ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, SEC(2011) 1294 τελικό ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την ασφάλεια των υπεράκτιων δραστηριοτήτων αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου {COM(2011) 688 τελικό} {SEC(2011) 1292 τελικό} {SEC(2011) 1293 τελικό}

2 1. ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΡΑΣΗ Τις προηγούµενες τρεις δεκαετίες συνέβησαν 11 µεγάλες υπεράκτιες καταστροφές 1, ενώ αρκετά µικρότερα ατυχήµατα 2 θα µπορούσαν να έχουν οδηγήσει σε τέτοιες καταστροφές. Με αφορµή την καταστροφή στην εξέδρα Deepwater Horizon τον Απρίλιο του 2010, ξεκίνησαν εκ νέου οι συζητήσεις για τη διαχείριση κινδύνων σχετικά µε τις υπεράκτιες δραστηριότητες εκµετάλλευσης κοιτασµάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου Εξακολουθούν να υφίστανται ουσιαστικοί κίνδυνοι και στην ΕΕ παρά τις µειώσεις σε ορισµένα κράτη µέλη χάρις στις µεταρρυθµίσεις που προκάλεσαν οι καταστροφές στις εξέδρες Piper Alpha (1988) και Alexander Kielland (1980). Σύµφωνα µε ανάλυση της συχνότητας και του κόστους των ατυχηµάτων στην Ευρώπη οι µέσες ετήσιες οικονοµικές απώλειες και ζηµίες από υπεράκτια ατυχήµατα στην ΕΕ κυµαίνονται σήµερα µεταξύ 205 και 915 εκατοµµυρίων ευρώ 3 (πρόκειται για το βασικό σενάριο της εκτίµησης επιπτώσεων). Η κατάσταση απαιτεί την ανάληψη δράσης για τη µείωση των κινδύνων, τη διασφάλιση της αποτελεσµατικής αντιµετώπισης σοβαρών ατυχηµάτων και την εξασφάλιση ταχείας αποκατάστασης των πληγεισών περιοχών και επιχειρήσεων. Ο κίνδυνος ατυχήµατος είναι προϊόν της πιθανότητας και των συνεπειών της επέλευσής του. εν µπορούµε να υποβαθµίσουµε την πιθανότητα σοβαρού ατυχήµατος, λαµβανοµένου υπόψη ότι δεν διαπιστώνεται µείωση των δεικτών σοβαρών ατυχηµάτων 4. Οι προάγγελοι 5 πιθανών σοβαρών ατυχηµάτων ( παρ ολίγον ατυχήµατα ) µας υπενθυµίζουν την ανάγκη βελτίωσης των πρακτικών και µείωσης των κινδύνων. Οι πιθανές συνέπειες ενός σοβαρού ατυχήµατος στον εν λόγω τοµέα είναι ακραίες. Περιλαµβάνουν πολλούς θανάτους, µεγάλη περιβαλλοντική ζηµιά, καθώς και παράπλευρες ζηµίες στα βιοποριστικά µέσα στο παράκτιο και θαλάσσιο περιβάλλον 6. Ακόµη και µικρότερα ατυχήµατα ενδέχεται να πλήξουν σοβαρά την εµπιστοσύνη του κοινού και των αγορών, ενώ οι προληπτικοί περιορισµοί 7 στην παραγωγή ενδέχεται να επηρεάσουν την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασµού και την οικονοµία. Παρά το γεγονός ότι οι κίνδυνοι µοιάζουν, ο κλάδος της υπεράκτιων εργασιών εκµετάλλευσης λειτουργεί µε βάση διαφορετικά πρότυπα όσον αφορά το περιβάλλον, την υγεία και την ασφάλεια σε κάθε κράτος µέλος της ΕΕ, ενώ η νοµοθεσία της ΕΕ καλύπτει µόνο µερικώς τις σχετικές πτυχές των υπεράκτιων δραστηριοτήτων 8. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει ένα κατάλληλο, άρτιο και εναρµονισµένο ρυθµιστικό πλαίσιο που καλύπτει του εγγράφου εκτίµησης επιπτώσεων. 2 E.g. Brent B 2003, Gullfaks C 2010, Ganneth F Αν θεωρήσουµε ότι ο ρυθµός εκ νέου επέλευσης ενός συµβάντος µεγάλης κλίµακας είναι 35 έτη και το µέσο οικονοµικό κόστος κυµαίνεται µεταξύ 5 δισεκατοµµυρίων ευρώ (µόνο για καθαρισµό) και 30 δισεκατοµµυρίων ευρώ (συνολικό οικονοµικό κόστος), η σχετική τιµή ανέρχεται σε εκατοµµύρια ευρώ ετησίως. Στην τιµή αυτή προσθέτουµε και υπολογιζόµενες ετήσιες απώλειες περιουσιακών στοιχείων ύψους 65 εκατοµµυρίων δολαρίων που οφείλονται σε συχνότερα και λιγότερο σοβαρά καταγεγραµµένα ατυχήµατα. Αυτοί οι υπολογισµοί βασίζονται στις λεπτοµερείς στατιστικές αναλύσεις πιθανοτήτων και ατυχηµάτων του παραρτήµατος Ι. 4 5 ιαρροές πετρελαίου και φυσικού αερίου, αστοχίες στην ασφάλεια της διαδικασίας παραγωγής και στον έλεγχο των φρεάτων αστοχίες εξαιτίας άκυρων σχεδιαστικών αλλαγών καθυστέρηση στις εργασίες συντήρησης. 6 Π.χ. αλιεία, τουρισµός, ενίοτε λιµένες, γεωργία. 7 Π.χ. Αναστολή παραγωγής στον Κόλπο του Μεξικού το 2010, στην Ιταλία σήµερα και το 1988, και στο Ηνωµένο Βασίλειο (ατύχηµα Ocean Odyssey) του εγγράφου εκτίµησης επιπτώσεων. EL Σελίδα 1 από 9 EL

3 ολόκληρη την ΕΕ και θέτει τις προτεραιότητες για τη συνεχή µείωση των κινδύνων σοβαρών ατυχηµάτων. Μολονότι κρίνεται εύλογη η εφαρµογή βελτιώσεων σε όλες τις περιοχές, η ρύθµιση των υπεράκτιων κινδύνων είναι λιγότερο ανεπτυγµένη σε περιοχές εκτός της Βόρειας Θάλασσας, βασιζόµενη στον καθορισµό λεπτοµερών απαιτήσεων και όχι στον αποτελεσµατικό έλεγχο των κινδύνων. Η ανακοίνωση «Αντιµέτωποι στο πρόβληµα της ασφάλειας των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκµετάλλευσης κοιτασµάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου» (COM (2010) 560 τελικό) εντόπιζε αδυναµίες και τοµείς όπου απαιτείται δράση σε ό,τι αφορά τα ρυθµιστικά πλαίσια της ΕΕ και τις κλαδικές πρακτικές. Η παρούσα εκτίµηση επιπτώσεων αξιολογεί εναλλακτικές επιλογές πολιτικής και τις πιθανές επιπτώσεις τους. Όσον αφορά την ασφάλεια των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκµετάλλευσης κοιτασµάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, η ΕΕ αντιµετωπίζει ένα τριπλό πρόβληµα: 1) Ο κίνδυνος µεγάλου ατυχήµατος σε υπεράκτιες εγκαταστάσεις εκµετάλλευσης κοιτασµάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου σε ύδατα της ΕΕ είναι σηµαντικός, ενώ η υπάρχουσα αποσπασµατική νοµοθεσία και οι υπάρχουσες αποσπασµατικές ρυθµιστικές και κλαδικές πρακτικές δεν επαρκούν για την επίτευξη όλων των εφικτών µειώσεων των κινδύνων σε ολόκληρη την ΕΕ. 2) Το υπάρχον ρυθµιστικό πλαίσιο και οι υπάρχουσες λειτουργικές ρυθµίσεις δεν διασφαλίζουν την αποτελεσµατικότερη δυνατή αντιµετώπιση ατυχηµάτων, οπουδήποτε και αν συµβούν αυτά σε ύδατα της ΕΕ. 3) Σύµφωνα µε τα ισχύοντα καθεστώτα ευθύνης, ο υπεύθυνος (π.χ. η εταιρία που ευθύνεται για τη διαρροή πετρελαίου) ενδεχοµένως να µην µπορεί να προσδιοριστεί σαφώς ή/και να µην είναι σε θέση, ή να µην έχει την ευθύνη να καλύψει όλες τις δαπάνες αποκατάστασης της ζηµιάς που προκάλεσε. Ο παρακάτω πίνακας δίνει το περίγραµµα των υποκείµενων παραγόντων επικινδυνότητας που εντοπίστηκαν από την ανάλυσή µας, τις διαβουλεύσεις µε τους εµπλεκοµένους και τις διεθνείς έρευνες. Κατηγορία παραγόντων Υποκείµενοι παράγοντες Παράγοντες σηµαντικών κινδύνων και ανεπαρκούς µετριασµού κινδύνων σχετικών µε τις υπεράκτιες δραστηριότητες στην ΕΕ Εξέλιξη του κλάδου Γήρανση των υποδοµών και ωρίµανση του βιοµηχανικού περιβάλλοντος οµική µεταστροφή του κλάδου προς τη διαφοροποίηση Μεταστροφή προς «µεθοριακές» δραστηριότητες και νέες τεχνολογίες Εταιρική πρακτική Έλλειψη συνοχής στη χρήση υπερσύγχρονων πρακτικών και τεχνολογιών προσαρµοσµένη στην κάθε Αστοχίες ως προς τη συµµόρφωση µε κανόνες και πρότυπα εταιρία Παράγοντες σχετιζόµενοι µε το ρυθµιστικό πλαίσιο Ανεπαρκής/άνιση αντίληψη περί ασφαλείας στις εταιρίες Άνιση τεχνική εµπειρογνωµοσύνη µεταξύ των ρυθµιστικών αρχών Υποβαθµισµένη διαφάνεια και ανταλλαγή πληροφοριών Αποσπασµατικό ρυθµιστικό πλαίσιο Παράγοντες υποβάθµισης του επιπέδου ετοιµότητας για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης Κατάσταση του βασισµένου Έλλειψη συνοχής όσον αφορά τα σχέδια έκτακτης ανάγκης µεταξύ των κρατών στους κινδύνους σχεδιασµού µελών ιασυνοριακή ασυµβατότητα των µέσων αντιµετώπισης Έλλειψη πληροφοριών σχετικά µε τα µέσα αντιµετώπισης έκτακτων αναγκών τα οποία διαθέτει ο κλάδος Ολοκλήρωση των δηµόσιων και κλαδικών σχεδίων και µέσων Ανεπαρκείς περί ευθύνης διατάξεις Σαφήνεια και πληρότητα των περί ευθύνης διατάξεων Έλλειψη συνοχής όσον αφορά την ποιότητα των εταιρικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης Σαφήνεια και πεδίο εφαρµογής της νοµοθεσίας της ΕΕ σχετικά µε την περιβαλλοντική ευθύνη Έλλειψη οικονοµικής δυνατότητας και εγγυήσεων Ανεπαρκείς µηχανισµοί αποζηµιώσεων για κλασικές ζηµίες Πίνακας 1 EL Σελίδα 2 από 9 EL

4 2. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΕ Ο εν λόγω κλάδος φέρει πρωτίστως την ευθύνη και διαθέτει τα µέσα για τον έλεγχο των υπεράκτιων κινδύνων. Η µείωση του κινδύνου µεγάλων υπεράκτιων ατυχηµάτων καθιστά επιτακτική την ανάγκη να αποτελεί τον κανόνα η εφαρµογή της υπερσύγχρονης τεχνολογίας σε ολόκληρη την ΕΕ. Όλοι οι φορείς εκµετάλλευσης αναµένεται να έχουν επανεξετάσει τις πρακτικές τους µετά το ατύχηµα στην εξέδρα Deepwater Horizon, αλλά οι αντιδράσεις δεν είναι πάντα οι ίδιες: είναι λίγοι αυτοί που ανακοίνωσαν ή/και υλοποίησαν συγκεκριµένα µέτρα. Το γεγονός αυτό κατέδειξε την ανάγκη για συµπληρωµατική δράση από τις δηµόσιες αρχές. Σύµφωνα µε την αρχή της επικουρικότητας έχει εξεταστεί η πιθανότητα ανάληψης δράσης από µέρους της ΕΕ στις περιπτώσεις όπου µπορεί αυτή η δράση να διασφαλίσει την επίτευξη των στόχων αποτελεσµατικότερα από ό,τι η δράση των κρατών µελών ή στις περιπτώσεις όπου οι ενέργειες των κρατών µελών και µόνο ενδεχοµένως να µην διασφαλίζουν τις καλύτερες δυνατές βελτιώσεις. Μολονότι το Ηνωµένο Βασίλειο, η Ολλανδία, η ανία και η Νορβηγία έχουν εφαρµόσει τη ρυθµιστική προσέγγιση του καθορισµού στόχων, θα µπορούσαν να βελτιώσουν τα συστήµατά τους για την επίτευξη ενός σύνθετου κριτηρίου αξιολόγησης στη Βόρεια Θάλασσα. Τα οφέλη θα µπορούσαν να είναι ευρύτερα για τη Μεσόγειο, τη Μαύρη Θάλασσα και τη Βαλτική, όπου ορισµένες χώρες διαθέτουν µικρότερη πείρα στη διαχείριση αναπτυσσόµενων υπεράκτιων δραστηριοτήτων. Η απουσία δράσης σε διεθνές ή κοινοτικό επίπεδο θα επιδείνωνε έναν από τους βασικούς παράγοντες του προβλήµατος, τον αποσπασµατικό χαρακτήρων των καθεστώτων και εθνικών πολιτικών στην ΕΕ. Η εναρµόνιση των εθνικών πρακτικών είναι επιθυµητή όσον αφορά την πρόληψη, την αντιµετώπιση και την ευθύνη εντός της ΕΕ όπου ένα σοβαρό ατύχηµα µπορεί να οδηγήσει στη δηµιουργία διασυνοριακής πετρελαιοκηλίδας. Ένα κοινοτικό σχέδιο φαίνεται ότι αποτελεί το καλύτερο µέσο για την επίτευξη της επιθυµητής κατάστασης σε ολόκληρη την ΕΕ. Θα µπορούσε επίσης να επιλύσει τα προβλήµατα που σχετίζονται µε την ουσιαστική σύγκριση των επιδόσεων του κλάδου, καθώς και την ανταλλαγή πληροφοριών και δεδοµένων για τα συµβάντα. Η αναλογικότητα έχει διασφαλιστεί µέσω της αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας, των δαπανών και των οφελών που προκύπτουν από τη δράση της ΕΕ για την επίτευξη του επιθυµητού αποτελέσµατος. Ως εκ τούτου, προτείνεται η ανάληψη δράσης από µέρους της ΕΕ µόνο στις περιπτώσεις όπου µπορεί αυτή η δράση να διασφαλίσει την επίτευξη του στόχου αποτελεσµατικότερα από ό,τι η δράση των κρατών µελών. Γίνεται προσπάθεια µεγιστοποίησης της σχέσης κόστους/οφέλους στις περιπτώσεις όπου συνεπάγονται διαχειριστικές δαπάνες (π.χ. διαφάνεια). Λαµβάνονται επίσης δεόντως υπόψη η αυτορρύθµιση (π.χ. τεχνολογία αντιµετώπισης) και οι διεθνείς επιλογές (π.χ. αστική ευθύνη). Εφόσον οι περισσότεροι παράγοντες είναι διεθνείς, επιθυµητές είναι συνεπώς οι διεθνείς λύσεις. Ωστόσο, οι συζητήσεις στο πλαίσιο της σύµβασης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος του βορειοανατολικού Ατλαντικού (OSPAR), του φόρουµ των αρχών εποπτείας υπεράκτιων δραστηριοτήτων της Βόρειας Θάλασσας (NSOAF), του διεθνούς φόρουµ των ρυθµιστικών φορέων (IRF), της οµάδας των 20 και του ιεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισµού ( ΝΟ) καταδεικνύουν ότι είναι µάλλον απίθανο να επιτευχθεί ταχεία πρόοδος EL Σελίδα 3 από 9 EL

5 µέσω των συγκεκριµένων φόρουµ και µόνο, διότι αυτά δεν διαθέτουν µια συντονιστική αρχή η οποία θα µπορούσε να προωθήσει την πρόοδο και να διασφαλίσει τη συµµόρφωση. 3. ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Λαµβανοµένου υπόψη του τριπλού προβλήµατος, η πρωτοβουλία της ΕΕ θα πρέπει να επιτύχει δύο γενικούς στόχους: 1. Πρόληψη των σοβαρών ατυχηµάτων σε υπεράκτιες εγκαταστάσεις εκµετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου (ιδίως σχετικά µε κινδύνους µεγάλων ατυχηµάτων (ΚΜΑ)). 2. Αποτελεσµατική αντιµετώπιση εκ µέρους της ΕΕ των σοβαρών έκτακτων περιστατικών, σε περίπτωση αστοχίας των προληπτικών µέτρων. Οι στόχοι αυτοί υποδιαιρούνται σε τέσσερις εξειδικευµένους στόχους για δράση σε όλο το εύρος του κλάδου, από την πρόληψη έως την αντιµετώπιση και την αποκατάσταση: 1. ιασφάλιση της συνοχής στη χρήση βέλτιστων πρακτικών για τον έλεγχο µεγάλων κινδύνων από τον κλάδο των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκµετάλλευσης κοιτασµάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, όταν αυτές ενδέχεται να επηρεάσουν τα ύδατα ή τις ακτές της ΕΕ. 2. Εφαρµογή βέλτιστων ρυθµιστικών πρακτικών σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη όπου διενεργούνται υπεράκτιες δραστηριότητες εκµετάλλευσης κοιτασµάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. 3. Ενίσχυση της ετοιµότητας και της ικανότητας της ΕΕ για την αντιµετώπιση έκτακτων περιστατικών τα οποία ενδέχεται να επηρεάσουν τους πολίτες, την οικονοµία ή το περιβάλλον της ΕΕ. 4. Βελτίωση και αποσαφήνιση των περί ευθύνης και αποζηµίωσης διατάξεων της ΕΕ. 4. ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ιάφορες εναλλακτικές πολιτικές θα µπορούσαν να εφαρµοσθούν ανάλογα µε τον επιδιωκόµενο βαθµό αλλαγής των υπεράκτιων πρακτικών και τους στόχους που επιδιώκουν. Η κάθε πολιτική περιλαµβάνει ένα πακέτο µέτρων που θα επηρεάσουν τους παράγοντες επικινδυνότητας οι οποίοι προσδιορίστηκαν στο κεφάλαιο 1. Περιγράφονται τέσσερις εναλλακτικές πολιτικής, εκτός από τη βασική της «απραξίας» ( 0): Η 1 («Βόρεια Θάλασσα βασική») είναι η εκκίνησης για µια ουσιαστική παρέµβαση από την ΕΕ. Εισάγει στη νοµοθεσία της ΕΕ την έκθεση µεγάλων κινδύνων (ΕΜΚ) ως έννοια που βασίζεται στο έγγραφο ασφάλειας και υγείας το οποίο απαιτεί η οδηγία 92/91/ΕΚ, αλλά πηγαίνει ακόµη παραπέρα, αντανακλώντας την αναγνωρισµένη ορθή πρακτική που ισχύει σε αρκετά παράκτια κράτη της Βόρειας Θάλασσας. Η 1+ («Βόρεια Θάλασσα +») υπερβαίνει την 1 θεσπίζοντας, εκτός από την ΕΜΚ, µια σειρά µη δεσµευτικών µέτρων βασισµένων σε ευρέως αναγνωρισµένες ορθές πρακτικές που εφαρµόζονται σε ορισµένα παράκτια κράτη της Βόρειας Θάλασσας όσον αφορά, π.χ, την αυστηρή εξέταση της τεχνικής ικανότητας αυτών που ζητούν άδεια για υπεράκτιες εργασίες εκµετάλλευσης κοιτασµάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, την σύγκλιση των εθνικών σχεδίων αντιµετώπισης έκτακτων αναγκών, την ανάπτυξη συµβατών εθνικών και κλαδικών µέσων αντιµετώπισης και διάθεσή τους σε άλλες χώρες που τα χρειάζονται, καθώς επίσης την αποσαφήνιση του πεδίου εφαρµογής των περιβαλλοντικών διατάξεων σχετικά µε την ευθύνη των φορέων εκµετάλλευσης (π.χ. εφαρµοσιµότητα της περί EL Σελίδα 4 από 9 EL

6 αποβλήτων νοµοθεσίας) σε περίπτωση ατυχηµάτων σε εγκαταστάσεις εκµετάλλευσης κοιτασµάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η ΕΕ θα πρότεινε, επίσης, σε εταιρίες που έχουν τη βάση τους στην ΕΕ, εθελοντικές συµφωνίες για τη χρήση των προτύπων της ΕΕ ακόµη και εκτός των υδάτων της ΕΕ. Η 2 («Βέλτιστη πρακτική της ΕΕ») προβλέπει ένα πληρέστερο πακέτο µεταρρυθµίσεων µε βάση ευρέως αναγνωρισµένες παγκόσµιες ορθές πρακτικές για τον έλεγχο των µεγάλων κινδύνων. Αυτές θα ίσχυαν σε ολόκληρη την ΕΕ και η εκτίµηση περιβαλλοντικών κινδύνων θα ενσωµατωνόταν στην ΕΜΚ. Η αυτή θα οδηγούσε σε περαιτέρω βελτιώσεις και στην περιοχή της Βόρειας Θάλασσας και θα δηµιουργούσε τις προϋποθέσεις για έναν διάλογο για θέµατα ρύθµισης µεταξύ των αρµόδιων εθνικών αρχών σε ολόκληρη την ΕΕ. Η 3 («Υπηρεσία της ΕΕ») ενισχύει περαιτέρω την επίπτωση της ς 2 θεσπίζοντας µια υπηρεσία της ΕΕ για τη θεσµοθέτηση και, ως εκ τούτου, την εδραίωση των µεταρρυθµίσεων που επιτυγχάνονται µέσω της ς 2. Η υπηρεσία αυτή θα διενεργούσε επιθεωρήσεις και έρευνες, θα παρακολουθούσε και θα επέβαλε τη συνοχή ως προς τις επιδόσεις, θα είχε τη δυνατότητα παρέµβασης και θα βοηθούσε στη δηµιουργία δυνατοτήτων σε γειτονικές χώρες που δεν ανήκουν στην ΕΕ. Η κάθε αποτελείται από ένα σύνολο συγκεκριµένων µέτρων, µερικά από τα οποία περιλαµβάνονται σε περισσότερες από µία επιλογές, ενώ άλλα αφορούν µία συγκεκριµένη. Παραδείγµατος χάρη, εφόσον η 1+ βασίζεται στην 1, περιλαµβάνει µέτρα από την 1 και προσθέτει και άλλα. Η 2 περιλαµβάνει εν µέρει πρόσθετα µέτρα και διατηρεί εν µέρει µέτρα που περιλαµβάνονται στις προηγούµενες επιλογές, αλλά τα υλοποιεί µε διαφορετικό τρόπο. Αυτό δείχνει ότι ένα µέτρο µπορεί να υλοποιηθεί µε διαφορετικούς τρόπους και συχνά επιλέγεται µε βάση το πόσο αποτελεσµατικό, περίπλοκο ή εφαρµόσιµο είναι. Τα µέτρα καθορίστηκαν µετά από διαβούλευσης µε τους εµπλεκοµένους και µετά από έρευνα. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει έναν πλήρη κατάλογο των µέτρων εξηγώντας κατά πόσον αυτά περιλαµβάνονται ή όχι στις επιµέρους επιλογές. Αναφέρει επίσης τους γενικούς τρόπους υλοποίησης κάθε µέτρου στο πλαίσιο της κάθε ς. Ως εκ τούτου, η κάθε πολιτική χαρακτηρίζεται αφενός από το σύνολο των µέτρων που περιλαµβάνει και αφετέρου από τους προτιµώµενους τρόπους υλοποίησης κάθε µέτρου που περιλαµβάνεται σε αυτήν. Αριθ. Μέτρο 1 Λεπτοµερής έλεγχος της τεχνικής ικανότητας του πιθανού φορέα εκµετάλλευσης 2 Θέσπιση τακτικών επιθεωρήσεων και ενός καθεστώτος κυρώσεων 3 Υποβολή επίσηµων εκτιµήσεων ασφαλείας για αποδοχή από τον ρυθµιστικό φορέα 4 Επέκταση της ΕΜΚ προκειµένου να καταστεί ένα πλήρες µοντέλο διαχείρισης κινδύνων 5 Επέκταση των πρακτικών της ΕΕ σε διεθνείς δραστηριότητες 0 0 (= δεν εκτελείται) Νοµοθε σία 1+ ΚΓ (κατευθυντήριες γραµµές) 2 Ν 3 ΕΕ (υπηρεσία) Ν Ν ΕΕ 0 Ν Ν Ν ΕΕ Ν Ν 0 0 ΚΓ ΚΓ ΕΕ 6 Ίδρυση µιας αρµόδιας αρχής Ν ΕΕ EL Σελίδα 5 από 9 EL

7 Αριθ. Μέτρο EL Σελίδα 6 από 9 EL 3 7 Θέσπιση µιας πλατφόρµας διαλόγου για θέµατα ρύθµισης Ν ΕΕ 8 Πλήρης ανταλλαγή πληροφοριών και διαφάνεια Ν Ν 9 Ετοιµότητα για αποτελεσµατική αντιµετώπιση έκτακτων αναγκών σε 0 0 ΚΓ Ν ΕΕ περίπτωση σοβαρών υπεράκτιων ατυχηµάτων 10 ιασφάλιση διασυνοριακής διαθεσιµότητας και συµβατότητας των µέσων παρέµβασης 0 0 ΚΓ Ν ΕΕ 11 Αποσαφήνιση του πεδίου εφαρµογής της περιβαλλοντικής ευθύνης 0 0 ΚΓ Ν Ν Πίνακας 2 Σύγκριση των επιλογών πολιτικής Εκτός από τα µέτρα που αναφέρονται στον πίνακα 2, έχουν εντοπιστεί και άλλα τρία µέτρα σχετικά (i) µε την ασφάλεια των προϊόντων, (ii) τις εγγυήσεις οικονοµικής δυνατότητας, και (iii) τους µηχανισµούς αποζηµίωσης για κλασικές ζηµίες. Αυτά τα µέτρα θα επηρέαζαν τους παράγοντες που αναφέρονται στον πίνακα 1, αλλά δεν έχουν ωριµάσει αρκετά προκειµένου να συµπεριληφθούν στην παρούσα εκτίµηση επιπτώσεων, οπότε αναβάλλονται προκειµένου να αξιολογηθούν ξεχωριστά. 5. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ Η εκτίµηση επιπτώσεων αξιολόγησε την κάθε ως προς το βαθµό στον οποίο µετριάζει τους κινδύνους, την επίπτωσή της στις δαπάνες συµµόρφωσης των κρατών µελών της ΕΕ, του κλάδου και της Επιτροπής, καθώς τις ευρύτερες µη µετρήσιµες επιπτώσεις (κοινωνικές, οικονοµικές και περιβαλλοντικές). Η 0 (καµία δράση από την ΕΕ) δεν δηµιουργεί πρόσθετες δαπάνες ούτε έχει επιπτώσεις στο βασικό ύψος των δαπανών που ανέρχεται σε εκατοµµύρια ευρώ 7. εν επηρεάζει οµοιόµορφα τις πηγές του προβλήµατος σε όλα τα κράτη µέλη. Μολονότι αναµένονται κάποιες βελτιώσεις στις εθνικές νοµοθεσίες και στις πρακτικές των κρατών µελών και του κλάδου, η επίδρασή τους µπορεί να εξουδετερωθεί από την αύξηση των επιπέδων επικινδυνότητας εξαιτίας της αυξανόµενης περιπλοκότητας των υπεράκτιων δραστηριοτήτων (πιο περίπλοκες και αποµακρυσµένες γεωτρήσεις, κ.λπ.). Η 1 οδηγεί σε αύξηση των δαπανών συµµόρφωσης περίπου κατά 36 εκατοµµύρια ευρώ ετησίως, το οποίο βαρύνει κυρίως τον κλάδο. Η αυτή διασφαλίζει την εναρµονισµένη εκτίµηση των κινδύνων από τον κλάδο και τους ρυθµιστικούς φορείς, την βελτίωση του καθεστώτος κυρώσεων/ποινών, καθώς και την µερική βελτίωση της αντίληψης περί ασφαλείας εντός του κλάδου. Η προκύπτουσα µείωση της επικινδυνότητας εκφραζόµενη σε σχέση µε τις βασικές δαπάνες υπολογίζονται περίπου σε 7 έως 30 εκατοµµύρια ευρώ ετησίως, δηλαδή µέση µείωση της βασικής επικινδυνότητας κατά 3%. Η 1+ δηµιουργεί πρόσθετες λειτουργικές δαπάνες για τα κράτη µέλη που ανέρχονται περίπου στα 3 εκατοµµύρια ευρώ, καθώς και άλλα 16 εκατοµµύρια ευρώ για τον κλάδο, οπότε οι συνολικές δαπάνες συµµόρφωσης για τον κλάδο ανέρχονται περίπου σε 52 εκατοµµύρια ευρώ. Η αυτή διασφαλίζει περιορισµένη βελτίωση του ελέγχου της τεχνικής ικανότητας, αποσαφηνίζει την ευθύνη των φορέων εκµετάλλευσης για τη µόλυνση και θέτει ως στόχο ότι τα µέσα και τα σχέδια έκτακτης ανάγκης πρέπει να καταστούν κατάλληλα για κοινή διασυνοριακή χρήση από τα κράτη µέλη. Βελτιώνει επίσης κατά κάποιο τρόπο την επιρροή της ΕΕ προκειµένου να θεσπισθούν διεθνή πρότυπα. Το όφελος από την

8 1+ ανέρχεται σε εκατοµµύρια ευρώ ετησίως, δηλαδή µέση µείωση της βασικής επικινδυνότητας κατά 12%. Η 2 αντιπροσωπεύει πρόσθετες ετήσιες δαπάνες συµµόρφωσης/υλοποίησης 70 εκατοµµυρίων ευρώ για τον κλάδο, ανεβάζοντας έτσι το σύνολο των δαπανών για τον κλάδο στα 122 εκατοµµύρια ευρώ περίπου. Υπολογίζονται και πρόσθετες διαχειριστικές δαπάνες 9-15 εκατοµµυρίων ευρώ, γεγονός που ανεβάζει το σύνολο των δαπανών για τα κράτη µέλη σε 12 έως18 εκατοµµύρια ευρώ περίπου, συν τις εφάπαξ διαχειριστικές δαπάνες ύψους περίπου 18 έως 44 εκατοµµυρίων ευρώ. Αυτή η καλύπτει όλους τις διαπιστωθείσες πηγές του προβλήµατος. Συνδυαζόµενα τα µέτρα που περιλαµβάνονται στην αυτή µειώνουν τις βασικές δαπάνες κινδύνου κατά εκατοµµύρια ευρώ ετησίως, δηλαδή µείωση της βασικής επικινδυνότητας κατά 50%. Η Επιλογή 3 αυξάνει τα οφέλη της Επιλογής 2, προάγει τη ρυθµιστική συνοχή, προσφέρει τεχνική βοήθεια σε νέα ή εξελισσόµενα εθνικά καθεστώτα και ενισχύει το συντονισµό και τη διαφάνεια. Ωστόσο, υπάρχει ο φόβος ότι τα καθεστώτα που βασίζονται στην επικινδυνότητα θα µπορούσαν να µειώσουν τα οφέλη προσαρµόζοντας τις περιφερειακές ή εθνικές προτεραιότητες στους θεσµικούς ή µέσους στόχους. ηµιουργεί ετήσιες δαπάνες λειτουργίας για την Επιτροπή που ανέρχονται περίπου στα 34 εκατοµµύρια ετησίως και εφάπαξ αρχικές δαπάνες εκατοµµυρίων ευρώ συν 10 εκατοµµύρια ευρώ για την αγορά κεφαλαιακών µέσων παρέµβασης. Οι δαπάνες συµµόρφωσης για τον κλάδο και τα κράτη µέλη καθώς και τα συνολικά οφέλη από την αυτή είναι ανάλογα εκείνων της Επιλογής ΠΡΟΤΙΜΩΜΕΝΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΟ ΜΕΣΟ Η προτιµώµενη πολιτικής είναι η 2, δηλαδή η πλήρης µεταρρύθµιση των υπεράκτιων δραστηριοτήτων η οποία βελτιώνει σε ολόκληρη την ΕΕ, µέσω νέας νοµοθεσίας, το επίπεδο διαχείρισης κινδύνων και ετοιµότητας για έκτακτα περιστατικά στον κλάδο των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκµετάλλευσης σύµφωνα µε τις βέλτιστες πρακτικές. Εκτός από τη συνοχή, αυτή η διασφαλίζει αυξηµένη διαφάνεια στις επιδόσεις του κλάδου και των ρυθµιστικών φορέων. Αυτή η µπορεί να µειώσει µε τον πλέον αποτελεσµατικό τρόπο (50%) τη βασική επικινδυνότητα µέσω της βελτίωσης των µέτρων πρόληψης και της άµβλυνσης των επιπτώσεων σε περίπτωση ατυχήµατος. Η κατά µέσον όρο µείωση της επικινδυνότητας σε χρήµα (περ. 279 εκατοµµύρια ευρώ ετησίως) κρίνεται θετική αν ληφθούν υπόψη οι συνολικές δαπάνες ς υλοποίησής της (διαχειριστικές δαπάνες εκατοµµυρίων ευρώ ετησίως για τα κράτη µέλη και δαπάνες συµµόρφωσης 122 εκατοµµυρίων ευρώ ετησίως για τον κλάδο). Η Επιλογή 2 είναι πιο εύκολο να υλοποιηθεί από διαχειριστική και οικονοµική άποψη, εφόσον οι πρόσθετες δαπάνες λειτουργίας της Επιλογής 3 (περ. 34 εκατοµµύρια ευρώ ετησίως) δεν καταφέρνουν να διασφαλίσουν αντίστοιχη µείωση των κινδύνων. Η Επιλογή 1+ έχει µικρή θετική επίπτωση (12%) και µικρές πιθανότητες εφαρµογής, ενώ τα οφέλη από την Επιλογή 1 δεν δικαιολογούν τις δαπάνες καίτοι περιορισµένες. Μεταξύ των εµπλεκοµένων, οι ΜΚΟ και οι νηογνώµονες είναι πιο ένθερµοι υποστηρικτές των αλλαγών σε σχέση µε τους ρυθµιστικούς φορείς και πιο πολύ πιο ένθερµοι από τον κλάδο. Προτείνεται να θεσπιστεί κανονισµός για την υλοποίηση της ς 2 εφόσον υπερτερεί της οδηγίας λόγω της σαφήνειας, της συνοχής και της ταχείας υλοποίησης που επιτυγχάνεται µέσω της άµεσης εφαρµογής 9 και εφόσον ο πρωταρχικός σκοπός του είναι να διασφαλίσει 9 Προτιµάται η θέσπιση οδηγιών στην περίπτωση νοµικών πράξεων για κλάδους υψηλού κινδύνου / υψηλής αξίας (π.χ. οδηγία IPPC, οδηγία SEVESO II), ενώ όταν πρόκειται για πιο περιορισµένους τοµείς υψηλού κινδύνου (π.χ. πολιτική αεροπορία) θεσπίζονται συχνά κανονισµοί. EL Σελίδα 7 από 9 EL

9 την οµοιόµορφη εφαρµογή των κανονισµών σε έναν τοµέα όπου η υλοποίηση είναι προς το παρόν αποσπασµατική στα διάφορα κράτη µέλη. Εφαρµοζόµενος άµεσα στον κλάδο, ο κανονισµός θα δηµιουργούσε επίσης ένα πιο οµοιόµορφο πεδίο δράσης. Επίσης θα ευνοούσε την προετοιµασία σχεδίων έκτακτης ανάγκης για την καταπολέµηση της διασυνοριακής µόλυνσης. 7. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Οι επιπτώσεις του κανονισµού θα πρέπει να αξιολογηθούν το αργότερο εντός πενταετίας από την έναρξη της ισχύος του. Σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να χρησιµοποιηθούν δείκτες επιδόσεων ασφαλείας και δεδοµένα σχετικά µε τις δραστηριότητες ελέγχου της συµµόρφωσης (βλέπε κεφάλαιο 8 της εκτίµησης επιπτώσεων). Οι προτάσεις για βελτίωση της διαφάνειας και της υποβολής αναφορών αναµένεται να διευκολύνουν την αξιολόγηση και την παρακολούθηση και να διασφαλίσουν τη σύγκριση των υπεράκτιων κινδύνων σε ολόκληρη την ΕΕ. Επιπλέον, οι τακτικές συναντήσεις µε τις αρµόδιες αρχές θα επιτρέψουν στην Επιτροπή να παρακολουθεί τον κλάδο. Θα βοηθήσουν επίσης στην ανταλλαγή γνώσης µεταξύ παραδοσιακών και νέων περιοχών της ΕΕ όπου εκτελούνται υπεράκτιες δραστηριότητες. EL Σελίδα 8 από 9 EL