ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΎ ΕΝΤΥΠΟ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ. Αναπτυξιακή Αξιολόγηση σελ 2. Σημαντικά ορόσημα ανάπτυξης στο τέλος των 7 πρώτων μηνών σελ 7

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΎ ΕΝΤΥΠΟ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ. Αναπτυξιακή Αξιολόγηση σελ 2. Σημαντικά ορόσημα ανάπτυξης στο τέλος των 7 πρώτων μηνών σελ 7"

Transcript

1 1 A Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Mονάδα Αναπτυξιακής & Συμπεριφορικής Παιδιατρικής Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» Χωρέμειο Ερευνητικό Εργαστήριο ιευθυντής-καθηγητής: Γ. Χρούσος ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΎ ΕΝΤΥΠΟ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ Προσαρμογή από το Έντυπο εδομένων του Αμερικανικού Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και των Κέντρων για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Νόσων (CDC, Μετάφραση-Προσαρμογή στα Ελληνικά: Αργυρώ Ελευθεριάδoυ, Λογοπεδικός Επιμέλεια: Νένη Περβανίδου, Παιδίατρος-Υπεύθυνη Μονάδας Αναπτυξιακή Αξιολόγηση σελ 2 Σημαντικά ορόσημα ανάπτυξης στο τέλος των 3 πρώτων μηνών σελ 4 Σημαντικά ορόσημα ανάπτυξης στο τέλος των 7 πρώτων μηνών σελ 7 Σημαντικά ορόσημα ανάπτυξης στο τέλος των 12 πρώτων μηνών σελ 10 Σημαντικά ορόσημα ανάπτυξης στο τέλος των 24 πρώτων μηνών σελ 13 Σημαντικά ορόσημα ανάπτυξης στο τέλος των 36 πρώτων μηνών σελ 16 ιαταραχές του Αυτιστικού Φάσματος σελ 19 Εγκεφαλική Παράλυση σελ 22 Νοητική Υστέρηση σελ 24 Απώλεια Όρασης σελ 27 Απώλεια Ακοής σελ 29 ιαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας ( ΕΠ-Υ) σελ 32

2 2 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Προσαρμογή από το Έντυπο εδομένων του Αμερικανικού Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και των Κέντρων για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Νόσων (CDC, Τι είναι η ανάπτυξη του παιδιού; H ανάπτυξη του παιδιού δεν είναι μόνο σωματική. Τα παιδιά, ξεκινώντας από τη γέννησή τους, μεγαλώνοντας αναπτύσσονται και μαθαίνουν. Η ανάπτυξη του παιδιού και η αξιολόγηση της μπορεί να σχετίζονται με τον τρόπο που αυτό παίζει, μαθαίνει, μιλάει, και συμπεριφέρεται. Τι είναι αναπτυξιακή καθυστέρηση; Το παιδί μου θα το ξεπεράσει; Οι δεξιότητες των παιδιών που περιλαμβάνουν τα πρώτα τους βήματα, τις πρώτες λέξεις, το γέλιο τους για πρώτη φορά, και το γνέψιμο με το χέρι «γεια» ονομάζονται ορόσημα ανάπτυξης. Τα παιδιά φτάνουν σε ορόσημα ανάπτυξης στο παιχνίδι, στη μάθηση, στην ομιλία, στη συμπεριφορά και στην κινητικότητα (μπουσούλημα, περπάτημα κτλ.). Αναπτυξιακή καθυστέρηση εμφανίζεται όταν το παιδί σας δεν φτάνει αυτά τα αναπτυξιακά ορόσημα την ίδια στιγμή όπως άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας. Εάν το παιδί σας δεν αναπτύσσεται κανονικά, υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε τα οποία πιθανό να βοηθήσουν. Τις περισσότερες φορές, ένα αναπτυξιακό πρόβλημα δεν είναι κάτι που το παιδί «θα το ξεπεράσει» μόνο του. Αλλά με βοήθεια, το παιδί σας μπορεί να αξιοποιήσει όλο το δυναμικό του! Τι είναι αναπτυξιακή αξιολόγηση; Γιατροί και ψυχολόγοι χρησιμοποιούν αναπτυξιακά τεστ για να κρίνουν εάν τα παιδιά μαθαίνουν και αποκτούν τις βασικές δεξιότητες στην ηλικία που αυτές αναμένονται, ή εάν έχουν δυσκολίες. Ο γιατρός του παιδιού σας μπορεί να σας κάνει ερωτήσεις ή να μιλήσει και να παίξει με το παιδί σας κατά τη διάρκεια της εξέτασης για να δει πώς αυτό μαθαίνει, μιλάει, συμπεριφέρεται και κινείται. Εφόσον δεν υπάρχει εργαστηριακή εξέταση που να δείχνει ότι το παιδί σας μπορεί να έχει καθυστέρηση, η αναπτυξιακή αξιολόγηση θα βοηθήσει να κριθεί εάν το παιδί σας χρειάζεται να επισκεφθεί κάποιον ειδικό.

3 3 Γιατί η αναπτυξιακή αξιολόγηση είναι σημαντική; Όταν η αναπτυξιακή καθυστέρηση δεν εντοπίζεται νωρίς, τα παιδιά καθυστερούν να δεχθούν τη βοήθεια που χρειάζονται. Το γεγονός αυτό μπορεί να τα δυσκολέψει στη μάθηση όταν ξεκινούν το σχολείο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες 17 % των παιδιών έχουν αναπτυξιακή διαταραχή ή διαταραχή της συμπεριφοράς όπως ο Αυτισμός, η Νοητική Υστέρηση, ή η ιαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας ( ΕΠ-Υ). Επιπλέον, πολλά παιδιά έχουν μεμονωμένη γλωσσική καθυστέρηση ή διαταραχές σε άλλους τομείς της ανάπτυξης. Όμως, λιγότερα από τα μισά παιδιά με δυσκολίες αυτού του είδους έχουν εντοπιστεί πριν ξεκινήσουν το σχολείο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το παιδί θα μπορούσε να έχει ήδη δεχθεί βοήθεια γι αυτές τις δυσκολίες και θα μπορούσε ακόμη να έχει ξεκινήσει το σχολείο όντας πιο έτοιμο για μάθηση. Ανησυχώ γιατί το παιδί μου μπορεί να έχει αναπτυξιακή καθυστέρηση. Με ποιον μπορώ να επικοινωνήσω για να αξιολογηθεί αναπτυξιακά το παιδί μου; Μιλήστε στον παιδίατρο σας εάν έχετε κάποιες ανησυχίες σχετικά με το πως αναπτύσσεται το παιδί σας. Εάν εσείς ή ο γιατρός σας νομίζετε ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα, μπορείτε να επισκεφθείτε με το παιδί σας έναν αναπτυξιaκό παιδίατρο ή παιδοψυχίατρο ή ψυχολόγο. Επίσης, τα Κέντρα για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Νοσημάτων (CDC) έχουν διαδικτυακές συνδέσεις σε επιπλέον πληροφορίες για τις οικογένειες στο Εάν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, είναι πολύ σημαντικό το παιδί σας να δεχθεί βοήθεια το συντομότερο δυνατό. Πώς μπορώ να βοηθήσω στην ανάπτυξη του παιδιού μου; Η σωστή διατροφή, η άσκηση, και η ξεκούραση είναι πολύ σημαντικά για τη σωματική υγεία και την ανάπτυξή του παιδιού. Παρέχοντας ένα ασφαλές και ζεστό σπίτι και αφιερώνοντας χρόνο στο παιδί σας παίζοντας, τραγουδώντας, διαβάζοντας, ακόμη και απλά μιλώντας του- μπορεί να φέρει μεγάλη αλλαγή στην ανάπτυξή του. Για επιπλέον ιδέες σχετικά με δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε με το παιδί σας, και για πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια του παιδιού σας, δείτε το και αναζητήστε τον τομέα «αναπτυξιακά ορόσημα».

4 4 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΜΗΝΩΝ Προσαρμογή από το Έντυπο εδομένων του Αμερικανικού Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και των Κέντρων για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Νόσων (CDC, Τα παιδιά αναπτύσσονται με το δικό τους ρυθμό, οπότε είναι αδύνατον να πούμε πότε ακριβώς το παιδί σας θα αποκτήσει μια δεξιότητα. Τα αναπτυξιακά ορόσημα που εμφανίζονται παρακάτω θα σας δώσουν μια γενική ιδέα των αλλαγών που μπορείτε να περιμένετε, αλλά μην ανησυχήσετε εάν η εξέλιξη του δικού σας μωρού ακολουθεί λίγο διαφορετική πορεία. Κοινωνική και Συναισθηματική Ανάπτυξη Αρχίζει να αναπτύσσει κοινωνικό χαμόγελο Χαίρεται να παίζει με άλλους ανθρώπους και μπορεί να κλάψει όταν το παιχνίδι διακοπεί Γίνεται πιο εκφραστικό και επικοινωνεί πιο πολύ με το πρόσωπο και με το σώμα Μιμείται κάποιες κινήσεις και εκφράσεις του προσώπου Κινητικότητα Σηκώνει το κεφάλι και το στήθος όταν είναι μπρούμυτα Στηρίζει το πάνω μέρος του σώματος με τα χέρια όταν είναι μπρούμυτα Τεντώνει τα πόδια προς τα έξω και κλοτσάει όταν είναι μπρούμυτα και ανάσκελα Ανοίγει και κλείνει τα χέρια Πιέζει τα πόδια προς τα κάτω όταν οι πατούσες είναι τοποθετημένες σε μία σταθερή επιφάνεια Φέρνει τα χέρια στο στόμα ίνει δυνατά χτυπήματα με τα χέρια σε αιωρούμενα αντικείμενα που κινούνται Αρπάζει και κουνάει τα παιχνιδάκια που πιάνει

5 5 Όραση Παρακολουθεί τα πρόσωπα με έντονο ενδιαφέρον Ακολουθεί τα κινούμενα αντικείμενα Αναγνωρίζει οικεία αντικείμενα και ανθρώπους από απόσταση Αρχίζει να χρησιμοποιεί τα χέρια και τα μάτια συντονισμένα Ακοή και Ομιλία Χαμογελάει με το άκουσμα της φωνής σας Αρχίζει να βαβίζει Αρχίζει να μιμείται ήχους Γυρίζει το κεφάλι προς την πηγή του ήχου Παρακολούθηση Αναπτυξιακής Υγείας Ειδοποιήστε το γιατρό του παιδιού σας εάν το παιδί σας παρουσιάζει κάποιο από τα παρακάτω σημάδια πιθανής αναπτυξιακής καθυστέρησης γι αυτήν την ηλικιακή περίοδο: ε δείχνει να ανταποκρίνεται σε δυνατούς ήχους εν παρακολουθεί τα χέρια στους 2 μήνες εν ακολουθεί με τα μάτια κινούμενα αντικείμενα στους 2-3 μήνες εν αρπάζει και δεν κρατάει αντικείμενα στους 3 μήνες εν αρχίζει να χαμογελάει σε ανθρώπους στους 3 μήνες ε στηρίζει καλά το κεφάλι στους 3 μήνες εν απλώνει τα χέρια να πιάσει παιχνίδια στους 3-4 μήνες ε βαβίζει στους 3-4 μήνες ε φέρνει αντικείμενα στο στόμα στους 4 μήνες Αρχίζει να βαβίζει, αλλά δεν προσπαθεί να μιμηθεί τους ήχους που εσείς παράγετε στους 4 μήνες ε σπρώχνει κάτω με τα πόδια όταν οι πατούσες είναι τοποθετημένες σε σταθερή επιφάνεια στους 4 μήνες υσκολεύεται να κινήσει το ένα ή και τα δύο μάτια σε όλες τις κατευθύνσεις

6 6 Στραβίζει τα μάτια συνεχώς (παροδικός στραβισμός είναι φυσιολογικός σε αυτούς τους πρώτους μήνες) εν προσέχει τα καινούργια πρόσωπα, ή δείχνει πολύ φοβισμένο όταν βλέπει νέα πρόσωπα και διαφορετικό περιβάλλον Βιώνει μια δραματική απώλεια δεξιοτήτων που είχε κατακτήσει παλαιότερα (Προσαρμογή από το CΑRING FOR YOUR BABY AND YOUNG CHILD: BIRTH TO AGE 5 των Steven Shelov, Robert E.Hannermann, 1991, 1993, 1998, 2004 από την American Academy of Pediatrics)

7 7 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΠΡΩΤΩΝ ΜΗΝΩΝ Προσαρμογή από το Έντυπο εδομένων του Αμερικανικού Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και των Κέντρων για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Νόσων (CDC, Τα παιδιά αναπτύσσονται με το δικό τους ρυθμό, οπότε είναι αδύνατον να πούμε πότε ακριβώς το παιδί σας θα αποκτήσει μια δεξιότητα. Τα αναπτυξιακά ορόσημα που εμφανίζονται παρακάτω θα σας δώσουν μια γενική ιδέα των αλλαγών που μπορείτε να περιμένετε, αλλά μην ανησυχήσετε εάν η εξέλιξη του δικού σας μωρού ακολουθεί λίγο διαφορετική πορεία. Κοινωνική και Συναισθηματική Ανάπτυξη Χαίρεται με το κοινωνικό παιχνίδι Ενδιαφέρεται για τις ανεστραμμένες εικόνες Αντιδρά στις συναισθηματικές εκδηλώσεις των άλλων ανθρώπων και δείχνει συχνά χαρούμενο Αντίληψη Βρίσκει αντικείμενα που δε φαίνονται ολόκληρα Εξερευνά με τα χέρια και το στόμα Αγωνίζεται να πιάσει αντικείμενα που είναι μακριά του Γλώσσα Αντιδρά στο όνομά του Ξεκινά να αντιδρά στο «όχι» Μπορεί να καταλάβει τα συναισθήματα από τον τόνο της φωνής Ανταποκρίνεται στον ήχο κάνοντας ήχους Χρησιμοποιεί τη φωνή του για να εκφράσει χαρά και δυσαρέσκεια Βαβίζει ακολουθίες ήχων

8 8 Κινητικότητα Κινείται και προς τις δύο κατευθύνσεις (μπροστά-πίσω, πίσω-μπροστά) Κάθεται με, και στη συνέχεια χωρίς, τη βοήθεια των χεριών Στηρίζει όλο το βάρος στα πόδια Απλώνει το ένα χέρι για να φτάσει κάτι Μετακινεί ένα αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο Χρησιμοποιεί τα χέρια για να μαζέψει αντικείμενα Όραση Αναπτύσσει πλήρη έγχρωμη όραση Η όραση από απόσταση ωριμάζει Η ικανότητα να εντοπίζει κινούμενα αντικείμενα βελτιώνεται Παρακολούθηση Αναπτυξιακής Υγείας Ειδοποιήστε το γιατρό του παιδιού σας εάν το παιδί σας παρουσιάζει κάποιο από τα παρακάτω σημάδια πιθανής αναπτυξιακής καθυστέρησης γι αυτήν την ηλικιακή περίοδο: είχνει πολύ δύσκαμπτο, με σφιγμένους μύες είχνει πολύ χαλαρό, σαν μια κουρελιασμένη κούκλα Το κεφάλι ακόμη πέφτει πίσω όταν το σώμα κάθεται Απλώνει μονό το ένα χέρι για να φτάσει κάτι Αρνείται την αγκαλιά ε δείχνει στοργή προς το πρόσωπο που τον ή την περιποιείται ε δείχνει να χαίρεται όταν είναι με κόσμο Το ένα ή και τα δύο μάτια συνεχώς γυρίζουν προς τα μέσα ή προς τα έξω Συνεχές δάκρυσμα, ξηρότητα στα μάτια, ή ευαισθησία στο φως εν ανταποκρίνεται στους ήχους γύρω του ή της υσκολεύεται να βάλει πράγματα στο στόμα ε γυρίζει για να εντοπίσει την πηγή ήχων στους 4 μήνες

9 9 εν κινείται προς καμία κατεύθυνση (μπροστά-πίσω, πίσω-μπροστά) στους 5 μήνες υσκολεύεται να ηρεμίσει τη νύχτα μετά τους 5 μήνες ε χαμογελά από μόνο του στους 5 μήνες ε μπορεί να καθίσει με βοήθεια στους 6 μήνες ε γελά ή παράγει δυνατούς ήχους στους 6 μήνες εν απλώνει έντονα το χέρι για να φτάσει αντικείμενα στους 6-7 μήνες εν ακολουθεί αντικείμενα και με τα δύο μάτια σε κοντινή (30 εκ.) και σε μακρινή (2 μ.) απόσταση στους 7 μήνες εν προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή με κινήσεις του στους 7 μήνες εν βαβίζει στους 8 μήνες ε δείχνει ενδιαφέρον για παιχνίδια του τύπου «κούκου-τσα» (κρύβομαιεμφανίζομαι) στους 8 μήνες Βιώνει μια δραματική απώλεια δεξιοτήτων που είχε κατακτήσει παλαιότερα Από το CΑRING FOR YOUR BABY AND YOUNG CHILD: BIRTH TO AGE 5 των Steven Shelov, Robert E.Hannermann, 1991, 1993, 1998, 2004 από την American Academy of Pediatrics. Χρησιμοποιείται με άδεια της Bantam Books, ένα τμήμα της Random House, Inc.

10 10 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ (12 ΜΗΝΕΣ) Προσαρμογή από το Έντυπο εδομένων του Αμερικανικού Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και των Κέντρων για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Νόσων (CDC, Τα παιδιά αναπτύσσονται με το δικό τους ρυθμό, οπότε είναι αδύνατον να πούμε πότε ακριβώς το παιδί σας θα αποκτήσει μια δεξιότητα. Τα αναπτυξιακά ορόσημα που εμφανίζονται παρακάτω θα σας δώσουν μια γενική ιδέα των αλλαγών που μπορείτε να περιμένετε, αλλά μην ανησυχήσετε εάν η εξέλιξη του δικού σας μωρού ακολουθεί λίγο διαφορετική πορεία. Κοινωνική και Συναισθηματική Ανάπτυξη Ντροπαλό ή ανήσυχο με τους ξένους Κλαίει όταν η μαμά ή ο μπαμπάς φεύγει Του αρέσει να μιμείται ανθρώπους στο παιχνίδι του είχνει ειδικό ενδιαφέρον για ορισμένους ανθρώπους και παιχνίδια οκιμάζει την ανταπόκριση των γονέων του στις αντιδράσεις του κατά τη διάρκεια της σίτισης Μπορεί να είναι φοβισμένο σε μερικές περιπτώσεις Προτιμά τη μητέρα του και/ ή το άτομο που το φροντίζει περισσότερο από οποιοδήποτε άλλον Επαναλαμβάνει ήχους και χειρονομίες για να τραβήξει την προσοχή Απλώνει το χέρι ή το πόδι για να βοηθήσει όταν το ντύνουν Αντίληψη Εξερευνά αντικείμενα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους (κουνώντας, χτυπώντας, πετώντας, ρίχνοντας) Βρίσκει εύκολα κρυμμένα αντικείμενα είχνει τη σωστή εικόνα όταν κάποιος την έχει ονομάσει Μιμείται τις χειρονομίες

11 11 Ξεκινά να χρησιμοποιεί σωστά τα αντικείμενα (πίνει με το ποτήρι, βουρτσίζει τα μαλλιά, παίρνει τηλέφωνο, ακούει από το ακουστικό) Γλώσσα ίνει μεγάλη προσοχή στην ομιλία Ανταποκρίνεται στις απλές λεκτικές εντολές Ανταποκρίνεται στο «όχι» Χρησιμοποιεί απλές χειρονομίες, όπως κούνημα του κεφαλιού για το «όχι» Βαβίζει με κυμάτισμα της φωνής (αλλαγές στον τόνο) Λέει «μπαμπά» και «μαμά» Χρησιμοποιεί επιφωνήματα, όπως «ωωω!» Προσπαθεί να μιμηθεί λέξεις Κινητικότητα Κάθεται χωρίς βοήθεια Μπουσουλάει μπροστά με την κοιλιά Στέκεται στα τέσσερα με τα χέρια και τα γόνατα Περπατάει με τα χέρια και τα γόνατα Εναλλάσσει στάσεις, από την καθιστική, μπουσουλάει ή γυρίζει μπρούμυτα (ακουμπάει με το στομάχι) Σηκώνεται όρθιο Περπατάει κρατώντας σφιχτά τα έπιπλα Στέκεται όρθιο στιγμιαία χωρίς στήριξη Μπορεί να κάνει δύο με τρία βήματα χωρίς στήριξη εξιότητες των Χεριών και των ακτύλων Χρησιμοποιεί διπολική λαβή (πιάνει με τα δύο δάκτυλα) Χτυπά δυνατά δύο αντικείμενα μαζί Βάζει αντικείμενα σε δοχεία ίνει οικειοθελώς τα αντικείμενα

12 12 είχνει με το δείχτη Προσπαθεί να μιμηθεί ότι γράφει γρήγορα- μουντζουρώνει Παρακολούθηση Αναπτυξιακής Υγείας Ειδοποιήστε το γιατρό του παιδιού σας εάν το παιδί σας παρουσιάζει κάποιο από τα παρακάτω σημάδια πιθανής αναπτυξιακής καθυστέρησης γι αυτήν την ηλικιακή περίοδο: ε μπουσουλάει Σέρνει τη μία πλευρά του σώματος καθώς μπουσουλάει (για περισσότερο από ένα μήνα) ε στέκεται όρθιο χωρίς στήριξη εν ψάχνει για αντικείμενα που τα κρύβουν ενώ παρακολουθεί εν παράγει μεμονωμένες λέξεις («μαμά» ή «μπαμπά») εν μαθαίνει να χρησιμοποιεί χειρονομίες, όπως το να χαιρετάει με το χέρι και να κουνάει το κεφάλι ε δείχνει αντικείμενα ή εικόνες Βιώνει μια δραματική απώλεια δεξιοτήτων που είχε κατακτήσει παλαιότερα Από το CΑRING FOR YOUR BABY AND YOUNG CHILD: BIRTH TO AGE 5 των Steven Shelov, Robert E.Hannermann, 1991, 1993, 1998, 2004 από την American Academy of Pediatrics. Χρησιμοποιείται με άδεια της Bantam Books, ένα τμήμα της Random House, Inc.

13 13 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΕΥΤΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ (24 ΜΗΝΕΣ) Προσαρμογή από το Έντυπο εδομένων του Αμερικανικού Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και των Κέντρων για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Νόσων (CDC, Τα παιδιά αναπτύσσονται με το δικό τους ρυθμό, οπότε είναι αδύνατον να πούμε πότε ακριβώς το παιδί σας θα αποκτήσει μια δεξιότητα. Τα αναπτυξιακά ορόσημα που εμφανίζονται παρακάτω θα σας δώσουν μια γενική ιδέα των αλλαγών που μπορείτε να περιμένετε, αλλά μην ανησυχήσετε εάν η εξέλιξη του δικού σας μωρού ακολουθεί λίγο διαφορετική πορεία. Κοινωνικότητα Μιμείται τη συμπεριφορά των άλλων, κυρίως ενηλίκων και μεγαλύτερων παιδιών Έχει καλύτερη αντίληψη ότι το ίδιο είναι ανεξάρτητο από τους άλλους Ενθουσιάζεται περισσότερο με τη συντροφιά των άλλων παιδιών Συναισθηματική ανάπτυξη Επιδεικνύει αυξανόμενη ανεξαρτησία Αρχίζει να δείχνει προκλητική συμπεριφορά Το άγχος του αποχωρισμού αυξάνεται μέχρι τα 1 ½ χρόνια και στη συνέχεια φθίνει Αντίληψη Βρίσκει αντικείμενα ακόμη κι όταν είναι κρυμμένα κάτω από δύο ή τρία καλύμματα Αρχίζει να ταξινομεί αντικείμενα βάσει του σχήματος και του χρώματός τους Ξεκινά να παίζει με φαντασία Γλώσσα είχνει αντικείμενα και εικόνες όταν κάποιος του τα έχει ονομάσει

14 14 Αναγνωρίζει ονόματα οικείων ανθρώπων, αντικείμενα, και μέρη του σώματος Λέει αρκετές μεμονωμένες λέξεις (στους 15 με 18 μήνες) Χρησιμοποιεί απλές φράσεις (στους 18 με 24 μήνες) Χρησιμοποιεί 2 με 4 λέξεις σε προτάσεις Ακολουθεί απλές εντολές Επαναλαμβάνει λέξεις που ακούει σε συζητήσεις Κινητικότητα Περπατάει ανεξάρτητο Τραβάει από πίσω του παιχνίδια καθώς περπατάει Κουβαλάει μεγάλα παιχνίδια ή πολλά παιχνίδια καθώς περπατάει Ξεκινά να τρέχει Στέκεται στις μύτες των ποδιών του Κλοτσάει τη μπάλα Σκαρφαλώνει πάνω και κατεβαίνει κάτω από τα έπιπλα χωρίς βοήθεια Ανεβοκατεβαίνει τις σκάλες στηριζόμενο κάπου εξιότητες των Χεριών και των ακτύλων Μουντζουρώνει μόνος του ή μόνη της Αναποδογυρίζει τα δοχεία για να αδειάσει το περιεχόμενο Χτίζει πύργους με τέσσερα ή και περισσότερα τούβλα Μπορεί να χρησιμοποιεί το ένα χέρι περισσότερο από το άλλο Παρακολούθηση Αναπτυξιακής Υγείας Ειδοποιήστε το γιατρό του παιδιού σας εάν το παιδί σας παρουσιάζει κάποιο από τα παρακάτω σημάδια πιθανής αναπτυξιακής καθυστέρησης γι αυτήν την ηλικιακή περίοδο: εν περπατάει στους 18 μήνες

15 15 εν καταφέρνει να αναπτύξει ένα ώριμο βάδισμα της μορφής φτέρνα προς δάχτυλα ποδιού ακόμη και μετά από αρκετούς μήνες έναρξης της βάδισης, ή περπατάει μόνο στις μύτες των ποδιών του εν παράγει τουλάχιστον 15 λέξεις ε χρησιμοποιεί προτάσεις δύο-λέξεων μέχρι την ηλικία των 2 χρόνων Στους 15 μήνες, δε δείχνει να γνωρίζει τη χρήση των κοινών αντικειμένων του σπιτιού (βούρτσα, τηλέφωνο, κουδούνι, πιρούνι, κουτάλι) ε μιμείται κινήσεις ή παραγωγή λέξεων μέχρι το τέλος αυτής της περιόδου εν ακολουθεί απλές εντολές στην ηλικία των 2 χρόνων ε μπορεί να σπρώξει παιχνίδι με ρόδες στην ηλικία των 2 χρόνων Βιώνει μια δραματική απώλεια δεξιοτήτων που είχε κατακτήσει παλαιότερα Από το CΑRING FOR YOUR BABY AND YOUNG CHILD: BIRTH TO AGE 5 των Steven Shelov, Robert E.Hannermann, 1991, 1993, 1998, 2004 από την American Academy of Pediatrics. Χρησιμοποιείται με άδεια της Bantam Books, ένα τμήμα της Random House, Inc.

16 16 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ (36 ΜΗΝΕΣ) Προσαρμογή από το Έντυπο εδομένων του Αμερικανικού Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και των Κέντρων για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Νόσων (CDC, Τα παιδιά αναπτύσσονται με το δικό τους ρυθμό, οπότε είναι αδύνατον να πούμε πότε ακριβώς το παιδί σας θα αποκτήσει μια δεξιότητα. Τα αναπτυξιακά ορόσημα που εμφανίζονται παρακάτω θα σας δώσουν μια γενική ιδέα των αλλαγών που μπορείτε να περιμένετε, αλλά μην ανησυχήσετε εάν η εξέλιξη του δικού σας μωρού ακολουθεί λίγο διαφορετική πορεία. Κοινωνικότητα Μιμείται ενήλικες και άτομα που παίζει μαζί είχνει αγάπη αυθόρμητα σε οικείους που παίζει μαζί Μπορεί να εναλλάσσει τη σειρά του με τους άλλους στα παιχνίδια Αντιλαμβάνεται τις έννοιες «δικό μου» και «δικό του/ της» Συναισθηματική ανάπτυξη Εκδηλώνει ανοιχτά την αγάπη του Εκφράζει πληθώρα συναισθημάτων Στα 3 χρόνια, αποχωρίζεται εύκολα τους γονείς του Αντιδρά σε μεγάλες αλλαγές στη ρουτίνα του Αντίληψη Κάνει μηχανοκίνητα παιχνίδια να δουλέψουν Ταυτίζει ένα αντικείμενο που έχει στο χέρι του ή βρίσκεται στο δωμάτιο με μια εικόνα ενός βιβλίου Βάζει φαντασία στο παιχνίδι όταν παίζει με κούκλες, ζώα και ανθρώπους Ταξινομεί αντικείμενα βάσει του σχήματος και του χρώματός τους Ολοκληρώνει παζλ με τρία ή τέσσερα κομμάτια

17 17 Αντιλαμβάνεται την έννοια του «δύο» Γλώσσα Ακολουθεί εντολές δύο ή τριών βημάτων Αναγνωρίζει και ονομάζει σχεδόν όλα τα κοινά αντικείμενα και τις εικόνες Κατανοεί τις περισσότερες προτάσεις Αντιλαμβάνεται τις θέσεις στο χώρο («πάνω», «μέσα», «κάτω») Χρησιμοποιεί προτάσεις 4 με 5 λέξεων Μπορεί να πει το όνομα, την ηλικία και το φύλο του Χρησιμοποιεί αντωνυμίες (εγώ, εσύ, εμένα, εμείς, αυτοί) και μερικούς πληθυντικούς (αυτοκίνητα, σκυλιά, γάτες) Οι ξένοι καταλαβαίνουν τις περισσότερες από τις λέξεις που παράγει Κινητικότητα Σκαρφαλώνει καλά Ανεβοκατεβαίνει τις σκάλες εναλλάσσοντας τα πόδια (ένα πόδι για κάθε σκαλί) Κλοτσάει τη μπάλα Τρέχει εύκολα Κάνει πετάλι σε τρίκυκλο Σκύβει εύκολα χωρίς να πέφτει εξιότητες των Χεριών και των ακτύλων Κάνει γραμμές πάνω-κάτω, από τη μία πλευρά στην άλλη και κυκλικές γραμμές με μολύβι ή με παστέλ Γυρίζει τις σελίδες του βιβλία κάθε μία ξεχωριστά Χτίζει ένα πύργο με περισσότερα από έξι τουβλάκια Κρατάει το μολύβι σε θέση γραφής Βιδώνει και ξεβιδώνει τα καπάκια από βάζα, τα παξιμάδια της βίδας και κλείνει και ανοίγει τους σύρτες της πόρτας Γυρίζει περιστρεφόμενες λαβές

18 18 Παρακολούθηση Αναπτυξιακής Υγείας Ειδοποιήστε το γιατρό του παιδιού σας εάν το παιδί σας παρουσιάζει κάποιο από τα παρακάτω σημάδια πιθανής αναπτυξιακής καθυστέρησης γι αυτήν την ηλικιακή περίοδο: Συχνές πτώσεις και δυσκολία με τις σκάλες Επίμονη σιελόρροια ή πολύ ακατάληπτη ομιλία ε μπορεί να χτίσει ένα πύργο με περισσότερα από τέσσερα τουβλάκια υσκολία να χειριστεί μικρά αντικείμενα εν μπορεί να αντιγράψει έναν κύκλο στην ηλικία των 3 ετών ε μπορεί να επικοινωνήσει με μικρές φράσεις ε συμμετέχει σε «φανταστικό» παιχνίδι εν κατανοεί απλές εντολές Περιορισμένο ενδιαφέρον για τα άλλα παιδιά Μεγάλη δυσκολία να αποχωριστεί τη μητέρα του ή το σημαντικότερο πρόσωπο για την ανατροφή του Φτωχή βλεμματική επαφή Περιορισμένο ενδιαφέρον για τα παιχνίδια Βιώνει μια δραματική απώλεια δεξιοτήτων που είχε κατακτήσει παλαιότερα Από το CΑRING FOR YOUR BABY AND YOUNG CHILD: BIRTH TO AGE 5 των Steven Shelov, Robert E.Hannermann, 1991, 1993, 1998, 2004 από την American Academy of Pediatrics. Χρησιμοποιείται με άδεια της Bantam Books, ένα τμήμα της Random House, Inc.

19 19 ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ Προσαρμογή από το Έντυπο εδομένων του Αμερικανικού Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και των Κέντρων για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Νόσων (CDC, Τι είναι οι ιαταραχές Αυτιστικού Φάσματος; Οι ιαταραχές Αυτιστικού Φάσματος είναι μια κατηγορία αναπτυξιακών διαταραχών που σχετίζονται με κάποιες διαταραχές στον εγκέφαλο. Οι επιστήμονες δε γνωρίζουν ακόμη τι ακριβώς προκαλεί αυτό το πρόβλημα. Η ιαταραχή Αυτιστικού Φάσματος μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργικότητα ενός ατόμου σε διαφορετικά επίπεδα, εμφανίζοντας από πολύ ήπιες έως ιδιαίτερα σοβαρές δυσκολίες. Συνήθως δεν είναι η εξωτερική εικόνα των ατόμων με ιαταραχή Αυτιστικού Φάσματος που τους κάνει να ξεχωρίζουν από τους άλλους ανθρώπους, αλλά το ότι μπορούν να επικοινωνούν, αλληλεπιδρούν, συμπεριφέρονται, και μαθαίνουν με τρόπους που είναι διαφορετικοί για τους περισσότερους ανθρώπους. Οι ικανότητες σκέψης και μάθησης των ατόμων με αυτισμό ποικίλλουν από ιδιαίτερα προικισμένες μέχρι σοβαρά διαταραγμένες. Η Αυτιστική ιαταραχή είναι η πιο συχνή μορφή των ιαταραχών του Αυτιστικού Φάσματος, αλλά υπάρχουν κι άλλες, περιλαμβανομένων της «ιάχυτης Αναπτυξιακής ιαταραχής - μη προσδιοριζόμενης διαφορετικά» (PDD- NOS) και του Συνδρόμου Asperger. Ποια είναι τα σημάδια της ιαταραχής Αυτιστικού Φάσματος; Άτομα με ιαταραχή Αυτιστικού Φάσματος μπορεί να έχουν δυσκολίες με κοινωνικές, συναισθηματικές και επικοινωνιακές δεξιότητες. Μπορεί να επαναλαμβάνουν κάποιες συμπεριφορές και μπορεί να μη θέλουν αλλαγές στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Πολλά άτομα με ιαταραχή Αυτιστικού Φάσματος έχουν επίσης διαφορετικούς τρόπους μάθησης, συγκέντρωσης της προσοχής, ή αντίδρασης σε καταστάσεις. Η ιαταραχή Αυτιστικού Φάσματος ξεκινά στην πρώιμη παιδική ηλικία και συνεχίζει καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου.

20 20 Ένα παιδί ή ένας ενήλικας με ιαταραχή Αυτιστικού Φάσματος: δεν παίζει παιχνίδια «προσποίησης» (όπως το να προσποιείται ότι «ταΐζει» την κούκλα) δε δείχνει τα αντικείμενα εκδηλώνοντας ενδιαφέρον (όπως το να δείχνει ένα αεροπλάνο που πετάει από πάνω του) δεν κοιτάζει τα αντικείμενα όταν ένα άλλο άτομο του τα δείχνει έχει πρόβλημα να κάνει επαφή με άλλους ή δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τους άλλους ανθρώπους αποφεύγει τη βλεμματική επαφή και θέλει να είναι μόνος του δυσκολεύεται να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων ή να μιλήσει για τα δικά του συναισθήματα προτιμά να μην το κρατούν ή να το αγκαλιάζουν ή επιτρέπει να το αγκαλιάσουν μόνο όταν αυτό το θελήσει δείχνει να μη συνειδητοποιεί ότι οι άλλοι άνθρωποι του μιλούν αλλά αντιδρά σε άλλους ήχους μπορεί να δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για τους ανθρώπους, αλλά δεν ξέρει πώς να μιλήσει, να παίξει ή να κάνει επαφή μαζί τους επαναλαμβάνει λέξεις ή φράσεις που έχει ακούσει, ή επαναλαμβάνει λέξεις ή φράσεις αντί να παράγει κανονική ομιλία (ηχολαλία) δυσκολεύεται να εκφράσει τις ανάγκες του χρησιμοποιώντας λέξεις και νεύματα επαναλαμβάνει κινήσεις ξανά και ξανά (φτερούγισμα των χεριών, κινήσεις των δαχτύλων, κούνημα του κορμού μπρος και πίσω, κτλ.) δυσκολεύεται στο να προσαρμοστεί όταν αλλάζει η ρουτίνα του έχει ασυνήθιστες αντιδράσεις στη μυρωδιά, στη γεύση, στην όψη, στην αίσθηση, και στον ήχο των πραγμάτων χάνει δεξιότητες που είχε παλαιότερα (για παράδειγμα, σταματάει να λέει λέξεις που χρησιμοποιούσε)

21 21 Τι μπορώ να κάνω εάν πιστεύω ότι το παιδί μου πιθανό να έχει ιαταραχή Αυτιστικού Φάσματος; Μιλήστε με το γιατρό του παιδιού σας. Εάν εσείς ή ο γιατρός σας νομίζετε ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα μπορείτε να επισκεφθείτε με το παιδί σας έναν αναπτυξιακό παιδίατρο, παιδοψυχίατρο ή ψυχολόγο. Επιπλέον, τα Κέντρα για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Νοσημάτων (CDC) έχουν διαδικτυακές συνδέσεις με επιπλέον πληροφορίες για τις οικογένειες στο Αυτή τη στιγμή, η βασική, βασισμένη σε έρευνα θεραπεία για τη ιαταραχή Αυτιστικού Φάσματος είναι η εντατικά δομημένη διδασκαλία δεξιοτήτων, που ονομάζεται συνήθως συμπεριφορική παρέμβαση. Είναι πολύ σημαντικό το παιδί να ξεκινήσει αυτή την παρέμβαση το συντομότερο δυνατό για να αξιοποιήσει όλο το δυναμικό του. Επεμβαίνοντας νωρίς μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά!

22 22 ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΠΑΡΑΛΥΣΗ Προσαρμογή από το Έντυπο εδομένων του Αμερικανικού Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και των Κέντρων για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Νόσων (CDC, Τι είναι εγκεφαλική παράλυση; Εγκεφαλική παράλυση είναι μια κατηγορία διαταραχών που επηρεάζει την ικανότητα του ατόμου να κινείται και να κρατά την ισορροπία και τη στάση του σώματός του, αποτέλεσμα του τραυματισμού σε περιοχές του εγκεφάλου, ή των δυσκολιών στην ανάπτυξή του. Συχνά το πρόβλημα εμφανίζεται πριν τη γέννηση ή αμέσως μετά τη γέννηση. Η εγκεφαλική παράλυση προκαλεί διαφορετικού τύπου διαταραχές σε κάθε παιδί. Ένα παιδί μπορεί να είναι απλά αδέξιο ή άχαρο, ή ανίκανο να περπατήσει. Ποια είναι τα σημάδια της εγκεφαλικής παράλυσης; Τα σημάδια της εγκεφαλικής παράλυσης ποικίλλουν σημαντικά διότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές και επίπεδα διαταραχής. Το σημαντικότερο σημάδι ότι το παιδί σας μπορεί να εμφανίζει εγκεφαλική παράλυση είναι η καθυστέρηση να φτάσει τα κινητικά ορόσημα ανάπτυξης. Εάν εντοπίσετε κάποιο από αυτά τα σημάδια, επικοινωνήστε με το γιατρό του παιδιού σας. Ένα παιδί πάνω από 2 μηνών με εγκεφαλική παράλυση είναι πιθανό να: δυσκολεύεται να ελέγξει το κεφάλι όταν το σηκώνουν έχει σφιγμένα πόδια που σταυρώνουν ή παίρνουν μορφή σαν «ψαλίδι» όταν το σηκώνουν Ένα παιδί πάνω από 6 μηνών με εγκεφαλική παράλυση είναι πιθανό να : συνεχίζει να δυσκολεύεται να ελέγξει το κεφάλι όταν το σηκώνουν απλώνει μόνο το ένα χέρι για να φτάσει κάτι ενώ το άλλο το κρατάει σε γροθιά Ένα παιδί πάνω από 10 μηνών με εγκεφαλική παράλυση είναι πιθανό να: μπουσουλάει σπρώχνοντας με το ένα χέρι και πόδι ενώ σέρνει το αντίθετο χέρι και πόδι μην κάθεται χωρίς βοήθεια

23 23 Ένα παιδί πάνω από 12 μηνών με εγκεφαλική παράλυση είναι πιθανό να: μην μπουσουλάει μην μπορεί να σταθεί με βοήθεια Ένα παιδί πάνω από 24 μηνών με εγκεφαλική παράλυση είναι πιθανό να: μην μπορεί να περπατήσει μην μπορεί να σπρώξει ένα παιχνίδι με ρόδες Τι προκαλεί την εγκεφαλική παράλυση; Η εγκεφαλική παράλυση προκαλείται από κάποιο πρόβλημα στον εγκέφαλο που επηρεάζει την ικανότητα του παιδιού να ελέγξει τους μυς του. Προβλήματα σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου προκαλούν προβλήματα σε διαφορετικά μέρη του σώματος. Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες των προβλημάτων, όπως γενετικές συνθήκες, προβλήματα με την αιμάτωση του εγκεφάλου πριν τη γέννηση, λοιμώξεις, αιμορραγία στον εγκέφαλο, έλλειψη οξυγόνου, σοβαρός ίκτερος και εγκεφαλική κάκωση. Τι μπορώ να κάνω εάν πιστεύω ότι το παιδί μου πιθανόν να έχει εγκεφαλική παράλυση; Μιλήστε στο γιατρό του παιδιού σας εάν έχετε κάποιες ανησυχίες σχετικά με το πως αναπτύσσεται το παιδί σας. Εάν εσείς ή ο γιατρός σας νομίζετε ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα, μπορείτε να επισκεφθείτε με το παιδί σας έναν αναπτυξιακό παιδίατρο ή ένα παιδονευρολόγο. Επιπλέον, τα Κέντρα για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των ιαταραχών (CDC) έχουν διαδικτυακές συνδέσεις σε επιπλέον πληροφορίες για τις οικογένειες στο ( Για να βοηθήσετε το παιδί σας να αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητές του, είναι πολύ σημαντικό να δεχθεί βοήθεια το συντομότερο δυνατό!

24 24 ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ Προσαρμογή από το Έντυπο εδομένων του Αμερικανικού Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και των Κέντρων για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Νόσων (CDC, Τι είναι νοητική υστέρηση; Νοητική Υστέρηση, γνωστή και ως νοητική διαταραχή, είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται όταν υπάρχουν όρια στις ικανότητες του ατόμου να μάθει σε ένα αναμενόμενο επίπεδο και να λειτουργήσει στην καθημερινή ζωή. Τα επίπεδα νοητικής υστέρησης ποικίλλουν σημαντικά στα παιδιά-από πολύ ήπια μέχρι πολύ σοβαρή δυσκολία. Παιδιά με νοητική υστέρηση μπορεί να δυσκολεύονται να δώσουν στους άλλους να καταλάβουν τα θέλω και τις ανάγκες τους, και να περιποιούνται τους εαυτούς τους. Η νοητική υστέρηση μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το παιδί να μαθαίνει και να μεγαλώνει πιο αργά σε σχέση με τα άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας. Ένα παιδί με νοητική υστέρηση μπορεί να καθυστερήσει να μάθει να μιλάει, να περπατάει, να ντύνεται, να τρώει χωρίς βοήθεια, και μπορεί να δυσκολεύεται μαθησιακά στο σχολείο. Νοητική Υστέρηση μπορεί να προκληθεί από ένα πρόβλημα που ξεκινάει οποιαδήποτε στιγμή πριν το παιδί γίνει 18 χρονών-ακόμη και πριν τη γέννηση. Μπορεί να προκληθεί από τραυματισμό, ασθένεια, ή ένα πρόβλημα στον εγκέφαλο. Για πολλά παιδιά, η αιτία της νοητικής τους υστέρησης δεν είναι γνωστή. Κάποιες από τις πιο γνωστές αιτίες της νοητικής υστέρησης- όπως το σύνδρομο Down, το σύνδρομο εμβρυϊκής αλκοόλης, το σύνδρομο του εύθραυστου Χ, γενετικές συνθήκες, γενετικές ανωμαλίες, και λοιμώξεις-συμβαίνουν πριν τη γέννηση. Άλλες συμβαίνουν κατά τη γέννηση του μωρού ή αμέσως μετά από αυτή. Ακόμη, άλλες αιτίες της νοητικής υστέρησης δεν εμφανίζονται μέχρι το παιδί να μεγαλώσει αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν σοβαρή εγκεφαλική κάκωση, εγκεφαλικό επεισόδιο, ή κάποιες λοιμώξεις.

Αναπτυξιακός Έλεγχος. Έγκαιρη αναγνώριση. Έγκαιρη δράση. www.autismhellas.gr. Τι σημαίνει ο όρος «ανάπτυξη του παιδιού»;

Αναπτυξιακός Έλεγχος. Έγκαιρη αναγνώριση. Έγκαιρη δράση. www.autismhellas.gr. Τι σημαίνει ο όρος «ανάπτυξη του παιδιού»; Τι σημαίνει ο όρος «ανάπτυξη του παιδιού»; Η ανάπτυξη ενός παιδιού δεν είναι απλώς μία σωματική διεργασία. Τα παιδιά αναπτύσσονται και μαθαίνουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, ξεκινώντας από τη στιγμή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ 0-4 ΧΡΟΝΩΝ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ 0-4 ΧΡΟΝΩΝ 1 ΟΣ ΜΗΝΑΣ ΣΤΑΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ ΑΔΡΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Σε ύπτια θέση: το κεφάλι γυρίζει προς μία πλευρά Στην τοποθέτηση σε καθιστή θέση: το κεφάλι κρέμεται πίσω Όταν το κρατούν σε καθιστή θέση: το κεφάλι κρέμεται

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά ορόσημα και δεξιότητες παιδιών 1-4 ετών (νήπια)

Βασικά ορόσημα και δεξιότητες παιδιών 1-4 ετών (νήπια) Βασικά ορόσημα και δεξιότητες παιδιών 1-4 ετών (νήπια) Δημοσιεύτηκε από Webmaster Η πρόληψη στις μικρές ηλικίες είναι πολύ σημαντική καθώς μέσα από την λεπτομερή και εμπεριστατωμένη αξιολόγηση μπορούν

Διαβάστε περισσότερα

Γλωσσικό τεστ για παιδιά ηλικίας μηνών

Γλωσσικό τεστ για παιδιά ηλικίας μηνών Γλωσσικό τεστ για παιδιά ηλικίας 10-28 μηνών 1. Το παιδί σας Α. Βγάζει ήχους για να προκαλέσει την προσοχή όταν θέλει κάτι; Β. Λέει «κι άλλο» ή ζητάει κι άλλο με κάποιον αναγνωρίσιμο και κατανοητό τρόπο;

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΤΙΣΜΟΣ. Σαββίδου Αβρόρα. Παιδίατρος

ΑΥΤΙΣΜΟΣ. Σαββίδου Αβρόρα. Παιδίατρος ΑΥΤΙΣΜΟΣ Σαββίδου Αβρόρα. Παιδίατρος Ο αυτισμός είναι μία σοβαρή, νευροψυχιατρική διαταραχή και μέρος μίας ομάδας διαταραχών γνωστή ως Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ASD). Ο αυτισμός προσδιορίστηκε πρώτη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Χαλάνδρι 02/05/2010 Αριστοτέλους 42 Χαλάνδρι Τ.Κ. 15234 Τηλ./210-6800823 e-mail: papdimit@yahoo.gr ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Η ανάπτυξη της γλώσσας αποτελεί µια πολύχρονη, πολύπλοκη και προοδευτική

Διαβάστε περισσότερα

Αγαπητέ γονέα / κηδεμόνα,

Αγαπητέ γονέα / κηδεμόνα, A Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Moνάδα Αναπτυξιακής & Συμπεριφορικής Παιδιατρικής Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» Χωρέμειο Ερευνητικό Εργαστήριο ιευθυντής-καθηγητής: Γ. Χρούσος Αγαπητέ γονέα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΦΑ επηρεάζει περιπου 1 στα 65 άτομα με αυξημένα ποσοστά να επηρεάζουν τα αγόρια (4-1).

Η ΔΦΑ επηρεάζει περιπου 1 στα 65 άτομα με αυξημένα ποσοστά να επηρεάζουν τα αγόρια (4-1). Διαταραχή φάσματος του αυτισμού ΔΦΑ Η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (ΔΦΑ) είναι μια αναπτυξιακή αναπηρία που μπορεί να προκαλέσει σημαντικές κοινωνικές, επικοινωνιακές και συμπεριφορικές προκλήσεις.

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου

Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου 0-6 μηνών 7-12 μηνών 13-18 μηνών 19-24 μηνών 2-3 ετών 3-4 ετών 4-5 ετών 5-6 ετών 6-7 ετών 0-6 μηνών Επαναλαμβάνει τους ίδιους ήχους Συχνά μουρμουρίζει, γελά και παράγει ευχάριστους

Διαβάστε περισσότερα

3ο Νηπ/γείο Κορδελιού Τμήμα Ένταξης

3ο Νηπ/γείο Κορδελιού Τμήμα Ένταξης ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ Περιεχόμενα Α ΕΠΙΠΕΔΟ (λεξιλόγιο) 1 ο ΣΤΑΔΙΟ : Ονοματοποίηση αντικειμένων και προσώπων 2 Ο ΣΤΑΔΙΟ: Ονοματοποίηση πράξεων 3 ο ΣΤΑΔΙΟ : Καθημερινές εκφράσεις και χαιρετισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Τι πρέπει να γνωρίζει ο γονιός για τον Αυτισμό!

Τι πρέπει να γνωρίζει ο γονιός για τον Αυτισμό! Τι πρέπει να γνωρίζει ο γονιός για τον Αυτισμό! ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ Ο ΓΟΝΙΟΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ, της Ψυχολόγου Έλλης Τιγγινάγκα, MSc Τι είναι ο αυτισμός, ποια τα αίτια που τον προκαλούν; Ο αυτισμός

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) Σαββίδου Αβρόρα Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) - διεθνώς Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) -

Διαβάστε περισσότερα

Naoki HigasHida. Γιατί χοροπηδώ. Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού. david MiTCHELL. Εισαγωγή:

Naoki HigasHida. Γιατί χοροπηδώ. Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού. david MiTCHELL. Εισαγωγή: Naoki HigasHida Γιατί χοροπηδώ Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού Εισαγωγή: david MiTCHELL 41 Ε13 Προτιμάς να είσαι μόνος σου; «Α, μην ανησυχείτε γι αυτόν προτιμά να είναι μόνος του». Πόσες φορές το

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ 21 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 23 Κεφάλαιο 1 Γνωριμία με τον κόσμο του βρέφους Το μωρό κλαίει 25

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ 21 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 23 Κεφάλαιο 1 Γνωριμία με τον κόσμο του βρέφους Το μωρό κλαίει 25 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ 21 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 23 Κεφάλαιο 1 Γνωριμία με τον κόσμο του βρέφους Το μωρό κλαίει 25 Τι θα πρέπει να γνωρίζετε 26 Τι μπορείτε να κάνετε 27 Το πρώτο χαμόγελο 27 Tι σημαίνει, πράγματι,

Διαβάστε περισσότερα

0-3 Μηνών. Γνωστικές Ικανότητες. Επικοινωνιακές Δεξιότητες

0-3 Μηνών. Γνωστικές Ικανότητες. Επικοινωνιακές Δεξιότητες 0-3 Μηνών Παρατηρεί οπτικά τα ερεθίσματα Επαναλαμβάνει κινήσεις με τα χέρια για να συνεχίσει μια δραστηριότητα- παιχνίδι Κοιτάει μπρος- πίσω ανάμεσα σε δυο αντικείμενα Κρατάει ένα παιχνίδι για 10-15" Τρομάζει

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι και κοινωνικοποίηση

Παιχνίδι και κοινωνικοποίηση Παιχνίδι και κοινωνικοποίηση Πάτρα 23/11/13 Αντύπας Γεώργιος Παιδοψυχίατρος Ορισμοί Παιχνίδι: Δραστηριότητα των παιδιών που έχει ως στόχο την συναισθηματική τους ευχαρίστηση Κοινωνικοποίηση: Διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ειδική Φυσική Αγωγή Ενότητα 10η: Αυτισμός Κοκαρίδας Δημήτρης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

Εργαλείο Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης για παιδιά µε Αυτισµό στο Γνωστικό τοµέα

Εργαλείο Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης για παιδιά µε Αυτισµό στο Γνωστικό τοµέα Εργαλείο Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης για παιδιά µε Αυτισµό στο Γνωστικό τοµέα Οπτική αντίληψη Ακουστική αντίληψη Γνωστικός - εκτελεστικός τοµέας Γνωστικός - εκφραστικός τοµέας Μίµηση Οπτική µνήµη Λειτουργική

Διαβάστε περισσότερα

Ο όρος διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός) αναφέρεται σε μια αναπτυξιακή διαταραχή κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες

Ο όρος διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός) αναφέρεται σε μια αναπτυξιακή διαταραχή κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες Ο όρος διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός) αναφέρεται σε μια αναπτυξιακή διαταραχή κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες στην επικοινωνία, κοινωνικότητα και συμπεριφορά, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Θα σε βοηθούσε για παράδειγμα να γράψεις και εσύ μια λίστα με σκέψεις σαν αυτή που έκανε η Ζωή και εμφανίστηκε ο «Αγχολέων»!

Θα σε βοηθούσε για παράδειγμα να γράψεις και εσύ μια λίστα με σκέψεις σαν αυτή που έκανε η Ζωή και εμφανίστηκε ο «Αγχολέων»! Η Ζωή είναι 8 χρονών και πριν 3 χρόνια ο παιδιάτρος και οι γονείς της, της εξήγησαν πως έχει Νεανική Ιδιοπαθή Αρθρίτιδα. Από τότε η Ζωή κάνει όλα αυτά που τη συμβούλεψε ο παιδορευματολόγος της και είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΥΡΕΤΙΚΟΙ ΣΠΑΣΜΟΙ. *Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι σπασμοί. υποχωρούν μόνοι τους χωρίς να προλάβουμε να δώσουμε κάποια θεραπεία.

ΠΥΡΕΤΙΚΟΙ ΣΠΑΣΜΟΙ. *Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι σπασμοί. υποχωρούν μόνοι τους χωρίς να προλάβουμε να δώσουμε κάποια θεραπεία. ΠΥΡΕΤΙΚΟΙ ΣΠΑΣΜΟΙ Παρασκευή Λογοθέτη Νοσηλεύτρια ΤΕ, Υπεύθυνη Παιδιατρικής Κλινικής Δεν υπάρχει τίποτα που να τρομοκρατεί περισσότερο ένα γονιό από τους σπασμούς. Έρχονται στα Εξωτερικά ιατρεία τρέχοντας

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος γονέων & κηδεµόνων παιδικών σταθµών Αγίας Παρασκευής. Δυσλεξία Ανάπτυξη Λόγου & Κίνησης Παιδοψυχολόγος: Νότα Ζέρβα

Σύλλογος γονέων & κηδεµόνων παιδικών σταθµών Αγίας Παρασκευής. Δυσλεξία Ανάπτυξη Λόγου & Κίνησης Παιδοψυχολόγος: Νότα Ζέρβα Σύλλογος γονέων & κηδεµόνων παιδικών σταθµών Αγίας Παρασκευής Δυσλεξία Ανάπτυξη Λόγου & Κίνησης Παιδοψυχολόγος: Νότα Ζέρβα Το παιδί µου δεν µιλάει καθαρά... Έως 2 ετών πρέπει να... Καταλαβαίνει σύνθετες

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΓΕΝΝΗΣΗ 6 ΕΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΓΕΝΝΗΣΗ 6 ΕΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΓΕΝΝΗΣΗ 6 ΕΤΩΝ ΗΛΙΚΙΑ γέννηση ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Αναγνωρίζει και προτιμά τη φωνή της μητέρας καθώς και ήχους της γλώσσας. Μιμείται ήχους της γλώσσας. 2 μηνών Συνδυάζει

Διαβάστε περισσότερα

- Έκπτωση στη χρήση εξoλεκτικών συμπεριφορών πχ βλεμματικής επαφής, εκφραστικότητας προσώπου.

- Έκπτωση στη χρήση εξoλεκτικών συμπεριφορών πχ βλεμματικής επαφής, εκφραστικότητας προσώπου. ΑΥΤΙΣΜΟΣ- ΔΙΑΧΥΤΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Διάχυτη Διαταραχή της Ανάπτυξης σύμφωνα με το ICD-10 το σύστημα της Διεθνούς Ταξινόμησης των Νόσων είναι μια διαταραχή που περιλαμβάνει δυσκολίες στην ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Ανδρέας Αρματάς Φραντσέσκα Ασσιρέλλι

Ανδρέας Αρματάς Φραντσέσκα Ασσιρέλλι Ανδρέας Αρματάς Φραντσέσκα Ασσιρέλλι Η Λελέκα δεν είναι μόνη Πολλά παιδιά ταλαιπωρούνται από φοβίες και νιώθουν ανήμπορα να τις αντιμετωπίσουν. Υπάρχουν όμως και πολλά παιδιά που ξεπερνούν τελικά τους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ & ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ & ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ & ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Ονοματεπώνυμο του παιδιού Ημερομηνία σύνταξης της παιδαγωγικής έκθεσης Ημερομηνία γέννησης του παιδιού

Διαβάστε περισσότερα

Πιο συγκεκριμένα μερικοί παράγοντες που ενοχοποιούνται είναι οι εξής:

Πιο συγκεκριμένα μερικοί παράγοντες που ενοχοποιούνται είναι οι εξής: Tι είναι ο αυτισμός Ο Αυτισμός είναι μια ισόβια αναπτυξιακή διαταραχή, που εμποδίζει τα άτομα να κατανοούν σωστά όσα βλέπουν ακούν και γενικά αισθάνονται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν σοβαρά

Διαβάστε περισσότερα

Παιδί: Απλά ζωηρό και απρόσεκτο ή παρουσιάζει Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας;

Παιδί: Απλά ζωηρό και απρόσεκτο ή παρουσιάζει Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας; Παιδί: Απλά ζωηρό και απρόσεκτο ή παρουσιάζει Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας; Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητας ή ΔΕΠΥ όπως είναι γνωστή από τα ακρωνύμια, αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος. Δρ. Αναστασία Χ Γιαννακού Λέκτορας Ενιαίας Εκπαίδευσης Ευρωπαικό Πανεπιστήμιο

Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος. Δρ. Αναστασία Χ Γιαννακού Λέκτορας Ενιαίας Εκπαίδευσης Ευρωπαικό Πανεπιστήμιο Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος Δρ. Αναστασία Χ Γιαννακού Λέκτορας Ενιαίας Εκπαίδευσης Ευρωπαικό Πανεπιστήμιο Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος Πρόκειται για μια χρόνια νευροαναπτυξιακή διαταραχή Νευρολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις;

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις; Πρόλογος Όταν ήμουν μικρός, ούτε που γνώριζα πως ήμουν παιδί με ειδικές ανάγκες. Πώς το ανακάλυψα; Από τους άλλους ανθρώπους που μου έλεγαν ότι ήμουν διαφορετικός, και ότι αυτό ήταν πρόβλημα. Δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

Οι αριθμοί σελίδων με έντονη γραφή δείχνουν τα κύρια κεφάλαια που σχετίζονται με το θέμα. ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΜΑΘΗΜΑ

Οι αριθμοί σελίδων με έντονη γραφή δείχνουν τα κύρια κεφάλαια που σχετίζονται με το θέμα. ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΜΑΘΗΜΑ Τί σε απασχολεί; Διάβασε τον κατάλογο που δίνουμε παρακάτω και, όταν συναντήσεις κάποιο θέμα που απασχολεί κι εσένα, πήγαινε στις σελίδες που αναφέρονται εκεί. Διάβασε τα κεφάλαια, που θα βρεις σ εκείνες

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΠΑΠΠΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΓΙΑΓΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΠΑΠΠΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΓΙΑΓΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΠΑΠΠΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΓΙΑΓΙΑ Για μαθητές/τριες γυμνασίου ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ-ΑΘΗΝΑ 2018 Τι είναι η Τρίτη Ηλικία Οι ηλικίες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΥΠΗ AΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ. Μαρίτσα Καμπούρογλου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το παιδί «Η Παμμακάριστος»

ΑΤΥΠΗ AΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ. Μαρίτσα Καμπούρογλου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το παιδί «Η Παμμακάριστος» ΑΤΥΠΗ AΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ Μαρίτσα Καμπούρογλου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το παιδί «Η Παμμακάριστος» Αξιολόγηση Συλλογή πληροφοριών Ερμηνεία Στόχοι της παρέμβασης Η Αξιολόγηση της

Διαβάστε περισσότερα

TO ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

TO ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ TO ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Η λέξη ΠΑΙΧΝΊΔΙ προέρχεται από την λέξη παίχτης παίζω παις. Με την έννοια παιχνίδι ορίζουμε την κατ εξοχήν αυθόρμητη και ενδιαφέρουσα δραστηριότητα των παιδιών που έχει ως στόχο

Διαβάστε περισσότερα

Στάδια Ανάπτυξης Λόγου και Οµιλίας

Στάδια Ανάπτυξης Λόγου και Οµιλίας Στάδια Ανάπτυξης Λόγου και Οµιλίας Το παιδί ξεδιπλώνει τις γλωσσικές ικανότητες του µε το χρόνο. Όλα τα παιδιά είναι διαφορετικά µεταξύ τους και το κάθε ένα έχει το δικό του ρυθµό. Τα στάδια ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

Άνοια στην Τρίτη ηλικία:

Άνοια στην Τρίτη ηλικία: Άνοια στην Τρίτη ηλικία: οι επιπτώσεις της νόσουστηνκαθημερινότητα της οικογένειας και οι τρόποι παρέμβασης για μια λειτουργική επικοινωνία Γκαρίπη Χριστιάνα / Κλινική ψυχολόγος Τι είναι άνοια; Μία ετερογενής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΟΜΑΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΟΜΑΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΟΜΑΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ 11ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ Α ΤΑΞΗ 2014-2015 Το κυνήγι του χαμένου θησαυρού Τα παιδιά χωρίζονται σε 3 ή 4 ομάδες. Ο αρχηγός κρύβει κάποιον θησαυρό. Όλες οι ομάδες διαβάζουν

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικές Ανάγκες στον Αυτισμό. Μαρίτσα Καμπούρογλου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος»

Εκπαιδευτικές Ανάγκες στον Αυτισμό. Μαρίτσα Καμπούρογλου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος» Εκπαιδευτικές Ανάγκες στον Αυτισμό Μαρίτσα Καμπούρογλου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος» Παράγοντες που επιδρούν στη μάθηση Η σοβαρότητα του αυτισμού Το επίπεδο της νοητικής τους ικανότητας

Διαβάστε περισσότερα

Γιαννάκη Ειρήνη Α.Μ: 12066 Τμήμα Λογοθεραπείας- Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ

Γιαννάκη Ειρήνη Α.Μ: 12066 Τμήμα Λογοθεραπείας- Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ «Η ψυχοκινητική καθυστέρηση ως σημαντικό κομμάτι πολλών διαταραχών. Μέθοδοι ψυχοκινητικής ανάπτυξης καθώς και υλικό (ασκήσεις) ως εναλλακτική μορφή επικουρικής αγωγής στη λογοθεραπεία». Γιαννάκη Ειρήνη

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικές Ανάγκες στον Αυτισμό. Μαρίτσα Καμπούρογλου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος»

Εκπαιδευτικές Ανάγκες στον Αυτισμό. Μαρίτσα Καμπούρογλου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος» Εκπαιδευτικές Ανάγκες στον Αυτισμό Μαρίτσα Καμπούρογλου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος» Παράγοντες που επιδρούν στη μάθηση Η σοβαρότητα του αυτισμού Το επίπεδο της νοητικής τους ικανότητας

Διαβάστε περισσότερα

Η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών.

Η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών. Η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών. Κανείς δεν φαντάζεται ότι ο λόγος θα εμφανισθεί απότομα, στην τελική του μορφή μ ένα χτύπημα μιας μαγικής ράβδου, σαν μια μηχανή έτοιμη για χρήση. Η εγκατάσταση του πολύπλοκού

Διαβάστε περισσότερα

Ευχάριστο διάβασμα στο σπίτι. Αναστασία Χ Γιαννακού Ειδική Παιδαγωγός Καθηγήτρια Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου

Ευχάριστο διάβασμα στο σπίτι. Αναστασία Χ Γιαννακού Ειδική Παιδαγωγός Καθηγήτρια Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Ευχάριστο διάβασμα στο σπίτι Αναστασία Χ Γιαννακού Ειδική Παιδαγωγός Καθηγήτρια Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Βασική Αρχή!!! Ο ενήλικας καθοδηγεί το παιδί κατά τη φοίτηση του στην Α τάξη του Δημοτικού Σχολείου

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την administrator Τρίτη, 27 Δεκέμβριος :03 - Τελευταία Ενημέρωση Τρίτη, 27 Δεκέμβριος :20

Συντάχθηκε απο τον/την administrator Τρίτη, 27 Δεκέμβριος :03 - Τελευταία Ενημέρωση Τρίτη, 27 Δεκέμβριος :20 Τι είναι η ΔΕΠΥ; Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) - διεθνώς ADHD: Attention Deficit Hyperactivity Disorder - είναι μια από τις συχνότερες νευροβιολογικές διαταραχές της παιδικής

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ενότητα #6: ΕΤΟΙΜΑ ΠΑΙΔΙΑ Διδάσκων: Γουργιώτου Ευθυμία ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Το βιβλίο της Μ. Autism Resource CD v Resource Code RC115

Το βιβλίο της Μ. Autism Resource CD v Resource Code RC115 Το βιβλίο της Μ Γεια σας με λένε Μ. Είμαι 9 χρονών και μένω στο με τους γονείς μου και τα 2 αδέρφια μου, τον Γιάννη που είναι 10 και τον Βασίλη που είναι 3. Έχω κι ένα σκυλάκι που το λένε Κάντι και είναι

Διαβάστε περισσότερα

Προσπάθησα να τον τραβήξω, να παίξουμε στην άμμο με τα κουβαδάκια μου αλλά αρνήθηκε. Πιθανόν και να μην κατάλαβε τι του ζητούσα.

Προσπάθησα να τον τραβήξω, να παίξουμε στην άμμο με τα κουβαδάκια μου αλλά αρνήθηκε. Πιθανόν και να μην κατάλαβε τι του ζητούσα. Μια μέρα πήγαμε στην παιδική χαρά με τις μαμάδες μας. Ο Φώτης πάντα με το κορδόνι στο χέρι. Αν και ήταν ένα χρόνο μεγαλύτερός μου, ένιωθα πως έπρεπε πάντα να τον προστατεύω. Σίγουρα δεν ήταν σαν όλα τα

Διαβάστε περισσότερα

Βιώνουμε αλλαγές στην οικογένειά μας, όπως το διαζύγιο των γονιών μας. Μας απογοητεύουν ή απογοητεύουμε τον εαυτό μας.

Βιώνουμε αλλαγές στην οικογένειά μας, όπως το διαζύγιο των γονιών μας. Μας απογοητεύουν ή απογοητεύουμε τον εαυτό μας. Νοιώθεις θυμωμένος Το φυλλάδιο θα σε βοηθήσει στην περίπτωση που νιώθεις ότι ο θυμός σου δυσκολεύει τη ζωή σου και θα σου προτείνει λύσεις για να αντιμετωπίζεις και να ελέγχεις τα έντονα συναισθήματα θυμού...

Διαβάστε περισσότερα

Μαθαίνω να κυκλοφορώ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. Σεμινάρια Κυκλοφοριακής Αγωγής για παιδιά Δημοτικού 6-8 ετών. Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών

Μαθαίνω να κυκλοφορώ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. Σεμινάρια Κυκλοφοριακής Αγωγής για παιδιά Δημοτικού 6-8 ετών. Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών Μαθαίνω να κυκλοφορώ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Σεμινάρια Κυκλοφοριακής Αγωγής για παιδιά Δημοτικού 6-8 ετών Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών Όταν κυκλοφορούμε στο δρόμο μπορούμε να συναντήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Προβλήματα ομιλίας στην παιδική ηλικία

Προβλήματα ομιλίας στην παιδική ηλικία Προβλήματα ομιλίας στην παιδική ηλικία Το μικρό μας δεν μιλάει όπως τα άλλα παιδιά της ηλικίας του. Τι μπορεί να συμβαίνει; Το κοινωνικό περιβάλλον, οι συνθήκες ζωής, και οι παραδόσεις επηρεάζουν θετικά

Διαβάστε περισσότερα

Η προσαρμογή του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον

Η προσαρμογή του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον Η προσαρμογή του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον Το παιδί μας πάει σχολείο Η αρχή της προσχολικής εκπαίδευσης σηματοδοτεί και την αρχή μιας νέας φάσης ζωής για το παιδί και την οικογένειά του. Το παιδί

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

Μαρίνα Πατσίδου, Σχολική Σύμβουλος Ειδικής Αγωγής 7 ης Περιφέρειας Μαρία Παπαδοπούλου, Σχολική Σύμβουλος 38 ης Περιφέρειας Προσχολικής Εκπαίδευσης

Μαρίνα Πατσίδου, Σχολική Σύμβουλος Ειδικής Αγωγής 7 ης Περιφέρειας Μαρία Παπαδοπούλου, Σχολική Σύμβουλος 38 ης Περιφέρειας Προσχολικής Εκπαίδευσης Η επιμόρφωση για την ένταξη και τη συνεκπαίδευση των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μέσα από την τέχνη. Η περίπτωση της βιωματικής προσέγγισης μέσα από το εργαστήριο του «αντικειμένου κούκλα»

Διαβάστε περισσότερα

Παιδί Σκύλος: Πάνω από όλα, μια ασφαλής σχέση! Δευτέρα, 16 Δεκέμβριος :24

Παιδί Σκύλος: Πάνω από όλα, μια ασφαλής σχέση! Δευτέρα, 16 Δεκέμβριος :24 Στα προηγούμενα άρθρα μας, «Προετοιμάστε το σκύλο σας για τον ερχομό του μωρού!» και «Μωρό Σκύλος: Η αρχή μιας υπέροχης σχέσης», αναλύσαμε το πώς πρέπει να χειριστούμε το σκύλο μας, κατά τη διάρκεια της

Διαβάστε περισσότερα

Αυτό είναι το πέμπτο έντυπο της σειράς που αφορά θέματα σχετικά με τη ακοή από την εταιρία Widex.

Αυτό είναι το πέμπτο έντυπο της σειράς που αφορά θέματα σχετικά με τη ακοή από την εταιρία Widex. Επικοινωνώντας με χρήστες ακουστικών βαρηκοίας 5 Συμβουλές για μια επιτυχημένη επικοινωνία Αυτό είναι το πέμπτο έντυπο της σειράς που αφορά θέματα σχετικά με τη ακοή από την εταιρία Widex. Επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση και διαχείριση άγχους για τα παιδιά

Αντιμετώπιση και διαχείριση άγχους για τα παιδιά Αντιμετώπιση και διαχείριση άγχους για τα παιδιά Άρτεμις Τσίτσικα Επίκ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής Παν/μιου Αθηνών Επιστ. Υπεύθυνος Μονάδας Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) Β Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

21-24 μήνες...84 Ενδεικτικές καθημερινές αναπτυξιακές δραστηριότητες για εσάς και το παιδί σας (6-24 μηνών)...90 2 έως 3 ετών...93 Η εκπαίδευση στη

21-24 μήνες...84 Ενδεικτικές καθημερινές αναπτυξιακές δραστηριότητες για εσάς και το παιδί σας (6-24 μηνών)...90 2 έως 3 ετών...93 Η εκπαίδευση στη ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος...9 Εισαγωγή...11 Βασικές αρχές της ανάπτυξης... 13 Βρεφική ανάπτυξη (σωματική, κινητική, γνωστική, γλωσσική, ψυχοσυναισθηματική)...18 Η ανάπτυξη του εγκεφάλου...22 Η σημασία των ερεθισμάτων...24

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η Λογοθεραπεία. Φωνής Ομιλίας. Εξελικτική. Ο ρόλος του. λογοθεραπευτή, αξιολόγησης, του. αντιμετώπισης

Τι είναι η Λογοθεραπεία. Φωνής Ομιλίας. Εξελικτική. Ο ρόλος του. λογοθεραπευτή, αξιολόγησης, του. αντιμετώπισης ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Τι είναι η Λογοθεραπεία Λογοθεραπείαα είναι ο επιστημονικός κλάδος που ασχολείται με τιςς διαταραχές: Λόγου (τη γενικότερη λεκτική επικοινωνία) Φωνής (το επίπεδο του λάρυγγα και των φωνητικών

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχοκινητική εξέλιξη

Ψυχοκινητική εξέλιξη Ψυχοκινητική εξέλιξη Ορισμός Ψυχοκινητική εξέλιξη ή ανάπτυξη, είναι η λειτουργική διαφοροποίηση του οργανισμού, κατά την διάρκεια της οποίας αποκτώνται συνεχώς νέες ικανότητες, που διαμορφώνονται από την

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ ΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ

ΙΑ ΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ 1η Σελίδα Η Γιώτα θα πάει για πρώτη φορά κατασκήνωση. Φαντάζεται πως θα περάσει πολύ άσχημα μακριά από τους γονείς και τα παιχνίδια της για μια ολόκληρη εβδομάδα. Αγχώνεσαι ή νοιώθεις άβολα όταν είσαι

Διαβάστε περισσότερα

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Πιθανότατα αισθάνεστε πολύ αναστατωµένοι αφού λάβατε µια διάγνωση καρκίνου. Συνήθως είναι δύσκολο να αποδεχθείτε τη διάγνωση αµέσως και αυτό είναι

Διαβάστε περισσότερα

Κατερίνα Χριστόγερου. Είμαι 3 και μπορώ. Δραστηριότητες για παιδιά από 3 ετών

Κατερίνα Χριστόγερου. Είμαι 3 και μπορώ. Δραστηριότητες για παιδιά από 3 ετών Κατερίνα Χριστόγερου Είμαι 3 και μπορώ Δραστηριότητες για παιδιά από 3 ετών Περιεχόμενα Συμβουλές για γονείς και παιδαγωγούς... 7 Είμαι 3 και μπορώ!...10 Το κόκκινο...12 Το κίτρινο...13 Κόκκινο Κίτρινο...14

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. Καλή τύχη! Carl-Johan Forssén Ehrlin

Πρόλογος. Καλή τύχη! Carl-Johan Forssén Ehrlin Πρόλογος Νιώθουμε πολύ άσχημα όταν βλέπουμε ένα παιδί να κλαίει ή να πονάει χωρίς να μπορούμε να κάνουμε κάτι, ιδιαίτερα αν είμαστε γονείς. Ανάλογα με τις περιστάσεις τα παιδιά είναι άλλοτε χαρούμενα,

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ/Υ)

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ/Υ) Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ/Υ) Ελλειμματική Προσοχή ( συμπτώματα) 1. Απροσεξία. 2. Αποτυγχάνει συχνά να επικεντρώσει την προσοχή του σε λεπτομέρειες, κάνει λάθη σε σχολικές

Διαβάστε περισσότερα

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια φυσιολογική αναπτυξιακή κρίση που περιλαμβάνει σημαντικές σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές και επηρεάζει όλες τις εγκύους ανεξάρτητα από την ψυχολογική τους υγεία. Όπως κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικό ιστορικό νηπίου

Ατομικό ιστορικό νηπίου σημαντικές πληροφορίες στοιχεία επικοινωνίας Ατομικό ιστορικό νηπίου στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού Βοηθείστε μας να γνωρίσουμε καλύτερα το παιδί σας Σχολική χρονιά 2015-2016 Όνομα Παιδιού: Συμπληρώστε

Διαβάστε περισσότερα

Πώς να μάθετε το παιδί, να προστατεύει τον εαυτό του!

Πώς να μάθετε το παιδί, να προστατεύει τον εαυτό του! Πώς να μάθετε το παιδί, να προστατεύει τον εαυτό του! Όλοι οι γονείς, αλλά ιδιαίτερα οι μονογονείς, έχουν ένα άγχος παραπάνω σε ό,τι αφορά την ασφάλεια του παιδιού τους. Μία φίλη διαζευγμένη με ένα κοριτσάκι

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ Η νόσος του Parkinson είναι μια προοδευτικά εξελισσόμενη, εκφυλιστική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος, είναι

Διαβάστε περισσότερα

Μαμά, γιατί ο Φώτης δε θέλει να του πιάσω το χέρι; Θα σου εξηγήσω, Φωτεινή. Πότε; Αργότερα, όταν μείνουμε μόνες μας. Να πάμε με τον Φώτη στο δωμάτιό

Μαμά, γιατί ο Φώτης δε θέλει να του πιάσω το χέρι; Θα σου εξηγήσω, Φωτεινή. Πότε; Αργότερα, όταν μείνουμε μόνες μας. Να πάμε με τον Φώτη στο δωμάτιό - Μαμά, γιατί ο Φώτης δε θέλει να του πιάσω το χέρι; Θα σου εξηγήσω, Φωτεινή. Πότε; Αργότερα, όταν μείνουμε μόνες μας. Να πάμε με τον Φώτη στο δωμάτιό μου να παίξουμε; Αν θέλει, ναι. Προσπάθησε να μην

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ UÇURTMA Orkun Bozkurt

ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ UÇURTMA Orkun Bozkurt ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ UÇURTMA Orkun Bozkurt - Ι - Αυτός είναι ένας ανάπηρος πριν όμως ήταν άνθρωπος. Κάθε παιδί, σαν ένας άνθρωπος. έρχεται, καθώς κάθε παιδί γεννιέται. Πήρε φροντίδα απ τη μητέρα του, ανάμεσα σε ήχους

Διαβάστε περισσότερα

Επιλόχειος κατάθλιψη

Επιλόχειος κατάθλιψη ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Επιλόχειος κατάθλιψη «Γιατί νιώθω έτσι; Τι μου συμβαίνει;» Είναι η σκέψη που, πολύ συχνά, βασανίζει τη νέα μαμά, η οποία λίγες μέρες μετά τη γέννηση του μωρού της αρχίζει να έχει κακή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ 1

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ 1 ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ 1 ΠΡΟΣΔΟΚΙΑ: Σεβασμός Κοινωνική δεξιότητα: Ακούω τον ομιλητή στο μάθημα Στόχοι μαθήματος: Ο μαθητής να: 1. Ονομάζει τα βασικά βήματα της κοινωνικής

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ξεχωριστός κόσμος των διδύμων», η Εύη Σταθάτου μιλά στο Mothersblog, για το πρώτο της συγγραφικό εγχείρημα!

«Ο ξεχωριστός κόσμος των διδύμων», η Εύη Σταθάτου μιλά στο Mothersblog, για το πρώτο της συγγραφικό εγχείρημα! Ημερομηνία 14/02/2017 Μέσο Συντάκτης Link www.mothersblog.gr Κατερίνα Ηλιάκη http://www.mothersblog.gr/synenteyxeis/item/43377-o-ksexoristos-kosmos-tondidymon--i-eyi-stathatou-mila-sto-mothersblog--gia-to-proto-tis-syggrafikoegxeirima

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Αγαπητέ μαθητή/ αγαπητή μαθήτρια, Διεξάγουμε μια έρευνα και θα θέλαμε να μάθουμε την άποψή σου για τo περιβάλλον μάθησης που επικρατεί στην τάξη σου. Σε παρακαλούμε

Διαβάστε περισσότερα

Εργαλείο Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης για παιδιά µε Αυτισµό στον Τοµέα των Κοινωνικών εξιοτήτων Νικόλαος Απτεσλής

Εργαλείο Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης για παιδιά µε Αυτισµό στον Τοµέα των Κοινωνικών εξιοτήτων Νικόλαος Απτεσλής Εργαλείο Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης για παιδιά µε Αυτισµό στον Τοµέα των Κοινωνικών εξιοτήτων Νικόλαος Απτεσλής Ευδοκία Μητροπούλου - Καλλιόπη Τσακπίνη Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α σεελ Εγγύτητα 3 Βλεµµατική Επαφή

Διαβάστε περισσότερα

Το φυλλάδιο αναφέρεται σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζεις στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν...

Το φυλλάδιο αναφέρεται σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζεις στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν... Σχολείο Το φυλλάδιο αναφέρεται σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζεις στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν... ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Πληροφορίες για το φυλλάδιο Το σχολείο αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης 1. Εισαγωγή στη διαμεσολάβηση (30 ) Στόχοι Να εντοπίσουν παρακολουθήσουν τη διαδικασία διαμεσολάβησης. Διαδικασία Έχουμε από πριν καλέσει δυο μέλη (ένα αγόρι Α και ένα κορίτσι

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης; Ολοι κάποιες φορές νιώθουμε μελαγχολία ή θλίψη, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες. Όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη, η διαταραχή αυτή επηρεάζει την καθημερινή του ζωή, τη φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας μια κατάσταση που επηρεάζει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΥΠΗ AΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ. Mαρία Παπαντωνίου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το παιδί «Η Παμμακάριστος»

ΑΤΥΠΗ AΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ. Mαρία Παπαντωνίου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το παιδί «Η Παμμακάριστος» ΑΤΥΠΗ AΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ Mαρία Παπαντωνίου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το παιδί «Η Παμμακάριστος» ΣΥΛΛΟΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Πρώιμη Ανίχνευση και Εκπαιδευτική παρέμβαση για τις Μαθησιακές Δυσκολίες

Πρώιμη Ανίχνευση και Εκπαιδευτική παρέμβαση για τις Μαθησιακές Δυσκολίες Πρώιμη Ανίχνευση και Εκπαιδευτική παρέμβαση για τις Μαθησιακές Δυσκολίες www.24grammata.com γράφει η Ευθαλία Καδέρογλου, M.Ed.Ειδική Παιδαγωγός, Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Ειδικών Παιδαγωγών ekaderoglo

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Αγαπητοί γονείς, Καθώς το νηπιαγωγείο μας έχει ήδη ανοίξει τις πόρτες του στα μικρά μας παιδάκια αλλά και σε εσάς, βρισκόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

Οι διαταραχές λόγου και ομιλίας είναι οι πιο συχνές αναπτυξιακές διαταραχές στα παιδιά, αλλά και οι λιγότερο ανιχνευόμενες στην πρωτοβάθμια φροντίδα.

Οι διαταραχές λόγου και ομιλίας είναι οι πιο συχνές αναπτυξιακές διαταραχές στα παιδιά, αλλά και οι λιγότερο ανιχνευόμενες στην πρωτοβάθμια φροντίδα. Γράφει: Κωνσταντίνα Γκόλτσιου, Παιδίατρος - Αναπτυξιολόγος Οι διαταραχές λόγου και ομιλίας είναι οι πιο συχνές αναπτυξιακές διαταραχές στα παιδιά, αλλά και οι λιγότερο ανιχνευόμενες στην πρωτοβάθμια φροντίδα.

Διαβάστε περισσότερα

Ο αυτισμός είναι μια διάχυτη νευροαναπτυξιακή διαταραχή, η οποία επηρεάζει το άτομο σε

Ο αυτισμός είναι μια διάχυτη νευροαναπτυξιακή διαταραχή, η οποία επηρεάζει το άτομο σε Υπέροχα παιδιά Μέσα σε μια εύθραυστη φυσαλλίδα Πάνω από το ουράνιο τόξο Haiku Ο αυτισμός είναι μια διάχυτη νευροαναπτυξιακή διαταραχή, η οποία επηρεάζει το άτομο σε 1 / 5 γνωστικό, επικοινωνιακό και κοινωνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΑΧΥΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Π. ΒΟΥΤΥΡΑΚΟΣ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ

ΑΥΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΑΧΥΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Π. ΒΟΥΤΥΡΑΚΟΣ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΑΥΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΑΧΥΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Π. ΒΟΥΤΥΡΑΚΟΣ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ Κριτήρια Ποιοτική απόκλιση στην κοινωνική αλληλεπίδραση Ποιοτική απόκλιση στην επικοινωνία υσκολίες στη σκέψη, στη φαντασία, περίεργα

Διαβάστε περισσότερα

*Γράφει ο Φώτης Βελισσαράκος

*Γράφει ο Φώτης Βελισσαράκος *Γράφει ο Φώτης Βελισσαράκος Πότε ένα παιδί βλέπει σωστά; Ποιές είναι οι δεξιότητες εκείνες που καθορίζουν την καλή λειτουργία της όρασης του; Πώς μπορεί μια δυσλειτουργία της όρασης να επηρεάσει την απόδοση

Διαβάστε περισσότερα

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας;

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας; Σχιζοφρένεια Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Η σχιζοφρένεια, μια πνευματική ασθένεια που προκαλεί διαταραχή στον τρόπο που σκέφτεται το άτομο, επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού. Συνήθως ξεκινά από τα τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Μαρίτσα Καμπούρογλου, Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος» ΑΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΜΙΛΗΣΕΙ... Η γλωσσική παρέμβαση Είναι η διαδικασία μέσω της

Διαβάστε περισσότερα

ικανοτήτων ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού ή μαθηματικών ικανοτήτων. Οι διαταραχές αυτές είναι εγγενείς στο άτομο και αποδίδονται

ικανοτήτων ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού ή μαθηματικών ικανοτήτων. Οι διαταραχές αυτές είναι εγγενείς στο άτομο και αποδίδονται Ο όρος «Μαθησιακές Δυσκολίες» κάνει την εμφάνιση του για πρώτη φορά το 1963 στην βιβλιογραφία της ειδικής αγωγής από τον ψυχολόγο Samuel Kirk (Hammill, 1990). Ο ψυχολόγος Kirk, μπορεί να θεωρηθεί ο πατέρας

Διαβάστε περισσότερα

Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους

Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους Όταν είμαστε παιδιά, στο ξεκίνημα της ζωής μας, έχουμε έντονη σύγχυση σχετικά με τα συναισθήματά μας, νοιώθοντας την ανάγκη να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο

Διαβάστε περισσότερα

χρωμοσώματα, αντί για τα 46 χρωμοσώματα που έχουν οι υπόλοιποι άνθρωποι. Πώς γίνεται αυτό; Υπάρχει ένα επιπλέον χρωμόσωμα 21.

χρωμοσώματα, αντί για τα 46 χρωμοσώματα που έχουν οι υπόλοιποι άνθρωποι. Πώς γίνεται αυτό; Υπάρχει ένα επιπλέον χρωμόσωμα 21. ΜΙΑ ΜΗΤΕΡΑ ΛΕΕΙ 28 ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN Πηγή: Kids Nation Magazine Edition 4, Mar/Apr. 2015 Μετάφραση: Καραβάλτσιου Βασιλική 1. Οι άνθρωποι με σύνδρομο Down έχουν 47 χρωμοσώματα, αντί για τα 46

Διαβάστε περισσότερα

- αποκλίνοντα ή εξωτροπία (το μάτι βρίσκεται προς τα έξω)

- αποκλίνοντα ή εξωτροπία (το μάτι βρίσκεται προς τα έξω) ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΣ Σαββίδου Αβρόρα. Παιδίατρος Στραβισμός είναι μία νευρομυϊκή διαταραχή, κατά την οποία όταν κάποιος προσηλώνει σε ένα σημείο, τότε το ένα μάτι του προσηλώνει στο σημείο αυτό και το άλλο είναι

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ Οι άνθρωποι κάνουμε πολύ συχνά ένα μεγάλο και βασικό λάθος, νομίζουμε ότι αυτό που λέμε σε κάποιον άλλον, αυτός το εκλαμβάνει όπως εμείς το εννοούσαμε. Νομίζουμε δηλαδή ότι ο «δέκτης» του μηνύματος το

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Χωρικής Αντίληψης και Σκέψης

Ανάπτυξη Χωρικής Αντίληψης και Σκέψης Ανάπτυξη Χωρικής Αντίληψης και Σκέψης Clements & Sarama, 2009; Sarama & Clements, 2009 Χωρική αντίληψη και σκέψη Προσανατολισμός στο χώρο Οπτικοποίηση (visualization) Νοερή εικονική αναπαράσταση Νοερή

Διαβάστε περισσότερα

Απλοί Τρόποι να βοηθήσω το παιδί μου από τους πρώτους μήνες της ζωής του να βελτιώσει τις γλωσσικές του δεξιότητες!

Απλοί Τρόποι να βοηθήσω το παιδί μου από τους πρώτους μήνες της ζωής του να βελτιώσει τις γλωσσικές του δεξιότητες! Απλοί Τρόποι να βοηθήσω το παιδί μου από τους πρώτους μήνες της ζωής του να βελτιώσει τις γλωσσικές του δεξιότητες! 0Μια έκδοση των 10 ΑΠΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΒΕΛΤΙΩΩΣΕΙ ΤΙΣ ΓΛΩΩΣΣΙΚΕΣ ΤΟΥ Δ ΕΞΙΟΤΗΤΕΣ. Από

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ Τα ρήματα Έχουν δύο φωνές: την ενεργητική και την παθητική Ενεργητική φωνή: ω. Παθητική φωνή: -μαι. Οι καταλήξεις των ρημάτων, ω, -άβω

ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ Τα ρήματα Έχουν δύο φωνές: την ενεργητική και την παθητική Ενεργητική φωνή: ω. Παθητική φωνή: -μαι. Οι καταλήξεις των ρημάτων, ω, -άβω 1 ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ Τα ρήματα ανήκουν στα κλιτά μέρη του λόγου και φανερώνουν ότι κάποιο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα κάνει κάτι (κάποια ενέργεια), ή παθαίνει κάτι από κάποιον άλλον, ή από τον εαυτό του ή βρίσκεται σε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΛΟΓΟΥ & ΟΜΙΛΙΑΣ ΠΑΙΔΙΑ 2-6 ΕΤΩΝ. Μια έκδοση των

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΛΟΓΟΥ & ΟΜΙΛΙΑΣ ΠΑΙΔΙΑ 2-6 ΕΤΩΝ. Μια έκδοση των ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΛΟΓΟΥ & ΟΜΙΛΙΑΣ ΠΑΙΔΙΑ 2-6 ΕΤΩΝ Μια έκδοση των Σύστημα Ανάπτυξης Δεξιοτήτων ikid Πρωταρχικός μας στόχος είναι να παρέμβουμε στην δυσκολία, και να χτίσουμε πάνω στις δεξιότητες

Διαβάστε περισσότερα

Τηλ.: ο Νηπιαγωγείο

Τηλ.: ο Νηπιαγωγείο Τηλ.: ο Νηπιαγωγείο.. 2018 2016-17 2019 Συμπληρώστε με προσοχή, ακρίβεια και ειλικρίνεια όλα τα στοιχεία. Ό,τι γράψετε θα παραμείνει γνωστό μόνο στους εκπαιδευτικούς. Στόχος του παρόντος εντύπου είναι

Διαβάστε περισσότερα

Τριγωνοψαρούλη, μην εμπιστεύεσαι ΠΟΤΕ... αχινό! Εκπαιδευτικός σχεδιασμός παιχνιδιού: Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Βασιλική Νίκα.

Τριγωνοψαρούλη, μην εμπιστεύεσαι ΠΟΤΕ... αχινό! Εκπαιδευτικός σχεδιασμός παιχνιδιού: Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Βασιλική Νίκα. Ήρθε ένας νέος μαθητής στην τάξη. Όλοι τον αποκαλούν ο «καινούριος». Συμφωνείς; 1 Δεν είναι σωστό να μη φωνάζουμε κάποιον με το όνομά του. Είναι σαν να μην τον αναγνωρίζουμε. Σωστά. Έχει όνομα και με αυτό

Διαβάστε περισσότερα