Το σπώμιο (Cr) Γεσξγία Λακπξάθνπ, Φπζηθόο, ΔΠΑ.Λ. πάξηεο

Transcript

1 Το σπώμιο (Cr) Ζ αλεμέιεγθηε δηάζεζε ζηνπο πδάηηλνπο απνδέθηεο ησλ απνβιήησλ κε πςειέο ζπγθεληξώζεηο ρξσκίνπ θαη άιισλ βαξέσλ κεηάιισλ απνηειεί κείδνλ πεξηβαιινληηθό πξόβιεκα. Ζ θαηαλάισζε λεξνύ από ηα ππόγεηα θαη ηα επηθαλεηαθά απνζέκαηα πνπ έρνπλ ξππαλζεί κε εμαζζελέο ρξώκην εγθπκνλεί θίλδπλν γηα ηελ αλζξώπηλε πγεία ιόγσ ηεο κεγάιεο ηνπ ηνμηθόηεηαο. Γεσξγία Λακπξάθνπ, Φπζηθόο, ΔΠΑ.Λ. πάξηεο

2 Το σπώμιο (Cr) Βηνκεραληθά ιύκαηα κε ρξώκην δηνρεηεύνληαη αλεμέιεγθηα ζηνλ Αζσπό πνηακό γηα ρξόληα.

3 Το σπώμιο (Cr) Ζ Παγθόζκηα Οξγάλσζε Τγείαο θαη ε UNICEF αλαθέξνπλ όηη: 1 δηζεθαηνκκύξην άλζξσπνη δελ έρνπλ θακηά πξόζβαζε ζε θαζαξό πόζηκν λεξό. Σν 80% ηνπ πιεζπζκνύ ησλ αλαπηπζζόκελσλ ρσξώλ ππνθέξεη από αζζέλεηεο πνπ ζπλδένληαη κε ην λεξό. 3 εθαηνκκύξηα άλζξσπνη πεζαίλνπλ θάζε ρξόλν από ηελ θαθή πνηόηεηα ησλ λεξώλ πνπ θαηαλαιώλνπλ.

4 Το σπώμιο (Cr) Σν ρξώκην είλαη ην έβδνκν πην δηαδεδνκέλν ζηνηρείν ζηε γε κε ην κεγαιύηεξν πνζνζηό λα βξίζθεηαη ζηνλ ππξήλα θαη ην καλδύα. ην θινηό ηεο γεο θαηαηάζζεηαη ζηελ 21ε ζέζε από πιεπξάο πεξηεθηηθόηεηαο κε κέζε ηηκή 100 ppm δειαδή 0,01% θ.β. Ζ ζεκαληηθόηεξε εκπνξηθή πεγή ηνπ ρξσκίνπ είλαη ν ρξσκίηεο θαη ζπαληόηεξε ν θξνθνΐηεο. τρωμίηης κροκοΐηης

5 Το σπώμιο (Cr) Σν κεγαιύηεξν πνζνζηό θνηηαζκάησλ ρξσκίνπ βξίζθεηαη ζηελ Νόηηα Αθξηθή. ηνλ Διιαδηθό ρώξν ηα ζεκαληηθόηεξα ρξσκηθά θνηηάζκαηα εληνπίδνληαη ζηηο πεξηνρέο ηνπ Ξεξνιίβαδνπ ζηνλ Βνύξηλν, ζην Γνκνθό Φζηώηηδαο θαζώο θαη ζηελ Δξέηξηα (Σζαγθιί) Φαξζάισλ (Όζξπο).

6 Πηγέρ σπωμίος Φπζηθέο πεγέο Αλζξσπνγελείο πεγέο Παξαζθεπή ρξσκάησλ Καηαιύηεο Δπηκεηαιιώζεηο Βπξζνδεςία Παξαζθεπή βεξληθηώλ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ μύισλ Καηαζθεπή αληηζθσξηθώλ ησλ κεηαιιηθώλ επηθαλεηώλ Κισζηνϋθαληνπξγία Μειάλη γηα θσηνηππηθά κεραλήκαηα Μαγλεηνηαηλίεο Παξαγσγή ηζηκέληνπ

7 Οξειδωηικέρ καηαζηάζειρ ηος σπωμίος Δκθαλίδεη αξηζκνύο νμείδσζεο πνπ θπκαίλνληαη από (-ΗΗ) έσο (+VI). ηα πδάηηλα νηθνζπζηήκαηα νη πην ζπλήζεηο κνξθέο ηνπ είλαη ην ηξηζζελέο ρξώκην Cr(III) θαη ην εμαζζελέο ρξώκην Cr(VI) κε δηαθνξεηηθά ραξαθηεξηζηηθά κεηαμύ ηνπο.

8 Ιόνηα ηπιζθενούρ σπωμίος Cr(III) Καηαλνκή επί ηνηο εθαηό ηόλησλ ρξσκίνπ ζπλαξηήζεη ηνπ ph

9 Ιόνηα εξαζθενούρ σπωμίος Cr(VI) Κιάζκα ηόλησλ Cr(VI) ζπλαξηήζεη ηνπ ph

10 Κύκλορ ηος σπωμίος ζηο πεπιβάλλον Μια οδός μεγάλης εμβέλειας για ηην μεηαθορά ηοσ τρωμίοσ ζηα διάθορα οικοζσζηήμαηα είναι η αημόζθαιρα.

11 Είζοδορ ηος σπωμίος ζηον άνθπωπο Σν ρξώκην εηζέξρεηαη ζηνλ άλζξσπν κέζσ: ηεο αλαπλνήο ηεο θαηάπνζεο ηξνθώλ θαη λεξνύ πνπ ην πεξηέρνπλ ηεο επαθήο κε ην δέξκα

12 Επιπηώζειρ ηος σπωμίος ζηον άνθπωπο Το ηπιζθενέρ Cr(III) είλαη απαξαίηεην ηρλνζηνηρείν. Σν ρξώκην Cr(III) εάλ ζπδεπρζεί κε δύν κόξηα ληθνηηληθνύ νμένο θαη ηξία ακηλνμέα (θπζηίλε, γιπθίλε θαη γινπηακηληθό νμύ) ζρεκαηίδεηαη ν παξάγνληαο αλνρήο ηεο γιπθόδεο (GTF). Ο παξάγνληαο GTF καδί κε ηελ ηλζνπιίλε ξπζκίδνπλ ηελ πνζόηεηα ηεο γιπθόδεο ζην αίκα.

13 Επιπηώζειρ ηος σπωμίος ζηον άνθπωπο Το εξαζθενέρ Cr(VI) είλαη πνιύ ηνμηθό, 100 θνξέο πην ηνμηθό από ην ηξηζζελέο είλαη επδηάιπην θαη επθίλεην θαη απνκαθξύλεηαη δύζθνια από ην λεξό κπνξεί λα πξνθαιέζεη κεηαιιάμεηο θαξθηλνγελέζεηο

14 Τοξικόηηηα Cr(VI) Oμεία ηνμηθόηεηα Έθζεζε ζε Cr(VI) δηα κέζνπ ηεο αλαπλνήο επηθέξεη : βήρα, θλεζκό θαη θηέξληζκα Έθζεζε κέζσ δέξκαηνο πξνθαιεί: δεξκαηηθά εγθαύκαηα Ζ θαηάπνζε πξνθαιεί γαζηξεληεξηθά πξνβιήκαηα κε: θνηιηαθό πόλν, εκεηό θαη αηκνξξαγία

15 Υξόληα ηνμηθόηεηα Τοξικόηηηα Cr(VI) Μέζσ αλαπλνήο πξνθαιεί: δηαηξήζεηο θαη έιθε ηνπ δηαθξάγκαηνο, βξνγρίηηδα, κεησκέλε πλεπκνληθή ιεηηνπξγία, άζζκα, θαξθίλν ηνπ πλεύκνλα θαη ηεο ξηληθήο θνηιόηεηαο. Μέζσ θαηάπνζεο πξνθαιεί: ζνβαξά πξνβιήκαηα ζην ζπθώηη, λεθξά, γαζηξεληεξηθό θαη αλνζνπνηεηηθό. ύκθσλα κε ηo International for Research on Cancer (IARC) ην Cr(VI) πνπ πξνζιακβάλεηαη κε ην λεξό κεηαηξέπεηαη ζε κεγάιν πνζνζηό ζε ηξηζζελέο ζην όμηλν πεξηβάιινλ ηνπ ζηνκάρνπ.

16 Μησανιζμοί καπκινογένεζηρ Ζ αλαγσγή ηνπ Cr(VI) ζε Cr(III) εληόο ηνπ θπηηάξνπ κπνξεί λα πξνθαιέζεη ζην DNA: ζξαύζε ησλ θιώλσλ κεηαβνιή ηεο αληηγξαθήο θαη ηνπ δηπιαζηαζκνύ ηνπ ζρεκαηηζκό ελώζεσλ πξνζζήθεο Cr(III) DNA ην Cr(V), Cr(IV) θαη Cr(III) κε ην ππεξνμείδην κπνξνύλ λα δεκηνπξγήζνπλ ειεύζεξεο ξίδεο OH κε αληηδξάζεηο ηύπνπ Fenton Οη ξίδεο OH πξνθαινύλ νμεηδσηηθέο βιάβεο ζην DNA θαη ζπγθεθξηκέλα παξέρνπλ ηελ νμεηδσκέλε κνξθή ηεο γνπαλνζίλεο, ηελ 8-πδξόμπδενμπ-γνπαλνζίλε (δείθηεο θαηαζηξνθήο ηνπ DNA)

17 Μησανιζμοί καπκινογένεζηρ Μηθξέο δόζεηο Cr(VI) ζε ζπλδπαζκό κε ην αζθνξβηθό νμύ (βηηακίλε C) πξνθαινύλ ζηα πλεπκνληθά θύηηαξα: 15 θνξέο πεξηζζόηεξεο ζξαύζεηο ζηα ρξσκνζώκαηα 10 θνξέο πεξηζζόηεξεο κεηαιιάμεηο ζε ζρέζε κε ηηο αληίζηνηρεο βιάβεο πνπ πξνθαιεί ην Cr(VI) Ζ βηηακίλε C δξα σο εληζρπηήο ηεο ηνμηθήο δξάζεο ηνπ Cr(VI)

18 Όπια σπωμίος για ηο πόζιμο νεπό Το Ινστιτούτο Προστασίας Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών (USEPA) έχει ορίσει ως μέγιστο επιτρεπτό όριο για το ολικό χρώμιο στο πόσιμο νερό τα 100μg/L. Το γραφείο Εκτίμησης Περιβαλλοντικού Κινδύνου για την Υγεία της Πολιτείας της Καλιφόρνιας (OEHHA) πρότεινε για την δημόσια υγεία το όριο των 2,5μg/L για το ολικό χρώμιο και το όριο των 0,02μg/L για το εξασθενές. Στην Ελλάδα σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ)Υ2/2600/2001 ως ανώτατο επιτρεπτό όριο συγκέντρωσης του ολικού χρωμίου έχουν θεσπιστεί τα 50μg/L.

19 Όπια σπωμίος ζε μη πόζιμο νεπό ΚΥΑ 4859/726 : Σν ολικό χρώμιο από απόβλητα βιομηχανιών σε υδάτινους αποδέκτες θπκαίλεηαη από 0,6 έως 3μg/L. Γηα ην έδαθνο δελ έρεη νξηζηεί. Οδηγία Περιορισμού Επικίνδυνων Ουσιών. (Οδηγία 2002/95/ΕΚ), εξαίρεση απνηειεί η χρήση του χρωμίου Cr(VI) ως αντιδιαβρωτικό στα ψυγεία απορρόφησης. Τα κράτη - μέλη χρησιμοποιούν εναλλακτικά γηα ηηο επιστρώσεις, Cr(III), Zn, και Ni.

20 Εξαζθενέρ σπώμιο ζηον αέπα ηος επγαζιακού σώπος Οη ΖΠΑ έρνπλ ζεζπίζεη : Σν επηηξεπηό όξην έθζεζεο γηα ην εμαζζελέο ρξώκην ζηνλ αέξα ηνπ εξγαζηαθνύ ρώξνπ λα είλαη 5 κg/m3. Σν πξνηεηλόκελν όξην έθζεζεο λα είλαη αθόκα κηθξόηεξν θαη λα θηάλεη ην 1 κg/m3.

21 Τεσνολογίερ απομάκπςνζηρ ηος σπωμίος από ηα ςδαηικά μέζα ηα ππόγεηα λεξά Άληιεζε θαη επεμεξγαζία (pump and treat) Γηαπεξαηά αληηδξώληα θξάγκαηα (PRBs) Φπηνεμπγίαλζε ηα επηθαλεηαθά λεξά Υεκηθή θαηαβύζηζε Μεκβξάλεο δηήζεζεο Ρεηίλεο Ηνληνελαιιαγήο Υεκηθή αλαγσγή Πξνζξόθεζε Βηνξξόθεζε

22 Πποζποθηηικά ςλικά Δλεξγόο άλζξαθαο Εεόιηζνη Άξγηινη Ομείδηα κεηάιισλ Βηνκεραληθά απόβιεηα Βηνινγηθά πιηθά

23 Πποηάζειρ εθαπμόζιμερ ζηη ζσολική ππακηική ην πιαίζην ησλ εξεπλεηηθώλ εξγαζηώλ: Δπίδξαζε βαξέσλ κεηάιισλ ζηνλ άλζξσπν θαη ζην πεξηβάιινλ Γηάζεζε βηνκεραληθώλ απνβιήησλ Αζσπόο πνηακόο θαη εμαζζελέο ρξώκην Πεξηβαιινληηθή λνκνζεζία Σερλνινγίεο απνξξύπαλζεο πδάησλ Πξνζξνθεηηθά πιηθά

24 Δπραξηζηώ γηα ηελ πξνζνρή ζαο