μήπως η τελευταία φορά;

Transcript

1 οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΦΥΛΛΟ 86 Μηνιαία οικολογική Εφημερίδα Τιμή φύλλου 0,01 Κυβέρνηση και πολιτικό σύστημα, να σεβαστούν τα αισθήματα της κοινωνίας ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΙΚΟΛΟΓΟΥΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ ΓΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΚΑΘΑΡΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ Προεκλογικά οι Οικολόγοι Πράσινοι είχαν ζητήσει από τα άλλα κόμματα (χωρίς φυσικά ανταπόκριση) να δώσουν στη δημοσιότητα το πρώτο και το τελευταίο «πόθεν έσχες» των υποψηφίων τους, ώστε να μπορούν οι πολίτες να διαπιστώσουν ποιοι πλούτισαν κατά τη διαδρομή τους ως δημόσια πρόσωπα. Τι μας λέει το Πρόγραμμα Αθήνα-Αττική 2014; Η Αττική έχει πολλά προβλήματα: κυκλοφοριακό, νέφος, έλλειψη πράσινου, ελεύθερων χώρων και υποδομών. Ενώ λοιπόν περιμένουμε το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο, με το οποίο θα δοθούν κατευθύνσεις και στόχοι για την επίλυση των προβλημάτων αυτών, η υπουργός ΠΕΚΑ παρουσίασε το «Πρόγραμμα Αθήνα Αττική 2014». Γιατί άραγε; Σε συνέχεια εκείνης της πρότασης, ζητάμε σήμερα 8 απλά πρακτικά μέτρα, ως στοιχειώδη βήματα διαφάνειας και δικαιοσύνης: Σειρά συγκεκριμένων προτάσεων για την αποκατάσταση της αίσθησης δικαιοσύνης, καταθέτουν οι Οικολόγοι Πράσινοι. Πέρα από την απαίτηση αυστηρής τιμωρίας των υπευθύνων για υποθέσεις όπως η Siemens, το Βατοπέδι ή τα δομημένα ομόλογα των ασφαλιστικών ταμείων, υπάρχει η ανάγκη επιστροφής και των χρημάτων που επιβαρύνονται τώρα οι πολίτες ως δημόσιο χρέος εξαιτίας λιγότερο προβεβλημένων περιπτώσεων διαφθοράς και φοροδιαφυγής. Διαχρονική δημοσιοποίηση από το Διαδίκτυο των «πόθεν έσχες» για πολιτικούς (υπουργούς, βουλευτές, νομάρχες, δημάρχους) και στελέχη της διοίκησης, με πρόσκλησή να δικαιολογήσουν κάθε ετήσια αύξηση των περιουσιακών τους στοιχείων. Αποκτήματα που δε δικαιολογούνται επαρκώς από τις αντίστοιχες φορολογικές δηλώσεις, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως έσοδα από παράνομες πράξεις, συνδυασμένες με φοροδιαφυγή. Αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών τουλάχιστον, ως προς το χρόνο παραγραφής αδικημάτων όπως η Απιστία κατά του Δημοσίου. > σελ. 15 Αθήνα-Καλαμάτα με τραίνο: μήπως η τελευταία φορά; Αποφασίστηκε το Πανελλαδικό Συμβούλιο των Οικολόγων Πράσινων όχι μόνο να γίνει στην Καλαμάτα αλλά να πάμε εκεί με το τραίνο μέσω Τρίπολης, ως θετική διαμαρτυρία για τις περικοπές δρομολογίων και την απαξίωση των τραίνων στη χώρα μας. Βρεθήκαμε όλοι, καμμιά σαρανταριά άνθρωποι το μεσημέρι της Παρασκευής στον Σταθμό Λαρίσης. Μοιράσαμε φυλλάδια και σηκώσαμε τα πανώ μας. Μετά από μια στριμωγμένη διαδρομή με τον προαστειακό φτάσαμε στην Κόρινθο και μπήκαμε στο τραίνο μας, ενωμένοι και αποφασισμένοι για περιπέτεια. Εκεί μας περίμεναν φίλοι και μέλη μας από την Κόρινθο. Η δυσάρεστη έκπληξη όμως ήταν πως δεν μπορούσαμε καν να φτάσουμε στον παλαιό σταθμό της Κορίνθου: ο δήμος, για να μην ταλαιπωρούνται τα λάστιχα των αυτοκινήτων είχε παράνομα τσιμεντώσει τις γραμμές. Εκπρόσωπος του συλλόγου φίλων του σιδηροδρόμου τηλεφωνούσε μάταια να κάνει καταγγελία. Δυστυχώς όμως, αυτή είναι η σημερινή πολιτική για τα τραίνα: αδιαφορία και παρακμή. Σηκώσαμε και πάλι τα πανώ μας κάτω από τα βλέματα αγχωμένων οδηγών αυτοκινήτων και μηχανών, εκεί που το τραίνο είχε μπλοκάρει. Μετά από μια δημιουργική διαδρομή (δημιουργική γιατί το τραίνο εμπνέει τη συζήτηση) φτάσαμε στην Τρίπολη, ενώ κάθε τόσο οι μηχανοδηγοί μας ξεναγούσαν και απαντούσαν υπομονετικά στις ερωτήσεις μας. Μάθαμε όλη την ιστορία του σιδηροδρόμου. Κάποιοι θαμώνες στο καφενείο της Τρίπολης εντυπωσιάστηκαν: πρώτη φορά έβλεπαν τόσο πολυπληθή ομάδα να καταφθάνει. Κι εκεί, όπως και σε κάθε σταθμό φίλοι και μέλη μας και εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας μας υποδέχονταν κι ενώνονταν για λίγο στο ζωηρό κοπάδι οικολόγων. Στοχος μας ήταν να δείξουμε πόση ζωή θα μπορούσε να δώσει στο τόπο ένα τραίνο, να βγάλει την τοπική κοινωνία από την λήθη και τον λήθαργο. Να ευνοήσει την τοπική οικονομία. Λίγο μετά την Τρίπολη, ένας χρυσαετός ξεπρόβαλλε ανάμεσα στις πλαγίες ενός σχεδόν απάτητου ορεινού τοπίου. Λέω σχεδόν, γιατί το μόνο που το πατούσε ήταν οι γραμμές του τραίνου. Αυτή η πατημασία όμως είναι τόσο διακριτική που συμπληρώνει το τοπίο με το ανθρώπινο στοιχείο, πάει να δέσει μαζί του, να γίνει ένα. Το ίδιο φαντάζομαι σκέφτηκε και ο χρυσαετός και πλησίασε άφοβα τις γραμμές. Θα έκανε το ίδιο αν ήταν αυτοκινητόδρομος; Eχω ταξιδέψει στην Καλαμάτα πολλές φορές και ουδέποτε είδα χρυσαετό κοντά στον δρόμο. Οι δρόμοι μοιάζουν με πληγές, χαραγματιές από μαχαίρι σε πρόσωπο. Οι γραμμές του τραίνου με ρυτίδες σοφίας. Να μην υπολογίσουμε πόσα ζώα σκοτωμένα συναντάς στους δρόμους. Το τραίνο με τους παλμούς του ειδοποιεί. > σελ. 15 Εννέα μήνες μετά τις εκλογές, κανένα έργο από όσα είχε εξαγγείλει η κα Μπιρμπίλη προεκλογικά δεν έχει υλοποιηθεί. Και όμως, υπάρχουν μέτρα που δεν απαιτούν χρηματοδότηση ή χρονοβόρες διαδικασίες αλλά μόνο πολιτική βούληση όπως : η απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης, η κατεδάφιση όλων των αυθαιρέτων στην παραλιακή ζώνη και στους ορεινούς όγκους της Αττικής, η απελευθέρωση των ελεύθερων δημόσιων χώρων από την παράνομη στάθμευση ή χρήση και η συγκέντρωση των προστίμων στο Πράσινο Ταμείο, το κλείσιμο των παράνομα λειτουργούντων χώρων αναψυχής, εργαστηρίων, συνεργείων, βιοτεχνιών και βιομηχανιών, η εφαρμογή του πράσινου κύματος του τραμ. > σελ. 15 INside INformation: έργα & ΣΙΑ ΑΘΗΝΑ ΑΤΤΙΚΗ 2014 Αφιέρωμα Ασφαλιστικo WοrldWILDE To Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε την έκθεση του Μιχάλη Τρεμόπουλου

2 2 ΠΡΑΣΙΝΗΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟικονομIα ΕπιχειρΩν ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 Το τέταρτο κύμα Κείμενο: ΚΙΜΠΙ Πηγή: ΥΠΑΡΧΟΥΝ πολλοί τρόποι να μετρήσουμε και να αποτιμήσουμε τους κύκλους της ζωής μιας χώρας. Ένα μέτρο είναι οι επιχειρηματικοί και οικονομικοί κύκλοι, οι εναλλαγές ανάπτυξης και ύφεσης. Ένα άλλο μέτρο είναι οι πολιτικοί κύκλοι, οι εναλλαγές των κομμάτων στην εξουσία ή, πιο μακροσκοπικά, οι μεταλλάξεις του κομματικού συστήματος εξουσίας. Μιλούμε, για παράδειγμα, περί κύκλου της μεταπολίτευσης του οποίου προαναγγέλλεται το κλείσιμο για πολλοστή φορά. ΩΣΤΟΣΟ, το μέτρο των μέτρων, το στοιχείο στο οποίο τέμνονται τόσο οι πολιτικοί όσο και οι οικονομικοί κύκλοι ζωής μιας χώρας, ακόμη και οι ιστορικοί και πολιτιστικοί της κύκλοι, είναι ο πλούτος της. Στην παραγωγή, στη διεκδίκησή του, στη διανομή ή στον σφετερισμό του συνωθούνται και αντιπαρατίθενται τάξεις, κοινωνικά στρώματα, γενιές, γραφειοκρατίες, επιχειρηματικές «παρέες», «συμμορίες» κλεπτοκρατών, κόμματα. ΑΠΟ ΤΟ 1990, αν θεωρήσουμε ότι αποτελεί έτος καμπής στο πολιτικό σύστημα και κυρίως «εισβολής» της ενιαίας σκέψης του νεοφιλελευθερισμού (αγορά, ιδιωτικοποίηση, λαϊκός καπιταλισμός, λιγότερο κράτος) στις αντιλήψεις της κοινωνίας και της πολιτικής ελίτ, η Ελλάδα έχει ζήσει τρία μεγάλα κύματα λεηλασίας του κοινωνικού πλούτου, με επιπτώσεις ασύλληπτες σ αυτό που σήμερα βιώνουμε ως κρίση κρατικού χρέους. Μπορούμε να προσδιορίσουμε τον πλούτο που παράχθηκε στην εικοσαετία αυτή, πολύ σχηματικά και με μεγάλο βαθμό αφαίρεσης, περίπου σε 4 τρισ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζουμε τη μαύρη οικονομία, που κι αυτή πάντως αντιστοιχεί σε πραγματικό πλούτο. Και φυσικά χωρίς να υπολογίζουμε τις υπεραξίες που προκύπτουν από εκείνο το μέρος του που «αντικειμενοποιείται» σε κινητές ή ακίνητες αξίες. Τουλάχιστον 4 τρισ. ευρώ, λοιπόν, πέρασαν από τα χέρια μας, έγιναν ιδιωτική κατανάλωση, κρατικές δαπάνες, δαπάνες δημοσίου χρέους. Και μπροστά σ αυτά, τα 60 δισ. ευρώ, που υποτίθεται ότι πήραμε και «φάγαμε» από τις κοινοτικές επιδοτήσεις, δεν ξεπερνούν το 1,5%. Η αξία τους στην πραγματικότητα ήταν μόνο συμβολική, έστω κι αν είναι εκατοντάδες και χιλιάδες οι πινακίδες που μας θυμίζουν: «αυτό το έργο πραγματοποιήθηκε με τη συγχρηματοδότηση της Ε.Ε.» ΕΠΟΜΕΝΩΣ, το ερώτημα είναι: «Πού πήγαν τα λεφτά, οέο;» Μια απάντηση είναι ίσως η «θεωρία» μου για τα τρία (συν ένα) κύματα ληστείας του κοινωνικού πλούτου της εικοσαετίας. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΓΑΛΟ κύμα συντελέστηκε την περίοδο Η σαρωτική εκποίηση του δημόσιου πλούτου που προώθησε η κυβέρνηση Μητσοτάκη, έστω κι ανολοκλήρωτη, μαζί με τη φάμπρικα των προγραμματικών συμφωνιών που εδραίωσε την ηγεμονία εθνικών προμηθευτών και εργολάβων στα δημόσια έργα, συνοδεύτηκε από μια εκτίναξη του δημοσίου χρέους. Για την ακρίβεια, οδήγησε στον υπερδιπλασιασμό του από τα 27 δισ. στα 68 δισ. ευρώ. Βάσει της νεοφιλελεύθερης συνταγής, θα έπρεπε να συμβεί ακριβώς το αντίθετο. Τα υποτιθέμενα έσοδα αποκρατικοποιήσεων θα έπρεπε να ελαφρύνουν το χρέος. Ο λόγος για τον οποίο δεν συνέβη αυτό δεν ήταν μόνο ότι οι δημόσιες επιχειρήσεις εκποιήθηκαν κοψοχρονιά, αλλά και ότι το κράτος ουσιαστικά «επιδότησε» και τους αγοραστές. Αυτό το πρώτο κύμα που έσπασε το ταμπού της ιδιωτικοποίησης συνεχίστηκε αδιαλείπτως από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ μέχρι το 2004, οπότε ολοκληρώθηκε ο μεγαλύτερος κύκλος αποκρατικοποιήσεων στις τράπεζες, τις τηλεπικοινωνίες, την ενέργεια. ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΥΜΑ ληστείας του κοινωνικού πλούτου κορυφώθηκε το 1999, όταν η εδραίωση του «λαϊκού καπιταλισμού» και της «δημοκρατίας των μετόχων» έγινε συλλογική αυταπάτη, στα όρια της υστερίας, για ένα σημαντικότατο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας. Στον χρηματιστηριακό πανικό του 1999 η κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. έφτασε το ιλιγγιώδες ποσό των 212 δισ. ευρώ, φρέσκο χρήμα που αντλήθηκε από το μικρομεσαίο εισόδημα περίπου ενός εκατομμυρίου νοικοκυριών. Δυο χρόνια μετά, τα τρία τέταρτα αυτού του πλούτου είχε κάνει φτερά και η κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. έπιανε πάτο, κάτω από τα 60 δισ. ευρώ. Περίπου 150 δισ. ευρώ, ποσό που υπερέβαινε το ετήσιο ΑΕΠ σε τιμές 1999, δεν εξαερώθηκαν, αλλά άλλαξαν χέρια μέσω της φάμπρικας εισαγωγών και αυξήσεων κεφαλαίων στο Χ.Α. που, αντί για επενδύσεις, έγιναν ιδιωτικές περιουσίες και πολυτελής κατανάλωση των μεγαλομετόχων. Η μεγαλύτερη αναδιανομή πλούτου υπέρ των ολίγων από καταβολής ελληνικού κράτους συνέβη την ίδια περίοδο που τα φτωχότερα νοικοκυριά υποβάλλονταν σε ασκήσεις λιτότητας μέσω του προγράμματος σύγκλισης και της υποτίμησης της δραχμής για την ένταξη στο ευρώ. Την ίδια περίοδο, το δημόσιο χρέος μένει «κολλημένο» στην περιοχή του 100% του ΑΕΠ, ανεξάρτητα από τις λαθροχειρίες υπολογισμού του και παρά τον πακτωλό εσόδων του κράτους. ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΚΥΜΑ λεηλασίας του κοινωνικού πλούτου κορυφώνεται το 2004, όταν η ελληνική κοινή γνώμη υποβάλλεται σε μαζικό υπνωτισμό από τις ολυμπιακές σειρήνες, καλείται να ζήσει το ολυμπιακό όνειρο, ενώ ταυτόχρονα φιμώνεται ως «αντεθνική» κάθε φωνή που προειδοποιεί ότι τα φαραωνικά ολυμπιακά έργα, πέραν της αμφίβολης ανταποδοτικότητάς τους, θα εκτινάξουν το δημόσιο χρέος και θα γεμίσουν τα ταμεία των ξένων και εγχώριων εργολάβων και προμηθευτών που, εκμεταλλευόμενοι το ολιγοπώλιό τους, έστησαν έναν απίστευτο μηχανισμό υπερτιμολογήσεων και υπερκοστολογήσεων. Τα 20 δισ. του κόστους των ολυμπιακών έργων πλαισιώνονται από ένα πολλαπλάσιο κόστος όλων των μεγάλων έργων που ξεκίνησαν από το 2000 και εξελίσσονται μέχρι σήμερα, και πέρα από τις (τελικά ισχνές) κοινοτικές επιδοτήσεις, προσέθεσαν σε εννιά χρόνια περίπου 150 δισ. ευρώ κρατικού χρέους, εδραίωσαν την ηγεμονία ενός ολιγάριθμου λόμπι εργολάβων και προμηθευτών που σήμερα όχι απλώς ελέγχει, αλλά και κατέχει τα μεγάλα έργα σαν κατακτητής που κατέλαβε τμήμα της εθνικής επικράτειας. Υποθέτω ότι το αντιλαμβάνεστε αυτό κάθε φορά που περνάτε, για παράδειγμα, από διόδια εθνικών οδών. ΖΟΥΜΕ ΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΥΜΑ λεηλασίας του κοινωνικού πλούτου. Και ταυτόχρονα, το πιο βίαιο και καταστροφικό ως προς τις επιπτώσεις στον κοινωνικό ιστό. Η τετραετία που ακολουθεί, με την Ελλάδα ενταγμένη στον μηχανισμό στήριξης Ε.Ε. ΔΝΤ, θα σημάνει μια μεταφορά πλούτου άνω των 150 δισ. ευρώ απευθείας από τα λαϊκά εισοδήματα και τα κρατικά ταμεία στα χαρτοφυλάκια ξένων και εγχώριων τραπεζών, αλλά και κερδοσκοπικών επενδυτικών κεφαλαίων των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Καθώς προβλέπεται ότι το χρέος θα φτάσει στο τέλος (αν υπάρξει τέλος) του κυβερνητικού προγράμματος, το 2014, στα 360 δισ. ευρώ (αύξηση 1000% από το 1991!), κάθε παραγωγική ικμάδα αυτής της χώρας, κάθε ευρώ που θα παραχθεί ή θα καταναλωθεί τα πέντε αυτά πέτρινα χρόνια, προορίζονται να διασώσουν και να τροφοδοτήσουν το πιο παρασιτικό τμήμα της οικονομίας, και μάλιστα κυρίως εκτός Ελλάδας. Στη Γερμανία, στη Γαλλία, στις ΗΠΑ, στα τραπεζικά τους χαρτοφυλάκια, που ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού χρέους. Για το μέγεθος της λεηλασίας, μερικοί ακόμη αριθμοί είναι ενδεικτικοί: από το 1991 μέχρι σήμερα, στην εικοσαετία των τριών κυμάτων λεηλασίας του εθνικού πλούτου, η «φτωχή πλην τιμία» Ελλάδα έχει καταβάλει τόκους περίπου 180 δισ. ευρώ στους δανειστές της. Στην πενταετία της «διάσωσης» καλείται να καταβάλει τόκους 75 δισ. (έναντι 150 δισ. χρέους σε ομόλογα που λήγουν την ίδια περίοδο). Τοκογλυφία ύψους 50% με την εγγύηση των (μόνον διασωζόμενων) «σωτήρων»! ΠΟΣΑ ΚΥΜΑΤΑ λεηλασίας του κοινωνικού πλούτου ακόμη αντέχει, άραγε, αυτή η κοινωνία; Κανένα. Αρκεί να προσπαθήσει κανείς να φανταστεί το τοπίο της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας στο απροσδιόριστο τέλος αυτού του τούνελ. Τι κρατικές υποδομές θα έχουν απομείνει; Τι παραγωγικές δομές θα μένουν ζωντανές και τι θα παράγουν με ύφεση πάνω από 4%; Σε τι κατάσταση θα είναι το ανθρώπινο δυναμικό, με την ανεργία πάνω από το 15% και την εργασία εξουθενωμένη από μισθούς πείνας και ανέχειας; Με ποια κίνητρα η νέα γενιά θα δώσει τη μάχη της γνώσης, της επαγγελματικής επάρκειας και αξιοπρέπειας, θα ονειρευτεί τη χώρα του μέλλοντός της; Ποιο ακριβώς όραμα θα βοηθήσει την κοινωνία να αντέξει τον βίαιο ακρωτηριασμό δικαιωμάτων που υφίσταται; Τι όραμα έχει να του προσφέρει το σημερινό πολιτικό σύστημα που την οδήγησε στην «ελεγχόμενη» χρεοκοπία; Κανένα. Και η ταπεινή μου πρόβλεψή είναι πως, σε ένα χρόνο το πολύ, θα αλλάζουν όλα εδώ κάτω με ορμή, που θα γραφε κι ο Σαββόπουλος.

3 ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 περιβαλλον ΠΡΑΣΙΝΗΠΟΛΙΤΙΚΗ 3 Η άλλη κλίμακα της προβληματικής του «Ελαιώνα»... Κείμενο: Γιώργος Δημητρίου, Φίλιππος Δραγούμης, Αγγελος Τρωιάνος, Κώστας Κιτσίκης Η όλη αντιπαράθεση που διαπλέκεται, εδώ και χρόνια, γύρω από την επανάχρηση της περιοχής του «Ελαιώνα», αφήνει πλέον την πεποίθηση ότι, αντί να την ανάγει σε έναν από τους φέροντες άξονες της ουσιαστικής, σταδιακής και συνολικής, επίλυσης του δραματικού πολεοδομικού προβλήματος του λεκανοπεδίου, τείνει να την καταστήσει μέρος του προβλήματος και, σχεδόν σίγουρα, με σοβαρότατο επιβαρυντικό ρόλο. Και αυτό, γιατί κινείται σε λάθος κατεύθυνση ή, καλύτερα, εκτός του φυσικού πεδίου αντιμετώπισης προβληματικών αυτού του τύπου όπως εκείνο του αστικού οικο-σχεδιασμού μεγάλης κλίμακας. Δίχως την κατάθεση της παραμικρής «ιδέας», μεταξύ απλής διαμαρτυρίας και «αναπτυξιακών» μικρο-προσεγγίσεων, αναδρομών σε πεπαλαιωμένες νομολογίες και γραφειοκρατικών αναλύσεων, μακριά από κάθε αναδρομή στην διεθνή εμπειρία, πλούσια σε περιπτώσεις αντιμετώπισης θεματικών αυτού του τύπου. Πριν από δύο περίπου χρόνια ξεκίνησε στο Κατάρ η κατασκευή του πρώτου «υπόγειου» σταδίου στον κόσμο. Με την επωνυμία Doha s Wall, το στάδιο σχεδιάστηκε για να φιλοξενήσει τους αγώνες του Παν-ασιατικού Κυπέλλου ποδοσφαίρου του 2011, σύμφωνα με μία προσέγγιση που ήδη γράφει ιστορία. Από επάνω πάρκο και από κάτω στάδιο. Σχετικά μικρό, με μόλις θέσεις, το «έξυπνο» στάδιο απόκτησε την αρχιτεκτονική του φυσιογνωμία στα πλαίσια των πλέον καινοτομικών θεωρήσεων περί «αειφορίας» της αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής πρακτικής, τουλάχιστον από την οπτική γωνία της δραστικής συρρίκνωσης της χρήσης δομικών υλικών και από εκείνη της ενεργειακής αυτάρκειας περισσότερων τύπων - ηλεκτρική ενέργεια, νερό κ.λ.π. Δεν γνωρίζουμε εάν προβλέπεται η επένδυση των υπέργειων κατασκευών με φιλμ φωτοβολταϊκών έτσι ώστε να παρέχεται αλλού η πλεονάζουσα ηλεκτρική ενέργεια, ούτε εάν το πότισμα του υπερκείμενου πάρκου θα πραγματοποιείται μέσω της κατασκευής ενός ad hoc διπλού δικτύου ύδρευσης. Εκείνο όμως που κατανοούμε είναι ότι τα χρήματα που θα δαπανούνταν για την ενεργοβόρα υλοποίηση συμβατικών υπέργειων κατασκευών, που θα εξανάγκαζαν στην άλλο τόσο ενεργοβόρα λειτουργία του έργου, χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή ενός φυσικά και ανέξοδα - κλιματιζόμενου χώρου με την ταυτόχρονη απόδοση στην κοινότητα ενός ακόμη φυσικού, ελεύθερου από οτιδήποτε, μεγάλου πάρκου. Με χρήση του εδάφους που προκύπτει από τις εκσκαφές. Θεωρούμε, κατά συνέπεια, ότι την μοναδική οδό για την αντιμετώπιση της προβληματικής του «Ελαιώνα», με την ταυτόχρονη ανάδειξη του σε πρωταρχικό εργαλείο απαρχής βιώσιμης επίλυσης του πολεοδομικού του λεκανοπεδίου, δεν αποτελεί παρά η θεώρηση του σαν ένα «πράσινο», οικο-βιοκλιματικό και πολυ-λειτουργικό, κόμβο μεγάλης κλίμακας, διαρθρωμένου βάσει των παρακάτω επεμβάσεων-αξόνων: 1. Υπογειοποίηση όλων των προβλεπόμενων έργων στα πλαίσια της περιοχής και διάρθρωση τους σαν παθητικό οικο-βιοκλιματικό, πολυλειτουργικό, συγκρότημα μεγάλης κλίμακας - στάδιο, μωλ κ.λ.π. 2. Διατήρηση όσων από τα υπέργεια κτίσματα ενέχουν χαρακτηριστικά βιομηχανικής αρχαιολογίας και επανάχρηση τους με καθαρά πολιτισμικό περιεχόμενο. 3. Ανάδειξη όλων των αρχαιοτήτων που, πιθανά, υπάρχουν στην περιοχή. 4. Διευθέτηση του συνόλου της έκτασης σαν πολιτισμικό πάρκο με καθαρά μεσογειακό χαρακτήρα της περιοχής. 5. Δραστική αναδιάρθρωση του συγκοινωνιακού δικτύου της περιοχής - υπογειοποίηση των περιμετρικών αξόνων αυτοκίνησης, όπου χρειάζεται, με ταυτόχρονη υπόγεια πρόσβαση στους χώρους στάθμευσης του σταδίου, προέκταση του περιπάτου του πάρκου στις γύρω περιοχές και προέκταση της γραμμής μετρό σε περισσότερες από μία πλευρές της. 6. Θεσμοθέτηση των αναγκαίων αλλαγών στα πλαίσια του ισχύοντος Ρυθμιστικού. Νησιά Φερόες, Ταϊτζί Αιματοβαμμένες παραδόσεις Κείμενο: Ρόζα Μηνακούλη Η ζέστη ήταν αφόρητη, κυριολεκτικά στάζαμε, η αλμύρα της θάλασσας ξέραινε το στόμα μας. Είχαμε τη βάρδια των 8-10 στη γέφυρα του S/S San Nicolas II, ο καπετάν Νικόλας ο ανθυποπλοίαρχός μας κι εγώ. Πλέαμε στην Ερυθρά θάλασσα με ρότα το Κολόμπο της Κεϋλάνης. Ξαφνικά απ το πουθενά, παιχνιδιάρικα δελφίνια άρχισαν να παίζουν με την πλώρη μας, να πηδούν ψηλά, να βυθίζονται στη θάλασσα και να εξαφανίζονται. Καημένα δελφίνια, άκουσα τον καπετάν Νικόλα να μουρμουρίζει και άρχισε φανερά ταραγμένος, να μου διηγείται: «Πριν μερικά χρόνια, όταν ταξίδευα με το Santa Maria, βρέθηκα στα νησιά Φερόες, επίσημα καλεσμένος σε μια παραδοσιακή γιορτή, εγώ ως αξιωματικός κι ένας ναύτης. Αργήσαμε να πάμε κι όταν φτάσαμε αντικρίσαμε μια κατακόκκινη θάλασσα και μια ατέλειωτη σειρά από αιμόφυρτα δελφίνια με ξεχυμένα τα εντόσθιά τους. Χωρίς να καταλάβουμε το πώς, βρεθήκαμε με κάτι μεγάλα μαχαίρια στα χέρια μας. Ήταν τιμή μας, μας εξήγησαν, να λάβουμε μέρος στην παραδοσιακή αυτή τελετή. Θα τεμαχίζαμε ένα δελφίνι και θα παίρναμε τρόπαια μερικά τεμάχια να μας τα μαγειρέψει ο μάγειρας. Δεν καταλάβαινα, ήμουν υπνωτισμένος από τη φρίκη κι άφωνος. Με κοίταζαν οι ντόπιοι και γελούσαν, εγώ ήμουν άντρας, δεν έπρεπε να δειλιάσω. Έσφιξα το μαχαίρι, έκλεισα τα μάτια μου και το χτύπησα με όλη τη δύναμη της απελπισίας μου. Ένα ουρλιαχτό μωρού πλανήθηκε στον αέρα και τρύπησε τα αυτιά μου. Λιποθύμησα, όταν συνήλθα ήμουν πασαλειμμένος με αίματα. Είδα τα κατακόκκινα χέρια μου και ντράπηκα. Δεν είναι δυνατόν να είναι αλήθεια αυτός ο εφιάλτης. Είναι ένα κακό όνειρο, προσπαθούσα να ξεγελάσω τον εαυτό μου. Δίπλα μου μεγάλα κομμάτια από το κρέας αυτό της θάλασσας κραύγαζαν ότι ήταν αλήθεια. Ήταν τα τρόπαιά μας. Ντραπήκαμε να μην τα πάρουμε. Όμως όταν δε μας έβλεπαν τα αφήσαμε. Δε θέλω να βρεθώ ποτέ ξανά σ αυτά τα νησιά. Μα αν βρεθώ εκεί, θα είναι για να εξιλεωθώ και να ζητήσω συγνώμη απ το δελφίνι εκείνο.» Είδα τα χέρια του να τρέμουν και μέσα στα μάτια του καθρεφτιζόταν η κόκκινη θάλασσα. Εκατοντάδες, εκατοντάδες δελφίνια κάθε καλοκαίρι σφαγιάζονται στα νησιά Φερόες στο βορειοανατολικό Ατλαντικό, μεταξύ Ισλανδίας και Αγγλίας, που ανήκουν στη Δανία, στο όνομα μιας αιματοβαμμένης παράδοσης που έχει τις ρίζες της στην εποχή των Βίκινγκς. Η συμμετοχή των νεαρών αγοριών στον ανελέητο σφαγιασμό σηματοδοτεί το πέρασμά τους από την εφηβεία στην ενηλικίωσή τους. Κάθε καλοκαίρι περνούν από τα νησιά Φερόες τα κοπάδια ενός είδους μεγαλόσωμων δελφινιών, τα colderon dolphins. Μόλις τα εντοπίσουν, ομάδες ανδρών βγαίνουν στα ανοιχτά με τις βάρκες τους, σχηματίζουν ένα θανατερό κλοιό γύρω τους, τα χτυπούν με καραβόσκοινα και τα εξωθούν με φωνές και δυνατούς θορύβους να βγουν πανικόβλητα στα ρηχά όπου ένα πλήθος ανδρών, γυναικών και παιδιών τα περιμένει. Η μαζική σφαγή αρχίζει. Τα χτυπούν με μανία άλλοι με μεγάλα μαχαίρια, άλλοι με αλυσίδες, με λοστούς, σχοινιά, ξύλα και με ό,τι άλλο έχει ο καθένας. Δε σταματούν παρά μόνο όταν καταλαγιάσουν τα σπαραχτικά ουρλιαχτά τους και παραδώσουν το πνεύμα. Μόλις τελειώσει αυτό το μακελειό, αιματοβαμμένα χέρια τα συγκεντρώνουν στην προβλήτα για να μοιραστεί, όπως απαιτεί η παράδοση, το κρέας αυτό της θάλασσας σε ίσα μερίδια, στο πλήθος. Αυτόν τον καιρό τα s κατέκλυσαν το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, καλώντας μας όλους να διαμαρτυρηθούμε για τη μεγάλη σφαγή στα νησιά Φερόες. Ντροπή και αίσχος στη Δανία, ήταν ο τίτλος ενός που έλαβα. Ναι, ντροπή και αίσχος σε όλη όμως την ανθρωπότητα που εξακολουθεί να διατηρεί έθιμα που μας κατατάσσουν στην κατηγορία των υπανθρώπων κι ο λόγος για τα πάσης φύσεως κυνήγια που διατηρούνται παγκοσμίως, πιστά τάχατες τάχατες στις παραδόσεις μας. Τα δελφίνια δε σκοτώνονται παραδοσιακά μόνο στη Δανία, αλλά και στην Ιαπωνία, στο Ταϊτζί. Τη σφαγή των χιλιάδων δελφινιών στην Ιαπωνία ανέδειξε το βραβευμένο με Όσκαρ ντοκυμαντέρ του «Όρμου», του ελληνοαμερικανού σκηνοθέτη Λουί Ψυχογιού. Ο Όρμος αυτός βρίσκεται στο Εθνικό Πάρκο του Ταϊτζί, στον Ειρηνικό. Απ τα νερά αυτά περνούν κάθε χρόνο, κατά το μεταναστευτικό τους ταξίδι, τα δελφίνια. Μόλις τα εντοπίσουν, οι ψαράδες με θορύβους τα οδηγούν στον όρμο όπου τα εγκλωβίζουν με τα δίχτυα. Όσα μοιάζουν με τον Φλίπερ (το δημοφιλές δελφίνι της αγαπημένης σειράς των παιδιών, στη δεκαετία του 60) τα πωλούν στα θαλάσσια Πάρκα, περίπου ευρώ το καθένα. Τα υπόλοιπα τα θανατώνουν επιτόπου και πωλούν το κρέας τους στην αγορά. Το έτος 2010 είναι αφιερωμένο στη βιοποικιλότητα. Παγκοσμίως, διάφορα δρώμενα θα επισημάνουν την ανάγκη της διαφύλαξης της βιοποικιλότητας. Απ τα μεγάφωνα θα ακουστούν πομπώδεις λόγοι. Η καραμέλα βιοποικιλότητα πιπιλίζεται σε όλα τα στόματα. Ουδείς όμως τολμά να σταματήσει το κυνήγι, και μάλιστα όλοι οι «προστάτες» του περιβάλλοντος έχουν κάνει σημαία τη ρήση του τέως Επιτρόπου Περιβάλλοντος ότι «το κυνήγι δεν είναι πρόβλημα για το περιβάλλον αλλά η λύση του προβλήματος». Αυτό κι αν δεν είναι η λογική του παραλόγου!! Με τον καπετάν Νικόλα δεν ξανασυναντήθηκαν οι δρόμοι μας. Δέκα χρόνια μετά από κείνο το καλοκαίρι του 62 μου τηλεφώνησε η γυναίκα του. Το τελευταίο πλοίο που είχε μπαρκάρει ο καπετάν Νικόλας βυθίστηκε αύτανδρο. Ο καπετάν Νικόλας χάθηκε στη Συστάδα των νησιών Φερόες, στο βορειοανατολικό Ατλαντικό, μεταξύ Ισλανδίας και Αγγλίας. Για την ΠΟΦΥΖΩ

4 ΘΕμαΠαιδεΙας 4 ΠΡΑΣΙΝΗΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 Θέλουμε πολλούς και «ενοχλητικούς» Γρυσπολάκηδες Κείμενο: Λ. Τσικριτζής Αν. Καθηγητής ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας ( α μέρος ) Να λοιπόν που ανακαλύφθηκε κι άλλος... εχθρός της Δυτικής Μακεδονίας που εξυφαίνει σκοτεινές συνωμοσίες σε βάρος της! Πρόκειται για τον πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Γρυσπολάκη, ο οποίος διανοήθηκε - άκουσον άκουσον να διατυπώσει τις προτάσεις του για τα ιδρύματα της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας και να προτείνει συγχωνεύσεις ή καταργήσεις Τμημάτων και Σχολών, περιλαμβάνοντας και τη δική μας Περιφέρεια. Λαλίστατοι και λάβροι τοπικοί παράγοντες, δημοσιογράφοι κ.α επιτέθηκαν κατά του κ. Γρυσπολάκη και λίγο ή πολύ τον κήρυξαν ανεπιθύμητο στη Δυτική Μακεδονία, αλλά και αναρμόδιο να μιλά για το Πανεπιστήμιο «μας», καθώς και να καταθέτει σχέδια για το μέλλον της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Τα ίδια είχαμε και στη Στερεά Ελλάδα, όπου δεν δέχονται προτάσεις από τρίτους για το Πανεπιστήμιο «τους», αλλά και στην Κρήτη, έδρα του κ. Γρυσπολάκη, διότι κι εκεί δυσανασχετούν με τις συγχωνεύσεις τριών Τμημάτων «τους», που προτείνει ο πρύτανης ή σηκώνουν και τοπικιστικά μπαϊράκια για νέα Τμήματα σε Κίσσαμο και Λασήθι.. (σσ. Την επόμενη φορά να αναθέσουμε τέτοιες έρευνες στους δημάρχους, νομάρχες, εμπορικούς συλλόγους κλπ για να κάνουν όσες Σχολές και Τμήματα τραβά η ψυχή τους). Βέβαια, εάν ο κ. Γρυσπολάκης δεν έπιανε στο στόμα του τα Δυτικομακεδονικά τριτοβάθμια ιδρύματα, το σχέδιο εργασίας του θα περνούσε μάλλον απαρατήρητο στην Περιφέρεια μας και δεν θα είχαμε γενικό συναγερμό με σύνθημα «κάτω τα χέρια από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας»!. (Μπορεί μάλιστα να τον χειροκροτούσαμε κιόλας, εάν τα μέτρα αφορούσαν όλα τα άλλα ΑΕΙ πλην των «δικών μας»). Διότι κανείς λογικός άνθρωπος και κανείς γνώστης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη ΔΙΑΓΝΩΣΗ του κ. Γρυσπολάκη για τις παθογένειες της ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ των Σχολών και Τμημάτων, καθώς και για το ΥΠΕΡΤΡΟΦΙΚΟ ΜΕΓΕΘΟΣ της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Είναι θεμιτό βέβαια να διαφωνεί κάποιος με τις συγκεκριμένες μετακινήσεις Τμημάτων ή και με την πλήρη κατάργηση του Παν/μίου Δυτικής Μακεδονίας, αλλά δεν δικαιούται να δαιμονοποιεί την αντίθετη άποψη, να στοχοποιεί το συγκεκριμένο Πρύτανη και να μηδενίζει τις κατά τα άλλα αποδεκτές σε ευρύ πανεπιστημιακό κύκλο διαπιστώσεις του: Είναι ψέματα μήπως η διαπίστωση του πρύτανη ότι «μια χώρα με πληθυσμό 11 εκατομμύρια είναι πρωτοφανές να έχει 24 Πανεπιστήμια διάσπαρτα σε 36 διαφορετικές πόλεις και κωμοπόλεις και 16 ΤΕΙ κατακερματισμένα σε πάνω από 40 σημεία»; Είναι ψέματα ότι αυτή η διασπορά «μειώνει τη διεπιστημονικότητα (διδακτική και ερευνητική), η οποία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την λειτουργία ενός σύγχρονου πανεπιστημίου»; Είναι ψέματα ότι «από το 1985 έως το 2009 μετατρέψαμε τις τοπικές οικονομίες δεκάδων μικρών πόλεων από παραγωγικές σε οικονομίες εξαρτώμενες από την κατανάλωση των σπουδαστών» ; Είναι ψέματα ότι «πολλές κωμοπόλεις εκμαυλισμένες από την τακτική αυτή των Κυβερνήσεων επιζητούν ανάλογα πρότυπα «ανάπτυξης»; Είναι ψέματα ότι αυτή η διαλυτική χωροθέτηση ανεβάζει πολύ το κόστος και τα προβλήματα διοικητικού συντονισμού, προσωπικού, εκπαίδευσης και υλικοτεχνικών υποδομών, ενώ παράλληλα ρίχνει κατακόρυφα το επίπεδο σπουδών στα πιο απομακρυσμένα «δορυφορικά» Τμήματα ; Είναι ψέματα ότι στην Ευρώπη αυξάνονται οι περιπτώσεις συγχωνεύσεων και διοικητικών συνενώσεων Πανεπιστημίων με «ενδεικτικό παράδειγμα τη διοικητική συνένωση 12 Μεγάλων Σχολών (Grandes Ecoles) του Παρισιού»; Οι φωνές αυτού του είδους ακούγονται χρόνια και στην περιοχή μας, δυστυχώς όμως είναι ελάχιστες και πνίγονται από τις σειρήνες του τοπικισμού και του λαϊκισμού. Και στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, μετά την αρχική εφορία της «διεύρυνσης» τη δεκαετία του 1990, εκφράστηκαν επιφυλάξεις για τις αθρόες ιδρύσεις τμημάτων στο ΤΕΙ, τόσο από συναδέλφους καθηγητές, όσο και από παράγοντες της Διοίκησης. Οι ενστάσεις αυτές όμως ήταν λίγες και αποσπασματικές, περιορίζονταν σε ιδιωτικό επίπεδο ή στα όργανα του ΤΕΙ ή εκδηλώνονταν κυρίως στη φάση των διαπραγματεύσεων και των ασφυκτικών πιέσεων που ασκούσαν οι τοπικοί παράγοντες και το Υπουργείο Παιδείας. Αποτέλεσμα ήταν και το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας να μην αποφύγει το γενικό κανόνα της απότομης διόγκωσης και να αναγκασθεί μετά από λίγα χρόνια να συζητά για καταργήσεις ή συγχωνεύσεις τμημάτων. Πέραν των «οικογενειακών αντιθέσεων» στο ΤΕΙ υπήρξαν και ΔΗΜΟΣΙΕΣ αντιδράσεις. Για του λόγου το αληθές παρατίθενται κάποια αποσπάσματα από την επιστολή των εκπαιδευτικών του ΤΕΙ Τσικριτζή Χιωτίδη (2002), στην οποία επισημαίνονταν πολλά από όσα σήμερα θίγει με την παρέμβαση του ο κ. Γρυσπολάκης. Σε εκείνη λοιπόν την επιστολή τονίζαμε ότι: «Η Ελλάδα κατέχει το Ευρωπαϊκό ρεκόρ σε ποσοστό φοιτητών. Το 67% περίπου των νέων ηλικίας ετών φοιτούν σε Ανώτερες και Ανώτατες σχολές (!) ενώ στην Δανία, μια πλήρως αναπτυγμένη χώρα, το ποσοστό είναι μόνο 17%. Η χώρα μας διαμορφώνει τελικά μια αντιστραμμένη παραγωγική πυραμίδα όπου οι.. στρατηγοί θα είναι περισσότεροι από τους στρατιώτες! Η Ελληνική Κυβέρνηση, υποκύπτοντας μόνιμα σε λαϊκίστικες και τοπικιστικές πιέσεις, επωμίζεται την κύρια (πολιτική) ευθύνη για την κατάσταση αυτή ενώ δεν απαλλάσσονται ευθυνών τα πολιτικά κόμματα (ποιος εναντιώνεται στις αποφάσεις των «τοπικών φορέων»;), οι Διοικήσεις των ΤΕΙ, αλλά και η Ελληνική κοινωνία που έχει ταυτίσει την επαγγελματική αποκατάσταση των τέκνων της με την ψευδαίσθηση της απόκτησης ενός οποιουδήποτε χαρτιού. Με αυτά τα δεδομένα κάθε σκέψη για ίδρυση νέων Τμημάτων όφειλε να εγκαταλειφθεί και μαζί της και κάθε φτηνή πολιτική για εμπορία των ονείρων των νέων παιδιών για μια θέση στο «λαμπερό κόσμο» της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Εκείνο που θα έπρεπε να γίνει ήταν μια αναδιάταξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με βάση τα Ευρωπαϊκά ακαδημαϊκά standards και τις ανάγκες της οικονομίας. Η αναδιάταξη αυτή, βασισμένη σε αξιόπιστα στοιχεία, προφανώς θα οδηγήσει στην κατάργηση / συγχώνευση ορισμένων τμημάτων, στη μείωση των επικαλύψεων και σε εκτεταμένες τροποποιήσεις προγραμμάτων σπουδών, ώστε η τριτοβάθμια εκπαίδευση να λάβει υπόψη της τις ανάγκες της παραγωγής και όχι των πολιτικών». και παρακάτω «.Στην Ελλάδα όλα τα Παραρτήματα των ΑΕΙ - ΤΕΙ φυτοζωούν σε σχέση με τις «μητροπόλεις». Αρκετοί από τους καθηγητές που διορίζονται είναι «υπ ατμόν» για τα μεγάλα κέντρα ή στριμώχνουν τα μαθήματα τους σε δύο μέρες και μετά φεύγουν. Ο εξοπλισμός, η χρηματοδότηση, οι κτιριακές υποδομές καθυστερούν και- υστερούνπαρά τις αρχικές υποσχέσεις για πακτωλούς χρημάτων Το κόστος εξοπλισμού, λειτουργίας και διοικητικής υποστήριξης ανά σπουδαστή είναι μεγαλύτερα. Οι υποδομές μέριμνας, υποστήριξης και ψυχαγωγίας των σπουδαστών (εστίες, βιβλιοθήκες, Internet, Συμβουλευτικές Υπηρεσίες, Γυμναστήρια) τα πρώτα χρόνια είναι ανύπαρκτες έως υποτυπώδεις. Σε καμιά περίπτωση δηλαδή η «εξακτίνωση» των ΤΕΙ και η διασπορά των Τμημάτων σε πόλεις-κωμοπόλεις δεν λειτουργεί υπέρ των σπουδαστών. Λειτουργεί μόνο υπέρ των στενών συμφερόντων του τόπου εγκατάστασης. Ας αφήσουμε λοιπόν τις επιστημονικοφανείς και περισπούδαστες αναλύσεις περί αναγκαιότητας νέων Τμημάτων κι ας ομολογήσουμε ότι επειδή αποτύχαμε να δώσουμε διεξόδους στις απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, τις παραχωρούμε ως προίκα ένα-δύο Τμήματα, υποθηκεύοντας το μέλλον κάποιων νέων και τα βαλάντια των οικογενειών τους Στην Ελλάδα όμως την παλίρροια ακολουθεί γρήγορα η άμπωτη. Ότι φουσκώνει ξεφουσκώνει. Την αφύσικη λοιπόν διόγκωση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, πρωτοφανή για τα Ευρωπαϊκά δεδομένα, θα ακολουθήσει η απότομη ύφεση. Και τότε κάποιοι θα μείνουν με τις γκαρσονιέρες άδειες και τα κλειδιά στο χέρι...» Αυτά γράφτηκαν το έτος 2002 και φυσικά το θέμα δεν είναι ποιος επιβεβαιώνεται από τα γεγονότα, αλλά ότι η ίδια η πραγματικότητα χλευάζει όσους εξακολουθούν να επιχειρηματολογούν υπέρ της διατήρησης του σημερινής κατάστασης.

5 ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 εργα & σια ΠΡΑΣΙΝΗΠΟΛΙΤΙΚΗ 5 ΑΘΗΝΑ ΑΤΤΙΚΗ 2014 θετικό και φιλόδοξο πρόγραμμα με πολλά όμως που πρέπει να γίνουν ακόμα... Κείμενο: Γιάννης Δρόσος Πολιτικός Μηχανικός Πολεοδόμος Χρεοκοπία σε όλα τα μέτωπα; ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ-ΝΙΚΑΙΑΣ-ΡΕΝΤΗ Κατ αρχήν θα πρέπει να ειπωθεί ότι το πρόγραμμα Αθήνα Αττική 2014 είναι ένα πρόγραμμα με θετικά στοιχεία, το οποίο κινείται σίγουρα προς την σωστή κατεύθυνση. Επιπλέον είναι ευχάριστο να διαπιστώνει κανείς ότι δεν χρειάζεται πλέον να αγωνιά για το τι αντιπεριβαλλοντικό θα ανακοινώσει ένα υπουργείο ασχολούμενο με το περιβάλλον όπως συνέβαινε επί εποχής Σουφλιά. Τίθεται ένα κύριο ερώτημα γιατί ανακοινώθηκε τώρα αυτό το πρόγραμμα και που αποσκοπεί; Εκτίμηση μου είναι ότι από την στιγμή που αναμένουμε το Ρυθμιστικό και σχετικά σύντομα, ένα τέτοιο πρόγραμμα περιέχει προεκλογικό χαρακτήρα. Το ΥΠΕΚΑ είναι ένα πολύ σημαντικό υπουργείο για την καθημερινότητα στην Αττική το οποίο λόγω κύρους και σημαντικότητας θα έπρεπε να χαράσσει προτεραιότητες και μία βασική προτεραιότητα είναι το τι θέλουμε να είναι αυτή η πόλη στο ευρωπαϊκό και διεθνές γίγνεσθαι. Με βάση αυτήν την κατεύθυνση μπορούν να δημιουργηθούν πολλά προγράμματα Αθήνα Αττική. Διότι διαφορετικά αντιμετωπίζεται μια πόλη όταν κύριος στόχος είναι η ανάδειξη του πολιτιστικού της χαρακτήρα, διαφορετικά όταν είναι ο εμπορικός της χαρακτήρας και τελείως διαφορετικά όταν μία πόλη προορίζεται ως απλό επιτελικό κέντρο μίας χώρας. Πιστεύω ότι το πρόγραμμα αυτό είναι πολύ «λίγο» για το ΥΠΕΚΑ, και σίγουρα αδικεί το εξαιρετικό επιστημονικό δυναμικό το οποίο έχει πλέον συσπειρωθεί γύρω από αυτό, η παρουσίαση ενός προγράμματος το οποίο είναι μάλλον αρμοδιότητας της περιφέρειας. Συγκεκριμένα, αν και υπάρχουν αρκετές καλές προτάσεις στο πρόγραμμα, θα ανέμενε κανείς να τεθούν κάποια πιο πρακτικά ζητήματα τα οποία είναι και θέμα πολιτικής απόφασης. Τέθηκε πολύ σωστά το ζήτημα της μη επέκτασης της πόλης με αντιμετώπιση των οικιστικών πιέσεων εντός του δομημένου περιβάλλοντος στα πλαίσια της συνεκτικής και συμπαγούς πόλης. Αυτό όμως τίθεται θεωρητικά, διότι πρακτικά κανείς δεν πρόκειται να κατοικήσει σε δρόμο πλάτους 6μ με Σ.Δ 3, αντίθετα θα συνεχίσει να αναζητά την νέα του κατοικία στα Μεσόγεια και στην Βόρεια Αττική. Αντίστοιχα πώς περιμένει το ΥΠΕΚΑ να γίνει ελκυστικό το δομημένο περιβάλλον όταν ακόμη και σήμερα δεν υπάρχουν διαγράμματα κάλυψης για τις εντός σχεδίου περιοχές όπου σχεδόν παντού εφαρμόζεται η ελεύθερη τοποθέτηση των κτιρίων εντός του οικοπέδου δημιουργώντας συμπαγή μέτωπα με αποκλεισμό της ροής του αέρα και του ηλιακού φωτισμού; Ολόκληρες συνοικίες (Ν. Κόσμος, Γκάζι κτλ) ανοικοδομούνται ακόμη και σήμερα με αυτούς τους απαρχαιωμένους τρόπους, δημιουργώντας μία μη αναστρέψιμη κατάσταση. Επιπλέον δεν δύναται η πόλη να δημιουργήσει συμπαγή χαρακτήρα όταν δεν καταργείται άμεσα η εκτός σχεδίου δόμηση εντός της Αττικής. Αντίθετα συνεχώς γινόμαστε μάρτυρες νέων εμπορικών κέντρων και υπερκτιρίων στα Μεσόγεια και την Βόρεια Αττική, χωρίς να λείπουν οι οικιστικές δομήσεις σε περιοχές φιλέτα, όπως παραθαλάσσιες ζώνες, λόφοι και ημιορεινές εκτάσεις. Όταν θα έχουν δομηθεί όλοι αυτοί οι κρίσιμοι χώροι με το καθεστώς της εκτός σχεδίου δόμησης, τότε θα είναι άνευ ουσίας η κατάργησή της. Ένα σημαντικό ζήτημα είναι και η φέρουσα ικανότητα κάθε περιοχής. Σήμερα στην Αθήνα υπάρχουν περιοχές, ειδικά στο κέντρο, που έχουν ξεπεράσει την φέρουσα ικανότητά τους τόσο σε πληθυσμό όσο και σε χρήσεις. Αυτές οι περιοχές πρέπει να απομεγεθυνθούν για να μπορέσει να λειτουργήσει η πόλη ως συνεκτική και συμπαγής. Πουθενά όμως δεν αναφέρεται τι θα γίνει με αυτές τις περιοχές, αν θα απομεγεθυνθούν και πού τελικά θα διοχετευτεί όλο το περισσευούμενο μέγεθος. Αντίστοιχα, ακόμη και για τις ελάχιστες επεκτάσεις οι οποίες αναφέρονται, δεν εξηγείται αν θα πραγματοποιηθούν με τα σημερινά παρωχημένα περιβαλλοντικά σταθερότυπα σύνταξης των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων και τις απαρχαιωμένες περιβαλλοντικά μελέτες ρυμοτομικών σχεδίων. Είναι βέβαια πολύ εύκολο να ασκείς κριτική σε ένα ήδη υπάρχον σχέδιο και ο καθένας θα μπορούσε να γράψει σελίδες επί σελίδων για διάφορα ζητήματα του προγράμματος, όπως το τι θα σηματοδοτήσει η συμβολή του Ελαιώνα στην οικονομική ανάπτυξη της Αθήνας, ίσως ένα mall, ή γιατί δεν αναφέρεται το μετρό που αποτελεί βασικό πυλώνα της μείωσης χρήσης του ΙΧ ή, πολύ περισσότερο, η ανακήρυξη της οδού Ευριπίδου σε δρόμο μπαχαριών και παραδοσιακών μαγαζιών τι τελικά εξυπηρετεί σε ένα ανθρωπιστικά καταρρέον κέντρο; Ο επίλογος συναντιέται με τον πρόλογο και η διαπίστωση είναι κοινή, το ΥΠΕΚΑ παρουσίασε ένα θετικό και φιλόδοξο πρόγραμμα το οποίο όμως θα έπρεπε να ακολουθεί χρονικά την χάραξη της κεντρικής πολεοδομικής, χωροταξικής και περιβαλλοντικής πολιτικής για την Αττική και τις πολιτικές αποφάσεις της μείωσης των Συντελεστών Δόμησης, της εφαρμογής Διαγραμμάτων Κάλυψης, της κατάργησης της εκτός σχεδίου δόμησης στην Αττική και αλλαγής του περιοριστικού ΓΟΚ. Η βομβιστική ενέργεια, στις 13 Μαΐου, έξω από τις γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού, που προκάλεσε σοβαρές υλικές ζημιές σε σημαντική απόσταση και τον τραυματισμό 22χρονης, φέρει για μία ακόμα φορά στο προσκήνιο την επιτακτική ανάγκη της άμεσης απομάκρυνσης του συγκροτήματος των φυλακών από τον οικιστικό ιστό της πόλης του Κορυδαλλού και, παράλληλα, μία ακόμη οπτική της χρεωκοπίας του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος και της μεταπολιτευτικής πολιτικής τάξης. Είκοσι χρόνια μεθοδεύεται η μετεγκατάσταση του περιώνυμου σωφρονιστικού ιδρύματος μεταξύ υπουργικών αποφάσεων, ανέξοδων υποσχέσεων «πολιτικής βούλησης» και φτηνής ρητορικής. Είκοσι χρόνια «απομακρύνεται» και άλλα τόσα παραμένει ακλόνητο στην θέση του, μεταξύ 11 εκπαιδευτικών συγκροτημάτων, αθλητικών κέντρων και κατοικιών, θλιβερό «πολεοδομικό εμπόδιο» και μνημείο στην τριτοκοσμική ανεπάρκεια πολιτικής και πολιτικών, ιδέας αυτοδιοίκησης και δήθεν αυτοδιοικητικών. Τα αίτια λίγο πολύ γνωστά αλλά κατά βάθος ανομολόγητα ενώ τα αποτελέσματα καθημερινό βίωμα των πολιτών του δήμου: ένα πρωτοφανές κύκλωμα παρανομίας, το οποίο ευημερεί μέσα και γύρω από ίδρυμα και θα του απένειμε επάξια τον τίτλο του πρυτανείου της οικονομίας του εγκλήματος, συνεχείς αποδράσεις με αποκορύφωμα την τραγελαφική απόδραση Παλαιοκώστα, αναρίθμητες εξεγέρσεις, έκρηξη εμπρηστικού μηχανισμού στο ίδιο σημείο τον Ιούνιο του 2006 με ευθύνη της οργάνωσης «Επαναστατική Ταξιαρχία» και, εχθές, μία άλλη βομβιστική ενέργεια ακόμη προς διερεύνηση. Ο μηχανισμός απομάκρυνσης του σωφρονιστικού καταστήματος και απόδοσης της έκτασης στην τοπική κοινωνία, οφείλει να ενεργοποιηθεί άμεσα, στα πλαίσια ενός αυστηρού χρονοδιαγράμματος, δίχως χρονοτριβές και δίχως αναβολές. Η τοπική κοινωνία δεν μπορεί και δεν αντέχει να περιμένει άλλο. Παράλληλα, ας μπει κατά μέρος κάθε φαντασίωση «περιθωριακής» μικρο- διαχείρισης των δεκαεπτά στρεμμάτων που θα αφήσουν πίσω τους οι φυλακές Κορυδαλλού και ας εκκινήσει άμεσα ένας ευρύς κοινωνικός διάλογος για την επεξεργασία ενός σχεδίου προοπτικής στα πλαίσια της βιωσιμότητας εάν όχι της αυτό-βιωσιμότητας ή από-ανάπτυξης. Το γήπεδο συνιστά ένα σημαντικό υπερ-τοπικό κόμβο που θα μπορούσε να διαδραματίσει ένα αξιοπρεπή ρόλο στα πλαίσια της δραστικής αναβάθμισης της πόλης μόνο εάν θεωρηθεί μέρος ενός σχεδίου μεγάλης κλίμακας που θα ολοκληρώνεται στον Ελαιώνα. Σίγουρα μέσα από ένα διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ιδεών. Ας μην μετατραπεί η οικονομική χρεωκοπία της χώρας σε χρεωκοπία σε όλα τα μέτωπα, ολική χρεωκοπία όλων των πτυχών της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής. Σε μικρή και μεγάλη κλίμακα. ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ecogreen@otenet.gr Αθήνα: Πλ. Ελευθερίας 14, , τ , f Θεσ/νίκη: Πλάτωνος 1 & Εγνατία , τ , f ΠΡΑΣΙΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Ιδιοκτησία: ΟΙΚΟ-ΛΟΓΟΣ, Αστική μη κερδοσκοπική εφημερίδα Κολοκοτρώνη 31, , Αθήνα, τ , f ecogreen@otenet.gr ΕΚΔΟΤΗΣ: Γιάννης Τσιρώνης ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Αντώνης Ξενικός ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ - ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Κώστας Γεωργιάδης ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΥΛΗΣ: Νατάσσα Τσιρώνη ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: Sereal Designers ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: UDF ΕΠΕ

6 oxygenergy 6 ΠΡΑΣΙΝΗΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 Πυρηνική ενέργεια Μeρος 4ο Τα μειονεκτηματα της πυρηνικης ενεργειας Κείμενο: Ξεν. Ζήσης Ηλεκτρολόγος Μηχανικός αφιε ρωμα Το κόστος και η διάρκεια εγκατάστασης των πυρηνικών εργοστασίων Το κόστος των πυρηνικών εγκαταστάσεων είναι τεράστιο, αποτελεί σημαντικό ποσοστό του προϋπολογισμού μιας χώρας και συνήθως οδηγεί σε δυσβάσταχτο δανεισμό. Η ενέργεια που ξοδεύεται και το διοξείδιο του άνθρακα που εκλύεται προκαταβολικά για να κατασκευαστεί μια πυρηνική μονάδα είναι τεράστια. Εδικά, η ενέργεια που ξοδεύεται εξαρχής είναι συγκρίσιμη με την ενέργεια που θα παράγουν καθ όλη την διάρκεια λειτουργίας τους των 30 χρόνων. Ο χρόνος που απαιτείται για την κατασκευή ενός εργοστασίου από την στιγμή λήψης της απόφασης υπερβαίνει τα δέκα έτη. Το κόστος διάλυσης του πυρηνικού εργοστασίου μετά το πέρας του κύκλου ζωής του και της διατήρησης των ραδιενεργών μερών του επιβαρύνει σχεδόν πάντα τον κρατικό προϋπολογισμό, έτσι τα θετικά οικονομικά αποτελέσματα υποκρύπουν τεράστιες κρατικές επιδοτήσεις. Είναι όλα αυτά στοιχεία αποτρεπτικά στην βραχυπρόθεσμη ή μεσοπρόθεσμη επίλυση του ενεργειακού ή περιβαλλοντικού προβλήματος μιας χώρας και του πλανήτη συνακόλουθα. Το κόστος λειτουργίας και παραγωγής ρεύματος Να πούμε κατ αρχάς ότι με βάση τα υπάρχοντα αποθέματα ουρανίου, η πρώτη ύλη επαρκεί για την τροφοδοσία των υπαρχόντων και παραγγελθέντων εργοστασίων για ακόμη 65 έτη. Εφόσον εγκατασταθούν άλλοι τόσοι αντιδραστήρες (με στόχο την μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα), τότε τα αποθέματα ουρανίου θα εξαντληθούν σε 30 χρόνια, δηλαδή τα νέα εργοστάσια θα ξεμείνουν από καύσιμα, πριν εξαντλήσουν το όριο ζωής τους. Στην Ελλάδα έχουν γίνει μελέτες σκοπιμότητας για πυρηνικά εργοστάσια από τον Δημόκριτο την δεκαετία του 70 (έπειτα από παραγγελία του ΤΕΕ), οι οποίες κατέληξαν στο ότι τέτοια εργοστάσια στην Ελλάδα στην πραγματικότητα θα επιβαρύνουν το περιβάλλον, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ατυχήματος λόγω των δομών της ελληνικής διοίκησης και της σεισμικότητας της περιοχής και τέλος είναι οικονομικά ασύμφορα. Σε παγκόσμιο επίπεδο και ύστερα από σχεδόν 50 χρόνια λειτουργίας, βελτιώσεων και κρατικών επιδοτήσεων, κανένας πυρηνικός σταθμός δεν είναι οικονομικά ανταγωνιστικός στην ελεύθερη αγορά χωρίς τις κρατικές επιδοτήσεις και κοστίζει τουλάχιστον δέκα φορές περισσότερο από την ενέργεια που παράγεται από ΑΠΕ ή από εφαρμογές εξοικονόμησης ενέργειας, εφόσον συνυπολογίσουμε όλα τα εξωτερικά κόστη περιβαλλοντικής αποκατάστασης. Η ραδιενέργεια που εκλύεται στο περιβάλλον κατά την λειτουργία Η ακτινοβολία που συνοδεύει αναγκαστικά κάθε πυρηνική διάσπαση είναι έντονα ιοντίζουσα και επιβλαβής για την ανθρώπινη υγεία. Ανάλογα με την δόση μπορεί να προκαλέσει τον άμεσο θάνατο, την βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη ανάπτυξη καρκίνου και να καταστρέψει τον γενότυπο των ζωντανών κυττάρων. Στην έκθεση ραδιενέργειας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα τα παιδιά και οι έγκυες γυναίκες, όπου φαίνεται ότι τα όρια επίδρασης στην υγεία μπορεί να είναι έως και 1000 φορές μικρότερα από τα διεθνώς υποδειχθέντα όρια. Θεωρητικά κατά την λειτουργία ενός πυρηνικού δεν εκπέμπονται ιοντίζουσες ακτινοβολίες, παρά μόνο σε ατυχήματα. Όμως διεθνείς ανεξάρτητες μετρήσεις δίνουν πολλά συμβάντα υπέρβασης των ορίων γύρω από πυρηνικές εγκαταστάσεις κάποιες μέρες του έτους, ενώ και στατιστικά δεδομένα δείχνουν υψηλούς δείκτες καρκινογένεσης και επιπλοκών εγκύων στον πληθυσμό που κατοικεί κοντά σε πυρηνικές εγκαταστάσεις. Οι περιβαλλοντικές βλάβες κατά την εξόρυξη του ουρανίου, τον εμπλουτισμό, επεξεργασία, την μεταφορά και αποθήκευση των πυρηνικών καυσίμων και την διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων είναι επίσης πολύ σημαντικές και έχουν δώσει στο παρελθόν αρκετά ατυχήματα. Τα πυρηνικά απόβλητα Η διαχείριση των αποβλήτων είναι το μεγαλύτερο, ίσως, και έως τώρα άλυτο πρόβλημα της πυρηνικής ενέργειας. Τα πυρηνικά απόβλητα διακρίνονται σε απόβλητα χαμηλής, μεσαίας και υψηλής ραδιενέργειας, τα οποία ανάλογα με την κατηγορία τους πρέπει να φυλάσσονται για μερικές δεκάδες έως μερικές χιλιάδες χρόνια υπό ελεγχόμενες συνθήκες. Ποιο σύστημα είναι ικανό να εγγυηθεί μια τέτοια λειτουργία για τα επόμενα χρόνια, η αλλιώς η υποθήκη στις επόμενες γενιές είναι πραγματικά τεράστια. Κάποτε τα απόβλητα οδηγούνταν προς τις υπανάπτυκτες χώρες, σήμερα όμως αυτά πρέπει να αποθηκεύονται στην χώρα παραγωγής τους. Ένα σύνηθες πυρηνικό εργοστάσιο ισχύος MW παράγει ετησίως 30 τόνους απόβλητα υψηλής ραδιενέργειας, 300 τόνους μέσης και 450 τόνους χαμηλής ραδιενέργειας. Σε κάθε τόνο πυρηνικού απόβλητου περιέχονται 10 κιλά πλουτωνίου, ποσότητα αρκετή για την κατασκευή μίας πυρηνικής βόμβας. Το απεμπλουτισμένο ουράνιο που περιέχεται στα απόβλητα χρησιμοποιείται για την κατασκευή συμβατικών και ραδιενεργών όπλων μεγάλης αποτελεσματικότητας (βλ. Πόλεμο στο Ιράκ). Επίσης, πολύ σημαντικός όγκος πυρηνικών αποβλήτων είναι τα ίδια τα πυρηνικά εργοστάσια, των οποίων η μέση διάρκεια ζωής είναι 30 έτη, μετά πρέπει να αποσυναρμολογηθούν και να αντιμετωπισθούν ως πυρηνικό απόβλητο! Για το θέμα αυτό δεν υπάρχει τεκμηριωμένη επιστημονική μελέτη. Από την έως τώρα λειτουργία των πυρηνικών εργοστασίων έχουν συσσωρευθεί ανά τον κόσμο περίπου τόννοι αποβλήτων, εκ των οποίων μόνο το 1/3 έχει υποβληθεί σε επεξεργασία και ειδικούς όρους φύλαξης. Τελικά όλα τα απόβλητα καταλήγουν (η πρέπει να καταλήγουν) σε αποθήκευση στα πετρώματα υποβάθρου βαθιά μέσα στην γη. Η διαδικασία επεξεργασίας (υποχρεωτική για τα απόβλητα υψηλής και μεσαίας ραδιενέργειας) και ελεγχόμενης αποθήκευσης στην πραγματικότητα είναι εξαιρετικά ακριβή και δύσκολη, γι αυτό και υπάρχουν μέχρι και ηθελημένα ατυχήματα για να τα ξεφορτωθούμε στο βάθος της θάλασσας ή σε άλλα απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη, όμως σχεδόν πάντα υπάρχουν αντιδράσεις από το κόσμο ή από περιβαλλοντικές οργανώσεις. Πρωτοπόροι στην οργάνωση και τεχνολογία διάθεσης των πυρηνικών αποβλήτων είναι η Σουηδία και η Φινλανδία, σχετικά ερευνητικά προγράμματα τρέχουν σε Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία και Βρετανία, ενώ χώρες όπως η Εσθονία και η Ρωσία με μεγάλη εμπειρία στην πυρηνική ενέργεια αδυνατούν να τα διαχειρισθούν με ασφάλεια λόγω έλλειψης σχετικών κονδυλίων.. Τα απορρίμματα ταξιδεύουν: Από τα χέρια μας στη θάλασσα, σε όλο τον πλανήτη, και μέσα στο χρόνο Δόθηκε στη δημοσιότητα η έκθεση με τα αποτελέσματα του Παγκόσμιου Εθελοντικού Καθαρισμού Ακτών για το 2009, με τίτλο «Τα απορρίμματα ταξιδεύουν: Από τα χέρια μας στη θάλασσα, σε όλο τον πλανήτη, και μέσα στο χρόνο». Η έκθεση που έγινε από το Ocean Conservancy στις ΗΠΑ, παρουσιάζει κωδικοποιημένα τα αποτελέσματα της εκστρατείας καθαρισμού της προηγούμενης χρονιάς και στην Ελλάδα, τα στοιχεία αυτά τα παρουσιάζει η HELMEPA (ελληνική ένωση προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος). Τα στοιχεία Συνολικά εθελοντές σε 108 χώρες σε όλο τον κόσμο μάζεψαν 3,4 εκατομμύρια κιλά σκουπιδιών από χιλιόμετρα παραλιών αλλά και ακτών σε λίμνες και ποτάμια. Αξίζει να σημειωθεί πως: 60% των απορριμμάτων που βρέθηκαν στους εθελοντικούς καθαρισμούς ήταν μίας χρήσης, όπως πλαστικά μπουκάλια και ποτήρια. 336 θαλάσσια ζώα, μεταξύ αυτών 138 πουλιά, βρέθηκαν παγιδευμένα σε θαλάσσια απορρίμματα, κυρίως πετονιές και δίχτυα. 120 από αυτά ήταν ακόμη ζωντανά και απελευθερώθηκαν από τους εθελοντές. Μισό εκατομμύριο πιάτα, πηρούνια, μαχαίρια και κουτάλια αρκετά για να παρέχουν πλήρες σερβίτσιο σε πάνω από ανθρώπους, ήταν πεταμένα στις ακτές. Οι εθελοντές βρήκαν συσκευασίες από λάδια/λιπαντικά αυτοκινήτου που αντιστοιχούν σε αλλαγή λαδιού σε περίπου μεσαίου μεγέθους αυτοκίνητα. Οι ωκεανοί παίζουν σημαντικό ρόλο για την υγεία ολόκληρου του πλανήτη μαζί και της δικής μας. Ανεξάρτητα πόσο κοντά στην ακτή ζούμε, όλοι συνδεόμαστε με τους ωκεανούς και όλα όσα χρειαζόμαστε συνδέονται με αυτούς από τον αέρα που αναπνέουμε έως τις τροφές που καταναλώνουμε. Τα απορρίμματα στη θάλασσα είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα προβλήματα ρύπανσης, με τα πλαστικά να αποτελούν τα τρία τέταρτα όλων των απορριμμάτων που επιπλέουν στους ωκεανούς, ταξιδεύοντας πολλά χρόνια και σε μεγάλες αποστάσεις. Ακόμα κι όταν διαλύονται σε μικρότερα κομμάτια, τα πλαστικά στη θάλασσα έχουν επιπτώσεις σε οικοσυστήματα, την άγρια φύση και παράκτιες οικονομίες. Ανησυχητική είναι η τάση αύξησης των απορριμμάτων στους ωκεανούς που παρατηρείται παγκόσμια: οι παραλίες κατακλύζονται από αποτσίγαρα, οι θαλάσσιες χελώνες μπερδεύουν τις σακούλες για τροφή ενώ ψάρια και άλλα θαλάσσια είδη μπλέκονται και πεθαίνουν στα πεταμένα στο νερό αλιευτικά εξαρτήματα. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της ΗΕLMEPA: «Είναι καιρός να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε τις θάλασσες σαν χωματερές, να αλλάξουμε νοοτροπία και να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με τη θάλασσα και ολόκληρο τον πλανήτη. Ας αρχίσουμε να επαναχρησιμοποιούμε και να ανακυκλώνουμε συστηματικά και να πετάμε τα σκουπίδια μόνο στους κάδους απορριμμάτων. Μπορούμε να γίνουμε μέρος της λύσης αυτού του προβλήματος συμμετέχοντας σε εθελοντικούς καθαρισμούς ακτών, ενημερώνοντας τους γύρω μας και αφυπνίζοντας την τοπική κοινωνία όπου ανήκουμε». Φέτος, το 2010, η Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντικού Καθαρισμού Ακτών είναι το Σάββατο 25 Σεπτεμβρίου και η HELMEPA σε συνεργασία με το Ocean Conservancy θα συντονίσει για άλλη μια χρονιά την πρωτοβουλία αυτή στην Ελλάδα, ενεργοποιώντας εθελοντές, μικρούς και μεγάλους σε όλη τη χώρα. Ας μην περιμένουμε όμως το Σεπτέμβριο για να δείξουμε την ευαισθησία μας. Ας αρχίσουμε από τώρα με το σύνθημα: «όχι πλαστικά, όχι σκουπίδια σε θάλασσες και ακτές!»

7 ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΑΣΙΝΗΠΟΛΙΤΙΚΗ 7 Η πράσινη υποψήφια της Βραζιλίας προκρίνει μείγμα οικολογικών και φιλοεπιχειρηματικών προτάσεων του Ρέιμοντ Κόλιτ / Ιούνιος / Reuters blog Η υποψήφια πρόεδρος της Βραζιλίας του «πράσινου κόμματος» (PV) Μαρίνα Σίλβα (Marina Silva) ανακοίνωσε τη Δευτέρα (31/5) περικοπές φόρων και κοινωνικών παροχών, δίνοντας μια φιλική προς τις επιχειρήσεις απόχρωση στο περιβαλλοντικό και «πράσινο» πρόγραμμά της. Στις δημοσκοπήσεις, η Σίλβα παραμένει στην τρίτη θέση, αλλά η παγκόσμια της φήμη ως υπέρμαχου του Αμαζονίου αναμένεται πως θα την ενισχύσει ενόψει των γενικών εκλογών της 3 Οκτωβρίου. Ένα καλό αποτέλεσμα του PV θα μπορούσε να βοηθήσει το κόμμα της να συμμετάσχει σε ένα μελλοντικό κυβερνητικό συνασπισμό. «Η Βραζιλία δεν αντέχει πια το συνδυασμό βαριάς φορολογίας και αναποτελεσματικότητας» δήλωσε η Σίλβα σε μια συνέντευξή της στο ραδιόφωνο του CBN, τασσόμενη υπέρ των απόψεων επιχειρηματικών κύκλων που τονίζουν πως το κακό επενδυτικό κλίμα στη χώρα υπονομεύει τη διεθνή της ανταγωνιστικότητα. Η Σίλβα, που το Μάιο του 2008 παραιτήθηκε από υπουργός περιβάλλοντος του προέδρου Λούις Ινιάσιο Λούλα Ντα Σίλβα (Luiz Inácio Lula da Silva) ζήτησε επίσης την επείγουσα μεταρρύθμιση του πολυέξοδου ασφαλιστικού συστήματος της χώρας, ακολουθώντας τα ανάλογα αιτήματα της υποψηφίου του κυβερνώντος κόμματος Ντίλμα Ρούσεφ (Dilma Rousseff) και του ηγέτη της μεταπολίτευσης Ζοζέ Σέρα (José Serra). Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση την «νταταφόλια» οι Σέρα και Ρούσεφ ισοψηφούν σήμερα με 37% έκαστος, έναντι 12% της Σίλβα. «Είναι προφανές πως το συνταξιοδοτικό μας σύστημα χρήζει μεταρρύθμισης... Τα ελλείμματα είναι πολύ σοβαρά», δήλωσε σχετικά η Σίλβα. Οι επενδυτές παρακολουθούν πολύ προσεκτικά το αυξανόμενο έλλειμμα του βραζιλιάνικου ασφαλιστικού συστήματος, που συνιστά μία από τις σημαντικότερες κρατικές δαπάνες. Όπως προειδοποιούν οι οικονομολόγοι, χωρίς περικοπές και σε συνδυασμό με το γηράσκοντα πληθυσμό της χώρας, το έλλειμμα θα μπορούσε να διευρυνθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Σε μια ακόμα προσπάθειά της να οικοδομήσει την εικόνα μιας υποψηφιότητας φιλικής προς τις επιχειρήσεις και να προσελκύσει τους κεντρώους ψηφοφόρους που σήμερα τείνουν να υποστηρίξουν την πρώην προσωπάρχη του προέδρου Ρούσεφ και τον πρώην κυβερνήτη της πολιτείας του Σάο Πάολο Σέρα, η Σίλβα δήλωσε πως υποστηρίζει την ανεξαρτησία των ελεγκτικών αρχών και επέκρινε την κρατική παρέμβαση στη βελτίωση των ευρυζωνικών δικτύων. Οι Ρούσεφ και Σέρα υποστηρίζουν αμφότεροι ένα πιο παρεμβατικό κράτος και τη διεύρυνση του ρόλου των κρατικών επιχειρήσεων στην οικονομία. Η σημερινή κυβέρνηση έχει απογυμνώσει πολλές ελεγκτικές αρχές από τις αρμοδιότητές τους και κατηγορείται πως συνεχίζει να αυξάνει την πολιτική τους πίεση προς αυτές. Όσο για την επιλογή του υποψηφίου αντιπροέδρου της, η Σίλβα επέλεξε τον κροίσο επιχειρηματία Γκιλιέρμε Λεάλ (Guilherme Leal), ιδιοκτήτη της μεγάλης εταιρείας καλλυντικών «νατούρα κοσμέτικος». Πράσινο πρόγραμμα Η Σίλβα, που εγκατέλειψε το αριστερό «κόμμα εργαζομένων» (PT) του Λούλα το 2008 για να ενταχθεί στο PV, επέκρινε επίσης τη σημερινή κυβέρνηση πως χρηματοδοτεί την αποψίλωση του δάσους του Αμαζονίου, της περιοχής όπου η Σίλβα ξεκίνησε την πολιτική της καριέρα στο πλευρό του θρυλικού ακτιβιστή Τσίκο Μέντες (Chico Mendes). Η κρατική αναπτυξιακή τράπεζα BNDES, χρηματοδότησε μη βιώσιμες κτηνοτροφικές μονάδες και την ανέγερση πλήθους υδροηλεκτρικών φραγμάτων μέσα στο δάσος, τόνισε η Σίλβα: «η BNDES δαπάνησε 8 δις ρεάλ (3.6 δις ευρώ) σε δάνεια για σφαγεία στον Αμαζόνιο που δεν τηρούσαν τις περιβαλλοντικές προδιαγραφές», δήλωσε η Σίλβα, που έμαθε γραφή και ανάγνωση στην ηλικία των 16 ετών και έχει εργασθεί ως υπηρέτρια. «Σήμερα χάνουμε 59 φορές περισσότερη βιοποικιλότητα από ότι εδώ και πενήντα χρόνια. Σύντομα θα πλήξουμε την υλική βάση στην οποία στηρίζεται η αναπτυξιακή μας πορεία», είπε η Σίλβα στο CBN. Όταν ανακοίνωσε επισήμως την υποψηφιότητά της, εδώ και λίγες εβδομάδες, έθεσε σε προτεραιότητα την πάταξη της διαφθοράς, την χάραξη ποδηλατοδρόμων και μονάδων καθαρισμού των υδάτων και την υιοθέτηση πιο «πράσινων» καλλιεργητικών τεχνολογιών. Το PV, που υπήρξε επί μακρόν ένα μικρό κόμμα στα περιθώρια του βραζιλιάνικου πολιτικού συστήματος, έφτασε στα πρωτοσέλιδα το 2008, όταν ο υποψήφιός του Φερνάντο Γκαμπέιρα (Fernando Gabeira), παραλίγο να κερδίσει τη δημαρχία του Ρίο Ντε Τζανέιρο. Το κόμμα διαθέτει τις 14 από τις 513 έδρες της βουλής των αντιπροσώπων, της κάτω βουλής του βραζιλιάνικου κογκρέσου. O Raymond Colitt είναι δημοσιογράφος Οι διαπραγματεύσεις για το Φοινικέλαιο απειλούν τα τροπικά δάση (Palm Oil deal a Threat to the Rainforest ) του Martin Hickman άρθρο από το Global Policy Forum από την εφημερίδα Independent (Μετάφραση, Γιάννης Μαστοράκης) Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, χιλιάδες εκατομμυρίων τόνοι βιοκαυσίμων από φοινικέλαιο-, προβλέπεται να τροφοδοτήσουν τα οχήματα της Αγγλίας, κόντρα στα επιστημονικά στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν ότι η κοπή των τροπικών δασών για τη δημιουργία φυτειών φοινίκων επιταχύνει το φαινόμενο της Κλιματικής Αλλαγής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει να αυξήσει το ποσό του φοινικέλαιου που θα χρησιμοποιείται από τα αυτοκίνητα και από τους σταθμούς παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, σύμφωνα με μια Οδηγία που σκοπεύει να εκδώσει για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και η οποία προβλέπει τη μείωση των Αερίων του Θερμοκηπίου. Ένα Έγγραφο των Βρυξελών που καθορίζει τα συγκεκριμένα μέτρα για την εφαρμογή αυτής της Οδηγίας -που έχει ήδη, διαρρεύσει στον τύπο δίδει τη δυνατότητα στο στόλο των αυτοκινήτων της Μ. Βρετανίας να εισαγάγει ολόκληρη την σημερινή ποσότητα βιοκαυσίμων -από φοινικέλαιο- που παράγεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Η υλοποίηση αυτών των σχεδίων, προειδοποίησαν όσοι αγωνίζονται για την μη εφαρμογή αυτών των σχεδίων, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα νέο γύρο καταστροφικών επιθέσεων εναντίον των τροπικών δασών στην Ασία, προκειμένου να καλυφθούν αυτές οι επιπρόσθετες πλέον ανάγκες για βιοκαύσιμα. Είχε προηγηθεί στις Βρυξέλλες μια έντονη καμπάνια από το λόμπι των Μαλαισιανών παραγωγών φοινικέλαιου, οι οποίοι έχουν φοβηθεί μήπως και η ΕΕ απαγορεύσει την εισαγωγή φοινικέλαιου στην επικράτειά της. Σήμερα η Βρετανία καταναλώνει 50 δις λίτρα καυσίμων ετησίως στον τομέα των μεταφορών της. Το 2,7 % αυτής της ποσότητας τα έτη 2008 και 2009 το απετέλεσαν τα βιοκαύσιμα. Το φοινικέλαιο, το οποίο μέχρι πρότινος χρησιμοποιείτο για τις ανάγκες του φαγητού και για την παραγωγή οικιακών προϊόντων, ήδη αποτελεί πλέον ένα μόνιμο και διαφιλονικούμενο βέβαια μέρος της καύσιμης ενέργειας. Η (Βρετανική) Κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι είναι σωστό να αποφεύγεται η χρήση καύσιμης ύλης που βλάπτει το περιβάλλον, αλλά παραδέχεται ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία σχετικά με την προέλευση του 42% εκ των εισαγομένων βιοκαυσίμων στη Βρετανία. Σύμφωνα με την Οδηγία για τις ΑΠΕ που ετέθη σε ισχύ την προηγούμενη χρονιά, η Βρετανία και οι άλλες Ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να αντικαταστήσουν το 10% του πετρελαίου και του ντίζελ που χρησιμοποιούν τα Μέσα Μεταφοράς τους με ΑΠΕ. Μέρος αυτών των ΑΠΕ θα είναι η Η/Ε για τα Ηλεκτρικά Αυτοκίνητα, αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό θα το αποτελούν τα βιοκαύσιμα που θα προέρχονται από σόγια, φοίνικες, ζαχαροκάλαμο και από σπόρους ελαιοκράμβης (γογγύλι). Βέβαια αυτό το Έγγραφο της ΕΕ καταφανώς προστατεύει τις περιοχές άγριας ζωής, εντός των οποίων θα μπορούσαν να καλλιεργηθούν οι παραπάνω σπόροι, και απαγορεύει στα κράτη μέλη της ΕΕ να αντλούν βιοκαύσιμα από το φυτικό κεφάλαιο καταπράσινων περιοχών το οποίο απορροφά τα Αέρια του Θερμοκηπίου, όπως είναι τα λιβάδια, οι υγροβιότοποι και τα δάση. Αλλά, σύμφωνα με μια ουσιαστικότατη εξαίρεση, η παραπάνω προστασία δεν αφορά σε φυσικά οικοσυστήματα, τα οποία ήδη έχουν καταστραφεί, επειδή τους άλλαξαν τη χρήση, προ του Ιανουαρίου του Αυτό σημαίνει ότι όλες οι μέχρι σήμερα παραχθείσες ποσότητες φοινικέλαιου μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ακόμα και εκείνες που έχουν παραχθεί από φυτείες που έχουν αντικαταστήσει παρθένα δάση, εδώ και 15 χρόνια. Αυτή η ακολουθούμενη πολιτική είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αυξήσει τις απαιτήσεις για φοινικέλαιο, το οποίο μπορεί να παραχθεί μόνο σε τροπικά κλίματα, ήτοι σε χώρες όπως είναι η Μαλαισία, η Ινδονησία και σε άλλες Ασιατικές χώρες, όπως επίσης σε χώρες της Δυτικής Αφρικής και του Αμαζονίου στη Βραζιλία. Τα τροπικά δάση όμως, επειδή έχουν μεγάλες ανάγκες Άνθρακα, απορροφούν τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα καθώς αναπτύσσονται. Σύμφωνα δε με μια μελέτη της Υπηρεσίας για την Ανάπτυξη και την Οικολογία, της Δανίας ( DNADΟ), που δημοσιεύθηκε το 2008 στο Περιοδικό Conservation Biology, θα χρειαστούν 75 έως 93 έτη ώστε τα οφέλη που θα προκύψουν από αυτή τη μεταστροφή προς τα βιοκαύσιμα, να ισοσκελίσουν τα επιβλαβή αποτελέσματα που θα προκύψουν από την μετατροπή των παρθένων δασών σε τέτοιου είδους φυτείες. Τα δάση, στις μεγαλύτερες φοινικελαιο παραγωγές χώρες, όπως είναι η Μαλαισία και η Ινδονησία, είναι πλούσια σε είδη άγριας ζωής, όπως είναι ο ουραγκοτάγκος και η τίγρης της Σουμάτρας. Όμως, όταν ένα παρθένο δάσος μετατρέπεται σε γεωργικές εκτάσεις με γραμμικού τύπου μονοκαλλιέργειες, τότε το 90% της πανίδας και της χλωρίδας του χάνεται. Μερικοί δε παραγωγοί φοινικέλαιου έχουν συνδεθεί και με κατηγορίες για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.