Θέρος - Τρύγος - Πόλεμος

Transcript

1 Θέρος - Τρύγος - Πόλεμος ΤΕΥΧΟΣ 49 - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2015

2 «Στιγμές Φθινοπώρου» Γλυκό ναι τό φθινόπωρο,σάν μαραζών ἡ φύση καί σάν ὁ ἥλιος ὁ ζεστός,νωρίς νωρίς θά δύσει. Ὁ γαλανός ὁ οὐρανός,σύννεφα θά γεμίσει καί ἡ βροχή δειλά δειλά,σάν δάκρυ θά κυλήσει. Δροσοσταλιά θά γίνεται,στά φύλλα σάν θά πέσει καί μέ τ ἀνθοῦ τήν εὐωδιά,σάν τό γλυκό θά δέσει. Συστάδες δέντρων μυστικά,θά σιγοψιθυρίσουν καί ὅταν φυσᾶ ὁ ἄνεμος,γλυκά θά τραγουδήσουν. Θ ἀρχίσουν νά φυλλορροοῦν,σάν τό γλυκό τ ἀγέρι ἁπλώσει πάνω τους ζεστά,τό δροσερό του χέρι. Φύλλα κιτρινοπράσινα,τρελλό χορό θά στήσουν κι ὅταν χαϊδέψουνε τήν γῆ,μεμιᾶς θά σταματήσουν. Κανείς ζωγράφος δέν μπορεῖ,πιστά ν ἀπεικονίσει τήν ἁρμονία κι ὀμορφιά,πού βρίσκεται στήν φύση. Ὁ Πλάστης μας ἐποίησε,τά πάντα ἐν σοφίᾳ καί ἔδωσε στό κάθε τι,τήν πρέπουσα ἀξία. Τοῦ φθινοπώρου ἡ ὀμορφιά,κρύβει μελαγχολία πού ὅμως εἶν τόσο γλυκιά,σάν Θεία Κοινωνία. Σοφία Σπυράτου Ἀγαπητοί μας φίλοι, Δεχθῆτε καί πάλι τό νέο τεῦχος τῆς Κιβωτοῦ. Εἶναι γραμμένο μέ πολλή ἀγάπη καί κόπο. Ἰδιαίτερα νά προσέξετε τό ἔνθετο, πού δημοσιεύεται, ὅπως εἴχαμε ὑποσχεθῆ καί εἶναι ἀπό τά μαρτύρια τῆς Ρωσικῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Αὐτό δέν ἀρκεῖ νά τό διαβάσουμε, ὅπως διαβάζουμε τήν ἐφημερίδα. Πρέπει νά τό μελετήσουμε προσεκτικά, νά τό σπουδάσουμε καί νά προβληματισθοῦμε. Καλή καί εὐλογημένη χρονιά! ΚΙΒΩΤΟΣ ΕΞΩΦΥΛΛΟ Θέρος - Τρύγος - Πόλεμος ΤΕΥΧΟΣ 49 - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2015 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Στιγμές Φθινοπώρου...2 Τό σχολεῖο καί οἱ νέοι τοῦ σήμερα...3 Ἀλλάζει ὁ ἄνθρωπος;...5 Ἡ Ἰωάννα...7 Τά παιδιά στήν κατασκήνωση...9 Χριστιανική Κατασκήνωση Ὅλα ἔχουν τόν Κτίστη τους Ἡλιοβασίλεμα στή Μεσσηνία Μιά ματιά στά σχολικά βιβλία. Τότε καί Τώρα Ἕνα ζευγάρι παπούτσια «Θά πάρω μιάν ἀνηφοριά...» «Τίνα με λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι εἶναι;» Μιά παράκληση πρός ὅλους τούς φίλους τῆς ΚΙΒΩΤΟΥ: Νά μᾶς σκέπτεσθε καί νά μᾶς ἐπισκέπτεσθε: - Ἠλεκτρονικό Ταχυδρομεῖο ekivotos@ekivotos.gr 2

3 ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΙ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ Σεπτέμβριος 2015! Ἡ νέα σχολική χρονιά ξεκινάει Μέσα στό δύσκολο κλίμα τῶν ἡμερῶν, μέ τίς πολιτικές καί οἰκονομικές ἐξελίξεις νά «τρέχουν» στήν Ἑλλάδα, οἱ Ἕλληνες μαθητές καλοῦνται νά ἐπιστρέψουν στίς σχολικές αἴθουσες γιά νά συνεχίσουν τόν ἀγώνα τους γιά τήν κατάκτηση τῆς γνώσης! Τί πιστεύουν ὅμως πραγματικά οἱ νέοι σήμερα γιά τό σχολεῖο; Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στή ζωή τους; Ποιές εἶναι οἱ προσδοκίες τους ἀπό αὐτό; Ρωτήσαμε τούς νέους καί προσπαθήσαμε νά «ζωγραφίσουμε» τό σχολεῖο μέσα ἀπό τά δικά τους μάτια! Τό σχολεῖο γιά τούς νέους εἶναι ἡ μικρή κοινωνία μέσα στήν ὁποία μεγαλώνουν, μορφώνονται καί κοινωνικοποιοῦνται. Ἡ προσπάθεια νά ἀνταποκριθοῦν στίς ἀπαιτήσεις του γιά γνώση καλύπτει τό μεγαλύτερο μέρος τῆς καθημερινότητάς τους καί καταναλώνει τό μεγαλύτερο μέρος τῶν δυνάμεών τους. Γι αὐτό καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια γιά νά ἀγαπήσουν τό σχολεῖο τους. Βιώνουν τίς ἀρνητικές πλευρές τῆς ἐκπαίδευσης, ἀλλά νιώθουν ἀνίσχυροι νά ἀλλάξουν ὁτιδήποτε σέ σχέση μέ τό σχολικό σύστημα, γι αὐτό καί οἱ προσδοκίες τους ἀπό τό σχολεῖο εἶναι χαμηλές. Παρ ὅλα τά ἀρνητικά στοιχεῖα πού ἐντοπίζουν, οἱ νέοι παραδέχονται ὅτι περνοῦν εὐχάριστες στιγμές στό σχολικό περιβάλλον εἴτε στίς συναναστροφές μέ τούς συνομηλίκους τους εἴτε μέ τούς καθηγητές τους. Ὅσον ἀφορᾶ τό περιεχόμενο τῆς ἐκπαίδευσης, οἱ περισσότεροι νέοι συμφωνοῦν πώς ἐνῶ τό σχολεῖο παρέχει πληθώρα γνώσεων, προσφέρει ἐλάχιστα στόν τομέα τῆς ἀγωγῆς τῶν μαθητῶν. Οἱ ἀξίες καί τά ἰδανικά, τά ὑψηλά ὁράματα ἔχουν ἐκλείψει ἀπό τά σχολικά βιβλία καί τό σχολικό πρόγραμμα, μέ ἀποτέλεσμα οἱ μαθητές νά θεωροῦν πώς τό σχολεῖο δέν εἶναι σέ θέση νά προσφέρει ἀγωγή στούς νέους, ἀλλά μόνο ἡ οἰκογένειά τους. Ὁ ρόλος τῶν καθηγητῶν κρίνεται πολύ σημαντικός στό σημεῖο αὐτό. Οἱ νέοι ἔχουν στραμμένα τά μάτια τους στούς καθηγητές τους καί προσδοκοῦν ἀπό αὐτούς ὅλα αὐτά πού δέ διδάσκονται μέ λόγια ἀλλά μέ ἔργα. Ὡστόσο, ἐνίοτε παρουσιάζονται ἀπογοητευμένοι ἀπό τό παράδειγμα τῶν καθηγητῶν, οἱ ὁποῖοι δέν ἀποτελοῦν πρότυπα συμπεριφορᾶς γιά τούς ἴδιους. 3

4 Ἀναφορικά μέ τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, οἱ νέοι θεωροῦν ὅτι δέ λύνει βασικά ἐρωτήματά τους ἐπάνω στή θρησκεία, ἀλλά οὔτε καί στίς ὑπαρξιακές τους ἀναζητήσεις. Καίριος παράγοντας στήν ποιότητα τοῦ μαθήματος εἶναι καί πάλι τό πρόσωπο τοῦ καθηγητῆ, οἱ θεολογικές του γνώσεις καί ὁ τρόπος διεξαγωγῆς τοῦ μαθήματος. Ἄν θέλαμε νά συνοψίσουμε, θά λέγαμε πώς οἱ νέοι ἐπιθυμοῦν τήν ἀλλαγή στό σχολεῖο ἀλλαγή ὄχι μόνο στό περιεχόμενο καί στόν τρόπο διδασκαλίας τῶν μαθημάτων, ἀλλά καί στούς ἀξιακούς προσανατολισμούς τοῦ σχολείου! Τό σ χ ο λ ε ῖ ο ἀνταποκρίνεται στίς προσδοκίες σου; Τό σχολεῖο στό μεγαλύτερο μέρος του δέν ἀνταποκρίνεται στίς προσδοκίες μου, γιατί ὁ τρόπος διδασκαλίας εἶναι συνήθως πολύ βαρετός, τυπικός καί ἀπομακρύνει τούς μαθητές ἀπό τό νά θέλουν νά πᾶνε σχολεῖο. (Β Γυμνασίου, Καλαμάτα) Ποιά εἶναι ἡ ἄποψή σου γιά τό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν; (περιεχόμενο, ὧρες, τρόπος διδασκαλίας) Πιστεύω ὅτι τό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν θά ἔπρεπε νά ἐπεξηγεῖ περισσότερο τήν κάθε ἑνότητα καί νά μᾶς δίνει περισσότερες πληροφορίες, σχετικά μέ τούς βίους τῶν Ἁγίων, τή ζωή τοῦ Χριστοῦ καί τή δημιουργία τοῦ κόσμου. (Α Λυκείου, Μεσσήνη) Περίγραψε μέ λίγα λόγια τόν ἰδανικό καθηγητή-τρια. Ὁ ἰδανικός καθηγητής θά ἐνδιαφέρεται γιά τήν διαπαιδαγώγηση ὅλων τῶν μαθητῶν του, θά εἶναι ἀμερόληπτος καί θά προσπαθήσει νά τούς ἑλκύσει μέ διάφορους τρόπους στό μάθημά του. Ἐπιπλέον, θά προσπαθεῖ νά στηρίζει κάθε μαθητή καί σέ ψυχολογικό ἐπίπεδο. (Γ Γυμνασίου, Καλαμάτα) Φαντάζομαι νά εἶναι εὐγενικός, ὑπομονετικός, αἰσιόδοξος. (Γ Γυμνασίου, Καλαμάτα) Πιστεύεις ὅτι τό σχολεῖο μπορεῖ νά φτιάξει ἕνα καλύτερο αὔριο; Ἄν ναί, πῶς; Γενικά, πρέπει νά γίνουν μεγάλες ἀλλαγές στό δικό μας ἐκπαιδευτικό σύστημα, καθώς τό μόνο πού προσφέρεται ἄπλετα εἶναι τό ἄγχος. (Β Λυκείου, Καλαμάτα) Πιστεύεις ὅτι τό σημερινό σχολεῖο ἐκτός ἀπό γνώσεις προσφέρει στούς μαθητές καί ἀγωγή; Διατύπωσε τήν ἄποψή σου μέ λίγα λόγια. Τό σημερινό σχολεῖο, ἰδίως τό Λύκειο, ἔχει ἐπικεντρωθεῖ ἀποκλειστικά στή στείρα γνώση, παραλείποντας τήν ἀγωγή τῶν μαθητῶν, ἡ ὁποία ἔχει καταντήσει νά προσφέρεται κατά λάθος. (1ο ἔτος πανεπιστήμιο, Καλαμάτα) 4

5 Ἀλλάζει ὁ ἄνθρωπος; «Δέν ἀλλάζει ὁ ἄνθρωπος», λένε οἱ περισσότεροι. Ὄχι γιατί δέν μπορεῖ ἤ δέν θέλει. Γιατί ἁπλά χρειάζεται κόπος καί χρόνος μαζί. Κι ὁ σημερινός ἄνθρωπος εἶναι φυγόπονος καί ἀνυπόμονος. Βέβαια, ὅταν ἀπειλεῖται ἡ ζωή του, μπορεῖ καί χάνει 50 κιλά, κόβει τό κάπνισμα, γυμνάζεται καθημερινά καί τότε ναί, μπορεῖ καί ἀλλάζει κακές συνήθειες. Ὅταν, ὅμως, ἀπειλεῖται ἡ ψυχή του καί τότε πάλι μπορεῖ νά ἀλλάξει μέ νηστεία, προσευχή, ἀγάπη πρός τόν πλησίον καί πάνω ἀπό ὅλα μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Γιά νά ἀλλάξεις, ὅμως, πρέπει πρῶτα νά πιστεύεις ὅτι ὑπάρχει ψυχή, ὅτι ὑπάρχει Θεός κι ὅτι ἡ ψυχή πού εἶναι αἰώνια εἶναι πολυτιμότερη ἀπό τό φθαρτό σῶμα. Ποιός θά περίμενε π.χ. ἕνας ληστής νά ἀλλάξει τρόπο ζωῆς καί νά γίνει μοναχός, χωρίς κανένα καταναγκασμό ἤ ψυχική ἀσθένεια; Ὁ Ἅγιος Μωυσῆς ὁ Αἰθίοπας εἶναι αὐτός ὁ ἄσωτος, πού γύρισε στόν Πατέρα μεταστρέφοντας τόν νοῦ του νά κοιτάει πρός τό Φῶς, πρός τήν Ἀληθινή Ζωή, θρονιάζοντας μέσα στήν καρδιά του τόν Χριστό. Ἦταν πράγματι φοβερός ληστής τοῦ 4ου αἰώνα στήν Αἰθιοπία, ἀρχηγός μάλιστα μιᾶς συμμορίας πού δέν δίσταζε νά χρησιμοποιεῖ κάθε μέσο, ἀκόμη καί φόνο, προκειμένου νά ληστεύει καί νά πορνεύει. Κάποτε, ὅμως, τοῦ συνέβη ἕνα ἀτύχημα καί ἡ συνείδηση τοῦ Μωυσῆ ἀφυπνίστηκε! Ἄρχισε νά νοιώθει συντριβή καί ἀποστροφή γιά τίς προηγούμενες ἀνήθικες πράξεις του. Ἀφοῦ βαπτίστηκε, ἀποσύρθ ηκε οἰκ ειοθε λ ῶς σ τήν ἔρημο, ὥσ τε μέσα στήν ἡσυχία νά βρεῖ τήν δική του ἠρεμία καί νά φυτρώσει στήν ἄγονη καί ἄγρια ψυχή του μιά ὄαση. Μιά μέρα, τέσσερις ληστές ἔπεσαν πάνω του καθώς καθόταν στό κελί του. Ὁ Μωυσῆς, γιγαντόσωμος ὅπως ἦταν τούς συνέλαβε, τούς ἔδεσε καί σηκωτούς τούς μετέφερε μέ εὐκολία στήν σκήτη, γιά νά ρωτήσει τί ἔπρεπε νά τούς κάνει. Ἐκεῖ οἱ ληστές ἀντελήφθησαν ὅτι ὁ μοναχός ἦταν ὁ 5

6 πρώην ἀρχηγός τους. Κατάπληξη τούς κατέλαβε καί συντριβή, ὅταν ἄκουσαν τούς προτρεπτικούς εἰς μετάνοια λόγους τοῦ πρώην ἀρχιληστῆ Μωυσῆ, ὥστε ἐπιθύμησαν κι αὐτοί τήν σωτηρία τους καί τήν μοναστηριακή ζωή. Ὡστόσο, παρά τήν μετάνοια καί τούς ἀσκητικούς ἀγῶνες, ὁ Μωυσῆς δοκιμαζόταν ἐπί δέκα χρόνια ἀπό τόν δαίμονα τῆς πορνείας, μέ ἀνήθικους λογισμούς, φαντασία καί ὄνειρα. Ἡ εἴσοδος στήν ἐν Χριστῷ νέα ζωή εἶναι γλυκιά καί ἐνθουσιώδης. Ἡ παραμονή ἕως τέλους σέ αὐτή θέλει μαρτύριο ἤ μαρτυρία. Καί οἱ λογισμοί πορνείας τοῦ Μωυσῆ ἦταν ἕνα μαρτύριο. Πόσες φορές δέν σκέφτηκε νά ἀφήσει τήν ἔρημο καί νά γυρίσει πίσω στίς κοσμικές ἀπολαύσεις! Ἡ βοήθεια, ὅμως, τῶν πνευματικῶν του πατέρων στήν ἐξομολόγηση, ἡ αὔξηση τῆς νηστείας καί τῆς προσευχῆς φανέρωναν τήν βαθιά ταπείνωση καί ὑπομονή του. Τή νύχτα, γιά νά μήν κοιμᾶται καί βλέπει ἄσχημα ὄνειρα, πήγαινε στά κελιά τῶν γηραιῶν ἀναχωρητῶν, πού δέν εἶχαν πιά δυνάμεις νά πᾶνε νά πάρουνε νερό, καί γέμιζε τά ἀγγεῖα τους ἀπό τά πηγάδια πού βρίσκονταν μίλια μακριά. Ὁ δαίμονας, ἐξοργισμένος βλέποντας τόν ἑαυτό του νικημένο, τοῦ ἐπιτέθηκε μία νύχτα ἀφήνοντας τόν Μωυσῆ μισοπεθαμένο. Μετά ἀπό ἕνα χρόνο, ὅταν ὁ Ἅγιος ἀνέκτησε τίς δυνάμεις του, ὁ γέροντας τοῦ ἀνήγγειλε ὅτι ἐλευθερώθηκε ἀπό τόν πειρασμό πού ὁ Θεός εἶχε ἐπιτρέψει, γιά νά μήν ὑπερηφανεύεται ὅτι εἶχε νικήσει τό πάθος μέ τίς δικές του δυνάμεις. Ὁ ἀββᾶς Μωυσῆς ἦταν 75 ἐτῶν, ὅταν ἀνήγγειλε ὅτι οἱ βάρβαροι Μάζικες θά εἰσέβαλλαν στή Σκήτη (407). Ὅλοι οἱ μοναχοί ἑτοιμάζονταν νά μάθουν τόν λόγο πού παρέμενε τόσο ἥσυχος καί τότε αὐτός τούς ἀπάντησε: «Ἐγώ περιμένω τόσα χρόνια αὐτήν τήν ἡμέρα γιά νά πληρωθεῖ ὁ λόγος τοῦ Δεσπότη Χριστοῦ πού λέγει: «Πάντες οἱ λαμβάνοντες μάχαιρα, ἐν μαχαίρῃ ἀπολοῦνται». Οἰκοδομημένοι ἀπό τήν ἀπάντηση αὐτή οἱ ἀδελφοί δήλωσαν: «Οὔτε ἐμεῖς φεύγουμε, ἀλλά θά πεθάνουμε μαζί σου». Οἱ Βάρβαροι ρήμαξαν τό περίφημο μοναστικό κέντρο τῆς Σκήτης, θανατώνοντας ἀνελέητα ὅσους βρῆκαν ἐκεῖ. Ὅταν ἔφθασαν στό κελί τοῦ ἀββᾶ Μωυσῆ καί τῶν ἑπτά ἀδελφῶν του, ἕνας ἀπό τούς μοναχούς κρύφτηκε πίσω ἀπό ἕνα σωρό ἀπό σχοινιά καί ὅταν σφαγιάζονταν οἱ ἅγιοι Πατέρες εἶδε ἑπτά στεφάνους πού κατέβηκαν ἐξ οὐρανοῦ καί τούς στεφάνωσαν. Γιά ἐμᾶς τούς χριστιανούς, εὐτυχῶς πού ὑπάρχει ὁ Χριστός! Ἦρθε γιά νά ἀλλάξει τόν κόσμο καί τόν νόμο. Ἦρθε, κι ὁ ἄνθρωπος ἀγαπήθηκε τόσο πολύ, ὥστε νά μπορεῖ νά ἀλλάξει ἀκόμη καί τούς νόμους τῆς φύσης. Ὁ ἄνθρωπος ἀλλάζει καί γίνεται καλύτερος, γίνεται Ἅγιος, ὅταν πιστεύει καί ἐλπίζει στό Χριστό. Ὁ Ἅγιος Μωυσῆς ἄλλαξε τρόπο ζωῆς, γιά νά γίνει πρῶτα ὁ ἴδιος πιό εὐτυχισμένος, πιό γαλήνιος. Ἐσύ, θέλεις νά ἀλλάξεις; Π.Ε.Π. 6

7 Ἡ Ἰωάννα Μιά Τρίτη μεσημέρι, καθώς τακτοποιοῦσα τούς φακέλους στό Γραφεῖο τῶν καθηγητῶν, ἕνα νεαρό κορίτσι, περίπου 18 ἐτῶν, ἔκανε τήν ἐμφάνισή του, ἀναζητῶντας με. «Κυρία», ἀναφώνησε καί φωτίστηκε τό πρόσωπό της. Ἦταν ἡ Ἰωάννα, μιά παλιά μαθήτριά μου πρίν πολλά χρόνια. Μέ ἀγκάλιασε μέ συγκίνηση καί μέ φίλησε μέ μάτια δακρυσμένα. Πραγματικά, χάρηκα τόσο πολύ! «Ἕνα μικρό δωράκι συμβολικά ἀπό μένα γιά σᾶς γιά νά μέ θυμάστε», εἶπε καί μοῦ πρόσφερε μία ὡραῖα κούπα. Ἔμεινα ἔκπληκτη! «Σέ εὐχαριστῶ πολύ», τῆς εἶπα «δέν ἦταν ἀνάγκη!». «Δέν εἶναι τίποτα, Κυρία, μπροστά σέ αὐτά πού μοῦ προσφέρατε! Πάντα θά θυμᾶμαι τά λόγια σας καί πόσο μοῦ σταθήκατε στίς δύσκολες στιγμές πού περνοῦσα», ἀπάντησε. Μέσα στό μυαλό μου, ἦρθε σάν νά ἦταν χθές ἡ ἱστορία τῆς Ἰωάννας. Θυμᾶμαι ἀκόμα τά παιδιά σέ αὐτό τό ὀλιγομελές τμῆμα. Ὅλα καί ὅλα ἦταν δεκαπέντε. Διδάσκω σέ Ἐπαγγελματικό Λύκειο, ὅπου τά τμήματα εἰδικότητας εἶναι ὀλιγομελῆ. Μαθήτρια τῆς Γ Λυκείου ἡ Ἰωάννα εἶχε διαφορετική ἐθνικότητα καί εἶχε βαπτιστεῖ. Ἦταν πάντοτε εὐγενική, μέ μία εὔθραυστη ὀμορφιά, τό χαμόγελό της φώτιζε ὅλο της τό πρόσωπο. Παρόλο πού χαμογελοῦσε, τά μάτια της ἐξέπεμπαν μία μελαγχολία. Μοῦ εἶχε προκαλέσει ἐντύπωση πόσο εὐγενική καί ἤρεμη ἦταν. Δέν συμμετεῖχε ἰδιαίτερα στό μάθημα, ἀλλά τό πραγματικό της πρόβλημα ἦταν οἱ ἀπουσίες της. Εἶχε μείνει ἤδη μιά χρονιά λόγω ἐλλιποῦς φοίτησης. Τώρα στήν Γ Λυκείου, πλέον, εἴχαμε πέσει ἐπάνω της ὅλοι οἱ καθηγητές. Προσπαθούσαμε νά τήν στηρίξουμε, γιά νά μήν κάνει ἄλλες ἀπουσίες καί χάσει τήν χρονιά. «Γιατί, παιδί μου, κάνεις τόσες ἀπουσίες;», τή ρωτοῦσα ἐπανειλημμένα μέ ἀγωνία. «Δέν μπορῶ νά ξυπνήσω, κυρία, κοιμᾶμαι ἀργά». Μέσα μου ἔνιωθα ὅτι κάτι ἄλλο συνέβαινε καί κάτι δέν μοῦ πήγαινε καλά μέ αὐτήν τήν δικαιολογία. Εἶχε φτάσει ὁ Νοέμβριος καί ἡ Ἰωάννα εἶχε κάνει ἀρκετές πάλι ἀπουσίες, ἀλλά εὐτυχῶς χωρίς νά ἔχει ξεπεράσει τό ὅριο. Μιά μέρα ὅταν μπῆκα γιά μάθημα ξεκίνησα νά παίρνω ἀπουσίες στήν ἀρχή τῆς ὥρας. Φτάνοντας στό ὄνομα τῆς Ἰωάννας δέν ἄκουσα ἀπάντηση. Γύρισα καί δέν τήν εἶδα πουθενά. «Ποῦ εἶναι ἡ Ἰωάννα, παιδιά;», ρώτησα. «Δέν ξέρουμε, Κυρία», μοῦ ἀπάντησε ἡ Μαρία «δέν ἔχει ἔρθει ἀπό τό πρωί!». Ἐκείνη τήν στιγμή στενοχωρήθηκα, εἶναι δυνατόν, ἀναλογίστηκα, θά ξαναχάσει πάλι τήν χρονιά. Ἔνιωσα μέσα μου ἔντονη τήν ἐπιθυμία νά τῆς τηλεφωνήσω, νά τήν μαλώσω, ὥστε νά τήν ἀναγκάσω νά ἔρθει στό σχολεῖο. Χωρίς δεύτερη σκέψη ζήτησα ἀπό τούς συμμαθητές της τό τηλέφωνό της. Ἡ φίλη της ἡ Μαρία μοῦ τό ἔδωσε μουρμουρίζοντας «σιγά μήν ἀπαντήσει στό τηλέφωνο». Τό τηλέφωνό της καλοῦσε, μετά ἀπό δυό-τρεῖς κλήσεις ἀκούστηκε ἀπό τήν ἄλλη γραμμή μία διστακτική καί φοβισμένη φωνή «Ἐμπρός»! «Ἰωάννα μου», τῆς ἀπάντησα, «ποῦ εἶσαι παιδί μου, ἔχεις πάρει ἀπουσίες, τί θέλεις, νά χάσεις τήν χρονιά πάλι; Ἔλα σέ παρακαλῶ στό σχολεῖο, ἔλα καί τώρα ἔστω, νά γλιτώσεις 2-3 ἀπουσίες!». 7

8 Ἡ φωνή τῆς Ἰωάννας, μέ τρεμάμενη χροιά, ἀκούστηκε νά λέει «Δέν μπορῶ, Κυρία, σήμερα εἶναι ἀδύνατον νά ἔρθω. Σᾶς ὑπόσχομαι, ὅμως, ὅτι αὔριο θά εἶμαι στό σχολεῖο Σᾶς εὐχαριστῶ πολύ, σᾶς εὐχαριστῶ πολύ πού μέ σκεφτήκατε!». «Σέ παρακαλῶ Ἰωάννα μου», τῆς εἶπα «νά ἔρθεις αὔριο, μοῦ ἔδωσες ὑπόσχεση μήν τό ξεχνᾶς». «Δέν τό ξεχνῶ Κυρία, θά ἔρθω». Δέν εἴπαμε τίποτα ἄλλο, ἔκλεισα τό τηλέφωνο καί συνέχισα νά κάνω τό μάθημα. Μέσα μου ὅμως εἶχα τήν ἐλπίδα ὅτι μέ τό τηλέφωνο ἡ Ἰωάννα θά ἐρχόταν στό σχολεῖο. Τήν ἄλλη μέρα, πράγματι, ἡ Ἰωάννα ἦταν ἀπό τό πρωί στό σχολεῖο. Κάποια στιγμή πού εἶχα κενό τήν ἀπομόνωσα πιό πέρα γιά νά μιλήσουμε. Δέν πρόλαβα νά ξεκινήσω τήν κουβέντα μου καί ἡ Ἰωάννα ἄρχισε νά τρέμει, τά μάτια της βούρκωσαν καί ἡ φωνή της ἔσπασε. «Τί ἔπαθες παιδί μου;» τῆς εἶπα. «Κυρία», μοῦ εἶπε, «χθές τήν ὥρα πού μέ πήρατε τηλέφωνο σκεφτόμουν πολύ σοβαρά νά αὐτοκτονήσω». Πάγωσα, ἕνα σφίξιμο μέ ἔπιασε στό στομάχι μου. «Τί εἶπες;» ψέλλισα... «Τί εἶναι αὐτά πού λές παιδί μου; Νά αὐτοκτονήσεις; Πρός Θεοῦ, δέν ἔπρεπε κάν νά περάσει ἀπό τό μυαλό σου». «Κυρία», συνέχισε ἡ Ἰωάννα «δέν εἶμαι τρελή, ἔρχομαι στό σχολεῖο, γιατί δέν μπορῶ ἄλλο νά εἶμαι στό σπίτι μου. Μέ βλέπετε νά χαμογελῶ, ἀλλά ἀπό μέσα μου κλαίω! Ἡ μητέρα μου ἔχει ψυχολογικά προβλήματα καί δέν ἐργάζεται, ὁ πατέρας μου μᾶς ἔχει ἐγκαταλείψει καί ἔχει φύγει γιά τήν χώρα του! Βγάλτε τα πέρα μόνοι σας, μοῦ λέει. Ζοῦμε μέ τήν ἀδελφή τῆς μητέρας μου καί τά δύο της παιδιά. Ἐγώ τά φροντίζω, γιατί εἶναι μικρά καί αὐτή δουλεύει βγάζοντας λεφτά ἀνήθικα ζώντας μιά ἔκλυτη ζωή. Μέ πιέζει Κυρία, νά κάνω καί ἐγώ τήν ἴδια δουλειά, ἀλλά ἐγώ δέν θέλω, δέν θέλω» ἔλεγε καί ξέσπασε σέ κλάματα. «Ὅταν πήρατε τηλέφωνο ἤμουν τόσο ἀπελπισμένη, πού σκεφτόμουν νά βάλω τέλος στήν ζωή μου, γιά νά γλυτώσω ἀπό ὅλα αὐτά». «Μήν κλαῖς Ἰωάννα μου», τῆς εἶπα. «Φυσικά καί δέν θά κάνεις ποτέ αὐτό πού σοῦ ζητεῖ ἡ θεία σου. Ὁ Θεός εἶναι μεγάλος. Εἶδες», τῆς εἶπα, «ὁ Θεός φώτισε, παρακίνησε τό χέρι μου ἐκείνη τήν στιγμή καί σέ πῆρα τηλέφωνο καί σέ γλίτωσα ἀπό αὐτήν τήν σκέψη. Δέν τό εἶχα ξανακάνει γιά ἄλλο μαθητή. Ἄν δέν εἶναι ἀπό τόν Θεό αὐτό, τότε τί εἶναι; Δέν θά σέ ἐγκαταλείψει, γιατί ὁ Θεός βλέπει τήν καλή σου διάθεση, τήν εὐγενική ψυχή σου. Θά σέ ἀφήσει μόνη; Πίστεψέ με». Σάν βάλσαμο ἔπεσαν τά λόγια μου πάνω στήν πονεμένη ψυχή τῆς Ἰωάννας. Τί σταυρό κουβαλᾶ κάθε παιδί μέσα του, σκέφτηκα καί πόσα προβλήματα ἔχει. Ἔδωσα κουράγιο στήν Ἰωάννα, τῆς μίλησα γιά τίς παρεμβάσεις καί τά θαύματα τοῦ θεοῦ καί τῆς τόνισα ξανά πώς ὁ Θεός δέν θά τήν ἐγκαταλείψει. Πραγματικά, ἡ Ἰωάννα δέν ἀπουσίασε ξανά καί ἀρίστευσε (20) στό μάθημα πού δίδασκα. Στό τέλος τῆς χρονιᾶς μοῦ ἔδωσε ἕνα λεύκωμα καί τῆς ἔγραψα λίγα λόγια καρδιᾶς, παρακαλῶντας τόν Θεό νά μέ φωτίσει νά τῆς δώσω δύναμη, ἐλπίδα καί κουράγιο. Παράλληλα ἐπικοινώνησα μέ τόν Πνευματικό μου καί τοῦ εἶπα νά τήν μνημονεύει στήν προσευχή του. Πέρασαν δύο χρόνια ἔκτοτε καί ἡ Ἰωάννα ἦταν τώρα ξανά μπροστά μου. Πόσο χάρηκα πού τήν εἶδα. Μοῦ εἶπε ὅτι εἶχε φύγει πλέον ἀπό τό σπίτι τῆς θείας της, δούλευε καί ἔμενε μαζί μέ τόν ἀδελφό της. «Τά προβλήματα δέν πέρασαν, Κυρία, ἀλλά φυσικά δέν εἶναι ὅπως παλιά. Πάντα θυμᾶμαι τά λόγια σας, τά διαβάζω καί παίρνω δύναμη». «Ὁ Θεός, Ἰωάννα μου, θά σέ βοηθάει πάντοτε στίς δύσκολες στιγμές, μήν τό ξεχνᾶς ποτέ αὐτό στήν ζωή σου.» Τήν φίλησα καί τήν ἀποχαιρέτησα νιώθωντας χαρά καί ἀνακούφιση γιά τήν ἔκβαση τῆς ζωῆς της. Ἀναλογίστηκα πόσα παιδιά μέ προβλήματα, ἀγωνίες, ἐρωτήματα, ἔχουν τήν ἀνάγκη νά ἀκούσουν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ νά τούς καθοδηγήσει, νά τούς ἠρεμήσει, νά τούς βοηθήσει. Πόσο σημαντικό ρόλο ἔχουν οἱ ἐκπαιδευτικοί στό σχολεῖο, ὥστε νά καθοδηγήσουν σωστά τίς ψυχές τῶν παιδιῶν. Κ.Γ. 8

9 Τά παιδιά στήν κατασκήνωση Τά παιδιά εἶναι ἡ χαρά τῆς ζωῆς, ἀλλά ἡ κατασκήνωση εἶναι ἡ χαρά τῶν παιδιῶν. Φανταστῆτε, καλοκαίρι, καύσωνας, πολυκοσμία καί νά μπορεῖτε νά ἀποδράσετε στά ψηλά βουνά, κοντά στίς πηγές, δίπλα στό δάσος, μέσα στή δροσιά! Ἄν προσθέσετε σέ ὅλα αὐτά ὄμορφα σπιτάκια, ὁμαδικά παιχνίδια, τραγούδια καί φωνές ἔχετε τήν κατασκήνωση. Καί θά μιλήσω συγκεκριμένα. Τά παιδιά, ὅπως τά ἔζησα στή χριστιανική κατασκήνωση, εἶναι τά παιδιά τῆς πόλης πού βρῆκαν ἕνα καινούριο κόσμο στό βουνό. Κουβαλᾶνε μαζί τους ὅλα τά χαρακτηριστικά τῆς καθημερινῆς ζωῆς, τίς ἀνησυχίες καί τά ἄγχη τους, τίς χαρές καί τίς λύπες τους. Μόνο πού ὅλα ἀμβλύνονται, ἠρεμοῦν και ὀμορφαίνουν στήν ἐξοχή. Μέσα στό πρόγραμμα τῆς κατασκήνωσης, στό πρωινό στήν προσευχή, στήν ἀνάρτηση τῆς Σημαίας, στά τραγούδια καί στά παιχνίδια, στήν τραπεζαρία, ἀλλά καί στίς δουλειές στά σπιτάκια καλλιεργοῦν τό ὁμαδικό πνεῦμα καί τήν συνεργασία. Εἶναι ὁμάδα, μέ ὀνοματεπώνυμο καί σύνθημα! Καί παράλληλα εἶναι ἡ Μαρία, ἡ Δήμητρα, ἡ Ἑλένη, ἡ Ἐλευθερία... πού συζητᾶνε, ζωγραφίζουν, φτιάχνουν χειροτεχνίες, παίζουν μπάλα, τσακώνονται καί φιλιώνουν κάτω ἀπό τήν φροντίδα καί τό βλέμμα τῆς ὁμαδάρχισσάς τους, πού εἶναι κοντά τους σέ ὁ,τιδήποτε χρειαστοῦν. Δέν ὑπάρχει αὐστηρότητα, δέν ὑπάρχει καταπίεση. Ὑπάρχουν ὅμως κανόνες, πού ἰσχύουν γιά ὅλους καί βασίζονται στόν ἀλληλοσεβασμό καί στήν εὐγενική συμπεριφορά. Ἐνδιάμεσα, οἱ ὁμαδάρχισσες συναντιώνται γιά νά συντονίσουν τό πρόγραμμα καί νά συζητήσουν ὅποια προβλήματα μπορεῖ νά ἔχουν προκύ- 9 ψει. Συνήθως εἶναι παιδαγωγοί, ἐθελόντριες ὅλες τους, μέ βασικό μέλημα τήν χριστιανική ἀγωγή τῶν παιδιῶν καί βασικό κίνητρο τήν ἀγάπη, τήν ἀνιδιοτελή ἀγάπη, πού χαρακτηρίζεται ἀπό ἐπιείκεια, καλοσύνη, εἰρήνη, συγχωρητικότητα. Τά παιδιά ἀφήνονται ἐλεύθερα νά παίξουν, νά ἐκφραστοῦν καί νά διασκεδάσουν, μέχρι ἐκεῖ πού δέν στενοχωροῦν τόν ἑαυτόν τους καί τούς γύρω τους. Θά ἦταν παράλειψη νά μήν ἀναφερθῶ στίς κυρίες τῆς κουζίνας, πού ἑτοιμάζουν αὐτό τό ὑπέροχο φαγητό! Πρόκειται γιά ἀφοσιωμένες κυρίες τοῦ χριστιανικοῦ κύκλου, πού ἀφήνουν τό σπίτι τους, τά ἐγγόνια καί τά παιδιά τους καί βάζουν ὅλη τους τήν τέχνη γιά νά μαγειρέψουν νόστιμα καί ὑγιεινά φαγητά γιά τά παιδιά τῆς κατασκήνωσης. Τό σημαντικό, ὅμως, στήν κατασκήνωση εἶναι ὅτι προσφέρει καί πνευματική τροφή. Διδάσκει τό ἦθος, τήν χριστιανική ἀγωγή, τήν προσευχή καί τήν νηστεία. Ἐπίσης διδάσκει τήν ἀγάπη γιά τήν Πατρίδα, ὄχι καταπιεστικά, ἀλλά χαρούμενα, γιά νά σεβόμαστε τήν Σημαία καί τήν ἱστορία μας, γιά νά νιώθουμε ὑπερήφανοι γιά αὐτά. Τόσο σημαντικά πράγματα προσφέρει ἡ κατασκήνωση, πού λείπουν ἀπό τήν σύγχρονη ἐκπαίδευση. Εἶναι μιά οἰκογένεια ἡ κατασκήνωση. Καί θά γίνω πάλι συγκεκριμένη: Ἡ χριστιανική κατασκήνωση στά ψηλά βουνά!

10 «Ἐκκλησία ἁγία σκέπη, τό μονοπάτι τοῦ Θεοῦ» Πόσες εὐλογίες, ἀλήθεια, ζήσαμε καί φέτος στήν ἀγαπημένη μας κατασκήνωση, στήν ὄμορφη πλαγιά τοῦ Ταϋγέτου! Ἦταν ἡ ζωή μας ἀνάλαφρη, σάν τό ἀεράκι τοῦ βουνοῦ, πού μᾶς δρόσισε ἀπό τόν «καύσωνα» τῆς ἁμαρτίας τῶν πόλεων. Ἀνεβήκαμε πιό ψηλά, πιό κοντά στό Θεό. Μάθαμε γιά τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, γιά τή ζωή μας μέσα σ αὐτήν. Κάναμε ὄμορφες συντροφιές καί ἐνδιαφέρουσες συζητήσεις, παίξαμε ἔξυπνα παιχνίδια, κάναμε περιπάτους μέσα στήν πανέμορφη Φύση, ἀσχοληθήκαμε μέ τή νοικοκυροσύνη, τή μαγειρική, τή χειροτεχνία. Κι ἔπειτα κάναμε γερές φιλίες πού ἀντέχουν στό χρόνο, γιατί ἔχουν ὡς συνδετικό κρίκο τό Χριστό. Πόσο θά πρέπει νά εὐγνωμονοῦμε τό Θεό γιά ὅλα αὐτά τά ὡραῖα πού ζήσαμε φέτος τό καλοκαίρι! Γι αὐτά πού ζήσαμε ὅλες μαζί, ἀλλά καί γιά ὅσα ἔνιωσε κάθε μιά μας προσωπικά, ὅταν ὁ Χριστός ψιθύρισε στήν καρδιά της τήν ὥρα τῆς προσευχῆς στό Ναό ἤ τό βράδυ κάτω ἀπ τά ἀστέρια... Γεμίσαμε τίς... «μπαταρίες» μας κι ἐπιστρέψαμε. Ὥρα νά ἐφαρμόσουμε αὐτά πού μάθαμε... Καλή καρποφορία! Καλή σχολική χρονιά! Ν.Κ.Μ. 10

11 11

12 «Ὅλα ἔχουν τόν Κτίστη τους...» Πλάτς, πλούτς... Πλάτς, πλούτς... ἀκούγονται οἱ σταγόνες τῆς βροχῆς, καθώς πέφτουν ἁρμονικά ἡ μία μετά τήν ἄλλη στήν στέγη τοῦ κοιτώνα μας. Ὁ οὐρανός ἀστράφτει ἀπό τούς κεραυνούς, ἐνῶ μετά ἀπό λίγα δευτερόλεπτα ἀκούγονται μπουμπουνητά δυνατά, θά τά ἀποκαλοῦσε κανείς καί τρομαχτικά. Ὁ ἀέρας δυναμώνει καί ἀπό ἤρεμος καί ταπεινός, γίνεται μανιακός καί ἔντονος. Τά δέντρα ζωντανεύουν καί σπρώχνει ἄτσαλα τό ἕνα, τό ἄλλο. Ἔτσι θά περιέγραφε κανείς μιά καταιγίδα στόν Ταΰγετο. Θά τήν παρατηροῦσε, ἀφοῦ βρίσκεται μακριά ἀπό τόν κόσμο καί τό θορυβῶδες πνεῦμα του. Θά μποροῦσε νά σκεφτεῖ πιό βαθιά. Μά πῶς εἶναι δυνατόν; Πῶς εἶναι δυνατόν νά δημιουργεῖται μία καταιγίδα; Ἕνας κεραυνός; Ὅλοι γνωρίζουμε πώς ὅταν μαζεύεται ἕνας μεγάλος ἀριθμός ἀρνητικῶν φορτίων, (δηλαδή πολλά ἠλεκτρόνια μαζί) στό κάτω μέρος ἑνός σύννεφου, τά ὁποῖα ἕλκονται ἀπό τά θετικά φορτία τῆς γῆς, δημιουργεῖται ἕνα «μονοπάτι» πού ἐπιτρέπει στά ἀρνητικά φορτισμένα ἠλεκτρόνια νά κινηθοῦν μέ μεγάλη ταχύτητα στή γῆ. Ὁ ἠλεκτρικός αὐτός σπινθήρας πού δημιουργεῖται, εἶναι ὁ γνωστός σέ ὅλους μας «κεραυνός». Τί σπουδαῖο! Πῶς μποροῦν αὐτά τά φορτία νά «τελοῦν» κάθε φορά αὐτή τήν πράξη, πού σέ ἐμᾶς τόσο ὄμορφο καί φωτεινό θέαμα φαίνεται, ὥστε τό θαυμάζουμε καί μᾶς προκαλεῖ, πολλές φορές, δέος, ἕνας κεραυνός. Ἄραγε Ποιός ἦταν Ἐκεῖνος πού τοποθέτησε ὅλα αὐτά τά φορτία σέ αὐτή τήν τέλεια τάξη, ὥστε μέχρι καί ὁ κεραυνός νά εἶναι τόσο ἐπιβλητικός καί ἀξιοθαύμαστος; Περπατᾶμε καί παρατηροῦμε τά δέντρα. Πέφτει ἐπάνω μας μιά μελισσούλα. Φοβόμαστε, τσιρίζουμε, κλαῖμε. Δέν ἔχουμε σκεφτεῖ, ὅμως, πιό πέρα γιά αὐτή τήν μελισσούλα. Γεννήθηκε ἀπό μία βασίλισσα-μητέρα καί μεγάλωσε σέ μία τέλεια, γεωμετρικά φτιαγμένη (ἀπό ἄλλες μέλισσες) κηρήθρα. Ἡ μελισσούλα αὐτή μέ λίγη τροφή ἀναπτύχθηκε καί εἶναι ἕτοιμη γιά περιπέτειες! Βγαίνει ἀπό τό σπιτάκι της καί πηγαίνει νά μαζέψει γύρη, γιά νά τήν μετατρέψει ἔπειτα σέ μέλι. Ἀλήθεια, πῶς κάτι τόσο ἀσήμαντο σέ ἐμᾶς μιά μελισσούλα στήν συγκεκριμένη περίπτωση ἕνα ἔντομο, εἶναι τόσο ἔξυπνο; Ἀπό ποῦ βρῆκε αὐτές τίς γνώσεις καί πῶς ξέρει ἀπό τήν πρώτη στιγμή πού θά μεγαλώσει ποιό εἶναι τό καθῆκον της; Ποιός ἄραγε τῆς τά ἔμαθε αὐτά; Καί καθώς διώχνουμε ἐκείνη τήν μελισσούλα, ἡ ὁποία πρό ὀλίγου ἔπεσε ἐπάνω μας, καθόμαστε κάπου νά ξαποστάσουμε. Θά δεῖς πολλές ὁμορφιές καί λουλούδια στόν Ταΰγετο, στήν φύση γενικά... Ὅλα τους εἶναι τόσο πολύμορφα, ἀλλά καί τόσο πολύχρωμα. Ἄλλα κίτρινα, ἄλλα κόκκινα, ἄλλα μόβ. Καί τό καθένα μέ τό δικό του ξεχωριστό ἄρωμα. Πλησιάζουμε καί μυρίζουμε ἕνα πορφυρό τριαντάφυλλο: τί βαθύ ἄρωμα! Νά καί ἕνα ἄλλο μέ ρόζ χρῶμα, τῆς ἴδιας ποικιλίας: τόσο ἔντονο καί εὐχάριστο καί ἐτοῦτο! «Τί μυστήριο!» Ἀναλογιζόμαστε: Ποιός ἄραγε πότισε τό κάθε λουλουδάκι, εἴτε μικρό εἶναι, εἴτε μεγάλο καί ἐντυπωσιακό, μέ τόσα μεγαλοπρεπῆ ἀρώματα, σχέδια καί χρώματα; Βέβαια, σίγουρα κανένας δέν μπορεῖ νά ἀγνοήσει τό κελάηδημα ἑνός πουλιοῦ, στήν βόλτα του. Θά μπορούσαμε νά τό ἀκοῦμε ὅλη μέρα, ἀφοῦ ἡ μελωδική φωνούλα του δέν μπορεῖ νά συγκριθεῖ μέ κανένα ἀνθρώπινο μουσικό ὄργανο. Ποιός εἶναι Ἐκεῖνος πού χάρισε αὐτή τή φωνούλα στά πουλιά τῆς γῆς; Παρ ὅλα αὐτά, ὅμως, τό πλάσμα τό ὁποῖο ἔχει ἐκπλήξει ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα, ἔχει δημιουργήσει ἀναρίθμητα ἐρωτήματα γιά τίς λειτουργίες του εἶναι... κανείς καί τίποτα ἄλλο, παρά μόνο ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος. Κι ὅμως ὁ ἄνθρωπος! Ὁ ἄνθρωπος γιά τόν ὁποῖο δέν τελειώνουν ποτέ οἱ ἀπαντήσεις καί οἱ περιγραφές. Ἀπό τήν στιγμή τῆς κυήσεώς του! Πόσο ὄμορφα διαμορφώνονται 12

13 ὅλα ἐπάνω του! Καί ὅλα φυσικά ἐν τάξει. Τά αὐτιά λίγο πιό κάτω ἀπό τόν κρόταφο, ἡ μύτη ἀνάμεσα ἀπό τά μάτια, τά δάχτυλα τῶν χεριῶν καί τῶν ποδιῶν πέντε. Κανένα λάθος. Καί ὄχι μόνο τό ἐξωτερικό περίβλημα τοῦ ἀνθρώπου, τό λεγόμενο «σῶμα», ἀλλά καί τό ἐσωτερικό. Αὐτή ἡ χάρη πού ἔχει ὁ ἄνθρωπος, ἀπό τά πρῶτα κιόλας χρόνια τῆς ζωῆς του, καί πού τόν ὁδηγεῖ νά χαίρεται μέ τό καλό, ἐνῶ ἄν πράξει κάτι πού εἶναι κακό, νά ἐλέγχεται ἐσωτερικά ἀπό αὐτή τήν ἔμφυτη συνείδηση. Κανένα ἄλλο δημιούργημα δέν ἔχει τέτοια ἀνωτερότητα σάν τοῦ ἀνθρώπου. Ποιό ἄλλο πλάσμα ἔχει λογική, βούληση, συνείδηση, ψυχή καί σῶμα ἑνωμένα σέ ἕνα; Μήπως τά ζῶα κλαῖνε, ἄν θά βλάψουν κάποιον; Ὄχι. Μόνο ὁ ἄνθρωπος ἔχει τέτοια χάρη. Ἀλήθεια, πόσο περίεργο καί ἀφελές εἶναι νά πιστεύει κανείς ὅτι ὁ ἄνθρωπος, καί ὅλα τά ζωντανά, καί ἡ φύση καί τά σύμπαντα, εἶναι τυχαίως φτιαγμένα. Μήπως ὅταν βλέπουμε κάτι γύρω μας, κάποιο σπουδαῖο κτίριο ἤ ἀξιοθέατο, λέμε πώς εἶναι τυχαίως φτιαγμένο; Ὄχι βέβαια. Κάποιος τό δημιούργησε αὐτό τό κτίριο. Ἀλλιῶς, ἔστω καί μία βίδα, ἕνα σίδερο, νά ἔμπαινε σέ λάθος θέση, πάει ὅλο τό κτίριο! Ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος καί ὅλη ἡ Κτίση. Ποιός εἶναι Ἐκεῖνος πού ἀφοῦ δημιούργησε αὐτό τό πλάσμα, τόν ἄνθρωπο, δείχνει τήν τόση ἀγάπη πού ἔχει γιά αὐτό τό πλάσμα, ἀφοῦ μέ τόση λεπτομέρεια καί ὀμορφιά τόν ἔχει πλουτίσει. Συνήθως, ὅταν ἔχουμε ἀγάπη καί νοιάξιμο γιά κάτι πού θέλουμε νά δημιουργήσουμε, φροντίζουμε, ἔτσι ὥστε νά εἶναι ὄμορφο, τέλειο, χωρίς ἴχνος λάθους. Ποιός, λοιπόν, τά ἔκανε ὅλα αὐτά; Ποιός «τά πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησεν»; Ποιός κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό στήν γῆ, γιά νά σταυρωθεῖ γιά τό πλάσμα Του; Ποιός ἀκόμα νοιάζεται γιά τόν ἄνθρωπο; Μά ποιός ἄλλος, ἐκτός ἀπό τόν πάνσοφο Θεό μας;... Ὁ Θεός λοιπόν, φίλοι μου, καί μόνο ὁ Θεός εἶναι ἡ ἀπάντηση... Θ.Σ. ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ Γεμᾶτες γέλια οἱ κορφές τοῦ Ταϋγέτου πέρα καί στήν πανώρια θάλασσα τ ἀπείρου ἀρμενίζουν φρεγᾶτες χρυσοφώτιστες, τά σύννεφα, πού σχίζουν αἰθέρια κύματα γοργά στό φύσημα τ ἀγέρα. Μέ φλοίσβημα κρυσάλλινο στά πόδια τοῦ βουνοῦ μας τῆς Καλαμᾶτας ὁ γιαλός στό λίκνο του ξυπνάει καθώς ὁ κάμπος τοῦ Νησιοῦ τό τραῖνο πού περνάει μυρώνει μέ χιλιόχρωμες σταλίδες τ οὐρανοῦ μας. Φωνές ἀκούγονται μακριά, τραγούδια καί κουδούνια, Βελάσματα, γαβγίσματα, χρυσόφωνες καμπάνες νά δοῦν φωνάζουν τά μικρά λεβεντογέννες μάνες τοῦ ἥλιου τήν ἀνατολή ψηλά στά κορφοβούνια. Γέλια γεμᾶτες οἱ κορφές τοῦ Ταϋγέτου πέρα κι ἀπ τῆς Ἰθώμης τήν κορφή τόν ἥλιο Χαιρετάει Μοναστηράκι πού χαρές στόν κόσμο μας σκορπάει κι ὁ ἥλιος μέ τό γέλιο του τοῦ λέει Καλημέρα! Ἀρχιμ. ΝΕΟΦΥΤΟΣ ΠΑΝΤΖΗΣ 13

14 Τότε Μιά ματιά στά σχολικά βιβλία Τό κουδούνι τοῦ σχολείου μου ἤχησε καί πάλι Τόσο γνώριμος ὁ ἦχος του... Καί μαζί οἱ δεκάδες φωνοῦλες τῶν μαθητῶν, σά σμήνη σπουργιτιῶν νά τιτιβίζουν κατά τήν ἔναρξη τῆς καινούριας σχολικῆς χρονιᾶς Πάντα μέ συγκινοῦσε αὐτή ἡ μέρα Ἀπό μαθήτρια ἀκόμη. Θυμᾶμαι μέ πόση λαχτάρα περίμενα τά καινούρια μου βιβλία Νά τά ξεφυλλίσω. Νά τά μυρίσω Καί μετά νά χαθῶ στίς σελίδες τους Ἰδιαίτερα τό Ἀνθολόγιο καί τό βιβλίο τῆς Γλώσσας ἦταν πάντα μία ἔκπληξη γιά μένα Ποιά κείμενα ἄραγε θά διδαχθοῦμε φέτος; Ποιά θά ἀποτελέσουν ἀφορμή προβληματισμοῦ καί συζητήσεων; Ποιοί λογοτέχνες θά μᾶς συντροφεύσουν στό μακρύ ταξίδι τῆς γνώσης; Καθώς τά χρόνια περνοῦν, ἀπό ἄλλη θέση πλέον, ἀναπολῶ ἐκεῖνες τίς μέρες καί συνεχίζω νά ξεφυλλίζω τά βιβλία ἀναζητώντας αὐτή τή φορά κάτι ἄλλο Κάτι πού θά ἐπιλέξω γιά νά σταθῶ μαζί μέ τούς μαθητές μου Κάτι πού θά τούς δώσει νόημα ζωῆς, ἰδανικά, ἀξίες, ὄμορφες εἰκόνες, γεύση πατρίδας, ἄρωμα ὀρθοδοξίας Μέ αὐτά εἶχα μεγαλώσει Αὐτά διδασκόμασταν μέσα ἀπό τά σχολικά μας βιβλία Αὐτές οἱ ἀρχές ἐνσταλάζονταν ἀπό τή μικρή μας ἡλικία στίς παιδικές ψυχοῦλες μας Μέ αὐτές πορευόμασταν στό πέλαγος τῆς ζωῆς Τί ἄλλαξε ἀπό τότε; καί τώρα 14 Ξεφυλλίζω τά τωρινά βιβλία Μιά θλίψη μέ κατακλύζει Βιβλία ἀνούσια, μέ κείμενα παρμένα ἀπό περιοδικά, ἱστοσελίδες, συνταγές μαγειρικῆς, διαφημίσεις Καί ἄλλα κείμενα ξένα πρός τήν ἑλληνική παράδοση, τήν ἱστορία καί τήν πίστη μας Μάταια ψάχνω νά βρῶ κείμενα πού μιλοῦν γιά τήν πατρίδα μας...πού μεταδίδουν τόν ἡρωισμό καί τά κατορθώματα τῶν προγόνων μας Ποῦ εἶναι τά δημοτικά μας τραγούδια; Ποῦ εἶναι τά ἐπίκαιρα κείμενα πού ἀναφέρονται στίς μεγάλες γιορτές τῆς χριστιανοσύνης; Στά ἑλληνικά ἤθη καί ἔθιμα; Τυχαία παραθέτω τίτλους ἀπό τά παλιά ἀναγνωστικά: «Χριστούγεννα» τοῦ Κ. Κρυστάλλη, «Παιδικό Πάσχα» τοῦ Γρ. Ξενόπουλου, «Τῶν θαλασσῶν ὁ ἅγιος» τοῦ Ἀλ. Μωραϊτίδη, «Τό μοιρολόγι τῆς Παναγιᾶς», Δημοτικό, «ὁ Ἑσπερινός», τοῦ Γ. Δροσίνη, «Ἡ γωνιά τοῦ Παραδείσου», Ἀλ. Παπαδιαμάντης. Καί πλῆθος ἄλλων κειμένων ἀναφερόμενα στήν ἐθνική, οἰκογενειακή καί κοινωνική ζωή, στήν ἑλληνική φύση Κείμενα

15 ζωντανά, κείμενα μέ ἄρωμα εὐσέβειας, πού μετέδιδαν πρότυπα καί στάσεις ζωῆς στούς μαθητές καί ὄχι μόνο Καί σήμερα; Τί κείμενα διδάσκουμε; Τί διαβάζουν οἱ μαθητές; Ἐκπαιδεύονται τά νέα παιδιά χωρίς τήν πίστη, τήν παράδοσή μας. Ἀπαξιώνονται πρόγονοι, γονεῖς, οἰκογένεια, ἔθνος Ἀποκρύπτονται θυσίες καί ἡρωισμοί τῶν προγόνων μας, ἐξωραΐζονται ἐγκλήματα καί γενοκτονίες Μέ ἕνα ἁπλό ξεφύλλισμα τῶν παλιῶν ἀναγνωστικῶν καί τῶν σύγχρονων σχολικῶν βιβλίων, εὔκολα διαπιστώνει κανείς τήν στροφή τῆς ἑλληνικῆς μας παιδείας καί ἀναπόφευκτα ἔρχονται στό νοῦ τά λόγια τοῦ πατρο-κοσμᾶ «ψυχή καί Χριστός σᾶς χρειάζονται» Ἄν κόψεις τίς ρίζες (τήν παράδοσή μας) τά κλαδιά ξεραίνονται καί οἱ καρποί σαπίζουν, καί κανείς δέν θέλει ἡ νέα γενιά νά τραφεῖ μέ ὅ,τι τήν ὁδηγεῖ στόν πνευματικό λήθαργο καί στήν ἐθνική λησμονιά. Εὐχή ὅλων μας μέ τήν ἔναρξη τῆς νέας σχολικῆς χρονιᾶς τό σχολεῖο, χάρη στήν εὐαισθησία τῶν λειτουργῶν του, νά καταφέρει νά μεταδώσει ὀμορφιά, χάρη, πίστη καί ὅραμα στούς νέους τῆς πατρίδας μας. Καί σεῖς παιδιά ἀκοῦστε τήν προτροπή τοῦ μεγάλου διδασκάλου, τοῦ Μεγάλου Βασιλείου: «ὅπως οἱ μέλισσες διαλέγουν τό νέκταρ ἀπό τά λουλούδια, ἔτσι καί σεῖς διαλέγετε αὐτά πού διαβάζετε. Νά κρατᾶτε τά καλά καί τά ὠφέλιμα». Μ.Ε. Ἕνα ζευγάρι παπούτσια Θ υμᾶμαι ἀρκετά ἀπό τήν ζωήν μου στό Κατηχητικό. Ἕνα περιστατικό μοῦ μένει ἀξέχαστο καί ἀξίζει νά τό ἀναφέρω. Ἡ οἰκογένειά μου ἦταν φτωχή. Τόσο φτωχή, πού δέν εἴχαμε παπούτσια νά φορέσουμε. Αὐτό μέ δυσκόλευε πολύ καί μέ ἐμπόδιζε νά πηγαίνω στό Κατηχητικό. Δέν ἤθελα νά μέ βλέπουν μέ τρυπημένα παπούτσια. Μέ εἶδε ὁ Κατηχητής. Στό τέλος τοῦ μαθήματος μέ κάλεσε καί μοῦ εἶπε: Θέλεις νά πᾶμε σέ κάποιον γνωστό μου καί νά παραγγείλουμε ἕνα ζευγάρι παπούτσια; Γιά τά χρήματα μή σέ ἀπασχολεῖ. Εἶναι δικός μου ἄνθρωπος. Πήγαμε σέ κάποιο ἐξοχικό σπίτι, ὅπου ἔμενε κάποιος συνταξιοῦχος τσαγκάρης. Ὁ Κατηχητής εἶχε συννενοηθῆ καί μᾶς δέχθηκε μέ πολλή χαρά. Ἐπῆρε τά μέτρα. Τήν ἑπομένη φορά μοῦ ἔφερε ὁ Κατηχητής τά καινούργια παπούτσια. Τό φόρεσα καί ἡ χαρά μου ἦταν μεγάλη. Πῶς νά ξεχάσω τό Κατηχητικό; 15

16 «Θά πάρω μιάν ἀνηφοριά» Φέτος, ὅπως κάθε χρόνο, βρέθηκα στήν ἀγαπημένη μου κατασκήνωση καί κάτι γιά τό ὁποῖο εἶμαι ἰδιαίτερα εὐγνώμων εἶναι τό ἀφιέρωμα στήν πολύπαθη Μεγαλόνησο, καθώς συμπληρώνονται 60 χρόνια ἀπό τήν ἵδρυση τῆς ΕΟΚΑ. Φέτος, λοιπόν, μιλήσαμε γιά τό Κυπριακό ἔπος καί μέ ἀφορμή αὐτό τό ἀφιέρωμα, καθώς καί δική μου προσωπική ἀναζήτηση, θά ἤθελα νά μοιραστῶ κάποιες σκέψεις μου μαζί σας. Ἄς δοῦμε, ὅμως, ἐν συντομίᾳ τό ἱστορικό παρασκήνιο πού πλαισιώνει τήν ΕΟΚΑ. Ἡ Κύπρος βρισκόταν ὑπό βρετανική κυριαρχία ἤδη ἀπό τό Ἡ ἐλπίδα γιά ἕνωση μέ τήν Ἑλλάδα ἦταν πάντα ζωντανή. Τήν 1η Ἰανουαρίου 1950 διεξήχθη δημοψήφισμα, μέ τό ὁποῖο τό 97% τοῦ κυπριακοῦ ἑλληνισμοῦ ἀξίωνε τήν ἕνωση μέ τήν Ἑλλάδα. Τό 1955 ἱδρύεται ἡ ΕΟΚΑ (Ἐθνική Ὀργάνωσις Κυπρίων Ἀγωνιστῶν) μέ ἐπικεφαλῆς τόν Γεώργιο Γρίβα (Διγενής). Κύριος σκοπός τῆς ὀργάνωσης ἦταν ἡ διεθνοποίηση τοῦ κυπριακοῦ ζητήματος, ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Κύπρου καί ἡ ἕνωσή της μέ τήν Ἑλλάδα. Ὁ Γρίβας εἶχε ἐκθέσει τίς ἀπόψεις του στόν Ἀρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ, ἤδη ἀπό τό Ὁ δεύτερος ἦταν ἀρχικά διστακτικός καί συναίνεσε τό 1954, μέ τόν ὅρο ὅτι οἱ ἐπιθέσεις θά γίνονται σέ βρετανικές ἐγκαταστάσεις χωρίς νά ὑπάρχουν ἀνθρώπινα θύματα. Ἡ δράση τῆς ὀργάνωσης ξεκίνησε ἐπίσημα τήν 1η Ἀπριλίου 1955, ἐνῶ κατά τήν προπαρασκευή της οἱ Βρετανοί ἦταν ἀνυποψίαστοι. Χαρακτήρισαν τήν ὀργάνωση τρομοκρατική καί συγκρότησαν ἀστυνομικό σῶμα τουρκοκυπρίων 1. Παράλληλα μέ τήν ΕΟΚΑ ὀργανώθηκε ἡ νεολαία μέ τήν ἵδρυση τῆς ΑΝΕ (Ἄλκιμος Νεολαία ΕΟΚΑ). Τά μέλη τῆς ΑΝΕ τάχθηκαν στό πλευρό τῶν ἀνταρτῶν καί ξεσήκωναν τόν κυπριακό λαό μέ προκηρύξεις καί συνθήματα. Οἱ Βρετανοί στάθηκαν σκληροί, καθώς μέ φριχτά βασανιστήρια θέλησαν νά κάμψουν τό ἠθικό τῶν ἀγωνιστῶν. Ἡ 1. Wikipedia. δράση τῆς ΕΟΚΑ σταμάτησε τό 1959 καί ἡ Κύπρος λυτρώθηκε ἀπό τή βρετανική κυριαρχία. Ἀνακηρύχθηκε ἀνεξάρτητο κράτος στίς 16 Αὐγούστου Στό ἀφιέρωμά μας, ἔγινε ἀναφορά σέ ὁρισμένους ἥρωες, μέλη τῆς ΕΟΚΑ. Μάθαμε γιά τούς Εὐαγόρα Παλληκαρίδη, Ἀνδρέα Ζάκο, Ἰάκωβο Πατάτσο, Χαρίλαο Μιχαήλ, Μιχαήλ Κουτσόφτα, Γρηγόριο Αὐξεντίου 2. Μέ συγκίνηση διαβάσαμε τά γράμματα πού ἔστειλαν στούς συγγενεῖς τους πρίν τόν ἀπαγχονισμό τους, γράμματα πού ἀποδεικνύουν τήν ἄσβεστη ἀγάπη τους γιά τό Χριστό καί τήν Πατρίδα. Ὅσα ἄκουσα, δικά τους λόγια καί γράμματα, γέννησαν δέος μέσα μου. Αὐτοί οἱ ἄνθρωποι στάθηκαν ἀγέρωχοι μπροστά στήν ἀγχόνη, ἀτρόμητοι μπροστά στό θάνατο. Οἱ κατακτητές νόμισαν ὅτι τέλειωσαν μαζί τους, ὅμως ἡ καρδιά τους ἔμεινε ἀθάνατη καί θά μείνει ἀθάνατη στούς αἰῶνες, νά τραγουδᾶ τή λευτεριά! Ἕνας ἀπό τούς ἥρωες πού μέ συγκίνησε καί μέ συγκλόνισε περισσότερο, καθώς ἦταν στήν ἴδια σχεδόν ἡλικία μέ ἐμένα, ἦταν ὁ Εὐαγόρας Π α λ λ η κ α ρ ί δ η ς. Γεννήθηκε στίς 28 Φεβρουαρίου 1938, στήν Τσάδα, ἕνα χωριό τῆς Πάφου. Στά 15 του δημοσιεύει τό πρῶτο του ποίημα σέ κυπριακή ἐφημερίδα. Ἀκολουθοῦν πολλά ποιήματα πού ἀντικατοπτρίζουν τήν ἀγάπη πού ἔχει γιά τήν Ἑλλάδα. Τήν 1η Ἰουλίου 1953 οἱ Ἄγγλοι γιορτάζουν τή στέψη τῆς νέας βασίλισσας καί στούς ἑορτασμούς συμμετέχει ἡ Κύπρος ὡς 2. Ὁ Γρηγόρης Αὐξεντίου δέν ἀπαγχονίστηκε ἀλλά πυρπολήθηκε στό κρησφύγετό του, στό Μαχαιρά. 16

17 ἀγγλική ἀποικία. Οἱ Βρετανοί θέλησαν νά χρησιμοποιήσουν τό γυμναστήριο τῆς Πάφου γιά τόν ἑορτασμό. Ἐξοργισμένοι μαθητές, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Εὐαγόρα, κάνουν διαδήλωση ζητώντας τήν ἐκκένωση τοῦ γυμναστηρίου καί τῶν ἄλλων χώρων ἀπό τούς στρατιῶτες. Στήν κεντρική πλατεία ὁ Εὐαγόρας Παλληκαρίδης κατεβάζει τήν ἀγγλική σημαία καί οἱ ὑπόλοιποι τήν κουρελιάζουν φωνάζοντας συνθήματα κατά τῆς βρετανικῆς κυριαρχίας. Στίς 19 Νοεμβρίου 1955 συλλαμβάνεται καί ὁδηγεῖται στό δικαστήριο, μέ τήν κατηγορία τῆς συμμετοχῆς σέ παράνομη ὀχλαγωγία. Ἀρνεῖται τήν κατηγορία καί ἡ δίκη ἀναβάλλεται γιά τίς 6 Δεκεμβρίου. Στίς 5 Δεκεμβρίου δηλώνει στόν πατέρα του ὅτι θά φύγει στά βουνά γιά νά συνεχίσει τόν ἀγώνα. Μπαίνει κρυφά στό σχολεῖο καί ἀφήνει στήν ἕδρα αὐτό τό σημείωμα: Παλιοί συμμαθηταί, Αὐτή τήν ὥρα κάποιος λείπει ἀνάμεσά σας, κάποιος πού φεύγει ἀναζητῶντας λίγο ἐλεύθερο ἀέρα, κάποιος πού μπορεῖ νά μήν τόν ξαναδεῖτε παρά μόνο νεκρό. Μήν κλάψετε στόν τάφο του. Δέν κάνει νά τόν κλαῖτε. Λίγα λουλούδια τοῦ Μαγιοῦ σκορπᾶτε του στόν τάφο. Τοῦ φτάνει αὐτό ΜΟΝΑΧΑ. Θά πάρω μίαν ἀνηφοριά θά πάρω μονοπάτια νά βρῶ τά σκαλοπάτια πού πᾶν στή Λευτεριά. Θ ἀφήσω ἀδέλφια συγγενεῖς, τή μάνα, τόν πατέρα μέσ τά λαγκάδια πέρα καί στίς βουνοπλαγιές. Ψάχνοντας γιά τή Λευτεριά θά χῶ παρέα μόνη κατάλευκο τό χιόνι, βουνά καί ρεματιές. Τώρα κι ἄν εἶναι χειμωνιά, θά ρθεῖ τό καλοκαίρι Τή Λευτεριά νά φέρει σέ πόλεις καί χωριά. Θά πάρω μίαν ἀνηφοριά θά πάρω μονοπάτια νά βρῶ τά σκαλοπάτια πού πᾶν στή Λευτεριά. Τά σκαλοπάτια θ ἀνεβῶ, θά μπῶ σ ἕνα παλάτι, τό ξέρω θᾶν ἀπάτη, δέν θᾶν ἀληθινό. Μέσ τό παλάτι θά γυρνῶ, ὥσπου νά βρῶ τόν θρόνο, βασίλισσα μία μόνο νά κάθεται σ αὐτό. Κόρη πανώρια θά τῆς πῶ, ἄνοιξε τά φτερά σου καί πάρε με κοντά σου, μονάχα αὐτό ζητῶ. Γειά σας παλιοί συμμαθηταί. Τά τελευταῖα λόγια τά γράφω σήμερα γιά σᾶς. Κι ὅποιος θελήσει γιά νά βρεῖ ἕνα χαμένο ἀδελφό, ἕνα παλιό του φίλο, ἄς πάρει μίαν ἀνηφοριά, ἄς πάρει μονοπάτια, νά βρεῖ τά σκαλοπάτια πού πᾶν στή Λευτεριά. Μέ τήν ἐλευθερία μαζί, μπορεῖ νά βρεῖ καί μένα. Ἄν ζῶ, θά μέ βρει ἐκεῖ. Εὐαγόρας Παλληκαρίδης Ὄντας πλέον ἀντάρτης, ἀγωνίζεται μέ τά ἄλλα παλληκάρια τῆς ΕΟΚΑ. Στίς 19 Δεκεμβρίου 1956 οἱ Ἄγγλοι τόν συλλαμβάνουν καί ἡ δίκη του ὁρίζεται γιά τίς 25 Φεβρουαρίου Στό δικαστήριο δηλώνει: «Γνωρίζω ὅτι θά μοῦ ἐπιβάλετε τήν ποινή τοῦ θανάτου. Ὅ,τι ἔκαμα τό ἔκαμα ὡς Ἕλλην Κύπριος, ὅστις ζητεῖ τήν ἐλευθερία του. Τίποτε ἄλλο.». Στίς 12 Μαρτίου τόν ἐπισκέπτονται οἱ γονεῖς καί οἱ συγγενεῖς του στή φυλακή. Τούς ζήτησε νά μήν λυποῦνται λέγοντας: «Ὁρκίσθηκα νά πεθάνω γιά τήν πατρίδα μου καί ἐτήρησα τόν ὅρκο μου». Στίς 14 Μαρτίου 1957 ὁ Εὐαγόρας Παλληκαρίδης ἀφήνει τήν τελευταία του πνοή, σέ ἡλικία 19 ἐτῶν. Στά Φυλακισμένα Μνήματα, ὅπου βρίσκεται ὁ τάφος του, ὑπάρχει γραμμένη ἡ φράση: «Τοῦ ἀντρειωμένου ὁ θάνατος, θάνατος δέ λογιέται». 17

18 Συγκλονιστικό εἶναι τό ποίημα τοῦ Φώτη Βαρέλη: Ἐψές πουρνό, μεσάνυχτα στῆς φυλακῆς τή μάντρα μές στῆς κρεμάλας τή θελιά σπαρτάραγε ὁ Βαγόρας. Σπαρτάρησε, ξεψύχησε, δέν τ ἄκουσε κανένας. Ἡ μάνα του ἦταν μακριά, ὁ κύρης του δεμένος, οἱ νιοί συμμαθητάδες του μαῦρο ὄνειρο δέν εἶδαν, ἡ νιά πού τόν ὁρμήνευε δέν εἶχε νυχτοπούλι. Ἐψές, πουρνό, μεσάνυχτα θάψαν τόν Εὐαγόρα. Σήμερα Σάββατο ταχιά ὅλη ἡ ζωή σάν πρῶτα. Ἐτοῦτος πάει στό μαγαζί, ἐκεῖνος πάει στόν κάμπο, ψηλώνει ὁ χτίστης ἐκκλησιά, πανί ἁπλώνει ὁ ναύτης, καί στό σκολειόν ὁ μαθητής συλλογισμένος πάει. Χτυπᾶ κουδούνι, μπαίνουνε στήν τάξη του ὁ καθένας. Μπαίνει κι ἡ πρώτη ἡ ἄταχτη κι ἡ τρίτη πού διαβάζει, μπαίνει κι ἡ πέμπτη ἀμίλητη, ἡ τάξη τοῦ Εὐαγόρα. Παρόντες ὅλοι; Κύριε, ὁ Εὐαγόρας λείπει. Παρόντες, λέει ὁ δάσκαλος. Καί μέ φωνή πού τρέμει: Σήκω, Εὐαγόρα, νά μᾶς πεῖς ἑλληνική ἱστορία. Ὁ δίπλα, ὁ πίσω, ὁ μπροστά, βουβοί καί δακρυσμένοι, ἀναρωτιοῦνται στήν ἀρχή, ὥσπου ἡ σιωπή τούς κάμνει νά πέσουν μ ἀναφιλητά ἐτοῦτοι κι ὅλη ἡ τάξη. Παλληκαρίδη, ἄριστα, Βαγόρα, πάντα πρῶτος, στούς πρώτους πρῶτος, ἄγγελε πατρίδας δοξασμένης, σύ μέχρι χθές τῆς μάνας σου ἐλπίδα κι ἀποκούμπι, καί τοῦ σχολειοῦ μας σήμερα Δευτέρα Παρουσία. Τά πε κι ἁπλώθηκε σιωπή πα στά κλαμένα νιάτα, πού μπρούμυτα γεμίζανε τῆς τάξης τά θρανία, ἔξω ἀπ ἐκεῖνο τ ἀδειανό, παντοτινά γεμάτο. Ἀνείπωτα ἦταν τά συναισθήματά μου, ὅταν ἄκουσα ὅλα αὐτά. Ἐπιστρέφοντας στό σήμερα, ἀγανακτῶ, γιατί φέτος τελείωσα τό σχολεῖο καί ποτέ δέν ἀναφέρθηκε σέ σχολική αἴθουσα ἡ ΕΟΚΑ καί οἱ ἥρωές της. Θυμώνω πιό πολύ μέ τόν ἑαυτό μου, πού δέν τούς ἀναζήτησε ποτέ. Θεωρῶ χρέος μου πλέον νά ψάξω σέ βάθος τήν ἱστορία τοῦ ἔθνους μας, ἰδίως τή νεότερη. Ὁμολογῶ ὅτι δέ γνώριζα παρά σκόρπια ὀνόματα γύρω ἀπό τήν ΕΟΚΑ, ὅμως τώρα, χωρίς ἀκόμη νά ἔχω λάβει τέλειες γνώσεις, νιώθω περισσότερη δύναμη μέσα μου, καθώς σκέπτομαι αὐτούς τούς ἀνθρώπους. Σάν ἀστέρια λάμπουν καί στέλνουν φῶς στή ψυχή μου, ἐκεῖ πού πολλοί δυνατοί θέλουν νά σπείρουν φόβο. Δυνάμωσε ἡ ἐλπίδα μου ὅτι ὁ Θεός δέν πρόκειται νά ἀφήσει τό Ἔθνος μας νά χαθεῖ. Κι ἄν αὐτός ὁ ἀγώνας τῆς ΕΟΚΑ καταπνίγηκε, ὑπάρχουν λαμπρά παραδείγματα στήν ἱστορία τοῦ Ἔθνους μας, ἀρκεῖ ἐμεῖς νά εἴμαστε πρόθυμοι νά ἀκούσουμε. Πῶς θέλουμε νά λεγόμαστε Ἕλληνες, ὅταν ἡ πατρίδα μας ἔχει τέτοιους ἥρωες καί ἐμεῖς τούς ἀγνοοῦμε; Φοβᾶμαι ὅτι ὅλοι αὐτοί πού πέρασαν καί μᾶς ἔκαναν ἐλεύθερους καί περήφανους θά ντρέπονταν ἄν σήμερα ἔβλεπαν ἐμᾶς, πού γινόμαστε ἀρνητές τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Πατρίδας μας. Αὐτοί ἔκαναν τά λόγια πράξη Ἄς προσπαθήσουμε τουλάχιστον νά τούς φτάσουμε. Χωρίς νά πέσουμε στό γκρεμό τοῦ ἐθνικισμοῦ, μποροῦμε νά ἀκολουθοῦμε τέτοιες μεγάλες μορφές «στά σκαλοπάτια πού πᾶν στή Λευτεριά». Α.Α. 18

19 ΤΙΝΑ ΜΕ ΛΕΓΟΥΣΙΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΙΝΑΙ; «Τίνα με λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι εἶναι;» Ποιός νομίζουν τά πλήθη τοῦ λαοῦ ὅτι εἶμαι; Ὁ Χριστός ἀπευθύνει τό ἐρώτημα αὐτό στούς μαθητές του, ὄχι γιατί δέν ἤξερε τήν ἀπάντηση. Ὁ Κύριος, ὡς Θεάνθρωπος καί Παντογνώστης γνώριζε καλά ὅσα σκέφτονταν καί αἰσθάνονταν οἱ ἄνθρωποι. Τό ἐρώτημα αὐτό τό ἔθεσε γιά νά προβληματίσει τούς μαθητές του, νά τούς κάνει νά πάρουν θέση ἀπέναντι στά θαυμαστά πού ἔβλεπαν καί ἄκουγαν, καί ἔτσι νά ὁδηγηθοῦν στή γνώση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Αὐτή ἡ γνώση θά τούς ἔκανε νά συνειδητοποιήσουν τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, θά πολλαπλασίαζε τή χαρά πού γέμιζε τίς καρδιές τους καί θά ἔθετε τά θεμέλια τῆς σωτηρίας τους. Καί πραγματικά, ὁ Πέτρος ὁμολόγησε καί εἶπε: «Ἐσύ εἶσαι ὁ Χριστός, ὁ Ὑἱός τοῦ Θεοῦ». Μέ αὐτή τήν ὁμολογία ὁ Πέτρος ἔβαλε τό θεμέλιο λίθο τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ καί ταυτόχρονα τό θεμέλιο λίθο γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου. «Ὑμεῖς δέ τίνα μέ λέγετε εἶναι;» Ἐσεῖς ποιός λέτε ὅτι εἶμαι; Ἄν ἀναρωτηθοῦμε κι ἐμεῖς ποιός εἶναι ὁ Χριστός, θά ἐντοπίσουμε καί θά γνωρίσουμε τά πολλά πρόσωπα τοῦ Θεανθρώπου, ὅπως ἀπεικονίζονται στίς σελίδες τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ἦταν ὁ Βοσκός ὁ καλός, πού ἔδωσε τή ζωή του γιά τά πρόβατα. Ἦταν ὁ Διδάσκαλος, πού τόν ἀκολουθοῦσαν κατά χιλιάδες τά πλήθη τῶν ἀνθρώπων ὅπου κι ἄν πήγαινε, διψώντας γιά νά ἀκούσουν τά λόγια του. Ἦταν ὁ Νυμφίος γιά τήν ἀγαπημένη Ἐκκλησία του καί ὁ Ἰατρός τῶν σωμάτων καί τῶν ψυχῶν γιά ὅλους αὐτούς τούς τυφλούς, κωφάλαλους, λεπρούς, παράλυτους καί δαιμονισμένους πού θεράπευσε. Ἦταν ὁ Σπορέας, πού ἔσπειρε τόν λόγο τοῦ Θεοῦ σέ δρόμους καί πλατεῖες, ὁ Ἁλιεύς πού ἁλίευσε ψυχές μέ τά δίχτυα τοῦ λόγου του καί ὁ Μέγας Ἀρχιερεύς πού πρόσφερε τόν ἑαυτό του θυσία στό Ναό τοῦ Θεοῦ. Ἀκόμα, εἶπε ὁ Ἴδιος γιά τόν Ἑαυτό του: Ἐγώ εἶμαι τό Α καί τό Ω, ἡ Ἀνάσταση καί ἡ Ζωή, ἡ Ὁδός πού ὁδηγεῖ στή σωτηρία, τό Ὕδωρ τό Ζωντανό πού θά ξεδιψάσει γιά πάντα τίς ψυχές σας, ἐγώ εἶμαι ὁ Ἄρτος τῆς Ζωῆς πού πρέπει νά φᾶτε γιά νά ζήσετε αἰώνια. Ἐγώ εἶμαι ὁ καλός Σαμαρείτης πού θά σᾶς περιθάλψω ἀπό τούς ληστές, ὁ πολύτιμος μαργα- 19 ρίτης πού μόλις βρεῖτε θά δώσετε ὅλα σας τά ὑπάρχοντα γιά νά μέ ἀποκτήσετε, εἶμαι τό θεμέλιο πάνω στό ὁποῖο πρέπει νά κτίσετε τό σπίτι σας καί ὅλη σας τή ζωή, γιά νά εἶστε ἀσφαλεῖς, εἶμαι τό Φῶς τοῦ Κόσμου! Διαβάζοντας γιά τόν Κύριο στό ἱερό κείμενο τῆς Καινῆς Διαθήκης νιώθουμε χαρά καί ἀγαλλίαση, γεμίζουμε ἐλπίδα γιατί ἔχουμε ἕναν τέτοιο Χριστό, πού δέν μᾶς ἐγκαταλείπει στίς δυσκολίες τῆς ζωῆς, ἀλλά μᾶς κρατάει ἀπό τό χέρι συνεχῶς, γιατί πραγματικά μᾶς ἀγαπάει. Μᾶς ἀγαπάει ὅπως εἴμαστε, μέ τά ἐλαττώματά μας, καί δέν παύει νά ἐργάζεται μυστικά καί ἄοκνα γιά τή σωτηρία μας. Μᾶς ἀγαπάει τόσο πολύ πού μᾶς ὀνομάζει ἀδέλφια του, παρότι εἶναι αὐτός ὁ Δημιουργός καί ἐμεῖς τά ἔργα του. Καί, παρότι εἶναι παντοδύναμος ὡς Υἱός τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, ταπεινώθηκε μέχρι θανάτου γιά νά γίνει ἕνας ἀπό ἐμᾶς καί νά νικήσει τό θάνατο. Τόν Χριστό μέ τούς ἀκόλουθους τρόπους μποροῦμε νά τόν γνωρίσουμε: Ἀπό τά ἔργα του, πού εἶναι οἱ εὐεργεσίες του στή ζωή μας καί ἀπό τά λόγια του μέσα ἀπό τά κείμενα τῆς Καινῆς Διαθήκης, πού ἀποτυπώνουν τή διδασκαλία του. Ὑπάρχει τέλος καί ἕνας ἀκόμα μυστικός τρόπος νά τόν γνωρίσουμε: Διά μέσου τῆς πίστης, μέ τήν φώτιση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πράγμα πού προϋποθέτει νηστεία, προσευχή, καί καλά ἔργα. Στήν πραγματικότητα, ὅμως, ἡ γνώση τοῦ Κυρίου εἶναι ἔργο τοῦ ἐλέους τοῦ Κυρίου μας καί πολύ λίγο ἐξαρτᾶται ἀπό ἐμᾶς. Ὅταν λοιπόν ἔρθει ἡ ἀπάντηση στήν ἐρώτηση «ἐσεῖς ποιός λέτε ὅτι εἶμαι», στήν καρδιά θά κατοικήσει μία ἀνέκφραστη χαρά, τόσο ἀληθινή καί τόσο μεγάλη, πού ὑπερβαίνει ὁποιοδήποτε ἄλλο συναίσθημα καί κάθε ἄλλη γνώση. Ἡ ἀπάντηση θά παρέχει τέτοια εἰρήνη καί εὐτυχία σέ αὐτόν πού τήν κατέχει, πού πραγματικά δέν θά χρειάζεται πιά νά ξέρει τίποτε ἄλλο σέ αὐτή τή ζωή. Γιατί ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ τελείωση τοῦ ἀνθρώπου καί ὅποιος τήν κατέχει ζεῖ στόν παράδεισο ἐπί τῆς γῆς. Αὐτή τήν γνώση τοῦ Κυρίου ἀξιώθηκαν οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας καί ἦταν πραγματικά μακάριοι, γιατί γεύτηκαν τήν πιό ἀτόφια καί γνήσια χαρά. Τήν χαρά καί τήν εἰρήνη τοῦ Κυρίου στή ζωή τους. Φ.Δ.

20 Ἡ πηγή τοῦ χωριοῦ μου Τήν πηγή τοῦ χωριοῦ μου, μέ τά λούλουδα γύρω, πού σκορπούσανε πάντα τό λεπτό τους τό μύρο, τήν πηγή τοῦ χωριοῦ μου δέν τήν ἔχω ξεχάσει κι ἄς μ ἀσπρίσαν τά τόσα χρόνια ποὔχουν περάσει. Στήν πηγή τοῦ χωριοῦ μου μενεξέδες ἀνθοῦσαν, καί στά δυό της πλατάνια τά πουλιά κελαϊδοῦσαν. Στά καθάρια νερά της τρέχαμ ὅλοι τό δείλι ἀπ τ ἁλώνια γυρνώντας μέ φρυγμένα τά χείλη. Κι ὁ παπάς τοῦ χωριοῦ μας, μέ τήν ἄσπρη γενειάδα, πού κρατοῦσε τῆς πίστης τήν ἀκοίμητη δάδα, χαιρετώντας μας ὅλους κάθε βράδυ περνοῦσε κι ἡ καμπάνα σέ λίγο τό σπερνό μᾶς μηνοῦσε. Βραδινές προσευχές μας τῶν παιδιάτικων χρόνων, πού νικούσατε πάντα τόν ἀνθρώπινο πόνο μέ γλυκιά νοσταλγία σᾶς γυρίζω στό νοῦ μου, καθώς πάλι θυμᾶμαι τήν πηγή τοῦ χωριοῦ μου. Γ. Βερίτης