Παράγωγα προϊόντα. Προθεσµιακές Συµφωνίες Συµφωνίες Ανταλλαγών Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης ικαιώµατα Προαίρεσης. Απόστολος Γ.

Transcript

1 Παράγωγα προϊόντα Προθεσµιακές Συµφωνίες Συµφωνίες Ανταλλαγών Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης ικαιώµατα Προαίρεσης

2 Ορόλος των χρηµατοπιστωτικών αγορών Χρηµατοπιστωτικές Αγορές: µέσω αυτών διοχετεύονται στους κεφάλαια από τις πλεονασµατικές προς τις ελλειµµατικές µονάδες. Σε αυτές προσδιορίζονται οικονοµικά µεγέθη όπως το ύψος των επιτοκίων, οι τιµές των νοµισµάτων, κλπ. Καλύτερη οργάνωση συνεπάγεται αποτελεσµατικότητα και ορθή τιµολόγηση.

3 Οργανωµένη αγορά και Over The Counter Οργανωµένη αγορά: η αγορά της οποίας οι λειτουργίες διέπονται από κανόνες (χρηµατιστηριακές αγορές). Μη οργανωµένη αγορά: οι κανόνες τίθενται από τους συναλλασσόµενους, βάσει των προτιµήσεών τους (εξωχρηµατιστηριακές αγορές, συνήθως µέσω επενδυτικών τραπεζών).

4 Πρωτογενής και ευτερογενής αγορά Πρωτογενής: η αγορά στην οποία πρωτοεµφανίζεται κάποιο χρηµατοοικονοµικό προϊόν, π.χ. η αγορά στην οποία εκδίδονται νέες µετοχές ή οµόλογα των επιχειρήσεων ή νέες οµολογίες του δηµοσίου. Συµµετέχουν κυρίως χρηµατοπιστωτικοί οργανισµοί, ως ανάδοχοι ή διαπραγµατευτές. ευτερογενής: η αγορά στην οποία διαπραγµατεύονται καθηµερινά οι ήδη εκδοθείσες µετοχές, οι οµολογίες, κλπ. Συµµετέχουν επενδυτές, ιδιώτες και θεσµικοί.

5 Τρέχουσα και Προθεσµιακή αγορά Τρέχουσα αγορά: η αγορά στην οποία συµφωνείται σήµερα µία συναλλαγή µε στόχο να ολοκληρωθεί στην παρούσα ή σε άµεση µελλοντική στιγµή. Προθεσµιακή αγορά: η αγορά στην οποία συµφωνείται σήµερα η τιµή στην οποία θα ολοκληρωθεί η συναλλαγή αλλά η ίδια η συναλλαγή θα λάβει χώρα στο µέλλον. Κίνδυνοι αντισυµβαλλόµενου βάσει της θέσης τους στην αγορά.

6 Άµεσης και Έµµεσης χρηµατοδότησης Άµεση: η χρηµατοδότηση όπου τα κεφάλαια των πλεοναζόντων µονάδων διοχετεύονται στις ελλειµµατικές µονάδες χωρίς διαµεσολάβηση. Μέσω αναδόχων, τράπεζες επενδύσεων, κλπ Έµµεση: η χρηµατοδότηση η οποία επιτυγχάνεται µέσω διαµεσολαβητή. Μέσω εµπορικών τραπεζών και ιδρύµατα γενικής τραπεζικής.

7 Χρηµαταγορά και Κεφαλαιαγορά Η διάκριση γίνεται βάσει των χαρακτηριστικών των χρηµατοπιστωτικών προϊόντων, τα κυριότερα εκ των οποίων είναι τα εξής: Χρόνος λήξης Πιστωτικός κίνδυνος Ρευστότητα Φορολογία

8 Αγορές Επιτοκίων Ελλάδα: ελεύθερη η αγορά των επιτοκίων από το ιεθνώς: βασικές αγορές προσδιορισµού των επιτοκίων (Euribor, Libor, κλπ). Βασικός διαχωρισµός αγορών: Τρέχουσα αγορά και Προθεσµιακή αγορά επιτοκίων. Τρέχουσα: (α) επιτόκια χρηµατοδοτήσεων και καταθέσεων που δηµοσιοποιούν τα πιστωτικά ιδρύµατα. (β) επιτόκια διατραπεζικής. Προθεσµιακή: επιτόκια από χρόνο Τ+2 µέχρι 12 µήνες.

9 Αγορά Συναλλάγµατος Αναπτύχθηκε µετά την κατάρρευση του συστήµατος του Breton Woods τη δεκαετία του 1970 µε την κατάργηση των σταθερών ισοτιµιών. Είναι σήµερα η µεγαλύτερη χρηµατοοικονοµική αγορά διεθνώς. ιαθέτει τη µεγαλύτερη ρευστότητα. Λειτουργεί επί 24ώρου βάσεως. Κυριότερες αγορές: Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Τόκιο. ιατραπεζική αγορά συναλλάγµατος της Ε.Ε. Τρέχουσα και Προθεσµιακή αγορά συναλλάγµατος.

10 Αγορές χρηµατοπιστωτικών µέσων Στην Ελλάδα διέπονται από το νόµο 3606/2007 και από αποφάσεις της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς που ενσωµάτωσαν τα εξής: ικαιώµατα Προαίρεσης (.Π., διεθνώς γνωστά µε την ορολογία Options) Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (ΣΜΕ, διεθνώς γνωστά µε την ορολογία Futures) Συµβάσεις Ανταλλαγής (Σ.Α., διεθνώς γνωστά µε την ορολογία Swaps) Γενικά παράγωγα µε υποκείµενο προϊόν νοµίσµατα, τίτλους, επιτόκια, δείκτες, εµπορεύµατα, κλπ

11 Παράγωγα σε οργανωµένες αγορές ή εξωχρηµατιστηριακά Τα παράγωγα χωρίζονται σε 2 µεγάλες κατηγορίες καταρχήν ως προς τον τρόπο διαπραγµάτευσής τους. Έτσι, έχουµε: ΣΜΕ και Π που διαπραγµατεύονται σε οργανωµένες χρηµατιστηριακές αγορές παραγώγων µε κύριο χαρακτηριστικό την τυποποίηση των συµφωνιών επί υποκείµενων προϊόντων αλλά και την αντιµετώπιση του κινδύνου αθέτησης. Προθεσµιακές συµφωνίες και συµφωνίες ανταλλαγών που διαπραγµατεύονται εξωχρηµατιστηριακά (OTC Over The Counter), συνήθως µέσω τηλεφώνου. Εµφανίστηκαν κυρίως τις δεκαετίες 1980 και Κύριο χαρακτηριστικό η συµφωνίες κατά παραγγελία βάσει των αναγκών αλλά και η ύπαρξη κινδύνου αθέτησης.

12 Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (ΣΜΕ) ιεθνής όρος: Futures Συµφωνία που λαµβάνει χώρα σήµερα και αφορά αγορά ή πώληση σε δεδοµένη τιµή και ποσότητα στο µέλλον. Τα δύο µεγαλύτερα χρηµατιστήρια παραγώγων βρίσκονται στο Σικάγο των ΗΠΑ. ΣΜΕ διαπραγµατεύονται και στο Ελληνικό Χρηµατιστήριο Παραγώγων. Η διαπραγµάτευση των ΣΜΕ λαµβάνει χώρα σε οργανωµένα χρηµατιστήρια ανά τον κόσµο (µε τη συµµετοχή brokers/µεσιτών και traders/διαπραγµατευτών). Αποτελεί δεσµευτική συµφωνία και για τα δύο µέρη. εν απαιτείται αρχικό κόστος επένδυσης, πέραν των περιθωρίων ασφάλισης. Ιστορικά τέτοιες συµφωνίες πρωτοεµφανίστηκαν µεταξύ αγροτών και εµπόρων για να επεκταθούν αργότερα σε άλλες κατηγορίες.

13 ικαιώµατα Προαίρεσης (.Π.) ιεθνής όρος: Options ικαίωµα αγοράς ή πώλησης συγκεκριµένης ποσότητας ενός προϊόντος σε δεδοµένη µελλοντική στιγµή (expiration date) και τιµή (strike price). ιαπραγµατεύονται λιγότερα χρόνια από τα ΣΜΕ. ιακρίνονται σε δύο τύπους: Calls και puts. Calls: δικαίωµα του κατόχου του (long) να αγοράσει το υποκείµενο προϊόν. Puts: δικαίωµα του κατόχου του (long) να πουλήσει το υποκείµενο προϊόν. Ο αγοραστής (long) ενός call ή put έχει το.π., ενώ ο πωλητής (short) ενός call ή put έχει υποχρέωση και όχι δικαίωµα. Η διαπραγµάτευση γίνεται επί ενός τύπου.π., είτε call είτε put. Συνεπώς όταν η µία πλευρά έχει θέση long σε call η άλλη έχει short σε call και αντίστοιχα long put µε short put. Υπάρχει αρχικό κόστος επένδυσης. Ευρωπαϊκά και Αµερικάνικα ικαιώµατα. Μεγαλύτερο χρηµατιστήριο στον κόσµο το CBOE στο Σικάγο των ΗΠΑ. Από δεκαετία 1980 έχουµε και over the counter options.

14 Βασικές κατηγορίες συµµετεχόντων Υπάρχουν 3 βασικές κατηγορίες συµµετεχόντων στις αγορές παραγώγων (ΣΜΕ και ικαιώµατα). Αντισταθµιστές, κερδοσκόποι, arbitrageurs Αντισταθµιστές: θέλουν να διασφαλίσουν (να σιγουρέψουν) την τιµή που θα πουλήσουν ή θα αγοράσουν το προϊόν τους στο µέλλον. Κερδοσκόποι: λαµβάνουν ανοικτή θέση βάσει πρόβλεψης που κάνουν για την µελλοντική πορεία των τιµών. Arbitrageurs: ιακρίνουν ατέλειες στην αγορά και δηµιουργούν κέρδη χωρίς κίνδυνο.

15 Αντιστάθµιση συναλλαγµατικού κινδύνου µε αγορά ΣΜΕ Αν µία επιχείρηση από ΗΠΑ εισάγει προϊόντα από Η.Β. τα οποία θα πρέπει να εξοφλήσει σε λίρες Αγγλίας (π.χ. 1εκ.) σε 3 µήνες, τότε αντιµετωπίζει συναλλαγµατικό κίνδυνο αφού δεν γνωρίζει σε δολάρια ΗΠΑ πόσο θα τις κοστίσει συνολικά το προϊόν που εισαγάγει (σηµειώνεται ότι το κάθε συµβόλαιο ΣΜΕ αποτελείται από ). Μπορεί να πάει στην αγορά ΣΜΕ και να κλείσει συµφωνία αγοράς 1εκ. σε 3 µήνες µε βάση την ισοτιµία $/ τριµήνου. Με αυτόν τον τρόπο αντισταθµίζει τον συναλλαγµατικό κίνδυνο αλλά δεν σηµαίνει ότι τελικά θα έχει κέρδος. Αν η τρέχουσα ισοτιµία µετά από 3 µήνες είναι ανατιµηµένη για το $ τότε θα έχει χάσει ενώ αν η ισοτιµία του $ είναι υποτιµηµένη θα έχει κερδίσει αφού θα χρειαζόταν περισσότερα $ για να αγοράσει το 1εκ.

16 Αντιστάθµιση συναλλαγµατικού κινδύνου µε πώληση ΣΜΕ Αν µία επιχείρηση από ΗΠΑ εξάγει προϊόντα στο Η.Β. για τα οποία θα εισπράξει λίρες Αγγλίας (π.χ. 3εκ.) σε 1 µήνα, τότε αντιµετωπίζει συναλλαγµατικό κίνδυνο αφού δεν γνωρίζει σε δολάρια ΗΠΑ πόσα θα εισπράξει για το προϊόν που εξάγει (σηµειώνεται ότι το κάθε συµβόλαιο ΣΜΕ αποτελείται από ). Μπορεί να πάει στην αγορά ΣΜΕ και να κλείσει συµφωνία πώλησης 3εκ. σε 1 µήνα µε βάση την ισοτιµία $/ µηνός. Με αυτόν τον τρόπο αντισταθµίζει τον συναλλαγµατικό κίνδυνο αλλά δεν σηµαίνει ότι τελικά θα έχει κέρδος. Αν η τρέχουσα ισοτιµία µετά από 1 µήνα είναι ανατιµηµένη για τη θα έχει χάσει αφού µε τη συµφωνία που έχει στα ΣΜΕ θα εισπράξει λιγότερα $, ενώ αν η ισοτιµία της είναι υποτιµηµένη θα έχει κερδίσει αφού θα εισπράξει περισσότερα $ από την πώληση του 1εκ.

17 ΣΜΕ µε βάση το δεκαετές οµόλογο Το Χρηµατιστήριο Αθηνών (ΧΑ) έχει δηµιουργήσει ΣΜΕ µε βάση την πορεία του ελληνικού δεκαετούς οµολόγου. Το ΣΜΕ επί του δεκαετούς οµολόγου βασίζεται στις ελληνικές τράπεζες που µετέχουν στους δείκτες FTSE/XA20 και Mid40 καθώς και στις κυπριακές τράπεζες που συµµετέχουν στον δείκτη του κυπριακού χρηµατιστηρίου FTSE/CYSE20.

18 Τα ΣΜΕ στην Ελλάδα Εισήχθησαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις 27 Αυγούστου 1999 µε υποκείµενο εργαλείο (underlying instrument) τον FTSE20. Σήµερα το ΧΑ διαθέτει σύγχρονη ηλεκτρονική πλατφόρµα που επιτρέπει την εισαγωγή νέων παράγωγων προϊόντων για διαπραγµάτευση. Σκέψεις υπάρχουν για την εισαγωγή διαπραγµατεύσιµων αµοιβαίων κεφαλαίων (ETF s) σε ξένους χρηµατιστηριακούς δείκτες, όπως στον γερµανικό Xetra Dax, τον αµερικάνικο Dow Jones καθώς και σε κινέζικους δείκτες. Επίσης, ETF s σε παράγωγα χρυσού αλλά και διαπραγµάτευση οµολόγων ελληνικών επιχειρήσεων του FTSE20 που πρωτογενώς διαπραγµατεύονται σε αγορές του εξωτερικού. ιαδικασία: Οι δύο αντισυµβαλλόµενοι συµφωνούν, µέσω των µεσιτών τους (brokers) στην αγορά παραγώγων, για την αγοραπωλησία του δείκτη. Το ένα µέρος συµφωνεί σήµερα να αγοράσει ΣΜΕ στο δείκτη σε µία µελλοντική ηµεροµηνία (διακανονισµού settlement date) και σε µία συγκεκριµένη τιµή (προθεσµιακή τιµή). Το άλλο µέρος συµφωνεί την ίδια στιγµή να πουλήσει το ίδιο ΣΜΕ στην συµφωνηθείσα ηµεροµηνία στην συµφωνηθείσα τιµή. Εφόσον οριστικοποιηθεί η συµφωνία, είναι δεσµευτική, ως προς όλους του όρους της, και για τα δύο µέρη (binding agreement).

19 Αντιστάθµιση κινδύνου κατόχου µετοχών µε.π. Επενδυτής κατέχει σήµερα 500 µετοχές ΟΤΕ µε τρέχουσα χρηµατιστηριακή αξία 52 και σκοπεύει να τις πουλήσει σε 1 µήνα για να εξοφλήσει υποχρεώσεις της επιχείρησής του. Ο φόβος του είναι η τιµή του ΟΤΕ σε 1 µήνα να είναι χαµηλότερη. Συµφωνεί σήµερα να πουλήσει (put) σε 1 µήνα τις 500 µετοχές για 50 (strike price) Η άλλη πλευρά για να δεχτεί να έχει υποχρέωση να αγοράσει σε 1 µήνα για 100 τον ΟΤΕ ακόµη και αν αυτός είναι φθηνότερος στο χρηµατιστήριο, απαιτεί σήµερα να εισπράξει 5. Η συµφωνία κλείνεται και ο επενδυτής που κατέχει τις µετοχές ΟΤΕ αποκτά το δικαίωµα να πουλήσει για 50 τον ΟΤΕ, καταβάλλοντας σήµερα 5 στο αντισυµβαλλόµενο µέρος. Σηµειώνεται ότι 1 συµβόλαιο.π. αποτελείται από 100 µετοχές.

20 Αντιστάθµιση κινδύνου µε.π. για µελλοντική αγορά µετοχών Επενδυτής επιθυµεί να αγοράσει 500 µετοχές ΟΤΕ σε 1 µήνα. Ο φόβος του είναι η τιµή του ΟΤΕ σε 1 µήνα να είναι υψηλότερη. Συµφωνεί σήµερα να αγοράσει (call) σε 1 µήνα τις 500 µετοχές για 50 (strike price) Η άλλη πλευρά για να δεχτεί να έχει υποχρέωση να πουλήσει σε 1 µήνα για 50 τον ΟΤΕ ακόµη και αν αυτός είναι ακριβότερος στο χρηµατιστήριο, απαιτεί σήµερα να εισπράξει 10. Η συµφωνία κλείνεται και ο επενδυτής που επιθυµεί να αγοράσει τις µετοχές ΟΤΕ αποκτά το δικαίωµα να αγοράσει για 50 τον ΟΤΕ, καταβάλλοντας σήµερα 10 στο αντισυµβαλλόµενο µέρος. Σηµειώνεται ότι 1 συµβόλαιο.π. αποτελείται από 100 µετοχές.

21 ιαγραµµατική απεικόνιση θέσεων long και short call

22 ιαγραµµατική απεικόνιση θέσεων long και short put

23 Πωλήσεις χωρίς κάλυψη (short selling) Short selling: πώληση τίτλων που δεν έχει στην κατοχή του ο πωλητής. Επικοινωνεί µε τον broker του ο οποίος του δανείζει µετοχές τις οποίες πωλεί µε το συνήθη τρόπο στο χρηµατιστήριο. Επενδυτής: µπορεί να διατηρεί τη θέση short (να πουλάει χωρίς κάλυψη) όσο ο broker του βρίσκει τις µετοχές. Σε κάποια στιγµή ο broker θα πρέπει να επιστρέψει τις µετοχές στον αρχικό ιδιοκτήτη των µετοχών και θα ζητήσει από τον short seller να τις αγοράσει στο χρηµατιστήριο για να τις επιστρέψει στον ιδιοκτήτη τους. Από τη διαφορά της αγοράς µε εκείνη που τις είχε πωλήσει θα προκύψει το κέρδος ή ζηµιά από το short selling. Ο short seller πρέπει να πληρώνει στον broker όποιο εισόδηµα έχει εισπραχθεί από τις µετοχές αυτές (π.χ. µερίσµατα) για να τα αποδώσει στον κάτοχο των µετοχών.

24 Short Hedge µε χρήση ΣΜΕ (1/3) Αφορά περιπτώσεις όπου ο επενδυτής παίρνει ταυτόχρονα δύο θέσεις short σε ΣΜΕ. Είναι χρήσιµο όταν ο αντισταθµιστής κατέχει ήδη ένα περιουσιακό στοιχείο (asset) το οποίο αναµένει να το πουλήσει στο µέλλον. Για παράδειγµα ένας αγρότης που σπέρνει σήµερα το σιτάρι και γνωρίζει ότι σε 2 µήνες θα πουλήσει ψωµί στην αγορά. Το short hedge είναι χρήσιµο και για κάποιον που δεν κατέχει το στοιχείο αλλά πρόκειται να το αποκτήσει σε κάποια στιγµή στο µέλλον.

25 Short Hedge µε χρήση ΣΜΕ (2/3) Γενικό παράδειγµα: Εξαγωγέας από τις ΗΠΑ γνωρίζει ότι θα εισπράξει λίρες Αγγλίας σε 3 µήνες. Ο εξαγωγέας γνωρίζει ότι το κέρδος του θα αυξάνεται αν η λίρα ανεβαίνει και ότι θα µειώνεται όταν η λίρα πέφτει σε σχέση µε το δολάριο. Με τη συµφωνία σε short hedge θα επιτύχει το αντίστροφο.

26 Short Hedge µε χρήση ΣΜΕ (3/3) Παράδειγµα: σήµερα 15 Μαΐου, η επιχείρηση Χ έχει συµφωνήσει να πουλήσει 1 εκατ. Βαρέλια πετρέλαιο σε 3 µήνες. Η τιµή πώλησης θα είναι η τιµή που θα ισχύει στις 15 Αυγούστου στην αγορά πετρελαίου. Συνεπώς η Χ θα κερδίζει $ για κάθε άνοδο κατά 1cent στην τιµή του πετρελαίου και θα χάνει το ίδιο ποσό για µείωση κατά 1cent στην τιµή του πετρελαίου. Αν η τιµή του πετρελαίου στην αγορά στις 15 Μαΐου είναι $19 και την ίδια ηµεροµηνία τα ΣΜΕ πετρελαίου (1.000 βαρέλια ανά ΣΜΕ) Αυγούστου είναι $18,75/βαρέλι θα πάρει θέση short σε ΣΜΕ και θα έχει επιτύχει: Κλείσιµο της τιµής που θα πουλήσει το πετρέλαιο γύρω στα $18,75 αφού, αν η τιµή του πετρελαίου στην αγορά στις 15 Αυγούστου είναι $17,50/βαρέλι η Χ θα εισπράξει $17,5 εκατ. από την πώληση στην αγορά αλλά θα πουλάει και βάσει της συµφωνίας των ΣΜΕ µε $18,75/βαρέλι εισπράττοντας $18,75. Συνολικά θα έχει κέρδος $17,5 + $1,25 (διαφορά τιµής ΣΜΕ από τρέχουσα τιµή) ανά βαρέλι. ηλαδή συνολικά θα εισπράξει $18,75 εκατ.

27 Συµφωνίες Ανταλλαγών (Swaps) (1/4) Αποτελούν ιδιωτικές συµφωνίες (OTC) µεταξύ 2 εταιρειών για να ανταλλάξουν τις χρηµατοροές τους στο µέλλον, βάσει µίας συµφωνίας που λαµβάνει χώρα σήµερα. Τα πρώτα swaps εµφανίστηκαν το 1981 και έκτοτε παρουσιάζουν µεγάλη ανάπτυξη. Τα κυριότερα swaps είναι αυτά που αφορούν ανταλλαγές επί επιτοκίων και ανταλλαγές επί συναλλάγµατος (νοµισµάτων).

28 Συµφωνίες Ανταλλαγών (Swaps) (2/4) Ανταλλαγές επιτοκίων: Η κυριότερη περίπτωση είναι τα plain vanilla όπου ο Α συµφωνεί να πληρώνει τις χρηµατοροές του Β που θα προσδιορίζονται επί ενός σταθερού επιτοκίου που προσυµφωνείται σήµερα την ίδια ώρα που ο Β συµφωνεί να καταβάλλει τις χρηµατοροές του Α οι οποίες αντιστοιχούν σε κυµαινόµενο επιτόκιο στο ίδιο ονοµαστικό κεφάλαιο και για την ίδια περίοδο. Το νόµισµα είναι επίσης κοινό για το δύο µέρη. Η διάρκεια των swaps συνήθως είναι από 1 έως 15 έτη.

29 Συµφωνίες Ανταλλαγών (Swaps) (3/4) Παράδειγµα: Έστω µία 3ετής συµφωνία ανταλλαγής µε έναρξη 30 Ιουνίου 2007 όπου η εταιρεία Β συµφωνεί να καταβάλλει στην Α ένα επιτόκιο 4,50% σταθερό το χρόνο και η Α συµφωνεί να καταβάλλει στη Β το επιτόκιο Euribor+1%. Η συµφωνία γίνεται επί ενός ονοµαστικού ποσού 100 εκατ. Η καταβολή του Α προς το Β υπολογίζεται επί του Euribor που ισχύει την προηγούµενη περίοδο της καταβολής (έτος, 6µηνο, κλπ) ώστε να µπορεί να προγραµµατίζεται για την υποχρέωσή του. Οι συµφωνία προβλέπει 6µηνιαία ανταλλαγή.

30 Συµφωνίες Ανταλλαγών (Swaps) (4/4) Ηµεροµ. Euribor (%) A σε Β (%) Βσε Α (%) Καθαρή ροή προς Α (%) Καθαρή ροή προς Β (%) Καταβληθέν ποσό από Α Καταβληθέν ποσό από Β 30/6/07 2,50 31/12/07 2,70 1,75 (2,5/2+0,5) ή (0,025/2+0,005) 2,25 (4,50/2) ή (0,045/2) 0,50-0, (0,50%*100εκ) 30/6/08 3,80 1,85 2,25 0,40-0, /12/08 4,10 2,40 2,25-0,15 0, /6/09 4,60 2,55 2,25-0,30 0, /12/09 5,10 2,80 2,25-0,55 0, /6/10 5,40 3,05 2,25-0,80 0,

31 Στρατηγικές µε περιθώρια (spread strategies) Οι πιο δηµοφιλείς στρατηγικές µε περιθώρια είναι οι στρατηγικές των Ταύρων (Bull) και των Αρκούδων (Bear). Bull strategies: όταν ο επενδυτής προβλέπει άνοδο των τιµών (αισιόδοξος) Bear strategies: όταν ο επενδυτής προβλέπει πτώση των τιµών (απαισιόδοξος) Οι στρατηγικές των περιθωρίων κατασκευάζονται µε την χρήση δύο ή περισσοτέρων δικαιωµάτων προαίρεσης του ιδίου τύπου και ίδιας χρονικής λήξης. Συνεπώς διακρίνονται σε στρατηγικές µε δικαιώµατα αγοράς (calls) και σε στρατηγικές µε δικαιώµατα πώλησης (puts).

32 1η περίπτωση: Bull spread strategy µε την χρήση call options Στην περίπτωση αυτή ο επενδυτής παίρνει θέση αγοράς (long) σε ένα call και παράλληλα µία θέση πώλησης (short) σε ένα άλλο call. Σκεπτικό: προβλέπει άνοδο τιµών και από την θέση long θα έχει τη δυνατότητα να αγοράζει φθηνότερα στην λήξη του call option. Θεωρητικά τα κέρδη που µπορεί να αποκοµίσει είναι απεριόριστα. Καθώς οι προβλέψεις ενέχουν κίνδυνο να µην εκπληρωθούν (αβεβαιότητα) είναι διατεθειµένος να θυσιάσει µέρος των κερδών του (σε περίπτωση επαλήθευσης της πρόβλεψης) λαµβάνοντας και µία θέση short (πουλώντας και ο ίδιος σε χαµηλότερη τιµή εάν επαληθευτεί η πρόβλεψή του και το άλλο µέρος επενδυτής, εξασκήσει το δικό του call option). Περιθώρια (spreads): Τα περιθώρια αναφέρονται στη διαφορά των τιµών εξάσκησης (strike ή exercise prices) που έχουν συµφωνηθεί. Στη στρατηγική αυτή, η strike price του call που έχουµε θέση long είναι χαµηλότερη από την αντίστοιχη strike price του call που έχουµε θέση short. Επιτυγχάνουµε έτσι να αγοράζουµε φθηνότερα από τη θέση long από ότι θα αγοράζει ο άλλος επενδυτής από εµάς από τη θέση short µας. Όσο µικρότερη strike price συµφωνείται στα call options τόσο πιο ακριβά είναι για να τα αγοράσεις και συνεπώς έχουν µεγαλύτερο αρχικό κόστος επένδυσης. Άρα για την στρατηγική αυτή απαιτείται αρχικό κόστος.

33 ιαγραµµατική παρουσίαση στρατηγικής Bull µε call options

34 Αποτέλεσµα στρατηγικής Bull µε calls ιάστηµα τιµής µετοχής Αποτέλεσµα από long call Αποτέλεσµα από short call Συνολικό Αποτέλεσµα κέρδος St X2 St X1 X2 - St X2 X1 (X2 X1) - fee X1 < St < X2 St X1 0 St X1 (St X1) - fee St X fee

35 2η περίπτωση: Bull spread strategy µε την χρήση put options Στην περίπτωση αυτή ο επενδυτής παίρνει θέση πώλησης (short) σε ένα put και παράλληλα µία θέση αγοράς (long) σε ένα άλλο put. Σκεπτικό: προβλέπει άνοδο τιµών (πάνω από την strike price που έχει τη θέση short) και συνεπώς κανένα από τα δύο µέρη δεν θα εξασκήσει το δικαίωµά του αφού τότε θα πωλούσε φθηνότερα από ότι θα µπορούσε να πουλήσει στην αγορά. Με αυτόν τον τρόπο ο επενδυτής από τη θέση short θα έχει όφελος το αρχικό fee που εισέπραξε για τη συµφωνία. Καθώς οι προβλέψεις ενέχουν κίνδυνο να µην εκπληρωθούν (αβεβαιότητα) είναι διατεθειµένος να θυσιάσει µέρος των κερδών του λαµβάνοντας και µία θέση long put (αφού δεν θα εξασκήσει το δικαίωµά του, χάνοντας το αρχικό fee). Περιθώρια (spreads): Τα περιθώρια αναφέρονται στη διαφορά των τιµών εξάσκησης (strike ή exercise prices) που έχουν συµφωνηθεί. Στη στρατηγική αυτή, η strike price του put που έχουµε θέση short είναι υψηλότερη από την αντίστοιχη strike price του put που έχουµε θέση long. Αν επαληθευτούν οι προβλέψεις και ανέβουν οι τιµές, κανένας από τους επενδυτές δεν αναµένεται να εξασκήσει το δικαίωµά του. Όσο υψηλότερη strike price συµφωνείται στα put options τόσο πιο ακριβά είναι για να τα αγοράσεις και συνεπώς έχουν µεγαλύτερο αρχικό κόστος επένδυσης. Άρα από την στρατηγική αυτή υπάρχει αρχικό όφελος.

36 3η περίπτωση: Bear spread strategy µε την χρήση call options Στην περίπτωση αυτή ο επενδυτής παίρνει θέση αγοράς (long) σε ένα call και παράλληλα µία θέση πώλησης (short) σε ένα άλλο call. Σκεπτικό: προβλέπει πτώση τιµών (κάτω από την strike price του short call) και συνεπώς από την θέση short θα έχει τη δυνατότητα να εισπράξει το αρχικό κόστος (fee) του option αφού δεν θα εξασκηθεί από τον άλλο επενδυτή (δεν θα τον συµφέρει η εξάσκησή του). Συνεπώς, τα κέρδη που αναµένει να αποκοµίσει είναι η τιµή που θα εισπράξει στην έναρξη της στρατηγικής. Όµως επειδή οι προβλέψεις ενέχουν κίνδυνο να µην εκπληρωθούν (αβεβαιότητα) είναι διατεθειµένος να θυσιάσει µέρος των κερδών του (σε περίπτωση επαλήθευσης της πρόβλεψης) λαµβάνοντας και µία θέση long όπου και ο ίδιος θα καταβάλει αρχικό fee (χωρίς τελικά να εξασκήσει ούτε και αυτός το call option). Περιθώρια (spreads): Τα περιθώρια αναφέρονται στη διαφορά των τιµών εξάσκησης (strike ή exercise prices) που έχουν συµφωνηθεί. Στη στρατηγική αυτή, η strike price του call που έχουµε θέση short είναι χαµηλότερη από την αντίστοιχη strike price του call που έχουµε θέση long. Όσο µικρότερη strike price συµφωνείται στα call options τόσο πιο ακριβά είναι για να τα αγοράσεις και συνεπώς έχουν µεγαλύτερο αρχικό κόστος επένδυσης. Άρα για την στρατηγική αυτή υπάρχει αρχικό όφελος.

37 4η περίπτωση: Bear spread strategy µε την χρήση put options Στην περίπτωση αυτή ο επενδυτής παίρνει θέση πώλησης (short) σε ένα put και παράλληλα µία θέση αγοράς (long) σε ένα άλλο put. Σκεπτικό: προβλέπει πτώση τιµών και συνεπώς θα εξασκήσει το δικαίωµά του πουλώντας ακριβότερα από την αγορά. Καθώς οι προβλέψεις ενέχουν κίνδυνο να µην εκπληρωθούν (αβεβαιότητα) είναι διατεθειµένος να θυσιάσει µέρος των κερδών του λαµβάνοντας και µία θέση short put (θυσιάζοντας ένα µέρος των κερδών που θα έχει αν επαληθευτούν οι προβλέψεις του. Σε ανταµοιβή για τη θυσία αυτή, εισπράττει το αρχικό fee). Περιθώρια (spreads): Τα περιθώρια αναφέρονται στη διαφορά των τιµών εξάσκησης (strike ή exercise prices) που έχουν συµφωνηθεί. Στη στρατηγική αυτή, η strike price του put που έχουµε θέση long είναι υψηλότερη από την αντίστοιχη strike price του put που έχουµε θέση short. Αν επαληθευτούν οι προβλέψεις και πέσουν οι τιµές, και οι δύο επενδυτές θα εξασκήσουν το δικαίωµά τους. Όσο υψηλότερη strike price συµφωνείται στα put options τόσο πιο ακριβά είναι για να τα αγοράσεις και συνεπώς έχουν µεγαλύτερο αρχικό κόστος επένδυσης. Άρα από την στρατηγική αυτή υπάρχει αρχικό κόστος.

38 ιαγραµµατική παρουσίαση στρατηγικής Bear µε put options

39 Αποτέλεσµα στρατηγικής Bear µε puts ιάστηµα τιµής µετοχής Αποτέλεσµα από long call Αποτέλεσµα από short call Συνολικό Αποτέλεσµα κέρδος St X fee X1 < St < X2 St X2 0 St X2 (St X2) - fee St X1 St X2 -(St X1) ή (Χ1 St) X1 X2 (X1 X2) - fee