ΜiFID II. Mια νέα εποχή για την προστασία των επενδυτών; Δημήτρης Κ. Αυγητίδης LLM, MA (Econ), PhD Καθηγητής Εμπορικού Δικαίου Δ.Π.Θ.

Transcript

1 ΜiFID II Mια νέα εποχή για την προστασία των επενδυτών; Δημήτρης Κ. Αυγητίδης LLM, MA (Econ), PhD Καθηγητής Εμπορικού Δικαίου Δ.Π.Θ.

2 Κρίσιμα Δεδομένα Επτά χρόνια προετοιμασία Προετοιμασία σελίδων και 1.4 εκατομμυρίων παραγράφων κανόνων Αναμενόμενο κόστος εφαρμογής για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο 2,5 δις Εκτιμώμενο κόστος συμμόρφωσης για έναν «μεγάλο παίκτη» 40 εκατομμύρια ευρώ

3 Προέλευση Οδηγία 93/22/ΕΟΚ (ISD): Η πρώτη κοινοτική πρωτοβουλία για μια ενιαία κεφαλαιαγορά στη ΕΕ Εναρμόνιση των αρχικών απαιτήσεων άδειας και λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων δεοντολογίας και λειτουργίας της ρυθμιζόμενης αγοράς Πρωταρχική εστίαση η επενδυτική υπηρεσία Οδηγία 2004/39/EΚ (MiFID): Δημιουργία μιας ενιαίας χρηματοπιστωτικής αγοράς ανταγωνιστικής στις κεφαλαιαγορές των ΗΠΑ Πλήρης κάλυψη των δραστηριοτήτων που απευθύνονται στους επενδυτές - Υψηλότερο επίπεδο εναρμόνισης για την παροχή υψηλότερου επιπέδου προστασίας στους επενδυτές Εστίαση στην προστασία του επενδυτή

4 Αδυναμίες της MIFID Επικέντρωση στις μετοχές Ελλιπής ρύθμιση των εξωχρηματιστηριακών αγορών (παράγωγα, ομόλογα) Μη ικανοποιητικά συστήματα εταιρικής διακυβέρνησης σε πολλά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα Υπερβολική ανάληψη κινδύνων μεμονωμένη αποτυχία συστημικό πρόβλημα

5 Συνολική ρύθμιση MiFID II Οδ. 2014/65/EΕ Καν. (EΕ) No 600/2014 Οι περισσότερες διατάξεις ισχύουν από τις 3 Ιανουαρίου 2018 (νόμος 4514/2018) Αντιμετώπιση αδυναμιών λειτουργίας και διαφάνειας των αγορών Καλύτερη προστασία των επενδυτών Ενίσχυση της εμπιστοσύνης στις αγορές Αντιμετώπιση μη ρυθμιζόμενων περιοχών Εξασφάλιση ότι οι εποπτικές αρχές διαθέτουν επαρκείς εξουσίες Εστίαση στην αντιμετώπιση αιτίων και συνεπειών της χρηματοπιστωτικής κρίσης

6 Εργαλεία Η διαπραγμάτευση περιορίζεται στους τόπους διαπραγμάτευσης Πλήρης διαφάνεια Τόσο πριν όσο και μετά την διαπραγμάτευση Ισχύει για όλους τους τύπους τόπων διαπραγμάτευσης Και σε όλα τα χρηματοπιστωτικά μέσα που διαπραγματεύονται Πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση παγκοσμίως των "ανεπαρκώς ρυθμιζόμενων και αδιαφανών πτυχών του χρηματοπιστωτικού συστήματος"

7 Προστασία Επενδυτών Άρθρο 24 Ν 4514/2018 Γενικές αρχές Πληροφόρηση πελατών Άρθρο 25 Διασφάλιση καταλληλότητας συμβούλων Αξιολόγηση καταλληλότητας και συμβατότητας Ενημέρωση προς πελάτες

8 Γενικές Αρχές Επαγγελματικής Συμπεριφοράς Εντιμότητα, Αμεροληψία, Επαγγελματισμός Αρχή διαφύλαξης συμφερόντων πελάτη Δηµιουργία χρηµατοπιστωτικών µέσων προς πώληση και παροχή επενδυτικών συµβουλών προς τους πελάτες σε ανεξάρτητη βάση. Απαγόρευση καταβολής ή είσπραξης οποιασδήποτε αµοιβής ή προµήθειας ή παροχής ή λήψης οποιουδήποτε µη χρηµατικού οφέλους. Ανταµοιβή και αξιολόγηση της απόδοσης του προσωπικού ΕΠΕΥ γίνεται κατά τρόπο που δεν έρχεται σε σύγκρουση µε την υποχρέωσή τους να ενεργούν προς το συµφέρον των πελατών τους

9 Πληροφόρηση Σαφείς, ακριβείς, κατανοητές, πλήρεις και μη παραπλανητικές πληροφορίες Προσαρμοσμένες στο πρόσωπο του πελάτη και στο αντικείμενο επένδυσης Συνπροσδιορισμός από τα προσωπικά στοιχεία πελάτη ορίζοντας αντίληψης, επίπεδο γνώσης, ηλικία, επάγγελμα, οικογενειακή οικονομική κατάσταση, επενδυτική εμπειρία, επενδυτικός στόχος, προθυμία διακινδύνευσης Σχετικά µε την ΕΠΕΥ και τις υπηρεσίες της, τα χρηµατοπιστωτικά µέσα και τις προτεινόµενες επενδυτικές στρατηγικές, τους τόπους εκτέλεσης και όλα τα κόστη και τις συναφείς επιβαρύνσεις

10 Πληροφόρηση Πληροφορίες γενικά για την αγορά, το αντικείμενο επένδυσης, οικονομική κατάσταση και φερεγγυότητα εκδότη προτεινόμενων τίτλων, Rating, νομικά και φορολογικά ζητήματα Επίκαιρες πληροφορίες για την απόδοση, ρευστότητα και ασφάλεια προτεινόμενης επένδυσης θεμελιωμένες σε επιμελή έρευνα Ειδική πληροφόρηση σε περίπτωση που επενδυτική υπηρεσία προσφέρεται µαζί µε άλλη υπηρεσία ή προϊόν ως µέρος πακέτου ή ως προϋπόθεση για την ίδια συµφωνία ή πακέτο Αυξημένο καθήκον έρευνας και ενημέρωσης για ιδιαίτερα επικίνδυνες ή πολύπλοκες επενδύσεις

11 Αξιολόγηση καταλληλότητας Συλλογή πληροφοριών από πελάτη («επενδυτικό προφίλ»): Γνώση + Εμπειρία στον επενδυτικό τομέα Είδη επενδυτικών υπηρεσιών που είναι εξοικειωμένος ο πελάτης Φύση, όγκος και συχνότητα συναλλαγών Μορφωτικό επίπεδο και επαγγελματική κατάρτιση

12 Αξιολόγηση καταλληλότητας Χρηματοοικονομική κατάσταση Επενδυτικοί στόχοι Ανοχή κινδύνου Δυνατότητα να υποστεί ζημίες Αξιολόγηση πληροφοριών Καταλληλότητα αγοράς, διατήρησης ή πώλησης χρηματοπιστωτικού μέσου Καταλληλότητα παρεχόμενης υπηρεσίας

13 Αξιολόγηση συμβατότητας Για επενδυτικές υπηρεσίες, πλην παροχής επενδυτικών συμβουλών και διαχείρισης χαρτοφυλακίου: Πληροφορίες για Γνώση + Εμπειρία πελάτη Αξιολόγηση εάν ο πελάτης κατανοεί τους κινδύνους του επενδυτικού προϊόντος Μη καταλληλότητα υπηρεσίας/προϊόντος πελάτη προειδοποίηση Ανεπαρκείς πληροφορίες προειδοποίηση

14 Αξιολόγηση συμβατότητας Εξαίρεση από έλεγχο συμβατότητας για επενδυτικές υπηρεσίες εκτέλεσης ή λήψης και διαβίβασης εντολών: Μη σύνθετα/πολύπλοκα χρηματοπιστωτικά μέσα σε ρυθμιζόμενη αγορά Κατόπιν πρωτοβουλίας του πελάτη Ενημέρωση για τη μη υποχρέωση αξιολόγησης συμβατότητας Υποχρέωση ΕΠΕΥ για αποτροπή σύγκρουσης συμφερόντων

15 Βέλτιστη εκτέλεση εντολών Λήψη κάθε εύλογου μέτρου για την επίτευξη βέλτιστου αποτελέσματος Εκτέλεση βάσει των οδηγιών του πελάτη Ευνοϊκότεροι δυνατοί όροι Αξιολόγηση συμβατότητας Πολιτική εκτέλεσης εντολών Αρχή πληροφόρησης σχετικά με την ανωτέρω πολιτική

16 Επενδυτική συμβουλή Σύμφωνα με τη MiFID, η παροχή προσωπικών συστάσεων σε έναν πελάτη, είτε κατόπιν αιτήματός του είτε με πρωτοβουλία της επιχείρησης επενδύσεων, όσον αφορά μία ή περισσότερες συναλλαγές που αφορούν χρηματοπιστωτικά μέσα Σύμφωνα με τη MiFID II ίδιος ορισμός (4(1)(4)) Αιτιολογική σκέψη 70: «Όταν εκδόθηκε η οδηγία 2004/39/ΕΚ, η αυξανόμενη εξάρτηση των επενδυτών από προσωπικές συστάσεις κατέστησε αναγκαία την πρόβλεψη της υποχρέωσης χορήγησης άδειας για την παροχή επενδυτικών συμβουλών και την υπαγωγή της σε συγκεκριμένες υποχρεώσεις επαγγελματικής συμπεριφοράς.»

17 Συστάσεις Σύμφωνα με τη MiFID, μια σύσταση δεν αντιμετωπίστηκε ως προσωπική σύσταση εάν εκδόθηκε στο κοινό ή αποκλειστικά μέσω καναλιών διανομής, δηλ. κανάλια μέσω των οποίων οι πληροφορίες είναι ή ενδέχεται να γίνουν διαθέσιμες στο κοινό (λίστες κοινωνικών μέσων / ηλεκτρονικών μηνυμάτων) Σύμφωνα με τη MiFID II, η έννοια της προσωπικής σύστασης διευρύνθηκε: Εξαιρείται μόνο εάν πραγματοποιείται στο ευρύ κοινό / Συμπεριλαμβάνεται εάν γίνεται μέσω διαύλων διανομής Μια σύσταση εμπίπτει στο πεδίο των επενδυτικών συμβουλών, εφόσον παρουσιάζεται ως κατάλληλη για τον πελάτη ή με βάση τις συνθήκες του πελάτη και συνιστά είτε: (α) την αγορά, πώληση, εγγραφή, ανταλλαγή, εξαγορά, συμμετοχή ή αναδοχή ενός συγκεκριμένου χρηματοπιστωτικού μέσου (β) την άσκηση ή η μη άσκηση οποιουδήποτε δικαιώματος που παρέχεται από συγκεκριμένο χ.μ. για την αγορά, την πώληση κλπ. (9 Καν.)

18 Το κριτήριο της ανεξαρτησίας Στο πλαίσιο της MiFID II νέα διάκριση μεταξύ επενδυτικών συμβουλών σε ανεξάρτητη και μη ανεξάρτητη βάση Οι όροι δεν έχουν καθοριστεί Η παροχή συμβουλών σε ανεξάρτητη βάση πρέπει να καλύπτει συγκεκριμένα στοιχεία (1) αξιολόγηση φάσματος μέσων (2) παρόχους μέσων και (3) δεν πρέπει να συνδυάζονται με κίνητρα Υποχρεώσεις για ανεξάρτητους συμβούλους απορρέουν από τη MiFID II 24 (4) και (7) και του Κατ Εξουσιοδότηση Κανονισμού Η φύση της συμβουλής (ανεξάρτητη ή μη) καθίσταται υποχρεωτικό πληροφοριακό στοιχείο

19 Επενδυτικές συμβουλές σε ανεξάρτητη βάση Η επιχείρηση πρέπει να εξετάσει ένα αρκετά μεγάλο και ποικίλο (όσον αφορά τον τύπο και τους εκδότες / παρόχους) φάσμα χρηματοοικονομικών μέσων που διατίθενται στην αγορά για να εξασφαλίσει ότι οι στόχοι του πελάτη ικανοποιούνται με τον κατάλληλο τρόπο - Αξιολόγηση όλων των διαθέσιμων προϊόντων δεν είναι απαραίτητη Τα χρηματοπιστωτικά μέσα δεν πρέπει να περιορίζονται σε εκείνα που παρέχονται από (1) Την ίδια την επιχείρηση, ή (2) άλλες οντότητες που συνδέονται στενά με την επιχείρηση, ή (3) άλλες οντότητες με στενές νομικές ή οικονομικές σχέσεις με αυτήν, κατά τρόπο που θα μπορούσε να βλάψει τον ανεξάρτητο χαρακτήρα των συμβουλών Η επιχείρηση δεν μπορεί να λαμβάνει και να διατηρεί οφέλη από τρίτους σε σχέση με την παρεχόμενη υπηρεσία, εκτός από τις μικρές μη χρηματικές, ικανές να βελτιώσουν την ποιότητα της παρεχόμενης υπηρεσίας και δεν βλάπτουν την ικανότητα των επιχειρήσεων να ενεργούν προς το συμφέρον του πελάτη

20 Εσωτερικοί μηχανισμοί Διαδικασίες επιλογής για την αξιολόγηση και τη σύγκριση ενός επαρκούς εύρους χρηματοπιστωτικών μέσων έτσι ώστε: (α) ο αριθμός και η ποικιλία να είναι ανάλογες με το αντικείμενο των επενδυτικών συμβουλών και αντιπροσωπευτικές των διαθέσιμων χ.μ. στην αγορά, (β) τα κριτήρια να περιλαμβάνουν όλες τις σχετικές πτυχές (κινδύνους, κόστος, πολυπλοκότητα, χαρακτηριστικά της επιχείρησης) και να διασφαλίζουν ότι η επιλογή δεν είναι προκατειλημμένη Εάν μια σύγκριση δεν είναι δυνατή η επιχείρηση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι παρέχει συμβουλές σε ανεξάρτητη βάση Μόνιμη εσωτερική επίγνωση του καθεστώτος ανεξαρτησίας

21 Πληροφορίες προ συμβουλών Εάν οι συμβουλές παρέχονται σε ανεξάρτητη βάση Εάν η συμβουλή βασίζεται σε ευρεία ή πιο περιορισμένη ανάλυση διαφορετικών τύπων χρηματοπιστωτικών μέσων Το εύρος των χρηματοπιστωτικών μέσων που αξιολογήθηκαν Εάν ο πελάτης θα λαμβάνει μια περιοδική αξιολόγηση της καταλληλότητας των συνιστώμενων χρηματοοικονομικών μέσων

22 Πληροφορίες μετά συμβουλών (σε ανεξάρτητη βάση) Πώς πληρούνται τα κριτήρια ανεξαρτησίας Λεπτομέρειες των παραγόντων που λαμβάνονται υπόψη κατά την παροχή της σύστασης (κίνδυνοι, κόστος, πολυπλοκότητα κ.λπ.) Το κατά πόσον λαμβάνονται μικρά μη χρηματικά οφέλη σε σχέση με την υπηρεσία - υπό την προϋπόθεση ότι δεν επηρεάζεται η ικανότητα να ενεργεί προς το συμφέρον του πελάτη

23 Αντιπαροχές Γενικός κανόνας η απαγόρευση των αντιπαροχών 24 (9) MiFID II & Ν 4514/2018 Αντιπαροχές ως παραβίαση του κανόνα σύγκρουσης συμφερόντων / υποχρέωσης να ενεργεί ειλικρινά, δίκαια και επαγγελματικά προς το καλύτερο συμφέρον του πελάτη Οποιαδήποτε χρηματικά ή μη χρηματικά οφέλη που λαμβάνονται από τρίτους σε σχέση με την παροχή υπηρεσιών σε πελάτες δεν μπορούν να διατηρηθούν Επιτρεπόμενα, μόνο (a) σχεδιασμένα να βελτιώσουν την ποιότητα της υπηρεσίας και (b) δεν παραβιάζουν υποχρέωση να ενεργούν αντικειμενικά κλπ.

24 Αντιπαροχές (2) Υποχρεώσεις προς: (α) Γνωστοποίηση πριν από την παροχή της υπηρεσίας, την ύπαρξη, τη φύση και το ύψος της πληρωμής ή του εισπραχθέντος οφέλους, και (β) Πληροφόρηση σχετικά με τον μηχανισμό μεταφοράς των παραπάνω Απαλλαγή για πληρωμές που είναι απαραίτητες ή που επιτρέπουν την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών (έξοδα κράτησης, τέλη διακανονισμού / ανταλλαγής ή νομικών αμοιβών, κανονιστικές εισφορές) Απαγόρευση αμοιβής ή αξιολόγησης της απόδοσης του προσωπικού όταν έρχεται σε σύγκρουση με το καθήκον τους να ενεργούν προς το συμφέρον της εταιρείας

25 Αντιπαροχές για συμβούλους επενδύσεων και διαχειριστές χαρτοφυλακίων Ειδικοί κανόνες πιο αυστηροί 24 (7) & (8) MiFID II Απόλυτη απαγόρευση προμηθειών και αμοιβών που εισπράττονται από ανεξάρτητους συμβούλους επενδύσεων και διαχειριστές χαρτοφυλακίων (εάν παραληφθούν πρέπει να καταβληθούν) Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να δημιουργήσουν μια πολιτική για να εξασφαλίσουν ότι οι πληρωμές τρίτων που λαμβάνονται παραχωρούνται και μεταφέρονται στους πελάτες Επιτρέπονται μόνο δευτερεύουσες μη χρηματικές παροχές - μπορούν να διατηρηθούν, όταν γνωστοποιούνται και εφόσον πληρούνται οι λοιπές απαιτήσεις Αποδεκτά μη χρηματικά οφέλη τεκμηρίωση, συμμετοχή σε συνέδρια, φιλοξενία λογικής αξίας κλπ. [12 (2) Κατ εξουσιοδότηση Οδηγία (EΕ) 2017/593]

26 Κριτήριο βελτίωσης της ποιότητας Πληρούται όταν (α) δικαιολογείται από επιπρόσθετη ή υψηλού επιπέδου εξυπηρέτηση, ανάλογα με την αντιπαροχή που έχει λάβει, (β) δεν ωφελεί άμεσα τον αποδέκτη χωρίς να ωφελεί τον πελάτη, (γ) δικαιολογείται από ένα συνεχές όφελος για τον πελάτη, (δ) δεν έχει ως αποτέλεσμα να παρεμποδίζονται ή να νοθεύονται οι παρεχόμενες υπηρεσίες Κατ' Εξουσιοδότηση Οδηγία (ΕΕ) 2017/593 Της Επιτροπής

27 Αποτελέσματα Κρίσιμο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί: Επανάσταση? Νέα εποχή? Σημαντική αλλαγή? Στοιχεία για την απάντηση: (1) Ποιοτικά (2) Χρονικά

28 Επίδραση στην Ελληνική Νομοθεσία Διοικητικές κυρώσεις Κανόνες συμπεριφοράς / οργανωτικοί κανόνες που εφαρμόζονται στις επενδυτικές συμβουλές Πρόσθετες υποχρεώσεις που επιβάλλονται στους επενδυτικούς συμβούλους σε ανεξάρτητη βάση Το πεδίο εφαρμογής της προσωπικής σύστασης περιορίστηκε Πρόσθετοι κανόνες σε σχέση με τα κίνητρα και την έρευνα Η παραβίαση των ανωτέρω οδηγεί σε διοικητικές κυρώσεις (όπως στη MiFID I) Εμπλουτισμένος κατάλογος κυρώσεων (70-71)

29 Επίδραση στην Ελληνική Νομοθεσία Αστικές κυρώσεις Αποτυχία συμμόρφωσης αστικές κυρώσεις Διακριτική ευχέρεια των ΚΜ για αστικά μέσα (69 παρ. 2) Η παραβίαση των καθηκόντων ελέγχεται βάσει του ισχύοντος αστικού δικαίου για την προστασία των επενδυτών Συμβατική ευθύνη Αδικοπρακτική ευθύνη Ευθύνη βάσει του νόμου περί προστασίας των καταναλωτών Ευθύνη από διαπραγματεύσεις Η παραβίαση κανόνων αποτελεί συμβατική παραβίαση; Η παραβίαση των κανόνων αποτελεί αδικοπραξία; Ο επενδυτής είναι καταναλωτής;

30 Επίδραση στην Ελληνική νομοθεσία Αστικές κυρώσεις (ενδοσυμβατικές) Οι υποχρεώσεις για τους ανεξάρτητους συμβούλους και οι απαγορεύσεις αντιπαροχών θα μπορούσαν να προκύψουν και στο προηγούμενο λιγότερο λεπτομερές καθεστώς ΩΣ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ Καθήκοντος μη σύγκρουσης συμφερόντων και του καθήκοντος να ενεργεί με ειλικρίνεια, δίκαια και επαγγελματικά προς το συμφέρον του πελάτη ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Συμβατικά καθήκοντα ρητά / σιωπηρά ή απορρέοντα από την αρχή της καλής πίστης

31 Ενοχική σχέση ΕΠΕΥ πελάτη Αρχή καλής πίστης ΑΚ 288 (καλόπιστη εκπλήρωση ενοχών) Κανόνες συμπεριφοράς Υποχρέωση πληροφόρησης, διαφώτισης και προειδοποίησης Υποχρέωση πρόνοιας και ασφάλειας στις συναλλαγές Μη κατάχρηση δικαιώματος

32 Επίδραση στην Ελληνική Νομοθεσία Αστικές κυρώσεις (αδικοπραξία) Αδικοπρακτική ευθύνη Κανόνες δεοντολογίας μερικώς προστατευτικού χαρακτήρα είτε συμπεριφοράς είτε οργανωτικοί Η λεπτομερής δομή και εξειδίκευσή τους καθιστά δυνατή ή τουλάχιστον διευκολύνει την στοιχειοθέτηση παράβασης Παράβαση του γενικού καθήκοντος προστασίας των συμφερόντων και της περιουσίας των άλλων Το στοιχείο παράνομης πράξης στο πλαίσιο του ΑΚ 914 πληρούται Εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις για βλάβη, ζημία, αιτιώδη συνάφεια η αγωγή αποζημίωσης είναι βάσιμη

33 Σχέση ιδιαίτερης εμπιστοσύνης επιχείρησης - πελάτη που διέπεται σε αυξημένο βαθμό από τις επιταγές της καλής πίστεως. Νομολογία αδικοπρακτική ευθύνη Τραπεζών στο πλαίσιο της θεωρίας διεύρυνσης του εκ του άρθρου 914 ΑΚ παρανόμου, λόγω παραβίασης των επιταγών της καλής πίστεως

34 Επίδραση στην Ελληνική Νομοθεσία Αστικές κυρώσεις (προστασία καταναλωτή) Ο ν. 2251/1994 μεταρρυθμίστηκε με τον 4512/2018 όχι αναδρομική ισχύς καταλαμβάνει μόνο νέες συμβάσεις και ανανεώσεις υφιστάμενων. Με τον ν. 4512/2018 υιοθετήθηκε ο στενός ορισμός του καταναλωτή: «κάθε φυσικό πρόσωπο τα οποίο ενεργεί για λόγους οι οποίοι δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική, βιοτεχνική ή ελευθέρια επαγγελματική του ιδίοτητα»

35 Επίδραση στην Ελληνική Νομοθεσία Αστικές κυρώσεις (προστασία καταναλωτή) o Πελάτης κατά MiFID II είναι και καταναλωτής ως αποδέκτης επενδυτικών υπηρεσιών όταν συμβάλλεται με ερασιτεχνική ιδιότητα. Νομολογία παγίωση των κριτηρίων χαρακτηρισμού του επενδυτή ως καταναλωτή: συστηματική ή μη ενασχόληση με χρηματοπιστωτικά μέσα υψηλή ή μη οικονομική αξία αυτών γνώσεις σχετικά με τις συναλλαγές αυτές

36 Επίδραση στην Ελληνική Νομοθεσία Αστικές κυρώσεις (προστασία καταναλωτή) Άρθρο 8 ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες σε καταναλωτές Δεν διαφέρει ως προς την ουσία του από την ρύθμιση της αδικοπρακτικής ευθύνης Απαιτείται αυτοτελώς η θεμελίωση του παρανόμου της συμπεριφοράς παραβίαση ειδικών διατάξεων MiFID II (ν. 4514/2018) Αντιστροφή βάρους απόδειξης Αποκατάσταση περιουσιακής ζημίας και ηθικής βλάβης

37 Επίδραση στην Ελληνική Νομοθεσία Αστικές κυρώσεις (Ευθύνη από διαπραγματεύσεις) Προσυμβατική ευθύνη άρθρα ΑΚ Υποχρέωση τήρησης ορισμένης συμπεριφοράς κατά το στάδιο των διαπραγματεύσεων: Υποχρέωση ενημέρωσης Καθήκον αληθείας Καθήκον διαφώτισης Καλή πίστη + συναλλακτικά ήθη Παραβίαση υποχρεώσεων αποζημίωση!! Καμία απόφαση νομολογίας για προσυμβατική ευθύνη ΕΠΕΥ

38 Ελληνική Νομολογία ΕφΑθ 787/2013 Βάσει 288 ΑΚ η Τράπεζα έχει υποχρέωση να διαφωτίζει προφορικά τον επενδυτή (όχι βάσει ενός τυποποιημένου εντύπου), ιδίως εάν είναι άπειρος ΑΠ 865/2017 Η παράλειψη εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της τράπεζας θεμελιώνει αδικοπρακτική της ευθύνη (914 ΑΚ) εφόσον ο επενδυτής θεωρηθεί καταναλωτής επειδή συμβλήθηκε ευκαιριακά και ερασιτεχνικά θεμελιώνει παράλληλα και εξωσυμβατική ευθύνη βάσει άρθρου 8 ν. 2251/1994

39 Ελληνική Νομολογία ΕφΑθ 2366/2018 Ειδικά για το ζήτημα του αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της ζημίας που υφίσταται ο επενδυτής και της παράλειψης της επιχείρησης να τον ενημερώσει επαρκώς, πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα αν αιτία της απόφασης του επενδυτή να αγοράσει το συγκεκριμένο χρηματοοικονομικό προϊόν ήταν η παράβαση της υποχρέωσης της τράπεζας να του δώσει τις κατάλληλες συμβουλές: «όταν μια τράπεζα έχει παραβιάσει την υποχρέωσή της για παροχή συμβουλών σε επενδυτή είναι εύλογο να υποθέσει κανείς ότι ο επενδυτής θα είχε ακολουθήσει τη συμβουλή της, αν του την είχε παράσχει, οπότε δεν θα είχε επέλθει σε αυτόν η ζημία»

40 Απαντήσεις (Θετική σκοπιά) Επενδυτική συμβουλή Αντιμετωπίστηκαν πτυχές σύγκρουσης συμφερόντων Λεπτομερής περιγραφή των καθηκόντων και παραβάσεων Μεγαλύτερη δυνατότητα για αυτόματη εφαρμογή Μηχανισμός της υπαγωγής των πραγματικών περιστατικών στους κανόνες που ενδεχομένως να διευκόλυνε Μειωμένα δικαστικά έξοδα που αφορούν επιχειρήσεις, αρχές και δικαστήρια Βοήθεια για τις ρυθμιστικές αρχές

41 Απαντήσεις (Ουδέτερη/Αρνητική σκοπιά) Ίδια εργαλεία επιβολής Ίδιες νομικές βάσεις Αναλλοίωτα εργαλεία ερμηνείας Περιορισμένη διακριτική ευχέρεια Επαχθής συμμόρφωση για τις επιχειρήσεις και επιβολή για τις αρχές Σημαντική αύξηση διοικητικών δαπανών Αύξηση επιπέδου προστασίας των επενδυτών(?)

42 Συνολικά Ε&A (εφαρμογή σε όλη τη ρύθμιση) Εργαλείο για την πρόληψη της χρηματοπιστωτικής κρίσης; Εργαλείο αποκατάστασης; ΟΧΙ Ριζική αλλαγή όσον αφορά την προστασία των επενδυτών; Στροφή προς ένα επενδυτικό σύστημα που ενισχύει την προστασία των επενδυτών; Εργαλείο εξειδίκευσης των καθηκόντων που επιβάλλονται βάσει της MiFID; ΝΑΙ Εργαλείο λεπτομερούς εναρμόνισης της συμμόρφωσης και της επιβολής; Δαπανηρή άσκηση των οποίων το κόστος μπορεί να υπερβαίνει τα οφέλη από νομική άποψη;

43 Νέα εποχή Ανάλυση κόστους & οφέλους 2nd Compliance Forum, September 2019

44 2nd Compliance Forum, September 2019