία/ χκβνπινη Δπηρεηξήζεσλ Ηδησηηθνχ Σνκέα Αλαπηπμηαθέο Δηαηξίεο 20% Αθαδεκαηθά Ηδξχκαηα Γηάγξακκα 22: Πνζνζηφ Απνηειεζκαηηθφηεηαο Γνκψλ Τπνζηήξημεο ην παξαπάλσ δηάγξακκα βιέπνπκε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ ζηειερψλ 21% απάληεζε φηη ν θνξέαο πνπ ζεσξνχλ σο ηνλ πην θαηάιιειν γηα λα ηνπο παξάζρεη ππνζηήξημε ζρεηηθά κε ηελ θαηάξηηζε θαη πινπνίεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο είλαη ε Δ.Δ.Σ.Α.Α. εκαληηθφ πνζνζηφ εξσηεζέλησλ, δειαδή ην 20% απάληεζε φηη εμίζνπ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ κειινληηθή πξνζπάζεηα κπνξεί λα παίμεη ην ΤΠ.Δ.Α.& Ζ.Γ. Δλψ ην 18% φηη ζεσξεί φηη κπνξεί λα ιάβεη βνήζεηα κέζσ ησλ ζεκηλαξίσλ πνπ δηνξγαλψλεη ην Δ.Κ.Γ.Γ.Α. 85

86 ηηο ηξείο ηειεπηαίεο ζέζεηο ήξζαλ ηα κειεηεηηθά γξαθεία ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα κε πνζνζηφ 15%, ηα αθαδεκατθά ηδξχκαηα κε πνζνζηφ 14% ελψ ην κηθξφηεξν πνζνζηφ 12%, ζπγθέληξσζαλ νη αλαπηπμηαθέο εηαηξίεο. Σν παξαπάλσ απνηέιεζκα ήηαλ αλακελφκελν θπξίσο ιφγσ ηνπ φηη ζην παξειζφλ ε Δ.Δ.Σ.Α.Α ήηαλ βαζηθφο ζπκπαξαζηάηεο ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ζηνλ ηνκέα ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ κε ηελ έθδνζε ηνπ Οδεγνχ θαηάξηηζεο επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ αιιά θαη κε δηάθνξεο άιιεο εξκελεπηηθέο εγθπθιίνπο πνπ είρε εθδψζεη έηζη ψζηε λα εληζρχζεη ηελ θνπιηνχξα πξνγξακκαηηζκνχ θαη λα πξνσζήζεη ηνλ ζεζκφ ζηνπο Γήκνπο. Ζ ηειεπηαία εξψηεζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ ζρεηίζηεθε κε ηα πξνβιήκαηα πνπ ζα πξέπεη λα αληηκεησπίζνπλ νη Ο.Σ.Α. έηζη ψζηε ζην κέιινλ λα δεκηνπξγεζεί ην θαηάιιειν θιίκα γηα ηελ ζσζηή ζρεδίαζε θαη πινπνίεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο. Εεηήζακε ινηπφλ απφ ηνπο εξσηεζέληεο λα ηεξαξρήζνπλ ζχκθσλα κε ηελ ζπνπδαηφηεηα ηνπο ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεηψπηζαλ ηελ πξνεγνχκελε ηεηξαεηία. Απφ ηηο απαληήζεηο πνπ δφζεθαλ θαίλεηαη φηη ηα θπξηφηεξα πξνβιήκαηα ήηαλ: Ζ ειιηπήο ζηειέρσζε ησλ ππεξεζηψλ κε εηδηθεπκέλν αλζξψπηλν δπλακηθφ- Διιηπήο επηκφξθσζε ππαιιήισλ θαη κε χπαξμε νξγαληθήο κνλάδαο πξνγξακκαηηζκνχ Ζ ειιηπήο ελεκέξσζε ζηειερψλ θαη ππαιιήισλ ηνπ Ο.Σ.Α.- Έιιεηςε θνπιηνχξαο επηρεηξεζηαθνχ θαη νηθνλνκηθνχ ζρεδηαζκνχ. Ζ άλαξρε ηεξάξρεζε πξνηεξαηνηήησλ Ζ εμάξηηζε απφ ηδησηηθνχο παξάγνληεο Σν γεγνλφο φηη δελ ππάξρεη πνιηηηθή βνχιεζε θαη φξακα Ζ ειιηπήο ρξεκαηνδφηεζε, αιιά θαη ην αζαθέο ρξεκαηννηθνλνκηθφ πιαίζην γηα ηνπο Ο.Σ.Α. Ζ κε νπζηαζηηθή αμηνιφγεζε θαη ε έιιεηςε θνηλά απνδεθηψλ δεηθηψλ αμηνιφγεζεο Ζ ειιηπήο ελεκέξσζε ησλ πνιηηψλ θαη ειιηπήο ζπκκεηνρή ηνπο ζηε δηαβνχιεπζε. Ζ χπαξμε επηηξνπήο δηαβνχιεπζεο κε ηαθηηθέο ζπλεδξηάζεηο απνηεινχκελε απφ εθπξνζψπνπο φισλ ησλ θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ νκάδσλ πνιηηψλ ηνπ Γήκνπ θξίλεηαη αλαγθαία. Ζ δπζθνιία ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ Ζ ειιηπήο ππνζηήξημε απφ δνκέο φπσο ε Δ.Δ.Σ.Α.Α θαη ην ΤΠ.Δ.Α.& Ζ.Γ. θπξίσο γηα ην πψο κπνξνχλ νη Γήκνη λα ζπλδέζνπλ ηα επηρεηξεζηαθά ηνπο πξνγξάκκαηα κε ηα πεξηθεξεηαθά επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα (Π.Δ.Π.) 86

87 Ύπαξμε ελφο απξφβιεπηνπ θαη αζηαζνχο δηνηθεηηθνχ θαη νηθνλνκηθνχ ζθεληθνχ πνπ δελ δίλεη ηα ερέγγπα γηα πξνγξακκαηηζκφ. θαη Ζ αληίζηαζε ζηελ αιιαγή. ην ηέινο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ είρε πξνζηεζεί κηα εξψηεζε αλνηρηνχ ηχπνπ ζε πεξίπησζε πνπ ν εξσηψκελνο είρε λα ζπκπιεξψζεη ή λα πξνζζέζεη θάηη παξαπάλσ. Ζ εξψηεζε απηή έκεηλε θελή ζηα πεξηζζφηεξα εξσηεκαηνιφγηα, ππήξμε φκσο θαη έλα κηθξφ πνζνζηφ εξσηεζέλησλ πνπ έγξαςαλ ηηο ζθέςεηο ηνπο ζρεηηθά κε ην ζέκα νη νπνίεο ζπλνςίδνληαη ζην φηη γηα ηελ νξζή πινπνίεζε ηνπ ζεζκνχ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ απαηηείηαη ε ελίζρπζε ησλ Ο.Σ.Α κε εμεηδηθεπκέλν επηζηεκνληθφ δπλακηθφ πςειψλ πξνζφλησλ πνπ λα κπνξεί λα εληζρχζεη ηελ νξγαλσηηθή δνκή ηνπ Γήκνπ θαη λα αληαπνθξηζεί ζηηο λέεο ζπλζήθεο ηεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο. χκθσλα κε ηνπο εξσηψκελνπο απαηηείηαη επίζεο ε αλάπηπμε πεξαηηέξσ νπζηαζηηθήο ζπλεξγαζίαο κε ην ΤΠ.Δ.Α.& Ζ.Γ., ηελ Δ.Δ.Σ.Α.Α. θαη ην Δ.Κ.Γ.Γ.Α. γηα ηελ αλάπηπμε θαη αμηνπνίεζε ηνπ ππάξρνληνο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη ηελ ζηαδηαθή πξνζαξκνγή ηνπ ζηηο λέεο απαηηήζεηο. Δθηφο απφ ηελ αλάγθε ελίζρπζεο θαη αλάπηπμεο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ νη εξσηεζέληεο επεζήκαλαλ επίζεο φηη ε εθαξκνγή δηπινγξαθηθνχ ζπζηήκαηνο, ε δηνίθεζε κέζσ ζηφρσλ, ε εθαξκνγή πξνηχπσλ πνηφηεηαο θαη ε ρξήζε πξνεγκέλσλ ειεθηξνληθψλ εθαξκνγψλ (open desk) ζα βνεζήζνπλ πνιχ ζηνλ ξεαιηζηηθφηεξν ζρεδηαζκφ θαη ηελ απνηειεζκαηηθή πινπνίεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ελψ ε ελίζρπζε ηεο δεκφζηαο δηαβνχιεπζεο θαη δηαθάλεηαο ζα βνεζήζεη ηα κέγηζηα ζηελ νξζφηεξε δηακφξθσζε επηηεχμηκσλ ζηφρσλ. 87

88 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 : ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΚΑΗ ΠΡΟΣΑΔΗ 6.1 πκπεξάζκαηα Έξεπλαο Ζ παξνχζα εξγαζία απνηειεί κηα πξνζπάζεηα αλάδεημεο ηνπ ζεκαληηθνχ ξφινπ ησλ Ο.Σ.Α. ζηελ ηνπηθή αλάπηπμε, κέζσ ηνπ νξζνχ ζρεδηαζκνχ θαη πξνγξακκαηηζκνχ, βαζηθφ εξγαιείν ησλ νπνίσλ είλαη ηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα. Ζ ζπιινγή εξσηεκαηνινγίσλ απφ είθνζη-πέληε Γήκνπο ηεο Αηηηθήο βνεζνχλ ζηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηφζν ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο φζν θαη ησλ πξννπηηθψλ εμέιημεο ηνπ ζεζκνχ ζην κέιινλ. Απφ ηελ ζεσξεηηθή πξνζέγγηζε επηβεβαηψζεθε φηη νη Ο.Σ.Α. έρνπλ μεθχγεη πιένλ απφ ηελ παξαδνζηαθή αληίιεςε πνπ ηνπο ήζειε λα πεξηνξίδνπλ ηελ δξάζε ηνπο ζηελ δηαρείξηζε ηεο θαζεκεξηλφηεηαο ησλ πνιηηψλ θαη ηελ επίιπζε ησλ πξνβιεκάησλ ηνπο. Σν θαηλφκελν ηεο παγθνζκηνπνίεζεο κε ηελ επαθφινπζε απνδπλάκσζε ηνπ έζλνπο-θξάηνπο θαη ηελ ηζρπξνπνίεζε ησλ πεξηθεξεηψλ θαη ε αλχςσζε ηνπ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ ησλ πνιηηψλ νδήγεζαλ ζηελ αλαβάζκηζε ηνπ ξφινπ ηνπο ηφζν ζεζκηθά φζν θαη ιεηηνπξγηθά. Ζ αλάδεημε ηνπο ζε κνρινχο βηψζηκεο αλάπηπμεο ζεσξείηαη δεδνκέλε. ε απηφ ην ππνθεθάιαην ζα παξαζέζνπκε ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ κπνξνχλ λα εμαρζνχλ απφ ηηο απαληήζεηο ηνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ έηζη φπσο παξνπζηάζηεθαλ ζην θεθάιαην πέληε, κε ζθνπφ λα δνχκε αλ ε πξάμε ζπκβαδίδεη κε ηνλ ξφιν πνπ θαινχληαη λα παίμνπλ νη Ο.Σ.Α. ζχκθσλα κε ηελ ζεσξία. 1 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθόο ρεδηαζκόο θαη Αλζξώπηλν Γπλακηθό ηελ πξψηε νκάδα εξσηήζεσλ φπσο είδακε εμεηαδφηαλ ην θαηά πφζν ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ησλ Ο.Σ.Α είλαη ζε ζέζε λα δηαρεηξηζηεί ηνλ επηρεηξεζηαθφ πξνγξακκαηηζκφ. Απφ ηηο απαληήζεηο ησλ εξσηεζέλησλ πξνέθπςε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ήηαλ απφιπηα ελεκεξσκέλνη γηα ην ηη πεξηειάκβαλε ν πξνγξακκαηηζκφο ηνπ Γήκνπ ηνπο γηα ην , γεγνλφο πνπ εληζρχεη ηελ εγθπξφηεηα θαη αμηνπηζηία ηεο έξεπλαο. Μηα απφ ηηο πξψηεο ππνζέζεηο εξγαζίαο πνπ είρακε θάλεη ζε πξνεγνχκελν θεθάιαην είλαη φηη γηα ηελ ζρεδίαζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο απαηηείηαη ε ζπλεξγαζία δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ θνξέα θπξίσο δηφηη ε εκπεηξία θαη ε γλψζε ησλ ηνπηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ έρνπλ ηα ζηειέρε ηνπ δεκνζίνπ ζα πξέπεη λα εκπινπηίδεηαη κε ηελ ηερλνγλσζία θαη ηελ επηζηεκνληθή κεζνδνινγία πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη ν ηδησηηθφο ηνκέαο. Απφ ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνέθπςαλ φκσο απφ ηηο απαληήζεηο ηεο δεχηεξεο 88

89 εξψηεζεο βιέπνπκε φηη ε θξαηνχζα άπνςε αληηηίζεηαη ζηελ παξαπάλσ παξαδνρή. Ζ άπνςε φηη ν ζρεδηαζκφο ζα πξέπεη λα γίλεηαη κε ηελ ζπλεξγαζία ησλ δχν ηνκέσλ έξρεηαη δεχηεξε, αθνχ ε πιεηνλφηεηα ησλ εξσηεζέλησλ απάληεζε πσο ζεσξεί πην ζσζηφ ηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα λα θαηαξηίδνληαη εμνινθιήξνπ απφ ην αξκφδην ηκήκα ηνπ Γήκνπ, θαη απηφ γηα κηα πιεζψξα ιφγσλ πνπ εθηείλεηαη απφ ην φηη ηα ζηειέρε ηνπ δήκνπ έρνπλ θαιχηεξε γλψζε ησλ ηνπηθψλ αλαγθψλ θαη ζπλζεθψλ έσο ην φηη κέζα απφ ηελ πξνζπάζεηα ζχληαμεο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο, έζησ θαη αλ δελ ππάξρνπλ νη ηδαληθέο πξνυπνζέζεηο ζε επίπεδν ηερλνγλσζίαο θαη εκπεηξίαο, ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπ Γήκνπ ζα κπνξέζεη λα εκπινπηηζηεί θαη λα εκπεδψζεη ηελ θνπιηνχξα πξνγξακκαηηζκνχ έηζη ψζηε ζηαδηαθά λα κπνξέζεη λα αληαπνθξηζεί ζηηο απμεκέλεο αλάγθεο ηνπ ζήκεξα. Απφ ηα παξαπάλσ, πξνθχπηεη ην βαζηθφηαην ζπκπέξαζκα φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ δεκνηηθψλ ππαιιήισλ αλαγλσξίδεη ηηο αγθπιψζεηο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ έιιεηςε ηερλνγλσζίαο πνπ ππάξρεη, παξφια απηά, νξζά, ζεσξνχλ φηη είλαη νη πην θαηάιιεινη γηα λα ζπληάμνπλ ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ηεο πεξηνρήο ηνπο έηζη ψζηε κε απηφ ηνλ ηξφπν λα πξνζπαζήζνπλ λα απνθηήζνπλ ηελ θαηάιιειε εκπεηξία θαη ηερλνγλσζία πνπ ζα ηνπο νδεγήζεη ζηελ αχμεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη παξαγσγηθφηεηαο ηνπο, ρσξίο λα εμαξηψληαη ζην κέιινλ απφ ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, γεγνλφο πνπ δείρλεη αλακθηζβήηεηα ηελ βνχιεζε γηα ελεξγή ζπκκεηνρή ηνπ δεκφζηνπ θνξέα ζηελ κεηαξξπζκηζηηθή πξνζπάζεηα ηεο ρψξαο. Μηα άιιε ππφζεζε εξγαζίαο πνπ έρεη δηαηππσζεί ζην θεθάια ηξία είλαη φηη νη πεξηζζφηεξνη Γήκνη δελ έρνπλ θάπνηα νξγαληθή κνλάδα ζρεηηθή κε ηνλ πξνγξακκαηηζκφ κηαο θαη κέρξη πνιχ πξφζθαηα θάηη ηέηνην δελ ήηαλ ππνρξεσηηθφ λα ππάξρεη ζηνλ νξγαληζκφ ηνπ Γήκνπ, σο εθ ηνχηνπ ε δεκηνπξγία αλαιφγνπ ηκήκαηνο ήηαλ θαζαξά βνχιεζε ηεο εθάζηνηε εγεζίαο ηνπ Γήκνπ. Δπίζεο ππνζέζακε πσο ζε πεξίπησζε πνπ ππήξρε κνλάδα πξνγξακκαηηζκνχ απηή ζα ήηαλ ππνζηειερσκέλε θαη ε αμηνιφγεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο ζα είλαη απφ κέηξηα έσο αξλεηηθή. ηελ παξαπάλσ ππφζεζε εξγαζίαο ππήξμε επίζεο αζηνρία κηαο θαη νη απαληήζεηο ησλ εξσηεζέλησλ καο εμέπιεμαλ ζεηηθά, εθφζνλ ην 76% ησλ Γήκσλ πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ έξεπλα είραλ νξγαληθή κνλάδα πξνγξακκαηηζκνχ (Γηεχζπλζε, Σκήκα ή Γξαθείν) ελψ κφιηο ην 24% ησλ Γήκσλ δελ είρε. Παξά φκσο ηελ χπαξμε ηεο κνλάδαο, ε αμηνιφγεζε ηεο ήηαλ απφ κέηξηα έσο ηθαλνπνηεηηθή εθφζνλ ην βαζηθφ πξφβιεκα ήηαλ ε έιιεηςε ζηειέρσζεο απφ επηζηεκνληθφ αλζξψπηλν δπλακηθφ. πκπεξαζκαηηθά κπνξνχκε λα πνχκε πσο ε ηνπηθή απηνδηνίθεζε έρεη ήδε αλαγλσξίζεη ηα πιενλεθηήκαηα ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ θαη ην απνδεηθλχεη κε ηελ 89

90 δεκηνπξγία ησλ αλάινγσλ ηκεκάησλ, ηα νπνία βεβαίσο έρνπλ παζνγέλεηεο νη νπνίεο φκσο είλαη απφξξνηα ηνπ γεληθνχ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. εκαληηθφ είλαη λα αλαθέξνπκε φηη φζνη Γήκνη απάληεζαλ πσο δελ δηαζέηνπλ κνλάδα πξνγξακκαηηζκνχ πξνζέζεζαλ πσο ζχκθσλα κε ην αξ. 97 ηνπ Ν.3852/2010 φινη νη Γήκνη ππνρξενχληαη κέρξη λα πεξηιάβνπλ ζηνπο νξγαληζκνχο ππεξεζηαθή κνλάδα Πξνγξακκαηηζκνχ θαη Αλάπηπμεο θαη ζπλεπψο ην αλσηέξσ ζα πξέπεη λα δηεπζεηεζεί άκεζα. Ζ ηειεπηαία ππφζεζε εξγαζίαο πνπ έρεη γίλεη ζε απηή ηελ νκάδα ζρεηίδεηαη κε ην θαηά πφζν ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπ Γήκνπ είλαη ελεκεξσκέλν θαη ζε ζέζε λα ζρεδηάζεη έλα επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα. χκθσλα κε ηελ βηβιηνγξαθία αιιά θαη κε ηελ άπνςε ησλ ζπλεληεπμηαδφκελσλ πνπ βνήζεζαλ ζηνλ ζρεκαηηζκφ ησλ ππνζέζεσλ εξγαζίαο ε θπξίαξρε άπνςε είλαη φηη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ησλ Γήκσλ ζα είλαη απφ θαζφινπ έσο ιίγν θαηαξηηζκέλν θαη πιεξνθνξεκέλν θαζφηη δελ γλσξίδνπλ ηα νθέιε ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ θαη ηελ έλλνηα ηνπ κάλαηδκελη. Καη ζε απηή ηελ πεξίπησζε φκσο, ηα απνηειέζκαηα ήηαλ πνιχ πην ζεηηθά απφ φηη αλακέλνληαλ, δηαςεχδνληαο ηελ απαηζηφδνμε ππφζεζε εξγαζίαο πνπ έγηλε, αθνχ ην 80% ησλ εξσηεζέλησλ πηζηεχνπλ πσο νη ππάιιεινη ηνπ Γήκνπ είλαη ιίγν έσο αξθεηά ελεκεξσκέλνη θαη ζε ζέζε λα πινπνηήζνπλ έλα επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα. πκπεξαζκαηηθά, ζα ήηαλ νξζφ λα πνχκε φηη ε Σνπηθή Απηνδηνίθεζε έρεη θάλεη ζνβαξή πξνζπάζεηα φρη κφλν λα πξνζαξκνζηεί κε ηα εξγαιεία ηνπ λένπ δεκφζηνπ κάλαηδκελη αιιά αθφκα θαη λα ηα ελζηεξληζηεί εθφζνλ έρεη θαηαλνήζεη ην ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα πνπ κπνξνχλ λα ηεο πξνζθέξνπλ. 2 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθόο ζρεδηαζκόο θαη νη πξννπηηθέο ηνπ ζην πιαίζην ηνπ «Καιιηθξάηε» Ζ πξψηε ππφζεζε εξγαζίαο πνπ έγηλε ζε απηή ηελ νκάδα εξσηήζεσλ είλαη φηη ε θαζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο κέζα απφ ην αξ. 266 ηνπ Ν.3852/2010 ζπκβάιιεη ζεηηθά ζηελ πξνζπάζεηα δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο πνπ θαηαβάιεη ε ρψξα. Σν παξαπάλσ ζεκαίλεη φηη ν ζσζηφο πξνγξακκαηηζκφο ησλ Ο.Σ.Α κε φηη απηφ ζπλεπάγεηαη εληζρχεη ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ βαζηθψλ δπζιεηηνπξγηψλ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο σο πξνο ηηο δνκέο, ηηο ιεηηνπξγίεο θαη ηα ζηηέκαηα. Οη απαληήζεηο ζε απηή ηελ εξψηεζε δελ κπνξνχκε λα πνχκε φηη μεθαζαξίδνπλ ην ηνπίν αθνχ ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ 32% απάληεζε φηη ε θαζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ζπκβαδίδεη παξά πνιχ κε ηελ δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε ελψ αθξηβψο ην ίδην πνζνζηφ (32%) απάληεζε φηη ν ζεζκφο ζπκβαδίδεη ζε κηθξφ βαζκφ κε ηελ πξνζπάζεηα δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο. Έηζη γίλεηαη πνιχ δχζθνιν λα ζπκπεξάλνπκε αλ ε ππφζεζε εξγαζίαο καο επαιεζεχεηαη ή φρη. 90

91 Κχξηνο ιφγνο απηήο ηεο αδπλακίαο ίζσο είλαη ην φηη νη εξσηεζέληεο δελ έρνπλ ζαθή εηθφλα γηα ην ηη ηειηθά πεξηθιείεη ν φξνο ηεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο. Ζ δεχηεξε ππφζεζε πνπ έγηλε ζρεηίδεηαη κε ηηο αιιαγέο πνπ επηθέξεη ν Ν.3852/2010 θαη εμεηδηθεχεηαη ζηελ άπνςε φηη ε ζπλέλσζε ησλ Γήκσλ ζα ιεηηνπξγήζεη αξλεηηθά δειαδή σο απεηιή γηα ηνλ Γήκν. Σα απνηειέζκαηα εδψ δελ επαιήζεπζαλ ηελ ππφζεζε εξγαζίαο καο αθνχ θαη πάιη δηακνξθψζεθαλ πην αηζηφδνμα απφ φηη αλακέλνληαλ. Πην ζπγθεθξηκέλα ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ εξσηεζέλησλ, δειαδή, ην 64% ζεσξεί ηηο αιιαγέο ηνπ «Καιιηθξάηε» σο επθαηξία γηα ην Γήκν ηνπο. Έηζη κπνξνχκε λα ζπκπεξάλνπκε φηη ε πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ βιέπεη ηελ ζεηηθά ηελ ζπλέλσζε αιιά θαη φιεο γεληθά ηηο αιιαγέο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ λέν λφκν θαη σο εθ ηνχηνπ είλαη πνιχ πην πηζαλφ λα κπνξέζεη λα εθαξκφζεη απνηειεζκαηηθά ηηο θαηλνηνκίεο πνπ απηφο εηζάγεη. Ζ ηειεπηαία ππφζεζε πνπ έγηλε ζε απηή ηελ νκάδα είλαη, φηη νη αιιαγέο πνπ επέξρνληαη κε ηνλ «Καιιηθξάηε» ζα επεξεάζνπλ παξά πνιχ έσο απφιπηα ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο θαη ηηο αλάγθεο ηνπ Γήκνπ ηνπο θπξίσο ιφγσ ησλ πιεζπζκηαθψλ αλαγθψλ αιιά θαη ιφγσ ησλ απμεκέλσλ αξκνδηνηήησλ πνπ ζα έρεη απφ εδψ θαη πέξα ε Σνπηθή Απηνδηνίθεζε. ε απηή ηελ εξψηεζε ε ππφζεζε εξγαζίαο επαιεζεχεηαη εθφζνλ ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ 40% απάληεζε φηη νη αιιαγέο ζα επεξεάζνπλ παξά πνιχ ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο ηνπ Γήκνπ ηνπο. εκαληηθφ είλαη λα πνχκε φκσο φηη κέζα ζε απηφ ην 40% ησλ εξσηεζέλησλ πνιινί απάληεζαλ φηη ε επηξξνή ζα είλαη αξλεηηθή ελψ άιινη φηη ε επηξξνή ζα είλαη ζεηηθή γηα ηνπο ιφγνπο πνπ αλαιχζεθαλ ζην πέκπην θεθάιαην απηνχ ηνπ πνλήκαηνο. Απφ ηα παξαπάλσ κπνξνχκε λα θαηαιήμνπκε ζην φηη ε πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ έρεη αληηιεθζεί ηελ ζεκαληηθφηεηα πνπ έρεη ν Ν.3852/2010 γηα ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε αιιά πνιχ ζεσξνχλ φηη ε αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ θαη νη βίαηα κεηαβηβαζζέληεο αξκνδηφηεηεο ζα θέξνπλ αλαζηάησζε ζηνλ επηρεηξεζηαθφ ζρεδηαζκφ θαη ηελ ζηξαηεγηθή ζηνρνζεζία αθνχ έρνπλ ήδε παξαηεξεζεί ζνβαξέο αξξπζκίεο ελψ έλα άιιν πνζνζηφ βιέπεη ην φιν εγρείξεκα ζαλ κηα επθαηξία γηα νξγαλσηηθή αλαζχληαμε. 3 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθόο ρεδηαζκόο θαη Αλαπηπμηαθνί Άμνλεο. ηελ ηξίηε νκάδα ε ζεκαληηθφηεξε ππφζεζε πνπ έρεη γίλεη είλαη φηη ν επηρεηξεζηαθφο πξνγξακκαηηζκφο ηεο ηεηξαεηίαο έρεη βνεζήζεη πνιχ ηελ ηνπηθή αλάπηπμε θαη φηη ν άμνλαο ζηνλ νπνίν δφζεθε κεγαιχηεξε βαξχηεηα ηα πξνεγνχκελα ρξφληα ήηαλ απηφο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο πνιενδνκίαο, ελψ ζε απηφλ πνπ δφζεθε ε κηθξφηεξε ήηαλ απηφο ηεο αλάπηπμεο ησλ ζπλεξγαζηψλ κεηαμχ ησλ Ο.Σ.Α.. Ζ ππφζεζε εξγαζίαο καο ζε απηή ηελ 91

92 νκάδα εξσηήζεσλ επηβεβαηψζεθε απφιπηα αθνχ ην 88% ησλ εξσηεζέλησλ απάληεζε φηη φλησο ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα πξνσζεί ηελ ηνπηθή αλάπηπμε ηνπ Γήκνπ ηνπο θαη κάιηζηα ηα δχν κεγαιχηεξα πνζνζηά 36% θαη 32% ζεκείσζαλ φηη ε ηνπηθή αλάπηπμε πξνσζείηαη αξθεηά έσο θαη παξά πνχ κέζσ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ. Ζ ππφζεζε εξγαζίαο ζρεηηθά κε ηνπο άμνλεο βαξχηεηαο επίζεο επαιεζεχηεθε εθφζνλ ζχκθσλα κε ηνπο εξσηεζέληεο ην 26% ηεο βαξχηεηα δφζεθε ζην πεξηβάιινλ θαη πνιενδνκία ελψ κφιηο ην 13% ηεο βαξχηεηαο δφζεθε ζηελ αλάπηπμε ζπλεξγαζηψλ κεηαμχ ησλ Ο.Σ.Α. Απφ ηηο παξαπάλσ δηαπηζηψζεηο ζπκπεξαίλνπκε φηη ν βαζηθφηεξνο ζηφρνο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ πνπ είλαη ε πξνψζεζε ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο θαηάθεξε λα επηηεπρζεί κέζα απφ ηα πξνγξάκκαηα ηα πξνεγνχκελα ρξφληα ελψ δφζεθε κεγάιε ζεκαζία ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο, ηεο πνιενδνκίαο θαη ηεο αζηηθήο αλάπηπμεο πνπ είλαη θαη ην βαζηθφηεξν πξφβιεκα ησλ κεγάισλ αζηηθψλ Γήκσλ νη νπνίνη ζπλέηαμαλ επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα. Αμίδεη πάλησο λα ζεκεησζεί φηη απφ ηηο απαληήζεηο αλαθχπηεη πσο ε βαξχηεηα κεηαμχ ησλ αμφλσλ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο είρε θαηαλεκεζεί ζρεδφλ ηζνκεξψο ρσξίο λα έρνπκε κεγάιεο απνθιίζεηο κεηαμχ απηψλ, γεγνλφο πνπ ππνγξακκίδεη ηελ ζνβαξφηεηα κε ηελ νπνία αληηκεηψπηζαλ νη Γήκνη ην ζχλνιν ησλ πξνβιεκάησλ ηνπο. 4 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: εκαληηθόηεηα Δπηρεηξεζηαθνύ Πξνγξακκαηηζκνύ ρεηηθά κε ηελ ζεκαληηθφηεηα ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο, ζε πξνεγνχκελν θεθάιαην είρε εθθξαζηεί φηη ζχκθσλα κε ηελ βηβιηνγξαθία ηα νθέιε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ είλαη πνιιαπιά θαη σο εθ ηνχηνπ νη εξσηεζέληεο ήηαλ αλακελφκελν λα απαληήζνπλ πνιχ ζεηηθά ζε απηή ηελ δηαπίζησζε. Ζ ππφζεζε απηή φλησο επαιεζεχηεθε αθνχ ην 96% ηνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ απάληεζε φηη ε ζχληαμε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο είλαη απφ αξθεηά έσο απνιχησο ζεκαληηθή. Σν παξαπάλσ ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο απαληήζεηο πνπ πήξακε ζην γηαηί ζεσξείηαη ζεκαληηθφο ν επηρεηξεζηαθφο ζρεδηαζκφο (νη νπνίνη θαη αλαιχζεθαλ ζην θεθάιαην πέληε) καο νδεγνχλ ζην ζπκπέξαζκα πσο ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο έρεη θαηαλνήζεη πιήξσο ηνλ ζηφρν θαη ηα νθέιε πνπ κπνξεί λα απνθνκίζεη αλ ρξεζηκνπνηήζεη ζσζηά απηφ ην εξγαιείν ηνπ κάλαηδκελη. 5 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθόο Πξνγξακκαηηζκόο θαη Πεγέο Υξεκαηνδόηεζεο. Λφγσ ηνπ αζηαζνχο νηθνλνκηθνχ πεξηβάιινληνο αιιά θαη ηεο ρακειήο έσο ηψξα απνξξνθεηηθφηεηαο ηνπ Δ..Π.Α. νη δξάζεηο πνπ είραλ εληαρζεί ζε πνιιά επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα δελ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ή έκεηλαλ εκηηειήο. Έηζη ινηπφλ είλαη επφκελν ε 92

93 ππφζεζε εξγαζίαο λα ππνγξακκίδεη πσο νη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηηο δξάζεηο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο έσο ζήκεξα ζα ζεσξεζνχλ απφ θαζφινπ έσο ιίγν επαξθήο. Οη απαληήζεηο ζε απηφ ην εξψηεκα ήηαλ επίζεο αξθεηά πην αηζηφδνμεο απφ ηελ ππφζεζε πνπ θάλακε αθνχ ην 40% ησλ εξσηεζέλησλ απάληεζε φηη ε ρξεκαηνδνηήζεηο ήηαλ ιίγν επαξθήο ελψ ην ππφινηπν 40% αξθεηά επαξθήο. Σέινο ζρεηηθά κε ην πνηέο άιιεο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζην κέιινλ νη απαληήζεηο ήηαλ πνηθίιεο θαη εχζηνρεο (φπσο παξνπζηάδνληαη ζην πέκπην θεθάιαην) κε απνηέιεζκα λα κπνξεί λα εηπσζεί κε ζηγνπξηά φηη νη εξσηεζέληεο είλαη απφιπηα ελεκεξσκέλνη ζρεηηθά κε ηηο επθαηξίεο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ ππάξρνπλ ηφζν απφ ην εγρψξην πεξηβάιινλ φζν θαη απφ ην εμσηεξηθφ. Σν εξψηεκα ηνπ θαηά πφζν κπνξνχλ λα ηηο δηεθδηθήζνπλ θαη λα ηηο ρξεζηκνπνηήζνπλ πξνο φθεινο ηνπ Γήκνπ ηνπο, παξακέλεη αλαπάληεην κέζα ζηελ δίλε ηεο παξνχζαο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο. 6 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθόο Πξνγξακκαηηζκόο θαη Αμηνιόγεζε Αλαθνξηθά κε ηελ αμηνιφγεζε ηνπ ζεζκνχ, ε πξψηε ππφζεζε εξγαζίαο πνπ θάλακε ήηαλ φηη ιφγσ ησλ δηαθφξσλ πξνβιεκάησλ φπσο ε έιιεηςε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη ε ρακειή απνξξφθεζε θνλδπιίσλ, ε πνξεία πινπνίεζεο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ζηνπο Γήκνπο ζα είλαη κηθξή θαη ζίγνπξα δελ ζα θαιχπηεη ηελ αξρηθή ζηνρνζεζία. Απηή ε ζέζε επαιεζεχζεθε απφ ηνπο εξσηεζέληεο νη νπνίνη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο παξαδέρηεθαλ φηη ε πνξεία πινπνίεζεο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ηνπ Γήκνπ ηνπο είλαη κηθξή. Σν παξαπάλσ δείρλεη φηη ελψ ηα ζηειέρε ηνπ Γεκνζίνπ έρνπλ θαηαλνήζεη ηα πιενλεθηήκαηα θαη έρνπλ ηελ ζέιεζε λα εθαξκφζνπλ κεζφδνπο πξνγξακκαηηζκνχ, ππάξρνπλ βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ ιεηηνπξγνχλ ζαλ ηξνρνπέδε ζηελ πξνζπάζεηα. ηελ επφκελε εξψηεζε ζρεηηθά κε ην αλ πηζηεχνπλ φηη έρεη γίλεη νινθιεξσκέλε αμηνιφγεζε ησλ δξάζεσλ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ησλ πεξαζκέλσλ εηψλ ππνζέζακε φηη ιφγσ ηεο αλππαξμίαο ζηνηρείσλ ηφζν ζηελ Δ.Δ.Σ.Α.Α φζν θαη ζην ΤΠ.Δ Α.& Ζ.Γ. νη εξσηεζέληεο ζα απαληνχζαλ φηη ε αμηνιφγεζε είλαη αλχπαξθηε έσο κηθξή. Ζ παξαπάλσ ππφζεζε επαιεζεχηεθε αθνχ ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ, δειαδή ην 48% απάληεζε πσο ε αμηνιφγεζε είλαη κηθξή. Σν γεγνλφο απηφ ππνγξακκίδεη ηελ αλάγθε γηα άκεζε αμηνιφγεζε ηνπ ζεζκνχ έηζη φπσο έρεη εθαξκνζηεί έσο ηψξα, κε ζθνπφ λα αλαγλσξηζηνχλ ηα πξνβιήκαηα ψζηε λα κπνξέζεη ζην κέιινλ λα επηηεπρζεί ε απξφζθνπηε εθαξκνγή ηνπ ζηελ νιφηεηα ηεο. 7 ε Οκάδα Δξσηήζεσλ: Δπηρεηξεζηαθόο Πξνγξακκαηηζκόο Γνκέο Τπνζηήξημεο θαη Πξνβιήκαηα. 93

94 ηελ ηειεπηαία νκάδα εξσηήζεσλ ε δνκή ππνζηήξημεο ε νπνία κπνξεί λα έρεη ηελ κεγαιχηεξε απνηειεζκαηηθφηεηα θαηά ηελ γλψκε ηνπ δείγκαηνο πιεζπζκνχ είλαη ε Δ.Δ.Σ.Α.Α. ελψ απηή κε ηελ ιηγφηεξε απνηειεζκαηηθφηεηα είλαη νη αλαπηπμηαθέο εηαηξίεο. Σν παξαπάλσ απνηέιεζκα έξρεηαη ζε απφιπηε ζπκθσλία κε ηελ ππφζεζε εξγαζίαο πνπ είρακε θάλεη θαη έηζη κέζα απφ απηφ εθθξάδεηαη ε απφιπηε εκπηζηνζχλε θαη ζπλεξγαζία πνπ έρεη ε Δ.Δ.Σ.Α.Α. κε ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε. εκαληηθφ είλαη λα αλαθέξνπκε ζαλ ζπκπέξαζκα φηη ηα κηθξφηεξα πνζνζηά δφζεθαλ ζε δνκέο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα φπσο κειεηεηηθά γξαθεία, ζχκβνπινη επηρεηξήζεσλ θαη αλαπηπμηαθέο εηαηξίεο. Σν παξαπάλσ ππνδεηθλχεη φηη ν δεκφζηνο ηνκέαο επηδηψθεη φιν θαη πεξηζζφηεξν ηελ απεμάξηεζε ηνπ απφ ηνλ ηδησηηθφ, ζέινληαο λα εμειίμεη κφλνο ηνπ ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ. Σέινο ζηελ εξψηεζε ζρεηηθά κε ηα πξνβιήκαηα πνπ ζα πξέπεη λα αληηκεησπίζνπλ νη Ο.Σ.Α.ψζηε λα βειηησζεί ε εθαξκνγή ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ζην κέιινλ, ε ππφζεζε εξγαζίαο καο πεξηνξίζηεθε ζηα ηέζζεξα πξνθαλή ηα νπνία είλαη i) ε έιιεηςε πνιηηηθήο βνχιεζεο ii) ε ειιηπήο θαηάξηηζε θαη ελεκέξσζε ησλ ππαιιήισλ iii) ε ζχγρπζε αξκνδηνηήησλ θαη ν θφξηνο εξγαζίαο θαη iv) ε έιιεηςε ζπλεξγαζίαο θαη ζπλελλφεζεο κεηαμχ ησλ ππαιιήισλ ησλ δηαθνξεηηθψλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ. Σα απνηειέζκαηα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ έδεημαλ φηη ην δείγκα πιεζπζκνχ πξνζέζεζε ζε απηά ηα ηέζζεξα άιιεο νρηψ θαηεγνξίεο πξνβιεκάησλ νη νπνίεο θαη αλαιχνληαη ζην θεθάιαην πέληε, δείρλνληαο έηζη φηη έρνπλ βαζεηά γλψζε ηνπ ζέκαηνο θαη φηη γλσξίδνπλ αθξηβψο πνηνί είλαη νη αλαζηαιηηθνί παξάγνληεο γηα ηελ επηηπρή εθαξκνγή ηνπ ζεζκνχ ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ. 6.2 Γεληθά πκπεξάζκαηα θαη Πξνηάζεηο Ζ πξνψζεζε ηεο βηψζηκεο ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη ε αλαγθαηφηεηαο αληαπφθξηζε ζηηο ζχγρξνλεο απαηηήζεηο ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, απαηηεί αιιαγέο ζηα θαζηεξσκέλα πξφηππα ιεηηνπξγίαο ηνπ Γεκφζηνπ ηνκέα. Οη Ο.Σ.Α., νη νπνίνη απνηεινχλ ππξήλα ηεο πξνψζεζεο ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο νθείινπλ λα είλαη πιένλ πξσηνπφξνη πξνο ηελ θαηεχζπλζε κηαο νινθιεξσκέλεο θαη φρη απνζπαζκαηηθήο θαη εθάπαμ πξνζπάζεηαο γηα ηνλ ζρεδηαζκφ πξνγξακκάησλ δξάζεο θαη αλάπηπμεο. Ζ ζεζκνζέηεζε ησλ ηεηξαεηψλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ γηα ηνπο Ο.Σ.Α. απφ ηνλ Κ.Γ.Κ., απνηέιεζε κηα ηνκή πξνο ηελ παξαπάλσ θαηεχζπλζε. Οη Γήκνη, δπζηπρψο είραλ κηθξή αληαπφθξηζε ζηελ νπζία ηεο θαηλνηνκίαο θαη κεξηθψο δηθαηνινγεκέλα δηφηη ε κέρξη ηψξα θνπιηνχξα ηεο Διιάδαο ζηνλ θαζνξηζκφ ζηξαηεγηθήο είζηζηαη λα ιεηηνπξγεί 94

95 «ππξνζβεζηηθά» θαη φρη ζηελ βάζε ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ, ηεο αμηνιφγεζεο θαη ηνπ αλνξζνινγηζκνχ. Ζ δεκηνπξγία ινηπφλ ελφο Γήκνπ ν νπνίνο έρνληαο νινθιεξσκέλν ζχζηεκα πξνγξακκαηηζκνχ, ιηηέο θαη ζπλεθηηθέο νξγαλσηηθέο δνκέο, επέιηθηεο θαη ζπλνπηηθέο δηαδηθαζίεο ιεηηνπξγίαο, εμεηδηθεπκέλν αλζξψπηλν δπλακηθφ θαη ζχγρξνλε πιηθνηερληθή ππνδνκή, ζα κπνξέζεη κε ίδηεο δπλάκεηο, αιιά θαη ζε ζπλεξγαζία κε άιινπο θνξείο, λα παξέρεη απνηειεζκαηηθέο ππεξεζίεο πνπ αληαπνθξίλνληαη ζηηο αλάγθεο αλάπηπμεο ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ηνπ δήκνπ θαη ζα είλαη ηθαλφο ζην λα εθπιεξψλεη ηελ απνζηνιή ηνπ νηθνλνκηθφηεξα, κε δηαθάλεηα θαη κε επίπεδν πνηφηεηαο, θξίλεηαη πιένλ σο αλαγθαηφηεηα. Ζ βειηίσζε βέβαηα ηεο δηνηθεηηθήο πξαθηηθήο απνηειεί έλα desideratum γελεψλ. Πνιιά θαη δηάθνξα έρνπλ θαηά θαηξνχο πηζαλνινγεζεί σο πξνο ην πεξηερφκελν ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο ζηνλ ζηελφ θαη επξχηεξν δεκφζην ηνκέα κε απνηέιεζκα ε έλλνηα λα έρεη ζήκεξα κεηαηξαπεί ζε «νκπξέια» θάησ απφ ηελ νπνία κπνξεί λα ππαρζνχλ πνιιέο νξκήληεο, πεπνηζήζεηο, άγρε θαη αδηέμνδα. Γηα φινπο ηνπ παξαπάλσ ιφγνπο ινηπφλ, πξέπεη λα ιεθζνχλ άκεζα κέηξα, πνπ ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο πξνηάζεηο ηνπ Νένπ Γεκφζηνπ Μάλαηδκελη 51 δελ κπνξνχλ παξά λα απνηειέζνπλ πξνυπφζεζε γηα ηελ βησζηκφηεηα ησλ νξγαληζκψλ ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. ην πλεχκα απηφ θαη ζχκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο θξίλνληαη σο αλαγθαίεο πξνο πινπνίεζε νη εμήο πξνηάζεηο : πγθξόηεζε Τπεξεζηαθώλ Μνλάδσλ Πξνγξακκαηηζκνύ Απαξαίηεηε ζεσξείηαη ε ζπγθξφηεζε ππεξεζηαθψλ κνλάδσλ πξνγξακκαηηζκνχ ζε φινπο ηνπο Γήκνπο ηεο ρψξαο. Αθφκα θαη αλ ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ζπληαρζεί ρσξίο ηελ ππνζηήξημε κηαο ππεξεζίαο πξνγξακκαηηζκνχ, νη δπζθνιίεο θαη ηα εκπφδηα ζηελ θάζε πινπνίεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο, δεκηνπξγνχλ ηελ αλάγθε γηα ζπρλέο αλαζεσξήζεηο θαη ηξνπνπνηήζεηο. Οη αιιαγέο απηέο δελ ζα κπνξνχλ λα γίλνπλ αλ ν ίδηνο ν Γήκνο δελ έρεη αλαπηχμεη ηηο αλαγθαίεο ππνζηεξηθηηθέο δνκέο. Οη κνλάδεο απηέο ζα πξέπεη λα εμαζθαιίδνπλ: Σελ ππνζηήξημε ηεο ζχληαμεο ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ θαη ησλ εηήζησλ πξνγξακκάησλ δξάζεο ηνπ Γήκνπ Σελ ζπλερή παξαθνινχζεζε ηεο πινπνίεζεο ησλ πξνγξακκάησλ Σελ αλά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ πξνγξακκάησλ θαη 51 Μηραιφπνπινο Ν (2001). Ζ Γεκφζηα Γηνίθεζε ζηελ Διιάδα, Αζήλα, Διιεληθφ Ηλζηηηνχην Γηνηθεηηθψλ Δπηζηεκψλ. 95

96 Σελ ζπλερή θαη έγθαηξε πιεξνθφξεζε απφ ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ κε ζθνπφ ηελ αμηνπνίεζε ησλ επθαηξηψλ θαη ηελ εηζαγσγή θαηλνηνκηψλ θαη βειηηψζεσλ ζηελ ιεηηνπξγία ηνπ Ο.Σ.Α. Δθπαίδεπζε θαη Δλεκέξσζε ησλ ζηειερώλ Βηψλνπκε κηα επνρή πνπ ε εθπαίδεπζε θαιείηαη λα δηαδξακαηίζεη πξσηαγσληζηηθφ ξφιν σο κέζν απφθηεζεο γλψζεσλ θαη δεμηνηήησλ αιιά θαη σο αλαγθαίν εθφδην γηα ηελ ζπκκεηνρή ησλ ζηειερψλ ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ζηελ δηακφξθσζε ζηάζεσλ θαη πνιηηηθψλ. Ζ δηα βίνπ εθπαίδεπζε ησλ δεκνηηθψλ ππαιιήισλ είλαη αλαγθαίν λα πεξηιακβάλεη επηκνξθσηηθέο δξάζεηο πνπ αληαπνθξίλνληαη ζηηο ζχγρξνλεο αλάγθεο ηφρνο ησλ πξνγξακκάησλ Γηα Βίνπ εθπαίδεπζεο είλαη 52 Ζ εηζαγσγή εξγαδνκέλσλ ζε δηεζλέο πξφηππα θαη δνκέο (quality standards) Ζ πξναγσγή ηνπ εθζπγρξνληζκνχ ησλ ππεξεζηψλ ζχκθσλα κε ηηο εμειίμεηο ζηνλ ηνκέα ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ Ζ βειηίσζε ησλ γλψζεσλ θαη δεμηνηήησλ ησλ εξγαδνκέλσλ ζε θνηλσληθά ζέκαηα θαη ζεζκνχο εξγαζίαο φπσο ν πξνγξακκαηηζκφο θαη ην κάλαηδκελη. Καηαλόεζε ηεο αλαγθαηόηεηαο ηεο δηνηθεηηθήο κεηαξξύζκηζεο θαη ησλ επθαηξηώλ ηνπ Ν.3852/2010, «Καιιηθξάηεο» Ζ ζεκεξηλή επνρή ησλ αλνηρηψλ ζπλφξσλ θαη ηεο ηερλνινγηθήο επαλάζηαζεο επηβάιεη ηελ χπαξμε βηψζηκσλ απνθεληξσκέλσλ δνκψλ γελάην θαη ε ζεζκνζέηεζε ηεο παξνχζαο δηνηθεηηθήο δηαίξεζεο ηεο ρψξαο κε ηνλ Ν.3852/2010 δελ απνηειεί νχηε απηνζθνπφ, νχηε ηδενιφγεκα, αιιά κέζν πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζνχλ ζπγθεθξηκέλνη εζληθνί ζηφρνη. Με ηελ λέα δηνηθεηηθή δηαίξεζε θαη ηελ πξνζπάζεηα κεηαξξχζκηζεο πξέπεη λα ζπλδεζεί ε αδήξηηε αλάγθε πξνζαξκνγήο ηεο ρψξαο ζηηο ζθιεξέο ζπλζήθεο αληαγσληζκνχ. Πξέπεη λα ζπλππνινγηζηεί φηη ζηελ γεηηνληά καο αλαδχνληαη λέεο αγνξέο θαη ζβήλνπλ παιηέο, θαη φηη ε ρψξα πξέπεη λα αμηνπνηήζεη κε ζχγρξνλν θαη απνηειεζκαηηθφ ηξφπν ηηο φπνηεο παξαγσγηθέο δπλαηφηεηεο θαη λα αλαβιαζηήζεη ε απνμεξακέλε παξαγσγηθήο ηεο βάζε. Έηζη ινηπφλ πξέπεη λα γίλνπλ πεξαηηέξσ ελεκεξψζεηο θαη ζπδεηήζεηο κε ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο έηζη ψζηε λα δξνκνινγεζνχλ νη θαηάιιειεο δξάζεηο ψζηε ε κεηαβίβαζε αξκνδηνηήησλ θαη νη λέεο ζπλζήθεο πνπ γεληθά δεκηνπξγεί ν λφκνο λα απνηειέζνπλ ηελ πην κεγάιε επθαηξία γηα ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε 52 Μηραιφπνπινο Ν. Γηνηθεηηθνί Νεσηεξηζκνί ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε, Γηνηθεηηθή Δλεκέξσζε 96

97 θαη λα ζηαζνχλ σο εθαιηήξην γηα ηελ εθαξκνγή πξνηχπσλ δηαδηθαζηψλ θαη νινθιεξσκέλσλ κεζφδσλ δνκεκέλνπ πξνγξακκαηηζκνχ, πνπ ζα νδεγήζνπλ ζε κηα λέα πξαγκαηηθφηεηα. Αύμεζε ηεο απνξξνθεηηθόηεηαο νηθνλνκηθώλ πόξσλ Σξίηνλ ε πνξεία ηεο δξάζεο ησλ θνξέσλ αιιά θαη ην γεληθφ νηθνλνκηθφ θιίκα θαζηζηά απνιχησο αλαγθαία θαη επηηαθηηθή ηελ αμηνπνίεζε ησλ πφξσλ ηεο Γ Πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ (Δ..Π.Α.) αιιά θαη ηελ απνξξφθεζε θνλδπιίσλ απφ ηηο ελαιιαθηηθέο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο (φπσο Δπξσπατθά πξνγξάκκαηα θαη.γ.η.σ) πνπ απφ φηη θάλεθε απφ ηελ έξεπλα είλαη γλσζηέο ζηα ζηειέρε ησλ Ο.Σ.Α. Σν παξαπάλσ κπνξεί λα γίλεη κέζσ Αλαβάζκηζεο ησλ κεραληζκψλ ππνζηήξημεο ησλ Γήκσλ γηα ηελ πινπνίεζε ησλ βαζηθψλ θαηεγνξηψλ έξγσλ πνπ έρνπλ εληαρζεί ζην πξφγξακκα Γεκηνπξγία ελφο ζηαζεξνχ επελδπηηθνχ πεξηβάιινληνο ζηελ πεξηνρή έηζη ψζηε ν θάζε Γήκνο λα είλαη αληαγσληζηηθφο θαη λα κπνξεί λα δηεθδηθεί ρξεκαηνδφηεζε κε βάζε ηελ αμηνιφγεζε θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ. αθήο ρξνλνπξνγξακκαηηζκφο ησλ δξάζεσλ ψζηε λα έρνπλ εμαζθαιηζζεί απφ ηελ αξρή νη ρξεκαηνδνηήζεηο Αλάπηπμε Οινθιεξσκέλνπ Πιεξνθνξηαθνύ πζηήκαηνο ησλ Ο.Σ.Α. Πξνθεηκέλνπ ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα λα απνηειέζεη νξγαληθφ ηκήκα ηεο θαζεκεξηλήο ιεηηνπξγίαο ελφο ν. βαζηθέο ζηξαηεγηθέο θαη επηρεηξεζηαθέο επηινγέο ζα πξέπεη λα απνηππψλνληαη ζε ηππνπνηεκέλα έληππα, πνπ απνηεινχλ εξγαιεία ζαθνχο δηαηχπσζεο θαη επηθνηλσλίαο ησλ απνθάζεσλ. Σα έληππα απηά ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλνπλ Πίλαθεο κε ηηο αλαπηπμηαθέο πξνηεξαηφηεηεο ηνπο ζηφρνπο, ηνπο δείθηεο παξαθνινχζεζεο θαη ηηο δξάζεηο πνπ ζα πινπνηεζνχλ ζηελ πεληαεηία Σερληθά δειηία πξνγξακκαηηζκνχ ηεο θάζε δξάζεο Υξνλνδηάγξακκα πινπνίεζεο ησλ δξάζεσλ Πίλαθεο κε ηνπο πξνυπνινγηζκνχο εζφδσλ θαη δαπαλψλ αλά κέηξν θαη άμνλα. Δθζπγρξνληζκόο ηεο δηνίθεζεο ησλ ππεξεζηώλ Ζ εηζαγσγή ζπζηήκαηνο πξνγξακκαηηζκνχ θαη παξαθνινχζεζεο ησλ δξάζεσλ ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ ζα αλαβαζκίζεη ηφζν ηελ ιεηηνπξγία ησλ αηξεηψλ νξγάλσλ φζν θαη ησλ ππεξεζηαθψλ πξντζηακέλσλ. Αλ ην πεληαεηέο θαη εηήζην πξφγξακκα δξάζεο πεξηιακβάλνπλ πνζνηηθνχο ζηφρνπο, ηφηε ε απνθέληξσζε ππεπζπλφηεηαο ζηνπο 97

98 πξντζηακέλνπο γηα ηελ πινπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ππνρξέσζε ηνπο γηα αλαθνξέο θαη απνινγηζκνχο ηεο δξάζεο πνπ επνπηεχνπλ, ζα κεηψζεη φρη κφλν ηνλ δηεθπεξαησηή ξφιν ησλ πξντζηακέλσλ αιιά θαη ηελ ελαζρφιεζε ησλ αηξεηψλ κε ηα ηξέρνληα δηαρεηξηζηηθά δεηήκαηα. Ο έιεγρνο ηνπ ππεξεζηαθνχ κεραληζκνχ ζα είλαη δπλαηφ λα δηελεξγείηαη απφ ηα αηξεηά φξγαλα αλά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα θπξίσο κε βάζε ηα πξαγκαηνπνηεζέληα απνηειέζκαηα ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ππεξεζηψλ ζε ζχγθξηζε κε ηνπο αξρηθά πξνγξακκαηηζζέληεο ζηφρνπο θαη ιηγφηεξν κε ηελ άζθεζε θαζεκεξηλήο επνπηείαο. Έηζη ηα αηξεηά φξγαλα δηνίθεζεο ζα απαζρνινχληαη θπξίσο κε ηελ ράξαμε πνιηηηθήο θαη ζηξαηεγηθήο, δειαδή, κε ηελ νπζία ηνπ ξφινπ ηνπο, πνπ ζπλίζηαηαη ζηελ επηθνηλσλία κε ηελ ηνπηθή θνηλσλία, ηνλ εληνπηζκφ θαη ηελ ηεξάξρεζε ησλ ηνπηθψλ πξνβιεκάησλ, ζηελ ζρεδίαζε ζηξαηεγηθψλ ζρεδίσλ θαη πξνγξακκάησλ θαη ζηελ παξαθνινχζεζε ηεο πινπνίεζεο ηνπο. Δθαξκνγή δηαδηθαζηώλ παξαθνινύζεζεο θαη αμηνιόγεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο Σα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα ζα πξέπεη λα ζπλνδεχεηαη απφ έλα ζχζηεκα παξαθνινχζεζεο θαη πεξηνδηθψλ αλαθνξψλ πξνο ηα φξγαλα δηνίθεζεο ηνπ Ο.Σ.Α. πνπ ζα επηηξέπεη ηελ παξαθνινχζεζε ηεο πνξείαο πινπνίεζεο ηνπ θαη αλάιεςε δηνξζσηηθψλ ελεξγεηψλ π.ρ. Σξηκεληαίεο αλαθνξέο παξαθνινχζεζεο ηεο πινπνίεζεο ησλ δξάζεσλ Δηήζηνο απνινγηζκφο θαη πηζαλή αλαζεψξεζε ησλ ζηξαηεγηθψλ θαη επηρεηξεζηαθψλ επηινγψλ. Αλά πεληαεηία, αμηνιφγεζε ηεο πινπνίεζεο ηνπ πξνεγνχκελνπ Δ.Π., αλαζεψξεζε ησλ ζηξαηεγηθψλ επηινγψλ θαη ζχληαμε λένπ Δ.Π. Σα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα ζα πξέπεη επίζεο λα πξνβιέπνπλ δηαδηθαζίεο παξαθνινχζεζεο ηεο εμέιημεο ηεο ηηκήο ησλ δεηθηψλ θαη εληνπηζκνχ ησλ απνθιίζεσλ έλαληη ησλ πνζνηηθψλ ζηφρσλ πνπ ηέζεθαλ. Με βάζε ηελ εξκελεία ησλ απνθιίζεσλ ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη πεξηνδηθά απνθάζεηο δηφξζσζεο ηεο πνξείαο πινπνίεζεο. Καιύηεξνο πληνληζκόο κεηαμύ ησλ Τπεξεζηαθώλ Μνλάδσλ θαη Δλίζρπζε ηνπ Τπνζηεξηθηηθνύ ξόινπ ηεο Δ.Δ.Σ.Α.Α. θαη άιισλ Γνκώλ Ο θαιχηεξνο ζπληνληζκφο κεηαμχ ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ (νηθνλνκηθέο, ηερληθέο θιπ.) αιιά θαη ε ελίζρπζε ηεο ζπλεξγαζίαο ζα πξέπεη λα απνηειεί βαζηθφ κέιεκα ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Ζ δηακφξθσζε ηεο θνπιηνχξαο ηεο ζπλεξγαηηθφηεηαο θαη αιιεινβνήζεηαο 98

99 κπνξεί λα θαιιηεξγεζεί αλάκεζα ζηνπο ππαιιήινπο κέζσ ζεκηλαξίσλ ή εξγαζηεξίσλ πνπ ζα έρνπλ σο ζθνπφ ηελ αλάδεημε ησλ πιενλεθηεκάησλ πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη ε ζπιινγηθή εξγαζία (brainstorming). Οπζηαζηηθφ ξφιν ζηελ δεκηνπξγία ηεο έλλνηαο ηεο ζπιινγηθφηεηαο ζηελ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο κπνξεί λα παίμεη ε Δ.Δ.Σ.Α.Α, ην ΤΠ.Δ.Α. & Ζ.Γ. θαη ην Δ.Κ.Γ.Γ.Α. Σα αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα πνπ κπνξεί λα απνθηήζεη ν δεκφζηνο ηνκέαο εάλ βάιεη ζηελ άθξε ην εγσθεληξηθφ ζπκθεξνληνινγηθφ ηξφπν ζθέςεο, είλαη πνιιαπιά θαη ζα βνεζήζνπλ ζε κέγηζην βαζκφ ζηελ απνγείσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο. Δλίζρπζε ηεο ζπκκεηνρηθήο δηαδηθαζίαο Σέινο βαζηθφηαηε παξάκεηξνο είλαη ε θαηάξηηζε θαη πινπνίεζε επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ κε ηελ αλάπηπμε ζπκκεηνρηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη ζπλεξγαζηψλ. Μέζα απφ ηε ινγηθή απηή αλαδεηθλχεηαη ε ζεκαζία ηεο θαηνρχξσζεο νπζηαζηηθήο ζπκκεηνρήο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο θαηά ηελ δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ. Ζ πιεξνθφξεζε ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο θαη ν δηάινγνο κε φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο, κε ηνπο θαηνίθνπο, ηνπο εξγαδφκελνπο, ηνπο επηρεηξεκαηίεο θ.ιπ. απνηειεί βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ επαηζζεηνπνίεζε ζε ζέκαηα πξνζηαζίαο ηνπ θπζηθνχ θαη πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ηελ ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ ζπλεπεηψλ ηνπ ηξφπνπ δσήο, παξαγσγήο θαη θαηαλάισζεο θαη επνκέλσο ηελ απνδνρή ησλ αλαγθαίσλ ξπζκίζεσλ, κέηξσλ θαη πνιηθψλ. πκπεξαζκαηηθά ε εθαξκνγή ησλ αλσηέξσ πξαθηηθψλ πνπ αληηηίζεληαη ζηελ παξαδνζηαθή γξαθεηνθξαηία, απνκαθξχλνπλ ηελ εζσζηξέθεηα, ηνλ λνκηθηζκφ θαη θπζηθά ηηο πειαηεηαθέο ζρέζεηο, απνηεινχλ αιιαγέο πνπ πξέπεη λα εθαξκνζηνχλ άκεζα φρη κφλν γηα λα βειηηψζνπκε ηελ δηνηθεηηθή πξαθηηθή αιιά θαη γηα λα ππεξηζρχζνπκε ηεο θαηαζηξνθηθήο νηθνλνκηθήο θξίζεο, θάλνληαο ηελ αξρή κηαο λέαο επνρήο. Ζ νξζή θαη απνδνηηθή ρξεζηκνπνίεζε ηνπ ζεζκνχ ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ δελ είλαη απιά πξφηαζε, είλαη αλάγθε πνπ γελληέηαη κέζα ζηελ λέα Δπξσπατθή θαη Δζληθή πξαγκαηηθφηεηα θαη ην αδηέμνδν ησλ πξνεγνχκελσλ, κε ζπζηεκαηνπνηεκέλσλ κεζφδσλ. Ζ επθαηξία αμηνπνίεζεο ηνπο πξέπεη λα ζηαζεί εθαιηήξην δηαδνρηθψλ αιιαγψλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο βηψζηκεο ηνπηθήο αλάπηπμεο, ηεο δηαθάλεηαο θαη ηεο εμπγίαλζεο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζηελ ρψξα καο. Αλ κηα πνιηηεία βξίζθεηαη, ζην ζύλνιν ηεο ζε αθκή εμππεξεηεί πνιύ θαιύηεξα ηνπο πνιίηεο, παξά όηαλ νη πνιίηεο επηηύρνπλ ν θαζέλαο, αιιά ε πνιηηεία ζην ζύλνιν ηεο δπζηπρεί... «Πεξηθιήο» 99

100 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Α. ΠΡΧΣΟΓΔΝΖ ΠΖΓΔ 1. χληαγκα ηεο Διιάδνο 1975/1986/ Ν.3463/2006 Κψδηθαο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ,. Δζληθφ Σππνγξαθείν, Αζήλα Αηηηνινγηθή Έθζεζε Πξνγξάκκαηνο Καιιηθξάηε, ΤΠ.Δ.Α & Ζ.Γ, Ν.3852/2010 Νέα Αξρηηεθηνληθή ηεο Απηνδηνίθεζεο θαη ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο-Πξφγξακκα Καιιηθξάηεο. 5. Habitat Agenda- The commonwealth Framework for Human Settlements 6. Ν. 1262/82 Παξνρή θηλήηξσλ εληζρχζεσο ηεο πεξηθεξεηαθήο αλαπηχμεσο ηεο ρψξαο θαη ηε ξχζκηζε ζπλαθψλ ζεκάησλ 7. Ν. 1416/1984 Σξνπνπνίεζε θαη ζπκπιήξσζε δηαηάμεσλ ηεο δεκνηηθήο θαη θνηλνηηθήο λνκνζεζίαο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο Απνθέληξσζεο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο 8. Ν.1622/1986 Σνπηθή Απηνδηνίθεζε-Πεξηθεξεηαθή Αλάπηπμε θαη Γεκνθξαηηθφο Πξνγξακκαηηζκφο 9. Ν. 2539/1997 πγθξφηεζε ηεο πξσηνβάζκηαο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο 10. Τ.Α / (ΦΔΚ Β 534/ ) κε ηίηιν Πεξηερφκελν, δνκή θαη ηξφπνο ππνβνιήο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (O.T.A.) α βαζκνχ θαη ηξνπνπνηήζεηο απηνχ φπσο παξαζέηνληαη ζην θείκελν. 11. Π.Γ. 185/2007 (Α 221) Όξγαλα θαη δηαδηθαζίεο θαηάξηηζεο, παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Ο.Σ.Α.) α βαζκνχ 12. Ν. 1828/ 3/ (ΦΔΚ Α/2) Αλακφξθσζε ηεο θνξνινγίαο εηζνδήκαηνο θαη άιιεο δηαηάμεηο 13. Ζ Δγθχθιηνο 45/2006 ΤΠ.Δ.Γ.Γ.Α. (Α.Π / ) 14. Ζ Δγθχθιηνο 66/2007 ΤΠ.Δ (Α.Π 50837/ ) 15. Ζ Δγθχθιηνο 8/2008 ΤΠ.Δ (Α.Π.8910/ ) 16. Οδεγφο Δθαξκνγήο γηα ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ , Πεξηθέξεηα Αηηηθήο, Δ.Δ.Σ.Α.Α. 100

101 Β. ΒΗΒΛΗΑ Ελληνική 1. Αζαλαζόπνπινο Γε. Κ. (1992), Θεζκηθό Πιαίζην Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, ηφκνο Α, Αζήλα. 2. Αζαλαζόπνπινο Γε. Κ. (2007), Θεζκηθό Πιαίζην Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, ηφκνο Α Νέα έθδνζε, Αζήλα. 3. Αιεμόπνπινο Αλ., Βαζηιάθεο Αζ., Σεξδή Κ.(2010) ηξαηεγηθή Αλάπηπμε θαη Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηόηεηαο ζην Γεκόζην Σνκέα θαη ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε, εκεηψζεηο Γ Δθπαηδεπηηθήο εηξά, Δ..Σ.Α. 4. Απνζηνιόπνπινο Γ,.Κσλ. (2007), Δηζαγωγή ζηε Βηώζηκε Αλάπηπμε, Παλεπηζηεκηαθέο ζεκεηψζεηο, Αζήλα 5. Αξγπξηάδεο Γ. Αζ. (2009) Οηθνλνκηθόο ρεδηαζκόο ηωλ Οξγαληζκώλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, εκεηψζεηο Γ εθπαηδεπηηθήο ζεηξάο, Δ..Σ.Α 6. Γειεζένπ Γ. Βαο. (2007) Θεζκηθό πιαίζην Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο θαη Οξγάλωζεο ηεο Γηνίθεζεο ηνπ Κξάηνπο, Μέξνο Α, Αζήλα 7. Γειεζένπ Β, Νηόθαο Η, Μηραινπνύινπ. (2010) Έξγα Πξνκήζεηεο θαη Πξνζέιθπζε Δπελδύζεωλ ηωλ Οξγαληζκώλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, εκεηψζεηο Γ Δθπαηδεπηηθήο ζεηξάο Δ..Σ.Α. 8. Καιιηαληάζεο Γ. (2011) πζηήκαηα Καηαλνκήο Κξαηηθώλ Χξεκαηνδνηήζεωλ-Ιδηνη Πόξνη ηωλ Οξγαληζκώλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, εκεηψζεηο Γ Δθαπηδεπηηθήο ζεηξάο, Δ..Σ.Α. 9. ΚΔΠΔ (1990) Η αλάπηπμε ηεο Διιάδαο, Παξειζόλ, Παξόλ θαη Πξνηάζεηο Πνιηηηθήο, Αζήλα 10. ΚΔΠΔ (1991) Δθζέζεηο γηα ην Πξόγξακκα , Πεξηθεξεηαθή Πνιηηηθή, Αζήλα 11. Κηόρνο Α.Π. (1993) Πεξηγξαθηθή ηαηηζηηθή, Δθδφζεηο Interbooks, Αζήλα 12. Κόλζνιαο Ν. (1997) ύγρξνλε Πεξηθεξεηαθή Οηθνλνκηθή Πνιηηηθή, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα 13. Κπξηαδή Ν. (2001) Η Κνηλωληνινγηθή Έξεπλα, Κξηηηθή Δπηζθόπεζε ηωλ Μεζόδωλ θαη ηωλ Σερληθώλ, Γ έθδνζε, Διιεληθά Γξάκκαηα, Αζήλα 14. Μαίζηξνο Γ.Π. (2000) Οη αλαπηπμηαθνί ζεζκνί ηεο απηνδηνίθεζεο, Δθδφζεηο Νέα χλνξα- Α.Α. Ληβάλε, Αζήλα 15. Μεηνύια Ρ.(2011) Ο Ρόινο ηωλ Ο.Σ.Α.ζηελ Γηαρείξηζε ηνπ Πεξηβάιινληνο, εκεηψζεηο Γ Δθπαηδεπηηθήο ζεηξάο Δ..Σ.Α. 16. Μηραιόπνπινο Ν.(2003) Από ηελ Γεκόζηα Γξαθεηνθξαηία ζην Γεκόζην Management, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα. 101

102 17. Μηραιόπνπινο Ν. (2001) Η Γεκόζηα Γηνίθεζε ζηελ Διιάδα, Διιεληθφ Ηλζηηηνχην Γηνηθεηηθψλ Δπηζηεκψλ,Αζήλα, 18. Μπεζίια-Βήθα Δ. (1995) Σν πληαγκαηηθό πιαίζην ηνπ ζεζκνύ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, Δθδφζεηο άθνπια, Αζήλα. 19. Μπεζίια-Βήθα Δ. (2005) Σνπηθή Απηνδηνίθεζε, Δθδφζεηο άθνπια, Αζήλα. 20. Μπνπξαληαο Γ. (2002) Μαλαηδκελη, ζεωξεηηθό ππόβαζξν- ύγρξνλεο Πξαθηηθέο, Δθδφζεηο Μπέλνπ, Αζήλα 21. Παπαδαζθαιόπνπινο Γ. Αζ, Υξηζηνθάθεο. Μα.(2009) Πεξηθεξεηαθόο Πξνγξακκαηηζκόο, Β Βειηησκέλε Δθδνζε, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα 22. Παπαθσλζηαληηλίδεο Λ. (2002) Δπαηζζεηνπνηεκέλε Σνπηθή Κνηλωλία, Δθδφζεηο Σππσζήησ, Αζήλα. 23. Ρσκαίνο Γ. (1995) ύγρξνλεο Σάζεηο ζηελ Πεξηθεξεηαθή Αλάπηπμε, Οκηιία Τπνπξγνχ Δζληθήο Οηθνλνκίαο, Αζήλα 24. Φηιίαο Β. (1999) Δηζαγωγή ζηε Μεζνδνινγία θαη ηηο Σερληθέο ηωλ Κνηλωληθώλ Δξεπλώλ, Δθδφζεηο Gutenberg, Αζήλα 25. Φξάγθνο Κ. Υξ. (2004) Μεζνδνινγία Έξεπλαο Αγνξάο θαη Αλάιπζε Γεδνκέλωλ κε ηελ ρξήζε ηαηηζηηθνύ Παθέηνπ SPSS, Δθδφζεηο Interbooks, Αζήλα. 26. Φαξξνύ Μ.Κ. & Εαθεηξόπνπινο Κ. (2001) Δπηζηεκνληθή έξεπλα: ζεωξία θαη εθαξκνγέο ζηηο θνηλωληθέο επηζηήκεο. Σππσζήησ, Αζήλα 27. Barquero V.A. (1991) Σνπηθή αλπαηπμε-μηα ζηξαηεγηθή γηα ηε δεκηνπξγία απαζρόιεζεο, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα Ξενόγλωζζη 28. Babbie E. (1990), Survey Research Methods, Wadsworth Belmont CA 29. Collins J. & Hussey R. (2003) Business research: a practical guide for undergraduate and postgraduate students (2 nd ed.) UK, Palgrave MacMillan 30. Malhorta N. & Briks F. (2003) Marketing Research, An Applied Approach, FT Prentice Hall 31. Robinson. W. J. & Green G.P. (2011), Introduction to Community Development: Theory, Practice and Service-learning, Sage Publications Inc. U.S.A., California 32. Perroux Fr. (1981) Pour une philosophie du nouveau développement, Aubier/Presses de l Unesco, Paris, Robson Col. (2002) A real world research, (2 nd ed.), Germany,Blackwell Publishing, 102

103 34. Saunders M. LewisP. & Thornhill A.(2003) Research methods for Business Students, (3 rd ed), UK, FT Prentice Hall 35. Wannop Ur. (1995) Regional Imperative: Regional Planning and Governance in Britain, Europe and the United States, Jessica Kingsley Publishers ltd 36. Yin R.K. (1994) Case Study Research. Design and Methods (6 th ed.) Orlando, Harcourt College Publishers Γ. ΆΡΘΡΑ 1. Λίηζνο Ζ.(Γεθέκβξηνο 2002) Δπηρεηξεκαηηθά πξνγξάκκαηα θαη δηαδηθαζίεο πξνγξακκαηηζκνύ ηωλ ΟΣΑ, Δπηζεψξεζε Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, Σεχρνο 101, ζ.ζ Λαγόο Γ. Σζηλόο Β. (2000) Αμηνιόγεζε Δπηρεηξεζηαθώλ Πξνγξακκάηωλ,Πξαθηηθά Δπηζηεκνληθνχ πλεδξίνπ ηνπ πλδέζκνπ Διιήλσλ Πεξηθεξεηνιφγσλ (ΔΠ). Αζήλα. 3. Μηραιόπνπινο Ν. Γηνηθεηηθνί Νεωηεξηζκνί ζηε Γεκόζηα Γηνίθεζε, Γηνηθεηηθή Δλεκέξσζε 4. Παπαδάθε Γ.(2008) Γηνηθεζε γηα αλαπηπμηαθό απνηέιεζκα. Γεκφζηνο Σνκέαο, Σεχρνο 248- Φεβξνπάξηνο Δηζήγεζε κε ζέκα: Οηθνλνκηθά ηωλ Ο.Σ.Α.- Αλαπηπμηαθά πξνγξάκκαηα. Πξαθηηθά απν Δηήζην Σαθηηθφ πλέδξην Κ.Δ.Γ.Κ.Δ., Η Μεηαξξύζκηζε ηνπ Κξάηνπο. Γηνίθεζε θαη Γηαθπβέξλεζε γηα ηνλ 21 ν αηώλα. Γηνηθεηηθφ Δπηκειεηήξην. Αζήλα 2008 Γ. ΓΗΑΓΗΚΣΤΑΚΟΗ ΣΟΠΟΗ 1. Γηνηθεηηθφ Δπηκειεηήξην Αξζξνγξαθία κειψλ 2. Ηλζηηηνχην Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, 3. Δ.Δ.Σ.Α.Α 4. ΤΠ.Δ.Α.&.Ζ.Γ Γ. Αγ. Βαξβάξαο 6.Γ. Αγ. Γεκεηξίνπ 7. Γ. Αζελαίσλ 8. Γ. Αηγάιεσ 9. Γ. Αιίκνπ Γ.Ακαξνπζίνπ Γ. Αξγπξνππφιεσο 12.Γ. Ζξαθιείνπ 103

104 13. Γ. Καιιηζέαο Γ Μνζράηνπ 15.Γ. Ν. Ησλίαο 16.Γ Ν. Φηιαδέιθηαο Γ. Ηιίνπ Γ. Πεξηζηεξίνπ Γ. Υαηδαξίνπ 20.Γ. Υαιαλδξίνπ Γ. Υνιαξγνχ Γ. Φηινζέεο Γ. Αραξλψλ Γ. Παηαλίαο Γ. Παιιήλεο Γ. Διεπζίλαο Γ. Μάλδξαο 28 Γ. Γξαπεηζψλαο Γ Κνξπδαιινχ 30 Γ. Νίθαηαο Γ. Πεηξαηψο Γ. Πεξάκαηνο Γ. Βξηιεζζίσλ Γ. Γαιαηζίνπ Γ.Γιπθάδαο Γ. Εσγξάθνπ Γ. Μειηζζίσλ Γ Κεθηζηάο Γ. Ν. Υαιθεδφλνο Γ. Π Φαιήξνπ Γ. Πεηξνππφιεσο Γ. Πεχθεο Γ. Τκεηηνχ Γ.Κεξαηέαο Γ.Βάξεο 104

105 47. Πεξηθέξεηα Αηηηθήο =6&lang=el ΥΔΣΗΚΖ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Α. ΒΗΒΛΗΑ Δπαγγειηλίδνπ-Αξαρσβίηνπ Μ. Γηαλλνύιεο Ν. Κσζηνπνύινπ Μ. Παπαθσλζηαληηλίδεο Λ.(2010) Πνιηηηθέο Πεξηθεξεηαθήο θαη Σνπηθήο Αλάπηπμεο, εκεηψζεηο Γ εθπαηδεπηηθήο ζεηξάο Δ..Σ.Α. Γέκηνο Π. (1995) Οη θνηλσληθέο Δπηζηήκεο, κηα Δηζαγσγή, Σππσζήησ, Αζήλα. Μάξδαο Γ. Ρνπκπάλεο Ζ. (2010) Δξεπλεηηθή κεζνδνινγία, πεξηγξαθηθή ζηαηηζηηθή θαη ιήςε απνθάζεσλ, εκεηψζεηο Γ εθαπηδεπηηθήο ζεηξάο Δ..Σ.Α. Εαραξάθε. Δ. Γθαλά & Γ. Γεώξκαο Κ. (2010), Σερληθέο ρεδηαζκνχ, Γηαρείξηζεο θαη Αμηνιφγεζεο Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ (Πεξηθεξεηαθψλ θαη Σνκεαθψλ), εκεηψζεηο Γ Δθπαηδεπηηθήο ζεηξάο. Δ..Σ.Α. Υιέπαο Ν.Κ. (1998) Πξννπηηθέο ηεο Σνπηθήο Γεκνθξαηίαο ελαο Διιελνγεξκαληθφο Γηάινγνο γηα ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε, Δθδφζεηο άθνπια, Αζήλα Παπαθσλζηαληηλίδεο Λ. (2011) Ο ξφινο ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζηνλ ηνπηθφ, ρσξνηαμηθφ &Αλαπηπμηαθφ ζρεδηαζκφ. εκεηψζεηο Γ εθπαηδεπηηθήο ζεηξάο Δ..Σ.Α. Β.Αξζξα Παπαδόπνπινο Αι.10/01/2011, απφ ηνλ Ηζηφηνπν ηνπ Γηνηθεηηθνχ Δπηκειεηεξίνπ, «Γηα ηελ Νέα Αξρηηεθηνληθή ηνπ θξάηνπο» 105

106 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ 106

107 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Η NOMO ΤΠ ΑΡΘΘ. 3463/2006 Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων ΚΕΦΑΛΑΘΟ Ζ ΕΠΘΥΕΘΡΗΘΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ Άξζξν 203 Επηρεηξεζηαθό πξόγξακκα ην πιαίζην ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο θαη γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο απνζηνιήο ηνπο, νη Γήκνη, νη Κνηλφηεηεο θαη νη χλδεζκνη εθπνλνχλ επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα. Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα πεξηέρεη έλα ζπλεθηηθφ ζχλνιν αμφλσλ πξνηεξαηφηεηαο γηα δξάζεηο ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη απνζθνπεί ζηελ πινπνίεζε ηνπ αλαπηπμηαθνχ ζρεδηαζκνχ ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Άξζξν 204 Εθπόλεζε επηρεηξεζηαθώλ πξνγξακκάηωλ Τπόρξενη Τπνρξέσζε εθπφλεζεο επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ έρνπλ: α) Οη Γήκνη κε πιεζπζκφ άλσ ησλ δέθα ρηιηάδσλ(10.000) θαηνίθσλ θαη Γήκνη πξσηεπνπζψλ λνκψλ. β) Οη Γήκνη πνπ πξνέξρνληαη απφ εζεινχζηα ζπλέλσζε ζχκθσλα κε ην άξζξν 3 ηνπ παξφληνο. γ) Οη Γήκνη, νη Κνηλφηεηεο θαη νη χλδεζκνη πνπ θαιχπηνπλ ηηο πξνυπνζέζεηο, νη νπνίεο θαζνξίδνληαη κε απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο θαη κεηά απφ γλψκε ηεο Κεληξηθήο Έλσζεο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Διιάδαο. δ) Μπνξνχλ επίζεο λα εθπνλνχλ επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα θαη άιινη Γήκνη ή Κνηλφηεηεο, γηα ηα νπνία αθνινπζνχληαη νη δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο. Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα θαηαξηίδεηαη απφ ην Γεκνηηθφ πκβνχιην θαη θαιχπηεη ην ζχλνιν ησλ δξάζεσλ ηνπηθήο αλάπηπμεο, θαζψο θαη νξγάλσζεο ησλ ππεξεζηψλ ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζπκπεξηιακβάλεη φιεο ηηο δξάζεηο ησλ δεκνηηθψλ ή θνηλνηηθψλ θνηλσθειψλ επηρεηξήζεσλ, ησλ δεκνηηθψλ ή θνηλνηηθψλ αλσλχκσλ εηαηξεηψλ, ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ δεκνζίνπ δηθαίνπ θαη ησλ δεκνηηθψλ ή θνηλνηηθψλ ηδξπκάησλ ηνπο, εθφζνλ νη ζρεηηθέο απνθάζεηο ησλ νξγάλσλ δηνίθεζήο ηνπο έρνπλ εγθξηζεί απφ ην Γεκνηηθφ πκβνχιην. Άξζξν 205 Υξόλνο θαηάξηηζεο ηωλ επηρεηξεζηαθώλ πξνγξακκάηωλ Ζ εθπφλεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο πξαγκαηνπνηείηαη κέζα ζην πξψην εμάκελν ηεο δεκνηηθήο πεξηφδνπ θαη κπνξεί λα αλαζεσξείηαη θάζε δηεηία. Άξζξν 206 Πεξηερόκελν θαη δνκή ηωλ επηρεηξεζηαθώλ πξνγξακκάηωλ 1. ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα θαζνξίδνληαη νη ζηξαηεγηθνί ζηφρνη, νη πξνηεξαηφηεηεο ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο, θαζψο θαη ε νξγάλσζε ησλ ππεξεζηψλ ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη ησλ επηρεηξήζεψλ ηνπο, κε παξάιιειε εμεηδίθεπζε ησλ δξάζεσλ ηεο ηεηξαεηίαο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ απηψλ. 2. Ζ πξφβιεςε ρξεκαηνδφηεζεο φισλ ησλ δξάζεσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα αλαθέξεηαη ζε πθηζηάκελεο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο. 3. Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα, κεηά ηνλ έιεγρν λνκηκφηεηαο γηα ηελ ηήξεζε ηεο δηαδηθαζίαο θαηάξηηζήο ηνπ απφ ηελ Πεξηθέξεηα, εμεηδηθεχεηαη ζε Δηήζην Πξφγξακκα Γξάζεο ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη δηαθεθξηκέλα Δηήζηα Πξνγξάκκαηα Γξάζεο ησλ δεκνηηθψλ ή θνηλνηηθψλ θνηλσθειψλ επηρεηξήζεσλ, δεκνηηθψλ ή θνηλνηηθψλ αλσλχκσλ εηαηξεηψλ, ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ δεκνζίνπ δηθαίνπ θαη ησλ δεκνηηθψλ ή θνηλνηηθψλ ηδξπκάησλ ηνπο. Αληίζηνηρε εηήζηα εμεηδίθεπζε απαηηείηαη θαη γηα ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ησλ πλδέζκσλ. 4. Μέξνο ηνπ Δηήζηνπ Πξνγξάκκαηνο Γξάζεο είλαη ην εηήζην ηερληθφ πξφγξακκα ηνπ άξζξνπ 208. Γξάζεηο πινπνηνχληαη κφλνλ εθφζνλ πεξηιακβάλνληαη ζην Δηήζην Πξφγξακκα Γξάζεο θαη θαιχπηνληαη απφ ηνλ πξνυπνινγηζκφ. 5. Με απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, κεηά απφ γλψκε ηεο Κεληξηθήο Έλσζεο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Διιάδαο, θαζνξίδνληαη εηδηθφηεξα ην πεξηερφκελν, ε δνκή θαη ν ηξφπνο ππνβνιήο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ ζηηο Πεξηθέξεηεο. Άξζξν 207 Καηάξηηζε θαη εθηέιεζε ηωλ επηρεηξεζηαθώλ πξνγξακκάηωλ 107

108 Με πξνεδξηθφ δηάηαγκα, πνπ εθδίδεηαη κε πξφηαζε ηνπ Τπνπξγνχ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, θαζνξίδνληαη ε δηαδηθαζία θαηάξηηζεο, παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ, θαζψο θαη ηα φξγαλα ζχληαμεο, ειέγρνπ θαη αμηνιφγεζήο ηνπο. 108

109 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΗI ΠΡΟΔΓΡΗΚΟ ΓΗΑΣΑΓΜΑ ΤΠ ΑΡΗΘΜ. 185/2007 «Όξγαλα θαη δηαδηθαζία θαηάξηηζεο, παξαθνινύζεζεο θαη αμηνιόγεζεο ησλ επηρεηξεζηαθώλ πξνγξακκάησλ ησλ Οξγαληζκώλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Ο.Σ.Α.) α βαζκνύ» Έρνληαο ππόςε: 1. Σν άξζξν 207 ηνπ Ν. 3463/2006 «Κχξσζε ηνπ Κψδηθα Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ» (Α 114)». 2. Σελ ΓΗΓΚ/Φ.1/2/6139/ θνηλή απφθαζε ηνπ Πξσζππνπξγνχ θαη ηνπ Τπνπξγνχ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο «Αλάζεζε αξκνδηνηήησλ ζηνπο Τθππνπξγνχο Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο» (Β 527), φπσο ηξνπνπνηήζεθε κε ηελ αξηζ / (Β 1284) φκνηα. 3. Σν γεγνλφο φηη απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο δελ πξνθαιείηαη δαπάλε ζε βάξνο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ. 4. Σε Γ214/2007 γλσκνδφηεζε ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο, κεηά απφ πξφηαζε ηνπ Τθππνπξγνχ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, α π ν θ α ζ ί δ ν π κ ε Άπθπο 1: Όπγανα καηάπηιζηρ ηος επισειπηζιακού ππογπάμμαηορ 1. Ζ θαηάξηηζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο πξαγκαηνπνηείηαη κέζα ζην πξψην εμάκελν ηεο δεκνηηθήο πεξηφδνπ απφ ην Γεκνηηθφ πκβνχιην. Γηα ην ζθνπφ απηφ ζπγθξνηείηαη δηεπηζηεκνληθή νκάδα έξγνπ, ε νπνία ζπληάζζεη ζρέδην επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζε ζπλεξγαζία κε ηα φξγαλα δηνίθεζεο θαη ηηο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ, κε ηελ ππνζηήξημε ηεο ππεξεζίαο πξνγξακκαηηζκνχ, θαηά ηε δηαδηθαζία ηνπ άξζξνπ 2, ην νπνίν εγθξίλεηαη απφ ην Γεκνηηθφ πκβνχιην. 2. Ζ ππεξεζία πξνγξακκαηηζκνχ ηνπ Γήκνπ είλαη αξκφδηα γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ νξγάλσλ δηνίθεζεο θαη ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ, ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ θαη ηεο νκάδαο έξγνπ θαηά ηε δηαδηθαζία θαηάξηηζεο, παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο θαη ησλ εηήζησλ πξνγξακκάησλ δξάζεο, ζηα νπνία εμεηδηθεχεηαη ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα. 3. Ζ δηεπηζηεκνληθή νκάδα έξγνπ ζπγθξνηείηαη κε απφθαζε ηνπ Γεκάξρνπ. Με ηελ ίδηα απφθαζε νξίδεηαη θαη ν ππεχζπλνο ηεο νκάδαο, ν νπνίνο πξνεδξεχεη απηήο. Ο Γήκαξρνο έρεη ηε γεληθή επνπηεία ηεο πξνφδνπ ησλ εξγαζηψλ ηεο νκάδαο. ηελ νκάδα έξγνπ ζπκκεηέρνπλ : Μέιε ησλ νξγάλσλ δηνίθεζεο, εθ ησλ νπνίσλ ηνπιάρηζηνλ έλαο Αληηδήκαξρνο, θαη ππάιιεινη ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ, πξνεξρφκελνη θαηά πξνηίκεζε απφ ηελ Οηθνλνκηθή Γηεχζπλζε, ηελ Σερληθή Τπεξεζία, θαζψο θαη ηελ Τπεξεζία Πξνγξακκαηηζκνχ, φπνπ απηέο πθίζηαληαη. Ο αξηζκφο ησλ κειψλ δελ ζα πξέπεη λα ππεξβαίλεη ηα έμη (6). Δπίζεο είλαη δπλαηή ε ζπκκεηνρή εηδηθψλ ζπκβνχισλ, εηδηθψλ επηζηεκνληθψλ ζπλεξγαηψλ ηνπ Γεκάξρνπ θαη εμσηεξηθψλ ζπκβνχισλ κε γλψζεηο ζε νηθνλνκηθά, ηερληθά, πεξηβαιινληηθά θαη αλαπηπμηαθά ζέκαηα. Ο αξηζκφο ησλ ζπκβνχισλ θαη ζπλεξγαηψλ δελ ζα πξέπεη λα ππεξβαίλεη ηνπο ηξεηο (3). 4. Γηα ηε ζπκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε ησλ εξγαζηψλ ηεο νκάδαο έξγνπ, κπνξεί λα αλαηίζεληαη ζρεηηθέο ππεξεζίεο ζε εμσηεξηθνχο ζπκβνχινπο, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ Π.Γ. 60/2007 (Α 64), ηνπ άξζξνπ 83 ηνπ Ν. 2362/1995 (Α 247) θαη ηεο Απφθαζεο 2/45564/0026/ ηνπ Τπνπξγνχ Οηθνλνκηθψλ (Β 1066). 5. Χο «Ννκηθά Πξφζσπα ηνπ Γήκνπ» λννχληαη ηα λνκηθά πξφζσπα δεκνζίνπ δηθαίνπ, ηα δεκνηηθά ηδξχκαηα, νη δεκνηηθέο θνηλσθειείο επηρεηξήζεηο θαη νη δεκνηηθέο αλψλπκεο εηαηξείεο. Άπθπο 2 :Διαδικαζία καηάπηιζηρ ηος επισειπηζιακού ππογπάμμαηορ Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα θαηαξηίδεηαη σο αθνινχζσο : 1. Ζ νκάδα έξγνπ εηζάγεη πξνο ζπδήηεζε ζηηο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ αξρηθφ θείκελν ζρεηηθά κε ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε (ζηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ θαη ζηηο ππεξεζίεο) θαη ηελ αμηνιφγεζή ηεο θαη αθνχ ιάβεη ππφςε ηηο γξαπηέο εηζεγήζεηο ησλ ππεξεζηψλ, ζπληάζζεη ζρέδην κε ην ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ ηνπ Γήκνπ, ην νπνίν ππνβάιιεη ζην Γήκαξρν. 2. Ο Γήκαξρνο εηζεγείηαη ην ζρέδην ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ ζην Γεκνηηθφ πκβνχιην γηα ζπδήηεζε θαη ςήθηζε Σν εγθεθξηκέλν απφ ην Γεκνηηθφ πκβνχιην θείκελν ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ, δεκνζηνπνηείηαη γηα δηαβνχιεπζε, ηνπιάρηζηνλ επί δχν (2) εβδνκάδεο, κε θαηαρψξεζε ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ Γήκνπ, εάλ ππάξρεη, θαζψο θαη κε θάζε άιιν πξφζθνξν κέζν. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ δεκνζηνπνίεζεο ππνβάιινληαη πξνηάζεηο, εγγξάθσο ή ειεθηξνληθά, απφ ηα ηνπηθά ή δηακεξηζκαηηθά ζπκβνχιηα, απφ πνιίηεο ή ελψζεηο πνιηηψλ θαη απφ ηνπηθνχο, θνηλσληθνχο θαη νηθνλνκηθνχο θνξείο. Με απφθαζε ηνπ Γεκάξρνπ κπνξεί λα νξγαλσζεί εκεξίδα, ζεκαηηθέο ζπλαληήζεηο, δεκφζηα ζπδήηεζε θαη φπνηα άιιε ελέξγεηα δηαβνχιεπζεο θξίλεηαη αλαγθαία. 4. Οη ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ, αθνχ ιάβνπλ ππφςε ηνπο ην εγθεθξηκέλν θείκελν ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ, ην νπνίν απνηειεί πξνπαξαζθεπαζηηθή πξάμε ηεο δηαδηθαζίαο θαηάξηηζεο 109

110 ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο, πξνηείλνπλ, κε γξαπηή εηζήγεζή ηνπο, θαη αληηζηνηρία πξνο ηνπο άμνλεο θαη ηα κέηξα ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο, ηνπο ζηφρνπο ηεο θάζε ππεξεζίαο γηα ηελ επφκελε πεξίνδν θαη ηηο δξάζεηο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ απηψλ, ηεξαξρεκέλεο θαηά ζεηξά πξνηεξαηφηεηαο. 5. Σν δηνηθεηηθφ ζπκβνχιην ηνπ θάζε Ννκηθνχ Πξνζψπνπ ηνπ Γήκνπ, εληφο κηαο (1) εβδνκάδαο απφ ηελ εηζήγεζε ησλ ππεξεζηψλ ηνπ, ιακβάλεη απφθαζε γηα ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο δξάζεηο πνπ ην αθνξνχλ. 6. Ζ νκάδα έξγνπ επεμεξγάδεηαη θαη ζπλζέηεη ηηο πξνηάζεηο ησλ ππεξεζηψλ, ηηο απνθάζεηο ησλ δηνηθεηηθψλ ζπκβνπιίσλ ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ Γήκνπ θαη ηηο πξνηάζεηο πνπ πξνέθπςαλ απφ ηε δηαδηθαζία δηαβνχιεπζεο θαη ζπληάζζεη ην ζρέδην ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο, ην νπνίν ππνβάιεη ζην Γήκαξρν. 7. Ο Γήκαξρνο εηζεγείηαη ην ζρέδην επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζην Γεκνηηθφ πκβνχιην γηα ζπδήηεζε θαη ςήθηζε, επηζπλάπηνληαο ηηο απνθάζεηο ησλ δηνηθεηηθψλ ζπκβνπιίσλ ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ Γήκνπ. 8. Σν εγθεθξηκέλν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα, κεηά ηνλ έιεγρν λνκηκφηεηαο γηα ηελ ηήξεζε ηεο δηαδηθαζίαο θαηάξηηζήο ηνπ απφ ηελ Πεξηθέξεηα, θαηαρσξείηαη ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ Γήκνπ, εάλ ππάξρεη, θαη δεκνζηνπνηείηαη κε θάζε άιιν πξφζθνξν κέζν. Άπθπο 3: Όπγανα και διαδικαζία παπακολούθηζηρ και αξιολόγηζηρ ηος επισειπηζιακού ππογπάμμαηορ 1. Αξκφδηνο γηα ηελ παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο είλαη ν δήκαξρνο, κε ηελ ππνζηήξημε ηεο ππεξεζίαο πξνγξακκαηηζκνχ. 2. Ζ ππεξεζία πξνγξακκαηηζκνχ ζπλεξγάδεηαη κε ηηο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ θαη ζπληάζζεη ηελ ελδηάκεζε θαη ηελ ηειηθή έθζεζε αμηνιφγεζεο, ηηο νπνίεο ππνβάιιεη ζην δήκαξρν. Ο δήκαξρνο εηζεγείηαη ηηο εθζέζεηο ζην Γεκνηηθφ πκβνχιην γηα ζπδήηεζε θαη ςήθηζε. 3. Ζ ελδηάκεζε έθζεζε αμηνιφγεζεο ζπληάζζεηαη κε ηελ νινθιήξσζε ηνπ απνινγηζκνχ ηνπ δεπηέξνπ έηνπο ηεο δεκνηηθήο πεξηφδνπ θαη ε ηειηθή έθζεζε αμηνιφγεζεο ζπληάζζεηαη θαηά ην ηειεπηαίν δίκελν ηεο δεκνηηθήο πεξηφδνπ. Μεηά ηελ ελδηάκεζε αμηνιφγεζε είλαη δπλαηή ε αλαζεψξεζε ησλ ζηφρσλ ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο κε αηηηνινγεκέλε απφθαζε ηνπ Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ, ε νπνία ιακβάλεηαη κε ηελ απφιπηε πιεηνςεθία ηνπ ζπλφινπ ησλ κειψλ ηνπ. 4. Με ζθνπφ ηελ αληηθεηκεληθφηεξε αμηνιφγεζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ρξεζηκνπνηνχληαη δείθηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο, πνπ επηηξέπνπλ λα εθηηκεζεί ν βαζκφο επίηεπμεο ησλ ζηφρσλ ζε ζρέζε κε ηα απνηειέζκαηα ησλ δξάζεσλ θαη δείθηεο απνδνηηθφηεηαο, πνπ ζπζρεηίδνπλ ην θφζηνο πξαγκαηνπνίεζεο κε ηηο εθξνέο ησλ δξάζεσλ. Άπθπο 4: Όπγανα και διαδικαζία καηάπηιζηρ ηων εηήζιων ππογπαμμάηων δπάζηρ 1. Σν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα εμεηδηθεχεηαη ζε εηήζην πξφγξακκα δξάζεο ηνπ Γήκνπ θαη ζε εηήζηα πξνγξάκκαηα δξάζεο ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ, ηα νπνία θαηαξηίδνληαη θάζε έηνο ηεο δεκνηηθήο πεξηφδνπ, καδί κε ηνλ εηήζην πξνυπνινγηζκφ απηψλ. Ο εηήζηνο πξνυπνινγηζκφο ηνπ Γήκνπ θαη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ θαιχπηεη ηηο δξάζεηο πνπ πξνβιέπνληαη ζην αληίζηνηρν εηήζην πξφγξακκα δξάζεο. 2. Σν εηήζην πξφγξακκα δξάζεο ηνπ Γήκνπ θαηαξηίδεηαη απφ ηε Γεκαξρηαθή Δπηηξνπή θαη εγθξίλεηαη απφ ην Γεκνηηθφ πκβνχιην. Σν εηήζην πξφγξακκα δξάζεο ησλ δεκνηηθψλ ηδξπκάησλ θαηαξηίδεηαη απφ ηελ εθηειεζηηθή επηηξνπή θαη εγθξίλεηαη απφ ην Γηνηθεηηθφ πκβνχιην απηψλ. Σν εηήζην πξφγξακκα δξάζεο ησλ ινηπψλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ Γήκνπ θαηαξηίδεηαη απφ ηνλ Πξφεδξν θαη εγθξίλεηαη απφ ην Γηνηθεηηθφ πκβνχιην απηψλ Γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ εηήζηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο ηνπ Γήκνπ, ε ππεξεζία πξνγξακκαηηζκνχ, αθνχ ιάβεη ππφςε ηηο γξαπηέο εηζεγήζεηο ησλ ππεξεζηψλ, ζπληάζζεη ζρέδην εηήζηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο ηνπ Γήκνπ, ην νπνίν ππνβάιιεη ζηε Γεκαξρηαθή Δπηηξνπή. 4. Σξνπνπνίεζε ηνπ εηήζηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο ηνπ Γήκνπ επηηξέπεηαη χζηεξα απφ αηηηνινγεκέλε απφθαζε ηνπ Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ, ε νπνία ιακβάλεηαη κε ηελ απφιπηε πιεηνςεθία ηνπ ζπλφινπ ησλ κειψλ ηνπ. Άπθπο 5: Όπγανα και διαδικαζία παπακολούθηζηρ και απολογιζμού ηων εηήζιων ππογπαμμάηων δπάζηρ 1. Σα φξγαλα θαηάξηηζεο ησλ εηήζησλ πξνγξακκάησλ δξάζεο είλαη αξκφδηα γηα ηελ παξαθνινχζεζε θαη ηνλ απνινγηζκφ ηνπο, κε ηελ ππνζηήξημε ηεο ππεξεζίαο πξνγξακκαηηζκνχ. 2. Ζ ππεξεζία πξνγξακκαηηζκνχ: α. Καηά ηε δηάξθεηα εθαξκνγήο ηνπ εηήζηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο ηνπ Γήκνπ, ζπληάζζεη εθζέζεηο παξαθνινχζεζεο ζε ζπλεξγαζία κε ηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο, αλά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα πνπ νξίδνληαη κε απφθαζε ηνπ Γεκάξρνπ. β. Πξηλ απφ ηε ζχληαμε ηνπ νηθνλνκηθνχ απνινγηζκνχ, ππνβάιιεη ζηε δεκαξρηαθή επηηξνπή έθζεζε κε ηνλ απνινγηζκφ δξάζεο ηνπ πξνεγνχκελνπ έηνπο, αθνχ ιάβεη ππφςε ηηο απνινγηζηηθέο εθζέζεηο ησλ ππεξεζηψλ. 3. Γηα ηε δηεπθφιπλζε ηνπ ζπληνληζκνχ, ηεο αιιεινελεκέξσζεο, ηεο παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ηνπ έξγνπ ησλ δεκνηηθψλ ππεξεζηψλ, είλαη δπλαηή ε ζπγθξφηεζε θαη ιεηηνπξγία επηηξνπψλ ζπληνληζκνχ, ζηηο νπνίεο κπνξνχλ λα ζπκκεηέρνπλ πξντζηάκελνη ησλ ππεξεζηψλ, εθπξφζσπνη ησλ Ννκηθψλ Πξνζψπσλ ηνπ Γήκνπ, αληηδήκαξρνη θαη ν δήκαξρνο. Ζ ζχλζεζε θαη νη αξκνδηφηεηεο ησλ επηηξνπψλ απηψλ θαζνξίδνληαη ζηνλ Οξγαληζκφ Δζσηεξηθψλ Τπεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ. Άπθπο 6: Λοιπέρ διαηάξειρ 110

111 1. ε φζνπο Γήκνπο δελ ππάξρεη ππεξεζία πξνγξακκαηηζκνχ θαη κέρξη ηε ζπγθξφηεζή ηεο, ν Γήκαξρνο νξίδεη είηε ηελ ηερληθή είηε ηελ νηθνλνκηθή ππεξεζία, ε νπνία αζθεί ηηο αξκνδηφηεηεο πξνγξακκαηηζκνχ. 2. Οη δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο δηαηάγκαηνο ηζρχνπλ αλάινγα θαη γηα ηηο Κνηλφηεηεο. Άξζξν 7 Ζ ηζρχο ηνπ παξφληνο δηαηάγκαηνο αξρίδεη απφ ηε δεκνζίεπζή ηνπ ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο. ηνλ Τθππνπξγφ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο αλαζέηνπκε ηε δεκνζίεπζε θαη εθηέιεζε ηνπ παξφληνο δηαηάγκαηνο. 111

112 Παξάξηεκα III Eεξσηεκαηνιόγην Έξεπλαο ΔΡΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΟ ΔΡΔΤΝΑ Δηζαγσγηθφ ζεκείσκα Σν εξσηεκαηνιφγην απηφ ζπληάρζεθε ζην πιαίζην ηεο ηειηθήο εξγαζίαο κε ζέκα «Δπηρεηξεζηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο ησλ Ο.Σ.Α. α βαζκνχ. Μηα πξψηε απνηίκεζε απφ ηελ πεξίνδν ππνρξεσηηθήο εθαξκνγήο ηνπο θαη νη πξννπηηθέο ηνπο ζην πιαίζην ηνπ Καιιηθξάηε» ηεο ζπνπδάζηξηαο ηεο Δζληθήο ρνιήο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Μηραινπνχινπ νθίαο. Οη εξσηήζεηο πνπ επηιέρζεθαλ ζηελ ζπγθεθξηκέλε έξεπλα απνζθνπνχλ ζηελ ζπιινγή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηα Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα ησλ Γήκσλ ζηελ Πεξηθέξεηα Αηηηθήο, θαηά ηελ πεξίνδν θνπφο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, ην νπνίν ζα απαληεζεί απφ ζηειέρε ησλ ππεξεζηψλ ησλ Γήκσλ είλαη ε κέηξεζε ηεο ζπκβνιήο ηνπ ζεζκνχ ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ ζηελ ηνπηθή αλάπηπμε, ηελ αχμεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ιεηηνπξγηθφηεηαο ησλ εξγαζηψλ ησλ Ο.Σ.Α. σο θνξέα θαη ηηο πξννπηηθέο ησλ Δ.Π κεηά ην πιαίζην ηνπ Καιιηθξάηε. Αλαθνξηθά ζηηο εξσηήζεηο κε θιίκαθα 1έσο 5, απηή εξκελεχεηαη σο εμήο: 1= θαζφινπ 2=ιίγν 3=κέηξηα 4=πνιχ 5=απφιπηα Σα εξσηεκαηνιφγηα είλαη επψλπκα θαη ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα θαζαξά επηζηεκνληθνχο ιφγνπο κε ηήξεζε απφιπηεο ερεκχζεηαο ζηελ επεμεξγαζία ηνπο. αο επραξηζηψ εθ ησλ πξνηέξσλ γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηα ζαο. νθία Μηραινπνχινπ πνπδάζηξηα Δζληθήο ρνιήο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, Σκήκα Οηθνλνκηθήο Γηαρείξηζεο Πξνθίι Δξσηώκελνπ Ολνκαηεπψλπκν : Ηδηφηεηα : Σκήκα : Σει. Δπηθνηλσλίαο : 112

113 Δξσηήζεηο 1. Πφζν ελήκεξνη είζηε γηα ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα ηνπ Γήκνπ ζαο ; Πηζηεχεηε φηη ηα Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα ζα πξέπεη λα εθπνλνχληαη απφ εμσηεξηθή νκάδα έξγνπ ή απφ ζηειέρε ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γήκνπ; Καη γηαηί ; 3. Γηαζέηεη ν Γήκνο θάπνηα νξγαληθή κνλάδα (Γηεχζπλζε, Σκήκα ή Γξαθείν) ζρεηηθή κε ηνλ πξνγξακκαηηζκφ; Ναη Όρη Δάλ λαη πσο αμηνινγείηε ηε ιεηηνπξγία ηεο ζπγθεθξηκέλεο κνλάδαο; 4. Καηά πφζν ζεσξείηε φηη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπ Γήκνπ ζαο είλαη ελεκεξσκέλν θαη ζε ζέζε λα ζρεδηάζεη θαη πινπνηήζεη ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα ; Πφζν πηζηεχεηε φηη ε θαζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ ζπκβαδίδεη κε ηηο εμειίμεηο ζηε δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε ; Θεσξείηε ηηο αιιαγέο απφ ην πξφγξακκα «Καιιηθξάηεο» σο απεηιή ή επθαηξία γηα ηνλ Γήκν ζαο ; Απεηιή Δπθαηξία 7. ε πνην βαζκφ λνκίδεηε φηη ζα επεξεάζνπλ νη αιιαγέο ηνπ πξνγξάκκαηνο «Καιιηθξάηεο» ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο θαη ηηο αλάγθεο ηνπ Γήκνπ ζαο ;

114 Γηαηί ; 8α. Πηζηεχεηε φηη ε χπαξμε Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο πξνσζεί ηελ ηνπηθή αλάπηπμε ηνπ Γήκνπ ζαο ; Ναη Όρη ε πνηφ βαζκφ ; β. ε πνηνλ άμνλα ζεσξείηε φηη απνδφζεθε ε θχξηα βαξχηεηα; Παξαθαιψ βαζκνινγείζηε απφ ην 1 έσο ην 5 κε 1 λα δειψλεηαη ε κηθξφηεξε βαξχηεηα θαη 5 ε κεγαιχηεξε Πεξηβάιινλ/ Πνιενδνκία Σνπηθή Οηθνλνκία Κνηλσληθή Πνιηηηθή Δζσηεξηθή Οξγάλσζε Αλάπηπμε ζπλεξγαζηψλ Ο.Σ.Α. 9. Πφζν ζεκαληηθή ζεσξείηε ηε ζχληαμε ελφο Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο γηα έλαλ Ο.Σ.Α; Γηαηί ; α) Καηά πφζν ζεσξείηε φηη νη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηηο δξάζεηο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ζηνλ Γήκν ζαο είλαη επαξθείο ; β)πνηέο άιιε πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ δελ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί ζα κπνξνχζαηε λα πξνηείλεηε ; 11. Πσο αμηνινγείηε ηελ πνξεία πινπνίεζεο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ζηνλ Γήκν ζαο έσο ζήκεξα ;

115 12. ε πνην βαζκφ πηζηεχεηε φηη έρεη γίλεη νινθιεξσκέλε αμηνιφγεζε ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο πνπ εθαξκφζηεθε ζηνλ Γήκν ζαο ηα πξνεγνχκελα ρξφληα ; Πνηά δνκέο ππνζηήξημεο ζεσξείηε φηη είλαη δπλαηφ λα ζηεξίμνπλ απνηειεζκαηηθφηεξα ζηελ παξνχζα θάζε (ηεξαξρήζηε ηε ζηε παξαθάησ ιίζηα ) Παξαθαιψ βαζκνινγείζηε απφ ην 1 έσο ην 5 κε 1 λα δειψλεηαη ε κεγαιχηεξε απνηειεζκαηηθφηεηα θαη 5 ε κηθξφηεξε. Δ.Δ.Σ.Α.Α. Δζληθφ Κέληξν Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απηνδηνίθεζεο ΤΠ.Δ.Α.& Ζ.Γ Μειεηεηηθά Γξαθεία/ χκβνπινη Δπηρεηξήζεσλ Ηδησηηθνχ Σνκέα Αλαπηπμηαθέο Δηαηξίεο Αθαδεκατθά Ηδξχκαηα 14. Ηεξαξρήζηε ζχκθσλα κε ηε ζπνπδαηφηεηα ηνπο, πνηά ζεσξείηαη σο θχξηα πξνβιήκαηα πνπ ελδερνκέλσο ζα πξέπεη λα αληηκεησπίζνπλ νη Ο.Σ.Α. γηα ηελ επηηπρεκέλε πινπνίεζε ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ Θα είραηε θάηη άιιν λα παξαηεξήζεηε/πξνζζέζεηε ; 115

116 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΗV Γεσγξαθηθή Πεξηνρή Έξεπλαο 116