Στρατηγικές Αγορών. Applied Mathematics 1

Transcript

1 1

2 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ Ο διαθέσιμος χρόνος είναι πολύτιμος πόρος κατά την διαδικασία εφοδιασμού Όσο περισσότερος χρόνος είναι διαθέσιμος, τόσο καλύτερη είναι και η διαδικασία σχεδιασμού του προϊόντος και ακριβέστερη η εκτίμηση κόστους Ο διαθέσιμος χρόνος επηρεάζει την ποιότητα της έρευνας πηγών προμήθειας, τον αριθμό των δυνητικών προμηθευτών, την ποιότητα των διαπραγματεύσεων και την τιμή αγοράς του υλικού

3 Κατηγορίες αγορών Αγορά πρωτογενών εμπορευμάτων ή πρώτων υλών => Ασταθείς τιμές μεγάλη διακύμανση Αγορά πάσης φύσεως εμπορευμάτων που κατασκευάζονται επί τη βάσει βιομηχανικών και κλαδικών προτύπων => Σταθερές τιμές μικρή διακύμανση Αγορές ειδών με ειδικές προδιαγραφές => η τιμή καθορίζεται από το κόστος του προμηθευτή

4 Ασταθείς Αγορές Μεγάλες βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις τόσο ως προς την προσφορά όσο και ως τις τιμές. Πρωτογενή εμπορεύματα: χαλκός, ακατέργαστο καουτσούκ, σιτάρι, καφές, μαλλί, μόλυβδος, ψευδάργυρος, φυτικά έλαια κ.α. Η προσφορά εξαρτάται από καιρικά φαινόμενα, πολιτικούς παράγοντες και βεβαίως από ενέργειες καιροσκόπων Οι τιμές μεταβάλλονται από βδομάδα σε βδομάδα λόγω των δυνάμεων προσφοράς και ζήτησης

5 Σταθερές Αγορές Οι μεταβολές των τιμών είναι μικρές τουλάχιστον για ικανό χρονικό διάστημα. Παραδείγματα: ηλεκτρικοί κινητήρες, αντλίες, ρουλεμάν, βαλβίδες, χημικά προϊόντα, πολλά είδη του εμπορίου κ.α. Λόγω των συνθηκών αυξημένου ανταγωνισμού, οι τιμές παραμένουν σχετικά σταθερές για αρκετά μεγάλες χρονικές περιόδους. Οι αγοραστές μπορούν να επηρεάσουν τις τιμές αγοράζοντας μεγάλες ποσότητες που επιτρέπουν στον πωλητή να ελαττώσει το κόστος διανομής ή το κόστος παραγωγής του.

6 Αγορές ειδών με ειδικές προδιαγραφές Οι τιμές προσδιορίζονται από το κατασκευαστικό κόστος του προμηθευτή. Η ζήτηση μπορεί να ικανοποιηθεί από επιχειρήσεις μικρού και μεσαίου μεγέθους (π.χ. συνεργεία, χυτήρια, εταιρείες κατασκευής πρωτοτύπων, εξειδικευμένες εταιρείες πληροφορικής). Οι εταιρείες αυτές είναι αρκετά ευέλικτές και γρήγορα να προσαρμόζονται προκειμένου να καλύψουν περιοχές αυξημένης ζήτησης. Συνήθως υπάρχει επαρκής προσφορά και κατά συνέπεια σταθερότητα των τιμών των αγαθών.

7 Χρόνος Αγορών Συνήθως υπερισχύει ο κανόνας αδιάλειπτου εφοδιασμού κατά τρόπο ώστε να μην επηρεάζεται το πρόγραμμα παραγωγής ή/και η προσφορά υπηρεσιών της. Ακολουθεί η επίτευξη της βέλτιστης τιμής σε συνδυασμό με την κατάλληλη ποιότητα και εξυπηρέτηση. Όταν οι αγορές βρίσκονται σε κατάσταση ισορροπίας, μικρή επίπτωση μπορεί να έχει η χρονική στιγμής της κάθε αγοράς. Αυξήσεις τιμών εμφανίζονται μόνο όταν αυξηθεί σημαντικά το κόστος παραγωγής των προμηθευτών ή εμφανίζονται ελλείψεις λόγω αυξημένης ζήτησης

8 Στρατηγικές Εφοδιασμού σε Συνθήκες Αστάθειας Αγορές ποσοτήτων σύμφωνα με τις απαιτήσεις - buying to requirements, Καλύπτει τις ανάγκες σε υλικά που αντιστοιχούν σε απαιτήσεις που είναι πλήρως καθορισμένες Διασφαλίζει τον εφοδιασμό του σταθερού τμήματος της παραγωγής και σε σταθερές τιμές. Είναι μία συντηρητική πολιτική και θεωρείται η πιο ενδεδειγμένη κάτω από συνθήκες που εμπεριέχουν κινδύνους ανατιμήσεων. Διασφαλίζει αδιάκοπη παραγωγή,αν και αγνοεί τις τάσεις των τιμών των υλικών και τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά. Είναι δυνατόν να προκύψουν αγορές υλικών σε υψηλές τιμές και διατήρηση υψηλών σχετικά επιπέδων αποθεμάτων όμως υπάρχει η βεβαιότητα ότι τα υλικά αυτά θα χρησιμοποιηθούν οπωσδήποτε.

9 Στρατηγικές Εφοδιασμού σε Συνθήκες Αστάθειας Αγορές σε ποσότητες μικρότερες των καθορισμένων απαιτήσεων - hand to mouth buying Εφαρμόζεται όταν υπάρχει άμεσος κίνδυνος πτώσης των τιμών ή σε συνθήκες που η παραγωγή για συγκεκριμένα αντικείμενα μπορεί να μειωθεί απότομα και χωρίς προειδοποίηση. Οι ποσότητες αγορών είναι μικρότερες από αυτές που θεωρούνται ως οικονομικά αποδεκτές. Η πολιτική αυτή δεν σχετίζεται με την πολιτική Just in Time η οποία προϋποθέτει την εφαρμογή μακροχρόνιων συμβάσεων. Αντίθετα στην πολιτική αγορών μικρών ποσοτήτων κάθε αγορά θεωρείται μοναδική και ανατίθεται στην τιμή που επικρατεί την δεδομένη χρονική στιγμή.

10

11 Στρατηγικές Εφοδιασμού σε Συνθήκες Αστάθειας Αγορές για κερδοσκοπικούς λόγους - speculative buying, Οι αγορές για καιροσκοπικούς λόγους δεν σχετίζονται με επίσημες εταιρικές προβλέψεις αλλά προσδοκίες μελλοντικών, μη προγραμματισμένων παραγγελιών. Οι αγορές από επενδυτές ή καιροσκόπους στοχεύουν στην αποκόμιση κερδών μέσω της μεταπώλησης του υλικού και όχι για την υποστήριξη της παραγωγής. Οι αγορές αυτές εκφεύγουν της αρμοδιότητας των τμημάτων εφοδιασμού και μετατοπίζονται στην διοίκηση η οποία έχει να επιλέξει μεταξύ διαφορετικών ευκαιριών επένδυσης. Η πολιτική αυτή ασκείται σε ορισμένους κλάδους, μέσω των χρηματιστηριακών εμπορευμάτων.

12 Στρατηγικές Εφοδιασμού σε Συνθήκες Αστάθειας Αγορές μεγάλων ποσοτήτων για προληπτικούς λόγους - forward buying Επιδιώκεται προγραμματισμός για το μέλλον Προϋπόθεση είναι η γνώση των μακροχρόνιων τάσεων ως προς τις τιμές και τις δυνατότητες εφοδιασμού Οι αγορές αυτού τού τύπου δεν είναι «καιροσκοπικές». Αποσκοπούν στην κάλυψη αναγκών που έχουν προκύψει από επιχειρησιακές προβλέψεις οι οποίες βεβαίως μπορεί να μην επαληθευθούν. Η πολιτική των αγορών για προληπτικούς λόγους μπορεί να εφαρμοστεί δυνητικά σε όλες τις κατηγορίες ειδών

13

14 Μεταξύ των παράγοντες που επηρεάζουν αποφάσεις αγορών για προληπτικούς λόγους είναι: Τιμές - Η εξέταση των ιστορικών τάσεων των τιμών μπορεί να δώσει στοιχεία για την μελλοντική συμπεριφορά τους. Είναι σημαντικό να μελετώνται οι αιτίες που προκάλεσαν τις τάσεις του παρελθόντος. Προσφορά και Ζήτηση - Είναι απαραίτητη η πληροφόρηση για την συνολική παραγωγική δυναμικότητα και για την κατανάλωση. Αριθμός και Θέση πηγών - Για είδη με πολλούς και αξιόπιστους προμηθευτές οι οποίοι βρίσκονται πλησίον της επιχείρησης δεν χρειάζεται να εφαρμόζεται αυτή η πολιτική Μεταφορές - Λόγοι που σχετίζονται με την μεταφορά μπορεί να επηρεάσουν την δέσμευση για μεγάλες ποσότητες. Τόσο οι καιρικές συνθήκες όσο και η δυναμικότητα των μεταφορικών μέσων πρέπει να συνεκτιμώνται Κυκλικές Μεταβολές στην Οικονομία Έχουν τόσο ψυχολογική όσο και πραγματική επίδραση στην πολιτική αγορών

15 Οι αγορές μεγάλων ποσοτήτων έχουν κόστος (π.χ. μη αναμενόμενες πτώσεις των τιμών, αύξηση του επιπέδου αποθεμάτων, αύξηση στο κόστος διατήρησης του κ.α). Μεγαλύτερος ο χρόνος που αφιερώνουν τα στελέχη για την εφαρμογή αυτής της πολιτικής. Οι αγορές μεγάλων ποσοτήτων επηρεάζουν και άλλα τμήματα, πρώτα από όλα τις οικονομικές υπηρεσίες. Τα τμήματα πωλήσεων και παραγωγής πρέπει επίσης να συναινέσουν ώστε οι προβλέψεις των απαιτήσεων να σταθμιστούν κατά τρόπο ώστε να μεγιστοποιηθεί η απόδοση της επένδυσης.

16 Ανάλογα με τις τιμές των υλικών (ανοδική ή καθοδική πορεία) και εφόσον οι αγορές γίνονται μεμονωμένα μπορεί να εφαρμόσει τις στρατηγικές ως εξής: Σε περιόδους ανόδου τιμών εφαρμόζει στρατηγική αγορών μεγάλων ποσοτήτων για προληπτικούς λόγους. Η πραγματική μέση τιμή αγοράς θα είναι αρκετά μικρότερη από την τρέχουσα υψηλή τιμή. Σε περιόδους καθόδου τιμών εφαρμόζει στρατηγική αγορών σύμφωνα με τις απαιτήσεις. Η πραγματική μέση τιμή αγοράς δεν θα είναι ιδιαίτερα αυξημένη σε σχέση με την τρέχουσα χαμηλή τιμή. Εάν επιθυμεί να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο τιμών μπορεί να ακολουθήσει στρατηγική αγορών σε ποσότητες μικρότερες των καθορισμένων απαιτήσεων τόσο κατά την άνοδο όσο και κατά την πτώση των τιμών. Σε αυτήν την περίπτωση η πραγματική μέση τιμή είναι ίση με την μέση τιμή την αγοράς κατά την διάρκεια του οικονομικού κύκλου.

17

18 Τα εμπορεύματα που μπορούν επιτυχώς να γίνουν προθεσμιακές συναλλαγές σε χρηματιστήρια πρέπει να ικανοποιούν τις εξής προϋποθέσεις: Να είναι τυποποιημένων προδιαγραφών και να βρίσκονται σε βασική μη επεξεργασμένη μορφή (π.χ. σιτάρι όχι αλεύρι). Εάν αλλοιώνονται να μπορούν να διατηρηθούν για επαρκές χρονικό διάστημα ώστε να μπορούν να γίνουν προθεσμιακές πράξεις. Η τιμή τους να κυμαίνεται αρκετά ώστε να υπάρχει καθεστώς αβεβαιότητας, κάτι που δημιουργεί κινδύνους και κέρδη. 18

19 Πλεονεκτήματα των χρηματιστηριακών εμπορευμάτων: Δεν χρειάζονται μεγάλα κεφάλαια διότι ο συναλλασσόμενος καταθέτει μικρό μέρος της αξίας της συναλλαγής (10-15%). Οι προμήθειες των συναλλαγών είναι χαμηλές Η ολοκλήρωση μία συναλλαγής γίνεται σε συντομότερο χρόνο σε σχέση με τις αγορές με μετρητά. Παρέχουν πολύ μεγαλύτερη ευελιξία στις συναλλαγές 19

20 Αρχές Λειτουργίας Αγοραπωλησίες αγαθών μέσω προθεσμιακών πράξεων (Futures), δηλαδή συμφωνιών αγοράς ή πώλησης αγαθών σε κάποια χρονική στιγμή στο μέλλον σε προκαθορισμένη τιμή. Π.χ. μπορεί να εξασφαλιστεί μια συγκεκριμένη τιμή αγοράς (π.χ. 600 tn νικελίου για παράδοση σε 3 μήνες στα $/tn) ανεξάρτητα από την τιμή αγοράς σε 3 μήνες (το τελικό κόστος $). Το συμβόλαιο αυτό μπορεί να αλλάξει χέρια και πριν από την ημερομηνία παράδοσης. Ο πωλητής μπορεί να αποφασίσει ότι δεν επιθυμεί να παραδώσει το εμπόρευμα και να περάσει την υποχρέωση πώλησης σε άλλον πωλητή. 20

21 Στρατηγική Περιχαράκωσης Στόχος Επιδιώκεται η αποφυγή κινδύνων λόγω μεταβολών των τιμών στο μέλλον Προφυλάσσεται η αξία των αποθεμάτων σε περιόδους πτώσης των τιμών Διασφαλίζονται τα περιθώρια κέρδους σε συμβόλαια πωλήσεων με σταθερές τιμές στα οποία οι αγορές των υλικών γίνονται σε μεταγενέστερο χρόνο 21

22 Στρατηγική Περιχαράκωσης (hedging) Ξεπερνά τους κινδύνους από τις διακυμάνσεις των τιμών διότι αυτές αντανακλώνται και στις τιμές των προθεσμιακών πράξεων. Προκειμένου να προφυλαχθεί έναντι των αυξήσεων μπορεί να «περιχαρακωθεί» αγοράζοντας μία ποσότητα καλαμποκιού, ισοδύναμη με τις ανάγκες του με ένα προθεσμιακό συμβόλαιο. Εφόσον πραγματικές και προθεσμιακές τιμές κινούνται παράλληλα, θα έχει αρκετό κέρδος πουλώντας την προθεσμιακή συναλλαγή, ώστε να αποζημιωθεί για τις απώλειες που θα έχει σε περίπτωση ανόδου των τιμών του καλαμποκιού. 22

23 Στρατηγική Περιχαράκωσης (hedging) Σημαντικότερη παράμετρος στις προθεσμιακές αγορές είναι η βάση (διαφορά μεταξύ της προθεσμιακής και της πραγματικής τιμής cash) που οφείλεται στην διατήρηση, την αποθήκευση αλλά και στις μεταβολές στην ποιότητα μέχρι την μελλοντική ημερομηνία. Εάν η ζήτηση και η προσφορά βρίσκονται σε ισορροπία οι δυο τιμές κινούνται παράλληλα και διαφέρουν λόγω του κόστους που συνεπάγονται οι παραπάνω παράγοντες. Ωστόσο, λόγω των συνθηκών της ελεύθερης αγοράς, η ζήτηση και η προφορά των χρηματιστηριακών εμπορευμάτων δεν εξισορροπείται με αποτέλεσμα η βάση να μεταβάλλεται στην διάρκεια του χρόνου. 23

24 Διάγραμμα τέλειας περιχαράκωσης (perfect hedge) 24

25 Παράδειγμα Περιχαράκωσης Ας υποθέσουμε ότι την 1 η Απριλίου μία σωληνουργία συνάπτει συμβόλαιο πώλησης σωλήνων από χαλκό με παράδοση την 30 η Αυγούστου. Λόγω του χρονικού κύκλου παραγωγής η πρώτη ύλη (χαλκός) πρέπει να είναι διαθέσιμος την 1 η Αυγούστου. Η τιμή πώλησης την 1 η Απριλίου προσδιορίζεται με βάση την τιμή cash του χαλκού που ισχύει την 1 η Απριλίου. 25

26 1 η Εναλλακτική Επιλογή: Να αγοράσει χαλκό την 1η Απριλίου και να τον διατηρήσει σε απόθεμα μέχρι τον Αύγουστο οπότε και θα τον χρησιμοποιήσει. Πλεονέκτημα: σταθεροποιεί την τιμή του χαλκού Μειονέκτημα: υφίσταται κόστος χρηματοδότησης, αποθήκευσης και ασφάλισης του χαλκού μέχρι τον χρόνο χρησιμοποίησή του. 26

27 2 η Εναλλακτική Επιλογή: Να αναβάλλει την αγορά του χαλκού μέχρι τον χρόνο χρησιμοποίησής του. Η επιλογή αυτή εμπεριέχει τον κίνδυνο αύξησης της τιμής του χαλκού με αποτέλεσμα απώλειες εσόδων εφόσον η τιμή πώλησης των σωλήνων έχει ήδη προσδιοριστεί με βάση την τιμή cash του χαλκού την 1η Απριλίου. 27

28 3 η Εναλλακτική Επιλογή: Να χρησιμοποιήσει την στρατηγική της περιχαράκωσης μέσω προθεσμιακής αγοράς χαλκού, ώστε να μην επηρεαστεί το κόστος του χαλκού και να υποστεί το κόστος διατήρησης αποθέματος. Θα αγοράσει ένα προθεσμιακό συμβόλαιο την περίοδο σύναψης του συμβολαίου πώλησης (1 η Απριλίου) και θα το πουλήσει όταν αγοράσει την πρώτη ύλη για την παραγωγή του (1 η Αυγούστου). Εφόσον πραγματικές και προθεσμιακές τιμές κινούνται παράλληλα, τυχόν κέρδη ή ζημίες από τις αλλαγές στην πραγματική τιμή του χαλκού μεταξύ 1 ης Απριλίου και 1 ης Αυγούστου θα αντισταθμιστούν από τα κέρδη ή τις ζημίες του προθεσμιακού συμβολαίου. 28

29 Περιχαράκωση με δύο συμβόλαια Αγορά Μετρητών (Cash Market) 1 η Απριλίου: Πώληση 25000lb χαλκού υπό μορφή σωλήνα για της 30 Αύγουστου με βάση της τιμή χαλκού τα 3,6$/lb. Σενάριο Αύξηση Τιμής: Ας υποθέσουμε ότι την 1η Αυγούστου οι τιμή του χαλκού αυξάνεται στα 3,7$/lb, θα υποστεί μεγάλη ζημία στα κέρδη του διότι το κοστολόγιο πώλησης των σωλήνων βασίστηκε σε τιμή του χαλκού 3,6$/lb. Προθεσμιακή Αγορά (Futures Market) 1 η Απριλίου: Προθεσμιακή αγορά 25000lb χαλκού (για παράδοση την 1 η Αύγουστου) στα 3,8$/lb (διαφορά λόγω βάσης) 29

30 Αγορά Μετρητών (Cash Market) 1 η Απριλίου: Πώληση 25000lb χαλκού στα 3,6$/lb 1 η Αυγούστου: Αγορά 25000lb χαλκού στα 3,7$/lb Απώλεια: - 10c/lb Προθεσμιακή Αγορά (Futures Market) 1 η Απριλίου: Προθεσμιακή αγορά 25000lb χαλκού στα 3,8$/lb 1 η Αυγούστου: Πώληση 25000lb χαλκού στα 3,9$/lb (λόγω διαφοράς βάσης) Κέρδος: + 10c/lb Το κέρδος εξισορροπεί την ζημιά που υπέστη την 1 η Αυγούστου με την αγορά του χαλκού που χρησιμοποίησε για την παραγωγή των σωλήνων. 30

31 Σενάριο Μείωση Τιμής: Τι θα συμβεί εάν πέσει η τιμή του χαλκού στα 3,5$/lb την 1 η Αυγούστου; Ο παραγωγός θα υποστεί απώλειες λόγω της προθεσμιακής αγοράς που έκανε στο χρηματιστήριο των εμπορευμάτων. Κερδίζει ωστόσο από την μείωση της τιμής του χαλκού που αγόρασε την 1 η Αυγούστου για να τον μετατρέψει σε σωλήνα. Ας μην ξεχνάμε ότι την περίοδο σύναψης του συμβολαίου πώλησης, υπολόγισε τιμή πρώτης ύλης στα 3,6$/lb και επομένως έχει αυξημένο κέρδος από την πώληση που εξισορροπεί τις απώλειες από την προθεσμιακή αγορά. 31

32 Η στρατηγική περιχαράκωσης επιδιώκει τον καθορισμό της τιμής της πρώτης ύλης στο συμβόλαιο πώλησης και να αποφευχθούν απώλειες (ή κέρδη) έναντι των μελλοντικών μεταβολών της. Η κερδοφορία της επιχείρησης θα προέλθει από τις πωλήσεις και όχι από καιροσκοπική στρατηγική που επιδιώκει κέρδη από την μεταβολή των τιμών Αν γνωρίζαμε την μελλοντική πτώση της τιμής δεν θα χρειαζόταν να καταφύγουμε σε προθεσμιακή συναλλαγή. Οι καιροσκόποι παίζουν σημαντικό ρόλο. Αυξάνουν τον αριθμό των συναλλαγών και την ρευστότητα και συχνά λειτουργούν ως ασφαλιστές εφόσον αναλαμβάνουν τον κίνδυνο που το άλλο μέρος επιθυμεί να αποφύγει. 32