ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ ΚΑΗ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΕΖΜΗΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ ΚΑΗ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΕΖΜΗΑ"

Transcript

1 ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΣΜΖΜΑ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ Γ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ ΚΑΗ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΕΖΜΗΑ: ΟΗ ΔΤΘΤΝΔ ΣΩΝ ΦΟΡΔΩΝ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ ΚΑΗ ΟΗ ΡΟΛΟΗ - ΑΡΜΟΓΗΟΣΖΣΔ ΣΩΝ ΦΟΡΔΩΝ ΑΠΟΚΔΝΣΡΩΜΔΝΖ ΓΗΟΗΚΖΖ, ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΠΟΤΓΑΣΖ: ΦΧΣΖ ΦΗΛΔΝΣΑ ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ: ΑΠΟΣΟΛΟ ΠΑΡΑΛΗΚΑ ΑΘΖΝΑ, ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ 2011 ΑΘΖΝΑ, ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ

2 ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ Γηα ηε ζπγγξαθή ηεο παξνχζαο εξγαζίαο ρξεηάζηεθε ε ζηελή ζπλεξγαζία κε πνιινχο θνξείο ηεο Γηνίθεζεο πξνθεηκέλνπ λα απνθηεζνχλ νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο. Θέισ λα εθθξάζσ ηηο επραξηζηίεο κνπ ζε φζνπο ζπλέβαιαλ, γηα ην ρξφλν θαη ηα ζηνηρεία πνπ δηέζεζαλ, θαηά ηηο ζπλαληήζεηο καο, γηα ηελ πινπνίεζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηδηαίηεξα ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή κνπ, θ. Απφζηνιν Παξαιίθα, γηα ηελ ακέξηζηε ζπκπαξάζηαζε, ηελ θαζνδήγεζε θαη ην ρξφλν πνπ δηέζεζε θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο ζπλεξγαζίαο καο γηα ηελ εθπφλεζεο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. 1

3 ὕδσξ δὲ ( ) εὐδηάθζαξηνλ ( ) ῥᾴδηνλ θζείξεηλ θαξκαθεχζεζηλ ( ) δηὸ δὴ βνεζνῦ δεῖηαη λφκνπ ( ) ἄλ ηηο δηαθζείξῃ ἑθὼλ ὕδσξ ἀιιφηξην θαξκαθείαηο ( ) πξὸο ηῷ ηηκήκαηη θαζεξάησ ηὰο πεγὰο ἢ ηἀγγεῖνλ ηνῦ ὕδαηνο, ὅπῃπεξ ἂλ νἱ ηῶλ ἐμεγεηῶλ λφκνη ἀθεγῶληαη δεῖλ γίγλεζζαη ηὴλ θάζαξζηλ ἑθάζηνηε θαὶ ἑθάζηνηο Πιάησλαο, Νφκνη, Ζ 845 (Σν λεξφ εχθνια ξππαίλεηαη γηα απηφ ην ιφγν ρξεηάδεηαη λφκνο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ αλ θάπνηνο εζειεκέλα ξππαίλεη λεξφ άιινπ, ππνρξενχηαη εθηφο απφ ηελ απνδεκίσζε, λα θαζαξίζεη ην λεξφ ή ηνλ ππνδνρέα ηνπ, κε φπνην ηξφπν επηβάιινπλ νη λφκνη ζε θάζε πεξίπησζε) 2

4 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ... 1 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ... 3 ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΜΖΔΧΝ ΚΑΗ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΧΝ... 6 ΠΗΝΑΚΑ ΔΗΚΟΝΟΓΡΑΦΖΖ... 8 ΠΔΡΗΛΖΦΖ... 9 ABSTRACT ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1: ΔΗΑΓΧΓΖ θνπφο ηφρνη Μέζα Μεζνδνινγία Τπφζεζε εξγαζίαο Γηάξζξσζε ηεο εξγαζίαο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2: ΟΗ ΔΤΘΤΝΔ ΣΧΝ ΦΟΡΔΧΝ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ Ζ ππνθεηκεληθή αζηηθή πεξηβαιινληηθή επζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο Πξνζβνιή ηεο πξνζσπηθφηεηαο ζχκθσλα κε ην άξζξν 57 ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα (ΑΚ) Ζ θαηάρξεζε δηθαηψκαηνο ζχκθσλα κε ην άξζξν 281 ΑΚ Οη δηαηάμεηο ηνπ Γεηηνληθνχ Γηθαίνπ ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα Ζ πνηληθή πεξηβαιινληηθή επζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο Δπζχλε γηα πεξηβαιινληηθή δεκηά ζηνλ Πνηληθφ Κψδηθα Πνηληθή πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ζε εηδηθά λνκνζεηήκαηα Ζ Οδεγία 2008/99/ΔΚ γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο κέζσ ηνπ πνηληθνχ δηθαίνπ Ζ αληηθεηκεληθή αζηηθή πεξηβαιινληηθή επζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο Δηζαγσγηθέο παξαηεξήζεηο Ζ ζέζπηζε ηεο αληηθεηκεληθήο επζχλεο Ζ Πεξηβαιινληηθή Δπζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο ζχκθσλα κε ηελ Οδεγία 2004/35/ΔΚ θαη ην Π.Γ. 148/ Ζ πηνζέηεζε ηεο Οδεγίαο 2004/35/ΔΚ θαη ηνπ Π.Γ. 148/ θνπφο ηνπ Π.Γ. 148/ Σν Π.Γ. 148/2009 θαη ν ξφινο ηεο Γηνίθεζεο Σν πεδίν εθαξκνγήο ηνπ Π.Γ. 148/ Ζ έλλνηα ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο

5 2.4.6 Ζ έλλνηα ηεο Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο Πξφιεςε θαη απνθαηάζηαζε ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο: νη επζχλεο ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο Ζ πεξηβαιινληηθή επζχλε θαη ε αζθάιηζή ηεο ζχκθσλα κε ην Π.Γ. 148/ πκπεξάζκαηα ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3: ΚΑΘΟΡΗΜΟ ΔΜΠΛΔΚΟΜΔΝΧΝ ΦΟΡΔΧΝ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: ΑΡΜΟΓΗΟΣΖΣΔ ΚΑΗ ΡΟΛΟΗ ΣΧΝ ΦΟΡΔΧΝ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ Πεξηβαιινληηθή δεκηά θαη εκπινθή ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Πεξηβαιινληηθή δεκηά θαη ν θχθινο δηαρείξηζεο θαηαζηξνθψλ Ο θχθινο δηαρείξηζεο θαηαζηξνθψλ Κχθινο δηαρείξηζεο θαηαζηξνθψλ θαη πεξηβαιινληηθή δεκηά Αξκνδηφηεηεο θαη δηνηθεηηθέο δξάζεηο ησλ θνξέσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζε πεξίπησζε πεξηβαιινληηθήο δεκηάο Αξκνδηφηεηεο πξφιεςεο Αξκνδηφηεηεο αληηκεηψπηζεο Αξκνδηφηεηεο απνθαηάζηαζεο Αξκνδηφηεηεο θαη δηνηθεηηθέο δξάζεηο ησλ θνξέσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζε πεξίπησζε πεξηβαιινληηθήο δεκηάο: κειέηεο πεξίπησζεο πκπεξάζκαηα ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5: ΑΡΜΟΓΗΟΣΖΣΔ ΚΑΗ ΡΟΛΟΗ ΣΖ ΑΠΟΚΔΝΣΡΧΜΔΝΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΣΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Αξκνδηφηεηεο θαη ξφινη ησλ Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ Ο κεραληζκφο ηνπ Π.Γ. 148/2009 πεξί Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο Ζ δηαδηθαζία ελεξγνπνίεζεο ηνπ κεραληζκνχ Ζ εθαξκνγή ηνπ κεραληζκνχ Αξκνδηφηεηεο θαη ξφινη ησλ Πεξηθεξεηψλ Καζνξηζκφο αξκνδηνηήησλ Πεξηθεξεηψλ ζε ζέκαηα πεξηβαιινληηθήο δεκηάο Πεξηβαιινληηθή δεκηά θαη αξκνδηφηεηεο αδεηνδφηεζεο Πεξηβαιινληηθή δεκηά θαη πεξηβαιινληηθνί έιεγρνη Δξγαιεία γηα ηελ εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο Αξκνδηφηεηεο θαη ξφινη ησλ Γήκσλ Καζνξηζκφο αξκνδηνηήησλ Γήκσλ ζε ζέκαηα πεξηβαιινληηθήο δεκηάο Πξφιεςε θαη απνθαηάζηαζε πεξηβαιινληηθψλ δεκηψλ ζε πεξηπηψζεηο αξκνδηφηεηαο Γήκσλ πκπεξάζκαηα

6 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6: ΟΗ ΔΤΘΤΝΔ ΣΧΝ ΦΟΡΔΧΝ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ ΚΑΗ ΡΟΛΟΗ - ΑΡΜΟΓΗΟΣΖΣΔ ΣΧΝ ΦΟΡΔΧΝ ΑΠΟΚΔΝΣΡΧΜΔΝΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΣΖΝ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΣΟΤ ΑΧΠΟΤ Πεξηγξαθή, νξηνζέηεζε θαη ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηνρήο κειέηεο Λφγνη επηινγήο ηε πεξηνρήο Πεξηγξαθή θαη ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηνρήο κειέηεο Οξηνζέηεζε ηεο πεξηνρήο κειέηεο Οη επζχλεο ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο ζηελ πεξηνρή ηνπ Αζσπνχ Ζ ππνθεηκεληθή αζηηθή πεξηβαιινληηθή επζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο Ζ πνηληθή πεξηβαιινληηθή επζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο Ζ αληηθεηκεληθή αζηηθή πεξηβαιινληηθή επζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο Ζ Πεξηβαιινληηθή Δπζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο ζχκθσλα κε ην Π.Γ.148/ Ζ επζχλε ησλ θνξέσλ Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο θαη Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Ζ επζχλε ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο Θεζζαιίαο- ηεξεάο Διιάδαο Ζ επζχλε ηεο Πεξηθέξεηαο ηεξεάο Διιάδαο Ζ επζχλε ησλ Γήκσλ πκπεξάζκαηα ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7: ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΚΑΗ ΠΡΟΣΑΔΗ πκπεξάζκαηα Πξνηάζεηο Αληί επηιφγνπ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 8: ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Η: Σν Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα 148/2009 (ΦΔΚ 190Α/2009) ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΗΗ: Απαηηήζεηο Αζθάιηζηξνπ Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ IΗΗ: Πεξηπηψζεηο ελεξγνπνίεζεο κεραληζκνχ ηνπ Π.Γ. 148/ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ IV: Παξάδεηγκα εγθεθξηκέλεο κειέηεο απνθαηάζηαζεο ζχκθσλα κε ην Π.Γ. 148/2009 (εγθαηαζηάζεηο ηνπ ΑΖ Αιηβεξίνπ ηεο ΓΔΖ ΑΔ) ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ V: Παξαδείγκαηα εθαξκνγήο ησλ ΚΔΠΠΔ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ VI: Πξνζδηνξηζκφο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο απφ εμαζζελέο ρξψκην ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Αζσπνχ (Πεξηθέξεηα ηεξεάο Διιάδαο) ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ VII: Γηνηθεηηθά έγγξαθα

7 ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΜΖΔΧΝ ΚΑΗ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΧΝ ΑΒΔΔ Αλψλπκε Βηνκεραληθή Δκπνξηθή Δηαηξεία ΑΔ Αλψλπκε Δηαηξία ΑΖ Αηκνειεθηξηθφο ηαζκφο ΑΚ Αζηηθφο Κψδηθαο ΑΠ Άξεηνο Πάγνο Αξκ Αξκελφπνπινο ΓΓΠΠ Γεληθή Γξακκαηεία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ΓΔΓΓ Γεληθφο Δπηζεσξεηήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο ΓΥΚ Γεληθφ Υεκείν ηνπ Κξάηνπο ΓΓ Γεκνηηθφ Γηακέξηζκα ΓΔΤΑ Γεκνηηθή Δπηρείξεζε Ύδξεπζεο - Απνρέηεπζεο ΓΗΠΔΥΩ Γηεχζπλζε Πεξηβάιινληνο θαη Υσξνηαμίαο ΔΓΔΠΔ Δηδηθή Γξακκαηεία Δπηζεψξεζεο Πεξηβάιινληνο θαη Δλέξγεηαο ΔΓΓΓ Δπηζεψξεζε Γεκφζηνπ & Γηνηθεηηθνχ Γηθαίνπ ΔΔΚΥΜ Δπηζηεκνληθφ θαη Δπηκνξθσηηθφ Κέληξν Υεκηθψλ Μεραληθψλ ΔΚΑΒ Δζληθφ Κέληξν Άκεζεο Βνήζεηαο ΔΚΔΠΤ Δζληθφ Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Τγείαο ΔΚΔΦΔ Δζληθφ Κέληξν Έξεπλαο Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ ΔΛΑ Διιεληθή Αζηπλνκία ΔιιΓλε Διιεληθή Γηθαηνζχλε ΔΠΔ Δηαηξία Πεξηνξηζκέλεο Δπζχλεο ΔΠΑ Δζληθφ ηξαηεγηθφ Πιαίζην Αλαθνξάο ΔΤΔΠ Δηδηθή Τπεξεζία Δπηζεψξεζεο Πεξηβάιινληνο ΔθΑΓ Δθαξκνγέο Αζηηθνχ Γηθαίνπ ΔθΑζ Δθεηείν Αζελψλ ΔθεκΓΓ Δθεκεξίδα Γηνηθεηηθνχ Γηθαίνπ ΔθΛαξ Δθεηείν Λάξηζαο ΗΓΜΔ Ηλζηηηνχην Γεσινγηθψλ θαη Μεηαιιεπηηθψλ Δξεπλψλ ΚΓΚ Κψδηθαο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ ΚΔΠΠΔ Κιηκάθην Διέγρνπ Πνηφηεηαο Πεξηβάιινληνο ΚΤΑ Κνηλή Τπνπξγηθή Απφθαζε ΜΜΔ Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο ΜΠξΑζ Μνλνκειέο Πξσηνδηθείν Αζελψλ ΜΠξΒνι Μνλνκειέο Πξσηνδηθείν Βφινπ ΜΠξΘεζ Μνλνκειέο Πξσηνδηθείν Θεζζαινλίθεο ΜΠξΘεβ Μνλνκειέο Πξσηνδηθείν Θεβψλ ΜΠξΚνξ Μνλνκειέο Πξσηνδηθείν Κνξίλζνπ ΜΠξΥαι Μνλνκειέο Πξσηνδηθείν Υαιθίδαο ΜΠξΥαλ Μνλνκειέο Πξσηνδηθείν Υαλίσλ Ν. Νφκνο Ν.Α. Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε ΝνΒ Ννκηθφ Βήκα Π.Γ. Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα 6

8 ΠΔ ΠΔΑΠΕ ΠεξΓηθ ΠΚ ΠΟ Π ΑΣΑΜΔ ΔΒ ΝΟ ΟΠΠ ηδ ΤΓΑΠΔΕ πλζδδ ΣΔΔ ΣΝΔ ΤΑ ΤΠΔΚΑ ΤΤΚΑ ΦΔΚ EPA IPCS NIOSH ppb StGB WHO Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Πεξηθεξεηαθή Δπηηξνπή Απνθαηάζηαζεο Πεξηβαιινληηθψλ Εεκηψλ Πεξηβάιινλ θαη Γίθαην Πνηληθφο Κψδηθαο Πεξηβαιινληηθνί Όξνη Ππξνζβεζηηθφ ψκα χληαγκα ηεο Διιάδαο ρέδην Αληηκεηψπηζεο Σερλνινγηθψλ Αηπρεκάησλ Μεγάιεο Έθηαζεο χιινγνο Δπηρεηξήζεσλ θαη Βηνκεραληψλ πληνληζηηθφ Ννκαξρηαθφ Όξγαλν πληνληζηηθφ Όξγαλν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο πκβνχιην ηεο Δπηθξαηείαο πληνληζηηθφ Γξαθείν Απνθαηάζηαζεο Πεξηβαιινληηθψλ Εεκηψλ πλζήθε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο Σερληθφ Δπηκειεηήξην Διιάδαο Σνκέαο Ννηίνπ Διιάδαο Τπνπξγηθή Απφθαζε Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο Τπνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο Φχιιν Δθεκεξίδνο Κπβεξλήζεσο Environmental Protection Agency International Programme on Chemical Safety National Institute for Occupational Safety and Health Parts-per-billion (κg/l) Strafgesetzbuch World Health Organization 7

9 ΠΗΝΑΚΑ ΔΗΚΟΝΟΓΡΑΦΖΖ ΠΗΝΑΚΔ Πίλαθαο 1 Δίδε πεξηβαιινληηθήο επζχλεο ηνπ Π.Γ. 148/2009 Πίλαθαο 2 χγθξηζε κεραληζκψλ θαηαινγηζκνχ πεξηβαιινληηθήο επζχλεο Πίλαθαο 3 Μέηξα αληηκεηψπηζεο θαη απνθαηάζηαζεο ηερλνινγηθνχ ζπκβάληνο ζε ππξθαγηά ζηε Βηνκεραληθή Πεξηνρή Γξάκαο Γηάγξακκα 1 Γηάγξακκα 2 Γηάγξακκα 3 ΓΗΑΓΡΑΜΜΑΣΑ πληζηψζεο ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο Οη κεραληζκνί θαηαινγηζκνχ πεξηβαιινληηθήο επζχλεο θαηά ην ειιεληθφ δίθαην πζρεηηζκνί πεξηβαιινληηθήο δεκηάο κε ηνπο κεραληζκνχο θαηαινγηζκνχ επζχλεο Κχθινο δηαρείξηζεο θαηαζηξνθψλ Πξνιεπηηθέο δξάζεηο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Γξάζεηο αληηκεηψπηζεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Γηάγξακκα 4 Γηάγξακκα 5 Γηάγξακκα 6 Γηάγξακκα 7 Δλεξγνπνίεζε κεραληζκνχ Π.Γ. 148/2009 Γηάγξακκα 8 Ρνή δηαδηθαζίαο αδεηνδφηεηεο κε ην Π.Γ. 148/2009 Γηάγξακκα 9 Ρνή δηαδηθαζίαο ειέγρνπ ησλ ΚΔΠΠΔ κε ην Π.Γ. 148/2009 Γηάγξακκα 10 Άζθεζε δεκνηηθήο αξκνδηφηεηαο πξνζηαζίαο πδάηηλσλ πφξσλ ζε ζρέζε κε ην Π.Γ. 148/2009 Γηάγξακκα 11 Πξφηαζε ξνήο δηαδηθαζίαο ππνρξεσηηθήο ελεκέξσζεο Γηάγξακκα 12 πγθεληξσηηθή ξνή δηαδηθαζηψλ ηνπ Π.Γ. 148/2009 ΔΗΚΟΝΔ Δηθφλα 1 Φσηηά ζηε ΒΗΠΔ Γξάκαο (1) Δηθφλα 2 Φσηηά ζηε ΒΗΠΔ Γξάκαο (2) Δηθφλα 3 Φσηηά ζηε ΒΗΠΔ Γξάκαο (3) Δηθφλα 4 Τδαηηθά δηακεξίζκαηα Δηθφλα 5 Ρνή ησλ ππφγεησλ λεξψλ ζην πδξνζχζηεκα ηεο Β.Α. Πάξλεζαο Δηθφλα 6 Λεθάλε απνξξνήο Αζσπνχ Δηθφλα 7 Δγθαηαζηάζεηο ΔΒΔΕΟ ζηελ πεξηνρή κειέηεο (πεξηθεξεηαθφ επίπεδν) Δηθφλα 8 Δγθαηαζηάζεηο ΔΒΔΕΟ ζηελ πεξηνρή κειέηεο (ζε επίπεδν Γήκσλ) Δηθφλα 9 Απεηθφληζε ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν ηεο πεξηνρήο κειέηεο Δηθφλα 10 Δηθφλα 11 Απεηθφληζε ζε επίπεδν Γήκσλ ηεο πεξηνρήο κειέηεο Καηαλνκή ζπγθέληξσζεο εμαζζελνχο ρξσκίνπ Cr6+(ppb) ζηελ επξχηεξε πεξηνρή κειέηεο 8

10 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ζ βηνκεραληθή επαλάζηαζε θαη ε αικαηψδεο πξφνδνο ηεο ηερλνινγίαο ζπλέβαιαλ ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε, αιιά θαη αχμεζαλ ηηο πηζαλφηεηεο πξφθιεζεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο. Ζ αχμεζε ηέηνησλ θαηλνκέλσλ ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο θαηέζηεζε επηηαθηηθή ηελ πηνζέηεζε κεραληζκψλ θαηαινγηζκνχ επζχλεο γηα ηέηνηα θαηλφκελα, ησλ κεραληζκψλ πεξηβαιινληηθήο επζχλεο. ην πιαίζην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο επηρεηξείηαη λα θαηαδεηρζεί ν λένο δηεπξπκέλνο ξφινο ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο ζε πεξηπηψζεηο ηέηνησλ δεκηψλ είηε απφ ξχπαλζε ελφο θνξέα εθκεηάιιεπζεο είηε σο ζπλέπεηα ελφο ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο. Τπφ ην πξίζκα απηφ, αλαιχεηαη ην ζεζκηθφ πιαίζην ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο ζχκθσλα κε ηνπο κεραληζκνχο θαηαινγηζκνχ επζχλεο ζηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε. Σν πξσηνπφξν ζθέινο ηεο εξγαζίαο έγθεηηαη ζηελ αλάιπζε ηνπ ξφινπ ηεο Γηνίθεζεο, κε έκθαζε ζηε δηνηθεηηθή δξάζε ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο θαη ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, θαζψο θαη ηνπ ξφινπ ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζρεηηθά κε ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε. Δπηρεηξείηαη γηα πξψηε θνξά ε αλάδεημε ηνπ θνκβηθνχ ξφινπ ηεο Γηνίθεζεο θαηά ηε δηαδηθαζία εθαξκνγήο ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο, κε ζθνπφ ηελ απνηχπσζε ησλ ζρεηηθψλ αξκνδηνηήησλ θαη ξφισλ ησλ αξκφδησλ θνξέσλ. ηε ζπλέρεηα εξεπλάηαη ε πξαγκαηηθή πθηζηάκελε θαηάζηαζε κέζσ ηεο εμέηαζεο δχν κειεηψλ πεξίπησζεο: ελφο ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο ζηε ΒΗ.ΠΔ. Γξάκαο θαη δεχηεξνλ ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Αζσπνχ. Ζ εμέηαζε απηή επηηξέπεη ηε δηαηχπσζε ζπκπεξαζκάησλ γηα ηνλ ηξφπν άζθεζεο ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο Γηνίθεζεο θαη ηελ θαηαγξαθή ειιείςεσλ θαη πξνβιεκάησλ θαηά ηελ άζθεζε απηψλ. Σέινο, ζπλάγνληαη ζπκπεξάζκαηα απφ ηε δηνηθεηηθή πξαθηηθή ησλ εμεηαδφκελσλ θνξέσλ ηεο Γηνίθεζεο θαη πξνηείλνληαη ιχζεηο θαη ηππνπνηεκέλεο δηαδηθαζίεο γηα ηελ απνηειεζκαηηθή θαη νπζηαζηηθή εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο. 9

11 ABSTRACT The industrial revolution and the rapid advancement of technologies have contributed to economic growth but have also increased the likelihood of causing environmental damage. The proliferation of such phenomena in recent decades has made it imperative to adopt mechanisms of liability allocation for environmental damage, the so called mechanisms of environmental liability. The present study attempts to demonstrate this new extended role of environmental liability in cases of environmental damage whether in cases of pollution by an operator or in cases following an industrial accident - by analyzing the institutional framework of environmental liability as well as the mechanisms of liability allocation in the Greek legal order. The pioneering aspect of this work lies in analyzing the role of Administration concerning environmental liability, with emphasis on the administrative procedures of the Decentralized Administration and the Local Government, as well as of the role of Civil Protection. It is attempted for the first time to highlight the key-role of Administration concerning the implementation of the environmental liability procedure. The aim in that context is to point out the role and responsibilities of the competent agencies. This is followed by the examination of the actual situation in the form of analysis of two practical examples: an industrial accident in the industrial area of Drama and the environmental damage caused in the broader region of Asopos. This analysis allows the drawing of conclusions about how the responsibilities and roles of Administration are carried out and furthermore, the recording of deficiencies and problems. Finally, conclusions are drawn from the administrative practice of the examined agencies and proposals and standardized procedures are singled out focusing on the efficient and effective implementation of environmental liability. 10

12 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1: ΔΗΑΓΧΓΖ Σηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο παξαηεξείηαη δηεζλψο, αιιά θαη ζηε ρψξα καο, ξαγδαία αχμεζε ηεο βηνκεραληθήο δξαζηεξηφηεηαο ιφγσ ηεο εμέιημεο ηεο ηερλνινγίαο. Σν γεγνλφο απηφ ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε κηαο ρψξαο, σζηφζν, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο έρνπλ παξαηεξεζεί θαη πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα. πγθεθξηκέλα, νη ελ ιφγσ δξαζηεξηφηεηεο έρνπλ ζπρλά αξλεηηθέο γηα ην πεξηβάιινλ επηπηψζεηο, κε απνηέιεζκα ηα ηειεπηαία ρξφληα λα έρνπκε γίλεη κάξηπξεο κεγάισλ πεξηβαιινληηθψλ δεκηψλ. Ωο ηέηνηεο λννχληαη ππφ ηελ επξεία έλλνηα 1 θαηαξράο ε πεξηβαιινληηθή δεκηά πνπ πξνθαιείηαη ζην πεξηβάιινλ per se, θαηά δεχηεξνλ ε δεκηά πνπ πξνθαιείηαη σο ζπλέπεηα απηήο ζηελ αλζξψπηλε πγεία, θαη θαηά ηξίηνλ ε πεξηνπζηαθή δεκηά σο ζπλαθφινπζν ηεο δεκηάο ζην πεξηβάιινλ (βι. Γηάγξακκα 1). Ζ παξνχζα κειέηε εμεηάδεη ηελ πεξηβαιινληηθή δεκηά, ε νπνία πξνθαιείηαη απφ ηνπο θνξείο εθκεηάιιεπζεο, είηε κε ηε κνξθή ηεο ξχπαλζεο είηε σο ζπλέπεηα ελφο ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο. Περιβαλλοντικι ηθμιά Ηθμια ςτο περιβάλλον Ηθμιά ςτθν ανκρϊπινθ υγεία Περιουςιακι ηθμιά Γηάγξακκα 1: πληζηψζεο ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο Γελλάηαη, σο εθ ηνχηνπ, ην εχινγν εξψηεκα πνηνο είλαη ππεχζπλνο γηα απηέο ηηο πεξηβαιινληηθέο δεκηέο ή, αιιηψο, πνηνο έρεη ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε. Ζ απάληεζε απηνχ ηνπ εξσηήκαηνο αλήθεη θαηά θαλφλα ζηε λνκηθή επηζηήκε, κέζσ ηεο αλάιπζεο ησλ ηεζζάξσλ βαζηθψλ κεραληζκψλ θαηαινγηζκνχ επζχλεο γηα πεξηβαιινληηθή δεκηά (βι. Γηάγξακκα 2). 1 Sands, 2003, ν νπνίνο δηαθνξνπνηεί κεηαμχ ηεο narrow definition θαη ηεο extensive definition κε πεξαηηέξσ αλαθνξέο (βι. ζει. 877επ.) 11

13 Αςτικι περιβαλλοντικι ευκφνθ (ΑΚ) Αντικειμενικι αςτικι περιβαλλοντικι ευκφνθ (Ν. 1650/1986) περιβαλλοντικι ευκφνθ Ποινικι περιβαλλοντικι ευκφνθ (π.χ. Ν.1650/1986) Περιβαλλοντικι Ευκφνθ (Π.Δ. 148/2009) Γηάγξακκα 2: Οη κεραληζκνί θαηαινγηζκνχ πεξηβαιινληηθήο επζχλεο θαηά ην ειιεληθφ δίθαην Ζ λέα δηάζηαζε πνπ πξνζθνκίδεη ε παξνχζα εξγαζία είλαη φηη ηίζεηαη ζσξεπηηθά ην θαίξην εξψηεκα ηεο δηεπθξίληζεο ηνπ ξφινπ θαη ηεο ζπκβνιήο ηεο Γηνίθεζεο θαη εηδηθφηεξα ησλ θνξέσλ Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο θαη Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, θαζψο θαη ησλ θνξέσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζηε δηαδηθαζία εθαξκνγήο ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο. 1.1 θνπφο θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε παξνπζίαζε θαη ε αλάιπζε ηνπ ζεζκνχ ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο ζε πεξηπηψζεηο πεξηβαιινληηθψλ δεκηψλ, εζηηάδνληαο ζηελ επζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο, αιιά θαη ζην ξφιν πνπ νθείινπλ λα δηαδξακαηίζνπλ νη θνξείο ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο θαη Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, θαζψο θαη νη θνξείο ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν παξνπζηάδεηαη γηα πξψηε θνξά ε δηαζχλδεζε ηεο Γηνίθεζεο κε έλαλ κέρξη πξφηηλνο ακηγψο ηνκέα ηνπ ηδησηηθνχ δηθαίνπ. Απψηεξνο ζθνπφο είλαη λα θαηαδεηρζεί κε πνην ηξφπν, κέζα θαη εξγαιεία κπνξεί ή νθείιεη ε Γηνίθεζε λα ζπκβάιιεη ζηελ εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο. Πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ν ζθνπφο απηφο αλαιχνληαη νη απαηηήζεηο πνπ ζέηεη ε εθαξκνγή ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε ζηελ Διιάδα θαη εμεηάδνληαη νη ζρεηηθέο κε 12

14 απηήλ αξκνδηφηεηεο ηεο Γηνίθεζεο. Δπίζεο, εξεπλάηαη ε κέρξη ζήκεξα εθαξκνγή ησλ αξκνδηνηήησλ απηψλ κε ζηφρν ηελ θαηαγξαθή ειιείςεσλ θαη ηε δηαηχπσζε πξνηάζεσλ γηα ηελ απνηειεζκαηηθή θαη νπζηαζηηθή άζθεζε ησλ επζπλψλ απηψλ. 1.2 ηφρνη Ωο επηδησθφκελνη ζηφρνη γηα ηελ επίηεπμε ηνπ αλσηέξνπ ζθνπνχ αλαγλσξίδνληαη νη εμήο: Ζ πεξηγξαθή ησλ πξνυπνζέζεσλ θαη απαηηήζεσλ εθαξκνγήο ησλ κεραληζκψλ θαηαινγηζκνχ πεξηβαιινληηθήο επζχλεο Ζ απνηχπσζε ηνπ εζληθνχ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πεξηβαιινληηθήο επζχλεο φζνλ αθνξά ην ξφιν ηεο Γηνίθεζεο θαη ζπγθεθξηκέλα ε πεξηγξαθή ησλ ξφισλ θαη αξκνδηνηήησλ ησλ θνξέσλ: o Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, o Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη o Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο Ζ δηαηχπσζε πξνηάζεσλ ηππνπνίεζεο ησλ δηαδηθαζηψλ γηα ηελ νπζηαζηηθή εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο Ζ εμέηαζε θαη αλάιπζε ηεο εθαξκνγήο ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο ζηελ πξάμε ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Αζσπνχ, σο ελφο άθξσο αληηπξνζσπεπηηθνχ παξαδείγκαηνο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο Ζ εμέηαζε θαη αλάιπζε ηεο εθαξκνγήο ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο ζηελ πεξίπησζε ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο ζηε ΒΗ.ΠΔ. Γξάκαο σο παξαδείγκαηνο δηαζχλδεζεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη πεξηβαιινληηθήο επζχλεο Ζ παξνπζίαζε ζπκπεξαζκάησλ Ζ παξάζεζε ζπγθεθξηκέλσλ πξαθηηθψλ θαη εθαξκνζηέσλ πξνηάζεσλ 1.3 Μέζα Σα κέζα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ εθπφλεζε ηεο παξνχζαο έξεπλαο είλαη ηα αθφινπζα: Μειέηε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πεξί πεξηβαιινληηθήο επζχλεο Μειέηε ηεο λνκνινγίαο πεξί πεξηβαιινληηθήο επζχλεο Μειέηε θαη ζχγθξηζε δηεζλψλ θαη επξσπατθψλ ζπζηεκάησλ εθαξκνγήο ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο 13

15 Αλαζθφπεζε ηεο δηεζλνχο θαη ειιεληθήο βηβιηνγξαθίαο θαη αξζξνγξαθίαο, θαζψο θαη κειεηψλ θαη εξεπλψλ ζρεηηθά κε ην ζέκα ηεο εξγαζίαο Πξνζσπηθή ζπλάληεζε-ζπλέληεπμε κε 2 : ηελ Δηδηθή Γξακκαηέα Δπηζεσξεηψλ Πεξηβάιινληνο θαη Δλέξγεηαο θα. Καξαβαζίιε, ηελ ππεχζπλε ηνπ πληνληζηηθνχ Γξαθείνπ Αληηκεηψπηζεο Πεξηβαιινληηθψλ Εεκηψλ (ΤΓΑΠΔΕ) θα. Πνπιή, ηνπο επηζεσξεηέο θ. Γιχηζε θαη θα. Καικπνχξνπ απφ ηελ Δηδηθή Τπεξεζία Δπηζεσξεηψλ Πεξηβάιινληνο, ηνλ ππάιιειν ηεο Μνλάδαο Σερληθήο Τπνζηήξημεο Έξγσλ ηεξεψλ & Τγξψλ Απνβιήησλ ηεο Δηδηθήο Γξακκαηείαο Τδάησλ θ. ηακάηε, ηνλ αληαζθαιηζηή θ. Κνπηίλα, εηδηθφ ζε ζέκαηα αζθάιηζεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο, ηνλ δηθεγφξν θ. Κηηζηάθη, εηδηθφ ζε ζέκαηα πεξηβαιινληηθνχ δηθαίνπ, ηνλ δηθεγφξν θ. Μπάιηα, εηδηθφ ζε ζέκαηα πεξηβαιινληηθήο επζχλεο, ηελ Πξντζηακέλε ηνπ Σκήκαηνο Αληηκεηψπηζεο Σερλνινγηθψλ θαη Λνηπψλ Καηαζηξνθψλ ηεο ΓΓΠΠ θα. Γαιάλε, ηνλ Πξντζηάκελν ηεο Γ/λζεο ΠΔΥΩ ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο Θεζζαιίαο- ηεξεάο Διιάδαο θ. Μπνπξιή θαη ηελ ππάιιειν ηεο Γ/λζεο ΠΔΥΩ ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο Θεζζαιίαο-ηεξεάο Διιάδαο θα. Σδήθα, ηνλ Πξντζηάκελν ηεο Γ/ζεο ΠΔΥΩ ηεο Πεξηθέξεηαο ηεξεάο Διιάδαο θ. Σεξδή, ηνλ Πξντζηάκελν ηεο Γ/λζεο Αλάπηπμεο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Βνησηίαο θ. Ρνπζέηε, ηνλ π. Ησάλλε Οηθνλνκίδε, εθπξφζσπν ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο Οηλνθχησλ θαη ηνλ Πξντζηάκελν ηεο Γ/λζεο Αλάπηπμεο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Γξάκαο θ. Νηθήηα (ηειεθσληθή ζπλέληεπμε) Σειεθσληθή έξεπλα ζηηο 13 Πεξηθέξεηεο γηα ζπιινγή ζηνηρείσλ γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ ΚΔΠΠΔ Αλαδήηεζε ζρεηηθψλ δηνηθεηηθψλ εγγξάθσλ ζην Πξφγξακκα «Γηαχγεηα» 2 Όιεο νη ζπλαληήζεηο-ζπλεληεχμεηο παξέρνληαη ζε ςεθηαθή κνξθή.amr, πιελ απηήο ηνπ θ. Ρνπζέηε, ν νπνίνο δελ δέρζεθε ηελ ερνγξάθεζε ηεο ζπλέληεπμεο θαη απηήο ηνπ θ. Μπάιηα ιφγσ ηερληθψλ πξνβιεκάησλ 14

16 Γηαδηθηπαθή έξεπλα γηα πεγέο ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο Δπηηφπηα επίζθεςε ζηελ πεξηνρή ηνπ Αζσπνχ, γηα επαθέο κε θνξείο θαη δηαπίζησζε ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο 1.4 Μεζνδνινγία Ζ κεζνδνινγία πνπ αθνινπζείηαη ζε θάζε εξγαζία πξνζδηνξίδεηαη, θπξίσο, απφ ηηο ηδηαηηεξφηεηεο θαη ηνπο επηκέξνπο ζηφρνπο ηεο εθάζηνηε έξεπλαο 3. ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε ν πξνζαλαηνιηζκφο ζε πνζνηηθή θαηεχζπλζε δελ αληαπνθξίλεηαη ζηνπο ζηφρνπο ηεο εξγαζίαο θαη γηα απηφ ην ιφγν επηιέρζεθε ε πνηνηηθή κέζνδνο. Δηδηθφηεξα, ε έξεπλα επηθεληξψζεθε θαηαξράο ζηε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε. Απηφ έγηλε κέζσ ηεο αλάιπζεο ηεο δηεζλνχο θαη ειιεληθήο βηβιηνγξαθίαο, δηαδηθηπαθήο έξεπλαο, εμέηαζεο ηεο ζρεηηθήο λνκνινγίαο θαη απνθσδηθνπνίεζεο ηεο ζρεηηθήο λνκνζεζίαο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν απνζαθελίζηεθαλ νη κεραληζκνί θαηαινγηζκνχ πεξηβαιινληηθήο επζχλεο θαη νη ξφινη θαη αξκνδηφηεηεο ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο θαη ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, θαζψο θαη ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Καηά δεχηεξνλ, δφζεθε έκθαζε ζηελ αλάιπζε ηεο δηνηθεηηθήο πξαθηηθήο, κέζσ ηεο ζπιινγήο πξσηνγελνχο πιηθνχ ζε επαθή κε ηνπο αξκφδηνπο θαη ζπλαξκφδηνπο θνξείο γηα ηελ εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο. Δηδηθφηεξα, κειεηήζεθε ε δηνηθεηηθή πξαθηηθή ησλ αξκφδησλ θνξέσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε πεξηβαιινληηθψλ δεκηψλ. Δμεηάζζεθε επίζεο αλαιπηηθά ε δηνηθεηηθή δξάζε ησλ Πεξηθεξεηψλ θαη ησλ Γήκσλ ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε. ην πιαίζην απηφ επηρεηξήζεθε ε ηεθκεξίσζε ηεο δηνηθεηηθήο δξάζεο ησλ θνξέσλ απηψλ κε ζπγθεθξηκέλα ζηνηρεία (δηνηθεηηθά έγγξαθα, απνθάζεηο, πξαθηηθά, εθζέζεηο, θ.ν.θ.), ηα νπνία παξαηίζεληαη ζην Παξάξηεκα VII, ψζηε βάζεη απηψλ λα είλαη δπλαηφλ λα πξνηαζνχλ ιχζεηο γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε άζθεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο. Σέινο, εμεηάζζεθε αλαιπηηθά ε δηνηθεηηθή πξαθηηθή ησλ αξκφδησλ θνξέσλ ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Αζσπνχ θαη ζηελ πεξίπησζε ελφο ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο ζηε ΒΗ.ΠΔ. Γξάκαο. Ζ πεξίπησζε ηνπ ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο ζηε ΒΗ.ΠΔ. Γξάκαο είρε σο ζηφρν λα κειεηεζεί ε άζθεζε ησλ πξνβιεπφκελσλ αξκνδηνηήησλ, φπσο θαηαδείρζεθαλ, βάζεη ελφο πξαγκαηηθνχ 3 Parlett,

17 παξαδείγκαηνο θαη λα επηζεκαλζνχλ ηπρφλ ειιείςεηο ζηνλ θαζνξηζκφ θαη ζηελ εθαξκνγή ησλ αξκνδηνηήησλ απηψλ. ηελ πεξίπησζε ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ηνπ Αζσπνχ ζηφρνο ήηαλ λα εμεηαζηεί εάλ θαη πψο, θαζψο θαη ππφ πνηέο πξνυπνζέζεηο εθαξκφζηεθε ε πεξηβαιινληηθή επζχλε ζηελ πεξηνρή θαη πνην ξφιν δηαδξακάηηζε ε Γηνίθεζε. Απφ ηηο δχν κειέηεο πεξίπησζεο ήηαλ δπλαηφλ λα ζπλαρζνχλ ζεκαληηθά ζπκπεξάζκαηα γηα ηηο ειιείςεηο θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνληαη ζηε δηαδηθαζία εθαξκνγήο ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο θαη λα δηαηππσζνχλ πξνηάζεηο, νη νπνίεο έηπραλ ζεξκήο ππνδνρήο απφ ηνπο αξκφδηνπο θνξείο. 1.5 Τπφζεζε εξγαζίαο Οη ππνζέζεηο εξγαζίαο ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη νη αθφινπζεο: 1. «Σν ζεζκηθφ πιαίζην ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο νπνηαζδήπνηε κνξθήο επαξθεί γηα ηνλ θαηαινγηζκφ επζπλψλ». 2. «Οη αξκφδηνη θνξείο ηεο Γηνίθεζεο είλαη ελήκεξνη γηα ην ξφιν πνπ θαινχληαη λα αλαιάβνπλ ζην πιαίζην ηεο εθαξκνγήο ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο θαη έρνπλ ηα θαηάιιεια κέζα γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ». 1.6 Γηάξζξσζε ηεο εξγαζίαο ην πξψην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο εμεηάδνληαη νη κεραληζκνί θαηαινγηζκνχ ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο, νη πξνυπνζέζεηο θαη νη απαηηήζεηο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπο. ην δεχηεξν θεθάιαην απνηππψλνληαη νη εκπιεθφκελνη θνξείο πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο θαη νξίδνληαη νη θνξείο πνπ ζα εμεηαζζνχλ αλαιπηηθά ζηα επφκελα δχν θεθάιαηα. ην ηξίην θεθάιαην εξεπλάηαη ε δηαζχλδεζε ησλ δξάζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κε ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε. Παξάιιεια, αλαιχνληαη νη ζρεηηθέο δξάζεηο αξκνδηφηεηεο ζηελ πεξίπησζε ηνπ παξαδείγκαηνο ελφο ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο ζηελ ΒΗ.ΠΔ. Γξάκαο ηνλ Ηνχλην ην ηέηαξην θεθάιαην εμεηάδεηαη ην ζεζκηθφ πιαίζην ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο θαη ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζε ζρέζε κε ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε θαη 16

18 απνηππψλεηαη ε δηνηθεηηθή ηνπο δξάζε. Δπίζεο, θαηαγξάθνληαη νη αλαγθαίεο ξνέο δηαδηθαζηψλ θαηά ηνλ ηξφπν άζθεζεο ησλ αξκνδηνηήησλ απηψλ γηα ηελ νπζηαζηηθή εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο. ην πέκπην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο απνηππψλεηαη ε εθαξκνγή ησλ πξναλαθεξζέλησλ κεραληζκψλ θαηαινγηζκνχ πεξηβαιινληηθήο επζχλεο θαη ε ζρεηηθή δηνηθεηηθή πξαθηηθή ησλ αξκφδησλ θαη ζπλαξκφδησλ θνξέσλ ηεο Γηνίθεζεο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Αζσπνχ. Σέινο, ζην έθην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα βαζηθά ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ εξγαζία, φπσο θαη πξνηάζεηο γηα ηελ απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο. 17

19 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2: ΟΗ ΔΤΘΤΝΔ ΣΧΝ ΦΟΡΔΧΝ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ ηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε ζπλππάξρνπλ ηέζζεξηο κεραληζκνί θαηαινγηζκνχ επζχλεο γηα πεξηβαιινληηθέο δεκηέο 4 : ε ππνθεηκεληθή αζηηθή πεξηβαιινληηθή επζχλε, ε πνηληθή πεξηβαιινληηθή επζχλε, ε αληηθεηκεληθή αζηηθή πεξηβαιινληηθή επζχλε θαη ε Πεξηβαιινληηθή Δπζχλε ηνπ Π.Γ. 148/ Δίλαη ζεκαληηθφ ινηπφλ λα θαηαδεηρηνχλ ζπλνπηηθά νη πξνυπνζέζεηο εθαξκνγήο ηνπο θαη νη δηαθνξέο κεηαμχ ηνπο. 2.1 Ζ ππνθεηκεληθή αζηηθή πεξηβαιινληηθή επζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο Πξνζβνιή ηεο πξνζσπηθφηεηαο ζχκθσλα κε ην άξζξν 57 ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα (ΑΚ) Ο φξνο ηεο πξνζσπηθφηεηαο ζε ζπλδπαζκφ κε ην πεξηβάιινλ Σν Διιεληθφ χληαγκα νξίδεη φηη «θαζέλαο έρεη δηθαίσκα λα αλαπηχζζεη ειεχζεξα ηελ πξνζσπηθφηεηά ηνπ (...)» 6. Με ηε δηάηαμε απηή ν ζπληαγκαηηθφο λνκνζέηεο πξνβιέπεη έκκεζα έλα πιέγκα αγαζψλ πνπ ζπλζέηνπλ ηελ ππφζηαζε ηνπ αλζξψπνπ κε ην νπνίν είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλα 7. Σα αγαζά απηά, φπσο ε πγεία θαη ε εμαζθάιηζε πνηφηεηαο δσήο, πξέπεη λα πθίζηαληαη, ψζηε λα εμαζθαιηζηεί ε πγηήο αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηαο. χκθσλα κε ην ζπιινγηζκφ απηφ, λνείηαη φηη ε θχζε σο ζθαίξα, φπνπ αλαπηχζζεηαη ν άλζξσπνο, πξέπεη λα πξνζηαηεχεηαη, ψζηε ν άλζξσπνο λα κπνξεί λα αλαπηχζζεη ηελ πξνζσπηθφηεηα ηνπ ζην ρψξν απηφ 8. Γηα απηφ ην ιφγν ην πεξηβάιινλ, εμάιινπ, έρεη αλαρζεί ζε απηνηειψο πξνζηαηεπφκελν αγαζφ κε ην άξζξν 24 ηνπ πληάγκαηνο 9. Σπρφλ πξνζβνιή ηνπ αγαζνχ απηνχ ζηνηρεηνζεηεί θαηά ζπλέπεηα πξνζβνιή ηεο πξνζσπηθφηεηαο ζχκθσλα κε ην άξζξν 5 παξ. 1 ηνπ πληάγκαηνο θαη ην άξζξνπ 57 ΑΚ, ην νπνίν πξνβιέπεη φηη «φπνηνο πξνζβάιιεηαη παξάλνκα ζηελ πξνζσπηθφηεηά ηνπ έρεη δηθαίσκα λα απαηηήζεη λα αξζεί ε πξνζβνιή θαη λα κελ επαλαιεθζεί ζην κέιινλ (...)» 10. Δμάιινπ, ζηε λνκνινγία ησλ ειιεληθψλ δηθαζηεξίσλ έρεη επηθξαηήζεη ε άπνςε φηη ην 4 Τθίζηαληαη θαη πεξαηηέξσ κεραληζκνί θαηαινγηζκνχ επζχλεο γηα πεξηβαιινληηθή, νη νπνίνη φκσο αθνξνχλ εμεηδηθεπκέλεο πεξηπηψζεηο (π.ρ. ξχπαλζε απφ ζαιάζζην αηχρεκα) 5 ΦΔΚ 190Α/ Άξζξν 5 παξ. 1.ηνπ Διιεληθνχ πληάγκαηνο 1975, φπσο αλαζεσξήζεθε κε ην ςήθηζκα ηεο 27εο Μαΐνπ 2008 ηεο Ζ Αλαζεσξεηηθήο Βνπιήο ησλ Διιήλσλ 7 Τπ αξηζκ. 273/2008 απφθαζε ΑΠ (ΔιιΓλε 2009, ζει. 470) θαη ππ αξηζκ. 34/2009 απφθαζε ηνπ ΜΠξΥαλ (ΝνΒ 2009, ζει. 513) 8 Καιαβξφο, 2009 θαη Λχηξαο, Τπ αξηζκ. 1731/2006 απφθαζε ΑΠ (ΔιιΓλε 2007, ζει. 205) θαη ππ αξηζκ. 1531/2002 απφθαζε ΜΠξΒνι, (ΔιιΓλε 2002, ζει. 1497) 10 Άξζξν 57 ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα (Π.Γ. 456/1984 «Αζηηθφο Κψδηθαο θαη Δηζαγσγηθφο ηνπ Νφκνο» (ΦΔΚ 164Α/1984), φπσο απηφο ηξνπνπνηήζεθε) 18

20 «δηθαίσκα πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο απνηειεί ηκήκα ηνπ εληαίνπ ζπζηήκαηνο πξνζηαζίαο ηεο πξνζσπηθφηεηαο αθφκε θαη έλαληη ηνπ θξάηνπο» Οη πξνυπνζέζεηο εθαξκνγήο ηνπ άξζξνπ 57 ΑΚ ζε ζρέζε κε πεξηβαιινληηθή δεκηά Γηα λα πξνθχςεη αμίσζε ζχκθσλα κε ην άξζξν 57 ΑΚ ζε ζρέζε κε ην πεξηβάιινλ απαηηείηαη λα ζπληξέρνπλ νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο: πξψηνλ, ε χπαξμε βιάβεο ηνπ πεξηβάιινληνο (πξνζβνιή ηεο αμηνπξέπεηαο), δεχηεξνλ, παξάλνκε πξάμε θαη, ηξίηνλ, ππαηηηφηεηα. ε αληίζεζε κε άιινπο θιάδνπο ηνπ δηθαίνπ 12 πεξηβαιινληηθή δεκηά ζχκθσλα κε ηνλ Αζηηθφ Κψδηθα απνηειεί κφλν ε αλαίξεζε ηνπ ηδησηηθνχ δηθαηψκαηνο ρξήζεσο ησλ θνηλψλ ζε φινπο (π.ρ. αηκνζθαηξηθφο αέξαο θαη ε ζάιαζζα) θαη θνηλνρξήζησλ πξαγκάησλ (φπσο απηά νξίδνληαη ξεηά ζην άξζξν 967 ΑΚ) 13. Ωζηφζν, θαηά κηα άπνςε ε πξνζηαζία ηνπ άξζξνπ 57 ΑΚ παξέρεηαη αθφκε θαη «αλ δελ έρεη ιάβεη ρψξα ε πξνζβνιή, αιιά ππάξρνπλ βάζηκεο πηζαλφηεηεο γηα ηελ έιεπζε ηεο» 14. Ζ ζπγθεθξηκέλε ιχζε πξνθχπηεη απφ ηε ζπλδπαζηηθή ηειενινγηθή εξκελεία ησλ άξζξσλ 24 ηνπ πληάγκαηνο θαη ησλ άξζξσλ 2, 6 θαη 174 πλζδδ (αξρή ηεο πξνθχιαμεο) 15 ιφγσ ηνπ ζπρλά αλεπαλφξζσηνπ ραξαθηήξα ηεο πξνζβνιήο ησλ νηθνινγηθψλ αγαζψλ. Δπηπιένλ, ε πξάμε πξέπεη λα είλαη παξάλνκε, δειαδή λα αληηηίζεηαη ζηελ έλλνκε ηάμε. Απηφ ζπλεπάγεηαη ελ πξνθεηκέλσ φηη θάζε πξάμε, ε νπνία αληηβαίλεη ζην άξζξν 24 ηνπ πληάγκαηνο ή ζην άξζξν 970 ΑΚ πεξί πξνζβνιήο θνηλνχ ή θνηλφρξεζηνπ πξάγκαηνο κπνξεί λα ζηνηρεηνζεηήζεη πξνζβνιή ηνπ άξζξνπ 57 ΑΚ. Παξάλνκε πξνζβνιή κπνξεί, επίζεο, λα ζεσξεζεί θαη φηαλ επέξρεηαη δηαθηλδχλεπζε ησλ εθδειψζεσλ ηεο πξνζσπηθφηεηαο, ε νπνία είλαη δπλαηφλ λα επέιζεη θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ θάπνηνο, θαηά παξάβαζε επηβαιιφκελεο απφ ην λφκν ππνρξέσζεο ηνπ, παξαιείπεη λα ελεκεξψζεη γηα θίλδπλν πνπ απεηιεί 16, θαζψο θαη φηαλ παξαβηάδεηαη ε αξρή ηεο πξνθχιαμεο 17. Δπίζεο, πξέπεη λα ηνληζζεί φηη ε χπαξμε θαη κφλν 11 Δηδηθφηεξα, ε κε ξχπαλζε, ε δηαηήξεζε, ε πξνζηαζία θαη ε αθψιπηε ρξήζε ηνπ πεξηβάιινληνο απνηεινχλ αγαζά πνπ εληάζζνληαη ζην δηθαίσκα ηεο πξνζσπηθφηεηαο ζχκθσλα κε ηελ πάγηα ειιεληθή λνκνινγία (βι. ππ αξηζκ. 306/1992 απφθαζε ΜΠξΘήβ (ΔΓΓΓ, 1990, ζει. 178), ππ αξηζκ. 29/2007 απφθαζε ΠΠξΑζ (ΝνΒ 2007, ζει. 626) θαη ππ αξηζκ. 2786/2008 απφθαζε ΜΠξΒνι (ΠεξΓηθ 2008, ζει. 458) 12 Βι. Κεθάιαην Καξάθσζηαο, Καξάθσζηαο, 2006, ζει. 365 κε αλαθνξέο ζε ππ αξηζκ. 431/2000 απφθαζε ΔθΛαξ (Αξκ. 2001, ζει. 457) θαη ππ αξηζκ. 2645/2002 απφθαζε ΔθΘεζ (Αξκ. 2004, ζει. 860) 15 Κνπηνχπα Ρεγθάθνπ, Τπ αξηζκ. 17/2009 απφθαζε ΑΠ (ΔιιΓλε 2009, ζει. 518). Δπίζεο, θαηά κία άπνςε αθφκε θαη ε χπαξμε θηλδχλνπ βιάβεο ζπληζηά επίζεο δεκία (Μπάιηαο, 2009β) 17 Μπάιηαο, 2009α 19

21 άδεηαο ηεο εγθαηάζηαζεο δελ κεηαβάιιεη ην κέηξν αμηνιφγεζεο ηνπ παξάλνκνπ ηεο πξνζβνιήο, ζην πιαίζην ηεο ππφ εμέηαζε αμίσζεο 18. Σέινο, γηα λα ζηνηρεηνζεηεζεί αμίσζε ζχκθσλα κε ην άξζξν 57 ΑΚ γηα απνδεκίσζε ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο πεξί αδηθνπξαμηψλ (άξζξα 914 ΑΚεπ.) ή γηα άξζε ηεο πξνζβνιήο θαη παξάιεηςήο ηεο ζην κέιινλ, απαηηείηαη ππαηηηφηεηα. Απηφ ζεκαίλεη φηη ν πξνθαιψλ ηε πεξηβαιινληηθή δεκηά πξέπεη λα είλαη θαη ππνθεηκεληθά ππεχζπλνο γηα ηελ πξάμε ηνπ. Ο βαζκφο ππαηηηφηεηαο πξέπεη λα βξίζθεηαη ζε αηηηψδε ζχλδεζκν κε ηελ πξνθιεζείζα πεξηβαιινληηθή δεκηά θαη επηπιένλ, ν δεκεησζείο βαξχλεηαη κε ηελ απφδεημε ηνπ αηηηψδνπο ζπλδέζκνπ Ζ θαηάρξεζε δηθαηψκαηνο ζχκθσλα κε ην άξζξν 281 ΑΚ Σα φξηα ελφο δηθαηψκαηνο ζε ζρέζε κε ην πεξηβάιινλ Σν άξζξν 281 ΑΚ πξνβιέπεη φηη «ε άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηνο απαγνξεχεηαη αλ ππεξβαίλεη πξνθαλψο ηα φξηα πνπ επηβάιινπλ ε θαιή πίζηε ή ηα ρξεζηά ήζε ή ν θνηλσληθφο ή νηθνλνκηθφο ζθνπφο ηνπ δηθαηψκαηνο». Με απηφ ηνλ ηξφπν ν λνκνζέηεο νξίδεη ξεηά πφηε ε άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηνο είλαη θαηαρξεζηηθή. Απηφ ζεκαίλεη φηη ν δηθαζηήο εμεηδηθεχεη κφλν ηα φξηα άζθεζεο ηνπ δηθαηψκαηνο «κε βάζε ηηο εθάζηνηε θνηλσληθέο αληηιήςεηο» 19. πγθεθξηκέλα, κηα ζχλλνκε κε ην άξζξν 281 ΑΚ άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηνο πξνυπνζέηεη λα κελ έρεη αξλεηηθέο κειινληηθέο ζπλέπεηεο γηα ην πεξηβάιινλ ή γηα ηε ρξήζε ηνπ απφ ηηο επφκελεο γελεέο. ηε δηάηαμε απηή εηζέξρεηαη ε έλλνηα ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο 20. Σν δηθαίσκα ρξήζεο ηνπ πεξηβάιινληνο ζα πξέπεη λα αζθείηαη κε γλψκνλα ηε δηαθχιαμε ηνπ γηα ηηο επφκελεο γελεέο θαη φρη θαηά ηξφπν πνπ ππεξβαίλεη ηα φξηα θαη θαζηζηά ακθίβνιν ην εάλ ζα πθίζηαληαη ζάιαζζεο θαη δάζε απφ ηα νπνία ζα κπνξνχλ λα απνθνκίζνπλ σθέιεηα νη κειινληηθέο γελεέο Πξνυπνζέζεηο εθαξκνγήο ηνπ άξζξνπ 281 ΑΚ Δθ ησλ ψλ νπθ άλεπ γηα λα ζηνηρεηνζεηεζεί αμίσζε απφ ην άξζξν 281 ΑΚ είλαη λα πθίζηαηαη θαηαξράο έλα δηθαίσκα θαη ε ελ ηνηο πξάγκαζη άζθεζε απηνχ. Άζθεζε δηθαηψκαηνο ππάξρεη 18 Τπ αξηζκ. 9069/2005 απφθαζε ΜΠξΘεζ, ηελ ππ αξηζκ. 3867/2005 απφθαζε ΜΠξΛαξ θαη Καιαβξφο, Γεσξγηάδεο, 2002, ζει Τπ αξηζκ. 613/2002 απφθαζε ηεο Οινκέιεηαο ηνπ ηδ πνπ αλαθέξεη: «Ζ επηδίσμε φκσο ησλ ζθνπψλ απηψλ θαη ε ζηάζκηζε ησλ πξνζηαηεπφκελσλ αληίζηνηρσλ ελλφκσλ αγαζψλ πξέπεη λα ζπκπνξεχεηαη πξνο ηελ ππνρξέσζε ηεο Πνιηηείαο λα κεξηκλά γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαηά ηέηνην ηξφπν ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη βηψζηκε αλάπηπμε, ζηελ νπνία απέβιεςε ν ζπληαθηηθφο αιιά θαη ν θνηλνηηθφο λνκνζέηεο». Βι. αλαιπηηθά ζε Παπαδεκεηξίνπ, 2004 θαη Παπαδεκεηξίνπ, Καξάθσζηαο,

22 φηαλ «ν δηθαηνχρνο επηδηψθεη ηελ πξαγκάησζε εμνπζίαο πνπ ηνπ απνλέκεηαη απφ ην δίθαην» 22. Πεξαηηέξσ, απαηηείηαη ε ρξήζε ηνπ δηθαηψκαηνο απηνχ είλαη λα είλαη θαηαρξεζηηθή, δειαδή λα ππεξβαίλεη ηα φξηα, κε βάζε ηελ εληχπσζε πνπ πξνθαιείηαη ζην κέζν ζπλεηφ άλζξσπν 23 ή λα παξαβηάδεη ηα ρξεζηά ήζε θαη ηελ θαιή πίζηε, κε ηέηνην ηξφπν πνπ λα παξαβηάδεη ηελ αξρή ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο. Σα θξηηήξηα είλαη δηαδεπθηηθά, κε ηελ έλλνηα φηη έλα θαη κφλν αλ βεβαησζεί, ζα ζεσξεζεί ε άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηνο θαηαρξεζηηθή 24. Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηνπ άξζξνπ 57 ΑΚ, ν βιαπηφκελνο έρεη θαη εδψ ην δηθαίσκα λα δεηήζεη απνδεκίσζε ή παχζε ηεο θαηαρξεζηηθήο άζθεζεο ηνπ δηθαηψκαηνο, ζχκθσλα κε ηηο αλσηέξσ πξναλαθεξζείζεο πξνυπνζέζεηο, ελψ ην άξζξν 281 ΑΚ κπνξεί λα αζθεζεί ζσξεπηηθά κε ηηο ζρεηηθέο δηαηάμεηο πεξί αδηθνπξαμηψλ (άξζξν 914 επ. ΑΚ) Οη δηαηάμεηο ηνπ Γεηηνληθνχ Γηθαίνπ ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα Γεηηνληθφ δίθαην θαη πεξηβάιινλ Με ηηο δηαηάμεηο ηνπ γεηηνληθνχ δηθαίνπ ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα, πξνζηαηεχεηαη ακέζσο ην αηνκηθφ δηθαίσκα ηεο ηδηνθηεζίαο θαη εκκέζσο ην πεξηβάιινλ φπνπ βξίζθεηαη ην πξνζηαηεπφκελν αθίλεην. χκθσλα κε ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 1003ΑΚ, «ν θχξηνο αθηλήηνπ έρεη ππνρξέσζε λα αλέρεηαη ηελ εθπνκπή θαπλνχ, αηζάιεο, αλαζπκηάζεσλ, ζεξκφηεηαο, ζνξχβνπ, δνλήζεσλ, εθφζνλ απηέο δελ παξαβιάπηνπλ ζεκαληηθά ηε ρξήζε ηνπ αθηλήηνπ ηνπ ή πξνέξρνληαη απφ ρξήζε ζπλήζε γηα αθίλεηα ηεο πεξηνρήο» 26. Γίλεηαη εχθνια αληηιεπηφ φηη νη εθπνκπέο ηηο νπνίεο πεξηγξάθεη ην άξζξν 1003 ΑΚ πξνέξρνληαη ζπλήζσο απφ ηνπο θνξείο εθκεηάιιεπζεο, ελψ πνιχ πηζαλφλ νη ελ ιφγσ εθπνκπέο λα κελ πξνζβάιινπλ κφλν ην δηθαίσκα ηεο ηδηνθηεζίαο ηνπ θπξίνπ ηνπ αθηλήηνπ, αιιά θαη ην δσηηθφ ρψξν ηνπ θπξίνπ ηνπ αθηλήηνπ θαη ελ γέλεη ην πεξηβάιινλ. Γηα απηφ ην ιφγν, γηα λα πξνζηαηεπηεί απνηειεζκαηηθά ην πεξηβάιινλ είλαη αλαγθαία ε εξκελεπηηθή πξνζαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ζηα λέα ηερλνινγηθά δεδνκέλα θαη ε δηεχξπλζε ηνπ φξνπ «γείηνλαο». πγθεθξηκέλα, πξέπεη λα γίλεη δεθηφ φηη «δελ απαηηείηαη λα πξφθεηηαη γηα φκνξα 22 Σξηαληφο 2010 ζει. 384 κε αλαθνξέο ζε ππ αξηζκ. 764/2001 θαη ππ αξηζκ. 119/2007 απφθαζε ΑΠ 23 Τπ αξηζκ. 1009/2007. απφθαζε ΑΠ 24 Τπ αξηζκ. 4234/1996 απφθαζε ΠΠξΘεζ 4234/96 θαη ππ αξηζκ. 8458/1991 απφθαζε ΔθΑζ 25 Κνξλειάθεο θαη Γειεγηάλλεο, Καηά ηε λνκνινγία, ζηελ έλλνηα ησλ εθπνκπψλ πεξηιακβάλνληαη επίζεο ε εθπνκπή θζνξίνπ, ειεθηξηθήο, καγλεηηθήο ελέξγεηαο, ρεκηθψλ αεξίσλ, κφιπβδνπ, ρεκηθψλ αεξίσλ, ηέθξα θαη άιιεο επελέξγεηεο φπσο ζθφλε, κνπζηθή, πγξαζία, δπζνζκία θ.ιπ. 21

23 αθίλεηα, αξθεί ην βιαπηφκελν αθίλεην λα βξίζθεηαη κέζα ζηελ πεξηνρή επίδξαζεο ηνπ βιάπηνληνο αθηλήηνπ» Πξνυπνζέζεηο εθαξκνγήο ηνπ γεηηνληθνχ δηθαίνπ Οη επελέξγεηεο πνπ βιάπηνπλ νπζησδψο ηε ρξήζε αθηλήηνπ είλαη ζεκηηέο, φηαλ απνηεινχλ ζχλεζεο θαηλφκελν ζηελ πεξηνρή ηνπ βιάπηνληνο αθηλήηνπ. Καηά ηελ θξαηνχζα γλψκε, ην αλ ην πξνζβαιιφκελν αθίλεην βιάπηεηαη ζε αζήκαλην βαζκφ ζα θξηζεί κε βάζε ηνλ νξίδνληα ηνπ κέζνπ θαη θαλνληθνχ ελνίθνπ ηνπ αθηλήηνπ θαζψο θαη ηνλ πξννξηζκφ ηνπ ηειεπηαίνπ 28. Ο Καιαβξφο θαηαδεηθλχεη, εληνχηνηο, πνιχ νξζά ηελ νινέλα θαη δηαθνξεηηθή πξνζέγγηζε ζε απηφ ην ζέκα απφ ηε γεξκαληθή ζεσξία. πγθεθξηκέλα βάζεη απηήο πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε θαη ηα ελδηαθέξνληα ηνπ δηαηαξάζζνληνο θαη ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ. 29. χκθσλα κε ηε ζεσξία απηή, ν θχξηνο αθηλήηνπ νθείιεη λα αλέρεηαη ηηο νπζηψδεηο βιάβεο απφ ηε ζπλήζε ρξήζε άιινπ αθηλήηνπ, κφλν φηαλ απηέο δελ κπνξνχλ λα απνθεπρζνχλ ή λα πεξηνξηζζνχλ ζε αλεθηά φξηα κε ηε ιήςε κέηξσλ, ηα νπνία θαηά ηε θαιή πίζηε θαη ηνλ θνηλσληθφ θαη νηθνλνκηθφ ζθνπφ ηνπ δηθαηψκαηνο επιφγσο κπνξνχλ λα αμησζνχλ απφ ηνλ θχξην ηνπ βιάπηνληνο αθηλήηνπ 30. ε απηφ ην απνηέιεζκα θαηαιήγεη θαλείο ζχκθσλα κε ηε ζεσξία ηεο ηξηηελέξγεηαο ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ (Drittwirkung der Menschenrechte 31 ). 27 Κιαβαλίδνπ, 1999, ζει Καξάθσζηαο, 2006 θαη Γεσξγηάδεο, Καιαβξφο, Καξάθσζηαο, 2006 θαη Γαθνξψληα, Ζ ζεσξία ηεο ηξηηελέξγεηαο πξεζβεχεη ηελ εθαξκνγή ησλ αηνκηθψλ δηθαησκάησλ θαη ζηηο ζρέζεηο κεηαμχ ηδησηψλ. Αλαιπηηθά ζε Fritzsche et al, 2004, ζει. 163επ 22

24 2.2 Ζ πνηληθή πεξηβαιινληηθή επζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο Σα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη ζε δηεζλέο επίπεδν κηα εμέιημε ηεο πνηληθήο ζεσξίαο 32, ε νπνία ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα εκβάζπλζε ζηελ έλλνηα ησλ ζπιινγηθψλ αγαζψλ ζην πνηληθφ δίθαην. Ζ έλλνηα ηνπ πεξηβάιινληνο σο θαη εμνρήλ ζπιινγηθνχ αγαζνχ ζπλέβαιε πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε. Δμάιινπ, ήδε θάπνηεο ρψξεο, φπσο ε Γεξκαλία 33, έρνπλ εληάμεη ηηο πξνζβνιέο ηνπ πεξηβάιινληνο ζηνλ πνηληθφ θψδηθα. ηελ Διιάδα, νη πνηληθέο θπξψζεηο εληάζζνληαη θπξίσο ζε εηδηθά πνηληθά λνκνζεηήκαηα, ελψ ν Διιεληθφο Πνηληθφο Κψδηθαο εκπεξηέρεη κφλν ιίγεο ζρεηηθέο δηαηάμεηο Δπζχλε γηα πεξηβαιινληηθή δεκηά ζηνλ Πνηληθφ Κψδηθα ηνλ Διιεληθφ Πνηληθφ Κψδηθα (ΠΚ) 34 δελ ππάξρνπλ δηαηάμεηο πνπ απνζθνπνχλ άκεζα ζηελ πξνζηαζία ηνπ έλλνκνπ αγαζνχ ηνπ πεξηβάιινληνο παξά κφλν δηαηάμεηο πνπ πξνζηαηεχνπλ ην πεξηβάιινλ έκκεζα. Σέηνηεο δηαηάμεηο ππάξρνπλ ζηα Κεθάιαηα ΗΓ «Κνηλψο επηθίλδπλα εγθιήκαηα» (άξζξα ) θαη ΚΣ «Πηαίζκαηα» (άξζξα ) 35. ηελ πξάμε, σζηφζν, ζπάληα ζηνηρεηνζεηείηαη επζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο απφ ηηο δηαηάμεηο απηέο Πνηληθή πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ζε εηδηθά λνκνζεηήκαηα Σν θχξηνο κέξνο ησλ δηαηάμεσλ πεξί πνηληθήο επζχλεο ησλ θνξέσλ γηα πεξηβαιινληηθέο δεκηέο είλαη δηάζπαξην ζε πνιινχο εηδηθνχο λφκνπο 37. Υαξαθηεξηζηηθφ ησλ αλσηέξσ λνκνζεηηθψλ θεηκέλσλ είλαη νη κηθξέο ζρεηηθά πνηλέο πνπ επηβάιινπλ ζηνπο ξππαίλνληεο. Ο Νφκνο 743/1977 «πεξί πξνζηαζίαο ηνπ ζαιάζζηνπ Πεξηβάιινληνο θαη ξπζκίζεσο ζπλαθψλ ζεκάησλ» απνηέιεζε ζηαζκφ ζηελ πξνζπάζεηα πνηληθνπνίεζεο ησλ πξάμεσλ πνπ πξνζβάιινπλ ην ζαιάζζην πεξηβάιινλ θαζηεξψλνληαο έλα πιαίζην κε απιέο θαη θαηαλνεηέο δηαηάμεηο. Καηφπηλ απηνχ, αθνινχζεζαλ κηα ζεηξά εηδηθψλ λνκνζεηεκάησλ κε δηαηάμεηο πεξί πνηληθήο επζχλεο γηα 32 Ο ξφινο ηνπ πνηληθνχ δηθαίνπ γηα ηε δηαθχιαμε ηνπ ζεβαζκνχ θαη ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο αλαγλσξίδεηαη σο κηα απφ ηηο πξνηεξαηφηεηεο ηεο Δπηηξνπήο ησλ Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ ηνπ ΟΖΔ. 33 Βι. άξζξν 324 επ. StGB θαη 34 Π.Γ.283/1985 «Πνηληθφο Κψδηθαο» (ΦΔΚ 106Α/1985) 35 Δηδηθφηεξα, παξαδείγκαηα ηέηνησλ δηαηάμεσλ είλαη ηα άξζξα 265 θαη 266 ΠΚ (εκπξεζκφο ζε δάζε απφ δφιν ή απφ ακέιεηα αληίζηνηρα) ή εγθιήκαηα δηαθηλδχλεπζεο: ηε δειεηεξίαζε πεγψλ θαη ηξνθίκσλ απφ πξφζεζε (άξζξν 279) θαη ηε δειεηεξίαζε πεγψλ θαη ηξνθίκσλ απφ ακέιεηα (άξζξν 280) 36 Όπσο ζεκείσζε ν δηθεγφξνο θ. Κηηζηάθηο ζηε ζπλάληεζε - ζπλέληεπμε 37 Βι. ν Ν. ΓΚΣ/1912 «πεξί ησλ φξσλ ηδξχζεσο βηνκεραληθψλ εξγνζηαζίσλ», ν Αλαγθαζηηθφο Νφκνο 2344/1940 «Πεξί αηγηαινχ θαη παξαιίαο», ην Ν.Γ 86/1969 «Πεξί Γαζηθνχ Κψδηθα» φπσο έρεη ηξνπνπνηεζεί θαη ζπκπιεξσζεί κε ην Ν.Γ. 946/1971 θαη Ν 177/1975 (ΦΔΚ 7Α/1969), ην Ν.Γ. 420/1970 «Πεξί αιηεπηηθνχ Κψδηθα» (ΦΔΚ 27Α/1970), ην Ν.Γ. 210/1973 «Πεξί Μεηαιιεπηηθνχ Κψδηθα» (ΦΔΚ 277Α/1973) 23

25 πεξηβαιινληηθέο δεκηέο 38. Ηδηαίηεξε κλεία ρξήδεη ν Ν. 998/1979, φπνπ ην ελδηαθέξνλ ηνπ λνκνζέηε επηθεληξψλεηαη εμίζνπ θαη ζην πεδίν ηεο πξφιεςεο. Ζ πξψηε λνκνζεηηθή πξνζπάζεηα ζπζηεκαηηθήο ζπγθξφηεζεο θαη επεμεξγαζίαο πνηληθψλ θαλφλσλ πξνζαξκνζκέλσλ ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ αληηθεηκέλνπ πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο έγηλε κε ηηο πνιπάξηζκεο γηα πεξηβαιινληηθφ λφκν πνηληθέο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 28 ηνπ Ν.1650/1986. Δηδηθφηεξα, ζηελ παξ. 1 ηνπ άξζξνπ 28 δηαηππψλεηαη ε βαζηθή κνξθή εγθιεκάησλ πνπ εηζάγεη ν Ν. 1650/86. χκθσλα κε ην λνκνζεηηθφ θείκελν κε θπιάθηζε ηξηψλ κελψλ έσο δχν έηε θαη ρξεκαηηθή πνηλή ηηκσξείηαη φπνηνο: α) «πξνθαιεί ξχπαλζε ή ππνβαζκίδεη ην πεξηβάιινλ κε πξάμε ή παξάιεηςε πνπ αληηβαίλεη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ απηνχ ή ησλ θαη εμνπζηνδφηεζή ηνπ εθδηδφκελσλ δηαηαγκάησλ θαη ππνπξγηθψλ ή λνκαξρηαθψλ απνθάζεσλ» ή β) «αζθεί δξαζηεξηφηεηα ή επηρείξεζε ρσξίο ηελ απαηηνχκελε, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ απηνχ ή ησλ θαη εμνπζηνδφηεζή ηνπ εθδηδνκέλσλ δηαηαγκάησλ θαη ππνπξγηθψλ ή λνκαξρηαθψλ απνθάζεσλ, άδεηα ή έγθξηζε, ή ππεξβαίλεη ηα φξηα ηεο άδεηαο ή έγθξηζεο πνπ ηνπ έρεη ρνξεγεζεί θαη ππνβαζκίδεη ην πεξηβάιινλ». Ωζηφζν, παξά ηελ πιεηάδα πνηληθψλ δηαηάμεσλ, ζε πνιχ ιίγεο πεξηπηψζεηο εθαξκφδεηαη ε πνηληθή πεξηβαιινληηθή επζχλε ζηελ πξάμε ιφγσ ηεο πξαθηηθήο δπζθνιίαο απφδεημεο ηεο ππαηηηφηεηαο ηνπ θνξέα εθκεηάιιεπζεο θαη ηνπ αηηηψδνπο ζπλδέζκνπ κεηαμχ αηηίαο θαη δεκηάο 39, θαζψο θαη ηεο ανξηζηίαο ησλ φξσλ «ξχπαλζε» θαη «ππνβάζκηζε». Λχζε ζην ηειεπηαίν πξφβιεκα κπνξεί λα δψζεη ε ηξνπνπνίεζε ηνπ άξζξνπ 28 Ν. 1650/1986 απφ ην άξζξν 16 παξ. 4 Ν. 3937/2011, φπνπ ζπγθεθξηκέλα νξίδεηαη φηη «σο ππνβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο ζεσξείηαη επίζεο ε πξφθιεζε πεξηβαιινληηθήο δεκίαο, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ π.δ. 148/2009 (ΦΔΚ 190 Α ) πεξί πεξηβαιινληηθήο επζχλε» 40. Με απηφλ ηνλ ηξφπν γίλεηαη αλαθνξά ζε έλαλ νξηζκφ «πεξηβαιινληηθήο δεκηάο», ν νπνίνο ζα νξίδεηαη πιένλ απφ ηε Γηνίθεζε θαη φρη απφ ηα δηθαζηήξηα. 38 Ο Ν.721/1977 «πεξί εγθξίζεσο θπθινθνξίαο θαη ειέγρνπ ησλ γεσξγηθψλ θαξκάθσλ» (ΦΔΚ 298Α/1977), ν Ν. 998/1979 «πεξί πξνζηαζίαο ησλ δαζψλ θαη ησλ δαζηθψλ ελ γέλεη εθηάζεσλ ηεο ρψξαο» (ΦΔΚ 289Α/1979), θ.α 39 Όπσο ζεκείσζε ν δηθεγφξνο θ. Κηηζηάθηο ζε πξνζσπηθή ζπλέληεπμε 40 Βι. αλαιπηηθά γηα ην Π.Γ. 148/2009 Κεθάιαην

26 2.2.3 Ζ Οδεγία 2008/99/ΔΚ γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο κέζσ ηνπ πνηληθνχ δηθαίνπ Μεηά απφ κηα ζεηξά πξνζπαζεηψλ 41 ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα κηα εληαία πξφηαζε πνπ λα αθνξά ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο κέζσ ηνπ πνηληθνχ δηθαίνπ παξνπζηάζηεθε ην 2008 ε Οδεγία 2008/99/ΔΚ 42. ηφρνο ηεο ελ ιφγσ Οδεγίαο είλαη ε ηππνπνίεζε ησλ πνηληθψλ αδηθεκάησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην πεξηβάιινλ. πγθεθξηκέλα, ε Οδεγία ηππνπνηεί σο αδηθήκαηα, εθ πξνζέζεσο ή εθ βαξηάο ακέιεηαο, ξεηά ελλέα αδηθήκαηα ζην άξζξν Με απηφλ ηνλ ηξφπν ν εζληθφο λνκνζέηεο «έρεη ηελ επθαηξία λα πηνζεηήζεη κεξηθέο βειηησηηθέο θπξίσο αιιαγέο, ζηνπο ήδε ηζρχνληεο θχξηνπο λφκνπο 1650/1986 θαη 743/1977» Πξφηαζε Οδεγίαο ηεο Δπηηξνπήο ηεο 9/2/2007, απφθαζε ηεο 23/10/2007 ηνπ ΓΔΚ ζηελ ππφζεζε C-440/ Οδεγία 2008/99/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, ηεο 19εο Ννεκβξίνπ 2008, ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο κέζσ ηνπ πνηληθνχ δηθαίνπ 43 Αλαιπηηθά ζε Βαζεηά, 2010, ζει. 55επ. 44 Σζηξίδεο, 2009, ζει

27 2.3. Ζ αληηθεηκεληθή αζηηθή πεξηβαιινληηθή επζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο Δηζαγσγηθέο παξαηεξήζεηο Όπσο θαηαδείρζεθε, νη ζρεηηθέο δηαηάμεηο ηνπ ΑΚ πεξί αζηηθήο επζχλεο γηα πεξηβαιινληηθή δεκηά απνδεηθλχνληαη ζπρλά αλαπνηειεζκαηηθέο φζνλ αθνξά ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. ηελ πξάμε είλαη ηδηαίηεξα δχζθνιε ε απφδεημε ηεο ππαηηηφηεηαο ηνπ δεκηψζαληνο θαη ηεο χπαξμεο αηηηψδνπο ζπλδέζκνπ, ελψ δελ πξνβιέπεηαη απνθαηάζηαζε ηεο γεληθφηεξεο νηθνινγηθήο βιάβεο θαη δηαηάξαμεο ηεο πεξηβαιινληηθήο ηζνξξνπίαο. Γη απηφλ αθξηβψο ην ιφγν, ν Έιιελαο λνκνζέηεο, αθνινπζψληαο ηε γεληθφηεξε ηάζε, ηφζν ζην θνηλνηηθφ θαη δηεζλέο δίθαην, θαζηέξσζε κε ην Ν.1650/86 ηελ επζχλε απφ δηαθηλδχλεπζε ηνπ θνξέα δξαζηεξηνηήησλ απμεκέλνπ γηα ην πεξηβάιινλ θηλδχλνπ, δειαδή ηε γλήζηα ή πιήξε αληηθεηκεληθή αζηηθή πεξηβαιινληηθή επζχλε Ζ ζέζπηζε ηεο αληηθεηκεληθήο επζχλεο Ο λνκνζέηεο κε ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 29 ηνπ Ν.1650/86, φξηζε φηη «νπνηνδήπνηε θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν πξνθαιεί ξχπαλζε ή άιιε ππνβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο επζχλεηαη ζε απνδεκίσζε, εθηφο αλ απνδείμεη φηη ε δεκία νθείιεηαη ζε αλψηεξε βία ή φηη πξνήιζε απφ ππαίηηα ελέξγεηα ηξίηνπ πνπ ελήξγεζε δνιίσο». Ζ επζχλε απηή δηαθέξεη απφ ηηο άιιεο κνξθέο επζχλεο πνπ θαζηεξψλεη ν Αζηηθφο Κψδηθαο. πγθεθξηκέλα, δελ απαηηείηαη ε χπαξμε παξάλνκεο θαη ππαίηηαο πξάμεο ή παξάιεηςεο 45. Γελ ελδηαθέξεη δειαδή εάλ ε επηρείξεζε ιεηηνπξγνχζε λφκηκα ή αλ είρε ιάβεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο δηνηθεηηθέο άδεηεο, απιψο θαζίζηαηαη λφκηκε ε ιεηηνπξγία ηεο πεγήο θηλδχλνπ. Με απηή ηε ξχζκηζε επηδηψθεηαη ε πξνιεπηηθή πξνζηαζία ησλ αγαζψλ, θαζψο νη θνξείο θαζίζηαληαη πεξηζζφηεξν επηκειείο σο πξνο ηελ επηθίλδπλε πεξηβαιινληηθά δξάζε ηνπο 46. Δηδηθφηεξα, ην άξζξν 29 ηνπ Ν.1650/86 ζεκειηψλεη ηελ αζηηθή επζχλε ηνπ θνξέα γηα θάζε ξχπαλζε 47 ή ππνβάζκηζε ηνπ πεξηβαιινληηθνχ ζπζηήκαηνο 48. Πξνυπφζεζε εθαξκνγήο ηεο δελ 45 Ενππνχδε, Κνξλειάθεο, Ζ δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 2 2 Ν.1650/86 νξίδεη ηελ έλλνηα ηεο ξχπαλζεο σο «παξνπζία ζην πεξηβάιινλ ξχπσλ, θάζε είδνπο νπζηψλ, ζνξχβνπ, αθηηλνβνιίαο ή άιισλ κνξθψλ ελέξγεηαο, ζε πνζφηεηα, ζπγθέληξσζε ή δηάξθεηα πνπ κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ αξλεηηθέο επηπηψζεηο ζηελ πγεία, ζηνπο δσληαλνχο νξγαληζκνχο θαη ζηα νηθνζπζηήκαηα ή πιηθέο δεκίεο θαη γεληθά κπνξνχλ λα θαηαζηήζνπλ ην πεξηβάιινλ αθαηάιιειν γηα ηηο επηζπκεηέο ρξήζεηο ηνπ». 48 χκθσλα κε ην άξζξν 2 4 ηνπ ηδίνπ λφκνπ, ππνβάζκηζε είλαη «ε πξφθιεζε απφ αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο ξχπαλζεο ή νπνηαζδήπνηε άιιεο κεηαβνιήο ζην πεξηβάιινλ, ε νπνία είλαη πηζαλφ λα έρεη αξλεηηθέο επηπηψζεηο ζηελ νηθνινγηθή ηζνξξνπία, ζηελ πνηφηεηα δσήο θαη ζηελ πγεία ησλ θαηνίθσλ, ζηελ ηζηνξηθή θαη πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά θαη ζηηο αηζζεηηθέο αμίεο» 26

28 είλαη κφλν ε πξφθιεζε ξχπαλζεο ή άιιεο ππνβάζκηζεο, αιιά απαηηείηαη, επηπιένλ, λα επήιζε πεξηνπζηαθή δεκία ζε πξνζηαηεπφκελν έλλνκν αγαζφ (π.ρ. κείσζε ηεο αμίαο ηεο ηδηνθηεζίαο ηνπ, κείσζε ηεο παξαγσγήο ηνπ αγξνθηήκαηφο ηνπ, ζάλαηνο ησλ δψσλ θηελνηξφθνπ θ.ιπ.). Πεξηνπζηαθή δεκία πθίζηαηαη θαη απηφο πνπ θαηφπηλ ηεο ξχπαλζεο επεκβαίλεη πξνθεηκέλνπ λα αλαηξέςεη ηελ θαηάζηαζε. ηελ πξάμε, ζε απηή ηε ζέζε βξίζθεηαη ζπλήζσο ν ηδηψηεο ν νπνίνο ππέζηε νηθνλνκηθή δεκία ή ην Γεκφζην πνπ δπλάκεη ηνπ άξζξνπ 24 επηβαξχλεηαη κε ηε ζρεηηθή ππνρξέσζε, λα ιάβεη δειαδή ηα θαηάιιεια θαηαζηαιηηθά κέηξα. Γεχηεξε πξνυπφζεζε ζεκειίσζεο αζηηθήο επζχλεο βάζεη ηνπ άξζξνπ 29, είλαη ε χπαξμε αηηηψδνπο ζπλδέζκνπ. ηελ πεξίπησζε ηεο επζχλεο απφ δηαθηλδχλεπζε, φπσο είλαη ε ζπγθεθξηκέλε, ε ζπλάθεηα ηεθκεξηψλεηαη απφ ηελ θαηνρή θαη κφλν θαη εμνπζίαζε πεγήο θηλδχλνπ. Απφ ηε ζηηγκή, επνκέλσο, πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη νη ηππηθνί θίλδπλνη, νη νπνίνη ζπλδένληαη κε ηε ζπγθεθξηκέλνη πεγή, ε δεκία θαηαινγίδεηαη απηφκαηα ζην θνξέα ηεο επηθίλδπλεο εγθαηάζηαζεο ή δξαζηεξηφηεηαο. Ζ απνδεκίσζε είλαη πιήξεο, επνκέλσο θαιχπηεη πξνζβνιέο ηνπ πεξηβάιινληνο νη νπνίεο είλαη δπλαηφ λα εθδεισζνχλ κεηά ηελ παξέιεπζε κεγάινπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο. πκπεξηιακβάλεη, δειαδή, θαη κειινληηθέο δεκίεο πνπ είλαη δπλαηφ λα επέιζνπλ ζηε θχζε ή θαη ζηνλ ίδην ην δεκησζέληα θαη ηελ πγεία ηνπ. Δληνχηνηο, ε δηάηαμε απηή φκσο δελ έρεη εθαξκνζηεί έσο ζήκεξα θαη ζε απηφ ζπκβάιιεη αθελφο ε αζαθήο δηαηχπσζε ηεο, αθεηέξνπ ην γεγνλφο φηη νη ηδηψηεο πξνζθεχγνπλ ζηα πνιηηηθά δηθαζηήξηα κε ζθνπφ θπξίσο λα πξνιάβνπλ νπνηαδήπνηε πξνζβνιή κε αηηήζεηο αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ 49. Λχζε ζην πξφβιεκα ηεο αζάθεηαο κπνξεί λα δνζεί απφ ηελ πξφζθαηε ηξνπνπνίεζε ηνπ άξζξνπ 28 Ν. 1650/ Κξέηζε, Βι. Κεθάιαην

29 2.4 Ζ Πεξηβαιινληηθή Δπζχλε ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο ζχκθσλα κε ηελ Οδεγία 2004/35/ΔΚ θαη ην Π.Γ. 148/ Ζ πηνζέηεζε ηεο Οδεγίαο 2004/35/ΔΚ θαη ηνπ Π.Γ. 148/2009 ε ζπλέρεηα ηεο Πξάζηλεο Βίβινπ ηνπ θαη ηεο Λεπθήο Βίβινπ ηνπ εθδφζεθε ε Οδεγία 2004/35/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 21 εο Απξηιίνπ 2004 ζρεηηθά κε ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε φζνλ αθνξά ηελ πξφιεςε θαη ηελ απνθαηάζηαζε πεξηβαιινληηθήο δεκίαο 53. Ο ιφγνο γηα ηελ έθδνζε ηεο ελ ιφγσ Οδεγίαο ήηαλ ην γεγνλφο φηη «ζήκεξα ζηελ Κνηλφηεηα ππάξρνπλ πνιπάξηζκεο ηνπνζεζίεο πνπ έρνπλ ππνζηεί ξχπαλζε, γεγνλφο πνπ ζπλεπάγεηαη ζνβαξνχο θηλδχλνπο γηα ηελ πγεία, ελψ παξάιιεια θαηά ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο παξαηεξείηαη ζεακαηηθή επηηάρπλζε ηεο απψιεηαο ηεο βηνπνηθηιφηεηαο» 54. Ζ Οδεγία 2004/35/ΔΚ, ε νπνία είλαη έθθαλζε ηεο αξρήο ηεο πξνθχιαμεο θαη ηεο αξρήο «ν ξππαίλσλ πιεξψλεη» 55, ηξνπνπνηήζεθε κε ην άξζξν 15 ηεο Οδεγίαο 2006/21/ΔΚ103 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ζρεηηθά κε ηε δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ ηεο εμνξπθηηθήο βηνκεραλίαο. Σα θξάηε κέιε έπξεπε λα ελαξκνληζζνχλ κε ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο κέρξη ηηο 30 Απξηιίνπ Ζ Διιεληθή Γεκνθξαηία ελζσκάησζε ηελ Οδεγία γηα ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε ζηελ εζσηεξηθή έλλνκε ηάμε ηεο κε ην Π.Γ. 148/2009 (βι. Παξάξηεκα Η), αθνχ πξνεγήζεθε ε θαηαδίθε ηεο γηα ηε κε εκπξφζεζκε κεηαθνξά ηεο, χζηεξα απφ πξνζθπγή ηεο Δπηηξνπήο, κε ηελ απφθαζε ηνπ ΓΔΚ C - 368/ θνπφο ηνπ Π.Γ. 148/2009 θνπφο ηνπ Π.Γ. 148/2009 (εθεμήο ην Π.Γ.) είλαη ε πξφιεςε θαη ε απνθαηάζηαζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ δεκηψλ κέζσ ηεο ζέζπηζεο ηεο Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο 56. Σν θαζεζηψο πνπ πηνζεηεί «δελ πξνζνκνηάδεη κε θαζεζηψο αζηηθήο επζχλεο» 57, αιιά πξφθεηηαη γηα κηα «sui generis 51 Δπξσπατθή Δπηηξνπή, Ζ Πξάζηλε Βίβινο παξνπζηάζηεθε σο θαηεπζπληήξηα Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην πκβνχιην θαη ην Κνηλνβνχιην. Ζ «Πξάζηλε βίβινο», εθαξκφδνληαο ηελ αξρή «ν ξππαίλσλ πιεξψλεη», πξφηεηλε κέζσ ηεο ελαξκφληζεο ησλ ζρεηηθψλ εζληθψλ δηαηάμεσλ ηελ πηνζέηεζε ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο αληηθεηκεληθήο επζχλεο αθνινπζψληαο ην ακεξηθάληθν κνληέιν πεξηβαιινληηθήο επζχλεο CERCLA (βι. Comprehensive Environmental Response, Compensation, and Liability Act (CERCLA), (βι. θαη Ashford, 2010) 52 Δπξσπαηθή Δπηηξνπή, 2000 θαη αλαιπηηθά ζε Καξάθσζηαο θαη Καιαβξφο, 2000 θαη Καξάθσζηαο, Καηά κία άπνςε ε Οδεγία 2004/35/ΔΚ βαζίδεηαη ζηε δηαηάμεηο ηνπ US Oil Pollution Act (Brans, 2006) 54 Πξννίκην ηεο Οδεγίαο 2004/35, ζθέςε (1) Άξζξν 1 Π.Γ. 148/ Μπζηξίδεο, 2010 ζει

30 επζχλε» 58 κε θπξίαξρα ηα δηνηθεηηθνχ δηθαίνπ ζηνηρεία. Πεξαηηέξσ ζθνπφο ηνπ Π.Γ. είλαη λα θαζηεξψζεη έλα πιαίζην πεξηβαιινληηθήο επζχλεο ζηε βάζε ηεο αξρήο «ν ξππαίλσλ πιεξψλεη» πνπ απνηξέπεη θαη απνθαζηζηά ηελ πεξηβαιινληηθή δεκία per se 59. Ζ ζεκειηψδεο αξρή ηνπ Π.Γ. είλαη φηη ν θνξέαο εθκεηάιιεπζεο, ε δξαζηεξηφηεηα ηνπ νπνίνπ πξνθάιεζε ηελ πεξηβαιινληηθή δεκία ή ηελ επηθείκελε απεηιή κηαο ηέηνηαο δεκίαο, ζα πξέπεη λα θαηαζηεί ππεχζπλνο γηα ηε ρξεκαηηθή απνθαηάζηαζή ηεο 60. Απψηεξνο ζθνπφο είλαη νη ελ δπλάκεη ξππαίλνληεο λα ιακβάλνπλ ηα θαηάιιεια θαη πιένλ πξφζθνξα θαη απνηειεζκαηηθά κέηξα θαη λα αλαπηχζζνπλ πξαθηηθέο, νη νπνίεο ζα ειαρηζηνπνηνχλ ηνλ θίλδπλν πεξηβαιινληηθήο δεκίαο. Με ηελ εθαξκνγή ηνπ θαζεζηψηνο Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο ην θφζηνο απνθαηάζηαζεο ζα βαξχλεη ηνλ ξππαίλνληα πιένλ θαη φρη ηελ θνηλσλία Σν Π.Γ. 148/2009 θαη ν ξφινο ηεο Γηνίθεζεο Σν Π.Γ. 148/2009 «απνηειείηαη ζηελ νπζία απφ δηαηάμεηο δηνηθεηηθνχ δηθαίνπ» 62 κε άμνλα ηελ ππνρξέσζε ηεο Γηνίθεζεο λα εθδίδεη απνθάζεηο πνπ επηβάιινπλ πξνιεπηηθά κέηξα ή κέηξα απνθαηάζηαζεο (κε απνδέθηεο θαηά βάζε ηνπο ξππαληέο) ή λα ιακβάλεη ηα ζρεηηθά κέηξα ην ίδην (κέζσ ηεο αξκφδηαο αξρήο ή ηξίησλ), ησλ νπνίσλ ην θφζηνο αλαθηά ζηε ζπλέρεηα θαηά θαλφλα απφ ηνπο ξππαληέο 63. Ζ εκπινθή απηή ηεο Γηνίθεζεο ζε έλα ηνκέα κέρξη πξφηηλνο ηδησηηθνχ δηθαίνπ απνηειεί ζαθψο πξσηνπφξν βήκα ηεο Κνηλφηεηαο 64. Ωο αξκφδηα αξρή εθαξκνγήο ηνπ Π.Γ., δειαδή αξκφδηα αξρή επηβνιήο ησλ κέηξσλ απνθαηάζηαζεο θαη πξφιεςεο, θαζνξίζηεθε ζχκθσλα κε ην άξζξν 6 ηνπ Π.Γ.148/2009 ην λενζπζηαζέλ πληνληζηηθφ Γξαθείν Αληηκεηψπηζεο Πεξηβαιινληηθψλ Εεκηψλ (ΤΓΑΠΔΕ) θαη νη Κξαηηθέο Πεξηθέξεηεο (λπλ Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο) Κξεκιήο, 2005, ζει Αλαιπηηθά ν De Sadeleer εξκελεχεη φηη ε αξρή «ν ξππαίλσλ πιεξψλεη» έρεη δχν ζθνπνχο: πξψηνλ σο θίλεηξν (incitative) θαη δεχηεξνλ σο κέηξν απνθαηάζηαζεο (réparatrice) (βι. De Sadeleer, 2010 θαη De Sadeleer, 2006) 60 Ωο θφζηνο λννχληαη νη «δαπάλεο γηα ηελ εθηίκεζε ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο, γηα ηελ εθηίκεζε ηεο επηθείκελεο απεηιήο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο, ησλ ελαιιαθηηθψλ δπλαηνηήησλ δξάζεο, ησλ δηνηθεηηθψλ θαη δηθαζηηθψλ εμφδσλ, ησλ εμφδσλ επηβνιήο ηνπ λφκνπ, ηνπ θφζηνπο γηα ηε ζπιινγή ζηνηρείσλ θαη άιισλ γεληθψλ εμφδσλ, θαζψο θαη ησλ δαπαλψλ παξαθνπινχζεζεο θαη επνπηείαο» (Λαγνχδε, 2008) 61 Μέξθνο, Κνπζνχιεο, 2010, ζει Γηα ηηο αξκνδηφηεηεο ηεο Γηνίθεζεο ζχκθσλα κε ην Π.Γ. 148/2009 βι. Κεθάιαην 5 64 Ο Καιαβξφο εηδηθά ηνλίδεη φηη θαλνληθά ε «πεξηβαιινληηθή επζχλε δελ ζπλεπάγεηαη, σο έλα κεγάιν βαζκφ, ηελ ελεξγνπνίεζε ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο» (Καιαβξφο, 2010, ζει. 88) 65 Γηα ηηο αξκνδηφηεηεο ησλ Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ ζε ζρέζε κε ην Π.Γ. 148/2009 βι. Κεθάιαην 5 29

31 2.4.4 Σν πεδίν εθαξκνγήο ηνπ Π.Γ. 148/2009 Σν πεδίν εθαξκνγήο Π.Γ. 148/2009 αθνξά ζε θάζε πεξίπησζε πεξηβαιινληηθή δεκία απφ επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ Παξαξηήκαηνο ΗΗΗ ηνπ Π.Γ πνπ ζπλεπάγνληαη θηλδχλνπο γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία ή ην πεξηβάιινλ (δεκία ζε χδαηα, έδαθνο, πξνζηαηεπφκελα είδε, νηθνηφπνπο). Σν πεδίν εθαξκνγήο θαιχπηεη επίζεο θαη ηελ πεξίπησζε δεκηάο πξνζηαηεπφκελσλ εηδψλ θαη θπζηθψλ νηθνηφπσλ απφ νπνηεζδήπνηε επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο εθηφο φζσλ έρνπλ ραξαθηεξηζζεί ήδε κε άκεζε ή έκκεζε αλαθνξά ζηελ θνηλνηηθή λνκνζεζία σο ζπλεπαγφκελεο άκεζνπο ή πηζαλνχο θηλδχλνπο γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία ή ην πεξηβάιινλ. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο, ν θνξέαο εθκεηάιιεπζεο ζα πξέπεη λα θέξεη επζχλε δπλάκεη ηνπ Π.Γ. κφλνλ εθφζνλ ελήξγεζε εθ δφινπ ή εμ ακειείαο. Σν Παξάξηεκα ΗΗΗ ηνπ Π.Γ. 148/2009 (βι. Παξάξηεκα Η) νξίδεη ξεηά ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ππάγνληαη ζην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ 66. ηνλ θάησζη πίλαθα απνηππψλνληαη ηα δχν ζπζηήκαηα πεξηβαιινληηθήο επζχλεο ηνπ Π.Γ. 148/2009 αλάινγα κε ην πεδίν εθαξκνγήο ηνπο. 66 Γηα ηηο επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο βι. αλαιπηηθά D6_vHODPDewg%253D%26tabid%3D75%26mid%3D412+symparataxi+karavasilh+odhgia&hl=el&gl=gr&pid =bl&srcid=adgeesi4uvlcjr_my0vesrjsnhtfh1s53ofxvlan4jivexpuyh7wpvw5pofrgayfmuxhw5pztoczgq sp6b93jt1diersubmvpnmrskus7d9g-jtngcuwucclg-kna- PGG58P66b7rnGJ&sig=AHIEtbRC2MBEF1EfPNjcpxwAg6lwYV6Nxg 30

32 Δίδνο Δπζχλεο Αληηθεηκεληθή Δπζχλε Τπνθεηκεληθή Δπζχλε Δίδνο Γξαζηεξηφηεηαο Δίδνο Εεκηάο Πεξηβαιινληηθή δεκία πνπ πξνθαιεί ε Εεκία ζε χδαηα άζθεζε ησλ επηθηλδχλσλ γηα ην Εεκία ζε έδαθνο πεξηβάιινλ δξαζηεξηνηήησλ Εεκία πξνζηαηεπφκελσλ εηδψλ (επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ Εεκία νηθνηφπσλ απαξηζκνχληαη ζην Παξάξηεκα ΗΗΗ ηεο Οδεγίαο) θαη ζε νηαδήπνηε επηθείκελε απεηιή ηέηνηαο δεκίαο ζπλεπεία νηαζδήπνηε εθ ησλ δξαζηεξηνηήησλ απηψλ Εεκία πξνζηαηεπφκελσλ εηδψλ θαη Εεκία πξνζηαηεπφκελσλ εηδψλ θπζηθψλ νηθνηφπσλ πνπ πξνθαιεί ε Εεκία νηθνηφπσλ άζθεζε νηαζδήπνηε απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζε νηαδήπνηε επηθείκελε απεηιή ηέηνηαο δεκίαο ζπλεπεία νηαζδήπνηε εθ ησλ δξαζηεξηνηήησλ απηψλ. Πίλαθαο 1: Δίδε Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο ηνπ Π.Γ. 148/ Ζ έλλνηα ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο Πξέπεη εθ ησλ πξνηέξσλ λα επηζεκαλζεί, φηη ην Π.Γ. 148/2009 αθνξά ηε δεκία ζην πεξηβάιινλ θαη φρη ηε δεκία ησλ ηδησηψλ. Σν Π.Γ. δελ εθαξκφδεηαη ζε πεξηπηψζεηο πξνζσπηθήο βιάβεο, δεκίαο ηδησηηθήο πεξηνπζίαο ή νπνηαζδήπνηε νηθνλνκηθήο απψιεηαο, θαη δελ επεξεάδεη ελδερφκελα δηθαηψκαηα φζνλ αθνξά δεκίεο ηνπ είδνπο απηνχ. Γηα απηφ ην ιφγν ε πεξηβαιινληηθή βιάβε ηνπ Π.Γ. απνηειεί «θαηλνθαλή λνκηθή έλλνηα» 67. Σν Π.Γ. 148/2009 θαηά ηνλ νξηζκφ ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκίαο δηαρσξίδεη ηελ ηειεπηαία αλάινγα κε ην θπζηθφ πεξηβάιινλ φπνπ ιακβάλεη ρψξα ζηα πξνζηαηεπφκελα είδε θαη ηνπο θπζηθνχο νηθνηφπνπο, ηα χδαηα θαη ην έδαθνο. Ο γεληθφο νξηζκφο ηεο δεκίαο είλαη φηη σο δεκία λνείηαη «ε κεηξήζηκε δπζκελήο κεηαβνιή θπζηθνχ πφξνπ ή ε κεηξήζηκε ππνβάζκηζε ππεξεζίαο 67 Μελνπδάθνο, 2010, ζει

33 ζπλδεδεκέλεο κε θπζηθφ πφξν πνπ κπνξεί λα ζπκβεί άκεζα ή έκκεζα» 68. Ζ Οδεγία 2004/35/ΔΚ ή ην Π.Γ. δελ ζέηνπλ σζηφζν ζπγθεθξηκέλνπο θαλφλεο πνπ ζα πνζνηηθνπνηνχλ ηε δεκηά 69. Όπσο είλαη απηνλφεην δελ είλαη δπλαηφλ λα απνθαηαζηαζνχλ φιεο νη κνξθέο πεξηβαιινληηθήο δεκίαο κέζσ ηνπ κεραληζκνχ απηνχ 70. Ζ Πεξηβαιινληηθή Δπζχλε δελ απνηειεί π.ρ. ην θαηάιιειν κέζν γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο επξέσο δηαδεδνκέλεο θαη δηάρπηεο ξχπαλζεο, αθνχ είλαη αδχλαηνλ λα ζπλδεζνχλ φιεο νη αξλεηηθέο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο κε πξάμεηο ή παξαιείςεηο ζπγθεθξηκέλσλ θαη εμαηνκηθεπκέλσλ παξαγφλησλ. Δπίζεο, ην Π.Γ. δελ θαιχπηεη πεξηβαιινληηθή δεκία γηα θάπνηεο ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηεο, ηηο νπνίεο νξίδεη ξεηά 71. Σέινο, ην Π.Γ. 148/2009 δηέπεηαη απφ ηελ αξρή ηεο κε αλαδξνκηθφηεηαο, ιακβάλνληαο ππφςε κφλν ηηο δεκηέο πνπ πξνθιήζεθαλ κεηά απφ Πξνβιήκαηα ελδέρεηαη λα πξνθχςνπλ «ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε δεκηά εθηείλεηαη ζην ρξφλν, φηαλ, γηα παξάδεηγκα, έρνπκε λα θάλνπκε κε κηθηή δεκία ηεο νπνίαο έλα κέξνο πξνθιήζεθε πξηλ ηηο θαη έλα κέξνο κεηά» Ζ έλλνηα ηεο Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο Τπνθείκελν Όζνλ αθνξά ην ππνθείκελν ηεο επζχλεο, δειαδή ηνπ ξππαληή, ζεσξείηαη ν θνξέαο ηεο εθκεηάιιεπζεο πνπ πξνθάιεζε ηελ πεξηβαιινληηθή δεκία. Ωο «θνξέαο εθκεηάιιεπζεο» λνείηαη «νπνηνδήπνηε θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν, ηδησηηθνχ ή δεκνζίνπ δηθαίνπ, ην νπνίν εθκεηαιιεχεηαη ή ειέγρεη ηελ επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα ή, φηαλ απηφ πξνβιέπεηαη απφ ηελ εζληθή λνκνζεζία, ζην νπνίν έρεη κεηαβηβαζζεί απνθαζηζηηθή νηθνλνκηθή αξκνδηφηεηα φζνλ αθνξά ηελ ηερληθή ιεηηνπξγία ηέηνηαο δξαζηεξηφηεηαο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ θαηφρνπ ζρεηηθήο άδεηαο ή εμνπζηνδφηεζεο ή νπνηνπδήπνηε πξνζψπνπ θαηαρσξεί ή θνηλνπνηεί ηέηνηα δξαζηεξηφηεηα» Άξζξν 3 παξ. 2 Π.Γ. 148/2009, άξζξν 2 παξ. 2 ηεο Οδεγίαο 2004/35/ΔΚ. Ο νξηζκφο ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο νξίδεηαη αλαιπηηθά ζην άξζξν 3 παξ. 1 θαη ζην Παξάξηεκα Η ηνπ Π.Γ. 148/2009 (βι. Παξάξηεκα Η ηεο εξγαζίαο) 69 Κνληνγηάλλε et al., Thieffry, Άξζξν 5 Π.Γ. 148/2009: α) Έλνπιε ζχγθξνπζε, ερζξνπξαμίεο, εκθχιην πφιεκν ή εμέγεξζε, β) Αλσηέξα βία, δειαδή θπζηθφ θαηλφκελν πνπ δελ κπνξεί λα πξνβιεθζεί νχηε κε κέηξα άθξαο επηκέιεηαο, γ) Ρχπαλζε δηάρπηνπ ραξαθηήξα, εθηφο αλ είλαη δπλαηφλ λα απνδεηρζεί ε αηηηψδεο ζπλάθεηα κεηαμχ ηεο δεκίαο θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ κεκνλσκέλσλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο, δ) Γξαζηεξηφηεηεο ν θχξηνο ζθνπφο ησλ νπνίσλ είλαη ε εμππεξέηεζε ηεο εζληθήο άκπλαο ή ηεο δηεζλνχο αζθάιεηαο ή ν κφλνο ζθνπφο ησλ νπνίσλ είλαη ε πξνζηαζία απφ θπζηθέο θαηαζηξνθέο, ε) πκβάλ, ε επζχλε ή ε απνδεκίσζε πνπ εκπίπηεη ζην πεδίν εθαξκνγήο δηεζλνχο ζχκβαζεο γηα ξχπαλζε απφ πεηξέιαην ή απφ κεηαθνξά επηθίλδπλσλ νπζηψλ πνπ ηζρχεη ζην θξάηνο κέινο, ζη) Ππξεληθνχο θηλδχλνπο ή δξαζηεξηφηεηεο πνπ θαιχπηνληαη απφ ηε πλζήθε γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο Αηνκηθήο Δλέξγεηαο ή γηα ηηο νπνίεο ε επζχλε ή ε απνδεκίσζε εκπίπηεη ζην πεδίν εθαξκνγήο εηδηθψλ δηεζλψλ ξπζκίζεσλ γηα ηα ππξεληθά. 72 Μπαθαινπνχινπ, 2006, ζει Άξζξν 3 παξ. 6. Π.Γ. 148/

34 Δίλαη ην πξφζσπν δειαδή πνπ ειέγρεη ηελ επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα, δεδνκέλνπ φηη έρεη ηηο απαξαίηεηεο ηερληθέο γλψζεηο θαη ηνλ έιεγρν ηεο ζρεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο κε ηελ επηθχιαμε ησλ δηαηάμεσλ ηνπ άξζξνπ 11 παξ. 5 ηνπ Π.Γ. 148/2009, φηαλ δειαδή κπνξεί λα απνδείμεη φηη ε πεξηβαιινληηθή δεκία πξνήιζε απφ ηξίην θαη επήιζε παξά ηελ χπαξμε ησλ απνιχησο ελδεδεηγκέλσλ κέηξσλ αζθάιεηαο, ή νθείιεηαη ζε ζπκκφξθσζε πξνο ππνρξεσηηθή δηαηαγή ή εληνιή δεκφζηαο αξρήο Πξνυπνζέζεηο, αληηθείκελν θαη θχζε ηεο επζχλεο Σν Π.Γ. ρξεζηκνπνηεί ηελ επζχλε σο βαζηθφ κεραληζκφ πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο. Οη πξνυπνζέζεηο γηα επζχλε απφ πεξηβαιινληηθή δεκία είλαη νη αθφινπζεο 74 : α) Να ππάξρνπλ έλαο ή πεξηζζφηεξνη ξππαληέο, νη νπνίνη λα είλαη δπλαηφλ λα εληνπηζζνχλ. β) Ζ δεκία λα είλαη ζπγθεθξηκέλε. γ) Ζ δεκία λα κπνξεί λα πξνζδηνξηζζεί πνζνηηθά. δ) Να πθίζηαηαη αηηηψδεο ζπλάθεηα κεηαμχ ηεο πξάμεο ή παξάιεηςεο ηνπ θνξέα εθκεηάιιεπζεο, δειαδή ηνπ δεκηνγφλνπ γεγνλφηνο, θαη ηεο επειζνχζαο δεκίαο 75. Ζ Οδεγία πξνθξίλεη σο ζεξαπεία φρη ηελ νηθνλνκηθή, αιιά ηε θπζηθή απνθαηάζηαζε 76. Άξα ηα κέηξα πνπ ζα πξέπεη λα ιάβεη ή λα δηαηάμεη ε αξκφδηα αξρή δελ ζα έρνπλ ηε κνξθή ηεο θχξσζεο, παξά ην γεγνλφο φηη ζα επηζχξνπλ νηθνλνκηθφ θφζηνο γηα ηνπο ππεπζχλνπο 77. Σν αληηθείκελν ηεο επζχλεο εμαξηάηαη απφ ην εάλ ε πεξηβαιινληηθή δεκία έρεη ζπληειεζζεί ή φρη. ε γεληθέο γξακκέο πξνθξίλεηαη ε ιήςε κέηξσλ θαηαξρήλ απφ ηνλ ίδην ηνλ θνξέα εθκεηάιιεπζεο. Δμάιινπ ζα πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε φηη έρνπλ ηζρπξφ θίλεηξν γηα ηε ιήςε ησλ θαηάιιεισλ κέηξσλ γηα ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θφζηνπο πξφιεςεο ή απνθαηάζηαζεο, αθνχ απηνί επηβαξχλνληαη κε ην ελ ιφγσ θφζηνο 78. Σέινο, ζε πεξίπησζε πνπ ν θνξέαο εθκεηάιιεπζεο δελ ηεξεί ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ, ε αξκφδηα αξρή ππνρξενχηαη θαηά κία άπνςε λα ιακβάλεη ε ίδηα ηα κέηξα απηά 79, ελψ θαηά κία άιιε δχλαηαη λα ιάβεη ηα ελ ιφγσ κέηξα Κξεκιήο, Ζ πξνυπφζεζε απηή ραξαθηεξίδεηαη σο ην «κεγαιχηεξν πηζαλφ εκπφδην εθαξκνγήο ηεο Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο» (Thieffry, 2004 ζει. 575) 76 Μηιηηάδνπ, Γηα ηνπο ηξφπνπο απνθαηάζηαζεο βι. αλαιπηηθά Παξάξηεκα ΗΗ ηνπ Π.Γ. 148/2009 (βι. Παξάξηεκα Η ηεο εξγαζίαο) 77 Καηά κία γλψκε ε πξνζέγγηζε απηή είλαη ιάζνο δηφηη ε in-kind compensation (απνθαηάζηαζε ζε είδνο) δελ αληαπνθξίλεηαη ζηηο αλάγθεο ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ (Martin-Ortega et al., 2011) 78 Μεξηηθνπνχινπ,

35 2.4.7 Πξφιεςε θαη απνθαηάζηαζε ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο: νη επζχλεο ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο Καηά ην άξζξν 7 ηνπ Π.Γ. 148/2009 ζηηο πεξηπηψζεηο επηθείκελεο απεηιήο πεξηβαιινληηθήο δεκίαο ν θνξέαο εθκεηάιιεπζεο ππνρξενχηαη λα ιάβεη ακειιεηί ηα απαξαίηεηα πξνιεπηηθά κέηξα 81 θαη ζε πεξίπησζε πνπ ε επηθείκελε απεηιή δελ εμαιείθεηαη παξά ηα πξνιεπηηθά κέηξα πνπ έιαβε λα ελεκεξψλεη ηελ αξκφδηα αξρή γηα ηελ θαηάζηαζε ην ηαρχηεξν δπλαηφλ 82. ηηο πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο έρεη ζπληειεζζεί ε πεξηβαιινληηθή δεκία ν θνξέαο εθκεηάιιεπζεο ελεκεξψλεη ηελ αξκφδηα αξρή ακειιεηί γηα φιεο ηηο ζρεηηθέο πηπρέο ηεο θαηάζηαζεο θαη ιακβάλεη φια ηα εθηθηά κέηξα γηα ηνλ άκεζν έιεγρν θαη ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ξχπσλ πξνθεηκέλνπ λα πεξηνξηζζεί ή λα πξνιεθζεί ε πεξαηηέξσ πεξηβαιινληηθή δεκία 83. ηφρνο ζην πιαίζην απηφ είλαη ε επαλαθνξά ηνπ πεξηβάιινληνο ζηελ αξρηθή θαηάζηαζε 84. Ζ ηήξεζε εμάιινπ ησλ φξσλ θαη πξνυπνζέζεσλ πνπ θαζνξίδνληαη ζηηο απνθάζεηο έγθξηζεο πεξηβαιινληηθψλ φξσλ θαη ζε άδεηεο δελ απαιιάζζεη ηνπο θνξείο εθκεηάιιεπζεο απφ ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε ηνπ Π.Γ. 148/ Ζ πεξηβαιινληηθή επζχλε θαη ε αζθάιηζή ηεο ζχκθσλα κε ην Π.Γ. 148/ Οη ξπζκίζεηο ηνπ Π.Γ. 148/2009 χκθσλα κε ην άξζξν 14 ηνπ Π.Γ. 148/2009 ξπζκίδεηαη ε ρξεκαηννηθνλνκηθή αζθάιεηα πνπ απαηηείηαη απφ ηνπο θνξείο εθκεηάιιεπζεο γηα ηελ θάιπςε πεξηβαιινληηθψλ δεκηψλ 86. Δηδηθφηεξα, ην άξζξν 14 νξίδεη φηη νη θνξείο εθκεηάιιεπζεο κπνξνχλ λα θάλνπλ ρξήζε ρξεκαηννηθνλνκηθήο αζθάιεηαο, κέζσ ησλ θαηάιιεισλ νηθνλνκηθψλ θαη ρξεκαηνπηζησηηθψλ θνξέσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ρξεκαηνπηζησηηθψλ κεραληζκψλ ζε πεξίπησζε αθεξεγγπφηεηαο Μπάιηαο, εθάθεο, Coroner, Κνπηνχπα Ρεγθάθνπ, Άξζξν9 παξ 1 ηνπ Π.Γ. 148/2009, άξζξν 6 ηεο Οδεγίαο 2004/35. Οη αλσηέξσ αξκνδηφηεηεο ραξαθηεξίδνληαη σο self-executing δηφηη δελ ρξεηάδεηαη ε επέκβαζε ηεο αξκφδηαο αξρήο (Fogleman, 2006) 84 Όπσο απηή νξίδεηαη ζην άξζξν 2 παξ. 14. Δπίζεο, βι. Λνχθα, 2005: «Γηα λα επηρεηξήζεη θάπνηνο ηελ επαλαθνξά ηνπ πεξηβάιινληνο ζηελ αξρηθή ηνπ θαηάζηαζε (baseline condition) πξέπεη λα μέξεη πνηά είλαη απηή. ηνλ ηνκέα ην πεξηβάιινληνο είλαη ζπάλην λα έρνπκε ζαθή, πνζνηηθά ζηνηρεία πνπ ζα επηηξέςνπλ κηα αληηθεηκεληθή εθηίκεζε ηεο αξρηθήο θαηάζηαζεο.» 85 Άξζξν 7 παξ. 2 ηνπ Π.Γ. 148/2009 (κε ηελ επηθχιαμε φκσο ηνπ άξζξνπ 11 παξ. 4 θαη 5) 86 Γη ηελ αλάιπζε ησλ κεζφδσλ ρξεκαηννηθνλνκηθήο αζθάιεηαο βι. αλαιχηηθά ζε Δπξσπατθή Δπηηξνπή Γηα αλαιπηηθή παξνπζίαζε ηεο αζθάιηζεο αλαιπηηθά ζε Μπισλά,

36 Απφ ηελ 1ε Μαΐνπ 2010, μεθίλεζε ε ππνρξεσηηθή ππαγσγή ησλ επαγγεικαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αλαθέξνληαη ζην παξάξηεκα ΗΗΗ ηνπ Π.Γ. 148/2009, ζε ζχζηεκα ρξεκαηννηθνλνκηθήο αζθάιεηαο (ηδησηηθήο αζθάιηζεο θαζψο θαη άιισλ κνξθψλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ εγγπήζεσλ) 88. Με Τπνπξγηθέο Απνθάζεηο, έρεη πξνβιεθζεί ζην Π.Γ. λα πξνζδηνξηζηνχλ επαθξηβψο γηα θάζε κία ή γηα θάζε θαηεγνξία απφ ηηο αλσηέξσ δξαζηεξηφηεηεο, ην ρξνλνδηάγξακκα ηεο αλσηέξσ ππνρξεσηηθήο ππαγσγήο ηνπο ζηα ελ ιφγσ ζπζηήκαηα, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ Έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο Δ.Κ. πνπ πξνβιέπεηαη ζην άξζξν 14 παξ. 2 ηεο Οδεγίαο θαζψο θαη ηελ ηθαλφηεηα ηεο νηθνλνκηθήο αγνξάο γηα ηε δηάζεζε νινθιεξσκέλεο θαη νηθνλνκηθά εθηθηήο πξνζθνξάο ηεο ζρεηηθήο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αζθάιεηαο. Δληνχηνηο, νη ελ ιφγσ Τπνπξγηθέο Απνθάζεηο δελ έρνπλ εθδνζεί αθφκε 89. ε πξφζθαην λφκν σζηφζν ν λνκνζέηεο πξνβιέπεη ζην άξζξν 37 ηνπ Ν. 3892/2011 φηη γηα θνξείο εθκεηάιιεπζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ EMAS, κε θνηλέο απνθάζεηο ησλ Τπνπξγψλ Πεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο θαη Οηθνλνκίαο, Αληαγσληζηηθφηεηαο θαη Ναπηηιίαο επηηξέπεηαη λα θαζνξίδεηαη κείσζε ηνπ πνζνχ ρξεκαηννηθνλνκηθήο αζθάιεηαο, πνπ πξνβιέπεηαη ζην άξζξν 14 ηνπ Π.Γ.148/2009. Ζ θίλεζε απηή ραξαθηεξίδεηαη ηδηαίηεξα ζεηηθή, δεδνκέλσλ ησλ πιενλεθηεκάησλ ησλ πζηεκάησλ Πεξηβαιινληηθήο Γηαρείξηζεο (ΠΓ), φπσο ηνπ EMAS ή ηνπ ISO Αληίθηππν ηνπ Π.Γ. 148/2009 ζηηο αζθαιηζηηθέο αγνξέο Ζ πεξηβαιινληηθή αζθάιηζε θξίλεηαη αλαγθαία, δηφηη ηα ηπραία δεκηνγφλα γεγνλφηα αιιά θαη ηα αλζξψπηλα ιάζε δελ κπνξνχλ ζε θακία πεξίπησζε λα απνθιεηζζνχλ ή λα κεδεληζηνχλ, νη ελδερφκελεο δεκηέο ζε ηξίηνπο ή ζην Πεξηβάιινλ κπνξεί λα είλαη δπζβάζηαρηεο γηα ηελ ππαίηηα επηρείξεζε θαη πνιχ κεγάιεο γηα ην Κξάηνο, 88 ηελ Ηζπαλία π.ρ. θαζηεξψζεθε φηη νη θνξείο εθκεηάιιεπζεο πνπ δχλαηαη λα πξνθαιέζνπλ πεξηβαιινληηθή δεκηά άλσ ησλ 2 εθ. Δπξψ, είλαη ππνρξεσκέλνη λα έρνπλ πεξηβαιινληηθή αζθάιηζε, ελψ θνξείο κε πηζαλή δεκηά Δπξψ έρνπλ ηε δηαθξηηηθή επρέξεηα λα επηιέμνπλ κεηαμχ ρξεκαηηθψλ εγγπήζεσλ θαη ηεο ζπκκεηνρήο ηνπο ζην EMAS. Βι. αλαιπηηθά ζε Coroner, χκθσλα κε ην λνκνζρέδην «Πεξηβαιινληηθή αδεηνδφηεζε έξγσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ, ξχζκηζε απζαηξέησλ ζε ζπλάξηεζε κε δεκηνπξγία πεξηβαιινληηθνχ ηζνδπγίνπ θαη άιιεο δηαηάμεηο αξκνδηφηεηαο ΤΠΔΚΑ» (ε εθθξεκεί δεκνζίεπζε ζην ΦΔΚ) νη ελ ιφγσ απνθάζεηο ζα εθδνζνχλ κέρξη Γηα ηα πιενλεθηήκαηα ησλ ΠΓ ζε ζρέζε κε ηελ Πεξηβαιινληηθή Δπζχλε αλαιπηηθά ζε Βνινηφπνπινο, 2010 θαη Αξαβψζε,

37 ν θνξέαο εθκεηάιιεπζεο έρεη αλάγθε απφ λνκηθή θαη νηθνλνκηθή πξνζηαζία γηα ηελ απξφζθνπηε άζθεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηεο ρσξίο άγρνο γηα ζπλέπεηεο απφ ηπραία δεκηνγφλα γεγνλφηα ή/θαη αλζξψπηλα ιάζε θαη δηφηη ε αζθάιηζε Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο είλαη ηεθκήξην αμηνπηζηίαο έλαληη ρξεκαηνδνηψλ, έλαληη ηεο Πνιηηείαο αιιά θαη έλαληη ηνπ Κνηλσληθνχ πλφινπ 91. ήκεξα ηα αζθαιηζηήξηα Γεληθήο Αζηηθήο Δπζχλεο, πνπ ζπλήζσο θπθινθνξνχλ ζηελ ειιεληθή αζθαιηζηηθή αγνξά, εμαηξνχλ νπνηαδήπνηε κνξθή ξχπαλζεο ή κφιπλζεο πεξηβάιινληνο. Γειαδή, ε παξερφκελε αζθαιηζηηθή θάιπςε είλαη πεξηνξηζκέλε θαη αθνξά κφλν ζσκαηηθέο βιάβεο θαη πιηθέο δεκηέο έλαληη ηξίησλ. ηελ πξαγκαηηθφηεηα, ειάρηζηεο είλαη νη πεξηπηψζεηο γηα άξηηα θαη πιήξε Αζθαιηζηήξηα Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο ζην πλεχκα ησλ ζχγρξνλσλ απαηηήζεσλ 92. Γη απηφ ην ιφγν είλαη απαξαίηεην λα απνζαθεληζηνχλ νη απαηηήζεηο ελφο Αζθάιηζηξνπ Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο. Δλδεηθηηθά παξαηίζεηαη πξφηαζε ηέηνηνπ αζθάιηζηξνπ ζην Παξάξηεκα ΗΗ. Σέινο, αμίδνπλ λα ηνληζζνχλ θαη νη επηπηψζεηο ηεο εθαξκνγήο ηνπ Π.Γ. ζηνλ ηξαπεδηθφ θιάδν, δηφηη θάζε πξάμε ηξαπεδηθνχ δαλεηζκνχ νηαζδήπνηε κνξθήο ζα πξέπεη λα εμεηάδεη θαη ζπλαμηνινγεί θαη ηηο πεξηβαιινληηθέο παξακέηξνπο θαη ζπλεπψο ηελ πεξηβαιινληηθή επηζθάιεηα Όπσο επηζεκάλζεθε απφ ηνλ θ. Κνπηίλα ζε πξνζσπηθή ζπλάληεζε - ζπλέληεπμε, αληαζθαιηζηή, εηδηθφ ζε αζθαιίζεηο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο 92 Όπσο ηνλίζζεθε απφ ηνλ αληαζθαιηζηή θ. Κνπηίλα, εηδηθφ ζε ζέκαηα αζθάιηζεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο 93 Κσλζηαληηλφπνπινο,

38 2.5 πκπεξάζκαηα πγθξίλνληαο ηνπο ηέζζεξηο κεραληζκνχο θαηαινγηζκνχ επζχλεο γίλεηαη αληηιεπηφ φηη παξνπζηάδνπλ πνιιέο δηαθνξέο κεηαμχ ηνπο. εκαληηθφο δηαρσξηζκφο πξέπεη λα γίλεη αλάκεζα ζηελ Πεξηβαιινληηθή Δπζχλε θαη ζηελ αζηηθή πεξηβαιινληηθή επζχλε (αληηθεηκεληθή ή ππνθεηκεληθή), δηφηη είλαη δχν μερσξηζηνί κεραληζκνί θαηαινγηζκνχ επζχλεο, νη νπνίνη έρνπλ δηαθνξεηηθφ ζθνπφ θαη απνδέθηεο: α) ηελ πξφιεςε θαη απνθαηάζηαζε κηα δεκηάο ζην πεξηβάιινλ θαη β) ηελ πξφιεςε θαη απνθαηάζηαζε κηα πεξηβαιινληηθήο δεκηάο ζε έλαλ ηδηψηε αληίζηνηρα. Ο ηξίηνο κεραληζκφο, ε πνηληθή επζχλε έξρεηαη λα ζπκπιεξψζεη ην θάζκα ηεο επζχλεο ησλ θνξέσλ γηα πεξηβαιινληηθή δεκηά. Οη δηαθνξέο ησλ κεραληζκψλ θαηαινγηζκνχ επζχλεο απνηππψλνληαη ζηνλ θάησζη πίλαθα. Πίλαθαο 2: χγθξηζε κεραληζκψλ θαηαινγηζκνχ πεξηβαιινληηθήο επζχλεο 37

39 Απφ ηηο αλσηέξσ δηαθνξέο πξνθχπηεη φηη νη κεραληζκνί αιιεινζπκπιεξψλνληαη θαη κφλν ε παξάιιειε εθαξκνγή ηνπο κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζηελ απφδνζε ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο (βι. Γηάγξακκα 3 94 ). Περιβαλλοντικι ηθμιά Ηθμια ςτο περιβάλλον Ηθμιά ςτθν ανκρϊπινθ υγεία Περιουςιακι ηθμιά Περιβαλλοντικι Ευκφνθ (Π.Δ. 148/2009) Αςτικι περιβαλλοντικι Ευκφνθ (ΑΚ και άρκρο 29 Ν. 1650/1986) Αςτικι περιβαλλοντικι ευκφνθ (ΑΚ και άρκρο 29 Ν. 1650/1986) Ποινικι περιβαλλοντικι ευκφνθ Γηάγξακκα 3: πζρεηηζκνί πεξηβαιινληηθήο δεκηάο κε ηνπο κεραληζκνχο θαηαινγηζκνχ επζχλεο Με ην Ν. 3937/2011 γεθπξψλνληαη σζηφζν θάπνηεο δηαθνξέο. πγθεθξηκέλα, πξνβιέπεηαη φηη σο ξχπαλζε ηνπ Ν. 1650/1986 λνείηαη πιένλ θαη ε πεξηβαιινληηθή δεκηά ηνπ Π.Γ. 148/2009. Απνηειέζκα ηεο λνκνζεηηθήο απηήο ξχζκηζεο είλαη φηη πιένλ νη πεξηβαιιαληηθέο δεκηέο γηα αζηηθή θαη πνηληθή επζχλε ζα νξίδνληαη ελ κέξεη απφ ηε Γηνίθεζε. Γηαθξηηή δηαθνξά επίζεο ησλ αλσηέξσ κεραληζκψλ είλαη ην γεγνλφο φηη φινη εθηφο ηεο Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο ηνπ Π.Γ. 148/2009 αλήθνπλ ζηε ζθαίξα ηνπ ηδησηηθνχ δηθαίνπ. Ζ Πεξηβαιινληηθή Δπζχλε απνηειεί έλαλ πξσηνπφξν κεραληζκφ, κίμε ηδησηηθνχ θαη δεκνζίνπ δηθαίνπ, ζηνλ νπνίνλ θαιείηαη λα δηαδξακαηίζεη θνκβηθφ ξφιν ε Γηνίθεζε κέζσ ησλ αξκφδησλ θαη ζπλαξκφδησλ θνξέσλ. πλεπψο, είλαη επηηαθηηθή ε αλάιπζε ηνπ ξφινπ ησλ θνξέσλ ηεο 94 ε ζχγθξηζε κε Γηάγξακκα 1, βι. Κεθάιαην 1 38

40 Γηνίθεζεο, νη νπνίνη εκπιέθνληαη θαηά ηελ εθαξκνγή ηεο δηαδηθαζίαο ηεο Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο. 39

41 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3: ΚΑΘΟΡΗΜΟ ΔΜΠΛΔΚΟΜΔΝΧΝ ΦΟΡΔΧΝ Γηα ηελ εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο νπνηαζδήπνηε κνξθήο ππεχζπλνη είλαη πνιινί θνξείο, νη νπνίνη ππάγνληαη είηε ζηε δηθαζηηθή εμνπζία, είηε ζηελ εθηειεζηηθή εμνπζία. Γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αζηηθήο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο θαη ηεο πνηληθήο επζχλεο γηα πεξηβαιινληηθή δεκηά, αξκφδηα είλαη ηα θαηά ηφπνλ θαη θαζ χιελ πνιηηηθά δηθαζηήξηα, νη αξκφδηεο Δηζαγγειίεο θαη ηα πνηληθά δηθαζηήξηα, ελψ ε Γηνίθεζε ζπληειεί έλαλ επηθνπξηθφ ξφιν είηε σο θαηαγγέισλ είηε σο πνιηηηθφο ελάγσλ είηε ζεζπίδνληαο κε θαλνληζηηθέο πξάμεηο ηα φξηα θαη ην πιαίζην ιεηηνπξγίαο ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο. Όζνλ αθνξά ζηελ Πεξηβαιινληηθή Δπζχλε ηνπ Π.Γ. 148/2009, αξκφδηα γηα ηελ εθαξκνγή ηεο είλαη ε Γηνίθεζε, δειαδή ε εθηειεζηηθή εμνπζία. Αλαιπηηθά, ζχκθσλα κε ην Π.Γ. 148/2009, θαζνξίδνληαη σο αξκφδηνη θνξείο ην Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο (ΤΠΔΚΑ) θαη νη Κξαηηθέο Πεξηθέξεηεο (λπλ Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο). Δηδηθφηεξα, αξκφδην είλαη ην ΤΠΔΚΑ, φηαλ ε δεκία ή ε επηθείκελε απεηιή δεκίαο επεξεάδεη θπζηθνχο πφξνπο ή ππεξεζίεο εζληθήο ζεκαζίαο, ε πξνζηαζία ησλ νπνίσλ εκπίπηεη ζηελ αξκνδηφηεηα δεκφζηαο αξρήο ή φηαλ ε δεκία ή ε άκεζε απεηιή δεκίαο επεξεάδεη θπζηθνχο απνδέθηεο ή ππεξεζίεο πνπ εθηείλνληαη ζηα δηνηθεηηθά φξηα πεξηζζφηεξσλ ηεο κηαο Πεξηθεξεηψλ ή ζηελ επηθξάηεηα άιισλ φκνξσλ θξαηψλ- κειψλ. Οη Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο (πξψελ Κξαηηθέο Πεξηθέξεηεο) είλαη αξκφδηεο φηαλ ε δεκία ή ε άκεζε απεηιή δεκίαο επεξεάδεη θπζηθνχο πφξνπο ή ππεξεζίεο πνπ βξίζθνληαη κέζα ζηα δηνηθεηηθά ηνπο φξηα. Δηδηθφηεξα, γηα ηελ εθαξκνγή ησλ αλσηέξσ ζπζηάζεθε κε ην άξζξν 6 παξ. 2 ηνπ Π.Γ. 148/2009, σο αξκφδηα θεληξηθή αξρή ην πληνληζηηθφ Γξαθείν Αληηκεηψπηζεο Πεξηβαιινληηθψλ Εεκηψλ (ΤΓΑΠΔΕ), ην νπνίν ππάγεηαη απεπζείαο ζηνλ Τπνπξγφ ΠΔΚΑ. ην Γξαθείν απηφ αλαηίζεηαη ε επνπηεία θαη ν έιεγρνο εθαξκνγήο ησλ δηαηάμεσλ ηνπ Π.Γ.148/2009 θαη ν ζπληνληζκφο ησλ ζρεηηθψλ δξάζεσλ ησλ αξκφδησλ Τπεξεζηψλ Πεξηβάιινληνο ζε θεληξηθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν θαζψο θαη ησλ ζπλαξκφδησλ θνξέσλ ηνπ ζηελνχ θαη επξχηεξνπ δεκφζηνπ ηνκέα πνπ θαηά πεξίπησζε εκπιέθνληαη ζε ζέκαηα εθαξκνγήο ησλ ζρεηηθψλ δηαηάμεσλ. 40

42 Ζ αξκνδηφηεηα γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ Π.Γ. 148/2009 ησλ Κξαηηθψλ Πεξηθεξεηψλ πέξαζε κεηά ηελ ςήθηζε ηνπ Ν. 3852/2010 ζηηο 7 Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο θαη εηδηθφηεξα ζηε Γηεχζπλζε Πεξηβάιινληνο θαη Υσξνηαμίαο (ΓΗΠΔΥΩ) 95. Ωζηφζν, απφ ηε δνκή ησλ ππεξεζηψλ ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο γίλεηαη εχθνια αληηιεπηφ φηη πνιχ δχζθνια κπνξεί λα αληαπνθξηζεί νπζηαζηηθά ζηηο επηηαγέο ηνπ Π.Γ. 148/2009 ρσξίο ηελ θαίξηα ζπκβνιή θνξέσλ ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη θπξίσο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. πγθεθξηκέλα, απφ ηηο ππεξεζίεο ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο εθιείπνπλ απηνί νη κεραληζκνί θαη νη αξκνδηφηεηεο, νη νπνίνη ζα ηεο επηηξέςνπλ αθελφο λα ειέγρεη νπζηαζηηθά ηνπο θνξείο εθκεηάιιεπζεο θαη αθεηέξνπ λα δηαδξακαηίδεη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζην πεδίν ηεο πξφιεςεο. Γηα απηφ ην ιφγν ε νπζηαζηηθή εθαξκνγή - θαη φρη ε ηχπνηο ή κεραληθή εθαξκνγή ηνπ Π.Γ. 148/2009 πξνυπνζέηεη θαη απαηηεί ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Αηξεηή Πεξηθέξεηα θαη Γήκνη) νη νπνίνη έρνπλ ζηε δηάζεζε ηνπο ηα απαξαίηεηα εξγαιεία. ε πεξίπησζε ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο κε επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ πξέπεη λα ζεσξεζεί φηη ζπλαξκφδηνη είλαη θαη νη θνξείο ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, νη νπνίνη είλαη ππεχζπλνη γηα ηελ πξφιεςε, αληηκεηψπηζε, θαζψο θαη απνθαηάζηαζε ηέηνηνπ ζπκβάληνο 96. Σέινο, αμίδεη λα ζεκεησζνχλ θαη νη ινηπνί θνξείο, νη νπνίνη αλ θαη δελ πξνβιέπνληαη ξεηά απφ ηε λνκνζεζία θαινχληαη λα δηαδξακαηίζνπλ ξφιν ζηελ εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο φπσο: ε ηνπηθή θνηλσλία, ηα επαγγεικαηηθά ζσκαηεία (ΣΔΔ, ΔΒ, θ.α) θαη ηα ΜΜΔ σο θνξείο πίεζεο θαη νη ηξάπεδεο θαη νη αζθαιηζηηθέο εηαηξίεο, θαζψο θαη ινηπνί θνξείο ηνπ Γεκνζίνπ, φπσο ε ΔΤΔΠ, εξεπλεηηθνί θνξείο (ΗΓΜΔ, ΔΚΔΦΔ Γεκφθξηηνο, θ.α.), σο επηθνπξηθνί θνξείο. 95 Ζ αξκνδηφηεηα απηή δελ ξπζκίζηεθε εηδηθά ζην Ν. 3852/2010, αιιά εκπίπηεη ζηε γεληθή κεηαθνξά ησλ αξκνδηνηήησλ ησλ Κξαηηθψλ Πεξηθεξεηψλ ζχκθσλα κε ην άξζξν 280 παξ. 1 Ν.3852/2010 (ΦΔΚ 87Α/2010) 96 Γηα ηελ εκπινθή ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κε ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε βι. αλαιπηηθά Κεθάιαην

43 Φορείσ πίεςθσ (υν)αρμόδιοι φορείσ Επικουρικοί φορείσ Τοπικι Κοινωνία ΤΓΑΠΕΗ/ ΤΠΕΚΑ Τράπεηεσ και Αςφαλιςτικζσ Εταιρίεσ Επαγγελματικά Σωματεία Πολιτικι Προςταςία Π.Δ. 148/2009 ΠΕΑΠΗ/ Αποκ. Διοίκθςθ Λοιποί φορείσ Διοίκθςθσ ΜΜΕ Ερευνθτικοί φορείσ Φορείσ εκμετάλλευςθσ Σοπικι Αυτοδιοίκθςθ Γηάγξακκα 4: Δκπιεθφκελνη θνξείο ηνπ Π.Γ. 148/2009 ηελ παξνχζα εξγαζία, έκθαζε ζα δνζεί ζην ξφιν ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο, ηεο Γηνίθεζεο θαη εηδηθφηεξα ζηνπο ξφινπο αξκνδηφηεηεο ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο θαη ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, θαζψο θαη ζην ξφιν ησλ θνξέσλ ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. 42

44 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: ΑΡΜΟΓΗΟΣΖΣΔ ΚΑΗ ΡΟΛΟΗ ΣΧΝ ΦΟΡΔΧΝ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ 4.1 Πεξηβαιινληηθή δεκηά θαη εκπινθή ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θνπφο ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζηελ Διιάδα είλαη ε πξνζηαζία ηεο δσήο, πγείαο θαη πεξηνπζίαο ησλ πνιηηψλ απφ θπζηθέο (ηαρείαο ή βξαδείαο εμέιημεο), ηερλνινγηθέο (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ βηνινγηθψλ, ρεκηθψλ θαη ππξεληθψλ ζπκβάλησλ) θαη ινηπέο θαηαζηξνθέο πνπ πξνθαινχλ θαηαζηάζεηο εθηάθηνπ αλάγθεο, θαηά ηε δηάξθεηα εηξεληθήο πεξηφδνπ 97. Δθ πξψηεο φςεσο θαίλεηαη φηη ε Πνιηηηθή Πξνζηαζία δελ έρεη θάπνηα αξκνδηφηεηα ζηελ αληηκεηψπηζε πεξηβαιινληηθψλ δεκηψλ θαη πεξηνξίδεηαη ζηελ πξφιεςε θαη αληηκεηψπηζε θπζηθψλ, ηερλνινγηθψλ θαη ινηπψλ θαηαζηξνθψλ. Ωζηφζν, ηίζεηαη ην εξψηεκα πνηνο είλαη αξκφδηνο, εάλ κηα ηέηνηα θαηαζηξνθή έρεη ζπλέπεηεο ζην πεξηβάιινλ θαη πξνθαιέζεη πεξηβαιινληηθή δεκηά. Ωο θαηαζηξνθή νξίδεηαη απφ ην Ν. 3013/2002 θάζε ηαρείαο ή βξαδείαο εμέιημεο θπζηθφ θαηλφκελν ή ηερλνινγηθφ ζπκβάλ ζην ρεξζαίν, ζαιάζζην θαη ελαέξην ρψξν, ην νπνίν πξνθαιεί εθηεηακέλεο δπζκελείο επηπηψζεηο ζηνλ άλζξσπν, θαζψο θαη ζην αλζξσπνγελέο ή θπζηθφ πεξηβάιινλ 98. Απηφ ζεκαίλεη φηη θαηαζηξνθέο πνπ έρνπλ επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ θαη πξνθαινχλ πεξηβαιινληηθή δεκηά εκπίπηνπλ ζηηο αξκνδηφηεηεο ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Δμάιινπ, ζχκθσλα κε ην ρέδην «ΞΔΝΟΚΡΑΣΖ» (εθεμήο ρέδην), επηδηψθεηαη «ε δηακφξθσζε ελφο ζπζηήκαηνο απνηειεζκαηηθήο αληηκεηψπηζεο θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ θαη σο εθ ηνχηνπ, ζηα πιαίζηα ηνπ δπλακηθνχ, ηεο πξνζηαζίαο ηεο δσήο, ηεο πγείαο θαη ηεο πεξηνπζίαο ησλ πνιηηψλ θαη πξνζηαζία ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο» 99. ην ελ ιφγσ ρέδην, ην νπνίν εγθξίζεθε έλα ρξφλν κεηά ηελ πηνζέηεζε ηνπ Ν. 3013/2002, δίλεηαη πεξηζζφηεξε έκθαζε ζην θνκκάηη ηνπ πεξηβάιινληνο, ζπκπεξηιακβάλνληάο ην ζηα έλλνκα αγαζά πνπ ρξίδνπλ πξνζηαζίαο απφ θαηαζηξνθέο. Γηα απηφ ην ζθνπφ ηνλίδεηαη ζην ρέδην φηη πξναπαηηείηαη γηα ην ζσζηφ ζρεδηαζκφ ε «κέξηκλα πξφιεςεο, πεξηζηνιήο θαη ζεξαπείαο φζν γίλεηαη ησλ βιαπηηθψλ 97 Άξζξν 1 παξ. 1 Ν. 3013/2002 (ΦΔΚ 102Α/2002) 98 Άξζξν 2 παξ. 1 Ν. 3013/2002 (ΦΔΚ 102Α/2002) 99 Άξζξν 1 ΤΑ 1299/2003 (ΦΔΚ 423Β/2003) 43

45 ζπλεπεηψλ ησλ θηλδχλσλ επί ησλ αλζξψπσλ θαη ηνπ πεξηβάιινληνο». Πεξαηηέξσ, ην ρέδην νξίδεη γηα ην πξψελ Τπνπξγείν Αλάπηπμεο θαη ην πξψελ Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο, Υσξνηαμίαο θαη Γεκνζίσλ Έξγσλ (ΤΠΔΥΩΓΔ) ηελ επζχλε γηα ηε ιήςε κέηξσλ πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο ζην πιαίζην ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο 100. Δηδηθφηεξα, ζην Παξάξηεκα Α1 ηνπ ρεδίνπ, φπνπ αλαιχνληαη νη θαηαζηξνθέο απφ ηερλνινγηθά ζπκβάληα θαη Αηπρήκαηα Μεγάιεο Έθηαζεο, αλαθέξεηαη ξεηά φηη ε δηαξξνή-δηαθπγή επηθίλδπλσλ νπζηψλ, ε ππξθαγηά ζε εγθαηαζηάζεηο θαη ε επηθίλδπλε ξχπαλζε ιφγσ αηπρήκαηνο βιάβεο ή ηξνκνθξαηηθνχ αηπρήκαηνο έρνπλ σο ζπλέπεηεο επηπηψζεηο κεηαμχ άιισλ ηε κφιπλζε/ξχπαλζε ηνπ πεξηβάιινληνο, ηνπ εδάθνπο, ησλ αθηψλ θιπ. Βάζεη ησλ αλσηέξσ νθείιεη θαλείο λα θαηαιήμεη ζην ζπκπέξαζκα φηη νη θνξείο ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο είλαη ζπλαξκφδηνη ζε πεξίπησζε πεξηβαιινληηθήο δεκηάο, ε νπνία πξνθιήζεθε απφ ηερλνινγηθή θαηαζηξνθή. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη θαη κηα ζεηξά θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ κπνξεί λα έρεη επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ (εηδηθφηεξα ηε ξχπαλζε πδάησλ), σζηφζν, επεηδή ζε ηέηνηεο θαηαζηξνθέο δελ εκπιέθνληαη νη θνξείο εθκεηάιιεπζεο δελ ζα αλαιπζνχλ πεξαηηέξσ. Παξνκνίσο, ηπρφλ ζπλέπεηεο ζην πεξηβάιινλ απφ ινηπέο θαηαζηξνθέο (ζαιάζζην αηχρεκα, κεγάιν αηχρεκα ζε νδηθφ ή ζηδεξνδξνκηθφ δίθηπν, αεξνπνξηθφ αηχρεκα) δελ είλαη αληηθείκελν αλάιπζεο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο δηφηη είηε δελ εκπιέθνληαη θνξείο εθκεηάιιεπζεο είηε ε πεξηβαιινληηθή επζχλε ηέηνησλ αηπρεκάησλ δηέπεηαη απφ εηδηθφηεξνπο λφκνπο. 100 Τπνπξγείν Αλάπηπμεο: «Λακβάλεη φια ηα ελδεηθλπφκελα κέηξα πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο απφ βηνκεραληθέο δξαζηεξηφηεηεο. Δμεηάδεη ην ελδερφκελν ππνρξεψζεσο ησλ ππεπζχλσλ εγθαηαζηάζεσο κε επηθίλδπλεο νπζίεο λα εγθαηαζηήζνπλ εηδηθά ζπζηήκαηα κεηξήζεσο ηεο κφιπλζεο ηνπ πεξηβάιινληνο απφ ηηο νπζίεο απηέο». Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο, Υσξνηαμίαο θαη Γεκνζίσλ Έξγσλ (ΤΠΔΥΩΓΔ): «Πξνβιέπεη θαη ιακβάλεη θάζε κέηξν πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο, ηφζν θαηά ηελ πεξίνδν ηεο εξεκίαο, φζν θαη ζε πεξίπησζε δνιηνθζνξάο ή εθηεηακέλεο ξχπαλζεο ιφγσ αηπρήκαηνο». 44

46 4.2 Πεξηβαιινληηθή δεκηά θαη ν θχθινο δηαρείξηζεο θαηαζηξνθψλ Ο θχθινο δηαρείξηζεο θαηαζηξνθψλ Ζ δηαρείξηζε κηαο θαηαζηξνθήο κπνξεί λα απνηππσζεί σο κηα θπθιηθή δηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία δηαθξίλνληαη δηαδνρηθέο θάζεηο. Ζ δηαρείξηζε απηή πεξηιακβάλεη ζπλήζσο ηέζζεξηο θάζεηο ζρεδηαζκνχ θαη πινπνίεζεο δξάζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο: πξφιεςε, εηνηκφηεηα, αληηκεηψπηζε θαη απνθαηάζηαζε. Πξσηαξρηθφο ζηφρνο ηεο δηαρείξηζεο ηεο θαηαζηξνθήο είλαη ε πξφιεςε ή ν κεηξηαζκφο ησλ επηπηψζεσλ απφ κηα πηζαλή θαηαζηξνθή, ψζηε λα κπνξεί απηή λα αληηκεησπηζηεί εγθαίξσο θαη λα κελ επέιζεη ε θαηαζηξνθή. Παξάιιεια, φκσο, επηδηψθεηαη ε αληηκεηψπηζε ηεο θαηαζηξνθήο θαη ε άκεζε απνθαηάζηαζε ηεο πεξηνρήο 101. Ζ θπθιηθή απηή δηαδηθαζία απνηππψλεηαη ζην θάησζη δηάγξακκα. Γηάγξακκα 3: Κχθινο δηαρείξηζεο θαηαζηξνθψλ Κχθινο δηαρείξηζεο θαηαζηξνθψλ θαη πεξηβαιινληηθή δεκηά Με ηνλ φξν πξφιεςε λνείηαη ε «νινθιεξσηηθή απνθπγή κηαο θαηαζηξνθήο πνπ κπνξεί λα πξνθιεζεί απφ επηθίλδπλα θαηλφκελα ή ζπκβάληα» 103. Δηδηθφηεξα, ζπλίζηαηαη ζε δξάζεηο πξηλ ηελ θαηαζηξνθή, κε ζηφρν λα κεησζνχλ ζεκαληηθά νη επηπηψζεηο ησλ θηλδχλσλ θαη νη επηπηψζεηο ησλ θαηαζηξνθψλ. 101 Αλαιπηηθά ζε Coppola, 2011 θαη Simonovi, 2011 θαη Collins, ΗΣΑ, ζει. 103 Γαλδνπιάθε, 2010, ζει

47 ε ν,ηη αθνξά ην ξφιν ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζε ζρέζε κε πξνιεπηηθά κέηξα απφ πεξηβαιινληηθή δεκηά, εδψ εληάζζεηαη π.ρ. ν ζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο θαη ηα κλεκφληα ελεξγεηψλ αληηκεηψπηζεο ηερλνινγηθψλ ζπκβάλησλ, ε παξαθνινχζεζε ηεο ιεηηνπξγίαο εγθαηαζηάζεσλ, νη νπνίεο ππάγνληαη ζηελ Οδεγία ΔΒΔΕΟ θαη ε πξνιεπηηθή ζχγθιεζε ηνπ πληνληζηηθνχ Οξγάλνπ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο 104 (ΟΠΠ) (πξψελ πληνληζηηθφ Ννκαξρηαθφ Όξγαλν (ΝΟ)). Ζ θάζε ηεο εηνηκφηεηαο δελ αθνξά ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε θαη δελ εμεηάδεηαη εδψ πεξαηηέξσ. Ζ θάζε ηεο αληηκεηψπηζεο αθνξά ηελ «παξνρή βνήζεηαο πξνο ην πιεζπζκφ θαη ηε δηαρείξηζε ησλ εθηάθησλ αλαγθψλ, πνπ αλαθχπηνπλ, θαηά ηε δηάξθεηα ή ακέζσο κεηά ηελ θαηαζηξνθή. ηφρνο είλαη λα πξνζηαηεπζνχλ δσέο, λα κεησζνχλ νη ζπλέπεηεο ζηελ πγεία ηνπ πιεζπζκνχ, λα αληηκεησπηζηνχλ κε επάξθεηα νη άκεζεο αλάγθεο δηαβίσζεο ηνπ πιεζπζκνχ, λα επαλέιζεη φζν ην δπλαηφλ γξεγνξφηεξα ε θαζεκεξηλφηεηα ζηελ πιεγείζα πεξηνρή» 105. Σν εχινγν εξψηεκα πνπ ηίζεηαη εδψ, ζε ζρέζε κε ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε, είλαη θαηά πφζν ε αληηκεηψπηζε ηεο δεκηάο εκπίπηεη ζηε δξάζε απνθαηάζηαζεο, φπσο απηή νξίδεηαη απφ ην Π.Γ. 148/2009. Ωο δξάζε απνθαηάζηαζεο, πξνβιέπνληαη ζην Π.Γ. φια ηα εθηθηά κέηξα γηα ηνλ άκεζν έιεγρν, πεξηνξηζκφ, απνκάθξπλζε ή άιινπ είδνπο δηαρείξηζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ξχπσλ ή/θαη νησλδήπνηε άιισλ δεκηνγφλσλ παξαγφλησλ πξνθεηκέλνπ λα πεξηνξηζζεί ή λα πξνιεθζεί ε πεξαηηέξσ πεξηβαιινληηθή δεκηά θαη νη δπζκελείο ζπλέπεηεο 106. Ζ αληηκεηψπηζε ελφο μαθληθνχ ηερλνινγηθνχ ζπκβάληνο (π.ρ. κηα ππξθαγηάο ή κηαο δηαξξνήο ζε κηα εγθαηάζηαζε) έρεη σο πξσηαξρηθφ ζηφρν ηνλ άκεζν έιεγρν θαη πεξηνξηζκφ ησλ ζπλεπεηψλ θαη δηελεξγείηαη απφ επηρεηξεζηαθνχο θνξείο (Π.., ΔΛΑ, ΔΚΑΒ ) ππφ ηνλ ζπληνληζκφ ηνπ Ννκάξρε 107. ην πιαίζην ηεο δξάζεο απηήο, ζηφρνο, σζηφζν, δελ είλαη κφλν ε αληηκεηψπηζε ηνπ ζπκβάληνο θαζ απηνχ, αιιά θαη ν πεξηνξηζκφο ησλ ζπλεπεηψλ πνπ κπνξεί λα πξνθαιέζεη ην εθάζηνηε ηερλνινγηθφ ζπκβάλ ζηελ αλζξψπηλε πγεία, ζην πεξηβάιινλ θαη ζηηο ππνδνκέο ηεο πεξηνρήο. Καηφπηλ ηνχηνπ, πξέπεη ε δξάζε αληηκεηψπηζεο ελφο ηερλνινγηθνχ ζπκβάληνο λα εξκελεχεηαη θαη σο δξάζε απνθαηάζηαζεο ζχκθσλα κε ηηο ζρεηηθέο δηαηάμεηο ηνπ Π.Γ. 104 χκθσλα κε ην ππ αξηζκ. ΓΓ3/ έγγξαθν ηεο ΓΓΠΠ (βι. Παξάξηεκα VII, έγγξαθν 1) 105 Γαλδνπιάθε, 2010, ζει Άξζξν 9 παξ. 2 Π.Γ. 148/2009 (Βι. Παξάξηεκα Η) 107 Δλ αλακνλή ηεο επηθαηξνπνίεζεο ηνπ Γεληθνχ ΑΣΑΜΔ, ε αξκνδηφηεηα αλακέλεηαη λα πεξάζεη ζηνλ Αληηπεξηθεξεηάξρε ζχκθσλα κε ηελ θα. Γαιάλε 46

48 148/2009. Ζ αλσηέξσ δηαπίζησζε επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ην γεγνλφο φηη ζηηο Πεξηθεξεηαθέο Δπηηξνπέο Αληηκεηψπηζεο Πεξηβαιινληηθψλ Εεκηψλ ησλ Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ ζπκκεηέρεη ν Πξντζηάκελνο ηεο Γ/λζεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο 108. Ζ θάζε ηεο απνθαηάζηαζεο θαη ηεο αλαζπγθξφηεζεο αλαθέξεηαη ζηελ επαλαθνξά ζηα πξνθαηαζηξνθηθά επίπεδα, δειαδή ζηφρνο είλαη ε απνθαηάζηαζε in natura. Γηαδέρεηαη ηε θάζε ηεο αληηκεηψπηζεο κεηά ηε ιήμε ηεο θαηάζηαζεο έθηαθηεο αλάγθεο. Δλδεηθηηθά, ζε πεξίπησζε Σερλνινγηθνχ Αηπρήκαηνο Μεγάιεο Έθηαζεο ην Γεληθφ ΑΣΑΜΔ πξνβιέπεη σο κέηξα απνθαηάζηαζεο: 1) ηελ εμπγίαλζε ηνπ ρψξνπ πνπ ελδερνκέλσο πεξηιακβάλεη απνκάθξπλζε επηθίλδπλσλ απνβιήησλ, 2) ηηο πεξηβαιινληηθέο κεηξήζεηο, αλαιχζεηο θαη ιήςε κέηξσλ, 3) ηελ θαηαγξαθή δεκηψλ θαη 4) ηε δηελέξγεηα επηζεσξήζεσλ ζηελ εγθαηάζηαζε Βι. αλαιπηηθά Κεθάιαην ΓΓΠΠ,

49 4.3 Αξκνδηφηεηεο θαη δηνηθεηηθέο δξάζεηο ησλ θνξέσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζε πεξίπησζε πεξηβαιινληηθήο δεκηάο Αξκνδηφηεηεο πξφιεςεο Όζνλ αθνξά ηερλνινγηθά ζπκβάληα απφ εγθαηαζηάζεηο ΔΒΔΕΟ ε ζρεηηθή ΚΤΑ 12044/613/ νξίδεη φηη ζηφρνο είλαη, κεηαμχ άιισλ, ν πεξηνξηζκφο ησλ ζπλεπεηψλ ηνπο ζηελ πγεία θαη ζην πεξηβάιινλ θαη λα δηαζθαιίδεηαη κε απηφλ ηνλ ηξφπν πςεινχ επηπέδνπ εζληθή θαη δηαζπλνξηαθή πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο 111. Ωο κέηξν πξφιεςεο, ε αδεηνδνηνχζα αξρή νθείιεη λα νξγαλψλεη ζχζηεκα επηζεσξήζεσλ ή άιισλ κέηξσλ ειέγρνπ αλάινγα κε ηνλ ηχπν ηεο εγθαηάζηαζεο 112. Απηέο νη επηζεσξήζεηο ή ηα κέηξα ειέγρνπ δελ εμαξηψληαη απφ ηελ παξαιαβή ηεο κειέηεο αζθαιείαο, ή άιισλ ππνβαιιφκελσλ ζηνηρείσλ θαη πξέπεη λα ζρεδηάδνληαη θαηά ηξφπν ψζηε λα επηηξέπνπλ λα δηαπηζησζεί κεηαμχ άιισλ αλ ν θνξέαο εθκεηάιιεπζεο έρεη ιάβεη φια ηα πξνιεπηηθά κέηξα θαη φια ηα κέηξα γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ ζπλεπεηψλ κεγάισλ αηπρεκάησλ εληφο θαη εθηφο ηεο εγθαηάζηαζεο ηνπ. Ζ ΓΓΠΠ ζην πιαίζην απηφ έρεη ζπρλά επηζεκάλεη ηε ζεκαζία ησλ ειέγρσλ απηψλ 113. Οη θαηεπζπληήξηεο γξαµµέο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο παξέρνπλ πεξαηηέξσ επεμεγήζεηο θαη θαηεπζχλζεηο γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο εξµελείαο ησλ ππνρξεψζεσλ πνπ απνξξένπλ απφ ην άξζξν 16 ηεο ελ ιφγσ ΚΤΑ 114. ην πιαίζην ησλ επηζεσξήζεσλ απηψλ, ζα φθεηιε ε αδεηνδνηνχζα αξρή λα ελεκεξψζεη ηελ αξκφδηα αξρή ηνπ Π.Γ. 148/2009 εάλ δηαπηζησζεί απεηιή πξφθιεζεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο. Δπίζεο, θαηά ηνλ έιεγρν ηεο Μειέηεο Αζθάιεηαο απφ ηνπο αξκφδηνπο θνξείο 115 νθείινπλ νη ηειεπηαίνη λα εμεηάδνπλ ηελ πιεξφηεηα απηήο. πγθεθξηκέλα, ζε ζρέζε κε πηζαλή πεξηβαιινληηθή δεκηά ν θνξέαο εθκεηάιιεπζεο νθείιεη λα αλαιχεη ζηε Μειέηε Αζθαιείαο θηλδχλνπο ελφο πηζαλνχ αηπρήκαηνο θαη ηα αλαγθαία πξνιεπηηθά κέζα, φπσο θαη κέηξα πξνζηαζίαο θαη επέκβαζεο γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ ζπλεπεηψλ ελφο αηπρήκαηνο 116. Σα ζρέδηα έθηαθηεο αλάγθεο, απφ ηε κεξηά ηνπο, απνβιέπνπλ ζην λα ηίζεληαη ππφ έιεγρν ηα αηπρήµαηα, λα 110 ΚΤΑ ππ αξηζκ /613/2007 (ΦΔΚ 376Β/2007) 111 Άξζξν 1 ΚΤΑ ππ αξηζκ /613/2007 (ΦΔΚ 376Β/2007) 112 Άξζξν 16 ΚΤΑ ππ αξηζκ /613/2007 (ΦΔΚ 376Β/2007) 113 Βι. ππ αξηζκ. 3390/ έγγξαθν ηεο ΓΓΠΠ (βι. Παξάξηεκα VII, έγγξαθν 1) 114 Papadakis θαη Porter, Όπσο απηνί αλαθέξνληαη ζην άξζξν 8 ηεο ΚΤΑ 12044/613/2007 (ΦΔΚ 376Β/2007) 116 Βι. Παξάξηεκα ΗΗ ηεο ΚΤΑ 12044/613/2007 (ΦΔΚ 376Β/2007) θαη Μαπξνχθαο,

50 εθαξµφδνληαη ηα απαξαίηεηα µέηξα, λα αλαθνηλψλνληαη νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ζην θνηλφ θαη ζηηο αξρέο ηεο πεξηνρήο θαη ζηελ απνθαηάζηαζε ηνπ πεξηβάιινληνο µεηά ην αηχρεµα 117. Δμάιινπ, κε απηφλ ηνλ ηξφπν πινπνηείηαη ε αξρή «ν ξππαίλσλ πιεξψλεη» «µε ηελ ππνρξέσζε ηνπ αζθνχληνο ηελ εθκεηάιιεπζε λα ιάβεη κέηξα, λα εθπνλήζεη εθζέζεηο θαη ζρέδηα έθηαθηεο αλάγθεο, ηα νπνία έρνπλ ζεµαληηθφ θφζηνο» 118. Δπίζεο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 13 παξ. 1 ηεο αλσηέξσ ΚΤΑ ε Ν.Α. νθείιεη λα ελεκεξψζεη ην θνηλφ ζρεηηθά κε ηνπο θηλδχλνπο ιεηηνπξγίαο ηεο ελ ιφγσ εγθαηάζηαζεο. ε απηέο ηηο πιεξνθνξίεο πεξηιακβάλνληαη θαη γεληθέο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηε θχζε ησλ θηλδχλσλ κεγάινπ αηπρήκαηνο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ ελδερνκέλσλ επηπηψζεσλ επί ηνπ πιεζπζκνχ θαη ηνπ πεξηβάιινληνο 119. Σέινο, θαηά ηελ θαηάξηηζε ησλ πξψελ Ννκαξρηαθψλ θαη Πεξηθεξεηαθψλ ΑΣΑΜΔ 120 θαη κε βάζε ην είδνο ηεο εγθαηαζηάζεσλ, νη αξκφδηεο Γ/λζεηο ζρεδηάδνπλ ηα κέηξα πνπ ιακβάλνληαη ζηελ πεξίπησζε αηπρήκαηνο γηα ηε κείσζε ησλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ θαη ιακβάλνπλ ππφςε θαηά πεξίπησζε ην δίθηπν ζηαζκψλ παξαθνινχζεζεο πνηφηεηαο αηκφζθαηξαο θαη πδάησλ ηνπ ΤΠΔΥΩΓΔ. Γηα ηελ πινπνίεζε ησλ αλσηέξσ θαη ην ιεπηνκεξή ζρεδηαζκφ ζε πεξίπησζε αηπρήκαηνο, κπνξεί λα ζπγθαιείηαη πξνιεπηηθά ην ΟΠΠ γηα εμαθξίβσζε ηεο θαηαλνκήο ησλ αξκνδηνηήησλ κεηαμχ ησλ εκπιεθνκέλσλ θνξέσλ θαη ηνλ θαιχηεξν ζπληνληζκφ ηνπο. Ζ πινπνίεζε ησλ αλσηέξσ κέηξσλ απηψλ δελ απνηειεί κφλν κέξνο ησλ αξκνδηνηήησλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, αιιά εληάζζεηαη θαη ζην επξχηεξν πιαίζην ηεο αξρήο ηεο πξνθχιαμεο ηεο Δ.Δ. θαη ζην πλεχκα ηνπ Π.Γ. 148/2009. πγθεθξηκέλα, ζε νηαδήπνηε απφ ηηο αλσηέξσ δηαδηθαζίεο δηαπηζησζεί ε αλάγθε γηα ηελ επηβνιή πξνιεπηηθψλ κέηξσλ γηα ηελ πξνζηαζία απφ ηερλνινγηθά ζπκβάληα πνπ ζα πξνθαιέζνπλ πεξηβαιινληηθή δεκηά, νη αξκφδηνη θνξείο 117 Υαξνθφπνπ, Καξάθσζηαο θαη Καξακπαηδφο, 2008, ζει Βι. Παξάξηεκα V ηεο ΚΤΑ 12044/613/2007 (ΦΔΚ 376Β/2007) 120 Μεηά ηε ςήθηζε ηνπ Ν. 3852/2010 αξκφδηνη γηα ηελ θαηάξηηζε ΑΣΑΜΔ αλακέλεηαη λα είλαη νη Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε θαη ε Πεξηθέξεηα (φπσο ηφληζε ε θα. Γαιάλε ζε πξνζσπηθή ζπλέληεπμε), ελψ αλακέλεηαη ε επηθαηξνπνίεζε ηνπ Γεληθνχ ΑΣΑΜΔ 49

51 Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζα φθεηιαλ λα ελεκεξψζνπλ ηελ αξκφδηα αξρή ηνπ Π.Γ. δεηψληαο ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ κεραληζκνχ γηα ηε ιήςε πξνιεπηηθψλ κέηξσλ. ην θάησζη δηάγξακκα απνηππψλνληαη ζπλνπηηθά νη πξνιεπηηθέο δξάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αληηκεηψπηζε ηερλνινγηθψλ ζπκβάλησλ πνπ πξνθαινχλ πεξηβαιινληηθή δεκηά. Έιεγρνο Μειέηεο Αζθαιείαο, ρεδίνπ Έθη. Αλάγθεο θαη Κνηλνπνίεζεο χζηεκα Δπηζεσξήζεσλ χγθιεζε ΟΠΠ Καηάξηηζε Πεξηθεξεηαθψλ ΑΣΑΜΔ Διαπίςτωςθ απειλισ πρόκλθςθσ περιβαλλοντικισ ηθμιάσ Δλεκέξσζε Αρμόδια Αρχι του Π.Δ. 148/2009 Δλεκέξσζε θνηλνχ Γηάγξακκα 5: Πξνιεπηηθέο δξάζεηο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Αξκνδηφηεηεο αληηκεηψπηζεο ην πιαίζην απηφ ηεο αληηκεηψπηζεο πεξηβαιινληηθψλ δεκηψλ απφ ηερλνινγηθά ζπκβάληα, ε αδεηνδνηνχζα αξρή ζε ζπλεξγαζία, αλ θξηζεί αλαγθαίν, κε άιιεο Τπεξεζίεο ηεο νηθείαο Πεξηθέξεηαο, παξαθνινπζεί ηηο ελέξγεηεο θαηαζηνιήο ηνπ αηπρήκαηνο κέζα ζην ρψξν ηεο βηνκεραληθήο εγθαηάζηαζεο θαη ελεκεξψλεη ζπλερψο ηε Γεληθή Γξακκαηεία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κέζσ ηεο ππεξεζίαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο. Δηδηθφηεξα, ζε ζπλεξγαζία κε ινηπέο ζπλαξκφδηεο αξρέο, ε αδεηνδνηνχζα αξρή ζηε θάζε απηή: α) ζπιιέγεη, κέζσ επηζεσξήζεσλ, εξεπλψλ ή άιισο, ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ πιήξε αλάιπζε ησλ ηερληθψλ, νξγαλσηηθψλ θαη δηαρεηξηζηηθψλ πηπρψλ ηνπ κεγάινπ αηπρήκαηνο 50

52 β) πξνβαίλεη ζηηο ελδεδεηγκέλεο ελέξγεηεο, ψζηε λα εμαζθαιίδεη φηη ν αζθψλ ηελ εθκεηάιιεπζε ιακβάλεη ηα απαηηνχκελα ζεξαπεπηηθά κέηξα θαη γ) δηαηππψλεη ζπζηάζεηο γηα κειινληηθά πξνιεπηηθά κέηξα δ) απνζηέιιεη φια ηα πξναλαθεξφκελα ζηνηρεία ζηελ Τπεξεζία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο νηθείαο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο θαη ζηε Γεληθή Γξακκαηεία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο 121. Αλαιπηηθά, ε εμπγίαλζε ηνπ ρψξνπ (εληφο θαη εθηφο ηεο εγθαηάζηαζεο) πνπ ελδερνκέλσο πεξηιακβάλεη θαη ηελ απνκάθξπλζε επηθίλδπλσλ απνβιήησλ γίλεηαη κε απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα Πεξηθέξεηαο κεηά απφ εηζήγεζε ηεο Γ/λζεο ΠΔΥΩ, ζχκθσλα κε φζα πξνβιέπνληαη ζηελ ΚΤΑ 13588/725/ Οη πεξηβαιινληηθέο κεηξήζεηο θαη πγεηνλνκηθνί έιεγρνη, αλαιχζεηο θαη ε ιήςε απαηηνχκελσλ κέηξσλ γίλεηαη απφ ηηο Τπεξεζίεο ηεο Πεξηθέξεηαο. Οη κεηξήζεηο θαη νη έιεγρνη θνηλνπνηνχληαη άκεζα ζην ΔΚΔΠΤ θαη ζηε Γηεχζπλζε Τγεηνλνκηθήο Μεραληθήο θαη Τγηεηλήο Πεξηβάιινληνο ηνπ ΤΤΚΑ 123. Πξναπαηηνχκελν, σζηφζν, γηα ηελ άζθεζε ηεο πξναλαθεξζείζαο αξκνδηφηεηαο είλαη ε χπαξμε ηερλνγλσζίαο θαη ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ απφ ηελ Πεξηθέξεηα. Ζ θαηαγξαθή ησλ δεκηψλ γίλεηαη απφ επηηξνπή ηεο Ν.Α. πνπ ζπγθξνηείηαη κε απφθαζε Ννκάξρε θαη δεπηεξνβάζκηα, εάλ απαηηείηαη, απφ αληίζηνηρε επηηξνπή ηεο Πεξηθέξεηαο, πνπ ζπγθξνηείηαη κε απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα ηεο Πεξηθέξεηαο 124. Όζνλ αθνξά ζηε δηαπίζησζε ηεο δεκηάο νη Γ/λζεηο Τδάησλ ησλ Πεξηθεξεηψλ έρνπλ ηελ επζχλε γηα ηε δηαρείξηζε θαη πξνζηαζία ησλ πδάησλ ηεο πεξηνρήο αξκνδηφηεηαο ηνπο. Ζ δηελέξγεηα ησλ κεηξήζεσλ γίλεηαη απφ ηηο Πεξηθεξεηαθέο Τπεξεζίεο ηνπ ΓΥΚ ζε 11 Πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο, ελψ ζηηο Πεξηθέξεηεο Θεζζαιίαο θαη Κξήηεο, απφ ηηο ΓΔΤΑ Λάξηζαο, Ζξαθιείνπ θαη Υαλίσλ αληίζηνηρα. Όζνλ αθνξά ηηο ηηκέο αλαθνξάο ησλ κεηξήζεσλ, κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ πνηφηεηα ησλ ππφγεησλ λεξψλ νη κεηξήζεηο ησλ 412 ζεκείσλ ειέγρνπ ησλ Τπεξεζηψλ ηνπ ΓΥΚ. Δπηπιένλ, κπνξεί ν αξκφδηνο θνξέαο λα ζπλεξγαζηεί κε ην ΗΓΜΔ, ην νπνίν ηνπ παξέρεη ζηνηρεία κεηξήζεσλ ηνπ δηθηχνπ ηνπ. Σέινο, ε δεηγκαηνιεςία γεσξγηθψλ πξντφλησλ γίλεηαη 121 ΓΓΠΠ, Αλακέλεηαη ε επηθαηξνπνίεζε ηνπ ρεδίνπ ιφγσ ηεο λέαο δηνηθεηηθήο δνκήο 122 ε πεξίπησζε ξχπαλζεο ρψξνπ αξκνδηφηεηαο Ληκεληθνχ ψκαηνο, ε απνθαηάζηαζε ηνπ ρψξνπ εθηφο ηεο βηνκεραληθήο εγθαηάζηαζεο ζπληνλίδεηαη απφ ηελ Σνπηθή Ληκεληθή Αξρή 123 ΓΓΠΠ, Αλακέλεηαη ε επηθαηξνπνίεζε ηνπ ρεδίνπ ιφγσ ηεο λέαο δηνηθεηηθήο δνκήο 124 Ibid. 51

53 ζχκθσλα κε ηελ νδεγία ηνπ Μπελάθεηνπ Φπηνπαζνινγηθνχ Ηλζηηηνχηνπ θαη πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηηο Γ/λζεηο Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο ησλ Ν.Α. 125 Γηα ηνλ ζπληνληζκφ ησλ αλσηέξσ ν Αληηπεξηθεξεηάξρεο ζπγθαιεί ΟΠΠ, ζην νπνίν ζπκκεηέρνπλ νη σο άλσ αλαθεξφκελνη ζπλαξκφδηνη θνξείο. ηνλ θάησζη πίλαθα απνηππψλνληαη ζπλνπηηθά νη πξνβιεπφκελεο δξάζεηο αληηκεηψπηζεο ελφο ηερλνινγηθνχ ζπκβάληνο κε έκθαζε ζηελ αληηκεηψπηζε ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο. Πεξηβαιινληηθέο κεηξήζεηο Δμπγίαλζε ρψξνπ Γηαπίζησζε θαη θαηαγξαθή δεκηάο Γηαβίβαζε ζηνηρείσλ ζηε ΓΓΠΠ Δπηρεηξεζηαθή αληηκεηψπηζε ηνπ ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο πζηάζεηο γηα κειινληηθά πξνιεπηηθά κέηξα Γηάγξακκα 6: Γξάζεηο αληηκεηψπηζεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ε απηέο ζα φθεηιε λα πεξηιεθζεί θαη ε δηαβίβαζε ζηνηρείσλ απφ ηε δεκηά πξνο ηελ αξκφδηα Δηζαγγειία γηα ηελ αλαδήηεζε ηπρφλ πνηληθψλ επζπλψλ ζην πιαίζην ηεο πνηληθήο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο Αξκνδηφηεηεο απνθαηάζηαζεο Σέινο, φηαλ ε ηερλνινγηθή θαηαζηξνθή έρεη αληηκεησπηζζεί, ν αξκφδηνο θνξέαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο πνπ ζπληφληδε ηελ αληηκεηψπηζε, νθείιεη λα κεξηκλήζεη γηα ηελ απνθαηάζηαζε. ε πεξίπησζε πνπ έρεη πξνθιεζεί πεξηβαιινληηθή δεκηά, ζα φθεηιε λα δηαβηβάζεη φιεο ηηο πιεξνθνξίεο πνπ έρεη ζπιιέμεη θαηά ηε θάζε αληηκεηψπηζεο ζηνπο αξκφδηνπο θνξείο (ΤΠΔΚΑ ή Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε) δεηψληαο ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ κεραληζκνχ ηνπ Π.Γ. 148/2009 θαη λα δηαβηβάζεη ηηο ίδηεο πιεξνθνξίεο θαη ζηελ αξκφδηα Δηζαγγειία γηα ηελ εμαθξίβσζε ηπρφλ πνηληθψλ παξαβάζεσλ εθ κέξνπο ηνπ θνξέα εθκεηάιιεπζεο. Παξάιιεια, κε ηελ αίηεζε γηα ελεξγνπνίεζε ηνπ κεραληζκνχ, εηδηθά ζε πεξίπησζε ηερλνινγηθνχ ζπκβάληνο, είλαη επθηαίν λα ιακβάλνληαη φια ηα απαξαίηεηα λνκηθά κέηξα (π.ρ. αζθαιηζηηθά κέηξα, εμψδηθν) απφ ηνλ 125 ΓΓΠΠ, Αλακέλεηαη ε επηθαηξνπνίεζε ηνπ ρεδίνπ ιφγσ ηεο λέαο δηνηθεηηθήο δνκήο 52

54 θνξέα πνπ αληηκεηψπηζε ην ζπκβάλ γηα λα εμαζθαιηζζεί φηη ε αξρή ηνπ Π.Γ. 148/2009 «ν ξππαίλσλ πιεξψλεη» κπνξεί λα εθαξκνζζεί (π.ρ. απνθπγή πψιεζεο ηεο εηαηξίαο ή πηψρεπζεο). Ο ζπληνληζκφο ηεο απνθαηάζηαζεο δηελεξγείηαη απφ ηελ αξκφδηα αξρή ηνπ Π.Γ. 148/2009, ε νπνία ζα φθεηιε λα ελεκεξψλεη ηνπο αξκφδηνπο θνξείο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Γίλεηαη ζαθέο, ινηπφλ, φηη ελψ ζηε θάζε ηεο πξφιεςεο θαη αληηκεηψπηζεο ηερλνινγηθνχ ζπκβάληνο θχξηα αξκφδηα αξρή είλαη ν αξκφδηνο θνξέαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, ζηε θάζε ηεο απνθαηάζηαζεο ν εθάζηνηε θνξέαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο είλαη ζπλαξκφδηνο. 53

55 4.4 Αξκνδηφηεηεο θαη δηνηθεηηθέο δξάζεηο ησλ θνξέσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζε πεξίπησζε πεξηβαιινληηθήο δεκηάο: κειέηεο πεξίπησζεο ηφρνο είλαη λα απνηππσζνχλ βάζεη ελφο δσληαλνχ παξαδείγκαηνο νη αλσηέξσ πξνβιεπφκελεο αξκνδηφηεηεο θαη λα ειεγρζεί κε απηφλ ηνλ ηξφπν ε ιεηηνπξγηθφηεηά ηνπο ζηελ πξάμε. πγθεθξηκέλα, ζα αλαιπζεί ην παξάδεηγκα κηαο ππξθαγηάο ζε κηα εγθαηάζηαζε κε έδξα θνληά ζηε Βηνκεραληθή Πεξηνρή ηεο Γξάκαο ηνλ Ηνχλην Σν ζπκβάλ έιαβε ρψξα ζηηο 20 Ηνπλίνπ 2010 ζηε κνλάδα πξνζσξηλήο απνζήθεπζεο κεηαρεηξηζκέλσλ ειαζηηθψλ «Γ.Καξαγηαλλίδεο θαη ΗΑ Ο.Δ.» πνπ βξίζθεηαη ζην ΓΓ Ξεξνπνηάκνπ ηνπ Γήκνπ Γξάκαο. Ζ Ππξνζβεζηηθή Τπεξεζία Γξάκαο αλέιαβε ηελ αληηκεηψπηζε ηεο ππξθαγηάο παξνπζία ηνπ Αληηλνκάξρε, ελψ ηελ ίδηα κέξα ζπγθιήζεθε ην ΝΟ απφ ηνλ Ννκάξρε, φπνπ ζπδεηήζεθαλ νη ηξφπνη αληηκεηψπηζεο ηεο ππξθαγηάο. Ζ θαηάζβεζε ηεο ππξθαγηάο νινθιεξψζεθε ηειηθά ζηηο 24 Ηνπλίνπ 2010 κε ρξήζε θνξηεγψλ, πξνσζεηήξσλ θαη πάζεο θχζεσο ρσκαηνπξγηθψλ κεραλεκάησλ, φπσο θαη αληιηψλ κπεηφλ γηα λα θαιπθζεί ε ππξθαγηά κε ρψκα. πγθεθξηκέλα, γηα ηελ θαηάζβεζε ηεο θσηηάο θηλεηνπνηήζεθε κεγάινο αξηζκφο δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ νρεκάησλ θαη ρξεζηκνπνηήζεθαλ ηφλνη πιηθψλ θαηάζβεζεο (ακκνράιηθν, καξκαξφπιαθεο θαη ζθπξφδεκα). Υξεζηκνπνηήζεθαλ πάζεο θχζεσο πιηθά γηα ηελ επίρσζε ηεο θσηηάο, θαζψο ε θαηάζβεζε ηεο κε λεξφ δελ ήηαλ δπλαηή. Τπνινγίδεηαη φηη ηα πιηθά απηά θάιπςαλ πεξηνρή 40 ζηξεκκάησλ θαη κεηαθέξζεθαλ απφ 50 θνξηεγά, ηα νπνία ήηαλ ζην κεγαιχηεξν κέξνο ηδησηψλ, ζε εκεξήζηα βάζε. Σν θφζηνο πινπνίεζεο ηεο θαηάζβεζεο αλέιαβε εμ νινθιήξνπ ε Ν.Α. Δηθφλα 1: Φσηηά ζηε ΒΗΠΔ Γξάκαο (1) 54

56 Δηθφλα 2: Φσηηά ζηε ΒΗΠΔ Γξάκαο (2) Δηθφλα 3: Φσηηά ζηε ΒΗΠΔ Γξάκαο (3) 55

57 Παξάιιεια, ελεκεξψζεθε απφ ηελ πξψηε εκέξα ην ΤΠΔΚΑ θαη δεηήζεθε ε απνζηνιή ειεγθηψλ, νη νπνίνη έπεηηα απφ επηηφπηα εμέηαζε ζηηο 23 Ηνπλίνπ ζπλέηαμαλ έθζεζε ειέγρνπ. Δπίζεο, απφ ηελ πξψηε εκέξα δεηήζεθε ε ζπλδξνκή απφ αθαδεκατθνχο. πγθεθξηκέλα, ζηηο 20 Ηνπλίνπ ν θαζεγεηήο Παλ/κίνπ θ. Κσλζηαληηλίδεο πξνέβε ζε έιεγρν ηνπ λεξνχ, ελψ ν θαζεγεηήο Παλ/κίνπ Οπδνχλεο πήξε δείγκαηα ζηηο 24 Ηνπλίνπ ζε ζπλεξγαζία κε θαζεγεηέο ηνπ Υεκηθνχ Σνκέα ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Κξήηεο θαη ηνπ Υαξνθφπεηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ. Δπηπιένλ, ζε ζπλεξγαζία κε εηδηθεπκέλνπο θηελνηξφθνπο ε Κηεληαηξηθή Τπεξεζία ηεο Ν.Α. ελεκέξσλε ζπλερψο ηνπο θηελνηξφθνπο, νη νπνίνη θαηφπηλ νδεγηψλ απνκαθξχλζεθαλ ζε απφζηαζε 5 ρηιηνκέηξσλ απφ ην ζπκβάλ. Ζ Ννκαξρία ζηε ζπλέρεηα ππέγξαςε ζπκθσλίεο κε ην ΔΚΔΦΔ «Γεκφθξηηνο» γηα λα γίλνπλ νη απαξαίηεηεο κεηξήζεηο αέξνο, εδάθνπο, βνζθνηφπσλ, ππνγείσλ θαη επηθαλεηαθψλ πδάησλ θαη θακέλσλ πιηθψλ (βι. Παξάξηεκα VII έγγξαθν 2). Δπίζεο, θιήζεθε ην ΗΓΜΔ λα θάλεη κεηξήζεηο κε ζηφρν ηε δηαπίζησζε δηαθνξάο ηεο πνηφηεηαο εδάθνπο πξηλ θαη κεηά ην αηχρεκα. Οη πιεξνθνξίεο πνπ ζπλέιεμε ε Ν.Α. κεηαβηβάζηεθαλ ζηελ αξκφδηα Δηζαγγειία Πιεκκειεηνδηθψλ Γξάκαο κε κελπηήξηα αλαθνξά θαηά παληφο ππεπζχλνπ γηα εμαθξίβσζε ηπρφλ πνηληθψλ επζπλψλ (βι. Παξάξηεκα VII έγγξαθν 3 θαη έγγξαθν 4). Δπίζεο, ε Ν.Α. δήηεζε ηελ εθαξκνγή ηνπ Π.Γ. 148/2009 απφ ηηο Αξκφδηεο Αξρέο (Πεξηθέξεηα θαη ΤΠΔΚΑ ) κε ην ππ αξηζκ. 282/ έγγξαθν ηεο θαη δήηεζε ζχκθσλα κε ην Π.Γ. 148/2009 ηελ θάιπςε ησλ δαπαλψλ ππξφζβεζεο, κεηξήζεσλ θαη ειέγρσλ θαη εμπγίαλζεο θαη κεηαθνξάο θαη ηαθήο πιηθψλ. Δπηπιένλ, εθδφζεθε εμψδηθν απφ ηε Ν.Α. πξνο ηελ επηρείξεζε γηα κε κεηαβίβαζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ηεο ζηνηρείσλ, έσο φηνπ εθαξκνζηεί ν κεραληζκφο ηνπ Π.Γ. 148/2009 (βι. Παξάξηεκα VII έγγξαθφ 5), ελψ δεηήζεθαλ θαη αζθαιηζηηθά κέηξα γηα άδεηα ζπληεξεηηθήο θαηάζρεζεο κέρξη ηνπ πνζνχ ησλ Δπξψ (βι. Παξάξηεκα VII έγγξαθν 6) γηα ηπρφλ αλάγθε ηθαλνπνίεζεο ησλ απαηηήζεσλ πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ κεραληζκνχ ηνπ Π.Γ. 148/2009. ηε ζπλέρεηα ε Ν.Α. ελεκέξσζε κε ην ππ αξηζκ. 1047/ έγγξαθν ηεο (βι. Παξάξηεκα VII έγγξαθν 7) ηελ Ππξνζβεζηηθή Τπεξεζία Γξάκαο ζρεηηθά κε ηηο παξαβηάζεηο ησλ πεξηβαιινληηθψλ φξσλ ζην πιαίζην ηεο πξναλαθξηηηθήο δηαδηθαζίαο ηεο Ππξνζβεζηηθήο 56

58 Τπεξεζίαο, ελψ κε ην ππ αξηζκ. ΓΑ 1559/ έγγξαθν ηεο (βι. Παξάξηεκα VII έγγξαθν 8) ε Γ/λζε Αλάπηπμεο ηεο Ν.Α. ελεκέξσζε ηελ Απνθεληξσκέλε Πεξηθέξεηα Αλ. Μαθεδνλίαο- Θξάθεο γηα ηα απαξαίηεηα κέηξα εμπγίαλζεο ηνπ ρψξνπ, ηα νπνία εκπίπηνπλ ζηελ αξκνδηφηεηα ηεο ηειεπηαίαο. Σέινο, νη δεηγκαηνιεςίεο γηα ηε δηαπίζησζε ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο ζε εθαξκνγή ηνπ Π.Γ. 148/2009 έγηλαλ ζχκθσλα κε ην ππ' αξηζκ. 261/ (βι. Παξάξηεκα VII έγγξαθν 9) ηνλ Μάξηην 2011 απφ ην ΔΚΔΦΔ «Γεκφθξηηνο» θαη κε δαπάλεο ηνπ θνξέα εθκεηάιιεπζεο, ελψ ηα απνηειέζκαηα απηψλ δηαβηβάζηεθαλ κε ην ππ' αξηζκ. 1673/ έγγξαθν ηεο Γ/λζεο Αλάπηπμεο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Γξάκαο (βι. Παξάξηεκα VII έγγξαθν 10) ζηελ Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε. Όζνλ αθνξά ηελ θάιπςε ησλ εμφδσλ ηεο Ν.Α. γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ ηερλνινγηθνχ ζπκβάληνο, ε Τπεξεζία Γεκνζηνλνκηθνχ Διέγρνπ κε ηηο ππ αξηζκ. 2442,2443,2444/ πξάμεηο ηεο ζεψξεζε κε λφκηκε ηελ πιεξσκή ησλ δαπαλψλ ηνπ ζέκαηνο απφ θνλδχιηα ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Γξάκαο ζηα πιαίζηα αληηκεηψπηζεο εθηάθησλ αλαγθψλ θαη επέζηξεςε ηα ζρεηηθά δηθαηνινγεηηθά πιεξσκήο. Ωο αηηηνινγηθφ πξνβάιιεηαη φηη ε θαηάζβεζε ηεο ππξθαγηάο ζπληζηά κέηξν απνθαηάζηαζεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο πνπ ππάγεηαη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Π.Γ. 148/2009, θαη ζπλεπψο, θαηά ην άξζξν 6 απηνχ, ππάγεηαη ζηελ αξκνδηφηεηα ηεο νηθείαο Πεξηθέξεηαο ή ηνπ ΤΠΔΥΧΓΔ αλαιφγσο ηεο έθηαζεο ηεο δεκηάο. Οη αλσηέξσ δαπάλεο, πξνηάζεθε κε ην ππ' αξηζκ. 1799/ (βι. Παξάξηεκα VII, έγγξαθν 11) λα θαιπθζνχλ ζηα πιαίζηα ηνπ άξζξνπ 12, παξ.1, εδ. β θαη ε, ηνπ Ν. 3013/2002 πεξί πνιηηηθήο πξνζηαζίαο θαη αλακέλεηαη ε απφθαζε ηεο αξκφδηαο ππεξεζίαο. ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε νη αξκφδηεο νηθνλνκηθέο ππεξεζίεο ζα φθεηιαλ λα εξκελεχζνπλ ηε ζρεηηθή δηάηαμε πεξί θαηαινγηζκνχ ηνπ θφζηνπο απνθαηάζηαζεο δηαζηαιηηθά, πεξηιακβάλνληαο ζε απηέο φιεο ηηο απαξαίηεηεο δξάζεηο δεκφζησλ ζπλαξκφδησλ θνξέσλ, νη νπνίεο απνηεινχλ δέζκηα αξκνδηφηεηα ηνπο θαη εκπίπηνπλ ζην ζηάδην απνθαηάζηαζεο κηαο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο, φπσο απηφ νξίδεηαη απφ ην Π.Γ. 148/2009. Οη πηζηψζεηο γηα απηέο ηηο δξάζεηο απνθαηάζηαζεο νθείινπλ λα παξέρνληαη ζε πξψηε θάζε απφ ην θνλδχιη πνπ πξνβιέπεηαη ζηνπο πξνυπνινγηζκνχο ησλ Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ γηα απνθαηάζηαζε δεκηψλ θαη ζε πεξίπησζε παξαβίαζεο ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο λα εηζπξάηηνληαη απφ ηνλ ππφινγν θνξέα εθκεηάιιεπζεο. 57

59 Απφ ην ζπγθεθξηκέλν παξάδεηγκα κειέηεο πξνθχπηεη ην ζεκαληηθφ ζηνηρείν ηεο απαηηνχκελεο δηαζχλδεζεο ηεο δξάζεο ηνπ θνξέα αληηκεηψπηζεο ηνπ ηερλνινγηθνχ ζπκβάληνο κε ηελ αξκφδηα αξρή ηνπ Π.Γ. 148/2009. Δλ πξνθεηκέλσ, απαηηείηαη ε πξφηεξε εληνιή απφ ηελ αξκφδηα αξρή ηνπ Π.Γ. 148/2009, λα δξάζεη ν θνξέαο αληηκεηψπηζεο θαη ζην πιαίζην ηεο απνθαηάζηαζεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο ππφ ην ζπληνληζκφ ηεο αξκφδηαο ηνπ Π.Γ. 148/2009. ε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε, ε αληηκεηψπηζε ηνπ ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο εκπίπηεη κφλν ζηελ αξκνδηφηεηα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη νη δαπάλεο αληηκεηψπηζεο δελ κπνξνχλ λα ππαρζνχλ ζην θνλδχιη ηνπ Π.Γ. 148/2009. πλνςίδνληαο ηηο δξάζεηο ηεο Γηνίθεζεο ζην αλσηέξσ παξάδεηγκα θαη ζπγθξίλνληαο ηηο κε πξνβιεπφκελεο αξκνδηφηεηεο (βι. Πίλαθα 3), γίλεηαη ζαθέο φηη ε Ν.Α. έδξαζε κε ζσζηφ ηξφπν θαη ε ελ ιφγσ δηνηθεηηθή δξάζε ζα κπνξνχζε λα απνηειέζεη παξάδεηγκα βέιηηζηεο πξαθηηθήο ελζσκαηψλνληαο ηηο αλσηέξσ ζπκπιεξσκαηηθέο δξάζεηο. Σέινο, επθηαίν ζα ήηαλ ζχκθσλα κε ηα αλσηέξα θαη ε ζπκκεηνρή εθπξνζψπνπ ηεο αξκφδηαο αξρήο ηνπ Π.Γ. φηαλ ζπγθαιείηαη ην ΟΠΠ. 58

60 Πξνβιεπφκελεο δξάζεηο Μειέηε πεξίπησζεο Αληηκεηψπηζε ηεο ηερλνινγηθήο θαηαζηξνθήο Καηάζβεζε ππξθαγηάο απφ Ππξνζβεζηηθή Τπεξεζία Γξάκαο θαη απφ ππεξεζίεο Ν.Α. Πεξηβαιινληηθέο κεηξήζεηο Μεηξήζεηο απφ ην ΔΚΔΦΔ «Γεκφθξηηνο», απφ ην ΗΓΜΔ θαη απφ αθαδεκατθνχο Γηαπίζησζε θαη θαηαγξαθή δεκηάο πιινγή πιεξνθνξηψλ θαη κεηαβίβαζε ζηηο ζπλαξκφδηεο αξρέο Δμπγίαλζε ρψξνπ Τπ αξηζκ. ΓΑ 1559/ έγγξαθν ηεο Γ/λζεο Αλάπηπμεο πξνο ηελ Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε Γηαβίβαζε ζηνηρείσλ ζηε ΓΓΠΠ - πζηάζεηο γηα κειινληηθά πξνιεπηηθά κέηξα - πκπιεξσκαηηθή απαηηνχκελε δξάζε Δληνιή απφ Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε γηα αληηκεηψπηζε θαη απνθαηάζηαζε ζηα πιαίζηα ηνπ Π.Γ. 148/2009 Γηαβίβαζε ζηνηρείσλ ζηελ Δηζαγγειία Ννκηθά πξνιεπηηθά κέηξα - Μελπηήξηα αλαθνξά θαηά παληφο ππεπζχλνπ Δμψδηθν θαη αζθαιηζηηθά κέηξα Πίλαθαο 3: Μέηξα αληηκεηψπηζεο θαη απνθαηάζηαζεο ηερλνινγηθνχ ζπκβάληνο ζε ππξθαγηά ζηε ΒΗ.ΠΔ. Γξάκαο 59

61 4.5. πκπεξάζκαηα χκθσλα κε ηηο δηαπηζηψζεηο ηνπ παξφληνο θεθαιαίνπ νη θνξείο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο πξέπεη λα ζεσξεζνχλ ζπλαξκφδηνη γηα ηελ εθαξκνγή ηεο Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο. πγθεθξηκέλα, ε αληηκεηψπηζε/απνθαηάζηαζε ελφο ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο, ην νπνίν έρεη ή κπνξεί λα έρεη επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ πξέπεη λα εμεηάδεηαη θαη ππφ ην πξίζκα ηνπ Π.Γ. 148/2009, δηφηη, φπσο ηνλίζζεθε, ε δηαδηθαζία απηή εκπίπηεη ζηε δξάζε απνθαηάζηαζεο ηνπ άξζξνπ 3 παξ. 11 ηνπ Π.Γ. 148/2009. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη δξάζεηο αληηκεηψπηζεο θαη απνθαηάζηαζεο ζην θχθιν δηαρείξηζεο ηερλνινγηθψλ θαηαζηξνθψλ ζρεηίδνληαη ππφ πξνυπνζέζεηο κε ην αληηθείκελν ηνπ Π.Γ. 148/2009. Όζνλ αθνξά ηελ πξφιεςε ηέηνησλ αηπρεκάησλ, νη αξκφδηεο ππεξεζίεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, ζα φθεηιαλ ζε πεξίπησζε επηθείκελεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο απφ ηερλνινγηθφ αηχρεκα λα ελεκεξψλνπλ ηελ αξκφδηα αξρή ηνπ Π.Γ. 148/2009. Δπίζεο, νη πιεξνθνξίεο θαη ε θαηαγξαθή δεκηψλ, φπσο θαη νη πεξηβαιινληηθέο κεηξήζεηο πνπ ζπιιέγνληαη θαηά ηε θάζε αληηκεηψπηζεο θαη απνθαηάζηαζεο απφ ηνπο αξκφδηνπο θνξείο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο είλαη επθηαίν λα δηαβηβάδνληαη ζηηο αξκφδηεο αξρέο εθαξκνγήο ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο (αξκφδηα αξρή ηνπ Π.Γ. 148/2009 θαη Δηζαγγειίεο). Σν πξσηνπφξν ζηε ζχλδεζε ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κε ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε έγθεηηαη σζηφζν ζην γεγνλφο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο «ν ξππαίλσλ πιεξψλεη» ηνπ Π.Γ. 148/2009. χκθσλα κε ηελ ελ ιφγσ αξρή ν θνξέαο εθκεηάιιεπζεο είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο θαη θέξεη ην νηθνλνκηθφ θφζηνο ησλ δξάζεσλ απηψλ. ε απηέο ηηο δξάζεηο απνθαηάζηαζεο εκπίπηνπλ θαη νη δξάζεηο αληηκεηψπηζεο/απνθαηάζηαζεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζε πεξίπησζε ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο. ε εθαξκνγή ηεο αξρήο απηήο νθείιεη ν ππεχζπλνο θνξέαο εθκεηάιιεπζεο λα απνδεκηψζεη ηνπο θνξείο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο γηα ηηο ελέξγεηεο ηνπο, ζηηο νπνίεο ζπκπεξηιακβάλνληαη φιεο νη δξάζεηο αληηκεηψπηζεο ηεο θαηαζηξνθήο, επηρεηξεζηαθέο θαη δηνηθεηηθέο. Ζ πξφβιεςε απηή νδεγεί ζε κηα έκκεζε εθαξκνγή ηεο αξρήο «ν ξππαίλσλ πιεξψλεη» ζην πεδίν ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κεηαηξέπνληαο ηελ ζε «ν θαηαζηξέθσλ πιεξψλεη». Πξνυπφζεζε σζηφζν γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ Π.Γ. 148/2009 ζε ηέηνηεο πεξηπηψζεηο είλαη λα πθίζηαηαη απνδεδεηγκέλε δηαζχλδεζε ηεο δξάζεο ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κε ηελ 60

62 αξκφδηα αξρή ηνπ Π.Γ. 148/2009. ηελ πξάμε απηφ ζεκαίλεη φηη απαηηείηαη θαηά ηε θάζε αληηκεηψπηζεο ηεο θαηαζηξνθήο ε αξκφδηα ππεξεζία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο λα επηθνηλσλήζεη κε ηελ αξκφδηα αξρή ηνπ Π.Γ. θαη λα δεηήζεη λα πξάμεη ξεηά ζηα πιαίζηα απνθαηάζηαζεο ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο ζχκθσλα κε ηηο ζρεηηθέο δηαηάμεηο ηνπ Π.Γ. 148/2009. Ννείηαη φηη πεξαηηέξσ πξνυπφζεζε γηα ηελ εθαξκνγή ησλ αλσηέξσ είλαη ε αθξηβήο θνζηνιφγεζε ησλ δξάζεσλ αληηκεηψπηζεο απφ ηελ αξκφδηα ππεξεζία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη ηνπο αξκφδηνπο επηρεηξεζηαθνχο θνξείο. Σέινο, αμίδεη λα ηνληζζεί θαη ε ζεκαζία ζπκκεηνρήο εθπξνζψπνπ ηεο αξκφδηαο αξρήο ηνπ Π.Γ. ζην ΟΠΠ. ην παξφλ θεθάιαην έγηλε θαηαλνεηφ φηη ην Π.Γ. 148/2009 απαηηεί ηελ πεξαηηέξσ ζχκπξαμε ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κε ηηο ζπλαξκφδηεο ππεξεζίεο ηνπ Π.Γ., ησλ νπνίσλ νη ξφινη θαη νη αξκνδηφηεηεο εμεηάδνληαη ζην επφκελν θεθάιαην. 61

63 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5: ΑΡΜΟΓΗΟΣΖΣΔ ΚΑΗ ΡΟΛΟΗ ΣΖ ΑΠΟΚΔΝΣΡΧΜΔΝΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΣΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ε ζπλέρεηα ηεο πξνεγεζείζαο κειέηεο νθείιεη λα εμεηαζζεί ν ξφινο θαη νη αξκνδηφηεηεο ησλ θνξέσλ Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο θαη Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, σο θνξέσλ ηεο Γηνίθεζεο πνπ εκπιέθνληαη ζηελ εθαξκνγή ηεο δηαδηθαζίαο πεξί Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο. 5.1 Αξκνδηφηεηεο θαη ξφινη ησλ Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ Ο κεραληζκφο ηνπ Π.Γ. 148/2009 πεξί Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο χζηαζε θαη ξφινο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δπηηξνπήο Αληηκεηψπηζεο Πεξηβαιινληηθψλ Εεκηψλ χκθσλα κε ην άξζξν 6 παξ. 6 ηνπ Π.Γ. 148/2009 θάζε Πεξηθέξεηα (λπλ Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε) νθείιεη λα ζπζηήζεη «Πεξηθεξεηαθή Δπηηξνπή Αληηκεηψπηζεο Πεξηβαιινληηθψλ Εεκηψλ» (ΠΔΑΠΕ). Ζ ελ ιφγσ Δπηηξνπή ζπγθξνηείηαη κε απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα ηεο Πεξηθέξεηαο (πιένλ Γεληθφ Γξακκαηέα ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο) απφ εθπξνζψπνπο ηεο Γηεχζπλζεο Πεξηβάιινληνο θαη Υσξνηαμίαο θαη ηεο Γηεχζπλζεο Τδάησλ ηεο Πεξηθέξεηαο θαη άιισλ θαηά πεξίπησζε ζπλαξκφδησλ πεξηθεξεηαθψλ ππεξεζηψλ, εθφζνλ ιφγσ αξκνδηφηεηαο εκπιέθνληαη ζε ζέκαηα εθαξκνγήο ηνπ Π.Γ. 148/ Με ηελ ίδηα απφθαζε θαζνξίδεηαη ν ηξφπνο θαη ε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ, ε ιεηηνπξγία ηεο ΠΔΑΠΕ θαζψο θαη θάζε αλαγθαία ιεπηνκέξεηα γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ έξγνπ ηεο. Όζνλ αθνξά ηελ πινπνίεζε ησλ αλσηέξσ, δελ έρνπλ αληαπνθξηζεί φιεο νη Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο ζηηο επηηαγέο ηνπ Π.Γ. 148/2009. πγθεθξηκέλα, ζε ηέζζεξηο Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο έρνπλ ζπγθξνηεζεί νη ΠΔΑΠΕ 127, ελψ ηξεηο Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο δελ έρνπλ ζπζηήζεη αθφκε ΠΔΑΠΕ. ηνπο θνξείο, φπνπ ζπζηάζεθαλ νη ΠΔΑΠΕ, ζηελ Δπηηξνπή 126 ηηο ζπλεδξηάζεηο ηεο ΠΔΑΠΕ κπνξεί λα ζπκκεηέρνπλ, εθφζνλ θξίλεηαη αλαγθαίν, ρσξίο δηθαίσκα ςήθνπ, εθπξφζσπνη θαη άιισλ θαηά πεξίπησζε αξκφδησλ θνξέσλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, εθπξφζσπνη επηζηεκνληθψλ νξγάλσλ, ηδξπκάησλ ή νξγαληζκψλ θαζψο θαη πεξηβαιινληηθψλ νξγαλψζεσλ πνπ εθ ηνπ Καηαζηαηηθνχ ηνπο δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε πεξηθεξεηαθή θιίκαθα 127 Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε Αηηηθήο, Θεζζαιίαο-ηεξεάο Διιάδαο, Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο-Θξάθεο, Γπηηθήο Διιάδαο-Ηνλίσλ λήζσλ-πεινπνλλήζνπ 62

64 ζπκκεηέρνπλ νη Πξνηζηάκελνη ησλ εμήο Γ/λζεσλ: α) ΠΔΥΩ, β) Γεσξγηθήο Αλάπηπμεο, γ) Τδάησλ, δ) Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, ε) Γαζψλ θαη ζη) Γεκφζησλ Έξγσλ 128. Με ην ππ αξηζκ. 1724/ έγγξαθν ηεο (βι. Παξάξηεκα VII, έγγξαθν 12) ε Δηδηθή Γξακκαηεία Δπηζεψξεζεο Πεξηβάιινληνο θαη Δλέξγεηαο (ΔΓΔΠΔ) φξηζε ηνπο εηδηθφηεξνπο θαλφλεο ιεηηνπξγίαο ησλ ΠΔΑΠΕ. χκθσλα κε ην ελ ιφγσ έγγξαθν νη Απνθ. Γηνίθεζεηο νθείινπλ πιένλ ησλ ξεηά ζην Π.Γ. πξνβιεπνκέλσλ αξκνδηνηήησλ λα κεξηκλήζνπλ ψζηε λα εγγξαθεί εηδηθφο θσδηθφο ζηνλ εηήζην πξνυπνινγηζκφ ηνπο γηα ηπρφλ αλαθχπηνπζεο πεξηπηψζεηο απνθαηάζηαζεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο πνπ εκπίπηνπλ ζην ξπζκηζηηθφ πεδίν ηνπ αλσηέξσ αλαθεξφκελνπ ΠΓ 148/2009. ζπγθεληξψζνπλ ζηνηρεία θαηαγξαθήο ηεο θαηάζηαζεο ηνπ πεξηβάιινληνο ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο πξνζδηνξίζνπλ ηηο αλάγθεο ζε κειέηεο θαη λα εηζεγεζνχλ ηηο αλαγθαίεο ρξεκαηνδνηήζεηο κέζσ ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ ηνπ ΔΠΑ ελεκεξψλνπλ ζε ηαθηή ρξνληθή πεξίνδν φρη ιηγφηεξν απφ έμε (6) κήλεο ηελ Αξκφδηα Αξρή (ΤΓΑΠΔΕ) ζρεηηθά κε πεξηπηψζεηο πνπ έρνπλ θηλήζεη ηε δηαδηθαζία ηνπ ΠΓ 148/2009 θαη ηελ πνξεία πινπνίεζεο ησλ κέηξσλ πξφιεςεο θαη απνθαηάζηαζεο. Πέξαλ ηεο ελεκέξσζεο γηα θίλεζε ηεο δηαδηθαζίαο πξνο ην ΤΓΑΠΔΕ, νη ππφινηπεο ηξεηο αλσηέξσ αξκνδηφηεηεο δελ έρνπλ εθπιεξσζεί απφ θακία απφ ηηο Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο Αξκνδηφηεηεο ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο θαη ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δπηηξνπήο Αληηκεηψπηζεο Πεξηβαιινληηθψλ Εεκηψλ ε εθαξκνγή ηνπ Π.Γ. 148/2009 θάζε Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε είλαη αξκφδηα κέζσ ηνπ ΠΔΑΠΕ λα πξνβεί ζε νξηζκέλεο ελέξγεηεο πνπ αθνξνχλ ηελ πξφιεςε θαη απνθαηάζηαζε πεξηβαιινληηθψλ δεκηψλ, νη νπνίεο νξίδνληαη ζηα άξζξα 8 θαη 9 ηνπ Π.Γ. 148/2009 θαη έρνπλ απνζαθεληζηεί κε ην ππ αξηζκ. 1724/ ηεο ΔΓΔΠΔ (βι. Παξάξηεκα VII, έγγξαθν 12). Σα κέηξα απηά πξνβιέπνπλ ην δηθαίσκα επηβνιήο κέηξσλ πξνιεπηηθψλ ή θαηαζηαιηηθψλ ζηνλ ππεχζπλν θνξέα εθκεηάιιεπζεο, ηα νπνία εγθξίλνληαη απφ ηνλ Γεληθφ Γξακκαηέα 128 Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη νη ΠΔΑΠΕ ζπζηήλνληαη ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν ππφ ηελ επνπηεία φκσο ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο θαη φρη ηηο Πεξηθέξεηαο. 129 χκθσλα κε ηελ ζπλέληεπμε ηεο θα. Πνπιή 63

65 Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο. ε πεξίπησζε πνπ δελ εληνπηζηεί ν ππεχζπλνο θνξέαο ή δελ ζπληξέρνπλ νη πξνυπνζέζεηο εθαξκνγήο θαηαινγηζκνχ επζχλεο, νθείιεη ε ΠΔΑΠΕ ε ίδηα λα ιάβεη ηα αλαγθαία κέηξα 130. Δπίζεο, νθείιεη λα ελεκεξψλεη θαη λα δεηάεη ηηο απφςεηο απφ ηα θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα πνπ επεξεάδνληαη ή ελδέρεηαη λα επεξεαζηνχλ απφ πεξηβαιινληηθή δεκηά ή έρνπλ έλλνκν ζπκθέξνλ. Σέινο, εάλ ζπληξέρνπλ πιείνλεο πεξηπηψζεηο πεξηβαιινληηθήο δεκίαο, κε απνηέιεζκα ε αξκφδηα αξρή λα κελ είλαη ζε ζέζε λα εμαζθαιίζεη ηελ ηαπηφρξνλε ιήςε ησλ αλαγθαίσλ κέηξσλ απνθαηάζηαζεο, έρεη ην δηθαίσκα λα απνθαζίδεη πνηα πεξίπησζε πεξηβαιινληηθήο δεκίαο πξέπεη λα απνθαηαζηαζεί πξψηε 131. Δπίζεο, ζε πεξίπησζε πνπ ε πεξηβαιινληηθή δεκηά νθείιεηαη ζε πιείνλεο θνξείο εθκεηάιιεπζεο εθαξκφδεηαη ην άξζξν 926 θαη 927 ΑΚ 132 απφ ηελ αξκφδηα αξρή γηα ηνλ θαηαινγηζκφ θαη ηελ αλαδήηεζε ησλ δαπαλψλ πξφιεςεο ή απνθαηάζηαζεο Ζ δηαδηθαζία ελεξγνπνίεζεο ηνπ κεραληζκνχ Ζ δηαδηθαζία ηνπ Π.Γ. 148/2009 πεξί θαηαινγηζκνχ πεξηβαιινληηθήο επζχλεο ελεξγνπνηείηαη είηε απηεπαγγέιησο απφ ηελ αξκφδηα αξρή είηε θαηφπηλ αηηήζεσο απφ άιιν θνξέα ή απφ θπζηθφ πξφζσπν κε έλλνκν ζπκθέξνλ. Σέηνηνη θνξείο είλαη π.ρ. ε Δηδηθή Τπεξεζία Δπηζεσξεηψλ Πεξηβάιινληνο (ΔΤΔΠ) ή νη αξκφδηνη θνξείο ηεο Σ.Α., νη νπνίνη πξέπεη λα ζεσξεζνχλ ζπλαξκφδηνη γηα ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ κεραληζκνχ. Δπίζεο, ζε πεξίπησζε ηερλνινγηθνχ αηπρήκαηνο πξέπεη λα ζεσξεζεί θαη ν αξκφδηνο θνξέαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο σο ζπλαξκφδηνο γηα ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ κεραληζκνχ ηνπ Π.Γ. 148/ Όζνλ αθνξά ηε θνζηνιφγεζε ησλ κέηξσλ απνθαηάζηαζεο βι. ελδεηθηηθά Καιηακπάθαο θαη Γακίγνο, 2008 θαη of%20water%20in%20the%20water%20framework%20directive.pdf 131 Καηά ηε ιήςε ηεο αλσηέξσ απφθαζεο, ε αξκφδηα αξρή νθείιεη λα εμεηάδεη, κεηαμχ άιισλ, ηε θχζε, ηελ έθηαζε θαη ηε ζνβαξφηεηα ησλ δηαθφξσλ πεξηπηψζεσλ πεξηβαιινληηθήο δεκίαο θαη ηηο δπλαηφηεηεο θπζηθήο αλάθακςεο. Πξέπεη επίζεο λα ιακβάλνληαη ππφςε νη θίλδπλνη γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία. 132 Άξζξν 926 AK: Αλ απφ θνηλή πξάμε πεξηζζνηέξσλ πξνήιζε δεκία ή αλ γηα ηελ ίδηα δεκία επζχλεηαη παξάιιεια πεξηζζφηεξνη, ελέρνληαη φινη εηο νιφθιεξνλ. Σν ίδην ηζρχεη θαη αλ έρνπλ ελεξγήζεη πεξηζζφηεξνη ζπγρξφλσο ή δηαδνρηθά θαη δελ κπνξεί λα εμαθξηβσζεί ηίλνο ε πξάμε επέθεξε ηε δεκία. Άξζξν 927 AK: Δθείλνο πνπ θαηά ην πξνεγνχκελν άξζξν θαηέβαιε νιφθιεξε ηελ απνδεκίσζε έρεη δηθαίσκα αλαγσγήο θαηά ησλ ινηπψλ. Σν δηθαζηήξην πξνζδηνξίδεη ην κέηξν ηεο κεηαμχ ηνπο επζχλεο αλάινγα κε ην βαζκφ ηνπ πηαίζκαηνο θαζελφο. Αλ δελ κπνξεί λα εμαθξηβσζεί ν βαζκφο απηφο, ε δεκία θαηαλέκεηαη κεηαμχ φισλ ζε ίζα κέξε. 64

66 πγθεθξηκέλα, θάζε θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν έρεη ην δηθαίσκα λα δεηήζεη ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ κεραληζκνχ φηαλ δηαπηζηψλεη φηη επεξεάδεηαη ή ελδέρεηαη λα επεξεαζζεί απφ πεξηβαιινληηθή δεκία, ή φηαλ έρεη έλλνκν ζπκθέξνλ 133 απφ ηε ιήςε απφθαζεο ζρεηηθά κε πεξηβαιινληηθή δεκία. ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο, ην άξζξν 13 ηνπ Π.Γ. 148/ νξίδεη φηη δηθαηνχηαη λα ππνβάιεη εγγξάθσο ζηνλ αξκφδην Σνκέα ηεο Δ.Τ.Δ.Π. ηηο πιεξνθνξίεο, νη νπνίεο ηεθκεξηψλνπλ επαξθψο ηελ πεξηβαιινληηθή δεκία πνπ έρεη ππνπέζεη ζηελ αληίιεςή ηνπ, φπσο επίζεο θαη λα θαιέζεη ηελ αξκφδηα αξρή λα ελεξγνπνηήζεη ηνλ κεραληζκφ ηνπ Π.Γ. 148/2009. Ζ ελ ιφγσ δηαδηθαζία πνπ πξνβιέπεη ην ζρεηηθφ Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα θαηαδεηθλχεη ηελ αδπλακία ηεο αξκφδηαο αξρήο είηε ΤΠΔΚΑ είηε Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο, λα ειέγρεη ε ίδηα ηηο πιεξνθνξίεο γηα ηπρφλ πεξηβαιινληηθέο δεκηέο. Δπίζεο, ε αίηεζε δελ θξίλεηαη απφ ηελ αξκφδηα αξρή, αιιά απφ ηελ ΔΤΔΠ ζχκθσλα κε ηελ παξ. 4 ηνπ άξζξνπ 13 ηνπ Π.Γ. 148/ Ζ αξκφδηα αξρή νθείιεη ζπλεπψο λα ελεκεξψλεηαη απφ θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα, ηα νπνία είλαη ζε ζέζε λα εληνπίζνπλ κηα πεξηβαιινληηθή δεκηά. Καη ηνχην, δηφηη ε ίδηα ε αξκφδηα αξρή δελ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα εληνπίζεη ε ίδηα ηελ πεξηβαιινληηθή δεκηά. Ζ δηαδηθαζία ελεξγνπνίεζεο ηνπ κεραληζκνχ ηνπ Π.Γ. 148/2009 απνηππψλεηαη ζην θάησζη δηάγξακκα. 133 Μαξηά θαη Καξαηδάο, 2007 πνπ ζεκεηψλεη φηη «Ζ απαίηεζε επαξθνχο ελλφκνπ ζπκθέξνληνο είλαη αιήζεηα φηη κεηψλεη ηνλ επξχ θαηά ηελ ειιεληθή δηνηθεηηθή λνκνινγία θχθιν πξνζψπσλ πνπ κπνξνχλ λα δεηήζνπλ έλλνκε πξνζηαζία ζε ζέκαηα πεξηβάιινληνο» (ζει. 3) 134 Βι. Παξάξηεκα ΗΗ 135 ε πεξίπησζε πνπ ε ΔΤΔΠ θξίλεη φηη ππάξρνπλ επαξθή ζηνηρεία πνπ ηεθκεξηψλνπλ κηα πεξηβαιινληηθή δεκηά, κε απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Δπηζεσξεηή Πεξηβάιινληνο γίλεηαη απνδεθηφ ην ζρεηηθφ αίηεκα γηα αλάιεςε δξάζεο θαη θαηαινγίδεηαη ε πεξηβαιινληηθή επζχλε ηνπ θνξέα εθκεηάιιεπζεο. Ζ απφθαζε απηή δηαβηβάδεηαη άκεζα ζηελ αξκφδηα αξρή πξνθεηκέλνπ λα αλαιάβεη δξάζε. 65

67 Αρμόδια Αρχι (ΤΓΑΠΕΗ και ΠΕΑΠΗ) ΕΤΕΠ Ενεργοποίθςθ μθχανιςμου του Π.Δ. 148/2009 Κάκε φυςικό ι νομικό πρόςωπο με ζννομο ςυμφζρον Πολιτικι Προςταςία Διμοσ Σοπικι Αυτοδιοίκθςθ ΚΕΠΠΕ Δ/νςθ Ανάπτυξθσ Γηάγξακκα 7: Δλεξγνπνίεζε κεραληζκνχ Π.Γ. 148/ Ζ εθαξκνγή ηνπ κεραληζκνχ Απφ ηελ ελζσκάησζε ηεο Οδεγίαο 2004/35 κε ην Π.Γ. 148/2009 ν ελ ιφγσ κεραληζκφο έρεη εθαξκνζηεί ζπλνιηθά 14 θνξέο (βι. Παξάξηεκα ΗΗ). Ο κηθξφο αξηζκφο εθαξκνγήο ηεο Πεξηβαιινληηθήο Δπζχλεο νθείιεηαη κεηαμχ άιισλ θαη ζηελ ειιηπή ελεκέξσζε ηεο αξκφδηαο αξρήο ηνπ Π.Γ. 148/2009 γηα πεξηπηψζεηο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο 136. ηελ παξνχζα κειέηε δελ κπνξνχλ λα παξνπζηαζηνχλ αλαιπηηθά φιεο νη πεξηπηψζεηο εθαξκνγήο ηνπ Π.Γ. 148/2009 παξά κφλν λα γίλεη κηα ελδεηθηηθή παξνπζίαζε ηεο εθαξκνγήο ηνπ 137. Ωο θχξην παξάδεηγκα επηιέρζεθε ε ξχπαλζε ηνπ ρψξνπ ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπ ΑΖ Αιηβεξίνπ ηεο ΓΔΖ ΑΔ, ζην Αιηβέξη Γήκνπ Κχκεο-Αιηβεξίνπ ηνπ Ν. Δπβνίαο, ελψ πεξαηηέξσ παξαδείγκαηα εθαξκνγήο ηνπ Π.Γ. 148/2009 παξαηίζεληαη ζην Παξάξηεκα ΗΗΗ. Ζ πεξίπησζε απηή απνηειεί ζαθψο ζεηηθφ παξάδεηγκα εθαξκνγήο ηνπ Π.Γ. Αλαιπηηθά, ε ΓΔΖ ΑΔ ζην πιαίζην αιιαγήο κηα δεμακελήο ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο δηαπίζησζε πεξηβαιινληηθή δεκηά θαη δήηεζε ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ κεραληζκνχ. 136 Δπξσπατθή Δπηηξνπή, Αλαιπηηθά παξνπζηάδνληαη θάπνηεο πεξηπηψζεηο εθαξκνγήο ηνπ Π.Γ. 148/2009 ζηελ πεξηνρή κειέηεο ηεο εξγαζίαο. Βι. Κεθάιαην 6 66

68 Ο θνξέαο εθκεηάιιεπζεο απέζηεηιε ζηηο ηελ πξφηαζε κειέηεο εμπγίαλζεο/απνθαηάζηαζεο ηνπ ξππαζκέλνπ ρψξνπ. Με ην ππ αξηζκ /11230/ έγγξαθν ηεο ΓΗΠΔΥΩ ηεο Απνθ. Γηνίθεζεο ηεξεάο Διιάδαο-Θεζζαιίαο δεηήζεθαλ ζπκπιεξσκαηηθά ζηνηρεία, ηα νπνία θαηαηέζεθαλ ζηηο ζηελ αξκφδηα αξρή. Καηφπηλ ηνχηνπ ε ΓΗΠΔΥΩ ηεο Απνθ. Γηνίθεζεο εηζεγήζεθε κε ην ππ αξηζκ. 9843/1664/ ηεο πξνο ηελ ΠΔΑΠΕ ηελ έγθξηζε ηεο κειέηεο. Ζ κειέηε εγθξίζεθε απφ ην ΠΔΑΠΕ ζχκθσλα κε ην 2/2011 πξαθηηθφ ηεο ΠΔΑΠΕ θαη εθδφζεθε ε ππ αξηζκ /5107/ απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο Θεζζαιίαο-ηεξεάο Διιάδαο γηα έγθξηζε κειέηεο θαη εξγαζηψλ εμπγίαλζεο/απνθαηάζηαζεο. Ζ ζχλνςε ηεο ελ ιφγσ κειέηεο παξαηίζεηαη ζην Παξάξηεκα ΗV σο ζεηηθφ παξάδεηγκα εθαξκνγήο ηνπ Π.Γ. 148/

69 5.2 Αξκνδηφηεηεο θαη ξφινη ησλ Πεξηθεξεηψλ Καζνξηζκφο αξκνδηνηήησλ Πεξηθεξεηψλ ζε ζέκαηα πεξηβαιινληηθήο δεκηάο Αλ θαη ζην Π.Γ. 148/2009 δελ δίδεηαη ξεηά αξκνδηφηεηα ζηηο Αηξεηέο Πεξηθέξεηεο γηα ηελ εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο, ζα έπξεπε βάζεη ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο λα ζεσξεζνχλ ζπλαξκφδηνη θνξείο. Απηφ πξνθχπηεη απφ ηε θχζε ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο Πεξηθέξεηαο. πγθεθξηκέλα, ε Πεξηθέξεηα έρεη ηηο ζεκαληηθέο αξκνδηφηεηεο ηεο αδεηνδφηεζεο θάπνησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο θαη ην δηθαίσκα ειέγρνπ/θπξψζεσλ κέζσ ησλ ΚΔΠΠΔ. Απηέο νη επζχλεο είλαη νη θαηεμνρήλ δηνηθεηηθέο δηαδηθαζίεο, φπνπ δηαπηζηψλεηαη κηα επηθείκελε ή κηα ζπληειεζζείζα πεξηβαιινληηθή δεκηά θαη πξέπεη λα ελεξγνπνηεζεί ν κεραληζκφο ηνπ Π.Γ.148/2009. Δπίζεο, ε Πεξηθέξεηα είλαη ν αξκφδηνο θνξέαο, ν νπνίνο κπνξεί λα ζέζεη ζε ηζρχ θάπνηα εξγαιεία ζε εθαξκνγή ησλ ζρεηηθψλ δηαηάμεσλ ηνπ Ν. 3851/ , ηα νπνία θξίλνληαη αλαγθαία γηα ηελ νπζηαζηηθή εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο επζχλεο (δεκηνπξγία βάζεσλ δεδνκέλσλ, κειέηεο ππνβάζξνπ). Αλαιπηηθά, ζχκθσλα κε ηνπο Οξγαληζκνχο ησλ Πεξηθεξεηψλ ηηο πεξηζζφηεξεο αξκνδηφηεηεο απηέο ηηο πινπνηεί ε Γηεχζπλζε Πεξηβάιινληνο θαη Υσξηθνχ ρεδηαζκνχ (ΓΗΠΔΥΩ), ε νπνία ππάγεηαη ζηε Γεληθή Γηεχζπλζε Αλαπηπμηαθνχ Πξνγξακκαηηζκνχ, Πεξηβάιινληνο θαη Τπνδνκψλ 139. Σα ΚΔΠΠΔ, ηα νπνία ππάγνληαη ζηε ΓΗΠΔΥΩ, είραλ πξνβιεθζεί αξρηθψο απφ ην άξζξν 26 ηνπ Ν. 1650/1986 σο θιηκάθηα ειέγρνπ ησλ Ννκαξρηψλ. Ωζηφζν, κέρξη πξφηηλνο, ε δηάηαμε απηή δελ είρε ηχρεη νπζηαζηηθήο εθαξκνγήο απφ ηηο Ννκαξρίεο ή ηα θιηκάθηα πνπ είραλ ζπγθξνηεζεί ιεηηνπξγνχζαλ ρσξίο κεγάιε επηηπρία.. Έλα δεχηεξν ζεκαληηθφ ζθέινο ηνπ ξφινπ ηεο Πεξηθέξεηαο ζε ζρέζε κε ηελ πεξηβαιινληηθή επζχλε είλαη νη αξκνδηφηεηεο ηεο Γηεχζπλζεο Αλάπηπμεο ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Δλνηήησλ θαη 138 Άξζξν 186 παξ. 1 Σ αξηζκ. 27 Ν. 3852/2010: «Ζ κέξηκλα ζπγθέληξσζεο ησλ γεληθψλ πιεξνθνξηψλ γηα ηελ πνηφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηηο ξππνγφλεο δξαζηεξηφηεηεο ζηελ πεξηνρή..» 139 Οη αξκνδηφηεηεο ηεο Γηεχζπλζεο Πεξηβάιινληνο θαη Υσξηθνχ ρεδηαζκνχ αλάγνληαη ηδίσο ζηνλ έιεγρν ηήξεζεο ησλ πεξηβαιινληηθψλ φξσλ γηα δξαζηεξηφηεηεο θαη έξγα ζχκθσλα κε ηελ ηζρχνπζα λνκνζεζία, ηε ιήςε κέηξσλ γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ηελ θαηάξηηζε θαη έγθξηζε ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζρεδηαζκνχ δηαρείξηζεο ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ ζην πιαίζην ηνπ αληίζηνηρνπ εζληθνχ ζρεδηαζκνχ ζχκθσλα κε ηελ θείκελε λνκνζεζία θαη ζηελ εθαξκνγή κέηξσλ, πξνγξακκάησλ θαη δξάζεσλ ηεο πεξηθέξεηαο, θαζψο θαη ζηε κέξηκλα γηα ηε κειέηε θαη αλάπηπμε ηεο ρσξνηαμηθήο θαηαλνκήο ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αλαπηχζζνληαη ζην πιαίζην ηεο πεξηθέξεηαο 68

70 ζπγθεθξηκέλα, ε αξκνδηφηεηα αδεηνδφηεζεο ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο. Ζ αξκνδηφηεηα απηή είλαη θαηαιπηηθή δηφηη ζε απηφ ην θνκκάηη ηεο δηνηθεηηθήο δηαδηθαζίαο θαιείηαη λα εθαξκνζηεί ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο πξνιεπηηθήο δξάζεο πνπ πξνβιέπεη ν κεραληζκφο ηνπ Π.Γ. 148/ Πεξηβαιινληηθή δεκηά θαη αξκνδηφηεηεο αδεηνδφηεζεο χκθσλα κε ην Π.Γ. 78/2006 ην Σκήκα Μεηαπνηεηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ θαη Αλάπηπμεο (Σκήκα Α') θαη ην Σκήκα Δλέξγεηαο θαη Φπζηθψλ Πφξσλ (Σκήκα Β') ηεο Γ/λζεο Αλάπηπμεο έρνπλ ηελ επζχλε γηα ηε ξχζκηζε θάζε ζέκαηνο πνπ αλαθχπηεη απφ ηε ιεηηνπξγία ησλ θνξέσλ εθκεηάιιεπζεο, κε ζθνπφ ηελ πξνζηαζία ησλ εξγαδνκέλσλ, ησλ πεξηνίθσλ θαη ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο. πλνπηηθά, νη αλσηέξσ αξκνδηφηεηεο θαηαηάζζνληαη ζε ηέζζεξηο θαηεγνξίεο: έιεγρνο/απηνςίεο επηβνιή πξφζζεησλ πεξηβαιινληηθψλ φξσλ έγθξηζε πεξηβαιινληηθψλ φξσλ 140 δηνηθεηηθέο θπξψζεηο Γίλεηαη εχθνια αληηιεπηφ φηη θαη νη ηέζζεξηο θαηεγνξίεο αξκνδηνηήησλ ηεο Γ/λζεο Αλάπηπμεο είλαη ζηελά ζπλπθαζκέλεο κε ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ κεραληζκνχ ηνπ Π.Γ. 148/2009. Καη απηφ δηφηη κφλν κέζσ ηνπ νπζηαζηηθνχ έιεγρνπ θαηά ηε δηαδηθαζία αδεηνδφηεζεο, είηε ησλ απαξαίηεησλ δηθαηνινγεηηθψλ, αιιά θπξίσο κέζσ απηνςηψλ, κπνξεί λα δηαπηζησζνχλ επηθείκελεο πεξηβαιινληηθέο δεκηέο. ηελ πεξίπησζε απηή κπνξεί λα δεηεζεί ε ελεξγνπνίεζε ηνπ κεραληζκνχ ηνπ Π.Γ. 148/2009 σο πξνο ην πξνιεπηηθφ θνκκάηη αληηκεηψπηζεο πεξηβαιινληηθψλ δεκηψλ. Παξάιιεια, θαη ζε ζπλεξγαζία κε ηελ αξκφδηα αξρή ηνπ Π.Γ. 148/2009, ηα πξνιεπηηθά κέηξα πνπ ζα επηβιεζνχλ κπνξεί λα πάξνπλ ηε κνξθή πξφζζεησλ πεξηβαιινληηθψλ φξσλ, φπσο έρεη ην δηθαίσκα λα δεηήζεη ε Γ/λζε Αλάπηπμεο. Καηφπηλ εθαξκνγήο απφ ηνλ θνξέα εθκεηάιιεπζεο ησλ πξνιεπηηθψλ κέηξσλ, ηα νπνία επηβιήζεθαλ, νθείιεη λα γίλεηαη εθ λένπ επηηφπηνο έιεγρνο θαη ιεπηνκεξήο έιεγρνο ησλ δηθαηνινγεηηθψλ θαη ζε ζεηηθή πεξίπησζε λα εγθξίλνληαη νη πεξηβαιινληηθνί φξνη. Καηά ηε ιεηηνπξγία ηνπ θνξέα εθκεηάιιεπζεο ε Γ/λζε Αλάπηπμεο νθείιεη λα ειέγρεη θαηά πφζν νη πεξηβαιινληηθνί φξνη ηεξνχληαη. ε αξλεηηθή πεξίπησζε, θαη εθφζνλ έρεη πξνθιεζεί πεξηβαιινληηθή δεκηά απφ ηελ κε ηήξεζε, νθείιεη αθελφο λα πξνβεί ζηηο 140 Γηα ηε δηαδηθαζία αδεηνδφηεζεο θαη έγθξηζεο πεξηβαιινληηθψλ φξσλ βι. πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε,

71 δηνηθεηηθέο θπξψζεηο πνπ αλαθέξεη ην άξζξν 30 ηνπ Ν. 1650/1986 θαη αθεηέξνπ λα δεηήζεη ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ κεραληζκνχ ηνπ Π.Γ. 148/2009 γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηεο πεξηβαιινληηθήο δεκηάο, θαζψο θαη λα δηαβηβάζεη ηηο πιεξνθνξίεο ζηελ Δηζαγγειία γηα ηπρφλ παξαβάζεηο ηεο πνηληθήο λνκνζεζίαο. Ζ παξαπάλσ επθηαία δηνηθεηηθή ξνή δηαδηθαζηψλ παξνπζηάδεηαη ζην θάησζη δηάγξακκα. 70

72 Δ/νςθ Ανάπτυξθσ Διαδικαςία αδειοδότθςθσ και ζγκριςθσ Π.Ο. Διαδικαςία ελζγχου τιρθςθσ Π.Ο. Ζλεγχοσ των δικαιολογθτικϊν Αυτοψία/ζλεγχοσ Διαπίςτωςθ (απειλισ) πρόκλθςθσ περιβαλ. ηθμιάσ Αρμόδια Ειςαγγελία Ενθμζρωςθ Αρμόδια Αρχι του Π.Δ.148/2009 Επιβολι πρόςκετων ΠΟ/ κυρώςεων Επιβολι προλθπτικών μζτρων Επιβολι μζτρων αποκατά - ςταςθσ Αναηιτθςθ ποινικών ευκυνών Γηάγξακκα 8: Ρνή δηαδηθαζίαο αδεηνδφηεηεο κε ην Π.Γ. 148/

Ο ΑΡΥΖΓΟ ΣΖ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΑΣΤΝΟΜΗΑ

Ο ΑΡΥΖΓΟ ΣΖ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΑΣΤΝΟΜΗΑ Κ.Λ. Δ Λ Λ Ζ Ν Η Κ Ζ Γ Ζ Μ Ο Κ Ρ Α Σ Η Α Αζήλα, 24 Ννεκβξίνπ 2011 ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΡΟΣΑΗΑ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ ΑΡΥΖΓΔΗΟ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΑΣΤΝΟΜΗΑ Π Ρ Ο Κ Λ Α Γ Ο Ο Ρ Γ Α Ν Χ Ζ & Α Ν Θ Ρ Χ Π Η Ν Ο Τ Γ Τ Ν Α Μ Η Κ Ο Τ Χο ν Πίλαθαο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΑΓΩΓΖ. 1 Φ. Μπαξκπηέ-Κ. Λαβελίξ, Ιζηνξία ησλ Μέζσλ Μαδηθήο Δπηθνηλσλίαο, Απφ ηνλ Νηηληεξφ ζην Ίληεξλεη,

ΔΗΑΓΩΓΖ. 1 Φ. Μπαξκπηέ-Κ. Λαβελίξ, Ιζηνξία ησλ Μέζσλ Μαδηθήο Δπηθνηλσλίαο, Απφ ηνλ Νηηληεξφ ζην Ίληεξλεη, ΔΗΑΓΩΓΖ Καζεηί πνπ έθαλε, ζθέθηεθε, θέξδηζε ή δεκηνύξγεζε ε αλζξωπόηεηα, όι απηά βξίζθνληαη, ζαλ κηα καγηθή παξαθαηαζήθε, ζηηο ζειίδεο ηωλ βηβιίωλ. Απνηεινύλ εθιεθηό θηήκα ηωλ αλζξώπωλ. Σόμαρ Καπλάιλ Ζ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ζύδπγνο θαη ε ζύδπγόο ηνπ ζηε δήισζή ηνπο ηνπ 2013 δειώλνπλ αληίζηνηρα:

Ο ζύδπγνο θαη ε ζύδπγόο ηνπ ζηε δήισζή ηνπο ηνπ 2013 δειώλνπλ αληίζηνηρα: ΣΔΚΜΗΡΙΑ Σνπ Γηώξγνπ Υξηζηόπνπινπ Αλ αγνξάζακε ζην 2013, έλα απηνθίλεην κε αμία 22.000 επξώ θαη ην εηζόδεκά καο είλαη 16.000 επξώ, αλ δελ έρνπκε λα επηθαιεζζνύκε άιια πνζά «θάιπςεο ηεθκεξίσλ» ζηνλ Πίλαθα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑ ΣΟ ΓΔΩΡΓΙΟ ΓΡΙΒΑ ΓΙΓΔΝΗ...

ΓΙΑ ΣΟ ΓΔΩΡΓΙΟ ΓΡΙΒΑ ΓΙΓΔΝΗ... ΓΙΑ ΣΟ ΓΔΩΡΓΙΟ ΓΡΙΒΑ ΓΙΓΔΝΗ... Τν ηειεπηαίν δηάζηεκα, όιν θαη πην ζπρλά γίλεηαη αλαθνξά ζην Σηξαηεγό Γεώξγην Γξίβα Γηγελή, πνπ ππήξμε «άμην» ηέθλν ηεο παηξίδαο. Πώο αιιάδνπλ όκσο νη θαηξνί; Πξηλ κεξηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΔΝΗΜΔΡΩΗ ΚΑΙ ΔΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΔΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ. Αζήλα 29/6/2015

ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΔΝΗΜΔΡΩΗ ΚΑΙ ΔΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΔΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ. Αζήλα 29/6/2015 ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΔΝΗΜΔΡΩΗ ΚΑΙ ΔΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΔΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ Αζήλα 29/6/2015 Τα μεκεξψκαηα ηεο 27 εο Ινπλίνπ ν Πξσζππνπξγφο ηεο Διιάδαο, Αιέμεο Τζίπξαο, αλαθνίλσζε ηε δηελέξγεηα δεκνςεθίζκαηνο ψζηε ν ειιεληθφο

Διαβάστε περισσότερα

Μ. Γθηξηδή 1, Α. Μπνπληίδνπ 2. ΔΠ ζηηο πνπδέο ζηνλ Διιεληθό Πνιηηηζκό, Διιεληθό Αλνηθηό Παλεπηζηήκην, mgirtzi@yahoo.com 2

Μ. Γθηξηδή 1, Α. Μπνπληίδνπ 2. ΔΠ ζηηο πνπδέο ζηνλ Διιεληθό Πνιηηηζκό, Διιεληθό Αλνηθηό Παλεπηζηήκην, mgirtzi@yahoo.com 2 2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 185 «Πξόζθιεζε ζε γάκν απηνθξαηνξηθό ζηε Βπδαληηλή Θεζζαινλίθε»: έλα εθπαηδεπηηθό πξόγξακκα βαζηζκέλν ζε δξακαηνπνίεζε ηζηνξηθνύ ζελαξίνπ θαη δξαζηεξηόηεηεο ζρεδηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

Ζ 4 ε ΔΦΟΡΔΗΑ ΒΤΕΑΝΣΗΝΧΝ ΑΡΥΑΗΟΣΖΣΧΝ

Ζ 4 ε ΔΦΟΡΔΗΑ ΒΤΕΑΝΣΗΝΧΝ ΑΡΥΑΗΟΣΖΣΧΝ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΟΛΗΣΗΜΟΤ ΚΑΗ ΑΘΛΖΣΗΜΟΤ 4 ε ΔΦΟΡΔΗΑ ΒΤΕΑΝΣΗΝΧΝ ΑΡΥΑΗΟΣΖΣΧΝ Ρφδνο, 11-02-2014 Αξ. Πξση.: 1037 Σαρ. Γ/λζε Σ.Κ. Πιεξνθνξίεο Σειέθσλν FAΥ Δ-mail : Οδφο Ηππνηψλ : 85 100 ΡΟΓΟ :

Διαβάστε περισσότερα

Σν Ν.Π.Γ.Γ. ΠΑΗΓΔΗΑ - ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΚΑΗ ΑΛΛΖΛΔΓΓΤΖ ΓΖΜΟΤ ΛΤΚΟΒΡΤΖ - ΠΔΤΚΖ

Σν Ν.Π.Γ.Γ. ΠΑΗΓΔΗΑ - ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΚΑΗ ΑΛΛΖΛΔΓΓΤΖ ΓΖΜΟΤ ΛΤΚΟΒΡΤΖ - ΠΔΤΚΖ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΝΟΜΟ ΑΣΣΗΚΖ Ν.Π.Γ.Γ. ΠΑΗΓΔΗΑ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΚΑΗ ΑΛΛΖΛΔΓΓΤΖ ΓΖΜΟΤ ΛΤΚΟΒΡΤΖ-ΠΔΤΚΖ («ΚΟΗ.Π.Α.Π.») Σαρ. Γ/λζε: Δι. Βεληδέινπ 15 & Ρήγα Φεξαίνπ Σαρ. Κσδ.: 15121 Πεύθε Αηηηθήο Σει: 2132051745-746

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΚΖΡΤΞΖ ΑΡΗΘΜ. 16/11 ΑΝΟΗΚΣΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΓΗΑΓΧΝΗΜΟΤ ΠΡΟΜΖΘΔΗΑ ΓΗΑ ΔΝΑ ΥΡΟΝΟ KΑΘΔΣΖΡΧΝ ΠΑΡΟΥΔΣΔΤΖ ΓΗΑ ΣΗ ΑΝΑΓΚΔ ΣΟΤ ΝΟΟΚΟΜΔΗΟΤ

ΓΗΑΚΖΡΤΞΖ ΑΡΗΘΜ. 16/11 ΑΝΟΗΚΣΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΓΗΑΓΧΝΗΜΟΤ ΠΡΟΜΖΘΔΗΑ ΓΗΑ ΔΝΑ ΥΡΟΝΟ KΑΘΔΣΖΡΧΝ ΠΑΡΟΥΔΣΔΤΖ ΓΗΑ ΣΗ ΑΝΑΓΚΔ ΣΟΤ ΝΟΟΚΟΜΔΗΟΤ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ 1ε Τ.ΠΔ ΑΣΣΗΚΖ Γ.Ν.Α «ΑΛΔΞΑΝΓΡΑ» ΒΑ. ΟΦΗΑ 80 115 28 ΑΘΖΝΑ ΤΠΟΓ/ΝΖ OIKONOMIKOY ΓΡΑΦΔΗΟ ΠΡΟΜΖΘΔΗΧΝ Πιεξνθνξέεο:Αξεηά Bαηνπζένπ ΣΖΛ.- FAX: 210-3381138 Δ-mail:promith@hosp-alexandra.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΣΑΛΖΚΣΗΚΖ ΖΜΔΡΟΜΖΝΗΑ ΚΑΗ ΧΡΑ

ΚΑΣΑΛΖΚΣΗΚΖ ΖΜΔΡΟΜΖΝΗΑ ΚΑΗ ΧΡΑ ΓΗΑΚΖΡΤΞΖ ΠΡΟΥΔΗΡΟΤ ΜΔΗΟΓΟΣΗΚΟΤ ΓΗΑΓΧΝΗΜΟΤ ΓΗΑ ΣΖΝ ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΣΧΝ ΓΡΑΦΔΗΧΝ ΚΑΗ ΣΧΝ ΔΡΓΑΣΖΡΗΧΝ ΣΟΤ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΟΡΓΑΝΗΜΟΤ ΣΤΠΟΠΟΗΖΖ ΔΛΟΣ Α.Δ., ΑΠΟ ΣΖΝ ΟΓΟ ΑΥΑΡΝΧΝ 313-Κ. ΠΑΣΖΗΑ ΚΑΗ ΣΖΝ ΟΓΟ ΚΟΛΧΝΟΤ 12-14-ΑΘΖΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ι. ΤΓΚΡΟΣΗΗ ΚΑΙ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΗ ΕΠΙΣΡΟΠΗ

Ι. ΤΓΚΡΟΣΗΗ ΚΑΙ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΗ ΕΠΙΣΡΟΠΗ ΒΟΤΛΖ ΣΧΝ ΔΛΛΖΝΧΝ ΠΔΡΗΟΓΟ ΗΓ ΤΝΟΓΟ Β ΓΗΑΚΟΜΜΑΣΗΚΖ ΔΠΗΣΡΟΠΖ «ΓΗΑ ΣΖΝ ΔΞΔΣΑΖ ΣΟΤ ΧΦΡΟΝΗΣΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΣΖ ΥΧΡΑ ΚΑΗ ΣΧΝ ΤΝΘΖΚΧΝ ΓΗΑΒΗΧΖ ΣΧΝ ΚΡΑΣΟΤΜΔΝΧΝ» ΔΚΘΔΖ ΠΡΟ ΣΗ ΒΟΤΛΗ ΣΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΜΔΡΟ Α Ι. ΤΓΚΡΟΣΗΗ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

AΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ιούλιος 2012-Ιούνιος 2013

AΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ιούλιος 2012-Ιούνιος 2013 AΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ιούλιος 2012-Ιούνιος 2013 21.6.2013 Α. Ρεσζηόηηηα EΣΔπ Κιείζακε ζπκθσλία κε ηελ Δπξσπατθή Σξάπεδα Δπελδχζεσλ (ΔΣΔπ) γηα εληζρχζεηο πξνο ηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο, χςνπο, 1,44 δηο επξψ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΡΣΗΣΕΑ ΣΟ ΔΘΑΔIΚΣYΟ. Πίλαθαο Απνδεθηψλ

ΑΝΑΡΣΗΣΕΑ ΣΟ ΔΘΑΔIΚΣYΟ. Πίλαθαο Απνδεθηψλ ΑΝΑΡΣΗΣΕΑ ΣΟ ΔΘΑΔIΚΣYΟ ΠΡΟ: ΚΟΘΝ : ΘΕΜΑ: Πίλαθαο Απνδεθηψλ Γηαγσληζκνί πκβάζεηο 11 ν ΤΝΣΑΓΜΑ ΠΔΕΗΚΟΤ «ΑΡΓΤΡΟΚΑΣΡΟ» 4 ν ΔΠΗΣΔΛΗΚΟ ΓΡΑΦΔΗΟ Σειέθ.(Δζση.)1234 Φ.600.163/22/6206.1156 Σξίπνιε, 01 Γεθ 14 ΥΕΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΓΔΝΗΚΟ ΓΡΑΜΜΑΣΔΑ ΓΖΜΟΗΩΝ ΔΟΓΩΝ ΣΟΤ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟΤ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ

Ο ΓΔΝΗΚΟ ΓΡΑΜΜΑΣΔΑ ΓΖΜΟΗΩΝ ΔΟΓΩΝ ΣΟΤ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟΤ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΑΝΑΡΣΖΣΔΑ ΣΟ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΓΗΜΟΙΩΝ ΔΟΓΩΝ I)ΓΔΝΗΚΖ ΓΗΔΤΘΤΝΖ ΦΟΡΟΛΟΓΗΚΩΝ ΔΛΔΓΥΩΝ & ΔΗΠΡΑΞΖ ΓΖΜΟΗΩΝ ΔΟΓΩΝ 1)ΓΗΔΤΘΤΝΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΔΗΠΡΑΞΔΩΝ ΣΜΗΜΑΣΑ Α -

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΗΚΔ ΠΡΟΓΗΑΓΡΑΦΔ. 1. Αληηθείκελν ησλ ππεξεζηώλ ηνπ αλαδόρνπ

ΣΔΥΝΗΚΔ ΠΡΟΓΗΑΓΡΑΦΔ. 1. Αληηθείκελν ησλ ππεξεζηώλ ηνπ αλαδόρνπ ΣΔΥΝΗΚΔ ΠΡΟΓΗΑΓΡΑΦΔ ΠΑΡΟΥΖ ΤΠΖΡΔΗΑ: «ΤΠΟΣΖΡΗΞΖ ΣΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΚΑΗ ΠΡΟΛΖΠΣΗΚΖ ΤΝΣΖΡΖΖ ΣΩΝ ΖΛΔΚΣΡΟΜΖΥΑΝΟΛΟΓΗΚΩΝ ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΩΝ ΣΩΝ ΔΡΓΩΝ ΣΟΤ Ο.Α.Κ. Α.Δ. ΓΗΑ ΣΟ 2015». 1. Αληηθείκελν ησλ ππεξεζηώλ ηνπ αλαδόρνπ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΠΔΙΓΟΝ ΑΓΑ: 7ΩΣ4Ζ-4ΖΖ ΑΝΑΡΣΖΣΔΑ ΣΟ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ Αζήλα, 23 Ηνπιίνπ 2015 ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Αξηζ. Πξση.: ΓΔΑΦ Β 1102518 ΔΞ 2015 ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΓΗΜΟΙΩΝ ΔΟΓΩΝ ΓΔΝΙΚΗ Γ/ΝΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΘΜΟ 0568/2013 2014 ΤΜΒΑ Η ΥΡΗΜΑΣΟΓΟΣΗ Η Ι.ΝΔ.ΓΙ.ΒΙ.Μ. - ΥΟΛΙΚΗ ΔΠΙΣΡΟΠΗ Β' ΘΜΙΑ ΔΚΠΙΓΔΤ Η ΠΤΛΑΙΑ -ΥΟΡΣΙΑΣΗ

ΑΡΙΘΜΟ 0568/2013 2014 ΤΜΒΑ Η ΥΡΗΜΑΣΟΓΟΣΗ Η Ι.ΝΔ.ΓΙ.ΒΙ.Μ. - ΥΟΛΙΚΗ ΔΠΙΣΡΟΠΗ Β' ΘΜΙΑ ΔΚΠΙΓΔΤ Η ΠΤΛΑΙΑ -ΥΟΡΣΙΑΣΗ ΑΡΙΘΜΟ 0568/2013 2014 ΤΜΒΑΗ ΥΡΗΜΑΣΟΓΟΣΗΗ Ι.ΝΔ.ΓΙ.ΒΙ.Μ. - ΥΟΛΙΚΗ ΔΠΙΣΡΟΠΗ Β' ΘΜΙΑ ΔΚΠΙΓΔΤΗ ΠΤΛΑΙΑ-ΥΟΡΣΙΑΣΗ ηελ Αζήλα, ζήκεξα, 17/3/2014, νη ππνγξάθνληεο ηε παξνύζα: Αθελόο ην Ν.Π.Η.Γ. κε ηελ επσλπκία «ΗΓΡΤΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Αλαιπηηθό Πξόγξακκα Λνγνηερλίαο Γπκλαζίνπ. Γείθηεο Δπηηπρίαο θαη Γείθηεο Δπάξθεηαο

Αλαιπηηθό Πξόγξακκα Λνγνηερλίαο Γπκλαζίνπ. Γείθηεο Δπηηπρίαο θαη Γείθηεο Δπάξθεηαο Αλαιπηηθό Πξόγξακκα Λνγνηερλίαο Γπκλαζίνπ Γείθηεο Δπηηπρίαο θαη Γείθηεο Δπάξθεηαο Σπύξνο Αληωλέιινο, Δ.Μ.Δ. Φηινινγηθώλ Μαζεκάηωλ Διέλε Κηίζηε, Δ.Μ.Δ. Φηινινγηθώλ Μαζεκάηωλ Παληειήο Βνπηνπξήο, Πξόεδξνο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΝΟΜΟ ΑΣΣΙΚΗ Άλιμος: 30-06-2011 ΝΠΔΔ ΔΗΜΟΣΙΚΟΙ ΠΑΙΔΙΚΟΙ Αριθμ. Πρωτ.: -1145- ΣΑΘΜΟΙ ΑΛΙΜΟΤ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΝΟΜΟ ΑΣΣΙΚΗ Άλιμος: 30-06-2011 ΝΠΔΔ ΔΗΜΟΣΙΚΟΙ ΠΑΙΔΙΚΟΙ Αριθμ. Πρωτ.: -1145- ΣΑΘΜΟΙ ΑΛΙΜΟΤ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΝΟΜΟ ΑΣΣΙΚΗ Άλιμος: 30-06-2011 ΝΠΔΔ ΔΗΜΟΣΙΚΟΙ ΠΑΙΔΙΚΟΙ Αριθμ. Πρωτ.: -1145- ΣΑΘΜΟΙ ΑΛΙΜΟΤ Τατ.Δ/νζη: Θοσκσδίδοσ 73 Τ.Κ. 174 55 Αλιμος Πληροφορίες: Π. Νικολάοσ Τηλ.: 210-9836 648 Fax:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΥΟΛΗ: ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΝΟΜΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΝΣΑΓΜΑΣΙΚΟ ΓΙΚΑΙΟ ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΚΑΘΗΓΗΣΗ: θνο ΑΝΓΡΔΑ Γ. ΓΗΜΗΣΡΟΠΟΤΛΟ ΟΝΟΜΑ: ΜΗΝΟΓΩΡΑ ΜΑΡΓΔΛΛΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Η «Δλσζηο Πηζηδψλ» ηεο κχξλεο θαη νη αλζειιεληθνί δησγκνί ζηε πάξηε ηεο Μ. Αζίαο

Η «Δλσζηο Πηζηδψλ» ηεο κχξλεο θαη νη αλζειιεληθνί δησγκνί ζηε πάξηε ηεο Μ. Αζίαο ΜΙΚΡΗ ΤΜΒΟΛΗ ΣΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΗ ΣΗ ΓΔΝΟΚΣΟΝΙΑ Η «Δλσζηο Πηζηδψλ» ηεο κχξλεο θαη νη αλζειιεληθνί δησγκνί ζηε πάξηε ηεο Μ. Αζίαο Σνπ ΝΙΚΟΥ Φ. ΒΙΚΕΤΟΥ Γελ. Γξακκαηέα ηεο Δλψζεσο κπξλαίσλ Σ ν ζπζηεκαηηθφ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΗ: 522 Απφ ην πξαθηηθφ 27εο/2015 ζπλεδξίαζεο ηεο Οηθνλνκηθήο Δπηηξνπήο ηνπ Γήκνπ Σαλάγξαο.

ΑΠΟΦΑΗ: 522 Απφ ην πξαθηηθφ 27εο/2015 ζπλεδξίαζεο ηεο Οηθνλνκηθήο Δπηηξνπήο ηνπ Γήκνπ Σαλάγξαο. ΓΗΜΟ ΣΑΝΑΓΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΠΙΣΡΟΠΗ 13365/29-7-2015 ΑΠΟΦΑΗ: 522 Απφ ην πξαθηηθφ 27εο/2015 ζπλεδξίαζεο ηεο Οηθνλνκηθήο Δπηηξνπήο ηνπ Γήκνπ Σαλάγξαο. Πεξίιεςε «Πεξί ιήςεο απφθαζεο γηα ηελ έγθξηζε ηεο δαπάλεο,

Διαβάστε περισσότερα

Οι επιδόζεις Ιανοσαρίοσ-Ιοσλίοσ 2009 ηοσ ηοσριζηικού ηομέα από ηο ΙΤΕΠ

Οι επιδόζεις Ιανοσαρίοσ-Ιοσλίοσ 2009 ηοσ ηοσριζηικού ηομέα από ηο ΙΤΕΠ ΗΝΣΗΣΟΤΣΟ ΣΟΤΡΗΣΗΚΧΝ ΔΡΔΤΝΧΝ ΚΑΗ ΠΡΟΒΛΔΦΔΧΝ ηαδίνπ 24 105 64 Αζήλα Σει. 210-3312253, 210-3310022 Φαμ. 210-3312033 Email: itep@otenet.gr URL: http://www.itep.gr Αζήλα, 17 Απγνύζηνπ 2009 ΓΔΛΣΗΟ ΣΤΠΟΤ Οι

Διαβάστε περισσότερα

Σαο θνηλνπνηνύκε ηηο αλσηέξσ δηαηάμεηο ζρεηηθά κε ηε θνξνιόγεζε ηεο ππεξαμίαο πνπ πξνθύπηεη από κεηαβίβαζε αθίλεηεο πεξηνπζίαο από θπζηθά πξόζσπα.

Σαο θνηλνπνηνύκε ηηο αλσηέξσ δηαηάμεηο ζρεηηθά κε ηε θνξνιόγεζε ηεο ππεξαμίαο πνπ πξνθύπηεη από κεηαβίβαζε αθίλεηεο πεξηνπζίαο από θπζηθά πξόζσπα. ΑΝΑΡΣΗΣΕΑ ΣΟ ΔΙΑΔΙΚΣΤΟ ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ Αζήλα, 28 Απξηιίνπ 2014 ΤΠΟΤΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΕΙΑ ΔΗΜΟΙΩΝ ΕΟΔΩΝ ΓΕΝ. ΔΙΕΤΘΤΝΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΔΙΕΤΘΤΝΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΟΔΗΜΑΣΟ ΣΜΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΤΣΙΚΟ ΝΟΟΚΟΜΔΙΟ ΑΘΗΝΧΝ ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΧΝ ΤΠΗΡΔΙΧΝ ΤΠΟΓΙΔΤΘΤΝΗ ΔΦΟΓΙΑΜΟΤ ΣΜΗΜΑ ΓΙΑΓΧΝΙΜΧΝ ΣΑΥΤ ΔΓΓΡΑΦΟ

ΝΑΤΣΙΚΟ ΝΟΟΚΟΜΔΙΟ ΑΘΗΝΧΝ ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΧΝ ΤΠΗΡΔΙΧΝ ΤΠΟΓΙΔΤΘΤΝΗ ΔΦΟΓΙΑΜΟΤ ΣΜΗΜΑ ΓΙΑΓΧΝΙΜΧΝ ΣΑΥΤ ΔΓΓΡΑΦΟ ΝΑΤΣΙΚΟ ΝΟΟΚΟΜΔΙΟ ΑΘΗΝΧΝ ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΧΝ ΤΠΗΡΔΙΧΝ ΤΠΟΓΙΔΤΘΤΝΗ ΔΦΟΓΙΑΜΟΤ ΣΜΗΜΑ ΓΙΑΓΧΝΙΜΧΝ ΣΑΥΤ ΔΓΓΡΑΦΟ ΑΓΙΑΒΑΘΜΗΣΟ ΠΡΟ:ΓΔΝ/ΓΔΓΗ Φ. : 646/ 30/2015. : 1686 Αζήλα, : 07 / 04/15 ΚΟΙΝ.: ΓΔΝ/Δ1-ΙΙ, ΚΔΦΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικηές ζε νέα πρόζηιμα παραμένοσν οι σποθέζεις ειζοδήμαηος

Ανοικηές ζε νέα πρόζηιμα παραμένοσν οι σποθέζεις ειζοδήμαηος Ανοικηές ζε νέα πρόζηιμα παραμένοσν οι σποθέζεις ειζοδήμαηος ηδ 2122/2012 Πξάμε επηβνιήο θφξνπ εηζνδήκαηνο, αθφκε θαη αλ θαηέζηε νξηζηηθή θαηφπηλ δηνηθεηηθήο επηιχζεσο ηεο δηαθνξάο, δελ απνθιείεη ηελ έθδνζε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_2383/333 Β. ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Καη νη Κεξθπξαίνη, επεηδή άξρηζαλ λα θνβνύληαηκήπσο, αθνύ πιεύζνπλ νη ερζξνί ελαληίνλ ηεο πόιεο ηνπο,θαζώο αηζζάλνληαλ ληθεηέο,ή πάξνπλ πίζσ απ ην λεζίηνπο εθεί αηρκαιώηνπο

Διαβάστε περισσότερα

Ηιεθηξνληθό Δκπόξην Τν λνκηθό πιαίζην ελίζρπζεο θαη πξνζηαζίαο ηνπ

Ηιεθηξνληθό Δκπόξην Τν λνκηθό πιαίζην ελίζρπζεο θαη πξνζηαζίαο ηνπ Ηιεθηξνληθό Δκπόξην Τν λνκηθό πιαίζην ελίζρπζεο θαη πξνζηαζίαο ηνπ Κνηλνηηθό λνκνζεηηθό πιαίζην: 1. ε Οδεγία 2000/31 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη Σπκβνπιίνπ γηα ην ειεθηξνληθφ εκπφξην Διιεληθό λνκoζεηηθό

Διαβάστε περισσότερα

Αποστολή ΕΣΠ στη Σάμο

Αποστολή ΕΣΠ στη Σάμο Αποστολή ΕΣΠ στη Σάμο Φωτογραφία ΑΠΕ Δράζη ζηηριζόμενη ζε χρημαηοδόηηζη από ηο Ίδρυμα Open Society Institute, ζε ζυνεργαζία με ηην Open Society Initiative for Europe of the Open Society Foundations Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

(Πιάησλνο Πξσηαγόξαο, 322 Α -323 Α ) πεηδὴ δὲ ὁ ἄλζξσπνο ζείαο κεηέζρε κνίξαο, πξῶηνλ κὲλ δηὰ ηὴλ ηνῦ ζενῦ

(Πιάησλνο Πξσηαγόξαο, 322 Α -323 Α ) πεηδὴ δὲ ὁ ἄλζξσπνο ζείαο κεηέζρε κνίξαο, πξῶηνλ κὲλ δηὰ ηὴλ ηνῦ ζενῦ ΠΡΟΣΤΠΟ ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΦΡΟΝΣΘΣΗΡΘΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΑ ΓΗΑΓΩΝΗΜΑΣΑ 2012-2013 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΑΗΑ ΔΛΛΖΝΗΚΑ Γ ΛΤΚΔΗΟΤ ΘΔΩΡΖΣΗΚΖ ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΔΞΔΣΑΖ: ΣΡΔΗ (3) ΩΡΔ Α. ΓΗΓΑΓΜΔΝΟ ΚΔΗΜΔΝΟ ΔΚΦΩΝΖΔΗ (Πιάησλνο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΔΓΚΤΚΛΙΟ. Θέκα: ύζηαζε θαη Λεηηνπξγία ηωλ Γξαθείωλ Δμππεξέηεζεο Δπελδπηώλ ηνπ Δπελδπηηθνύ Νόκνπ

ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΔΓΚΤΚΛΙΟ. Θέκα: ύζηαζε θαη Λεηηνπξγία ηωλ Γξαθείωλ Δμππεξέηεζεο Δπελδπηώλ ηνπ Δπελδπηηθνύ Νόκνπ ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΔΓΚΤΚΛΙΟ Θέκα: ύζηαζε θαη Λεηηνπξγία ηωλ Γξαθείωλ Δμππεξέηεζεο Δπελδπηώλ ηνπ Δπελδπηηθνύ Νόκνπ Με ηελ παξνχζα εγθχθιην παξέρνληαη νδεγίεο γηα ηελ νξζή θαη απνδνηηθφηεξε

Διαβάστε περισσότερα

Γ Ι Α Ρ Θ Ρ Ω Σ Ι Κ Δ Λ Δ Ξ Δ Ι

Γ Ι Α Ρ Θ Ρ Ω Σ Ι Κ Δ Λ Δ Ξ Δ Ι ΝΔΟΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Π Α Ρ Α Γ Ρ Α Φ Ο Παξάγξαθνο είλαη κηθξφ ηκήκα θεηκέλνπ ζηνλ πεδφ ιφγν, πνπ απνηειείηαη απφ πεξηφδνπο θαη έρεη λνεκαηηθή απηνηέιεηα. Σα δνκηθά ζηνηρεία ηεο παξαγξάθνπ: Σε θάζε παξάγξαθν

Διαβάστε περισσότερα

Τα θαηλνηνκηθά ζηνηρεία ηνπ Νένπ ΠΣ ζηα Θξεζθεπηηθά

Τα θαηλνηνκηθά ζηνηρεία ηνπ Νένπ ΠΣ ζηα Θξεζθεπηηθά Τα θαηλνηνκηθά ζηνηρεία ηνπ Νένπ ΠΣ ζηα Θξεζθεπηηθά Σηαύξνο Γηαγθάδνγινπ Σύκβνπινο Π.Ι. Η πξφηαζε ηνπ λένπ Π ζηα Θξεζθεπηηθά (ΜηΘ) παξνπζηάδεη έλα κάζεκα αλνηθηφ, πινπξαιηζηηθφ, πνπ δηαηεξεί ηνλ γλσζηαθφ

Διαβάστε περισσότερα

Τα αναγνωστικά των λογοτεχνών

Τα αναγνωστικά των λογοτεχνών Βελεηία Απνζηνιίδνπ Τα αναγνωστικά των λογοτεχνών Δίθνζη ηξία αλαγλσζηηθά ηεο έθζεζήο καο είλαη γξακκέλα απφ νθηψ γλσζηνχο ινγνηέρλεο απεπζχλνληαη ζε φιεο ηηο ηάμεηο ηνπ Γεκνηηθνχ ρνιείνπ (θαη ζε θάπνηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΚΣΙΚΟ ΤΝΑΝΣΗΗ ΕΡΓΑΙΑ. Οι λεκάνες απορροής ηοσ Τ.Δ. 10 - Τθιζηάμενη καηάζηαζη, Προβλήμαηα και Λύζεις Νομός Κιλκίς ΚΗΛΚΗ 13-10-2009

ΠΡΑΚΣΙΚΟ ΤΝΑΝΣΗΗ ΕΡΓΑΙΑ. Οι λεκάνες απορροής ηοσ Τ.Δ. 10 - Τθιζηάμενη καηάζηαζη, Προβλήμαηα και Λύζεις Νομός Κιλκίς ΚΗΛΚΗ 13-10-2009 ΠΡΑΚΣΙΚΟ ΤΝΑΝΣΗΗ ΕΡΓΑΙΑ Οι λεκάνες απορροής ηοσ Τ.Δ. 10 - Τθιζηάμενη καηάζηαζη, Προβλήμαηα και Λύζεις Νομός Κιλκίς ΚΗΛΚΗ 13-10-2009 Ζ Γηεχζπλζε Τδάησλ ζηα πιαίζηα ηεο πξνζπάζεηαο γηα ηελ εθηίκεζε ηεο ηξέρνπζαο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΝΙΗΘΖ ΞΗΠΡΥΠΖ : 567.600,00 ΚΔ Φ.Ξ.Α. 1. ΖΚΔΟΝΚΖΛΗΑ ΘΑΗ ΡΝΞΝΠ ΓΗΔΛΔΟΓΔΗΑΠ ΡΝ ΓΗΑΓΥΛΗΠΚΝ ΓΗΑΓΥΛΗΠΚΝ ΓΗΑΓΥΛΗΠΚΝ ΖΚΔΟΑ ΥΟΑ

ΠΛΝΙΗΘΖ ΞΗΠΡΥΠΖ : 567.600,00 ΚΔ Φ.Ξ.Α. 1. ΖΚΔΟΝΚΖΛΗΑ ΘΑΗ ΡΝΞΝΠ ΓΗΔΛΔΟΓΔΗΑΠ ΡΝ ΓΗΑΓΥΛΗΠΚΝ ΓΗΑΓΥΛΗΠΚΝ ΓΗΑΓΥΛΗΠΚΝ ΖΚΔΟΑ ΥΟΑ ΔΙΙΖΛΗΘΖ ΓΖΚΝΘΟΑΡΗΑ 1 ε ΓΔΗΝΛΝΚΗΘΖ ΞΔΟΗΦΔΟΔΗΑ ΑΡΡΗΘΖΠ ΓΔΛΗΘΝ ΛΝΠΝΘΝΚΔΗΝ ΑΡΡΗΘΖΠ - Θ.Α.Ρ. ΓΗΝΗΘΖΡΗΘΖ ΓΗΔΘΛΠΖ ΝΗΘΝΛΝΚΗΘΖ ΞΝΓΗΔΘΛΠΖ ΡΚΖΚΑ ΝΗΘΝΛΝΚΗΘΝ ΘΖΦΗΠΗΑ 4-11-2008 ΓΟΑΦΔΗΝ ΞΟΝΚΖΘΔΗΥΛ ΛΗΘΖΠ 2 * 14561 ΘΖΦΗΠΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΧΗ ππ' αξηζκ. ΜΔ 2/2015 γηα ηε ζύλαςε ΤΜΒΑΗ ΜΙΘΧΗ ΔΡΓΟΤ. Ο Γήκνο Αγίαο Παξαζθεπήο. Αλαθνηλώλεη

ΑΝΑΚΟΙΝΧΗ ππ' αξηζκ. ΜΔ 2/2015 γηα ηε ζύλαςε ΤΜΒΑΗ ΜΙΘΧΗ ΔΡΓΟΤ. Ο Γήκνο Αγίαο Παξαζθεπήο. Αλαθνηλώλεη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΝΟΜΟ ΑΣΣΙΚΗ ΔΗΜΟ ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΚΕΤΗ Δ/νςη Εξυπηρέτηςησ του Πολίτη & Διοικητικών Τπηρεςιών Σμήμα Διοίκηςησ, Σοπικήσ Ανάπτυξησ & Ανθρώπινου Δυναμικοφ Ταχ. Διεφθυνση: Λ. Μεσογείων 45-47 53

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΜΟΒΙΑΚ Α.Ε.

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΜΟΒΙΑΚ Α.Ε. ΘΥΓΗΘΑΠ ΓΔΝΛΡΝΙΝΓΗΑΠ -3745 (θαξ) Ζ εηαηξία καο ιεηηνπξγεί απφ ην 1977 έσο θαη ζήκεξα αθαηάπαπζηα. Ζ κνξθή θαη ε ιεηηνπξγηθή δνκή ηεο έρεη αιιάμεη κέζα ζηα ρξφληα, δηαξθψο εκπινπηηδφκελε απφ λέεο δξαζηεξηφηεηεο.

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΛΚΤΟΝΗ: ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΩΣΟΒΟΤΛΙΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΣΟΤ ΜΗΣΡΙΚΟΤ ΘΗΛΑΜΟΤ»

«ΑΛΚΤΟΝΗ: ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΩΣΟΒΟΤΛΙΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΣΟΤ ΜΗΣΡΙΚΟΤ ΘΗΛΑΜΟΤ» ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Αζήλα 15/11/2013 Αξηζκ. Πξση.2424 Πξόζθιεζε εθδήισζεο ελδηαθέξνληνο ζην πιαίζην δηελέξγεηαο πξόρεηξνπ δηαγσληζκνύ γηα ηελ πξνκήζεηα ππεξεζηώλ δεκνζηόηεηαο, επηθνηλσλίαο θαη επαηζζεηνπνίεζεο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ. Αζήλα, 2 Απγνχζηνπ 2011 ΠΟΛ.: 1167. ΠΡΟ: Ωο Π.Γ

ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ. Αζήλα, 2 Απγνχζηνπ 2011 ΠΟΛ.: 1167. ΠΡΟ: Ωο Π.Γ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ Α.ΓΔΝΗΚΖ ΓΡΑΜΜΑΣΔΗΑ ΦΟΡΟΛΟΓΗΚΩΝ ΚΑΗ ΣΔΛΩΝΔΗΑΚΩΝ ΘΔΜΑΣΩΝ ΓΔΝ. ΓΗΔΤΘΤΝΖ ΦΟΡΟΛΟΓΗΑ Γ/ΝΖ ΦΟΡΟΛΟΓΗΑ ΔΗΟΓ. (Γ12) ΣΜΖΜΑΣΑ : Α, Β Β.ΓΔΝΗΚΖ ΓΡΑΜΜΑΣΔΗΑ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΩΝ ΤΣΖΜΑΣΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΝΟΜΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΓΗΜΟ ΒΟΛΒΗ Σερληθή Τπεξεζία Αξ. κειέηεο 20 /2014

ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΝΟΜΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΓΗΜΟ ΒΟΛΒΗ Σερληθή Τπεξεζία Αξ. κειέηεο 20 /2014 ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΝΟΜΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΓΗΜΟ ΒΟΛΒΗ Σερληθή Τπεξεζία Αξ. κειέηεο 20 /2014 Πξνκήζεηα θαπζίκσλ θίλεζεο, ζέξκαλζεο θαη ιηπαληηθώλ γηα ηηο αλάγθεο ησλ ππεξεζηώλ ηνπ Γήκνπ Βόιβεο, ησλ λνκηθώλ πξνζώπσλ

Διαβάστε περισσότερα

Καξαζαλαζόπνπινο Νηθόιανο ηνπ ΠΫηξνπ Τπνςάθηνο ΠεξηθεξεηΪξρεο Γπη.ΔιιΪδαο

Καξαζαλαζόπνπινο Νηθόιανο ηνπ ΠΫηξνπ Τπνςάθηνο ΠεξηθεξεηΪξρεο Γπη.ΔιιΪδαο Α) πλδπαζκόο ππνςεθέσλ Πεξηθεξεηαξρώλ, Αληηπεξηθεξεηαξρώλ θαη Πεξηθεξεηαθώλ πκβνύισλ ΠεξηθΫξεηαο Γπηηθάο ΔιιΪδαο κε ηελ επσλπκέα «ΛΑΨΚΖ ΤΠΔΗΡΧΖ ΓΤΣΗΚΖ ΔΛΛΑΓΑ» θαη κε Ϋκβιεκα: «ε ιϋμε ΛΑΨΚΖ θαη από θϊησ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: 4Α18Η-ΣΒ ΔΠΔΗΓΟΝ

ΑΔΑ: 4Α18Η-ΣΒ ΔΠΔΗΓΟΝ ΑΝΑΡΣΗΣΕΑ ΣΟ ΔΙΑΔΙΚΣΤΟ ΑΔΑ: 4Α18Η-ΣΒ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ 1. ΓΔΝΗΚΖ ΓΡΑΜΜΑΣΔΗΑ ΦΟΡΟΛΟΓΗΚΩΝ ΚΑΗ ΣΔΛΩΝΔΗΑΚΩΝ ΘΔΜΑΣΩΝ ΓΔΝΗΚΖ Γ/ΝΖ ΦΟΡΟΛΟΓΗΑ ΓΗΔΤΘΤΝΖ ΦΟΡΟΛΟΓΗΑ ΔΗΟΓΖΜΑΣΟ ΣΜΖΜΑ Α Σαρ. Γ/λζε:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΗΡΤΞΗ ΑΡΙΘΜ. 12971 ΓΗΜΟΙΟΤ ΠΛΔΙΟΓΟΣΙΚΟΤ ΓΙΑΓΧΝΙΜΟΤ ΓΙΑ ΣΗΝ ΔΚΜΙΘΧΗ ΚΤΛΙΚΔΙΟΤ ΣΟΤ ΓΔΝΙΚΟΤ ΝΟΟΚΟΜΔΙΟΤ ΥΙΟΤ «ΚΤΛΙΣΔΙΟ» ΠΔΡΙΛΑΜΒΑΝΔΙ:

ΠΡΟΚΗΡΤΞΗ ΑΡΙΘΜ. 12971 ΓΗΜΟΙΟΤ ΠΛΔΙΟΓΟΣΙΚΟΤ ΓΙΑΓΧΝΙΜΟΤ ΓΙΑ ΣΗΝ ΔΚΜΙΘΧΗ ΚΤΛΙΚΔΙΟΤ ΣΟΤ ΓΔΝΙΚΟΤ ΝΟΟΚΟΜΔΙΟΤ ΥΙΟΤ «ΚΤΛΙΣΔΙΟ» ΠΔΡΙΛΑΜΒΑΝΔΙ: ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΤΓΔΙΑ & ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΔΓΓΤΗ 2 η Τ.ΠΔ. ΠΔΙΡΑΙΧ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΤ ΓΔΝΙΚΟ ΝΟΟΚΟΜΔΙΟ ΥΙΟΤ«ΚΤΛΙΣΔΙΟ» ΓΙΔΤΘΤΝΗ: Έλενας Βενιζέλοσ, αρ. 2 ΣΚ: 82100 ΣΜΗΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ ΣΗΛΔΦΧΝΟ:2271350104 FAX:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟ ΠΟΛΗΣΗΜΗΚΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ ΣΟΤ ΝΑΕΗΜΟΤ ΚΑΗ Ο ΡΟΛΟ ΣΖ ΔΛΛΖΝΟΡΘΟΓΟΞΖ ΣΡΗΣΖ ΖΛΗΚΗΑ ΖΜΔΡΑ

ΣΟ ΠΟΛΗΣΗΜΗΚΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ ΣΟΤ ΝΑΕΗΜΟΤ ΚΑΗ Ο ΡΟΛΟ ΣΖ ΔΛΛΖΝΟΡΘΟΓΟΞΖ ΣΡΗΣΖ ΖΛΗΚΗΑ ΖΜΔΡΑ ΣΟ ΠΟΛΗΣΗΜΗΚΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ ΣΟΤ ΝΑΕΗΜΟΤ ΚΑΗ Ο ΡΟΛΟ ΣΖ ΔΛΛΖΝΟΡΘΟΓΟΞΖ ΣΡΗΣΖ ΖΛΗΚΗΑ ΖΜΔΡΑ Τπό π. Κ. Σσιτσίγκου «Εεπο εθ λεόηεηνο έδσθε θαη εο γήξαο ηνιππεύεηλ αξγαιένπο πνιέκνπο», δει. «ν Εεπο έδσθε ζε καο ηνπο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΔΞΙ ΔΤΑΓΓΔΛΙΜΟΙ ΣΟΤ ΑΚΑΘΙΣΟΤ

ΟΙ ΔΞΙ ΔΤΑΓΓΔΛΙΜΟΙ ΣΟΤ ΑΚΑΘΙΣΟΤ ΟΙ ΔΞΙ ΔΤΑΓΓΔΛΙΜΟΙ ΣΟΤ ΑΚΑΘΙΣΟΤ Σηνπο Φαηξεηηζκνύο ηεο Παλαγίαο παξαηεξνύκε λα πεξηγξάθεηαη ν επαγγειηζκόο ηεο Θενηόθνπ αιιά θαη νη επαγγειηζκνί άιισλ αηόκσλ. Σπλνιηθά ζηηο δύν πξώηεο ζηάζεηο ησλ Φαηξεηηζκώλ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: ΒΙΗΜΗ-ΖΘ7. ΑΓΑ : ΑΝΑΡΣΗΣΔΑ ΣΟ ΓΙΑΓΙΚΣΤΟ ΔΞ. ΔΠΔΙΓΟΤΑ Να ζηαιεί θαη κε email

ΑΔΑ: ΒΙΗΜΗ-ΖΘ7. ΑΓΑ : ΑΝΑΡΣΗΣΔΑ ΣΟ ΓΙΑΓΙΚΣΤΟ ΔΞ. ΔΠΔΙΓΟΤΑ Να ζηαιεί θαη κε email ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΣΔΛΩΝΔΙΑΚΩΝ ΘΔΜΑΣΩΝ ΓΔΝΙΚΗ ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΦΟΡΟΛ. ΓΙΟΙΚΗΗ ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΔΙΠΡΑΞΔΩΝ ΣΜΗΜΑ Β Σαρ. Γ/λζε : Παλεπηζηεκίνπ 20 Σαρ. Κσδ.

Διαβάστε περισσότερα

1ν ΓΔΛ ΑΡΣΔΜΗΓΟ ΥΟΛΗΚΖ ΥΡΟΝΗΑ 2011-12 ΔΚΓΡΟΜΖ Γ ΣΑΞΖ ΔΠΗΜΔΛΔΗΑ: ΥΡΖΣΟ ΚΑΡΑΣΕΑ

1ν ΓΔΛ ΑΡΣΔΜΗΓΟ ΥΟΛΗΚΖ ΥΡΟΝΗΑ 2011-12 ΔΚΓΡΟΜΖ Γ ΣΑΞΖ ΔΠΗΜΔΛΔΗΑ: ΥΡΖΣΟ ΚΑΡΑΣΕΑ 1ν ΓΔΛ ΑΡΣΔΜΗΓΟ ΥΟΛΗΚΖ ΥΡΟΝΗΑ 2011-12 ΔΚΓΡΟΜΖ Γ ΣΑΞΖ ΔΠΗΜΔΛΔΗΑ: ΥΡΖΣΟ ΚΑΡΑΣΕΑ ΚΑΜΔΝΑ ΒΟΤΡΛΑ Αλεβαίλνληαο ηελ Δζληθή Οδό από Αζήλα πξνο Λακία, 160 ρηιηόκεηξα από ηελ πξσηεύνπζα, ακέζσο κεηά ηνλ Άγην Κσλζηαληίλν,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ: Οδηγίερ για ηην εθαπμογή ηων διαηάξεων ηος άπθπος 13 ηος ν. 3943/2011.

ΘΔΜΑ: Οδηγίερ για ηην εθαπμογή ηων διαηάξεων ηος άπθπος 13 ηος ν. 3943/2011. ΑΝΑΡΣΗΣΔΑ ΣΟ ΓΙΑΓΙΚΣΤΟ ΑΓΑ: 45ΟΤΗ - ΛΜ ΔΞΑΙΡΔΣΙΚΩ ΔΠΔΙΓΟΤΑ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ Αζήλα, 26 Οθησβξίνπ 2011 ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΣΔΛΩΝΔΙΑΚΩΝ ΘΔΜΑΣΩΝ ΓΔΝΙΚΗ ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ιωάννης Χρσζόζηομος. Λόγοι Καηά Ιοσδαίων

Ιωάννης Χρσζόζηομος. Λόγοι Καηά Ιοσδαίων Ιωάννης Χρσζόζηομος Λόγοι Καηά Ιοσδαίων Σνπ ελ αγηνηο παηξνο εκσλ Ησαλλνπ Αξρηεπηζθνπνπ Κσλζηαληηλνππνιεσο ηνπ Υξπζνζηνκνπ Λνγνη θαηα ηνπδαησλ Λόγος πρῶηος. αʹ. βνπιφκελ κῖλ ἀπνδνῦλαη ηὰ ιείςαλα ζήκεξνλ

Διαβάστε περισσότερα

[εμψθπιιν] εδξα γεληθεο βνηαλνινγηαο αλσηαηεο γεσπνληθεο ζρνιεο παλεπηηεκηνπ αζελσλ ΔΥΑΗΡΔΣΗΚΑ ΥΖΜΗΚΑ ΛΗΠΑΜΑΣΑ & ΚΤΡΗΧΣΔΡΔ ΑΝΣΗΓΡΑΔΗ ΣΖ ΥΡΖΖ ΣΟΤ

[εμψθπιιν] εδξα γεληθεο βνηαλνινγηαο αλσηαηεο γεσπνληθεο ζρνιεο παλεπηηεκηνπ αζελσλ ΔΥΑΗΡΔΣΗΚΑ ΥΖΜΗΚΑ ΛΗΠΑΜΑΣΑ & ΚΤΡΗΧΣΔΡΔ ΑΝΣΗΓΡΑΔΗ ΣΖ ΥΡΖΖ ΣΟΤ [εμψθπιιν] εδξα γεληθεο βνηαλνινγηαο αλσηαηεο γεσπνληθεο ζρνιεο παλεπηηεκηνπ αζελσλ ΔΥΑΗΡΔΣΗΚΑ ΥΖΜΗΚΑ ΛΗΠΑΜΑΣΑ & ΚΤΡΗΧΣΔΡΔ ΑΝΣΗΓΡΑΔΗ ΣΖ ΥΡΖΖ ΣΟΤ εκεησζεηο απν παξαδνζεηο ηνπ θαζεγεηε Γ. Μαλσιαθνπνπινπ

Διαβάστε περισσότερα

Γιαηαπασέρ Λήτηρ Τποθήρ Πληροφορίες για Εκπαιδεστικούς. Β.Α. Παπαγεσξγίνπ - Παηδνςπρίαηξνο MD, PhD, Med, Advanced TEACCH Consultant

Γιαηαπασέρ Λήτηρ Τποθήρ Πληροφορίες για Εκπαιδεστικούς. Β.Α. Παπαγεσξγίνπ - Παηδνςπρίαηξνο MD, PhD, Med, Advanced TEACCH Consultant Γιαηαπασέρ Λήτηρ Τποθήρ Πληροφορίες για Εκπαιδεστικούς Β.Α. Παπαγεσξγίνπ - Παηδνςπρίαηξνο MD, PhD, Med, Advanced TEACCH Consultant Η Γιαηποθή Δίλαη βηνινγηθή ιεηηνπξγία, θαζνξηζηηθή γηα ηελ αλάπηπμε, γηα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΑ Γ4/Φ.167/2073/1982 (ΦΕΚ Β 640/31-8-82)

ΚΥΑ Γ4/Φ.167/2073/1982 (ΦΕΚ Β 640/31-8-82) ΚΥΑ Γ4/Φ.167/2073/1982 (ΦΕΚ Β 640/31-8-82) Θέμα : «Έγκριζη εθαρμογής προγράμμαηος οικονομικής ενιζτύζεως αηόμων ποσ πάζτοσν από ζσγγενή αιμολσηική αναιμία (Μεζογειακή δρεπανοκσηηαρική - μικροδρεπανοκσηηαρική

Διαβάστε περισσότερα

Μερικέσ Ειλικρινείσ Συμβουλέσ για Κάθε Χριςτιανό

Μερικέσ Ειλικρινείσ Συμβουλέσ για Κάθε Χριςτιανό Μερικέσ Ειλικρινείσ Συμβουλέσ για Κάθε Χριςτιανό [ يوناين Greek ] Ελληνικά του Δρα. Σάλιχ Ασ-Σάλιχ Μετάφραςη : EUROPEAN ISLAMIC RESEARCH CENTER (EIRC) & Ρηγάλου Αριστέα Επιμέλεια : Τσεκοφρα Βίβιαν & Άχμαντ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΛΖΝΙΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΤΓΔΙΑ «Ζ ΔΛΠΙ» ΑΝΑΡΣΖΣΔΑ ΣΟ ΓΙΑΓΙΚΣΤΟ ΤΠΟΓ/ΝΗ: ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΟΤ ΣΜΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤ ΓΡΑΦΔΙΟ: ΠΡΟΜΗΘΔΙΩΝ

ΔΛΛΖΝΙΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΤΓΔΙΑ «Ζ ΔΛΠΙ» ΑΝΑΡΣΖΣΔΑ ΣΟ ΓΙΑΓΙΚΣΤΟ ΤΠΟΓ/ΝΗ: ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΟΤ ΣΜΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤ ΓΡΑΦΔΙΟ: ΠΡΟΜΗΘΔΙΩΝ ΔΛΛΖΝΙΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΤΓΔΙΑ ΓΔΝΙΚΟ ΝΟΟΚΟΜΔΙΟ ΑΘΖΝΧΝ «Ζ ΔΛΠΙ» Αζήλα Αξηζκ. Πξση. Γ/ΝΗ: ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΗ ΤΠΟΓ/ΝΗ: ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΟΤ ΣΜΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤ ΓΡΑΦΔΙΟ: ΠΡΟΜΗΘΔΙΩΝ ΠΛΗΡ: Π. ΜΔΡΜΠΔΗ ΣΗΛ: 213 2039 136 ΦΑΞ:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΙΣΙΚΗ ΣΗ ΠΕΡΙΠΣΩΗ ΑΤΣΗ. "ΑΣΑΝΙΜΟ -ΑΠΟΚΡΤΦΙΜΟ. ΈΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ".

ΚΡΙΣΙΚΗ ΣΗ ΠΕΡΙΠΣΩΗ ΑΤΣΗ. ΑΣΑΝΙΜΟ -ΑΠΟΚΡΤΦΙΜΟ. ΈΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ. ΚΡΙΣΙΚΗ ΣΗ ΠΕΡΙΠΣΩΗ ΑΤΣΗ. "ΑΣΑΝΙΜΟ -ΑΠΟΚΡΤΦΙΜΟ. ΈΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ". Πξηλ πξνρσξήζνπκε ζηελ θξηηηθή ηεο πξώηεο απηήο πεξίπησζεο, ζα ζέιακε λα ηνλίζνπκε, όηη καο ήηαλ πνιύ δύζθνιν λα δηαπηζηώζνπκε, εάλ

Διαβάστε περισσότερα

Κάζε ελδηαθεξφκελν. Ζπάκλειο, 07/10/2011 Α.Π. 2553

Κάζε ελδηαθεξφκελν. Ζπάκλειο, 07/10/2011 Α.Π. 2553 ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΟΛΗΣΗΜΟΤ ΚΑΗ ΣΟΤΡΗΜΟΤ ΑΡΥΑΗΟΛΟΓΗΚΟ ΜΟΤΔΗΟ ΖΡΑΚΛΔΗΟΤ Σαρ. Γ/λζε :Ξαλζνπδίδνπ & Υαηδεδάθη Σαρ. Κσδηθφο : 712 02 Ζξάθιεην Σει. : 2810.279094,279000 Fax : 2810.279071 Ζιεθηξ.

Διαβάστε περισσότερα

Πνπ ηα ζεξκά βξάδηα ηνπ Σάν Πάνιν ρακνγειαζηέο γπλαίθεο ρατδεύαλ ζηνξγηθά.

Πνπ ηα ζεξκά βξάδηα ηνπ Σάν Πάνιν ρακνγειαζηέο γπλαίθεο ρατδεύαλ ζηνξγηθά. Ιτνηlas;ia 1. Ο ηρλειάηεο βαδίδεη. Σην βάζνο ηνπ δξόκνπ. Δηθόλα παξακνξθσκέλε από ρίκαηξεο θσηόο. Τα ξνύρα ηνπ, καύξα ιάβαξα πνπ αλεκίδνπλ. Καη ηα καιιηά ηνπ. Πνπ ηα ζεξκά βξάδηα ηνπ Σάν Πάνιν ρακνγειαζηέο

Διαβάστε περισσότερα

EU KIDS ONLINE II Δξωηεκαηνιόγην γνλέωλ 23/4/2010

EU KIDS ONLINE II Δξωηεκαηνιόγην γνλέωλ 23/4/2010 ΑΝΣΙΓΡΑΨΕ ΣΟΤ ΚΩΔΙΚΟΤ ΑΝΑΓΝΩΡΙΗ ΑΠΟ ΣΟ ΤΝΟΠΣΙΚΟ ΥΤΛΛΟ ΕΠΑΥΗ ΚΩΔΙΚΟΣ ΧΩΡΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΗΜΕΙΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΝΟΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΤΑΧ.ΚΩΔΙΚΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΗΛΕΦΩΝΟΥ ΔΡΔΤΝΖΣΖ ΖΜΔΗΧΔ ΖΛΗΚΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ζ ΑΝΣΗΛΖΦΖ ΚΑΗ Ζ ΤΜΒΟΤΛΔΤΣΗΚΖ ΠΑΡΔΜΒΑΖ ΣΟΤ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟΤ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΓΤΡΧ ΑΠΟ ΣΟ ΥΟΛΗΚΟ ΔΚΦΟΒΗΜΟ (BULLYING) Δηξήλε Ν. Βεγηάλλε (Α.Μ.

Ζ ΑΝΣΗΛΖΦΖ ΚΑΗ Ζ ΤΜΒΟΤΛΔΤΣΗΚΖ ΠΑΡΔΜΒΑΖ ΣΟΤ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟΤ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΓΤΡΧ ΑΠΟ ΣΟ ΥΟΛΗΚΟ ΔΚΦΟΒΗΜΟ (BULLYING) Δηξήλε Ν. Βεγηάλλε (Α.Μ. ρνιηθφο Δθθνβηζκφο θαη Δθπαηδεπηηθφο 1 Τπέξηηηινο: ρνιηθφο Δθθνβηζκφο θαη Δθπαηδεπηηθφο Ζ ΑΝΣΗΛΖΦΖ ΚΑΗ Ζ ΤΜΒΟΤΛΔΤΣΗΚΖ ΠΑΡΔΜΒΑΖ ΣΟΤ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟΤ ΣΖ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΓΤΡΧ ΑΠΟ ΣΟ ΥΟΛΗΚΟ ΔΚΦΟΒΗΜΟ (BULLYING)

Διαβάστε περισσότερα

Δπηκνξθσηηθό πιηθό γηα ηελ εθπαίδεπζε ησλ επηκνξθσηώλ ζηα Παλεπηζηεκηαθά Κέληξα Δπηκόξθσζεο ΣΔΤΥΟ 1: ΓΔΝΙΚΟ ΜΔΡΟ

Δπηκνξθσηηθό πιηθό γηα ηελ εθπαίδεπζε ησλ επηκνξθσηώλ ζηα Παλεπηζηεκηαθά Κέληξα Δπηκόξθσζεο ΣΔΤΥΟ 1: ΓΔΝΙΚΟ ΜΔΡΟ Δ.Π. Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε, ΔΠΑ (2007 2013) ΔΠΙΜΟΡΦΧΗ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΧΝ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΔΦΑΡΜΟΓΗ ΣΧΝ ΣΠΔ ΣΗ ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Δπηκνξθσηηθό πιηθό γηα ηελ εθπαίδεπζε ησλ επηκνξθσηώλ ζηα Παλεπηζηεκηαθά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ Αζήλα, 16 Ινπιίνπ 2014 ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΟΛ. 1180 ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΓΗΜΟΙΩΝ ΔΟΓΩΝ

ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ Αζήλα, 16 Ινπιίνπ 2014 ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΟΛ. 1180 ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΓΗΜΟΙΩΝ ΔΟΓΩΝ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ Αζήλα, 16 Ινπιίνπ 2014 ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΟΛ. 1180 ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΓΗΜΟΙΩΝ ΔΟΓΩΝ ΠΡΟ Ωο ΠΓ ΓΔΝΙΚΗ Γ/ΝΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΔΛΔΓΥΩΝ ΣΜΗΜΑΣΑ Γ', Α Σαρ. Γ/λζε:Καξ. εξβίαο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ : Οινήκεξν Γεκνηηθό ρνιείν

ΘΔΜΑ : Οινήκεξν Γεκνηηθό ρνιείν Βαζκόο αζθαιείαο Να δηαηεξεζεί κέρξη ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΑΗΓΔΗΑ ΓΗΑ ΒΗΟΤ ΜΑΘΖΖ ΚΑΗ ΘΡΖΚΔΤΜΑΣΩΝ ----- ΔΝΗΑΗΟ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΟ ΣΟΜΔΑ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΚΑΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΓΗΔΤΘΤΝΖ ΠΟΤΓΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΥΑΙΑ ΔΛΛΗΝΙΚΑ ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝΗ ΓΙΓΑΓΜΔΝΟ ΚΔΙΜΔΝΟ

ΑΡΥΑΙΑ ΔΛΛΗΝΙΚΑ ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝΗ ΓΙΓΑΓΜΔΝΟ ΚΔΙΜΔΝΟ ΑΡΥΑΙΑ ΔΛΛΗΝΙΚΑ ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝΗ ΓΙΓΑΓΜΔΝΟ ΚΔΙΜΔΝΟ Πλάηωνος Πρωηαγόρας 321Β6-323Α Τῶ δέ Πξνκεζεῖ εἰο ηήλ ἀθξόπνιηλ ηήλ ηνῦ Δηόο νἴθεζηλ νὐθέηη ἐλερώξεη εἰζειζεῖλ - πξόο δέ θαί αἱ θπιαθαί θνβεξαί ἦζαλ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ: «Το ποδήιαηο φς βαζηθό κέζο κεηαθίλεζες, άζιεζες θαη υσταγφγίας, ζηελ περηοτή ηφλ Τρηθάιφλ.» αξεγηαλίδεο Γεκήηξηνο Μπνπξιηόο Κσλζηαληίλνο

ΘΔΜΑ: «Το ποδήιαηο φς βαζηθό κέζο κεηαθίλεζες, άζιεζες θαη υσταγφγίας, ζηελ περηοτή ηφλ Τρηθάιφλ.» αξεγηαλίδεο Γεκήηξηνο Μπνπξιηόο Κσλζηαληίλνο ΜΟΤΙΚΟ ΥΟΛΔΙΟ ΣΡΙΚΑΛΩΝ ΣΑΞΗ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Β ΣΔΣΡΑΜΗΝΟ Υ. ΔΣΟΤ 2011-2012 ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΗ ΔΚΘΔΗ ΣΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΗ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ: «Το ποδήιαηο φς βαζηθό κέζο κεηαθίλεζες, άζιεζες θαη υσταγφγίας, ζηελ περηοτή ηφλ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΖ 31 ΓΔΚΔΜΒΡΗΟΤ 2013. ΤΜΦΩΝΑ ΜΔ ΣΑ ΓΗΔΘΝΖ ΠΡΟΣΤΠΑ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΦΟΡΑ όπσο απηά έρνπλ πηνζεηεζεί από ηελ Δπξσπατθή Έλσζε

ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΖ 31 ΓΔΚΔΜΒΡΗΟΤ 2013. ΤΜΦΩΝΑ ΜΔ ΣΑ ΓΗΔΘΝΖ ΠΡΟΣΤΠΑ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΦΟΡΑ όπσο απηά έρνπλ πηνζεηεζεί από ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΖ 31 ΓΔΚΔΜΒΡΗΟΤ 2013 ΤΜΦΩΝΑ ΜΔ ΣΑ ΓΗΔΘΝΖ ΠΡΟΣΤΠΑ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΦΟΡΑ όπσο απηά έρνπλ πηνζεηεζεί από ηελ Δπξσπατθή Έλσζε Οη Οηθνλνκηθέο Καηαζηάζεηο πνπ παξαηίζεληαη ζηηο ζειίδεο

Διαβάστε περισσότερα

15PROC002615407 2015-03-04

15PROC002615407 2015-03-04 ΔΙΙΖΛΗΘΖ ΓΖΚΝΘΟΑΡΗΑ ΛΝΚΝΠ ΓΩΓΔΘΑΛΖΠΝ ΓΖΚΝΠ ΘΑΙΚΛΗΩΛ Θάιπκλνο, 03/03/2015 Αξηζ. Ξξση.:4335 Γ/ΛΠΖ ΝΗΘΝΛΝΚΗΘΩΛ ΞΖΟΔΠΗΩΛ Σαρ. Γ/λζε : 85 200 Κάιπκλνο Πιεξνθ.: Μηραήι Μπατξακεο Σειέθσλν: 22430-59 169 fax: 22430-28440

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΟΡΙΑ ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝΗ Γ ΛΤΚΔΙΟΤ

ΙΣΟΡΙΑ ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝΗ Γ ΛΤΚΔΙΟΤ ΙΣΟΡΙΑ ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝΗ Γ ΛΤΚΔΙΟΤ ΘΔΜΑ Α1 ΟΜΑΓΑ Α Α.1.1 Λα αληηζηνηρίζεηε ηα ζηνηρεία ηεο ζηήιεο Α κε ηα ζηνηρεία ηεο ζηήιεο Β 1. 24 EΠΣΔΚΒΡΗΟΤ 1908 Α.ΤΛΔΓΡΗΟ ΠΟΛΣΗΧΛ ΣΖΛ ΑΘΖΛΑ. 2. Φεβξνπάξηνο 1862

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΗ Ο ΤΠΟΤΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ. 1. Τηο θαησηέξσ δηαηάμεηο ηνπ Κψδηθα ΦΠΑ (λ. 2859/00), φπσο ηζρχνπλ:

ΑΠΟΦΑΗ Ο ΤΠΟΤΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ. 1. Τηο θαησηέξσ δηαηάμεηο ηνπ Κψδηθα ΦΠΑ (λ. 2859/00), φπσο ηζρχνπλ: Αθήνα, 30/12/2011 ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΔΝΙΚΗ ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ 14 ε Γ/ΝΗ ΦΠΑ - ΣΜΗΜΑ Α Σαρ. Γ/λζε : Καξ. εξβίαο 10 Σαρ. Κψδηθαο:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: ΒΙΡΤΩΡΩ-ΚΔΘ. ΑΝΑΡΣΗΣΕΑ ΣΟ ΔΙΑΔΙΚΣΤΟ Α Π Ο Π Α Μ Α Εκ ηης αριθ. 2/2014 σνεδρίαζης ηοσ Δημοηικού σμβοσλίοσ Σοσ Δήμοσ ΕΜΜ.ΠΑΠΠΑ

ΑΔΑ: ΒΙΡΤΩΡΩ-ΚΔΘ. ΑΝΑΡΣΗΣΕΑ ΣΟ ΔΙΑΔΙΚΣΤΟ Α Π Ο Π Α Μ Α Εκ ηης αριθ. 2/2014 σνεδρίαζης ηοσ Δημοηικού σμβοσλίοσ Σοσ Δήμοσ ΕΜΜ.ΠΑΠΠΑ 1 ΑΝΑΡΣΗΣΕΑ ΣΟ ΔΙΑΔΙΚΣΤΟ Α Π Ο Π Α Μ Α Εκ ηης αριθ. 2/2014 σνεδρίαζης ηοσ Δημοηικού σμβοσλίοσ Σοσ Δήμοσ ΕΜΜ.ΠΑΠΠΑ Αξηζ. Απνθ. 30/2014 Π ε ξ ί ι ε ς ε Απεπζείαο αλάζεζε γηα ηελ πξνκήζεηα θαπζίκσλ έηνπο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛ. 1274 (ΦΔΚ 3398/Β/31-12-2013) Απνδεηθηηθό Δλεκεξόηεηαο άξζξνπ 12 λ. 4174/2013 (ΦΔΚ 170 Α'), όπωο ηζρύεη.

ΠΟΛ. 1274 (ΦΔΚ 3398/Β/31-12-2013) Απνδεηθηηθό Δλεκεξόηεηαο άξζξνπ 12 λ. 4174/2013 (ΦΔΚ 170 Α'), όπωο ηζρύεη. ΠΟΛ. 1274 (ΦΔΚ 3398/Β/31-12-2013) Απνδεηθηηθό Δλεκεξόηεηαο άξζξνπ 12 λ. 4174/2013 (ΦΔΚ 170 Α'), όπωο ηζρύεη. Ο ΓΔΝΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑΣΔΑ ΓΗΜΟΙΩΝ ΔΟΓΩΝ ΣΟΤ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Έρνληαο ππφςε: 1. Σηο δηαηάμεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΓΚΙΚΑ ΣΤΗΝ ΔΚΓΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΔΝΩΣΗΣ ΓΟΝΔΩΝ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 28η ΟΚΤΩΒΡΗ

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΓΚΙΚΑ ΣΤΗΝ ΔΚΓΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΔΝΩΣΗΣ ΓΟΝΔΩΝ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 28η ΟΚΤΩΒΡΗ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΓΚΙΚΑ ΣΤΗΝ ΔΚΓΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΔΝΩΣΗΣ ΓΟΝΔΩΝ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 28η ΟΚΤΩΒΡΗ Έρεη θαζηεξσζεί λα ιέκε πσο «Λαόο ρσξίο κλήκε είλαη ιαόο ρσξίο κέιινλ». Καη πξάγκαηη, ηίπνηε δελ ζα κπνξνύζε λα

Διαβάστε περισσότερα

Ρνπ Βαζίιε Πεβδαιή ( Από ηελ αλζνινγία βξαβεπκέλσλ έξγσλ ηνπ ινγνηερληθνύ δηαγσληζκνύ ηνπ 2011

Ρνπ Βαζίιε Πεβδαιή ( Από ηελ αλζνινγία βξαβεπκέλσλ έξγσλ ηνπ ινγνηερληθνύ δηαγσληζκνύ ηνπ 2011 ΡΝ ΝΟΑΚΑ Ρνπ Βαζίιε Πεβδαιή ( Από ηελ αλζνινγία βξαβεπκέλσλ έξγσλ ηνπ ινγνηερληθνύ δηαγσληζκνύ ηνπ 2011 «Κάξκαξα ηνπ Ξαξζελώλα: ηζηνξία κηαο θινπήο ή ε θινπή ηεο ηζηνξίαο» ) Θαζόκνπλ ζε κηα πέηξα κπξνζηά

Διαβάστε περισσότερα

21 ΜΑΡΤΗ 2013 ΓΥΡΙΖΟΥΜΕ ΣΕΛΙΔΑ

21 ΜΑΡΤΗ 2013 ΓΥΡΙΖΟΥΜΕ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 Ζ ώξα ηεο εθινγηθήο δηαδηθαζίαο γηα ηελ αλάδεημε ηνπ λένπ Γηνηθεηηθνύ πκβνπιίνπ ηνπ πιιόγνπ καο έθηαζε. Η αλάγθε λα μεθύγνπκε νξηζηηθά από ηνλ ζύιινγν ηεο αδξάλεηαο θαη ηεο κεηαβίβαζεο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΣΑΣΑΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΣΙΚΔ ΣΩΝ ΜΙΚΡΟΜΔΑΙΩΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΟΝ ΝΟΜΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ

ΚΑΣΑΣΑΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΣΙΚΔ ΣΩΝ ΜΙΚΡΟΜΔΑΙΩΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΟΝ ΝΟΜΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ Σ.Δ.Ι ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΚΑΣΑΣΑΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΣΙΚΔ ΣΩΝ ΜΙΚΡΟΜΔΑΙΩΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΟΝ ΝΟΜΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΔΠΗΜΔΛΔΗΑ : ΠΟΛΤΥΡΟΝΗΑΓΟΤ ΜΑΡΗΑ ΔΗΖΓΖΣΖ : ΕΟΤΜΠΟΤΛΗΓΖ ΒΑΗΛΔΗΟ ΚΑΒΑΛΑ 2007 0 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

1000 Σούννα ανά Μέρα και Νύχτα

1000 Σούννα ανά Μέρα και Νύχτα 1000 Σούννα ανά Μέρα και Νύχτα [ يوناين Greek ] Ελληνικά Χάλιντ Αλ-Χουςαϊνάν Μετάφραςη : EUROPEAN ISLAMIC RESEARCH CENTER (EIRC) & Ρηγάλοσ Κωνςταντίνοσ Επιμέλεια : Τςεκοφρα Βίβιαν & Άχμαντ Αλ- Αμίρ 2013-1434

Διαβάστε περισσότερα

Ελλάδα-Μςηιλήνη: Έπιπλα ςπνοδωμαηίος 2015/S 044-075955. Πποκήπςξη ζύμβαζηρ. Ππομήθειερ

Ελλάδα-Μςηιλήνη: Έπιπλα ςπνοδωμαηίος 2015/S 044-075955. Πποκήπςξη ζύμβαζηρ. Ππομήθειερ Ελλάδα-Μςηιλήνη: Έπιπλα ςπνοδωμαηίος 2015/S 044-075955 Πποκήπςξη ζύμβαζηρ Ππομήθειερ Οδεγία 2004/18/ΔΚ Τμήμα I: Αναθέηοςζα απσή I.1)Δπυνςμία, διεςθωνζειρ και ζημεία επαθήρ Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Κηίξην Γηνίθεζεο,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΝΣ: ΠΟΘΟ ΕΘΝΑΘ Ο ΟΡΓΑΝΘΜΟ ΠΟΤ ΠΑΡΟΤΘΑΖΕΣΑΘΩ «ΩΣΗΡΑ» ΣΩΝ ΟΘΚΟΝΟΜΘΩΝ

ΔΝΣ: ΠΟΘΟ ΕΘΝΑΘ Ο ΟΡΓΑΝΘΜΟ ΠΟΤ ΠΑΡΟΤΘΑΖΕΣΑΘΩ «ΩΣΗΡΑ» ΣΩΝ ΟΘΚΟΝΟΜΘΩΝ ΔΝΣ: ΠΟΘΟ ΕΘΝΑΘ Ο ΟΡΓΑΝΘΜΟ ΠΟΤ ΠΑΡΟΤΘΑΖΕΣΑΘΩ «ΩΣΗΡΑ» ΣΩΝ ΟΘΚΟΝΟΜΘΩΝ Με αθνξκή ηελ Παγθόζκηα Οηθνλνκηθή Κξίζε θαη ηα κεγάια πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ αξθεηέο ρώξεο ηεο Δπξσπατθήο Δλσζεο (Δ.Δ.) ην Γηεζλέο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΚΖΡΤΞΖ ΑΝΟΗΥΣΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ. (Σχπνο Β) Γηα έξγα πνπ δελ εκπίπηνπλ ζην πεδίν εθαξκνγήο ησλ Οδεγηψλ 2004/18 θαη 2004/17 1

ΓΗΑΚΖΡΤΞΖ ΑΝΟΗΥΣΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ. (Σχπνο Β) Γηα έξγα πνπ δελ εκπίπηνπλ ζην πεδίν εθαξκνγήο ησλ Οδεγηψλ 2004/18 θαη 2004/17 1 ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΝΟΜΟ ΡΔΘΤΜΝΖ ΓΖΜΟ ΡΔΘΤΜΝΖ ΑΡ. ΠΡΩΣ:31473 ΔΡΓΟ: ΓΗΑΜΟΡΦΩΖ ΠΔΕΟΓΡΟΜΗΩΝ ΚΑΗ ΑΦΑΛΩΝ ΓΗΑΒΑΔΩΝ ΠΔΕΩΝ ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΗΚΟ ΠΑΡΑΛΗΑΚΟ ΜΔΣΩΠΟ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΡΔΘΤΜΝΖ ΑΠΟ ΣΟ ΓΔΛΦΗΝΗ ΜΔΥΡΗ ΚΑΗ ΣΟ ΚΟΤΣΟΛΗΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΧΓΙΚΟΠΟΙΗΜΔΝΟ ΚΑΣΑΣΑΣΙΚΟ ΣΗ ΑΝΧΝΤΜΗ ΔΣΑΙΡΙΑ S&B ΒΙΟΜΗΥΑΝΙΚΑ ΟΡΤΚΣΑ Α.Δ ΚΔΦΑΛΑΙΟ Ι ΤΣΑΗ-ΔΠΧΝΤΜΙΑ-ΚΟΠΟ-ΓΙΑΡΚΔΙΑ

ΚΧΓΙΚΟΠΟΙΗΜΔΝΟ ΚΑΣΑΣΑΣΙΚΟ ΣΗ ΑΝΧΝΤΜΗ ΔΣΑΙΡΙΑ S&B ΒΙΟΜΗΥΑΝΙΚΑ ΟΡΤΚΣΑ Α.Δ ΚΔΦΑΛΑΙΟ Ι ΤΣΑΗ-ΔΠΧΝΤΜΙΑ-ΚΟΠΟ-ΓΙΑΡΚΔΙΑ ΚΧΓΙΚΟΠΟΙΗΜΔΝΟ ΚΑΣΑΣΑΣΙΚΟ ΣΗ ΑΝΧΝΤΜΗ ΔΣΑΙΡΙΑ S&B ΒΙΟΜΗΥΑΝΙΚΑ ΟΡΤΚΣΑ Α.Δ ΚΔΦΑΛΑΙΟ Ι ΤΣΑΗ-ΔΠΧΝΤΜΙΑ-ΚΟΠΟ-ΓΙΑΡΚΔΙΑ ΑΡΘΡΟ 1 ύζηαζε Δπσλπκία - Έδξα πληζηάηαη Διιεληθή Αλψλπκε Δηαηξία κε ηελ επσλπκία «S&B BIOMHXANIKA

Διαβάστε περισσότερα

EU Kids Online II (08/04/2010) 11-16 ΓΣΩΝ

EU Kids Online II (08/04/2010) 11-16 ΓΣΩΝ ΑΝΣΗΓΡΑΦΔ ΣΟΤ ΚΧΓΗΚΟΤ ΑΠΟ ΣΟ ΠΔΡΗΛΖΠΣΗΚΟ ΦΤΛΛΟ ΔΠΑΦΧΝ ΚΧΓΗΚΟ ΥΧΡΑ ΑΡΗΘΜΟ ΖΜΔΗΟΤ ΔΚΚΗΝΖΖ ΑΡΗΘΜΟ ΓΗΔΤΘΤΝΖ ΟΝΟΜΑ & ΑΡΗΘΜΟ ΔΡΔΤΝΖΣΖ ΓΗΔΤΘΤΝΖ: ΚΧΓΗΚΟ ΠΔΡΗΟΥΖ ΣΑΥΤΓΡΟΜΗΚΟ ΚΧΓΗΚΑ ΑΡΗΘΜΟ ΣΖΛΔΦΧΝΟΤ EU Kids Online

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΧΣΑΣΟ ΓΗΚΑΣΖΡΗΟ ΚΤΠΡΟΤ (ΑΝΑΦΟΡΑ 1/2015) Αλαθνξηθά κε ην Άξζξν 140 ηνπ πληάγκαηνο. 3 Γεθεκβξίνπ, 2015

ΑΝΧΣΑΣΟ ΓΗΚΑΣΖΡΗΟ ΚΤΠΡΟΤ (ΑΝΑΦΟΡΑ 1/2015) Αλαθνξηθά κε ην Άξζξν 140 ηνπ πληάγκαηνο. 3 Γεθεκβξίνπ, 2015 ΑΝΧΣΑΣΟ ΓΗΚΑΣΖΡΗΟ ΚΤΠΡΟΤ (ΑΝΑΦΟΡΑ 1/2015) Αλαθνξηθά κε ην Άξζξν 140 ηνπ πληάγκαηνο. 3 Γεθεκβξίνπ, 2015 [ΝΘΚΟΛΑΣΟ, Π. ΕΡΧΣΟΚΡΘΣΟΤ, ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΜΠΑΛΛΗ, ΠΑΝΑΓΗ, ΠΑΡΠΑΡΘΝΟ, ΜΘΥΑΗΛΘΔΟΤ, ΥΡΘΣΟΔΟΤΛΟΤ, ΛΘΑΣΟ,

Διαβάστε περισσότερα

Όψεις ηης εθνικής ηασηόηηηας ζηα έργα Ηζηνξηθά θελνγξαθήκαηα ηοσ Σπσρίδωνος Ζαμπέλιοσ και Οη Καιιέξγαη ηοσ Σπσρίδωνος Βαζιλειάδη

Όψεις ηης εθνικής ηασηόηηηας ζηα έργα Ηζηνξηθά θελνγξαθήκαηα ηοσ Σπσρίδωνος Ζαμπέλιοσ και Οη Καιιέξγαη ηοσ Σπσρίδωνος Βαζιλειάδη Όψεις ηης εθνικής ηασηόηηηας ζηα έργα Ηζηνξηθά θελνγξαθήκαηα ηοσ Σπσρίδωνος Ζαμπέλιοσ και Οη Καιιέξγαη ηοσ Σπσρίδωνος Βαζιλειάδη Θαλάζεο Αγάζνο Σν 1860 ν ππξίδσλ Εακπέιηνο, έλαο απφ ηνπο πιένλ πξνηθηζκέλνπο

Διαβάστε περισσότερα

Γηα ηελ πξνκάζεηα ΤΓΔΙΟΝΟΜΙΚΟΤ ΤΛΙΚΟΤ κε θξηηάξην θαηαθχξσζεο ηε ρακειφηεξε ηηκά απφ νηθνλνκηθάο Ϊπνςεο πξνζθνξϊ

Γηα ηελ πξνκάζεηα ΤΓΔΙΟΝΟΜΙΚΟΤ ΤΛΙΚΟΤ κε θξηηάξην θαηαθχξσζεο ηε ρακειφηεξε ηηκά απφ νηθνλνκηθάο Ϊπνςεο πξνζθνξϊ 1 ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΤΓΔΙΑ & ΚΟΙΝ. ΑΛΛΗΛΔΓΓΤΗ Φ.Ν.Α «ΓΡΟΜΟΚΑΙΣΔΙΟ» ΝΠΓΓ ΙΔΡΑ ΟΓΟ 343, ΥΑΨΓΑΡΙ ΓΡ. ΠΡΟΜΗΘΔΙΧΝ ΑΡΜΟΓΙΟ: Α.ΣΡΙΚΑΛΙΧΣΗ ΣΗΛ. 2132046170-171 ΠΡΟΓΙΑΓΡΑΦΧΝ ΟΡΘΗ ΔΠΑΝΑΚΟΙΝΟΠΟΙΗΗ ΤΜΠΛΗΡΧΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ: Κοινοποίηζη ηων διαηάξεων ηος άπθπος 8 ηος νέος Κ.Φ.Δ. (ν.4172/2013).

ΘΔΜΑ: Κοινοποίηζη ηων διαηάξεων ηος άπθπος 8 ηος νέος Κ.Φ.Δ. (ν.4172/2013). ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΓΗΜΟΙΩΝ ΔΟΓΩΝ ΓΔΝΙΚΗ Γ/ΝΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΔΦΑΡΜΟΓΗ ΑΜΔΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΣΜΗΜΑΣΑ Β, Α ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΔΛΔΓΥΩΝ ΣΜΗΜΑ Η ΑΓΑ: ΑΝΑΡΣΖΣΔΑ ΣΟ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Οηθνλνκηθέο Καηαζηάζεηο ηεο 31 Γεθεκβξίνπ 2012 ύκθσλα κε ηα Γηεζλή Πξόηππα Υξεκαηννηθνλνκηθήο Αλαθνξάο όπσο έρνπλ πηνζεηεζεί από ηελ Δπξσπατθή Έλσζε

Οηθνλνκηθέο Καηαζηάζεηο ηεο 31 Γεθεκβξίνπ 2012 ύκθσλα κε ηα Γηεζλή Πξόηππα Υξεκαηννηθνλνκηθήο Αλαθνξάο όπσο έρνπλ πηνζεηεζεί από ηελ Δπξσπατθή Έλσζε Οηθνλνκηθέο Καηαζηάζεηο ηεο 31 Γεθεκβξίνπ 2012 ύκθσλα κε ηα Γηεζλή Πξόηππα Υξεκαηννηθνλνκηθήο Αλαθνξάο όπσο έρνπλ πηνζεηεζεί από ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ειίδα Έθζεζε Γηνηθεηηθνχ πκβνπιίνπ 2 Έθζεζε

Διαβάστε περισσότερα

Αηζζεηήξηα θαη κεηαηξνπείο. Κέηξεζε ζεξκνθξαζίαο.

Αηζζεηήξηα θαη κεηαηξνπείο. Κέηξεζε ζεξκνθξαζίαο. ΣΔΙ ΚΑΒΑΛΑ ΡΚΖΚΑ ΖΙΔΘΡΟΝΙΝΓΗΑΠ ΞΡΣΗΑΘΖ ΔΟΓΑΠΗΑ Αηζζεηήξηα θαη κεηαηξνπείο. Κέηξεζε ζεξκνθξαζίαο. Δθαξκνγέο - Δπίιπζε πξνβιεκάησλ Δπηβιέπσλ θαζεγεηήο Γξ Πσθξάηεο Ρνπκπεθηζήο Ππνπδαζηέο Ιεηβαδηψηεο Σξήζηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΘΤΘΣΜΟΣ BRNO 22-03-10. Τν ιαϊθό Θέαηξν ζηε Ζάθπλζν - «oμιλίες» (Ν. Αρβανιτάκη- Ζάκσνθος 17.11.2008)

ΠΟΛΘΤΘΣΜΟΣ BRNO 22-03-10. Τν ιαϊθό Θέαηξν ζηε Ζάθπλζν - «oμιλίες» (Ν. Αρβανιτάκη- Ζάκσνθος 17.11.2008) ΠΟΛΘΤΘΣΜΟΣ BRNO 22-03-10 Τν ιαϊθό Θέαηξν ζηε Ζάθπλζν - «oμιλίες» (Ν. Αρβανιτάκη- Ζάκσνθος 17.11.2008) 1. Οξηζκόο 2. Καηαγωγή ηωλ ομιλιών 3. Θζηνξηθή εμέιημε 4. Έξγα θαη ζπγγξαθείο 5. Τα ραξαθηεξηζηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΑ ΟΜΟΠΟΝΓΗΑ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ ΟΡΓΑΝΗΜΧΝ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Π.Ο.Δ. Ο.Σ.Α. ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΔΡΓΑΗΧΝ ΣΟΤ 37 ου ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ - ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΑ ΟΜΟΠΟΝΓΗΑ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ ΟΡΓΑΝΗΜΧΝ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Π.Ο.Δ. Ο.Σ.Α. ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΔΡΓΑΗΧΝ ΣΟΤ 37 ου ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ - ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΑ ΟΜΟΠΟΝΓΗΑ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ ΟΡΓΑΝΗΜΧΝ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Π.Ο.Δ. Ο.Σ.Α. ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΔΡΓΑΗΧΝ ΣΟΤ 37 ου ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ - ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΠΛΑΣΑΝΗΑ ΥΑΝΗΧΝ - 27 ΑΠΡΗΛΗΟΤ 2009 ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΑ ΟΜΟΠΟΝΓΗΑ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ

Διαβάστε περισσότερα

2 ε Δνόηεηα: ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ

2 ε Δνόηεηα: ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ 2 ε Δνόηεηα: ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ Χξπζάλζε Κνπκπάξνπ θαη Βαζίιεο Λνπδηώηεο* Τν ζρνιηθό βηβιίν είλαη γλσζηό θαη κε πνιινύο άιινπο όξνπο. Έλαο από απηνύο είλαη ν όξνο ζρνιηθό εγρεηξίδην (ζ.ε.), ν νπνίνο εκθαλίδεηαη

Διαβάστε περισσότερα

Νικόλαος Β. Στασινός, «Ηπειρωτική Εστία», τεύχος 303-304, 7-8/1977 ΑΠΟ ΣΗΝ ΔΓΚΤΜΟΤΝΗ Χ ΣΟ ΑΡΑΝΣΙΜΑ

Νικόλαος Β. Στασινός, «Ηπειρωτική Εστία», τεύχος 303-304, 7-8/1977 ΑΠΟ ΣΗΝ ΔΓΚΤΜΟΤΝΗ Χ ΣΟ ΑΡΑΝΣΙΜΑ ΑΠΟ ΣΗΝ ΔΓΚΤΜΟΤΝΗ Χ ΣΟ ΑΡΑΝΣΙΜΑ Παιαηά έζηκα ηεο πεξηνρήο Ξεξνβνπλίνπ θαη Σδνπκέξθσλ ΛΑΨΚΔ ΑΝΣΙΛΗΦΔΙ ΚΑΙ ΓΟΞΑΙΔ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΠΟΚΣΗΗ ΠΑΙΓΙΧΝ Άηεθλνη, ζηείξεο, άθιεξνη, πνιύηεθλνη Ζ γέλλεζε ηέθλσλ ήηαλ θαη είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ: Οδηγίερ για ηην εθαπμογή ηων διαηάξεων ηος άπθπος 14 ηος ν. 3943/2011.

ΘΔΜΑ: Οδηγίερ για ηην εθαπμογή ηων διαηάξεων ηος άπθπος 14 ηος ν. 3943/2011. ΑΝΑΡΣΗΣΔΑ ΣΟ ΓΙΑΓΙΚΣΤΟ ΑΓΑ: 4Α3ΩΗ-Π ΔΞΑΙΡΔΣΙΚΩ ΔΠΔΙΓΟΤΑ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ Αζήλα, 6 Μαΐνπ 2011 ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Αξηζ. Πξση. 11004/B0012 ΓΔΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΔΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΣΔΛΩΝΔΙΑΚΩΝ ΘΔΜΑΣΩΝ ΓΔΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΔΙΑΚΗΡΤΞΗ ΔΗΜΟΙΟΤ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΔΙΕΘΝΟΤ ΔΙΑΓΩΝΙΜΟΤ «ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΑΣΑΣΑΗ: ΤΣΗΜΑΣΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΤΘΗΗ ΤΓΡΟΣΟΠΙΚΩΝ ΔΑΙΚΩΝ ΕΚΣΑΕΩΝ»

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΔΙΑΚΗΡΤΞΗ ΔΗΜΟΙΟΤ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΔΙΕΘΝΟΤ ΔΙΑΓΩΝΙΜΟΤ «ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΑΣΑΣΑΗ: ΤΣΗΜΑΣΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΤΘΗΗ ΤΓΡΟΣΟΠΙΚΩΝ ΔΑΙΚΩΝ ΕΚΣΑΕΩΝ» ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΔΙΑΚΗΡΤΞΗ ΔΗΜΟΙΟΤ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΔΙΕΘΝΟΤ ΔΙΑΓΩΝΙΜΟΤ «ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΑΣΑΣΑΗ: ΤΣΗΜΑΣΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΤΘΗΗ ΤΓΡΟΣΟΠΙΚΩΝ ΔΑΙΚΩΝ ΕΚΣΑΕΩΝ» Ο Φνξέαο Γηαρείξηζεο Γέιηα Νέζηνπ Βηζησλίδαο - Ιζκαξίδαο, πνπ εδξεχεη ζην

Διαβάστε περισσότερα

Γράζεις και εκπαιδεσηικά περιβαλλονηικά προγράμμαηα ζηον σγρόηοπο ηης Βρασρώνας

Γράζεις και εκπαιδεσηικά περιβαλλονηικά προγράμμαηα ζηον σγρόηοπο ηης Βρασρώνας Γράζεις και εκπαιδεσηικά περιβαλλονηικά προγράμμαηα ζηον σγρόηοπο ηης Βρασρώνας Υξηζηίλα Βίηνπο MSc Παηδαγσγηθνύ Δθπαηδεπηηθόο Α/ζκηαο Δθπαίδεπζεο Τπεύζπλε Πεξηβαιινληηθήο Δθπαίδεπζεο Αλαηνιηθήο Αηηηθήο

Διαβάστε περισσότερα

Εγρεηξίδην ρξήζεο ηνπ Πιεξνθνξηαθνύ Σπζηήκαηνο ηνπ Πξνγξάκκαηνο Πιεζπζκηθνύ Ειέγρνπ (Π.Σ.-Π.Π.Ε.) γηα θαξθίλν ηξαρήινπ κήηξαο.

Εγρεηξίδην ρξήζεο ηνπ Πιεξνθνξηαθνύ Σπζηήκαηνο ηνπ Πξνγξάκκαηνο Πιεζπζκηθνύ Ειέγρνπ (Π.Σ.-Π.Π.Ε.) γηα θαξθίλν ηξαρήινπ κήηξαο. Εγρεηξίδην ρξήζεο ηνπ Πιεξνθνξηαθνύ Σπζηήκαηνο ηνπ Πξνγξάκκαηνο Πιεζπζκηθνύ Ειέγρνπ (Π.Σ.-Π.Π.Ε.) γηα θαξθίλν ηξαρήινπ κήηξαο. Πηζηνπνηεκέλνη ζηελ Κνιπνζθόπεζε Ιαηξνί Γπλαηθνιόγνη Έθδνζε 0.2 Εξγαζηήξην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΜΕ ΜΟΥΣΕΙΟ; ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΣΗΝ ΕΠΙΚΕΨΗ ΣΟ ΜΟΤΕΙΟ ΠΡΩΣΟ ΜΕΡΟ. Ειζαγυγικά

ΠΑΜΕ ΜΟΥΣΕΙΟ; ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΣΗΝ ΕΠΙΚΕΨΗ ΣΟ ΜΟΤΕΙΟ ΠΡΩΣΟ ΜΕΡΟ. Ειζαγυγικά ΠΑΜΕ ΜΟΥΣΕΙΟ; ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΣΗΝ ΕΠΙΚΕΨΗ ΣΟ ΜΟΤΕΙΟ ΠΡΩΣΟ ΜΕΡΟ Ειζαγυγικά Πήκεξα πεξηζζόηεξν από πνηέ ηα ζρνιεία Α/ζκηαο Δθπ/ζεο πξνγξακκαηίδνπλ γηα ηνπο καζεηέο ηνπο επηζθέςεηο εθπαηδεπηηθέο ζε ρώξνπο πνιηηηζκνύ

Διαβάστε περισσότερα

Είδος: Αριθμός: Έηος: ΦΕΚ: Σέθηκε ζε ιζτύ: Αρμόδιος Φορέας: Ημ.Τπογραθής: Σίηλος: Προοίμιο: ΣΟΙΥΕΙΑ ΑΡΘΡΩΝ Άρθρο: Ημ/νία:

Είδος: Αριθμός: Έηος: ΦΕΚ: Σέθηκε ζε ιζτύ: Αρμόδιος Φορέας: Ημ.Τπογραθής: Σίηλος: Προοίμιο: ΣΟΙΥΕΙΑ ΑΡΘΡΩΝ Άρθρο: Ημ/νία: Είδος: ΤΠΟΤΡΓΙΚΔ ΑΠΟΦΑΔΙ Αριθμός: 310584 Έηος: 1998 ΦΕΚ: Β 456 19980515 Σέθηκε ζε ιζτύ: 15.05.1998 Αρμόδιος Φορέας: Οη Τπνπξγνί Δζληθήο Οηθνλνκίαο θαη Γεσξγίαο Ημ.Τπογραθής: 02.04.1998 Κπθινθνξία, έιεγρνο,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΗΗ. ΚΤΚΛΟ ΚΛΑΓΗΚΩΝ ΔΜΗΝΑΡΗΩΝ ΓΗΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ & ΔΜΠΟΡΗΑ ΔΝΓΤΖ

ΥΗΗ. ΚΤΚΛΟ ΚΛΑΓΗΚΩΝ ΔΜΗΝΑΡΗΩΝ ΓΗΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ & ΔΜΠΟΡΗΑ ΔΝΓΤΖ ΥΗΗ. ΚΤΚΛΟ ΚΛΑΓΗΚΩΝ ΔΜΗΝΑΡΗΩΝ ΓΗΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ & ΔΜΠΟΡΗΑ ΔΝΓΤΖ Η βηηξίλα ελόο θαηαζηήκαηνο είλαη ην πξόζσπν ηεο επηρείξεζεο. Αλεμάξηεηα από ην ηη απηή εκπνξεύεηαη, ε βηηξίλα απνηειεί γηα ηνλ θαηαλαισηή

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγία Αζθαλείαρ. Παγίδεςζη ΑΤΜ Wincor Nixdorf με ηην μέθοδο Cash Trapping / «Τάπα ζηην έξοδο σπημάηυν». Eurobank / Γηεύζπλζε Φπζηθήο Αζθαιείαο

Οδηγία Αζθαλείαρ. Παγίδεςζη ΑΤΜ Wincor Nixdorf με ηην μέθοδο Cash Trapping / «Τάπα ζηην έξοδο σπημάηυν». Eurobank / Γηεύζπλζε Φπζηθήο Αζθαιείαο Οδηγία Αζθαλείαρ Κίλδπλνο: Δθδόηεο: Παγίδεςζη ΑΤΜ Wincor Nixdorf με ηην μέθοδο Cash Trapping / «Τάπα ζηην έξοδο σπημάηυν». Eurobank / Γηεύζπλζε Φπζηθήο Αζθαιείαο Ηκεξνκελία Έθδνζεο: 23 Φεβξνπαξίνπ 2011

Διαβάστε περισσότερα

Παπαγωγή πποθοπικού λόγος από ηα νήπια, μέζα από ηην αθήγηζη ιζηοπιών, με ηη βοήθεια εκπαιδεςηικών ςλικών και ψηθιακών εικόνων ζε Γιαδπαζηικό Πίνακα

Παπαγωγή πποθοπικού λόγος από ηα νήπια, μέζα από ηην αθήγηζη ιζηοπιών, με ηη βοήθεια εκπαιδεςηικών ςλικών και ψηθιακών εικόνων ζε Γιαδπαζηικό Πίνακα 2 ν ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 445 Παπαγωγή πποθοπικού λόγος από ηα νήπια, μέζα από ηην αθήγηζη ιζηοπιών, με ηη βοήθεια εκπαιδεςηικών ςλικών και ψηθιακών εικόνων ζε Γιαδπαζηικό Πίνακα Γ. Λάππαρ

Διαβάστε περισσότερα