Ρνπ Βαζίιε Πεβδαιή ( Από ηελ αλζνινγία βξαβεπκέλσλ έξγσλ ηνπ ινγνηερληθνύ δηαγσληζκνύ ηνπ 2011

Transcript

1 ΡΝ ΝΟΑΚΑ Ρνπ Βαζίιε Πεβδαιή ( Από ηελ αλζνινγία βξαβεπκέλσλ έξγσλ ηνπ ινγνηερληθνύ δηαγσληζκνύ ηνπ 2011 «Κάξκαξα ηνπ Ξαξζελώλα: ηζηνξία κηαο θινπήο ή ε θινπή ηεο ηζηνξίαο» ) Θαζόκνπλ ζε κηα πέηξα κπξνζηά από ηνλ Ξαξζελώλα, κηα κέξα ζηα κέζα ηνπ Λνέκβξε, ηνπ πην δεζηνύ θζηλνπώξνπ πνπ έδεζα πνηέ. Θαύκαδα ηνλ λαό ηεο Ξαιιάδαο, λα δηαβάζσ εθεί, ππό ηελ ζθέπε ηεο, ήζεια, κα νη ζθέςεηο κνπ αξκέληδαλ Θάπνηα ζηηγκή αθνύσ θσλέο. Κηα ζρνιηθή ηάμε, κάιινλ ε ηειεπηαία ηνπ Γεκνηηθνύ, λεαξά παηδηά πνπ ηα ζπλόδεπε έλαο κεζήιηθαο δάζθαινο. Ρα έβαιε ζε θύθιν γύξσ ηνπ, πεξίκελε ιίγν λα εζπράζνπλ, θη ύζηεξα άξρηζε λα ιέεη: - Ξαηδηά, απηόο είλαη ν Ξαξζελώλαο! Θαη ηα κάξκαξα ηνπ Ξαξζελώλα, είλαη ε ηζηνξία καο. Ζ ηζηνξία καο εληππώλεηαη ζ απηά. Ρν Θάιινο, ην Θείνλ θαη ηα Κάξκαξα απνηεινύλ δηαρξνληθή Δλόηεηα. Δθθξάδνπλ ηελ Διεπζεξία, ηελ ειεύζεξε βνύιεζε σο αμία θαη θαλόλα δσήο, σο βάζε ηεο ζρέζεο καο κε ηνλ Θεό θαη ηνπο αλζξώπνπο. Αθήλσ ην βηβιίν θαη αθνπγθξάδνκαη. - Ρν Ωξαίν ηνπ αηνκηθνύ θαη εζληθνύ άζινπ εμηδαληθεύεηαη ζην σξαίν θαη άθζαξην πιηθό κάξκαξν. Ν σξαίνο άζινο γίλεηαη σξαίν άγαικα, πνπ απνζαλαηίδεη ηελ γελλαία πξάμε θαη καο εκπλέεη, καο πξνθαιεί λα θάλνπκε ην ίδην. Λα γίλνπκε θη εκείο ζαλ θη απηνύο, ήξσεο. - Απηά δελ γίλνληαη ζηηο κέξεο καο, θύξηε! ηνλ δηέθνςε έλα αγόξη. Νη ήξσεο είλαη νη βιάθεο. Πθνηώλνληαη, ηνπο παξαρώλνπλ βαζεηά ζηε γε θαη θαλείο δελ ηνπο ζπκάηαη. Ξήξε βαζεηά αλαπλνή ν δάζθαινο; - Κπνξεί λα ρεηο δίθην, Ιεπηέξε. Αιιά πεο κνπ, γηαηί ζε ιέλε Ιεπηέξε; - Γηαηί έηζη ιέλε ηνλ παππνύ κνπ. - Θαη γηαηί ιέλε έηζη ηνλ παππνύ ζνπ; - Γηαηί έηζη ηνλ βάθηηζε ν παηέξαο ηνπ. - Θαη γηαηί ηνλ βάθηηζε έηζη ν παηέξαο ηνπ; - Δ, θύξηε, δελ μέξσ αθξηβώο Λνκίδσ ήηαλε ηόηε πόιεκνο Ζ Διιάδα ήηαλ ζθιαβσκέλε Θαη ν παηέξαο ηνπ ήζειε ην παηδί ηνπ λα δήζεη ιεύηεξν. - Απηό ήζειε ν παηέξαο ηνπ, Ιεπηέξε. Έθαλε θαη θάηη; - Έ, λαη Ξνιέκεζε θαη ηξαπκαηίζηεθε. Θαη ηνπ θάλαλε καξκάξηλε πξνηνκή ζην ρσξηό... - Άξα, θαηά θάπνηνλ ηξόπν, ήηαλ θη απηόο έλαο κηθξόο ήξσαο! Θη εζύ δελ ηνλ μέραζεο; - Δ, όρη, θύξηε - Απηό, παηδηά, είλαη ε κλήκε. Δίλαη ε ηζηνξία, πνπ ηελ απνζαλαηίδνπκε ζηα κάξκαξα! Σσξίο απηά, ζα μερληόληαλ νη πξάμεηο ησλ πξνγόλσλ πνπ καο θξάηεζαλ ειεύζεξνπο. Γελ ζα μέξακε από πνύ εξρόκαζηε θαη πνύ πάκε. Θα ήκαζηαλ, όπσο ιέκε ζηηο κέξεο καο, ρσξίο Ραπηόηεηα. Απνιάκβαλα ηνλ δηάινγν θαη ζαύκαδα ηελ ππνκνλή ηνπ δαζθάινπ. Ξόζν ζα ήζεια λα είρα γίλεη δάζθαινο. Κα ζίγνπξα δελ έρσ ην ράξηζκα. Γελ κνπ είλαη θαζόινπ εύθνιν λα κεηαθέξσ γλώζε. Θαη κε ηίπνηα δελ δηαζέησ ηελ ππνκνλή - Θύξηε, εδώ ιείπνπλ κάξκαξα! Έδεηρλε έλα θνξίηζη ηελ κεηώπε ηνπ Ξαξζελώλα. - Ρα κάξκαξα πνπ ιείπνπλ εδώ, Αλζή, βξίζθνληαη ζην Ινλδίλν, ζην Βξεηαληθό Κνπζείν. - Ξνηόο ηα πήγε εθεί; - Ν Ιόξδνο Έιγηλ. - Ρα έθιεςε; - Λαη, ηα έθιεςε! - Θαιά, θιέβνπλ νη ιόξδνη, θύξηε; - Λαη, θάπνηε θάπνηε, θιέβνπλ θαη νη ιόξδνη. - Θαη είλαη όκνξθα; - Ξνιύ όκνξθα! 1

2 - Θξίκα πνπ δελ κπνξνύκε λα ηα δνύκε, θύξηε Γελ άληεμα ζηνλ πεηξαζκό. Απεπζύλζεθα ζηνλ δάζθαιν: - Θέιεηε λα δείμεηε ζηα παηδηά ζαο ηα κάξκαξα πνπ μήισζε από ηνλ Ξαξζελώλα ν Έιγηλ; Ξάξηε ην βηβιίν απηό θαη μεθπιιίζηε ην. Δγώ θάζνκαη ζην πεδνύιη θαη ζα πεξηκέλσ όζν ρξόλν ρξεηάδεηαη. Ξξηλ δείμεη εηθόλεο από ην βηβιίν κνπ, εμηζηόξεζε: - Φαληαζηείηε, παηδηά, όηη βξηζθόκαζηε ζηηο αξρέο ηνπ 18νπ αηώλα. Από ηελ κηα κεξηά ε Νζσκαληθή απηνθξαηνξία κε πξσηεύνπζα ηελ Θσλζηαληηλνύπνιε, θαη από ηελ άιιε κεξηά ε θξαηαηά Βξεηαληθή απηνθξαηνξία, πνπ έρεη πξέζβε ζηελ Θσλζηαληηλνύπνιε ηνλ ιόξδν Έιγηλ, έλαλ δηπισκάηε θαξηέξαο. Ωο δηπισκάηεο ήμεξε λα επσθειείηαη από ηελ ζέζε ηνπ θαη ηελ εύλνηα ησλ Νζσκαλώλ. - Θαη ε Διιάδα πνύ ήηαλ; ξώηεζε έλα θνξίηζη. - Ζ Διιάδα δελ ππήξρε σο θξάηνο. πήξραλ κόλνλ Έιιελεο. πόδνπινη ζηνπο Ρνύξθνπο. - Θαη γηαηί δελ επαλαζηάηεζαλ; - Δπαλαζηάηεζαλ. Γεθάδεο θνξέο Αιιά δελ είλαη εύθνιν όηαλ ράζεηο ηελ Διεπζεξία ζνπ θαη έρεηο έλαλ δπλάζηε ζηνλ ιαηκό ζνπ, ό,ηη είδνπο δπλάζηεο θαη αλ είλαη, αθόκα θαη νηθνλνκηθόο, δελ είλαη εύθνιν λα γιπηώζεηο από απηόλ. Ρειηθά, κε ηελ Κεγάιε Δπαλάζηαζε πνπ θάλακε ην 1821 θαηαθέξακε κέζα ζε ιίγα ρξόληα λα απειεπζεξσζνύκε. Αιιά κέρξη λα γίλνπκε θξάηνο, ν Έιγηλ είρε θαηαθέξεη λα ιεειαηήζεη ηελ Αθξόπνιε, ηνλ Ξαξζελώλα, θαη πνιιέο άιιεο ειιεληθέο πόιεηο, αθόκα θαη ζάιαζζεο - Καο πήξε πνιιά αγάικαηα, θύξηε; ξώηεζε έλα αγόξη. - Ξάξα πνιιά, Αιέμαλδξε. Κόλν από ηνλ Ξαξζελώλα πελήληα αγάικαηα. Θη από όιε ηελ Διιάδα δηαθόζηα πελήληα ηξία. - Κεγάιε θαηαζηξνθή, θύξηε! - Ξνιύ κεγάιε. Έλαο κεγάινο Άγγινο πνηεηήο θαη θηιέιιελαο, ν ιόξδνο Βύξσλ, ιέεη πσο ην έξγν ηνπ Έιγηλ μεπέξαζε ζε βαλδαιηζκνύο, θαηαζηξνθέο θαη αξπαγέο, αθόκε θαη ηνπο Γόηζνπο. Έγξαςε κάιηζηα έλα πνίεκα, ην Child Harold, ζην νπνίν ζηηγκαηίδεη ηελ απόζπαζε ησλ γιππηώλ από ηνλ Ξαξζελώλα, θαη ραξαθηεξίδεη ηελ πξάμε απηή έγθιεκα άμην βαξβάξσλ. - Έλαο, θύξηε, κόλν έλαο! είπε έλα θνξίηζη. - Γελ είλαη κόλν έλαο, Πηαπξνύια. Θαη ν γάιινο πνηεηήο Παησβξηάλ, πνπ επηζθέθζεθε ηελ Διιάδα ζηηο αξρέο ηνπ ίδηνπ αηώλα, ζην «Νδνηπνξηθό» ηνπ, ζξελεί γηα ηηο θαηαζηξνθέο ησλ Φξάγθσλ ζηελ Αθξόπνιε, όπσο θαη γηα ηελ πνιηνξθία ηεο από ηνλ Κνξνδίλη, θαη θαηαδηθάδεη πνιύ θαπζηηθά ηελ ιαθπξαγώγεζε ηνπ Έιγηλ. Γξάθεη, ρνληξηθά, πσο είλαη πνιύ ιππεξό λα δηαπηζηώλνπκε όηη νη πνιηηηζκέλνη ιανί ηεο Δπξώπεο έθαλαλ κεγαιύηεξν θαθό ζηα κλεκεία ησλ Αζελώλ ζε δηάζηεκα εθαηόλ πελήληα ρξόλσλ, από όινπο καδί ηνπο βαξβάξνπο ζε δηάζηεκα πνιιώλ αηώλσλ. Απνιάκβαλα ζαλ ην παηδί ηηο εμηζηνξήζεηο ηνπ δαζθάινπ θαη ραηξόκνπλ πνπ δελ ρξεηαδόηαλ λα ην θάλσ εγώ απηό. Ν δάζθαινο ζηε ζπλέρεηα έδεημε ηηο εηθόλεο από ηα αγάικαηα ηνπ Ξαξζελώλα πνπ ν Έιγηλ πώιεζε ζην Βξεηαληθό Κνπζείν, ηνλίδνληαο ηδηαίηεξα ην άγαικα ηνπ Φεηδία, ηνπο Θεληαύξνπο θαη ηελ πνκπή ησλ Ξαλαζελαίσλ. Ξξηλ θαιά θαιά ηειεηώζεη, απεπζύλζεθε ζ απηόλ έλα δξνζάην θνξηηζόπνπιν: - Λα ξσηήζσ θάηη ηνλ θύξην πνπ καο έδσζε ην βηβιίν; - Βεβαίσο, Λεθέιε. Δίκαη ζίγνπξνο πσο ν θύξηνο - Βαζίιεο. είπα ζηγά - Ν θύξηνο Βαζίιεο ζα ζνπ απαληήζεη. Ήηαλ ην ηειεπηαίν πνπ επρόκνπλα. Θαη πξηλ ζπλεηδεηνπνηήζσ όηη ζα έπξεπε λα κηιήζσ, θαη κάιηζηα ζε παηδηά, ξώηεζε εθείλε: - Θύξηε Βαζίιε, πώο κπόξεζε απηόο ν Άγγινο λα ζπάζεη ηόζν όκνξθα αγάικαηα; - Μέξεηο, ηξαύιηζα. Θαη δελ ήμεξα πώο λα ζπλερίζσ... Κνπ έθπγε κόλν ην «Αζελά, βάιε ην ρέξη ζνπ». Γελ είκαη ζίγνπξνο αλ ην ζθέθηεθα ή ην ςέιιηζα. Ξάλησο πήξα βαζεηά αλάζα θαη απάληεζα: - Μέξεηο, Λεθέιε, μέξεηε παηδηά, ην θίλεηξν ηνπ ιόξδνπ Έιγηλ ήηαλ ην ρξήκα. Ξιήξσζε πξώηα έλα κεδακηλό πνζό ζηνπο Ρνύξθνπο, πνπ ήηαλ θαηαθηεηέο, θαη δελ ζήκαηλαλ γη απηνύο θάηη ηα αγάικαηα, θαζώο δελ απνηεινύζαλ θνκκάηη ηεο ηζηνξίαο, ηεο ηέρλεο ή ηεο παξάδνζήο ηνπο. Θαη κεηά απνθάζηζε λα ηα μειώζεη από ηνλ Ξαξζελώλα θαη λα ηα κνζρνπνπιήζεη ζηελ Αγγιία. Βέβαηα ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ λα ηα απνθόςεη από ηνλ λαό ηα έζπαζε. - Λαη, αιιά ηα αγάικαηα αλήθνπλ ζηνλ Ξαξζελώλα! επέκεηλε ε Λεθέιε. 2

3 - Πσζηά, αιιά νη άλζξσπνη πνπ ιαηξεύνπλ ην ρξήκα δελ ην θαηαιαβαίλνπλ απηό. Ρνπο ελδηαθέξεη κόλν λα βγάινπλ ιεθηά, πνιιά ιεθηά. Από όπνπ κπνξνύλ. Κε ην θαιό ή κε ην θαθό. Γελ είλαη ζε ζέζε, θαη δελ ηνπο ελδηαθέξεη, λα θαηαλνήζνπλ όηη ηα κάξκαξα απηά, γηα καο ηνπο Έιιελεο, αιιά θαη ηνλ πνιηηηζκέλν θόζκν, είλαη ηεξά. Αηώλεο επί αηώλσλ έξρνληαλ εδώ άλζξσπνη, πξνζεύρνληαλ ζηελ Θεά Αζελά, ηελ Ξξνζηάηηδα ηεο Ξόιεο ησλ Αζελώλ, θαη θαζαγίαδαλ ηα αγάικαηα κε ηηο πκλσδίεο ηνπο θαη ηηο πξνζεπρέο ηνπο. Ρα κεγάια επηηεύγκαηα ηνπο ηα απέδηδαλ ζηελ βνήζεηα ηεο Θεάο. Γηαηί είραλ ηαπεηλόηεηα, πίζηεπαλ όηη εκείο νη άλζξσπνη είκαζηε αηειείο, θαη γηα λα πεηύρνπκε θάηη ζπνπδαίν, ρξεηαδόκαζηε ηελ βνήζεηα ηνπ ζενύ. - Γηα εκάο δελ είλαη ηεξά, έρνπκε άιιε ζξεζθεία! πεηάρηεθε έλα αγόξη. Γελ ήμεξα ηη λα απαληήζσ, αιιά επηπρώο παξελέβε ν δάζθαινο: - Λίθν, βέβαηα, απηή είλαη ε παιηά ζξεζθεία. Ρώξα έρνπκε άιιε. Αιιά ε παιηά ζξεζθεία δελ ράλεη ηελ ηεξόηεηά ηεο επεηδή εκείο, κε ην πέξαζκα ηνπ ρξόλνπ, απνρηήζακε άιιε. Θαη όπσο εκείο ζεβόκαζηε σο θάηη ην ηεξό ηνπο Έιιελεο πξνγόλνπο καο, έηζη πξέπεη λα ζεβόκαζηε σο ηεξό, θαη ό,ηη ήηαλ ηεξό γη απηνύο. Σάξεθα πνπ κε μειάζπσζε ν παηδαγσγόο θαη θέξδηζα ιίγν ρξόλν λα ζθεθηώ ηελ απάληεζε πνπ αθόκα ρξσζηνύζα ζηελ Λεθέιε. - Κπνξώ λα ζπλερίζσ; θνίηαμα πξνο απηόλ. - Ξαξαθαιώ, παξαθαιώ! εμεγείηε πνιύ σξαία. Ιίγν απξόζκελν, αιιά ελίζρπζε ηελ βνύιεζή κνπ λα πξνρσξήζσ. - Λεθέιε, ήκαζηαλ Λαη, πσο κπόξεζε! Όηαλ θπξηεύεη ηελ ζθέςε καο ε επηζπκία λα βγάινπκε κε θάζε ηξόπν ιεθηά, ηόηε όια ηα πξάγκαηα γίλνληαη κέζνλ. Θιέβνπκε, ζθνηώλνπκε, θπξηεύνπκε γη απηό! Γελ έρνπλ όξηα νη πξάμεηο καο. Γελ ζεβόκαζηε ηελ θύζε, ηνπο αλζξώπνπο, ηα έξγα ηέρλεο, ηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά. Βιέπνπκε κπξνζηά ζηα κάηηα καο ην ρξήκα, ηνλ ρξπζό, θαη ηπθισλόκαζηε. Ρν ζπάζηκν ησλ αγαικάησλ ηνπ Ξαξζελώλα ήηαλ κηα πξάμε ηύθισζεο γηα ην θέξδνο. - Λαη, αιιά απηόο ήηαλ ιόξδνο, θύξηε Βαζίιε! - Ζ απιεζηία, Λεθέιε, ρηππάεη όισλ ηελ πόξηα. Δίηε είλαη θαλείο θησρόο είηε πινύζηνο, είηε επγελήο είηε αγξνίθνο, είηε Έιιελαο είηε μέλνο, ε απιεζηία δελ ξσηάεη, ρηππά λα κπεη κέζα. Θη αλ ηεο αλνίμεηο, όζν πην ςειά είζαη ζηελ θνηλσλία, ηόζν πην πνιύ βιάπηεηο. - Λαη, αιιά νη Έιιελεο δελ θαηαζηξέθνπλ αγάικαηα. επέκεηλε εθείλε. - Κελ είζαη ηόζν ζίγνπξε γη απηό, Λεθέιε. Ακέηξεηα αγάικαηα έρνπλ θαηαζηξαθεί από θαλαηηθνύο Έιιελεο ζην παξειζόλ. Θαη όρη κόλν απηό. Θαη ρηιηάδεο ρηιηάδσλ «δσληαλά αγάικαηα», ελλνώ θηινζόθνπο θαη δαζθάινπο πνπ ζθαγηάζηεθαλ, όηαλ δελ ζέιεζαλ ή δελ κπόξεζαλ λα θαηαθύγνπλ ζηελ Ξεξζία θαη λα ζσζνύλ. Αιιά, όια απηά είλαη ηώξα Ηζηνξία Ρα παηδηά ήηαλ πνιύ πξνβιεκαηηζκέλα κ όια απηά. Θη ν δάζθαινο επελέβε: - Λεθέιε, θαη παηδηά, γηαηί όινη ην ίδην ξσηάηε, ππάξρνπλ πνιινί ηξόπνη λα θαηαζηξέςεη θαλείο αγάικαηα. Όηαλ επηηξέπνπκε ζηνλ εαπηό καο, λα πλίγεηαη ε Αζήλα ζην θαπζαέξην, λα ζθνηεηληάδεη ν αηηηθόο νπξαλόο, θαηαζηξέθνπκε ηα κάξκαξα! Δκείο νη ίδηνη. Δπεηδή δελ αλαιακβάλνπκε ην κεξίδην επζύλεο πνπ καο αλαινγεί γηα ηελ πξνζηαζία ησλ αξραηνηήησλ καο... Ξνιύ κνπ άξεζε απηό πνπ είπε ν δάζθαινο θαη ζπκπιήξσζα: - Θη όηαλ πάιη, παηδηά, ρηίδνπκε κέζα ή δίπια από ηεξνύο αξραηνινγηθνύο ρώξνπο γηα λα αλαπηύμνπκε ηάρα ηνλ ηνπξηζκό, ηη θάλνπκε; Ή, όηαλ θαηαζηξέθνπκε ηελ θύζε, ηελ γε, ηνλ αέξα, ην λεξό πνπ πίλνπκε, γηα λα βγάινπκε ρξπζάθη ή λα ζηήζνπκε βηνκεραλίεο, πάιη θαηαζηξέθνπκε ηνλ ηεξό ηόπν πνπ καο άθεζαλ νη πξόγνλνί καο. Φαληαζηείηε, παηδηά, όιε ηελ Διιάδα σο έλα άγαικα, πνπ καο άθεζαλ νη πξόγνλνί καο, κε εληνιή λα ην θιεξνδνηήζνπκε ζε ζαο, ηα δηθά καο παηδηά. Θη εκείο ην θαηαζηξέθνπκε, γηα ην θέξδνο, γηα ηελ ηάρα θαινδσία καο. Ρη ιέηε, απηό δελ είλαη θαηαζηξνθή; Απνξνύζα κε ηη ελδηαθέξνλ κε άθνπγαλ ηα παηδηά. Δίρα ηελ αίζζεζε όηη δεκηνπξγήζεθε κηα θάπνηα νηθεηόηεηα κεηαμύ καο, θαζώο ήζειαλ λα αθνύζνπλ πην πνιιά από κέλα. - Γηαηί θάζεζηε εδώ ζηελ πέηξα, θύξηε Βαζίιε; κε ξώηεζε έλα θνξίηζη. - Έξρνκαη όπνηε κπνξώ εδώ. Μεθνπξάδνκαη θαη απνιακβάλσ. Θαη νλεηξεύνκαη - Γηαηί, δελ ππάξρνπλ άιια κέξε λα πάηε; μαλαξώηεζε. - Βεβαίσο θαη ππάξρνπλ - Αληηγόλε! - πάξρνπλ, Αληηγόλε, αιιά εδώ ληώζσ δηαθνξεηηθά. Κνπ θαίλεηαη ν αέξαο πην ειαθξύο. Ν νπξαλόο πην γαιαλόο, ην θσο πην ιακπεξό. Θαη 3

4 - Θαη ; - Θαη ληώζσ λα έρσ ζπληξνθηά όινπο απηνύο ηνπο ήξσεο πνπ δσληαλεύνπλ ηα κάξκαξα. Ληώζσ αθόκα θαη απηνύο πνπ ηα έρηηζαλ. Βιέπσ απηνύο πνπ κεηέθεξαλ ηα κάξκαξα πάλσ ζηηο άκαμεο. Βιέπσ ηνπο κεγάινπο θαιιηηέρλεο πνπ ηα ιόμεςαλ. Αιιά θαη ηηο κεγάιεο ηειεηέο πνπ γίλνληαλ. Ρα Ξαλαζήλαηα. Ρηο Αζελαίεο, πνπ λέεο ζαλ θη εζάο ύθαηλαλ θαη ηνπνζεηνύζαλ ην πέπιν ζην άγαικα ηεο Θεάο. Θαη ηηο κεγάιεο πνκπέο πνπ ηέιεησλαλ ζ απηό ην κέξνο Όιε ηε κεγάιε ηζηνξία ηνπ έζλνπο καο κπνξώ θαη ηελ βηώλσ θαζήκελνο ζ απηή ηελ πέηξα. Θαη όια απηά κε θάλνπλ θαη μερληέκαη Απνκαθξύλσ από ηελ ζθέςε κνπ όια ηα δπζάξεζηα ηεο θαζεκεξηλόηεηαο καο θαη δσ ζ έλαλ θόζκν πην όκνξθν, εηξεληθό, καγεπηηθό, ζ έλα άιιν ζύκπαλ. Απόξεζα πόζν ήζπρα ηα παηδηά κε άθνπγαλ. Θάπνηα είραλ ζπλεπαξζεί, θάπνηα ρακνγεινύζαλ. - Θύξηε Βαζίιε, έρεηε πνιύ θαληαζία! είπε ν Ιεπηέξεο. - Φαληαζία, Ιεπηέξε; Κπνξεί αιιά κπνξεί θαη όρη. Ή κάιινλ, θαιύηεξα, δελ είλαη θαληαζία. Δίλαη ηα κάηηα ηεο ςπρήο! Όηαλ ηα ρσξέζεηο όια ζηελ ςπρή ζνπ, ηόηε δσληαλεύνπλ, ζνπ κηινύλ, αθνύο ηελ ζθέςε ηνπο, ηελ ηζηνξία ηνπο, ηνπο ζηνραζκνύο ηνπο, ηνπο θαεκνύο ηνπο. - Γηαηί, έρνπλ θαη θαεκνύο; - Βεβαίσο! - Γηα πνηό ιόγν; - Γηα πνηό ιόγν, Ιεπηέξε ; Αο πνύκε γηα ηνλ ρσξηζκό! Έθιεςαλ ηνπο ζπληξόθνπο ηνπο, έθιεςαλ ηνπο αγώλεο ηνπο, έζπαζαλ ηελ ελόηεηά ηνπο, έθιεςαλ ηελ ηζηνξία ηνπο! Γελ είλαη απηόο ιόγνο γηα λα θιαίο; Λα έρεηο θαεκό; Γελ ήκνπλ πηα ζίγνπξνο όηη ζα παίλεπε πάιη ν δάζθαινο ηηο εμεγήζεηο πνπ έδηλα ζηνπο καζεηέο ηνπ. Θάηη κνπ έιεγε, ιηγνπιάθη ζνιά είλαη απηά πνπ ιεο Άξρηζα λα θνβάκαη θαη εηνηκαδόκνπλ λα αθνύζσ δπζάξεζηεο θνπβέληεο. Ν δάζθαινο ζησπνύζε. Ρα παηδηά θνηηάδνληαλ πξνβιεκαηηζκέλα. Δγώ δελ κπνξνύζα όρη λα ζπλερίζσ, αιιά νύηε θαη είρα ηελ δύλακε ή δηάζεζε λα βγάισ ιέμε από ην ζηόκα κνπ. - Ινηπόλ παηδηά, λα θάλνπκε έλα ζεαηξάθη; δηέθνςε ηελ ζησπή ν δάζθαινο. - Λαη! απάληεζαλ απηά ιπηξσκέλα. Άξρηζα λα ληώζσ πάιη ηελ γε θάησ από ηα πόδηα κνπ. - Θάλεηε ηξεηο νκάδεο, ζε επζεία, κε ηηο πιάηεο ζαο γπξηζκέλεο ζηνλ Ξαξζελώλα. Δζύ, Καξία, πνπ είζαη ηδηαίηεξα εύζσκε θαη σξαία, ζα είζαη ε πξώηε νκάδα. Ν Ιεπηέξεο κε ηνλ Λίθν ε δεύηεξε νκάδα. Θαη ηα ππόινηπα αγόξηα θαη θνξίηζηα ε ηξίηε. Όινη λα βιέπεηε πξνο ηνπο επηζθέπηεο όπσο θαη ηα αγάικαηα ηνπ Ξαξζελώλα. Δίζηε αγάικαηα ηνπ Ξαξζελώλα! Γεκηνπξγήζεθαλ γξήγνξα νη νκάδεο. - Ωξαία! έιακπε από ραξά ν δάζθαινο. Ρώξα ζα πεξάζσ κπξνζηά από ηα κάηηα ζαο ην βηβιίν ηνπ θπξίνπ Βαζίιε κε ηα αγάικαηα πνπ έθιεςε ν Έιγηλ. Θάζε νκάδα, αλάινγα κε ηνλ αξηζκό από ηνλ νπνίν απνηειείηαη, ζα ζρεκαηίδεηε κε ην ζώκα ζαο, κία παξάζηαζε από ηα Διγίλεηα. Σαξάο επαγγέιηα! Ρα παηδηά, αθνύ ζπκθώλεζαλ πνηά αγάικαηα ζα απεηθόληδαλ, θνηηνύζαλ κε δήιν ζην βηβιίν γηα λα απνδώζνπλ κε ηα ζώκαηά ηνπο πηζηά ηελ παξάζηαζε. Πε ιίγν, ν ρώξνο κπξνζηά ζηνλ Ξαξζελώλα πξόζθεξε εμαίζην ζέακα πνπ πξνζέιθπε ηνπο επηζθέπηεο ηνπ ηεξνύ βξάρνπ. Ρα ζρνιεηόπαηδα όκσο θαζόινπ δελ λνηάδνληαλ γη απηό. Ξξνζπαζνύζαλ κε αξθεηή ζεαηξηθόηεηα λα απνδώζνπλ κε ηα ζώκαηά ηνπο ηα ειγίλεηα κάξκαξα. Απνιάκβαλαλ πνπ νη επηζθέπηεο ηνπο θσηνγξάθηδαλ ή ηνπο θηλεκαηνγξαθνύζαλ κε ηα θηλεηά ή ηηο θάκεξέο ηνπο. Θη ύζηεξα αμηνπνίεζαλ ηνλ ρξόλν γηα κηα βηαζηηθή καηηά ζην βηβιίν κε ηελ ηζηνξία ησλ παξαζηάζεσλ. Πηξάθεθε ζε κέλα ν δάζθαινο. - Θέιεηε λα ππνδπζείηε εζείο ηνλ Έιγηλ θαη εγώ ην ζπλεξγείν απνμήισζεο; Δμεπιάγελ. Ρη ζθέςε! - Λαη, βεβαίσο. Αιιά, κηα ζηηγκή Θνίηαμα γύξσ ηνπο ηνπξίζηεο πνπ καο παξαηεξνύζαλ. - Κήπσο είλαη θαιό λα ζπκπεξηιάβνπκε θαη απηνύο ζην δξώκελν; Φύζεμε κε δύλακε ηνλ αέξα από ηα πλεπκόληα ηνπ εθείλνο. - Ξνιύ θαιό, αιιά πώο λα ζπλελλνεζνύκε; Αληηιήθζεθα πσο δελ πξέπεη λα ηα πήγαηλε θαη ηόζν θαιά κε ηηο μέλεο γιώζζεο. 4

5 - Θα θάλσ κηα πξνζπάζεηα κε όπνηα μέλε γιώζζα μέξσ ή ςεπηνμέξσ - Ξνιύ θαιά. Ξιεζίαζα κηα νκάδα από θηλέδνπο πνπ κε κεγάιν ελδηαθέξσλ θσηνγξάθηδαλ ηνλ λαό αιιά θαη ηα παηδηά. Γνθίκαζα κε ηα αγγιηθά κνπ. - Έιγηλ; Γλσξίδεηε ηνλ Έιγηλ; - Λν! - Έθιεςε ηα αγάικαηα πνπ ιείπνπλ από ηνλ λαό, από εθεί πάλσ! ηνπο έδεημα ην μεδνληηαζκέλν δπηηθό αέησκα ηνπ Ξαξζελώλα. - Yes, yes, Elgin! British Museum! - Αθξηβώο! Ρώξα αξρίδνπλ ηα δύζθνια, ζθέθηεθα, θαη πξνζπάζεζα λα ηνπο εμεγήζσ ην ζεαηξάθη πνπ ζα έπαηδαλ ηα παηδηά. - Θέιεη, θάπνηνο από ζαο, λα παίμεη ηνλ Έιγηλ; - Λννν! θώλαμαλ ηξνκαγκέλνη. - Θαηαιαβαίλσ Ρνπο επραξίζηεζα. Δίπα λα δνθηκάζσ ηελ ηύρε κνπ κε έλα δεπγάξη πνπ ζηεθόηαλ δίπια θαη κηινύζε γεξκαληθά. Κηα θαη ηα γεξκαληθά ηα θαηείρα θαιύηεξα, κπνξεί θάηη λα γίλεη, ήιπηδα. Ρνπο εμήγεζα ην έηνηκά κνπ. - Ρη καο δεηάηε, άλζξσπε! πξνζβιήζεθε ε γπλαίθα. Θέιεηε λα ζπκκεηέρνπκε ζε έλα έγθιεκα θαηά ηεο αλζξώπηλεο θιεξνλνκηάο; - Ππγλώκε, θπξία κνπ! Έλα ζεαηξηθό έξγν ζα ήηαλ - Λαη, αιιά αλαθέξεηαη ζε αλνζηνύξγεκα Ρνπο άθεζα κε πνιύ βαξηά θαξδηά θαη γύξηζα ζηνλ δάζθαιν. Άθνπζα όκσο πίζσ κνπ ηελ θσλή ηνπ άλδξα. Δλόο ειηθησκέλνπ κε παηδηθό πξόζσπν, πνπ κνπ ζύκηδε έλαλ ζπκθνηηεηή κνπ ζην Ξαλεπηζηήκην. - Ξεξηκέλεηε κηα ζηηγκή, θύξηέ κνπ - Ξαξαθαιώ - Γελ κπνξώ λα παίμσ ηνλ Έιγηλ. Αιιά, αλ δελ έρεηε αληίξξεζε, κπνξώ λα παίμσ ην Βξεηαληθό Κνπζείν. Μαθληάζηεθα θαη ελζνπζηάζηεθα. Δλ αζθέπησ ρξόλν αλαθώλεζα; - Ιακπξά! Όκσο, ε ζύληξνθόο ηνπ αληέδξαζε. - Ρη είλαη απηό, Herbert; - Κε ζπκώλεηο, αγαπεηή κνπ Bernandine! Θη εκείο έρνπκε βξώκα ζην πέην καο Κε δόιην ηξόπν δελ αθαηξέζακε ηνλ βσκό ηεο Ξεξγάκνπ πνπ εθζέηνπκε ζην νκώλπκν κνπζείν ηνπ Βεξνιίλνπ ; Ζ γπλαίθα θαηλόηαλ λα εξεκεί. Δγώ ήκνπλ ν επηπρέζηεξνο ησλ αλζξώπσλ. Δλεκέξσζα ηνλ δάζθαιν θαη ηα παηδηά γηα ηελ απξόζκελε εμέιημε θαη ζπκθσλήζακε, εγώ λα είκαη ν Έιγηλ θαη απηόο ην ζπλεξγείν απνμήισζεο. Ήξζε θαη ν Herbert, πνπ πήξε, ζε κηθξή απόζηαζε, ζέζε ζηε κέζε ηεο γξακκήο πνπ ζρεκάηηδαλ ηα παηδηά, νιόηζηνο, κε αλνηγκέλα ηα πόδηα ζε ηζνζθειέο ηξίγσλν, θαη ηα ρέξηα ηνπ ηνπνζεηεκέλα ζηνπο γνθνύο λα ζρεκαηίδνπλ επίζεο ηξίγσλν, εηθόλα απόξζεηνπ θξνπξίνπ. Ν Γάζθαινο έδσζε ηηο εληνιέο: - Μεθηλνύκε κε ηελ Καξία, πνπ είλαη ην νιόζσκν άγαικα ηεο ζρνιήο ηνπ Φεηδία. Ν Έιγηλ κε δηαηάδεη, εγώ ην απνζπώ θαη ην ηνπνζεηώ πίζσ από ηνλ θύξην Herbert, πνπ είλαη ην Βξεηαληθό Κνπζείν. Δζείο αγάικαηα, αληηδξάηε όπσο λνηώζεηε ζηνλ μεξηδσκό θαη ηελ θινπή. Ν Γάζθαινο πξνρώξεζε πξνο ηελ Καξία, αιιά εγώ ηνλ ζηακάηεζα. - Ξξώηα πξέπεη λα γίλεη ην deal! - Ρί είπαηε; - Ξξέπεη πξώηα λα γίλεη ε πώιεζε Θνίηαμα πξνο ηνλ Herbert, πνπ ρακνγεινύζε επραξηζηεκέλνο, θαη ηνπ κίιεζα κε επηβιεηηθή θσλή, πξώηα ζηα γεξκαληθά θαη κεηά ζηα Διιεληθά: - Απηά ηα κεγάια έξγα ηεο αθκήο ηεο δεκνθξαηίαο ησλ Αζελώλ, αγάικαηα πνπ θαηαζθεύαζαλ ζενί, ηα πξνζθέξσ ζην Βξεηαληθό Κνπζείν κόλν γηα ιίξεο! Απηόο απαληνύζε ζηα γεξκαληθά: - Κε ηίπνηε. Δπηπιένλ, ε Βνπιή ζαο θαηεγνξεί θύξηε Έιγηλ, όηη θαηαξηίζαηε ηελ ζπιινγή απηή ησλ καξκάξσλ θαηαρξώκελνο ηελ ηδηόηεηα ηνπ πξεζβεπηή! 5

6 - Δάλ δελ θαηαβάιεηο ην πνζό απηό, Κνπζείν, ζα εθζέησ ηα κάξκαξα απηά ζηελ απιή ηνπ ηδηόθηεηνύ κνπ κεγάξνπ. - Γπζηπρώο γηα ζαο, δελ ζα ην θάλεηε απηό. Σξεηάδεζηε ηα ρξήκαηα, κείλαηε από ιεθηά! - Ξόζα ζέιεηε λα δώζεηε; - Ρα αγνξάδσ γηα ιίξεο! Κόλν, δερζείηε ηελ πξνζθνξά κνπ γξήγνξα, γηαηί έρσ κεγάιε πίεζε από ηνλ βνπιεπηή Σηνύγθ Σάκεξζιεπ, πνπ πξνηείλεη λα δώζνπκε κόλν ιίξεο θαη όηαλ ζα ηα δεηήζεη ηα κάξκαξα ε θπβέξλεζε ηεο Αζήλαο, ην Βξεηνληθό Κνπζείν πνπ ζα ηα θπιάμεη σο ηόηε, λα ηα επηζηξέςεη εθεί, από όπνπ «απξεπώο ειήθζεζαλ». - It is a deal! αλαθώλεζα. Πθίμακε ηα ρέξηα. Ξήγα ύζηεξα ζηελ κία άθξε, ζε κέζε απόζηαζε από ηα παηδηά θαη ηνλ Herbert, πήξα ύθνο ππεξόπηε επγελή, θαη δείρλνληαο ηε Καξία, θώλαμα ζηνλ δάζθαιν: - Μήισζέ ην! Λα ην πάκε ζηελ Αγγιία. Δθεί πνπ εκείο νη πνιηηηζκέλνη άλζξσπνη ζα ην πξνζηαηέςνπκε. Θαη όρη κόλν απηό. Θα κεηαθέξνπκε ζην Ινλδίλν νιόθιεξε ηελ αξραία Αζήλα! Απηνί εδώ νη ζθιάβνη Έιιελεο δελ θαηαιαβαίλνπλ ηελ ζεκαζία ηνπο. Θαη νη Ρνύξθνη κπνξεί λα ηα θάλνπλ αζβέζηε Ξξνρώξεζε ν δάζθαινο, έπηαζε από ηηο πιάηεο ηελ Καξία θαη πξνζπαζνύζε λα ηελ απνζπάζεη από ηα παηδηά θαη λα ηελ ζεθώζεη από ην πιαθόζηξσην. Όκσο ηελ θξαηνύζε ζθηρηά ν Λίθνο, πνπ ήηαλ ην ηέινο κηαο αιπζίδαο πνπ ζρεκάηηδαλ ηα παηδηά κε ηνπο βξαρίνλεο ηνπο πεξαζκέλνπο ν έλαο ζηνλ άιιν. Ραπηόρξνλα έβγαδαλ άλαξζξεο θξαπγέο, θιαπζκνύο θαη νδπξκνύο: - Ζ αδειθή καο Καο παίξλνπλ ηελ αδειθή καο! Ρε γεληά καο Ρν ζπιάρλν καο Ρν θακάξη καο Ρελ ηζηνξία καο Δληππσζίαζαλ πνιύ ηα παηδηά θαη καδεύηεθαλ γύξσ γύξσ νη επηζθέπηεο πνπ παξαθνινπζνύζαλ ην έξγν ηνπο θαη απηά ζπλέρηζαλ κε πεξηζζόηεξν πάζνο: - Ξνύ πάλε ηελ θαθόκνηξε αδειθή καο ; Ρελ θιέβνπλ από ην ζπίηη καο! Βεβειώλνπλ ηνλ Λαό ηεο Ξαιιάδαο Ρεο Ξξνζηάηηδαο ηεο Αζήλαο. Ρεο Ξξνζηάηηδαο ησλ Διιήλσλ. Ρεο Θεάο ηεο Πνθίαο. Ντκέ - ντκέ.., Θαηάξα Θαηάξα Θαηάξα ζηα βέβεια ρέξηα! Ν δάζθαινο πξνζπάζεζε ηώξα λα απνζπάζεη ην θεθάιη ηνπ αγάικαηνο θαη θαζώο πξνζπνηνύηαλ όηη βάδεη πνιύ δύλακε γηα λα ην απνθόςεη, έθιεηλε εθείλν πξνο ηα κπξόο ζαλ θνκκέλν. Θη ύζηεξα έβαιε πάιη δύλακε γηα λα ην ζεθώζεη από ην έδαθνο. Αιιά ελώ ην πξνζπαζνύζε, έπεζε κε ηηο πιάηεο πξνο ηα πίζσ. Έηξεμα θνληά ηνπ μαθληαζκέλνο, αιιά εθείλνο ζεθώζεθε ιέγνληαο. - Θα πεξάζεη Έθαγα ζην θνύηειν κηα ζθπξηά από ηνλ Φεηδία Θαλείο δελ γέιαζε. Έθαλε θαηλνύξηα πξνζπάζεηα θαη θαζώο ην ζήθσλε από ην έδαθνο ιύγηζαλ ηα πόδηα ζαλ θνκκέλα. Έηζη έρνληάο ην ζηελ αγθαιηά ην κεηέθεξε πίζσ από ηνλ Herbert θαη ην ηνπνζέηεζε γνλαηηζηό θαη κε γεξκέλν ην θεθάιη. Αθξηβώο απέλαληη από ηελ ζέζε πνπ ζηεθόηαλ πξηλ. Ρελ ώξα πνπ ν δάζθαινο γπξλνύζε, κία ςηιή κειαρξηλή θαιινλή, πηζαλόηαηα εζνπνηόο, πνπ δελ είρα πάξεη είδεζε πσο ζηεθόηαλ δίπια κνπ, άθεζε θαηαγήο ηα δύν βηβιία πνπ θξαηνύζε, πήγε θαη ζηάζεθε κπξνζηά από ηελ Καξία κε ην πξόζσπν πξνο ηνπο επηζθέπηεο ηεο Αθξόπνιεο, θαη άξρηζε λα κνηξνινγεί: Αγαπεηέ πξνζθπλεηή, πνπ κε ζσξείο, ηε καύξε κνπ ηε κνίξα λα ζπιινγηέζαη: μαθνπζηή θόξε ηνπ Φεηδία είκ εγώ, άιινλ κάζηνξα ζαλ θη απηόλ ε Διιάδα δελ γλσξίδεη, θη απηνύ ηα ρέξηα κ έβαιαλ, ηεο Ξαιιάδαο ηνλ ηεξό λαό κε ην θνξκή κνπ λα ζηνιίδσ, ηνλ Ξαξζελώλα, ήιην ιακπξό πνπ ηνλ θόζκν νιόθιεξν κε θώο ηνλ πιεκκπξίδεη. Αηώλεο ακέηξεηνπο ζηεο Θεάο ηελ δνύιεςε ηαγκέλε, ηηκέο γλώξηζα πνιιέο, απηέο πνπ κ αλαινγνύζαλ, θαζώο νη Έιιελεο ζηελ επζέβεηα ζηνπο πξώηνπο ησλ ιαώλ κεηξηνύληαη, θαη ζ ό.ηη θαιό, ζ ό,ηη ιακπξό, ζ ό,ηη κεγάιν, ζηελ ρώξα ηνύηε ζε αλδξαγάζεκα γηλόηαλ, ην ρέξη ηεο Αζελάο πξώηα αλαγλώξηδαλ, 6

7 θη ύζηεξα ην δηθό ηνπο. Πε κέξεο πάιη δύζηελεο, πνπ ησλ Διιήλσλ ην Έζλνο, πνιιά ππέθεξε δεηλά, απ ηε δηθή ηνπ ηε δηρόλνηα, ή ησλ άιισλ ηελ απιεζηία, πνιινί κε αθνπκπνύζαλε, θαη καύξν δάθξπ ρύλαλ, παξεγνξηά δεηνύζαλε, ζηε ζθέπε ηεο Ξαιιάδαο. Όια απηά ηα πέξαζα, πξνζθπλεηή, κε ηεο ζνθίαο ηελ ππνκνλή, πνπ ε Θεά δηδάζθεη. Έλα κόλν λα μεπεξάζσ δελ κπνξώ θη νύηε λα θαηαιάβσ, θη νιεκεξίο θη νινλπρηίο κε δάθξπα ξσηάσ: Γηαηί κε απνθόςαηε από ηεο Αζελάο ην ηεξό ην Ρέκπιν; Γηαηί ηνλ γαιαλό ηεο Αηηηθήο ηνλ νπξαλό, θαη ηνπ Αηγαίνπ ηελ κπξσκέλε αύξα, λα κε κπνξώ λα ραίξνκαη, όπσο ηόζνπο αηώλεο; Αγαπεηέ πξνζθπλεηή, πνπ κε ζσξείο κ αγάπε, εκέλα πνπ ιαβώζεθα από ηνπ άξπαγα ηα ρέξηα, έραζα ην θεθάιη κνπ θαη ηα όκνξθα κνπ πόδηα, κε ιεζκνλείο λα ζπκεζείο θαη ην πηθξό κνπ θιάκα: παηξίδα έρσ μαθνπζηή, ιεύηεξε, επξσπαία, θη ακέηξεηα η αδέιθηα, πνπ όια καδί λα ζκίμνπκε κε πόζν λνζηαιγνύκε. Καξκαξώζακε όινη κε ηελ σδή ηεο Κνύζαο. Δθείλε, νιόξζε ζαλ θππαξίζζη, ιακπεξή, ήξεκε, επέζηξεςε ζηελ ζέζε ηεο, δίπια ζηα βηβιία ηεο. Ν δάζθαινο πιεζίαζε ηα αγάικαηα ηεο θεληαπξνκαρίαο. Ν Ιεπηέξεο είρε ηηλάμεη ςειά ην ζηήζνο ηνπ, παηνύζε κε ην αξηζηεξό ηνπ πόδη ηνλ Λίθν, πνπ ήηαλ βαξηά ιαβσκέλνο θαη γνλαηηζκέλνο ζηε γε. Θαη κε ην αξηζηεξό ηνπ ρέξη θξαηνύζε ην πνλεκέλν θεθάιη ηνπ ρηππεκέλνπ. Ν δάζθαινο δπζθνιεπόηαλ πνιύ ζηελ πξνζπάζεηά λα ζεθώζεη ζηα ρέξηα ηνπ ηνλ Ιεπηέξε επεηδή εθείλνο αληηζηεθόηαλ ζζελαξά θαη κε πείζκα. Ρνλ έζπξσρλε κε ην δεμί ηνπ ρέξη, έδηλε ζπλερώο αγθσληέο θαη κηκνύηαλ ηα άινγα πνπ ριηκηληξίδνπλ. Ρα ππόινηπα παηδηά ζην κεηαμύ θξαύγαδαλ: - Θιέβνπλ ηελ ηζηνξία καο Ρα θαηνξζώκαηα ησλ εξώσλ καο Ντκέ ντκέ Θαηάξα θαηάξα ζηνλ θιέθηε ησλ ηεξώλ θαη νζίσλ ηεο παηξίδαο καο Ν δάζθαινο, πνπ ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ λα ζεθώζεη ηνλ Ιεπηέξε είρε ηδξώζεη, ηνπ έδσζε κηα απαιή γξνζηά ζην ζηήζνο θαη είπε: - Πε ιάβσζε ην βέινο ηνπ Θεζέα. Ρώξα είζαη αδύλακνο... πνρώξεζε ν Ιεπηέξεο θαη αθνινύζεζε ηνλ παηδαγσγό ηνπ, πνπ ηνλ ηνπνζέηεζε δίπια ζηελ Καξία. Ρα παηδηά ζπλέρηδαλ ην κνηξνιόη: - Θαηάζηξεςαλ ηνπο γάκνπο ηνπ Ξεηξίζννπ θαη ηηο Ηππνδάκεηαο Ιεζκνληνύληαη νη αγώλεο ηνπ Ζξαθιή θαη ηνπ Θεζέα. Ντκέ, ντκέ. Θαηάξα θαηάξα θαηάξα... Έπηαζε από ην κπξάηζν ν δάζθαινο ηνλ Λίθν θαη ηνλ νδήγεζε δίπια ζηνλ Ιεπηέξε πνπ ζήθσλε πάιη πξνθιεηηθά ην ζηήζνο ηνπ θαη πεξίκελε λα παηήζεη ηνλ ιαβσκέλν Λίθν. Ήκνπλ όιν αγσλία αλ ε Κνύζα πνπ ζηεθόηαλ δίπια κνπ, ζα καο αγαιιίαδε πάιη κε έλαλ ζηίρν ηεο. Θαη, σ ηνπ ζαύκαηνο, άθεζε θαη πάιη θάησ ηα βηβιία ηεο, πήγε θαη ζηάζεθε κπξνζηά από ηνπο λένπο, θαη απάγγεηιε: Δγώ εηκί ε Αζελά, 7

8 έξγν κνπ, κε ηελ Πνθία κνπ ηνπο αλζξώπνπο λα θσηίδσ, ζηνλ εζσηεξηθό άζιν ηνπ θαζελόο κε ην ζθιεξό εγώ ηνπ, θη όινπο καδί ζη νκαδηθό αγώληζκα, ηεο ιεύηεξεο θη ελάξεηεο πνιηηείαο, ληθώληαο ηα δσώδε πάζε, πνπ νη Θέληαπξνη ζπκβνιίδνπλ. Γπζηπρείο άλζξσπνη, θιέςαηε ηνπο Θεληαύξνπο κνπ, ζβήζαηε ην κήλπκά κνπ! Ξώο ζα επηδήζεηε ρσξίο ηελ δηδαρή κνπ, πνπ γλώζε, ζσθξνζύλε θη αλζξσπηά νη άλζξσπνη θαινύλε; Απαξλεζήθαηε ην θνηλό θαιό, πνπ πνιίηεο αξκνληθά ηνλ έλα κε ηνλ άιιν δέλεη, ιαηξεύζαηε ηνλ Δγσηζκό, πνπ αλζξώπνπο, θύζε, θαη ζεό, αηκαηεξά θεληξάεη. Θαινί κνπ άλζξσπνη, όληα κε λνεκνζύλε, δηθαηνζύλε απνδώζεηε, θαζήθνλ επηηειέζηε, θέξηε πίζσ ηνπο Θεληαύξνπο κνπ, ην ζπίηη κνπ ηζνξξνπία λα βξεη. Θη εγώ, ζηνλ νιηζζεξό δξόκν πνπ πνξεύεζηε θη αθαληζκό ζα θέξεη, ζέισ λα ξίμσ ηα θώηα κνπ, ε αξεηή λα ζαο ζώζεη, αληίδσξν δηθό κνπ! Θη ύζηεξα, κε αξγά βήκαηα, γύξηζε θαη ζηάζεθε δίπια κνπ. Δηνηκαδόηαλ γηα ηελ ηειεπηαία πξνζπάζεηα ν δάζθαινο, ώζηε λα απνζπάζεη ηα αγάικαηα ησλ Ξαλαζελαίσλ. Ρα παηδηά, ελ ησ κεηαμύ, είραλ ζρεκαηίζεη κηα νιόθιεξε πνκπή. Κπξνζηά ηέζζεξεο ηππείο, ηέζζεξα εύζσκα αγόξηα πνπ είραλ ζηελ πιάηε ηνπο ηα ηέζζεξα πην κηθξόζσκα θνξίηζηα. Ύζηεξα ηέζζεξα θνξίηζηα πνπ θξαηνύζαλ ηηο άθξεο από έλα ρξπζνγάιαλν ζάιη. Θαη δύν ηξία άιια πνπ έπαηδαλ απινύο θαη θηζάξεο. Θαη όια καδί θξαύγαδαλ: - Καο ηξαβνύλε ζηελ μεληηεηά Καθξηά από ηελ Διιάδα Καθξηά από ηελ Αζήλα Καθξηά από ηνλ Αηηηθό νπξαλό Πε κνπληέο, βξνρεξέο θαη ζθνηεηλέο ρώξεο Ντκέ ντκέ θαηάξα θαηάξα θαηάξα Ν δάζθαινο πήξε ζέζε ζηελ αξρή ηεο πνκπήο θαη έθαλε λόεκα ζηα παηδηά λα ηνλ αθνινπζήζνπλ. Όινη καδί θάλνληαο έλα κεγάιν ηόμν δεμηά από ηνλ Herbert, έπαηξλαλ ζέζε δίπια ζηνλ Ιεπηέξε θαη ηνλ Λίθν ζξελώληαο: - Θέινπκε λα γπξίζνπκε ζηελ Ξαηξίδα Θέινπκε ην ζπίηη καο ηνλ Ξαξζελώλα Λα ελσζνύκε κε ηα αδέιθηά καο Διάηε όινη, βνεζείζηε Κελ ζησπάηε ζηελ αξπαγή καο Ξνιίηεο όινπ ηνπ θόζκνπ, θσλάμεηε, ζπκπαξαζηαζείηε Θη ύζηεξα ν δάζθαινο, ζπγθηλεκέλνο, ήξζε θαη ζηάζεθε δίπια κνπ. Ήκνπλ απόιπηα ζίγνπξνο όηη ε Κνύζα ζα ηξαγνπδνύζε θαη πάιη. Ρώξα πην πνιύ κε απαζρνινύζε ην πνηά ζα ήηαλ ε σδή ηεο. Θη όηαλ είδα πσο αθνύκπεζε θαη πάιη ηα βηβιία ηεο ζην έδαθνο θαη πνξεπόηαλ ζηελ ζέζε ησλ Ξαλαζελαίσλ, ζα λα βγήθα από ην ζώκα κνπ, έλησζα λα βξίζθνκαη ζε άιιν θόζκν. Άθνπγα ηελ σδή ηεο από ρηιηάδεο θσλέο, από λεαλίδεο, ιύξεο, απινύο θαη θηζάξεο: Πηα Ξαλαζήλαηα, ζηελ πνκπή ηνπ Ξέπινπ, παξώλ λα είζαη, Ξνιίηε ηεο Γεο, 8

9 εζύ, πνπ ύςσζεο καδί καο ηελ θσλή ζνπ, θη αγγίμακε ησλ αλζξώπσλ ηηο θαξδηέο. Ρν Θαύκα έγηλε, ην θέξδνο ληθήζεθε, ην Γίθαηνλ ζξηάκβεπζε, Δλόηεηα απνθαηαζηάζεθε. Δίκαζη όινη εδώ, καδί ζνπ γηνξηάδνπκε, ηε λέα Δπνρή ραηξεηίδνπκε, ζπζίεο πξνζθέξνπκε, ην κεξίδην πνπ αλαινγεί ζνύ δσξίδνπκε. Ρα βαξηά πέπια πέζαλε, νη πύιεο ηνπ θαθνύ θιείζαλε, λέα απηνγλσζία απνρηήζακε. Ρελ καθξά πνκπή έθηππνη ή πεδή, λένη θαη λέεο, γέξνη θαη παηδηά, αθνινπζνύκε, η αγσλίζκαηα ηεο λνεηήο Διιάδαο αλακεηξνύκε, λέα λνήκαηα δεηνύκε, από ηηο μεθηηζκέλεο ιέμεηο θαη ηεο αζάθεηαο ην ζθνηάδη, λ απαιιαγνύκε. Σαξά ζηνλ Ξιαλήηε Γε, πνπ ινύδεηαη ζην Φσο ηνπ Ξαξζελώλα, κε ζηαζεξό βεκαηηζκό ζηεο Αιήζεηαο ηνλ δξόκν πξνρσξεί, ην ηίκεκα ηεο Ιεπηεξηάο επςύρσο θαηαβάιεη, θαη ηεο Γηθαηνζύλεο ηελ δπγαξηά κε επιάβεηα θξαηάεη. Δίρα ραζεί από ηνλ θόζκν ηνύην Βξηζθόκνπλ ζε θάπνηα πνξεία πξνο ηελ Αθξόπνιε, ή καθξηά ζην ρξόλν, ή ν καθξηλόο ρξόλνο έζκηγε κε ηνλ δηθό καο. Σώξνο θαη ρξόλνο ελώζεθαλ, έγηλαλ ζηηγκή θαη ζεκείν. Ενύζα έλα όλεηξν, έβιεπα έλα όξακα, πνπ πνηέ δελ ήζεια λα ηειεηώζεη Γελ μέξσ πόζν θξάηεζε απηό, νύηε ηη γηλόηαλ γύξσ κνπ, ηη έθαλαλ ηα παηδηά, ηη απέγηλε ε Κνύζα. Θάπνηα ζηηγκή κόλν έλησζα ην ρέξη ηνπ δάζθαινπ λα αθνπκπάεη ηελ πιάηε κνπ. - Ωξαία ήηαλ! κνπ ςηζύξηζε. - Λαη, όλησο! ηξαύιηζα. Θαη κεηά έλησζα ππνρξεσκέλνο λα δείμσ πσο γύξηζα ζηελ πξαγκαηηθόηεηα: - Ππγραξεηήξηα παηδηά. Ήζαζηαλ ππέξνρα! Ππγραξεηήξηα θαη ζηνλ δάζθαιό ζαο. Ξξέπεη λα είζηε πεξήθαλνη γη απηόλ. - Δίκαζηε! θώλαδαλ ραξνύκελα ηα παηδηά. - Ππγραξεηήξηα θαη ζε ζαο, θύξηε Βαζίιε! Διπίδσ λα μαλαζπλαληεζνύκε - Λαη, βεβαίσο Μέξεηε, εκέλα ζα κε βξείηε πάληα εδώ. - Ξνιύ θαιά. Αιιά ηώξα βηαζηείηε Έξρεηαη κπνπξίλη. Ξέθηνπλ ήδε ρνληξέο ζηαγόλεο βξνρήο, ν θόζκνο ηξέρεη - Α, λαη, λαη.., Θαη ε Κνύζα; Ξξέπεη λα ηελ επραξηζηήζνπκε - Κελ αλεζπρείηε, ην έθαλα εγώ! Γελ είρα πάξεη είδεζε όηη ζην κεηαμύ ν νπξαλόο είρε ζθνηεηληάζεη. Θαη όηη μέζπαζε θζηλνπσξηλή θαηαηγίδα. Πε ιίγν άζηξαθηε θαη βξόληαγε. Ν ηεξόο βξάρνο ζρηδόηαλ ζηα δύν. Θη ύζηεξα άλνημαλ νη νπξαλνί Έγηλα παπί. Δκέλα όκσο δελ κ έλνηαδε. Θάζηζα ζηελ πέηξα κνπ θαη απνιάκβαλα ηελ πνκπή ησλ Ξαλαζελαίσλ Ρα Διγίλεηα ήζαλ εδώ, ζηνλ ηόπν ηνπο, ζην θέληξν ηεο θαξδηάο κνπ. 9

10 10