Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2018) 479 final 2018/0257 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την υπογραφή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμφωνίας υπό μορφή ανταλλαγής επιστολών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Βασιλείου του Μαρόκου, για την τροποποίηση των πρωτοκόλλων αριθ. 1 και αριθ. 4 της ευρωμεσογειακής συμφωνίας σύνδεσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και του Βασιλείου του Μαρόκου, αφετέρου EL EL

2 1. ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης Για σχεδόν μισό αιώνα η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Μαρόκο είχαν μια πλούσια και πολυδιάστατη εταιρική σχέση, της οποίας αποκορύφωμα ήταν η ευρωμεσογειακή συμφωνία σύνδεσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και του Βασιλείου του Μαρόκου, αφετέρου 1 (εφεξής «η συμφωνία σύνδεσης ΕΕ-Μαρόκου» ή «συμφωνία σύνδεσης»), η οποία άρχισε να ισχύει το Μέτρα ελευθέρωσης των συναλλαγών γεωργικών προϊόντων, μεταποιημένων γεωργικών προϊόντων, ιχθύων και αλιευτικών προϊόντων εισήχθησαν στη συμφωνία σύνδεσης με τη συμφωνία υπό μορφή ανταλλαγής επιστολών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Βασιλείου του Μαρόκου 2 (εφεξής «η συμφωνία ελευθέρωσης»), η οποία άρχισε να ισχύει το Επίσης, δυνάμει της εν λόγω προνομιακής εταιρικής σχέσης το 2008 χορηγήθηκε στο Μαρόκο «προηγμένο καθεστώς», το οποίο επισφραγίζει στη σταθερότητα των διμερών δεσμών, καθώς και τις φιλοδοξίες και τις δεσμεύσεις των δύο συμβαλλομένων μερών με σκοπό την προώθηση κοινών πρωτοβουλιών, όπως η χρηστή διακυβέρνηση και οι πολιτικές και κοινωνικοοικονομικές μεταρρυθμίσεις. Παράλληλα, η Ένωση έχει επανειλημμένως επιβεβαιώσει τη δέσμευσή της για διευθέτηση της διαφοράς στη Δυτική Σαχάρα. Η Ένωση δεν έχει αναγνωρίσει την κυριαρχία του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα, αλλά υποστηρίζει πλήρως τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και του προσωπικού απεσταλμένου του να βοηθήσουν τα μέρη να επιτύχουν μια δίκαιη, βιώσιμη και αμοιβαία αποδεκτή λύση, η οποία θα προβλέπει την αυτοδιάθεση του λαού της Δυτικής Σαχάρας στο πλαίσιο ρυθμίσεων που συμβαδίζουν με τις αρχές και τους στόχους του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, όπως ορίζονται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, και ιδίως στην απόφαση 2152 (2014) και στην απόφαση 2218 (2015). Με την απόφασή του της 21ης Δεκεμβρίου 2016 στην υπόθεση C-104/16 P 3, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι η συμφωνία σύνδεσης και η συμφωνία ελευθέρωσης που συνήφθησαν μεταξύ της Ένωσης και του Μαρόκου δεν ισχύουν για τη Δυτική Σαχάρα. Μετά την απόφαση του Δικαστηρίου, η πρακτική να εφαρμόζονται de facto οι εμπορικές προτιμήσεις που προβλέπονται στη συμφωνία σύνδεσης και στα πρωτόκολλά της στα προϊόντα καταγωγής Δυτικής Σαχάρας, μιας μη αυτόνομης περιοχής, δεν μπορεί πλέον να συνεχιστεί, εκτός εάν τροποποιηθούν τα πρωτόκολλα αριθ. 1 (πρόσβαση στην αγορά της Ένωσης των γεωργικών προϊόντων, των μεταποιημένων γεωργικών προϊόντων, των ιχθύων και των αλιευτικών προϊόντων του Μαρόκου) και αριθ. 4 (περί των κανόνων καταγωγής) κατά τρόπον ώστε να καθοριστεί ότι τα προϊόντα που προέρχονται από τη Δυτική Σαχάρα αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο με αυτά που παράγονται στο Μαρόκο ΕΕ L 70 της , σ. 2. Συμφωνία υπό μορφή ανταλλαγής επιστολών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Βασιλείου του Μαρόκου σχετικά με τα αμοιβαία μέτρα ελευθέρωσης για τα γεωργικά προϊόντα, τα μεταποιημένα γεωργικά προϊόντα, τα ψάρια και τα αλιευτικά προϊόντα, με την αντικατάσταση των πρωτοκόλλων αριθ. 1, 2 και 3 και των παραρτημάτων τους και με τις τροποποιήσεις της συμφωνίας συνδέσεως (ΕΕ L 241 της , σ. 2). Απόφαση του Δικαστηρίου, της 21ης Δεκεμβρίου 2016, Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά Front Polisario, C-104/16 P, ECLI:EU:C:2016:973. EL 1 EL

3 Στις 29 Μαΐου 2017 το Συμβούλιο εξουσιοδότησε την Επιτροπή να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για τη διασφάλιση νομικής βάσης για τη χορήγηση προτιμήσεων στα προϊόντα καταγωγής Δυτικής Σαχάρας και εξέδωσε οδηγίες διαπραγμάτευσης. Πραγματοποιήθηκαν δύο γύροι διαπραγματεύσεων. Ο πρώτος πραγματοποιήθηκε στις 15 και 16 Ιουνίου 2017 και ο δεύτερος στις 18 Ιουλίου Οι επικεφαλής διαπραγματευτές μονογράφησαν το σχέδιο της συμφωνίας στις 31 Ιανουαρίου Η παρούσα πρόταση προβλέπει τροποποιήσεις του πρωτοκόλλου αριθ. 4 και του πρωτοκόλλου αριθ. 1 της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Μαρόκου με στόχο τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της απόφασης του Δικαστηρίου της 21ης Δεκεμβρίου 2016 και την παροχή της νομικής βάσης για τη χορήγηση προτιμήσεων για τα προϊόντα της Δυτικής Σαχάρας. Σκοπός της πρότασης είναι να αποφευχθεί η διατάραξη των εμπορικών συναλλαγών με τη Δυτική Σαχάρα με τη διατήρηση της πρόσβασης στην αγορά της Ένωσης σε σταθερό επίπεδο, χωρίς να χορηγείται καμία νέα προτίμηση. Η πρόταση αποσκοπεί ειδικότερα να διευκολύνει την οικονομική ανάπτυξη της Δυτικής Σαχάρας διασφαλίζοντας για τις εξαγωγές της στην Ευρωπαϊκή Ένωση την ίδια μεταχείριση με εκείνη που διασφαλίζεται για τις εξαγωγές προϊόντων καταγωγής Μαρόκου. Κατά συνέπεια, τα μέτρα αυτά θα αποτρέψουν το ενδεχόμενο να βρεθεί η Δυτική Σαχάρα σε δυσμενή ανταγωνιστική θέση και να χάσει έτσι επενδυτικές ευκαιρίες σε σχέση με τις γειτονικές της χώρες, οι οποίες απολαύουν δασμολογικών προτιμήσεων πάσης φύσεως (με βάση συμφωνίες σύνδεσης ή στο πλαίσιο του Συστήματος Γενικευμένων Προτιμήσεων). Τέλος, πρέπει να επισημανθεί ότι η απόφαση που εξέδωσε στις 27 Φεβρουαρίου 2018 το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υπόθεση C-266/16 αφορά τη συμφωνία αλιευτικής σύμπραξης μεταξύ της Ένωσης και του Μαρόκου, η οποία αποτελεί διαφορετικό ζήτημα από την πρόσβαση στις αγορές που αποτελεί αντικείμενο της συμφωνίας σύνδεσης και, ως εκ τούτου, της παρούσας πρότασης. Εξυπακούεται ότι κάθε συμφωνία είναι προσωρινή, εν αναμονή της επίλυσης της διαφοράς στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να σημειωθεί ότι η συμφωνία ορίζει ότι συνάπτεται με την επιφύλαξη των αντίστοιχων θέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με το καθεστώς της Δυτικής Σαχάρας και του Μαρόκου σχετικά με την εν λόγω περιοχή. Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής Η παρούσα πρόταση είναι σύμφωνη με την τρέχουσα εμπορική πολιτική. Σημειωτέον ότι οι τελωνειακές αρχές έχουν εφαρμόσει έως τις 21 Δεκεμβρίου 2016, ημερομηνία έκδοσης της απόφασης του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-104/16 P, de facto προτιμήσεις στα προϊόντα της Δυτικής Σαχάρας που πιστοποιούνται ως καταγωγής Μαρόκου. Καμία νέα εμπορική προτίμηση δεν θα χορηγηθεί στο Μαρόκο, ούτε στη Δυτική Σαχάρα, σε σχέση με αυτές που ίσχυαν έως τις 21 Δεκεμβρίου 2016, καθώς στόχος είναι απλώς να επεκταθεί η γεωγραφική περιοχή που καλύπτεται από τις προτιμήσεις και όχι να τροποποιηθεί η ποσότητα ή τα προϊόντα που καλύπτονται από τις προτιμήσεις. Η πρόταση συνάδει με τους γενικούς στόχους της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας, στο βαθμό που συμβάλλει στη βελτίωση των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων στην περιοχή της νότιας γειτονίας σε πνεύμα στενής συνεργασίας. Συνάδει επίσης με τη συνολική πολιτική της Ένωσης έναντι του Μαρόκου, η οποία θέτει ως στόχο την ενίσχυση της προνομιακής εταιρικής σχέσης με την εν λόγω χώρα, χωρίς να προδικάζεται το αποτέλεσμα της EL 2 EL

4 διαδικασίας που διεξάγεται από τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη Δυτική Σαχάρα. Το γεγονός ότι οι εμπορικές προτιμήσεις μπορούν να έχουν μεγαλύτερη εμβέλεια από τα εδάφη των συμβαλλομένων μερών δεν είναι πρωτοφανές, δεδομένου ότι η συμφωνία σύνδεσης ΕΕ-Μαρόκου περιλαμβάνει δύο κοινές δηλώσεις στις οποίες αναφέρεται ότι τα προϊόντα καταγωγής Δημοκρατίας του Αγίου Μαρίνου και Ανδόρας «γίνονται δεκτά στο Μαρόκο ως προϊόντα καταγωγής Κοινότητας κατά την έννοια της συμφωνίας». Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης Οι δασμολογικές προτιμήσεις που χορηγούνται από τα πρωτόκολλα αριθ. 1 και αριθ. 4 στο Μαρόκο μπορούν να επεκταθούν στα προϊόντα της Δυτικής Σαχάρας υπό ορισμένες προϋποθέσεις, υπό τον όρο ότι υπάρχει κατάλληλη νομική βάση. Ο καθορισμός της νομικής βάσης είναι ακριβώς το αντικείμενο του σχεδίου συμφωνίας του παραρτήματος. Η τροποποίηση των σχετικών πρωτοκόλλων της συμφωνίας σύνδεσης επιτρέπει επίσης να βασιστεί η χορήγηση των δασμολογικών προτιμήσεων της Ένωσης σε αξιολόγηση των οφελών για τους τοπικούς πληθυσμούς και στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 2. ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ Νομική βάση Η νομική βάση που επιτρέπει την υπογραφή της συμφωνίας είναι το άρθρο 207, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 5 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), διότι πρόκειται για θέμα που εμπίπτει στην κοινή εμπορική πολιτική. Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας) Η κοινή εμπορική πολιτική εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης (άρθρο 3 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ) και, σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), η αρχή της επικουρικότητας δεν εφαρμόζεται στους τομείς αποκλειστικής αρμοδιότητας. Αναλογικότητα Η πρόταση αποτελεί αναλογική απάντηση στο ζήτημα που τέθηκε. Η συμφωνία δεν μεταβάλλει τον βαθμό πρόσβασης στην αγορά της Ένωσης των προϊόντων καταγωγής Δυτικής Σαχάρας που υπήρχε πριν από την απόφαση του Δικαστηρίου της 21ης Δεκεμβρίου Οι κανόνες καταγωγής ορίζονται στο πρωτόκολλο αριθ. 4 της συμφωνίας σύνδεσης πραγματοποιήθηκαν τροποποιήσεις στη συμφωνία για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου και την αντιμετώπιση, σε εύλογη προθεσμία, των υφιστάμενων εμπορικών αβεβαιοτήτων που επηρεάζουν τις εξαγωγές προς την Ένωση των προϊόντων της Δυτικής Σαχάρας, με την επιφύλαξη της διαδικασίας που διεξάγεται από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη Δυτική Σαχάρα και χωρίς να προδικάζεται η τελική έκβαση της διαφοράς. Κατά συνέπεια, η πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την υπογραφή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της συμφωνίας υπό μορφή ανταλλαγής επιστολών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Βασιλείου του Μαρόκου σχετικά με την τροποποίηση των πρωτοκόλλων αριθ. 1 και αριθ. 4 της ευρωμεσογειακής συμφωνίας σύνδεσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και του Βασιλείου του Μαρόκου, αφετέρου, δεν υπερβαίνει όσα είναι αναγκαία ή κατάλληλα για την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων. EL 3 EL

5 Επιλογή της νομικής πράξης Τα σχετικά πρωτόκολλα δεν μπορούν να τροποποιηθούν παρά μόνο με συμφωνία μεταξύ των μερών. Αυτό αφορά επίσης την απαιτούμενη συνεργασία μεταξύ των αρχών με στόχο την εφαρμογή των εμπορικών προτιμήσεων. Η συμφωνία λαμβάνει τη μορφή ανταλλαγής επιστολών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Βασιλείου του Μαρόκου. Η συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Βασιλείου του Μαρόκου αποτελεί το μόνο μέσο που μπορεί να διασφαλίσει ότι η εισαγωγή προϊόντων καταγωγής Δυτικής Σαχάρας μπορεί να τύχει προτιμησιακής καταγωγής, δεδομένου ότι οι μαροκινές αρχές είναι οι μόνες που μπορούν να διασφαλίσουν την τήρηση των κανόνων που απαιτούνται για τη χορήγηση των εν λόγω προτιμήσεων. Το σχέδιο συμφωνίας προβλέπει τη δυνατότητα προσωρινής εφαρμογής της συμφωνίας πριν από τη σύναψή της. Πάντως, δεν κρίθηκε αναγκαίο να προταθεί η προσωρινή εφαρμογή. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Ανάλυση των επιπτώσεων Όπως ζητήθηκε από το Συμβούλιο, η Επιτροπή αξιολόγησε τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της συμφωνίας στη βιώσιμη ανάπτυξη, κυρίως όσον αφορά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που απορρέουν από τις δασμολογικές προτιμήσεις που χορηγούνται στα προϊόντα της Δυτικής Σαχάρας για τους ενδιαφερόμενους πληθυσμούς. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής αντιμετώπισαν ποικίλες μεθοδολογικές δυσκολίες. Κατ αρχάς, γενικά, οι στατιστικές πληροφορίες σχετικά με τη Δυτική Σαχάρα εξακολουθούν να είναι ελλιπείς και ανομοιογενείς. Μια άλλη δυσκολία οφείλεται στην πρακτική που ίσχυε μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου 2016, ημερομηνία έκδοσης της απόφασης του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, επειδή τα εμπορεύματα της Δυτικής Σαχάρας που εισάγονται στην Ένωση απολαύουν de facto των ίδιων προτιμήσεων όπως και τα εμπορεύματα καταγωγής Μαρόκου, κατά γενικό κανόνα δεν είναι δυνατόν να γίνει διάκριση μεταξύ των εισαγωγών από το Μαρόκο και των εισαγωγών από τη Δυτική Σαχάρα. Επιπλέον, η διατύπωση «ενδιαφερόμενοι πληθυσμοί» επιδέχεται διάφορες ερμηνείες και μάλιστα αποκλίνουσες. 4. Η εν λόγω διατύπωση μπορεί να παραπέμπει στους πληθυσμούς που κατοικούν στην περιοχή πρόκειται για την ερμηνεία του Μαρόκου, η οποία δεν κάνει διάκριση μεταξύ των κατοίκων βάσει εθνότητας/κοινότητας. Μπορεί επίσης να αναφέρεται σε συγκεκριμένους κατοίκους, κυρίως βάσει εθνότητας/κοινότητας (Σαχράουι) στην περίπτωση αυτή, οι ενδιαφερόμενοι πληθυσμοί μπορεί τουλάχιστον εν μέρει να είναι άτομα που κατοικούν εκτός της Δυτικής Σαχάρας (πρόσφυγες) και ορισμένοι σημερινοί κάτοικοι προσφάτως εγκατεστημένοι μπορεί να μην περιλαμβάνονται σε αυτούς. Πρόκειται για την ερμηνεία που δίνει ιδίως το Μέτωπο Polisario. Βεβαίως, το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση ανήκει στον λαό της Δυτικής Σαχάρας αλλά, αφενός, δεν εναπόκειται στην Ευρωπαϊκή Ένωση να πραγματοποιήσει απογραφή του εν λόγω 4 Πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ, παραδείγματος χάριν, το γαλλικό κείμενο των οδηγιών διαπραγμάτευσης κάνει λόγο για «populations» («πληθυσμούς»), η αγγλική έκδοση μιλάει για «people» («λαό»). Αυτό αντανακλά ήδη τη διαφοροποίηση της ορολογίας σε επίπεδο εγγράφων του ΟΗΕ. Παραδείγματος χάριν, στα συμπεράσματα της γνωμοδότησης του Διεθνούς Δικαστηρίου, της 16ης Οκτωβρίου 1975, χρησιμοποιείται ο όρος «populations» («πληθυσμοί») στο γαλλικό κείμενο, αλλά «people» («λαός») στο αγγλικό κείμενο. EL 4 EL

6 λαού και, αφετέρου, τα έγγραφα του ΟΗΕ όσον αφορά τις οικονομικές δραστηριότητες στα μη αυτόνομα εδάφη αναφέρονται, επίσης, όταν πρόκειται για κοινωνικοοικονομικά οφέλη, στους κατοίκους των εν λόγω περιοχών 5. Λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τις εν λόγω διαφορές και τις δυσκολίες να εξεταστεί η επίπτωση σε έναν λαό του οποίου τα όρια δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί και λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι οι προτιμήσεις επεκτείνονται στα προϊόντα συγκεκριμένης περιοχής και ότι, ως εκ τούτου, τα οφέλη λογικά θα συνδέονται κυρίως με την εν λόγω περιοχή, η ανάλυση επικεντρώθηκε στα οφέλη για τον πληθυσμό της Δυτικής Σαχάρας. Τα κριτήρια της αξιολόγησης βασίζονται στις σχετικές παραμέτρους στο πλαίσιο του άρθρου 73 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο προβλέπει ότι τα πρόσωπα «τα οποία αναλαμβάνουν την ευθύνη να διοικούν περιοχές όπου οι λαοί δεν αυτοδιοικούνται ακόμη πλήρως αναγνωρίζουν την αρχή της υπεροχής των συμφερόντων των κατοίκων των εν λόγω περιοχών»,, και ότι οι εν λόγω κάτοικοι «έχουν ως ιερή αποστολή την υποχρέωση να προωθήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την ευημερία τους». Έτσι, η αξιολόγηση αφορά τις εμπορικές ροές από τη Δυτική Σαχάρα και, ιδίως, τα αλιευτικά προϊόντα, τα γεωργικά προϊόντα και τα φωσφορικά άλατα, καθώς και τις επιπτώσεις στους φυσικούς πόρους, την απασχόληση και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η αξιολόγηση δεν στηρίζεται μόνο στην ανάλυση των υφιστάμενων δεδομένων, αλλά και σε ένα σύνολο προβλέψεων. Δεδομένης της ιδιαίτερης κατάστασης της Δυτικής Σαχάρας και λαμβανομένης υπόψη της δυσκολίας της Ένωσης ως τρίτου μέρους να πραγματοποιήσει έρευνες στο έδαφος της Δυτικής Σαχάρας, η Επιτροπή προσπάθησε να αποκτήσει αντικειμενικά και αξιόπιστα δεδομένα κυρίως μέσω ανταλλαγών με το Μαρόκο, την κοινωνία των πολιτών και το Μέτωπο Polisario, και λαμβάνοντας υπόψη δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες. Η Επιτροπή έλαβε επίσης υπόψη κάθε άλλη διαθέσιμη πληροφορία. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι πληροφορίες δεν οδηγούν σε ασφαλή συμπεράσματα και είναι περιορισμένες. Διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη Οι υπηρεσίες της Επιτροπής και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης προέβησαν σε ευρείες διαβουλεύσεις με τους πληθυσμούς της Δυτικής Σαχάρας. Οι εν λόγω διαβουλεύσεις ανέδειξαν την πλειοψηφούσα άποψη όσων τάσσονται υπέρ της τροποποίησης της συμφωνίας ελευθέρωσης με σκοπό την επέκταση των δασμολογικών προτιμήσεων στα προϊόντα της Δυτικής Σαχάρας. Η πλειονότητα των συνομιλητών σημείωσαν τον θετικό αντίκτυπο για το σύνολο του πληθυσμού, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα που θα είχαν οι εν λόγω εμπορικές προτιμήσεις στις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα. Ανέφεραν ότι η προνομιακή πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές θα μπορούσε να βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον, καθώς και τις άμεσες ευρωπαϊκές επενδύσεις και, με τον τρόπο αυτό, θα ενίσχυε το νέο μοντέλο συμμετοχικής και βιώσιμης ανάπτυξης της Δυτικής Σαχάρας. Σύμφωνα πάντοτε με την εν λόγω πλειοψηφούσα άποψη, αντιθέτως, η συνεχιζόμενη ανασφάλεια δικαίου που πλήττει τις εμπορικές ροές με τη Δυτική Σαχάρα υποθηκεύει σε μεγάλο βαθμό την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, όπως καταδεικνύει ήδη η επιβράδυνση των εμπορικών σχέσεων της Δυτικής Σαχάρας με ορισμένα κράτη μέλη ή σε ορισμένους τομείς. Σύμφωνα με τους εν λόγω συνομιλητές, ο περιορισμός της πρόσβασης της Δυτικής Σαχάρας στις ξένες αγορές και επενδύσεις θα έχει ως αποτέλεσμα την παρακώλυση της ανάπτυξης ενδογενών οικονομικών δραστηριοτήτων και θα 5 Απόφαση που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση της 7ης Δεκεμβρίου 2017 σχετικά με τις οικονομικές και άλλες δραστηριότητες που είναι επιζήμιες για τα συμφέροντα των λαών των μη αυτόνομων περιοχών (έγγραφο A/RES/72/92 της 14ης Δεκεμβρίου 2017). EL 5 EL

7 υπονομεύσει ορισμένες κοινωνικοοικονομικές ή πολιτικές εξελίξεις τη στιγμή που η ανάπτυξη της Δυτικής Σαχάρας φαίνεται επιτέλους να βρίσκεται σε τροχιά ανάκαμψης. Το Μέτωπο Polisario το οποίο συμμετείχε επίσης στις διαβουλεύσεις και ορισμένες μη κυβερνητικές οργανώσεις εξέφρασαν αρνητική άποψη. Πάντως, η εν λόγω αρνητική άποψη δεν αιτιολογείται από ιδιαίτερες αρνητικές επιπτώσεις για τον πληθυσμό της Δυτικής Σαχάρας από την εφαρμογή των προβλεπόμενων δασμολογικών προτιμήσεων, αλλά μάλλον από τον φόβο ότι οι προτιμήσεις θα παγιώσουν την υπάρχουσα κατάσταση στη Δυτική Σαχάρα, η οποία κατά τη γνώμη τους βρίσκεται υπό μαροκινή κατοχή. Από την αξιολόγηση προκύπτει ότι η χορήγηση των δασμολογικών προτιμήσεων που προβλέπονται στη συμφωνία σύνδεσης ΕΕ-Μαρόκου έχει θετικό αντίκτυπο για την οικονομία της Δυτικής Σαχάρας και αναμένεται να διατηρήσει και μάλιστα να επιτείνει ένα τέτοιο αποτέλεσμα στο μέλλον. Ο φόβος ότι η επέκταση των δασμολογικών προτιμήσεων συνεπάγεται αναγνώριση της υπάρχουσας κατάστασης δεν είναι βάσιμος, διότι κανένα στοιχείο της συμφωνίας δεν συνεπάγεται αναγνώριση της κυριαρχίας του Μαρόκου επί της Δυτικής Σαχάρας. Ανθρώπινα δικαιώματα Όσον αφορά την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Δυτική Σαχάρα, η κατάσταση αυτή αντιστοιχεί εν γένει στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Μαρόκο. Οι μηχανισμοί και οι νόμοι που διέπουν την προστασία είναι οι ίδιοι. Ωστόσο, υπάρχουν ιδιαιτερότητες της Δυτικής Σαχάρας σε σχέση με την πολιτική διαμάχη, κυρίως όσον αφορά την ελευθερία της έκφρασης, της διαδήλωσης και του συνεταιρίζεσθαι. Πράγματι, απαγορεύεται οποιαδήποτε «προσβολή της εδαφικής ακεραιότητας», δηλαδή προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης την οποία στηρίζει το Μέτωπο Polisario, επί ποινή χρηματικού προστίμου ή ακόμη και φυλάκισης. Γενικά, όσον αφορά την αναμενόμενη επίπτωση της επέκτασης των δασμολογικών προτιμήσεων στα προϊόντα της Δυτικής Σαχάρας στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην εν λόγω περιοχή, πρέπει κατ αναλογία να εξεταστεί το αποτέλεσμα της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Μαρόκου σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Μαρόκο. Στο μέτρο που η συμφωνία προωθεί την κανονιστική σύγκλιση προς τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε διάφορους τομείς, διαπιστώνεται έμμεση θετική επίπτωση, όσον αφορά, μεταξύ άλλων, τις συνθήκες εργασίας (παραδείγματος χάριν τα μέτρα ασφαλείας), την εργατική νομοθεσία (παραδείγματος χάριν την προστασία των παιδιών), τα φυτοϋγειονομικά μέτρα και την προστασία των καταναλωτών. Οικονομικές και εμπορικές επιπτώσεις Όσον αφορά διάφορους τομείς οικονομικής δραστηριότητας τα συμπεράσματα είναι τα εξής. Η γεωργική παραγωγή της Δυτικής Σαχάρας, η οποία αποτελείται προπαντός από πρώιμα οπωροκηπευτικά (ντομάτες, πεπόνια), διοχετεύεται στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εν λόγω παραγωγή υπολογίζεται σε τόνους και αντιστοιχεί περίπου σε άμεσες θέσεις εργασίας. Η αξία της κατά την εισαγωγή ανέρχεται σε περίπου 65 εκατομμύρια ευρώ. Χωρίς δασμολογικές προτιμήσεις για τις εν λόγω εξαγωγές η οφειλή σε τελωνειακούς δασμούς θα ανερχόταν σε 6,6 εκατομμύρια ευρώ. Τα εν λόγω οικονομικά οφέλη θα μπορούσαν να επεκταθούν εάν στο μέλλον η Δυτική Σαχάρα αυξήσει περαιτέρω την παραγωγή και τις εξαγωγές της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση EL 6 EL

8 στο πλαίσιο των έργων που εξετάζονται επί του παρόντος. Αυτό θα είχε επίσης επίπτωση στον αριθμό των θέσεων εργασίας, ο οποίος θα μπορούσε να πενταπλασιαστεί σύμφωνα με ορισμένες προβλέψεις. Όσον αφορά τους ισχυρισμούς σύμφωνα με τους οποίους η ανάπτυξη των γεωργικών δραστηριοτήτων που προωθείται από τη συμφωνία θα είχε επίπτωση στη χρήση φυσικών πόρων, ιδίως των υδάτων, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Μαρόκου σχετικά με τη χρήση του υδροφόρου ορίζοντα, μολονότι αυτές αμφισβητούνται από κάποιους, διαπιστώνεται μικρός αντίκτυπος στα μη ανανεώσιμα αποθέματα του υδροφόρου ορίζοντα. Επίσης έχουν ληφθεί μέτρα προκειμένου να μειωθεί η χρήση των υδάτων του υδροφόρου ορίζοντα (τοπικά εστιασμένη άρδευση και αφαλάτωση θαλασσινού νερού). Συνολικά, αφενός φαίνεται ότι υπάρχουν σήμερα ελάχιστες αξιόπιστες εναλλακτικές λύσεις ώστε να καταστεί δυνατή η οικονομική ανάπτυξη της συγκεκριμένης περιοχής και, αφετέρου, τα μειονεκτήματα που απορρέουν από τη χρήση των υδάτινων πόρων αντισταθμίζονται από τον θετικό οικονομικό αντίκτυπο για τη Δυτική Σαχάρα. Όσον αφορά τον τομέα των αλιευτικών προϊόντων, η Δυτική Σαχάρα διαθέτει σημαντική βιομηχανία μεταποίησης αλιευτικών προϊόντων που περιλαμβάνει 141 εγκεκριμένες εγκαταστάσεις οι οποίες πραγματοποιούν εξαγωγές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι εξαγωγές αλιευτικών προϊόντων της περιοχής το 2015 και το 2016 κυμάνθηκαν από 100 έως 200 εκατομμύρια ευρώ. Ο αριθμός των θέσεων εργασίας που εξαρτώνται από τις εξαγωγές προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, άμεσα ή έμμεσα, ήταν περίπου Η επέκταση των δασμολογικών προτιμήσεων στις εν λόγω εισαγωγές θα είχε επομένως σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομία της περιοχής και, κατά συνέπεια, στην απασχόληση. Θα ήταν επίσης συνεπής με τη συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη στήριξη και ανάπτυξη στη Δυτική Σαχάρα, με τη χρηματοδοτική της στήριξη, της ανταγωνιστικότητας του τομέα, της απασχόλησης και της ποιότητας ζωής των αλιέων, καθώς και της βιώσιμης χρήσης των φυσικών πόρων. Αντιθέτως, η άρνηση χορήγησης των εν λόγω προτιμήσεων θα έθετε σε κίνδυνο τις εξαγωγές αλλά και την απασχόληση, και θα διευκόλυνε τη μεταφορά των εν λόγω δραστηριοτήτων σε άλλες περιοχές και πιθανώς στο Μαρόκο. Θα ήταν επίσης αντίθετη προς τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για στήριξη της ανάπτυξης του τομέα αυτού στη Δυτική Σαχάρα. Οι Ευρωπαίοι εισαγωγείς αλιευτικών προϊόντων της Δυτικής Σαχάρας ανέφεραν ότι, δεδομένου του υψηλού επιπέδου του κοινού εξωτερικού δασμολογίου (άνευ προτιμήσεων μη προτιμησιακοί συντελεστές), η αγορά των προϊόντων αυτών θα ήταν πολύ λιγότερο ευνοϊκή χωρίς την παροχή προτιμησιακής μεταχείρισης. Όσον αφορά, τέλος, τη βιομηχανία φωσφορικών αλάτων, λαμβανομένης υπόψη της σημερινής κατάστασης, δεν επηρεάζεται πάραυτα και άμεσα από την εξαίρεση της Δυτικής Σαχάρας από τη συμφωνία σύνδεσης. Ως προς τούτο μπορούν να επισημανθούν τρεις κύριοι λόγοι: 1. ορισμένα προϊόντα (φωσφορούχα πετρώματα) υπόκεινται σε μηδενικό δασμό (ρήτρα του μάλλον ευνοούμενου κράτους), 2 - δεν παράγονται φωσφορικά άλατα για τα οποία να υπάρχει αγορά εντός της Ένωσης, 3 - η μεταποίηση στο Μαρόκο (ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα με την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συνάψει προτιμησιακή συμφωνία) ορισμένων φωσφορικών αλάτων που παράγονται στη Δυτική Σαχάρα θα ήταν αρκετή για να προσδώσει σε αυτά τα προϊόντα προτιμησιακή καταγωγή Μαρόκου, επομένως, το ευεργέτημα των προτιμήσεων για τα εν λόγω μεταποιημένα προϊόντα δεν εξαρτάται από την καταγωγή των ορυκτών. Ταυτόχρονα, φαίνεται ότι η χορήγηση προτιμήσεων στα προϊόντα καταγωγής Δυτικής Σαχάρας θα είχε επίπτωση στη μελλοντική αύξηση της παραγωγής ορισμένων φωσφορικών αλάτων. Πράγματι, οι σημαντικές επενδύσεις που ανακοινώθηκαν (2 δισεκατομμύρια δολάρια) στην παραγωγή παράγωγων προϊόντων φωσφορικών αλάτων στη Δυτική Σαχάρα EL 7 EL

9 (κυρίως φωσφορικό οξύ και λιπάσματα) θα διακυβεύονταν αν οι εξαγωγές στην Ένωση των εν λόγω φωσφορούχων προϊόντων δεν ετύγχαναν προτιμησιακής μεταχείρισης. Άνευ προτιμήσεων, οι επενδύσεις σε άλλες περιοχές όπου η παραγωγή θα επωφελούνταν από προτιμήσεις (παραδείγματος χάριν στο Μαρόκο) θα ήταν ελκυστικότερες από τη Δυτική Σαχάρα. Η διακοπή των επενδύσεων στη Δυτική Σαχάρα θα επηρέαζε την ικανότητα παραγωγής, την ποικιλία των προϊόντων και, συνακόλουθα, τις θέσεις εργασίας στον κλάδο των φωσφορικών αλάτων στην περιοχή. Γενικά, η χορήγηση δασμολογικών προτιμήσεων θα έπρεπε, κατά συνέπεια, να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Ωστόσο, προκειμένου να διασφαλιστεί η παρακολούθηση αυτών των επιπτώσεων, η συμφωνία προβλέπει ρητώς ένα κατάλληλο πλαίσιο και μια κατάλληλη διαδικασία που επιτρέπουν στα συμβαλλόμενα μέρη, με βάση την τακτική ανταλλαγή πληροφοριών, να αξιολογούν τις επιπτώσεις της συμφωνίας κατά την εφαρμογή της. Παρά τη δυσκολία απόκτησης σε σταθερή βάση επακριβών δεδομένων, η μελέτη αυτή επιτρέπει να συναχθεί το συμπέρασμα ότι υπάρχουν στη Δυτική Σαχάρα οικονομικές δραστηριότητες και παραγόμενα προϊόντα που θα επωφελούνταν τα μάλα από τις ίδιες δασμολογικές προτιμήσεις με αυτές που χορηγούνται στο Βασίλειο του Μαρόκου. Πράγματι, σε ορισμένα από τα εν λόγω παραγόμενα προϊόντα έχουν χορηγηθεί μέχρι την 21η Δεκεμβρίου 2016 τέτοιες προτιμήσεις, γεγονός που επέτρεψε την ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στη Δυτική Σαχάρα: πρόκειται κυρίως για τους τομείς των αλιευτικών προϊόντων και ορισμένων γεωργικών προϊόντων. Η επέκταση των δασμολογικών προτιμήσεων της Ένωσης στα εν λόγω προϊόντα θα επέτρεπε να εξασφαλιστεί η συνέχιση αυτών των εξαγωγών. Η αναγκαία διαφοροποίηση του οικονομικού δυναμικού της Δυτικής Σαχάρας προϋποθέτει την ενθάρρυνση των εξωτερικών επενδύσεων, η οποία έχει κυρίως ως προαπαιτούμενο τη μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου και, ως εκ τούτου, την αποσαφήνιση των δασμολογικών όρων που ισχύουν για τις τρέχουσες ή τις μελλοντικές εξαγωγές της Δυτικής Σαχάρας προς την Ένωση. Η επέκταση του ευεργετήματος των δασμολογικών προτιμήσεων στα προϊόντα της Δυτικής Σαχάρας θα έχει ως φυσικό αποτέλεσμα τη διασφάλιση των όρων των επενδύσεων και, λαμβανομένου υπόψη του αναξιοποίητου οικονομικού δυναμικού της περιοχής και του χαμηλού σημερινού επιπέδου των άμεσων ξένων επενδύσεων, την τόνωση της ταχείας και σημαντικής αύξησής τους, που θα αποβεί ευνοϊκή για την απασχόληση σε τοπικό επίπεδο. Αντιθέτως, η μη χορήγηση δασμολογικών προτιμήσεων θα υπονόμευε σημαντικά τις εξαγωγές της Δυτικής Σαχάρας, κυρίως τις εξαγωγές των αλιευτικών προϊόντων και των γεωργικών προϊόντων και, ως εκ τούτου, είναι πιθανό ο αριθμός των - ήδη περιορισμένων - παραγόμενων προϊόντων της να μειωθεί έτι περισσότερο, πράγμα που θα δημιουργούσε ένα πρόσθετο εμπόδιο στην ανάπτυξη της περιοχής. Πράγματι, η μη επέκταση των προτιμήσεων στα προϊόντα της Δυτικής Σαχάρας θα είχε ως αποτέλεσμα τα εν λόγω προϊόντα να υπόκεινται στους δασμούς που εφαρμόζονται στην Ένωση υπό το καθεστώς του μάλλον ευνοούμενου κράτους και, συνεπώς, δεν θα είχαν προνομιακή πρόσβαση στην αγορά της Ένωσης. Αυτό θα επηρέαζε μόνο σε πολύ μικρό βαθμό τις εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων (φωσφορικά άλατα), αλλά θα είχε εξαιρετικά αρνητική επίπτωση στις εξαγωγές των αλιευτικών και γεωργικών προϊόντων στην Ένωση. Γενικότερα, η χορήγηση δασμολογικών προτιμήσεων θα είχε σημαντική επίπτωση στην ανάπτυξη της οικονομίας της Δυτικής Σαχάρας, τονώνοντας τις επενδύσεις που πραγματοποιούνται σε αυτούς τους τομείς. Αυτό ισχύει για παράδειγμα για ορισμένα EL 8 EL

10 φωσφορικά άλατα (ιδίως για το φωσφορικό οξύ και τα λιπάσματα), δεδομένου ότι ήδη προβλέπονται επενδύσεις, για τη γεωργία όπου υλοποιούνται επίσης αναπτυξιακά έργα, καθώς και για την αλιεία. Αντιθέτως, αν δεν χορηγούνταν τέτοιες προτιμήσεις, οι επενδύσεις, η ανάπτυξη και η διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων, καθώς και η απασχόληση θα πλήττονταν. Βάσει του διεθνούς δικαίου και, ιδίως, του άρθρου 36 της Σύμβασης της Βιέννης προκύπτει ότι η χορήγηση προτιμήσεων δεν συνιστά αυτή καθεαυτήν παρά ένα πρόσθετο δικαίωμα για την περιοχή της Δυτικής Σαχάρας, χωρίς να περιέχει αντισταθμιστικές υποχρεώσεις και μπορεί, επομένως, να θεωρηθεί ότι είναι προς όφελος της Δυτικής Σαχάρας. Πράγματι, οι εικαζόμενες δυνητικές δυσμενείς επιπτώσεις δεν είναι παρά αμιγώς έμμεσες επιπτώσεις στην περίπτωση της χρήσης των υδάτινων πόρων ή όσον αφορά την απασχόληση. Ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα, κανένα αρνητικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να αποδοθεί στις δασμολογικές προτιμήσεις. Καταλληλότητα και απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου Η πρόταση δεν συνδέεται με το πρόγραμμα βελτίωσης της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου (REFIT). 4. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Όσον αφορά τα δασμολογικά έσοδα της Ένωσης, δεν διαπιστώνεται καμία σημαντική δημοσιονομική επίπτωση. Υπενθυμίζεται εν προκειμένω ότι τα προϊόντα καταγωγής Δυτικής Σαχάρας ετύγχαναν μέχρι την 21η Δεκεμβρίου 2016 de facto απαλλαγής από τελωνειακούς δασμούς κατά την είσοδο στην Ένωση. 5. ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων Προκειμένου να διασφαλιστεί η παρακολούθηση των επιπτώσεων της συμφωνίας στους ενδιαφερόμενους πληθυσμούς και η αξιοποίηση των φυσικών πόρων στις σχετικές περιοχές, η συμφωνία προβλέπει ρητώς ένα κατάλληλο πλαίσιο και μια κατάλληλη διαδικασία που επιτρέπουν στα συμβαλλόμενα μέρη, με βάση τακτική ανταλλαγή πληροφοριών, να αξιολογούν τις επιπτώσεις της συμφωνίας κατά την εφαρμογή της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Μαρόκο συμφώνησαν να ανταλλάσσουν πληροφορίες στο πλαίσιο της επιτροπής σύνδεσης, η οποία συστάθηκε δυνάμει της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Μαρόκου, τουλάχιστον μία φορά ετησίως. Οι ειδικές λεπτομέρειες αυτής της διαδικασίας αξιολόγησης θα καθοριστούν μεταγενέστερα ενόψει της έγκρισής τους από την επιτροπή σύνδεσης. Εξάλλου, η κοινωνία των πολιτών θα τηρείται ενήμερη από τις υπηρεσίες της Επιτροπής και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης για την εφαρμογή της συμφωνίας. EL 9 EL

11 2018/0257 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την υπογραφή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμφωνίας υπό μορφή ανταλλαγής επιστολών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Βασιλείου του Μαρόκου, για την τροποποίηση των πρωτοκόλλων αριθ. 1 και αριθ. 4 της ευρωμεσογειακής συμφωνίας σύνδεσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και του Βασιλείου του Μαρόκου, αφετέρου ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 207 παράγραφος 4 πρώτο εδάφιο, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 5, Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Εκτιμώντας τα ακόλουθα: (1) H ευρωμεσογειακή συμφωνία σύνδεσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και του Βασιλείου του Μαρόκου, αφετέρου 6 (εφεξής «η συμφωνία σύνδεσης») άρχισε να ισχύει την 1η Μαρτίου (2) Από την έναρξη ισχύος της συμφωνίας σύνδεσης, η Ένωση συνέχισε να ενισχύει τις διμερείς της σχέσεις με το Μαρόκο και του χορήγησε προηγμένο καθεστώς. (3) Παράλληλα, η Ένωση, η οποία δεν έχει αναγνωρίσει την κυριαρχία του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα, έχει επανειλημμένως επιβεβαιώσει την προσήλωσή της στη διευθέτηση της διαφοράς στη Δυτική Σαχάρα, μη αυτόνομη περιοχή που σήμερα διοικείται σε μεγάλο βαθμό από το Μαρόκο. Η Ένωση στηρίζει πλήρως τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και του προσωπικού απεσταλμένου του να βοηθήσουν τα μέρη να επιτύχουν μια δίκαιη, βιώσιμη και αμοιβαία αποδεκτή λύση, η οποία θα επιτρέπει την αυτοδιάθεση του λαού της Δυτικής Σαχάρας στο πλαίσιο ρυθμίσεων που συμβαδίζουν με τις αρχές και τους στόχους του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, όπως ορίζονται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, και ιδίως στην απόφαση 2152 (2014) και στην απόφαση 2218 (2015). (4) Από την έναρξη ισχύος της συμφωνίας σύνδεσης, τα προϊόντα που προέρχονται από τη Δυτική Σαχάρα και πιστοποιούνται ως καταγωγής Μαρόκου εισάγονταν στην Ένωση με το ευεργέτημα των δασμολογικών προτιμήσεων που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις της εν λόγω συμφωνίας. (5) Στην απόφασή του στην υπόθεση C-104/16 P 7, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης διευκρίνισε ωστόσο ότι η συμφωνία σύνδεσης κάλυπτε μόνο το έδαφος του Βασιλείου του Μαρόκου και όχι την Δυτική Σαχάρα, μια μη αυτόνομη περιοχή. 6 7 ΕΕ L 70 της , σ. 2. Απόφαση του Δικαστηρίου, της 21ης Δεκεμβρίου 2016, Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά Front Polisario, C-104/16 P, ECLI:EU:C:2016:973. EL 10 EL

12 (6) Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι εμπορικές ροές που αναπτύχθηκαν με την πάροδο των ετών δεν θα διαταραχθούν, ενώ θα δοθούν οι κατάλληλες εγγυήσεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη βιώσιμη ανάπτυξη των σχετικών περιοχών. Κατά συνέπεια, το Συμβούλιο εξουσιοδότησε την Επιτροπή στις 29 Μαΐου 2017 να αρχίσει διαπραγματεύσεις με το Βασίλειο του Μαρόκου με σκοπό να καθορίσει τη νομική βάση για τη χορήγηση των δασμολογικών προτιμήσεων που προβλέπονται στη συμφωνία σύνδεσης στα προϊόντα καταγωγής Δυτικής Σαχάρας. Η συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Βασιλείου του Μαρόκου αποτελεί το μόνο μέσο που μπορεί να διασφαλίσει ότι η εισαγωγή προϊόντων καταγωγής Δυτικής Σαχάρας τυγχάνει προτιμησιακής καταγωγής, δεδομένου ότι οι μαροκινές αρχές είναι οι μόνες που μπορούν να διασφαλίσουν την τήρηση των κανόνων που απαιτούνται για τη χορήγηση των εν λόγω προτιμήσεων. (7) Η Επιτροπή αξιολόγησε τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της συμφωνίας στη βιώσιμη ανάπτυξη, ιδίως όσον αφορά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των δασμολογικών προτιμήσεων που χορηγήθηκαν στα προϊόντα της Δυτικής Σαχάρας για τους ενδιαφερόμενους πληθυσμούς και τις επιπτώσεις στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων των σχετικών περιοχών. Οι επιπτώσεις των δασμολογικών προτιμήσεων στην απασχόληση, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων είναι πολύ δύσκολο να μετρηθούν διότι είναι έμμεσες. Ομοίως, δεν είναι εύκολο να ληφθούν εν προκειμένω αντικειμενικές πληροφορίες. (8) Ωστόσο, από την εν λόγω αξιολόγηση προκύπτει ότι, συνολικά, τα πλεονεκτήματα για την οικονομία της Δυτικής Σαχάρας από τη χορήγηση των δασμολογικών προτιμήσεων που προβλέπονται στη συμφωνία σύνδεσης στα προϊόντα καταγωγής Δυτικής Σαχάρας και, ιδίως, ο ισχυρός μοχλός οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης που συνιστά η χορήγησή τους, υπερβαίνουν τα μειονεκτήματα που αναφέρθηκαν κατά τη διαδικασία διαβουλεύσεων, μεταξύ των οποίων η εκτεταμένη χρήση φυσικών πόρων, ιδίως των αποθεμάτων υπόγειων υδάτων, για τα οποία έχουν ληφθεί μέτρα. (9) Επομένως, η επέκταση των δασμολογικών προτιμήσεων στα προϊόντα καταγωγής Δυτικής Σαχάρας θα έχει συνολικά θετικό αντίκτυπο στους ενδιαφερόμενους πληθυσμούς και αυτή η επίπτωση θα πρέπει να διατηρηθεί και μάλιστα να ενισχυθεί στο μέλλον. Η αξιολόγηση καταδεικνύει ότι η επέκταση του ευεργετήματος των δασμολογικών προτιμήσεων στα προϊόντα της Δυτικής Σαχάρας μπορεί να παράσχει ασφαλείς συνθήκες για επενδύσεις και να τονώσει την ταχεία και σημαντική αύξηση των επενδύσεων που θα αποβούν ευνοϊκές για την απασχόληση σε τοπικό επίπεδο. Η ύπαρξη στη Δυτική Σαχάρα οικονομικών δραστηριοτήτων και παραγόμενων προϊόντων που θα επωφεληθούν τα μάλα από τη χορήγηση των δασμολογικών προτιμήσεων που προβλέπονται στη συμφωνία σύνδεσης καταδεικνύει ότι η μη χορήγηση δασμολογικών προτιμήσεων θα υπονόμευε σημαντικά τις εξαγωγές της Δυτικής Σαχάρας, κυρίως τις εξαγωγές αλιευτικών προϊόντων και γεωργικών προϊόντων. Η χορήγηση δασμολογικών προτιμήσεων θα είχε θετικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη της οικονομίας της Δυτικής Σαχάρας με τόνωση των επενδύσεων. (10) Η Επιτροπή, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, έχει εξασφαλίσει επίσης ότι οι πληθυσμοί που επηρεάζονται από τη συμφωνία έχουν εμπλακεί με τον κατάλληλο τρόπο, στο πλαίσιο διαβουλεύσεων στις οποίες συμμετείχε ευρύ φάσμα κοινωνικοοικονομικών και πολιτικών παραγόντων του πληθυσμού της Δυτικής Σαχάρας. Οι εν λόγω παράγοντες εκφράστηκαν στην πλειονότητά τους υπέρ της επέκτασης των δασμολογικών προτιμήσεων της συμφωνίας σύνδεσης στη Δυτική Σαχάρα. Εκείνοι που απέρριψαν την επέκταση δεν προσδιόρισαν συγκεκριμένες αρνητικές επιπτώσεις για τον πληθυσμό της περιοχής, EL 11 EL

13 αλλά θεώρησαν κατ ουσίαν ότι η εν λόγω συμφωνία θα επικύρωνε τη θέση του Μαρόκου επί του εδάφους της Δυτικής Σαχάρας. Ωστόσο, καμία διάταξη της συμφωνίας δεν επιτρέπει να θεωρηθεί ότι αναγνωρίζει την κυριαρχία του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα. Η Ένωση θα εντείνει εξάλλου τις προσπάθειές της για στήριξη της διαδικασίας ειρηνικής επίλυσης της διαφοράς η οποία ξεκίνησε υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. (11) Ως εκ τούτου, η Επιτροπή διαπραγματεύθηκε, εξ ονόματος της Ένωσης, μια συμφωνία υπό μορφή ανταλλαγής επιστολών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Βασιλείου του Μαρόκου σχετικά με την τροποποίηση των πρωτοκόλλων αριθ. 1 και αριθ. 4 της συμφωνίας σύνδεσης, η οποία μονογραφήθηκε στις 31 Ιανουαρίου (12) Η συμφωνία συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων που επιδιώκει η Ένωση στο πλαίσιο του άρθρου 21 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. (13) Συνεπώς, η συμφωνία πρέπει να υπογραφεί εξ ονόματος της Ένωσης, με την επιφύλαξη μεταγενέστερης σύναψής της, ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ: Άρθρο 1 Η υπογραφή της συμφωνίας υπό μορφή ανταλλαγής επιστολών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Βασιλείου του Μαρόκου σχετικά με την τροποποίηση των πρωτοκόλλων αριθ. 1 και αριθ. 4 της ευρωμεσογειακής συμφωνίας σύνδεσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και του Βασιλείου του Μαρόκου, αφετέρου, εγκρίνεται εξ ονόματος της Ένωσης, με την επιφύλαξη της σύναψής της. Το κείμενο της προς υπογραφή συμφωνίας επισυνάπτεται στην παρούσα απόφαση. Άρθρο 2 Η Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου καταρτίζει την πράξη εξουσιοδότησης του/των προσώπου/-ων που ορίζει ο διαπραγματευτής της συμφωνίας για την υπογραφή της, με την επιφύλαξη της σύναψής της. EL 12 EL

14 Άρθρο 3 Η παρούσα απόφαση αρχίζει να ισχύει στις [ ]. Βρυξέλλες, Για το Συμβούλιο O Πρόεδρος EL 13 EL