Οι πρόσφατες παγκόσμιες διατροφικές κρίσεις

Transcript

1 Οι πρόσφατες παγκόσμιες διατροφικές κρίσεις

2 Τι ποσοστό από τα συνολικά παραγόμενα γεωργικά προϊόντα διακινείται στις διεθνείς αγορές; περίπου το 15%

3 : Απότομη - κατακόρυφη άνοδος των τιμών βασικών γεωργικών προϊόντων Οξύτατη διατροφική κρίση σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες ΚΑΙ άνοδος τιμών στις ανεπτυγμένες χώρες

4 Η εξέλιξη των τιμών βασικών αγαθών (με βάση σταθερές τιμές σε $, 2005=100) Energy Agriculture Food Precious Metals ΠΗΓΗ: World Bank Τιμές Τροφίμων : +76,4%

5

6

7

8

9

10

11

12

13 Η επικρατούσα ερμηνεία Μειώσεις της προσφοράς λόγω έκτακτων καιρικών φαινομένων (φυσικές καταστροφές, ) Μεταβολή του καταναλωτικού προτύπου πολλών χωρών Αύξηση της ζήτησης (κυρίως κτηνοτροφικών) προϊόντων από την Κίνα Άνοδος της τιμής του πετρελαίου Μείωση προσφοράς τροφίμων λόγω εκτεταμένης καλλιέργειας ενεργειακών φυτών..

14 Σημαντικά Εργαλεία: 1. Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης ( futures ) 2. Ένα «καλάθι» συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης διαφόρων εμπορεύσιμων αγαθών, με βάση το οποίο χτίζονται άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα ( commodity index )

15 Τ ι σ υ ν έ β η; 1. Το 2000: απορρύθμιση στις αγορές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης: τα «εξωχρηματιστηριακά» παράγωγα ( OTC: Over the Counter ) δεν υπάγονταν πια σε κανέναν δημόσιο έλεγχο ή εποπτεία

16 2. Η απουσία ρύθμισης επέτρεψε την είσοδο στις αγορές των παραγώγων πολύ μεγάλων θεσμικών επενδυτών: Αξία παραγώγων OTC: 2002: 0.77 τρισεκατομμύρια $ 2007: 7,5 τρισεκατομμύρια $ 2. Ανεξέλεγκτη κερδοσκοπία

17 Πόσα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης καταλήγουν σε πραγματικές αγωραπωλησίες προϊόντων; το 2% ΠΗΓΗ: FAO, 2010

18 Διασύνδεση χρηματοοικονομικών και γεωργικών αγορών: Commodity Index Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης: 70% πετρέλαιο 20% πολύτιμα μέταλλα 10% δημητριακά Η συνολική του αξία πρέπει να διατηρεί αυτή την αναλογία Όταν η τιμή του πετρελαίου ανεβαίνει, αυξάνονται και οι τιμές των δημητριακών, με αύξηση της ζήτησής τους

19 Κερδοσκοπία & φαύλος κύκλος ανόδου των τιμών

20

21 2011: Μια ακόμα απότομη άνοδος των τιμών βασικών γεωργικών προϊόντων

22 Η ρευστότητα στις αγορές εμπορευμάτων: Ο αριθμός των συμβολαίων που δεν έχουν εκπληρωθεί

23 Παρομοίως, στην αγορά πετρελαίου

24 Δείκτες Τιμών Εμπορευμάτων στις πραγματικές αγορές

25 «Παράγωγα»: «Όπλα μαζικής καταστροφής;» τρισ τρισ. Παγκόσμιο ΑΕΠ Συναλλαγές με "Παράγωγα"

26 . και η «επιστροφή» στην πραγματική οικονομία In many physical commodities (especially agricultural commodities), cash market participants base spot and forward prices on the futures prices that are ʻdiscoveredʼ in the competitive, open auction market of a futures exchange Πηγή: The Economic Purpose of Futures Markets and How They Work, U.S. Commodities Futures Trading Commission,

27 Εκρηκτικό μίγμα: Ασύμμετρη πληροφόρηση ΚΑΙ ατιμωρησία «Ο μόνος τρόπος να προχωρήσουμε στην οικοδόμηση πιο δίκαιων και πιο πλούσιων κοινωνιών είναι να διασπάσουμε το ουσιαστικό μονοπώλιο της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας που έχει εξασφαλίσει ο χρηματοπιστωτικός τομέας τις τελευταίες δεκαετίες» Joseph Stiglitz, The Price of Inequality (To τίμημα της ανισότητας), 2012

28 «Πλήρως Ανταγωνιστικές» & αυτορρυθμιζόμενες χρηματοοικονομικές αγορές ; 1. Έντονη παρουσία ολιγοπωλιακών στοιχείων σε κρίσιμα τμήματα της δομής του συστήματος 2. Λειτουργία του συστήματος σε «απορρυθμισμένο» περιβάλλον, που καθιστά πρακτικά αδύνατο τον ουσιαστικό έλεγχο και την εποπτεία του, και ευνοεί την ανεξέλεγκτη κερδοσκοπία 3. Πακτωλοί τρισεκατομμυρίων $ και για τη διάσωση ιδιωτικών τραπεζών με χρήματα των φορολογουμένων πολιτών

29 Αυτορρύθμιση στις γεωργικές αγορές;