ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ-ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕ ΦΟΡΗΤΗ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ

Transcript

1 Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ-ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕ ΦΟΡΗΤΗ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ Βασιλική Καλημέρη ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011 ΕΠΟΠΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Αθανάσιος Πασχαλίδης Εκπονηθείσα πτυχιακή εργασία απαραίτητη για την κτήση του βασικού πτυχίου

2 Στους φίλους μου για τα όμορφα φοιτητικά χρόνια που περάσαμε μαζί Σελίδα 2 από 75

3 Ευχαριστίες Με την ολοκλήρωση της πτυχιακής µου εργασίας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους ανθρώπους οι οποίοι βοήθησαν στην περάτωση αυτής της εργασίας. Πρώτα θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα καθηγητή της εργασίας μου Πασχαλίδη Αθανάσιο, για την εμπιστοσύνη που μου έδειξε αναθέτοντας μου αυτή την εργασία και κυρίως για την ευκαιρία που μου έδωσε να ασχοληθώ με ένα ενδιαφέρον αντικείμενο. Ιδιαίτερες ευχαριστίες θα ήθελα να απευθύνω στον κύριο Σιούστη Γεώργιο, χωρίς τη βοήθεια του οποίου η ολοκλήρωση αυτής της εργασίας θα ήταν αδύνατη, για το αμείωτο ενδιαφέρον, την συνεχή βοήθεια, παρότρυνση, τον πολύτιμο χρόνο που μου αφιέρωσε καθώς και τις επισημάνσεις του σε κάθε στάδιο περάτωσης αυτής της εργασίας. Δεν θα μπορούσα να παραλείψω να ευχαριστήσω την εταιρεία DATABANK ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ για το πολύτιμο υλικό που μου προσέφερε για την ανάπτυξη της εφαρμογής που παρουσιάστηκε. Τέλος ένα μεγάλο ευχαριστώ στους γονείς μου, οι οποίοι στήριξαν ηθικά και οικονομικά τις σπουδές μου, φροντίζοντας για την καλύτερη δυνατή μόρφωση μου. Σελίδα 3 από 75

4 Πρόλογος Είναι ευρέως αποδεκτό ότι καμία επιχείρηση, την σήμερον εποχή, δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά χωρίς τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Η χρήση των Η/Υ, όμως, πρέπει να γίνεται με τρόπο που αφενός θα διευκολύνει τον χρήστη στις καθημερινές του ενέργειες, αφετέρου θα βελτιώνει την ευελιξία και την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης. Για τον λόγο αυτό, η δημιουργία και υιοθέτηση ενός κατάλληλου πληροφοριακού συστήματος είναι απαραίτητη για τη διοίκηση των επιχειρήσεων και την προσφορά χρήσιμων προϊόντων και υπηρεσιών. Ο ρόλος των πληροφοριακών συστημάτων έχει αναβαθμιστεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, καθώς η ανάπτυξη του Internet και η παγκοσμιοποίηση των συναλλαγών έχουν μεν προσφέρει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να αξιοποιούν μια τεράστια γκάμα πηγών πληροφόρησης, αλλά τις έχουν αναγκάσει να επιδίδονται σε έναν συνεχή αγώνα δρόμου για την βελτίωσή τους (σε αντίθετη περίπτωση, απλά θα εξαφανιστούν από τον χάρτη της αγοράς). Όλα αυτά έχουν καταστήσει τα πληροφοριακά συστήματα έναν απαραίτητο σύμμαχο τόσο για τους επιχειρηματίες όσο και για τους υπαλλήλους τους. Σελίδα 4 από 75

5 Περιεχόμενα Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Τι εστί πληροφοριακό σύστημα; Τι είναι Σύστημα Πληροφοριακά συστήματα στις επιχειρήσεις Οργανωτική δομή και τύποι πληροφοριακών συστημάτων Προβλήματα στην ανάπτυξη ενός Π.Σ Κύκλος ζωής πληροφοριακών συστημάτων Ανάλυση απαιτήσεων Λογικός σχεδιασμός Φυσικός σχεδιασμός Ανάπτυξη προγραμμάτων Έλεγχος-εκπαίδευση Λειτουργία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΙΝΗΤΕΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ Τι ονομάζεται κινητή πλατφόρμα Τα είδη κινητών πλατφορμών Προσωπικός ψηφιακός βοηθός (PDA) Έξυπνα κινητά Tablet PC Σελίδα 5 από 75

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΓΙΑ ΚΙΝΗΤΕΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ Λειτουργικά συστήματα για κινητές πλατφόρμες Τα πρώτα λειτουργικά συστήματα Τα λειτουργικά συστήματα νέας γενιάς και τα λογισμικά ανάπτυξης εφαρμογών τους Blackberry OS (RIM) ios (Apple) Android (Google) Symbian OS (Symbian) Windows Phone 7 (Microsoft) Εφαρμογές για κινητές πλατφόρμες Προγραμματισμός σε κινητές πλατφόρμες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: SOFTONE ERP Γενικά για το πρόγραμμα SOFT Χαρακτηριστικά προγράμματος Γενικά User Interface Επικοινωνία με άλλες εφαρμογές ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΕΦΑΡΜΟΓΗ MOBILESALES Η εταιρεία DATABANK Ανάπτυξη εφαρμογής Σκοπός και λόγοι ανάπτυξης εφαρμογής Σελίδα 6 από 75

7 5.3. Περιγραφή προϊόντος Παραμετροποίηση εφαρμογών Παραμετροποίηση softone Παραμετροποίηση εφαρμογής PDA Παράμετροι εφαρμογής Τρόπος λειτουργίας εφαρμογής Επιλογή πελάτη Τιμολόγηση Φόρμα εκτύπωσης παραστατικού Συμπεράσματα Βιβλιογραφία Σελίδα 7 από 75

8 Κατάλογος Εικόνων Εικόνα 1 - Το PDA Palm TX Εικόνα 2 - Το Smartphone HTC Desire Εικόνα 3 - Η ταμπλέτα Asus T91MT Εικόνα 4 - Το νέο Blackberry OS Εικόνα 5 - Η κεντρική οθόνη του ios Εικόνα 6 - Ο προσομοιωτής Android Εικόνα 7 - Η κεντρική οθόνη του symbian OS 9 με το vhome Εικόνα 8 - Η κεντρική οθόνη των Windows Phone Εικόνα 9 - Οθόνη 1 (Πίνακας αρχείου πελατών)) Εικόνα 10 - Οθόνη 2 (Πίνακας αρχείου ειδών) Εικόνα 11 - Οθόνη 3 (Πίνακας εμπορικές κατηγορίες) Εικόνα 12 - Οθόνη 4 (Συσχετισμός Ομάδων - Εμπορικέςεφαρμογές) Εικόνα 13 - Οθόνη 5 (Δημιουργία συγκεντρωτικών δελτίων) Εικόνα 14 - Οθόνη 6 (Συγκεντρωτικό δελτίο αποστολής - επιστροφής) Εικόνα 15 - Οθόνη 7 (Σειρές τιμολόγησης στα PDA ) Εικόνα 16 - Παραμετροποίηση εφαρμογής PDA Εικόνα 17 - Παράμετροι Εφαρμογής (ΑΧ) Εικόνα 18 - Παράμετροι Εφαρμογής Εικόνα 19 - Παράμετροι Εφαρμογής (Com Port) Εικόνα 20 - Αντιστοίχιση τρόπων πληρωμής Εικόνα 21 - Πρόγραμμα Barcode Reader Σελίδα 8 από 75

9 Εικόνα 22 - Έλεγχος Έκπτωσης Εικόνα 23 - Επιλογή πελάτη Εικόνα 24 - Επιλογή πελάτη Εικόνα 25 - Στοιχεία Πελάτη Εικόνα 26 Πωλήσεις Εικόνα 27 Παραστατικά Εικόνα 28 - Επιλογή Ομάδας & είδους Εικόνα 29 - Επιλογή Ποσότητας Εικόνα 30 - Διόρθωση Παραστατικού Εικόνα 31 - Φόρμα εκτύπωσης παραστατικού Εικόνα 32 LayOut Εικόνα 33 - Φόρτωση PDA Σελίδα 9 από 75

10 Κατάλογος Σχημάτων Σχήμα 1 - Απεικόνιση πληροφοριακού συστήματος σε μια επιχείρηση Σχήμα 2 - Οργανωτική πυραμίδα Σχήμα 3 - Κύκλος ζωής πληροφοριακών συστημάτων Σχήμα 4 - Διάγραμμα ροής δεδομένων Σελίδα 10 από 75

11 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Εισαγωγή Από την αρχαιότητα και μέχρι και περίπου 2 αιώνες πριν, προκειμένου να μάθουμε κάποια πληροφορία θα έπρεπε είτε να μεταβούμε στο μέρος στο οποίο θα βρίσκαμε αυτό που θέλαμε να μάθουμε (π.χ. μια βιβλιοθήκη) ή θα έπρεπε να περιμένουμε κάποιον μαντατοφόρο, ο οποίος είτε θα εμφανιζόταν σε κάποιο σημείο και θα ανήγγειλε τα νέα είτε θα παρέδιδε επιστολές. Η διαδικασία αυτή ήταν ιδιαίτερα χρονοβόρα (χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο θάνατος του διαβόητου παράνομου της Άγριας Δύσης Μπίλι δε Κιντ, το 1881, ο οποίος δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες των ΗΠΑ μετά από 9 μέρες!!!), ενώ πολλές φορές οι πληροφορίες δεν ήταν προσβάσιμες από όλους (άλλωστε, εκείνα τα χρόνια λίγοι ήταν εκείνοι που ήξεραν γραφή και ανάγνωση). Αργότερα, εφευρέσεις όπως ο τηλέγραφος του Μορς, το τηλέφωνο του Γκράχαμ Μπελ και ο ασύρματος του Μαρκόνι έδωσαν τη δυνατότητα στον άνθρωπο να έχει μια αμεσότερη πρόσβαση σε πληροφορίες. Ωστόσο, και πάλι το πρόβλημα της προσβασιμότητας παρέμενε (για παράδειγμα, το τηλέφωνο ήταν προνόμιο μόνο των πλουσίων για πολλά χρόνια). Πολλά πράγματα άλλαξαν με την εμφάνιση των ηλεκτρονικών υπολογιστών (μετά τον 2 ο Παγκόσμιο Πόλεμο), αλλά κυρίως με την ανάπτυξη του Internet τα τελευταία 20 χρόνια. Πλέον, όλοι οι άνθρωποι μπορούν να συνδεθούν στο Internet και να μάθουν οτιδήποτε τους αφορά. Ακόμα και έτσι, όμως, υπήρχε το εξής πρόβλημα: Στην περίπτωση που ένας άνθρωπος βρισκόταν σε κάποιο σημείο στο οποίο δεν υπήρχε υπολογιστής (π.χ. σε μια απομακρυσμένη περιοχή ή μέσα σε αυτοκίνητο που βρίσκεται εν κινήσει ), δεν είχε τη δυνατότητα πρόσβασης στον πακτωλό πληροφοριών που διαθέτει το Internet. Την λύση σε αυτό το ζήτημα έφερε η εμφάνιση, πριν από μερικά χρόνια, των κινητών πλατφόρμων (mobile platforms). Συσκευές όπως κινητά τηλέφωνα, mp3 players, tablet PCs και PDAs έφεραν μια πραγματική επανάσταση στον τομέα της πληροφορικής και Σελίδα 11 από 75

12 Εισαγωγή των τηλεπικοινωνιών. Πλέον, με την χρήση αυτών των συσκευών, οι άνθρωποι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες ανά πάσα στιγμή και ανεξάρτητα από την τοποθεσία στην οποία βρίσκονται. Στην παρούσα πτυχιακή εργασία καλούμαστε να ασχοληθούμε με το φαινόμενο των κινητών πλατφόρμων και της επίδρασης που έχουν αυτές στην καθημερινότητά μας. Ιδιαίτερη έμφαση, ωστόσο, θα δοθεί στα συστήματα λογισμικού που χρησιμοποιούν οι συσκευές αυτές προκειμένου να επιτελέσουν τα καθήκοντά τους. Και επειδή, όπως είναι πολύ εύκολο να διαπιστώσουμε και μόνοι μας, τα συστήματα αυτά είναι πάρα πολλά, στην παρούσα πτυχιακή θα ασχοληθούμε μόνο με ένα συγκεκριμένο είδος τέτοιων συστημάτων: Τη φορητή τιμολόγηση, την οποία τη χρησιμοποιούμε για την έκδοση παραστατικών με τη βοήθεια Bluetooth εκτυπωτή, όταν ο υπάλληλος κάνει πωλήσεις εκτός της επιχείρησης και χρησιμοποιεί σαν αποθήκη το φορτηγό του. Σελίδα 12 από 75

13 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 1.1. Τι εστί πληροφοριακό σύστημα; Για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε αποδοτικά οποιονδήποτε οργανισμό ή επιχείρηση τη σήμερον εποχή, είναι απαραίτητη η συστηματική χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών. Οι εφαρμογές των υπολογιστών, είτε αυτές αφορούν αποκλειστικά έναν υπολογιστή ή ένα δίκτυο (τηλεπικοινωνίες) καλύπτουν όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Όσο, όμως, ισχυρός και αν είναι ένας υπολογιστής, από μόνος του δεν φτάνει για να λύσει τα προβλήματα ενός οργανισμού. Θα πρέπει να αναπτυχθούν εκείνα τα συστήματα που θα λαμβάνουν κάθε φορά τα δεδομένα από τον χρήστη και θα τα μετατρέπουν σε πληροφορίες με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές. Στην περίπτωση αυτή αναφερόμαστε σε πληροφοριακά συστήματα που δημιουργούνται από ειδικούς επαγγελματίες της πληροφορικής, τους αναλυτές συστημάτων, με βάση τα όσα απαιτούν οι ίδιοι οι χρήστες.(βασιλακόπουλος Χρυσικόπουλος, 1990) Τι είναι Σύστημα Γενικά, ένα σύστημα αποτελείται από ορισμένους παράγοντες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους για να επιτύχουν κάποιον αντικειμενικό σκοπό. Για παράδειγμα, το ανθρώπινο σώμα είναι ένα βιολογικό σύστημα που έχει σαν σκοπό τη διατήρηση του ανθρώπου στη ζωή. το σύστημα αυτό, με τη σειρά του, αποτελείται από άλλα συστήματα (όπως το νευρικό, το πεπτικό κλπ). Για να επιτύχει, λοιπόν, ένα σύστημα τον σκοπό του, θα πρέπει να επικοινωνήσει, να αλληλεπιδράσει με ένα σύνολο οντοτήτων που βρίσκονται εκτός αυτού. Με βάση, λοιπόν, αυτή την αλληλεπίδραση, τα συστήματα χωρίζονται σε 2 μεγάλες κατηγορίες: Σελίδα 13 από 75

14 Κεφάλαιο 1 ο : Πληροφοριακά Συστήματα Τα ανοιχτά συστήματα, τα οποία δέχονται μια ή περισσότερες εισόδους και παράγουν κάποια/ες εξόδους, αποτελέσματα. Όλα τα συστήματα που χαρακτηρίζονται από συνεχή λειτουργία είναι προφανώς ανοιχτά συστήματα. Τα κλειστά συστήματα, αντίθετα, δεν αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους.(γιαννακόπουλος-παπουτσής,1996) Πληροφοριακά συστήματα στις επιχειρήσεις Όλοι οι οργανισμοί (δημόσιοι ή ιδιωτικοί) και οι επιχειρήσεις αποτελούνται από πολλά Επιχειρησιακά Συστήματα τα οποία εμφανίζουν τα χαρακτηριστικά των γενικών συστημάτων. Για παράδειγμα, τα συστήματα διαφόρων ΔΟΥ δεν διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους. Ο λόγος για τον οποίο αναφερόμαστε στα Επιχειρησιακά Συστήματα είναι ότι σε κάθε ένα από αυτά μπορούμε να αντιστοιχίσουμε ένα Πληροφοριακό Σύστημα, το οποίο θα έχει ορισμένες βασικές λειτουργίες (επεξεργασία εισόδων, διαχείριση αρχείων, παραγωγή αποτελεσμάτων).(παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2000) Υπάρχουν 4 βασικές συνιστώσες, τις οποίες πρέπει να διαθέτει κάθε Πληροφοριακό Σύστημα, και οι οποίες εξαρτώνται άμεσα η μια από την άλλη. Αυτές είναι: Το υλικό (hardware. Μηχανές, εξοπλισμός, δίκτυα κ.α) Το λογισμικό (software, είτε εντολές είτε ολόκληρα προγράμματα) Οι Άνθρωποι (αναλυτές, προγραμματιστές, διευθυντές, χρηματιστές) Οι Διαδικασίες (κανόνες). Σελίδα 14 από 75

15 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Ένα πληροφοριακό σύστημα σε μια επιχείρηση (ή σε ένα υποσύνολο αυτής) μπορεί να απεικονιστεί ως εξής Σχήμα 1 - Απεικόνιση πληροφοριακού συστήματος σε μια επιχείρηση Πηγή: (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2000) Οργανωτική δομή και τύποι πληροφοριακών συστημάτων Για να λειτουργήσει μια επιχείρηση, θα πρέπει αφενός να είναι καλά οργανωμένη, αφετέρου να διαθέτει πολύ καλές πληροφορίες. Οι δύο αυτές έννοιες είναι στενά συνδεδεμένες. Η οργανωτική δομή ενός οργανισμού αντικατοπτρίζει το πόσο καλά ιεραρχημένες είναι οι σχέσεις εξουσίας ή συνεργασίας μεταξύ τμημάτων ή μονάδων, αλλά και το πόσο καλά κατανέμονται οι πόροι και το προσωπικό εντός της επιχείρησης. Η διαχείριση ενός οργανισμού γίνεται με χρήση συστημάτων και διαδικασιών με κυρίαρχο ρόλο του πληροφοριακού συστήματος το οποίο παρέχει στοιχεία και υποστηρίζει όλες τις διαδικασίες. Τα ανώτερα στελέχη μιας επιχείρησης έχουν πρόσβαση σε ένα μεγάλο πλήθος από πληροφορίες που απαιτούνται ειδικά για την άσκηση της εξουσία. Το πώς θα διαχειριστούν αυτή την γνώση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες (όπως ο τρόπος διοίκησης και οι στόχοι που έχει θέσει η Σελίδα 15 από 75

16 Κεφάλαιο 1 ο : Πληροφοριακά Συστήματα επιχείρηση). Σε πολλές περιπτώσεις, πάντως, ορισμένες από τις πληροφορίες αυτές γίνονται γνωστές και σε άτομα που εργάζονται σε χαμηλότερα επίπεδα. Άλλες πληροφορίες, όμως, μπορούν να παραμείνουν κτήμα μονάχα των ανώτερων στελεχών, προκειμένου να τις αξιοποιήσουν για την διοίκηση της επιχείρησης. Σε αυτό, ακριβώς, το σημείο μπορούν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα τα πληροφοριακά συστήματα, καθώς μπορούν να βοηθήσουν πολύ στο να πάρουν τα ανώτερα στελέχη (αλλά και, γενικά, όλα τα στελέχη μιας εταιρίας) τις κατάλληλες αποφάσεις, με βάση τα δεδομένα που γίνονται γνωστά στον καθένα από αυτούς. Το πώς χρησιμοποιούνται τα πληροφοριακά συστήματα μπορεί να φανεί καλύτερα στο Σχήμα 2. Σε αυτό το σχήμα απεικονίζεται μια πυραμίδα με 4 διαφορετικά επίπεδα, τα οποία βασίζονται στο είδος και την θέση του εργαζόμενου, και στα οποία εφαρμόζονται τα αντίστοιχα πληροφοριακά συστήματα.(δημητριάδης,1998) Σχήμα 2 - Οργανωτική πυραμίδα Σελίδα 16 από 75

17 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη 1. Στο στρατηγικό επίπεδο θα συναντήσει κάποιος τα ανώτερα στελέχη της εταιρίας, τα οποία αποφασίζουν για τους γενικότερους στόχους της και τους τρόπους επίτευξής τους. Τα στελέχη αυτά χρησιμοποιούν τα Στρατηγικά Συστήματα. 2. Τα άτομα που βρίσκονται στην μέση της βαθμίδας, τα οποία και επιβλέπουν την εκτέλεση την εκτέλεση των σχεδίων που έχουν εκπονήσει οι επιτελείς της εταιρίας εντάσσονται στο Διοικητικό Επίπεδο, και χρησιμοποιούν τα Διοικητικά Συστήματα. 3. Στο γνωστικό επίπεδο ανήκουν τα εξειδικευμένα στελέχη μιας επιχείρησης, τα οποία ασχολούνται με την διαχείριση των δεδομένων και την εφαρμογή τους σε ολόκληρη την επιχείρηση. Για να το πετύχουν αυτό χρησιμοποιούν τα Γνωσιακά Συστήματα. 4. Στο τελευταίο επίπεδο συναντάμε τα Διεκπεραιωτικά Διοικητικά Στελέχη, τα οποία αναλαμβάνουν την εκτέλεση των καθημερινών εργασιών της εταιρίας, χρησιμοποιώντας τα Λειτουργικά Συστήματα. Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι μια επιχείρηση δεν είναι μονοκόμματη, αλλά χωρίζεται σε διάφορα τμήματα, τα οποία αναλαμβάνουν ένα ξεχωριστό κομμάτι λειτουργίας (π.χ. μάρκετινγκ, παραγωγή, θέματα προσωπικού, προμήθειες, πωλήσεις κλπ.) Για να μπορέσει να λειτουργήσει ομαλά και αποτελεσματικά ο κάθε κλάδος, θα πρέπει να καλύψει συγκεκριμένες απαιτήσεις τις οποίες και οφείλουν να ικανοποιήσουν τα πληροφοριακά συστήματα.(δημητριάδης,1998) Κατά καιρούς, στην βιβλιογραφία, έχουν αναφερθεί διάφορες κατηγορίες πληροφοριακών συστημάτων. Οι κυριότερες από αυτές είναι οι εξής: Συστήματα Επεξεργασίας Δοσοληψιών (Transaction Processing Systems- TPS) Τα συστήματα αυτά αξιοποιούνται από το κατώτερο επίπεδο της επιχείρησης (το λειτουργικό) για την περαίωση των καθημερινών, επαναλαμβανόμενων εργασιών και την καταγραφή των αποτελεσμάτων των εργασιών αυτών. Οι εργασίες αυτές έχουν ήδη καθοριστεί από τα Σελίδα 17 από 75

18 Κεφάλαιο 1 ο : Πληροφοριακά Συστήματα στελέχη των ανώτερων επιπέδων, και αφορούν π.χ. τις πωλήσεις, τις προμήθειες, τα θέματα της μισθοδοσίας Από την στιγμή που οι εργασίες αυτές λαμβάνουν χώρα σε καθημερινή βάση, το ζήτημα που τίθεται για την λειτουργία τους είναι η αποτελεσματικότητα, η ταχύτητα επεξεργασίας των δεδομένων και η ακρίβεια.(παιδαγωγικό Ινστιτούτο,2000) Γνωστικά Συστήματα Εργασίας (Knowledge Work Systems KWS) Όπως αναφέρθηκε και πριν, στο αμέσως ανώτερο επίπεδο (το γνωστικό) ανήκουν πιο εξειδικευμένα στελέχη, όπως γιατροί, δικηγόρο ή μηχανικοί. Τα στελέχη αυτά ασχολούνται με την παραγωγή πληροφοριών (με βάση τα γνωστά σε αυτούς δεδομένα) και την διάχυσή τους στα άλλα τμήματα της εταιρίας. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούν τα γνωστικά συστήματα εργασίας.(δημητριάδης,1998) Συστήματα αυτοματισμού Γραφείου (Office Automation systems- OAS) Τα στελέχη του γνωστικού επιπέδου δεν ασχολούνται μόνο με την παραγωγή πληροφοριών. Βοηθούν, παράλληλα, τα στελέχη που δεν διαθέτουν επιστημονικές γνώσεις (ή τα νέα στελέχη της επιχείρησης) στα ζητήματα που αφορούν την δουλειά τους (π.χ. επικοινωνία με πελάτες ή άλλες επιχειρήσεις). Πολύτιμο εργαλείο στην προσπάθεια αυτή αποτελούν τα συστήματα αυτοματισμού γραφείου, όπως οι επεξεργαστές κειμένου. (Δημητριάδης,1998) Πληροφοριακά Συστήματα διοίκησης (Management Information Systems MIS) Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, τα στελέχη του διοικητικού επιπέδου ασχολούνται με τον έλεγχο των ενεργειών που λαμβάνουν χώρα σε μια επιχείρηση, καθώς και την λήψη αποφάσεων σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα (και με βάση, πάντα, τον γενικότερο προγραμματισμό της επιχείρησης). Τα Σελίδα 18 από 75

19 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη συστήματα που χρησιμοποιούνται σε αυτό το επίπεδο (τα MIS) καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, όπως: Συλλογή δεδομένων που προέρχονται από τις δραστηριότητες των κατώτερων επιπέδων, και παραγωγή αναφορών ανά τακτά χρονικά διαστήματα Δημιουργία γραφικών και πινάκων που εξυπηρετούν τις αναφορές αυτές. Εκτύπωση καταστάσεων (π.χ. όταν το ζητάει η εφορία) Δημιουργία παρουσιάσεων ή καταλόγων, με βάση τα δεδομένα αυτά. (Κιουντούζης,1993) Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων (Decision-Support Systems DSS) Οι αποφάσεις που πρέπει να λάβουν τα στελέχη του διοικητικού επιπέδου είναι, όπως είπαμε και πριν, βραχυπρόθεσμες. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αλλάξουν σχετικά γρήγορα (π.χ. μια μέρα η εταιρία αποφασίζει να αγοράσει μετοχές, προβλέποντας ότι η τιμή τους αυξάνεται, ενώ μετά από 3 μέρες αποφασίζεται να πωληθούν, καθώς η τιμή τους αρχίζει να μειώνεται), ενώ δεν είναι και εύκολο να προκαθοριστούν, καθώς εξαρτώνται από παράγοντες που μεταβάλλονται συνεχώς. Τα DSS έχουν υλοποιηθεί για αυτόν ακριβώς τον λόγο για την υποβοήθηση στην λήψη αποφάσεων με βάση δεδομένα που μεταβάλλονται συχνά. Τα δεδομένα αυτά προέρχονται, κατά βάση, από άλλα πληροφοριακά συστήματα της επιχείρησης, όπως τα TPS και τα MIS. ωστόσο μπορούν να χρησιμοποιηθούν και εξωτερικά δεδομένα (π.χ. τιμές χρηματιστηρίου). (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο,2000) Συστήματα Υποστήριξης της Εκτελεστικής Εξουσίας (Executive Support Systems ESS) Τα συστήματα αυτά χρησιμοποιούνται από τα ανώτερα στελέχη της επιχείρησης για να λάβουν μεσοπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες Σελίδα 19 από 75

20 Κεφάλαιο 1 ο : Πληροφοριακά Συστήματα αποφάσεις που αφορούν την γενικότερη πορεία που θα ακολουθήσει η επιχείρηση στο μέλλον. Τα δεδομένα που χρησιμοποιούν τα ESS προέρχονται τόσο από το εσωτερικό της επιχείρησης (από άλλα πληροφοριακά συστήματα) όσο και από εξωτερικούς παράγοντες. (Δημητριάδης,1998) Προβλήματα στην ανάπτυξη ενός Π.Σ. Η ανάπτυξη ενός πληροφοριακού συστήματος για μια επιχείρηση δεν είναι η ευκολότερη υπόθεση του κόσμου. Ο λόγος είναι αρκετά απλός: Τα συστήματα αυτά είναι ρευστά, και πρέπει να διαχειρίζονται δεδομένα τα οποία μεταβάλλονται σχετικά γρήγορα. Επιπλέον (ιδίως για τα συστήματα που χρησιμοποιούνται σε κατώτερα οργανωτικά επίπεδα) τα Π.Σ. που εκτελούν επαναλαμβανόμενες ενέργειες είναι εξίσου περίπλοκα, δεδομένου ότι οι ενέργειες αυτές τις περισσότερες φορές παρουσιάζουν δυσκολίες στο να αυτοματοποιηθούν. Όλα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων ενδέχεται να εμφανίσει μια σειρά προβλημάτων, τα κυριότερα εκ των οποίων είναι τα εξής: Τα συστήματα αυτά παράγουν, συχνά, αποτελέσματα που δεν χρησιμεύουν στους χρήστες τους. Επίσης, η εκτέλεση μιας διαδικασίας μπορεί να απαιτεί αρκετά βήματα, στα οποία δεν είναι συνηθισμένοι οι χρήστες. Οι απαιτήσεις που έχει ο κάθε χρήστης από ένα πληροφοριακό σύστημα πολλές φορές μεταβάλλονται. Δεν είναι, επίσης, σπάνιο το φαινόμενο της δυσκολίας στην κατανόηση ή ακόμα και τον καθορισμό των απαιτήσεων αυτών. Σε περίπτωση που απαιτηθούν αλλαγές στο λογισμικό, τα πράγματα δυσκολεύουν δραστικά, καθώς απαιτείται χρόνος (και χρήμα, καθώς οι αλλαγές κοστίζουν) για την κατανόηση των λόγων για τους οποίους θα γίνει η αλλαγή αλλά και για την ίδια αλλαγή. (Κιουντούζης, 1993) Σελίδα 20 από 75

21 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη 1.2. Κύκλος ζωής πληροφοριακών συστημάτων Η ανάπτυξη ενός πληροφοριακού συστήματος δεν είναι τόσο εύκολη υπόθεση. Πολλοί θεωρούν ότι το μοναδικό στάδιο που απαιτείται για την ανάπτυξή του είναι ο προγραμματισμός. Αυτό, όμως, δεν ισχύει. Αν κάποιος προγραμματιστής επιχειρήσει να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα χωρίς να ξέρει π.χ. τι θέλει ο πελάτης από το πρόγραμμα, το πιθανότερο είναι να οδηγηθεί σε πλήρη αποτυχία, διότι το αποτέλεσμα δεν θα ικανοποιήσει τον πελάτη. Κατά συνέπεια, κατά την ανάπτυξη ενός πληροφοριακού συστήματος ακολουθείται μια σειρά βημάτων, το κάθε ένα από τα οποία παράγει ένα πλήρως τεκμηριωμένο αποτέλεσμα, το οποίο και θα χρησιμοποιηθεί από τα επόμενα βήματα της διαδικασίας. Η σειρά αυτή των βημάτων αποκαλείται κύκλος ζωής πληροφοριακών συστημάτων και αποτελείται, κατά κανόνα, από έξι φάσεις: την ανάλυση απαιτήσεων, το λογικό σχεδιασμό, το φυσικό σχεδιασμό, την ανάπτυξη προγραμμάτων, την υλοποίηση και τη λειτουργία. Σχήμα 3 - Κύκλος ζωής πληροφοριακών συστημάτων Σελίδα 21 από 75

22 Κεφάλαιο 1 ο : Πληροφοριακά Συστήματα Ανάλυση απαιτήσεων Σε αυτό το στάδιο θα πρέπει να κατανοήσουμε τι ακριβώς θέλει ο πελάτης από το πρόγραμμα που αναμένεται να υλοποιηθεί. Την δουλειά αυτή αναλαμβάνουν οι αναλυτές συστημάτων, οι οποίοι θα πρέπει να βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με τους πελάτες τους προκειμένου να κατανοήσουν επαρκώς τα θέλω τους. Μετά από αυτές τις συναντήσεις, οι αναλυτές παραδίδουν στην επιχείρηση μια πρόταση στην οποία περιγράφεται το σύστημα που θα υλοποιηθεί (σε γενικές γραμμές), οι απαιτούμενοι υπολογιστικοί πόροι, ο χρόνος υλοποίησης του και το κόστος του. Αφού η επιχείρηση αποδεχτεί την πρόταση αυτή, οι αναλυτές θα πρέπει να δουν το πώς λειτουργεί στην παρούσα φάση η επιχείρηση και να επιλέξουν το καταλληλότερο, κατ αυτούς, σύστημα (που θα καλύψει, δηλ., τις ανάγκες της επιχείρησης). Το αμέσως επόμενο βήμα είναι ο χρονοπρογραμματισμός του έργου, δηλ. μια πιο λεπτομερής καταγραφή των εργασιών που θα γίνουν για την υλοποίηση του συστήματος και οι ημερομηνίες ολοκλήρωσής τους.(γρίβας) Λογικός σχεδιασμός Τα αποτελέσματα της προηγούμενης φάσης είναι, κατά κανόνα, κείμενα τα οποία μπορούν να κατανοηθούν από τους πελάτες (μιας και αυτοί δεν έχουν, κατά κανόνα, ιδιαίτερες υπολογιστικές γνώσεις). Στη φάση του λογικού σχεδιασμού, ξεκινάει η μετατροπή των αποτελεσμάτων αυτών (των απαιτήσεων της επιχείρησης) σε μοντέλα τα οποία μπορούν να κατανοηθούν ευκολότερα από τους προγραμματιστές του συστήματος. Για την κατασκευή του μοντέλου αυτού χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνικές, όπως τα διαγράμματα ροής δεδομένων, το λεξικό δεδομένων, οι πίνακες αποφάσεων κ.λπ. 1. Τα διαγράμματα ροής δεδομένων είναι, ίσως, η πιο γνωστή μέθοδος ανάλυσης και σχεδιασμού ενός πληροφοριακού συστήματος. Με την μέθοδο αυτή μπορούμε να δώσουμε μια γραφική εικόνα του τρόπου με τον οποίο αναμένεται να λειτουργήσει το σύστημά μας. Η γραφική αυτή Σελίδα 22 από 75

23 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη αναπαράσταση μπορεί να γίνει σε αδρές γραμμές, αλλά μπορεί και να αναλυθεί σε πολλά επίπεδα. Τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται είναι τα εξής: Σχήμα 4 - Διάγραμμα ροής δεδομένων 2. Στο Λεξικό δεδομένων καταγράφονται μια σειρά από λεπτομέρειες οι οποίες αφορούν τα δεδομένα που αναμένεται να χρησιμοποιήσει το πληροφοριακό σύστημα (ονομασία, τύπος δεδομένων, τρόποι χρήσης τους κ.λπ.) 3. Στον Πίνακα αποφάσεων μπορούμε να δούμε τους κανόνες λειτουργίας ενός οργανισμού. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να παρουσιάσουμε μια σειρά συνθηκών που αφορούν την λειτουργία της επιχείρησης, των ενεργειών που ακολουθούνται όταν ικανοποιηθεί κάποια συνθήκη (ροή δεδομένων, επεξεργασία δεδομένων κ.λπ.) και τα αποτελέσματα των ενεργειών αυτών.( Κουκούμας) Σελίδα 23 από 75

24 Κεφάλαιο 1 ο : Πληροφοριακά Συστήματα Φυσικός σχεδιασμός Μέχρι τώρα ασχοληθήκαμε με το τι ακριβώς θα κάνει το προς ανάπτυξη πληροφοριακό σύστημα, τόσο από την σκοπιά του πελάτη (ανάλυση απαιτήσεων) όσο και από την πλευρά του προγραμματιστή (λογικός σχεδιασμός). Πλέον, θα πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα Πώς θα κάνει το σύστημά μας αυτά που περιγράψαμε παραπάνω; Για να απαντηθεί το ερώτημα αυτό θα πρέπει (με βάση, πάντα, τα όσα προέκυψαν από τα προηγούμενα στάδια) να διαχωρίσουμε το προς ανάπτυξη σύστημα σε μικρότερα, ευκολότερα στην υλοποίησή τους υποσυστήματα. Παράλληλα, όμως, θα πρέπει να καθοριστούν επαρκώς και οποιεσδήποτε άλλες φυσικές οντότητες θα χρησιμοποιηθούν από τα υποσυστήματα αυτά, όπως βάσεις δεδομένων (τι δεδομένα θα χρησιμοποιεί το σύστημα, πώς θα είναι οργανωμένα, με ποιον τρόπο ο χρήστης θα αποκτάει πρόσβαση σε αυτά κ.λπ.) και προγράμματα εφαρμογών. Αυτά που θα προκύψουν από το στάδιο αυτό θα χρησιμοποιηθούν από τους προγραμματιστές κατά το επόμενο στάδιο.(ξανθόπουλος) Ανάπτυξη προγραμμάτων Βρισκόμαστε, πλέον, στο καθαρά προγραμματιστικό στάδιο της ανάπτυξης ενός πληροφοριακού συστήματος. Εδώ, όλα τα λογικά τμήματα που προσδιορίστηκαν στα προηγούμενα στάδια θα μετατραπούν σε κώδικα και θα ενωθούν μεταξύ τους, ενώ ταυτόχρονα θα δημιουργηθεί και η βάση δεδομένων στην οποία θα καταχωρηθούν, αργότερα, όλες οι πληροφορίες που θα χρησιμοποιεί το σύστημα. Για τον σκοπό αυτό, οι προγραμματιστές μπορούν να χρησιμοποιήσουν οποιαδήποτε γλώσσα προγραμματισμού θεωρούν ότι είναι βολική για τις ανάγκες του εκάστοτε συστήματος (π.χ. C++, Visual Basic, Java κ.λπ.). Το αποτέλεσμα της φάσης αυτής είναι το τελικό πρόγραμμα.(σφυρής) Σελίδα 24 από 75

25 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Έλεγχος-εκπαίδευση Το σύστημα που έχει υλοποιηθεί ενδέχεται (κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό) να παρουσιάζει σφάλματα, τα οποία θα πρέπει να επιδιορθωθούν. Επιπλέον, οι μελλοντικοί χρήστες θα πρέπει να καταρτιστούν στον τρόπο χειρισμού του προγράμματος. Όλα αυτά τα παραπάνω γίνονται στο στάδιο αυτό. Κατά την δοκιμή του λογισμικού, καθορίζεται μια σειρά σεναρίων (με πειραματικά δεδομένα), τα οποία και εκτελούνται, προκειμένου να ελεγχθούν τα αποτελέσματα που θα δώσει το σύστημα. Ο έλεγχος αυτός γίνεται τόσο για τον εντοπισμό προγραμματιστικών ή λογικών σφαλμάτων, όσο και για το αν το σύστημά μας ικανοποιεί τις απαιτήσεις που έχουν καθοριστεί για αυτό. Παράλληλα, ελέγχεται και η ομαλή λειτουργία της βάσης δεδομένων (π.χ. χρόνος απόκρισης, συμπεριφορά σε ακραίες συνθήκες όπως π.χ. υπερβολικός αριθμός ταυτόχρονων προσπελάσεων- κ.α.) Παράλληλα με τον έλεγχο, οι προγραμματιστές αναλαμβάνουν και την εκπαίδευση των χρηστών του συστήματος στον τρόπο χειρισμού του. Θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι δεν απαιτείται η ίδια ακριβώς εκπαίδευση για όλους τους χρήστες. Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η θέση του χρήστη στην εταιρεία (π.χ. άνθρωποι που βρίσκονται σε υψηλότερη θέση θα εκπαιδευτούν σε διαφορετικά πράγματα από οι υφιστάμενοί τους), το τι ακριβώς θα κάνουν οι χρήστες, η ειδικότητά τους και η ενδεχόμενη γνώση υπολογιστών.(χρυσοχοίδης) Λειτουργία Το τελευταίο στάδιο της ανάπτυξης του πληροφοριακού συστήματος είναι η λειτουργία του σε πραγματικές συνθήκες (τα σενάρια που χρησιμοποιήθηκαν στο προηγούμενο στάδιο μπορεί να είναι πραγματικά, ωστόσο δεν παύουν να είναι σκηνοθετημένα, με την έννοια ότι οι προγραμματιστές γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι ένα σενάριο θα ακολουθήσει μια προκαθορισμένη σειρά βημάτων.). Κατά τη λειτουργία Σελίδα 25 από 75

26 Κεφάλαιο 1 ο : Πληροφοριακά Συστήματα του συστήματος, υπάρχει η πιθανότητα να εμφανιστούν κάποια μικρά σφάλματα, τα οποία μπορεί να μην έχουν εντοπιστεί αρχικά, και τα οποία θα διορθωθούν άμεσα. Τα παραδοτέα της φάσης αυτής είναι το εγχειρίδιο συντήρησης (που περιέχει τις διαδικασίες συντήρησης του συστήματος) και το εγχειρίδιο χρήσης (που περιέχει οδηγίες για τον τρόπο χρήσης του συστήματος). ( Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο,2001) Σελίδα 26 από 75

27 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΙΝΗΤΕΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ 2.1. Τι ονομάζεται κινητή πλατφόρμα Με τον όρο κινητή πλατφόρμα αναφερόμαστε σε μικρούς υπολογιστές (μεγέθους τσέπης), οι οποίοι διαθέτουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, όπως οθόνη αφής και ένα μικρό πληκτρολόγιο. Πολλές φορές, το πληκτρολόγιο απουσιάζει, όπως στην περίπτωση των προσωπικών ψηφιακών υπολογιστών (PDA). Οι κινητές πλατφόρμες, όπως τα smartphones και τα PDAs μπορούν να χρησιμεύσουν σε άτομα τα οποία επιθυμούν να έχουν τις δυνατότητες ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή σε περιβάλλοντα στα οποία οι Η/Υ δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν (π.χ. αυτοκίνητο ή περιοχή στην οποία δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα). Εξαιτίας του προαναφερθέντος, μπορούμε να δώσουμε μια άλλη περιγραφή της έννοιας κινητή πλατφόρμα: μια σειρά συσκευών με τις οποίες ο χρήστης αποκτά πρόσβαση σε δεδομένα και πληροφορίες όπου και αν αυτός βρίσκεται. Σε αυτές τις συσκευές περιλαμβάνονται και τα κινητά τηλέφωνα και οι κινητές συσκευές Τα είδη κινητών πλατφορμών Προσωπικός ψηφιακός βοηθός (PDA) Το Personal Digital Assistant (PDA, προσωπικός ψηφιακός βοηθός), είναι μια συσκευή που λειτουργεί σαν διαχειριστής πληροφοριών. Ορισμένα από τα χαρακτηριστικά που διαθέτει ένα PDA είναι τα εξής: 1. Οθόνη αφής, την οποία ο χρήστης μπορεί να χρησιμοποιήσει είτε με τα δάχτυλα των χεριών του είτε με ένα ειδικό στυλό. Στην οθόνη αυτή μπορούμε είτε να πατήσουμε σε συγκεκριμένες περιοχές της προκειμένου να εκτελέσουμε μια σειρά ενεργειών (π.χ. να εμφανιστεί ένας χαρακτήρας) είτε να γράψουμε μια λέξη, την οποία το PDA καλείται να αναγνωρίσει (μέσω συστήματος αναγνώρισης κειμένου). 2. Κάρτες μνήμης, για την αποθήκευση δεδομένων όπως κείμενα, φωτογραφίες, βίντεο και ήχοι. Σελίδα 27 από 75

28 Κεφάλαιο 2 ο : Κινητές Πλατφόρμες 3. Σύνδεση στο Internet, είτε μέσω καλωδίου είτε ασύρματα (Wi-Fi ή Bluetooth, ο πιο συνηθισμένος τρόπος σύνδεσης). 4. Δυνατότητα πραγματοποίησης τηλεφωνικών κλήσεων Εικόνα 1 - Το PDA Palm TX Έξυπνα κινητά Τα έξυπνα κινητά (smartphones) είναι και αυτά κινητά τηλέφωνα, ωστόσο διαθέτουν και πολύ περισσότερες δυνατότητες διαχείρισης πληροφοριών. Θα μπορούσαμε, επίσης, να τα χαρακτηρίσουμε ως έναν συνδυασμό των κινητών τηλεφώνων και των PDAs. Εικόνα 2 - Το Smartphone HTC Desire Έτσι, με ένα smartphone μπορούμε να πραγματοποιήσουμε και να δεχτούμε τηλεφωνικές κλήσεις, να στείλουμε και να δεχτούμε γραπτά μηνύματα (SMS), να βγάλουμε φωτογραφίες και βίντεο (με χρήση της Σελίδα 28 από 75

29 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη κάμερας που διαθέτουν, πλέον, όλα τα κινητά τηλέφωνα) και να τα αποθηκεύσουμε σε κάρτα μνήμης, να συνδεθούμε με το Internet για να στείλουμε ή να διαβάσουμε τα σχόλια των φίλων μας στο FaceBook, ακόμα και να παίξουμε παιχνίδια. Για να μπορέσουν να τα κάνουν όλα αυτά (αλλά και πολλά άλλα πράγματα), τα smartphones διαθέτουν ολοκληρωμένα λειτουργικά συστήματα (όπως το Android), τα οποία προσφέρουν στους χρήστες τη δυνατότητα να κάνουν όλα όσα αναφέραμε προηγουμένως, με ευκολία και ευχρηστία Tablet PC Το Tablet PC είναι ένας μικρός ηλεκτρονικός υπολογιστής (μεγαλύτερος, πάντως, από ένα κινητό τηλέφωνο ή ένα PDA), το οποίο διαθέτει αποκλειστικά μια οθόνη αφής (η οποία χρησιμοποιείται και για είσοδο δεδομένων και για έξοδο αποτελεσμάτων) και ένα ειδικό στυλό (όπως και στα smartphones) για αλληλεπίδραση του χρήστη με το tablet pc. Εικόνα 3 - Η ταμπλέτα Asus T91MT Για να γίνουν όλα αυτά, θα πρέπει το tablet pc να διαθέτει ένα πλήρες λειτουργικό σύστημα, το οποίο θα είναι ειδικά διαμορφωμένο για τις ανάγκες χρήσης του. Ο όρος Tablet PC έγινε γνωστός από μια παρουσίαση της Microsoft το 2001 όπου και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά. Τα tablet pc διαθέτουν όλες τις δυνατότητες ενός PDA, δηλ. δυνατότητα σύνδεσης στο Internet (ασύρματη ή ενσύρματη), αναγνώριση γραφής και εικονικά πληκτρολόγια (για εισαγωγή δεδομένων), εφαρμογές που Σελίδα 29 από 75

30 Κεφάλαιο 2 ο : Κινητές Πλατφόρμες διαθέτουν όλοι οι σύγχρονοι υπολογιστές (όπως εφαρμογές γραφείου, web browsers, παιχνίδια). Βέβαια, η υπολογιστική ισχύς τους δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη, ωστόσο τα tablet pc είναι αρκετά χρήσιμα σε περιπτώσεις όπου ο ηλεκτρονικός υπολογιστής δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί (π.χ. στο αυτοκίνητο ή σε μέσα μεταφοράς ή σε απομακρυσμένες περιοχές). Σελίδα 30 από 75

31 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΓΙΑ ΚΙΝΗΤΕΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ 3.1. Λειτουργικά συστήματα για κινητές πλατφόρμες Για να λειτουργήσει ομαλά μια κινητή πλατφόρμα, είναι απαραίτητο να έχει εγκατασταθεί σε αυτήν το κατάλληλο λειτουργικό σύστημα. Θα μπορούσε, βέβαια, κάποιος να σκεφτεί ότι, από την στιγμή που οι κινητές πλατφόρμες διαθέτουν πολλά κοινά στοιχεία με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, θα μπορούμε να εγκαταστήσουμε ένα κλασικό λειτουργικό σύστημα όπως τα Windows ή το Linux. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν ισχύει. τα λειτουργικά συστήματα για κινητές πλατφόρμες (γνωστά και ως Mobile OS) έχουν κατασκευαστεί για να λειτουργούν σε συσκευές που δεν διαθέτουν ιδιαίτερη υπολογιστική ισχύ, ενώ πολλές από τις δυνατότητές τους έχουν σχέση με την σύνδεση στο Internet (κυρίως ασύρματα) και με την αναπαραγωγή και διαχείριση φωτογραφιών, μουσικής και βίντεο Τα πρώτα λειτουργικά συστήματα Palm OS: Ίσως το πρώτο λειτουργικό σύστημα, με όλα τα χαρακτηριστικά που ένα τέτοιο πρέπει να έχει, για κινητή πλατφόρμα, το Palm OS έκανε τα πρώτα βήματα του στην αγορά το Αρχικά αναπτύχθηκε από την Palm και χρησιμοποιήθηκε σε pda. Το Palm OS σχεδιάστηκε με βάση την ευκολία χρήσης μιας οθόνης αφής και βασίστηκε στην αλληλεπίδραση του χρήστη με αυτήν μέσω ενός γραφικού περιβάλλοντος. Προσέφερε μια σουίτα με βασικές εφαρμογές με σκοπό την διαχείριση προσωπικών πληροφοριών. Αργότερα με την πάροδο των χρόνων, νέες εκδόσεις του λειτουργικού συστήματος υποστήριξαν και smartphones. Υπήρξαν διάφορες εκδόσεις μέχρι και το 2004, με κάθε μια από αυτές να προσθέτει όλο και περισσότερες λειτουργίες με σκοπό την προσαρμογή του λειτουργικού συστήματος στις νέες απαιτήσεις της αγοράς. Σελίδα 31 από 75

32 Κεφάλαιο 3 ο : Λειτουργικά Συστήματα και εφαρμογές για Κινητές Πλατφόρμες Windows mobile: Τα Windows Mobile είναι ένα λειτουργικό σύστημα για κινητές πλατφόρμες που αναπτύχθηκε από την Microsoft και χρησιμοποιείται σε smartphones και pda. Στις μέρες μας έχουν αντικατασταθεί από τα Windows Phone 7. Η τελευταία έκδοση των Windows Mobile, τα Windows Mobile 6.5, είναι βασισμένα στα Windows CE και περιλαμβάνουν μια σουίτα με βασικές εφαρμογές που έχουν αναπτυχθεί από την Microsoft. Εκτός όμως από εφαρμογές της Microsoft, τα Windows Mobile υποστηριζόντουσαν και από άλλες εταιρίες που ανέπτυξαν εφαρμογές. Ήταν σχεδιασμένα έτσι ώστε να μοιάζουν όσο το δυνατόν περισσότερο με την έκδοση για ηλεκτρονικούς υπολογιστές των Windows και από άποψη λειτουργιών αλλά και από αισθητικής πλευράς. Τις πρώτες μέρες που εμφανίστηκαν στην αγορά, όπου και χρησιμοποιήθηκαν σε pocket pc, οι περισσότερες συσκευές που τρέχαν Windows Mobile είχαν έναν μικρο στυλό (stylus) έτσι ώστε να είναι πιο εύκολη η χρησιμοποίηση της οθόνης αφής. Η Microsoft το 2010 ανακοίνωσε ένα νέο λειτουργικό σύστημα για smartphones, τα Windows Phone 7, και παράλληλα σταμάτησε την υποστήριξη των κινητών τηλεφώνων που χρησιμοποιούν Windows Mobile. Το μερίδιο που κατέχουν τα Windows Mobile στην αγορά τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και μικρότερο και σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες έχει φτάσει να είναι μόλις το πέμπτο πιο δημοφιλή κινητό λειτουργικό σύστημα με μόλις το 5% των χρηστών smartphones παγκοσμίως Τα λειτουργικά συστήματα νέας γενιάς και τα λογισμικά ανάπτυξης εφαρμογών τους Blackberry OS (RIM) Το Blackberry OS αναπτύχθηκε από την καναδέζικη εταιρία RIM Research in Motion), προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για τα ομώνυμα smartphones της ίδιας εταιρίας. Τα τηλέφωνα αυτά είναι ιδιαίτερα δημοφιλή λόγω της δυνατότητας ασύρματης σύνδεσης σε διακομιστές e- mail, στο διαδίκτυο και σε άλλες υπηρεσίες Σελίδα 32 από 75

33 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη επικοινωνίας, και για αυτό και χρησιμοποιούνται από πολλούς επιχειρηματίες. Εικόνα 4 - Το νέο Blackberry OS 7 Για την κατάλληλη, συνεπώς, υποστήριξη όλων αυτών των λειτουργιών απαιτείτο η ανάπτυξη ενός ειδικού λειτουργικού συστήματος, το οποίο και θα επιτρέπει την ταυτόχρονη εκτέλεση πολλών εφαρμογών (multitasking). Έτσι, προέκυψε το Blackberry OS. Ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά που είχε, εδώ και πολλά χρόνια, το Blackberry OS είναι ότι επέτρεπε την εκτέλεση εφαρμογών και την σύνδεση συσκευών (π.χ. συσκευές για είσοδο δεδομένων, όπως trackball) που είχανε κατασκευαστεί μονάχα από την RIM. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η RIM έχει αλλάξει τακτική, καθώς πλέον η υποστήριξή του από τρίτες εταιρίες ανάπτυξης λογισμικού έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό την υποστήριξή του από τρίτες εταιρίες ανάπτυξης λογισμικού, οι οποίες και αναπτύσσουν τις δικές τους εφαρμογές σε JAVA ios (Apple) Η Apple αποτελεί έναν από τους πρωτοπόρους (και κυρίαρχους) στον τομέα της σχεδίασης έξυπνων κινητών τηλεφώνων. Συνεπώς δεν θα μπορούσε να λείψει από τον τομέα των κινητών λειτουργικών συστημάτων. Έτσι, το 2007 έβγαλε στην κυκλοφορία το ios (γνωστό και ως iphone OS), το οποίο αρχικά αναπτύχθηκε μόνο για το iphone (βέβαια, από τότε έχουν κυκλοφορήσει επεκτάσεις και για άλλες συσκευές της Apple, όπως το ipod Touch και το ipad). Το Apple ios έχει βασιστεί, Σελίδα 33 από 75

34 Κεφάλαιο 3 ο : Λειτουργικά Συστήματα και εφαρμογές για Κινητές Πλατφόρμες όσον αφορά, την ανάπτυξή του, σε πολλά από τα στοιχεία του λειτουργικού συστήματος Mac OS X (της Apple). Εικόνα 5 - Η κεντρική οθόνη του ios 4.3 Ο τρόπος χειρισμού μιας συσκευής που διαθέτει είναι πολύ απλός, καθώς μπορεί να κάνει τα πάντα ακουμπώντας, με τα δάχτυλά του, την οθόνη αφής της συσκευής ή μετακινώντας τα δάχτυλά του πάνω σε αυτήν. Αυτός ο απλός τρόπος χρήσης έκανε το λειτουργικό σύστημα να ξεχωρίζει σε σχέση με τον ανταγωνισμό ειδικά την περίοδο που παρουσιάστηκε στις αρχές του Αυτός, μάλιστα, ήταν και ένας βασικός λόγος για τον οποίο πολλές εταιρίες κατασκεύασαν τις δικές τους εφαρμογές για το Apple ios, με την βοήθεια του ios SDK, ενός λογισμικού ανάπτυξης εφαρμογών που δημιούργησε η Apple το Android (Google) Στον ανταγωνισμό της αγοράς των mobile λειτουργικών συστημάτων έχει μπει, από το 2007, και η Google, λανσάροντας το δικό της λειτουργικό σύστημα, το Android. Η βασικότερη καινοτομία του Android, σε σχέση με τους ανταγωνιστές του, είναι ότι ενώ όλα τα υπόλοιπα συστήματα είναι κλειστά, το Android είναι open-source (μιας και εκτελεί τον πυρήνα του open-source λειτουργικού συστήματος Linux). κάτι που σημαίνει ότι ο πηγαίος κώδικας του συστήματος (ο οποίος έχει γραφτεί σε Java) είναι Σελίδα 34 από 75

35 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη διαθέσιμος σε όλους (ο κώδικας διατίθεται σύμφωνα με τους όρους της Apache License, μιας ελεύθερης άδειας λογισμικού) είτε απλά για να τον δουν είτε για να προχωρήσουν σε αλλαγές, ενώ παράλληλα επιτρέπει και σε άλλες εταιρίες να αναπτύξουν εύκολα τις δικές τους εφαρμογές και να τις ενσωματώσουν στο Android ή να προσαρμόσουν το Android έτσι ώστε να εκτελείται απρόσκοπτα στις δικές τους συσκευές. Αυτό, φυσικά, είχε σαν αποτέλεσμα να αυξηθούν πολύ σύντομα οι συσκευές που χρησιμοποιούν το Android, κάτι που έχει δώσει στο σύστημα της Google την πρωτιά στην αγορά των smartphones. Εικόνα 6 - Ο προσομοιωτής Android Η ανάπτυξη εφαρμογών για το Android γίνεται μέσω του Android SDK, το οποίο διαθέτει μια μεγάλη γκάμα εργαλείων ανάπτυξης, και το οποίο εξελίσσεται συνεχώς (με κάθε νέα έκδοση του Android). Όμως υπάρχουν και άλλοι τρόποι δημιουργίας εφαρμογών για το Android όπως το Native Development Kit το οποίο μπορεί να συντάξει βιβλιοθήκες γραμμένες σε C και άλλες γλώσσες προγραμματισμού σε κώδικα που χρησιμοποιούν οι επεξεργαστές ARM. Σελίδα 35 από 75

36 Κεφάλαιο 3 ο : Λειτουργικά Συστήματα και εφαρμογές για Κινητές Πλατφόρμες Symbian OS (Symbian) Η ιστορία του Symbian OS ξεκινάει στα τέλη της δεκαετίας του 80, οπότε και εμφανίστηκε το EPOC, ένα λειτουργικό σύστημα για PDA, από την Psion για τους υπολογιστές παλάμης Psion Series 3. Το 1998, η Psion συνεργάστηκε με την Ericsson, την Nokia και την Motorola για να ιδρύσουν μια νέα εταιρία, την Symbian. Εικόνα 7 - Η κεντρική οθόνη του symbian OS 9 με το vhome Το αποτέλεσμα της ένωσης αυτής ήταν η εμφάνιση, ένα χρόνο μετά, του συστήματος EPOC Release 5, το οποίο ήταν επίσης γνωστό ως Symbian OS 5.0, και το οποίο αναπτύχθηκε σε C++. Για την ανάπτυξη εφαρμογών στο περιβάλλον του Symbian υπάρχει το αντίστοιχο SDK, το οποίο βασίζεται και αυτό στην C++ σε συνδυασμό με το Qt, ένα Framework εφαρμογών που χρησιμοποιείται από πολλές πλατφόρμες. Πάντως, το μερίδιο αγοράς του Symbian OS έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, αν και οι συσκευές που χρησιμοποιούν το Symbian εξακολουθούν να πωλούνται σε μεγάλους αριθμούς Windows Phone 7 (Microsoft) Εδώ και αρκετά χρόνια, η Microsoft είχε κυκλοφορήσει το Windows Mobile, ένα λειτουργικό σύστημα κατάλληλο για κινητές συσκευές. Πριν Σελίδα 36 από 75

37 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη από ενάμιση χρόνο, η Microsoft ανακοίνωσε την κυκλοφορία ενός νέου συστήματος, του Windows Phone 7, το οποίο και διαδέχτηκε το Windows Mobile (μιας και το τελευταίο είχε αρχίσει να χάνει το παιχνίδι του ανταγωνισμού στην αγορά των mobile OS). Το Windows Phone 7 αναπτύχθηκε σε μια γλώσσα που δημιουργήθηκε από την ίδια την Microsoft, την Metro (η οποία υποστηρίζεται, πλέον, από την διάσημη σουίτα προγραμματισμού Microsoft Visual Studio, μέσω του Windows Phone Developer Tools, το οποίο προσφέρεται ως επέκταση του VS). μπορεί, δε, να υποστηρίξει όλες τις υπηρεσίες της Microsoft, όπως το Windows Live, το Zune, το Xbox Live και το Bing, αλλά μπορεί να στηρίξει και υπηρεσίες που προέρχονται από άλλες εταιρίες, όπως το Facebook και το Google Accounts Εικόνα 8 - Η κεντρική οθόνη των Windows Phone 7 Αν και αυτή την στιγμή το νέο λειτουργικό βρίσκεται στα πρώτα του βήματα στην αγορά, εντούτοις η συμφωνία στην οποία προχώρησε, πρόσφατα, η Microsoft με την Nokia αναμένεται να δώσει ένα μεγάλο μερίδιο αγοράς στο Windows Phone 7 (μιας και τα κινητά τηλέφωνα της Nokia θα λειτουργούν, πλέον, με αυτό το σύστημα). Σελίδα 37 από 75

38 Κεφάλαιο 3 ο : Λειτουργικά Συστήματα και εφαρμογές για Κινητές Πλατφόρμες 3.4. Εφαρμογές για κινητές πλατφόρμες Σύμφωνα με τον A. S. Tanenbaum 1 ένα λειτουργικό σύστημα ελέγχει τους πόρους του υπολογιστή και παρέχει τη βάση πάνω στην οποία θα αναπτυχθούν και θα εκτελεστούν οι εφαρμογές. Αυτό ακριβώς κάνει και ένα κινητό λειτουργικό σύστημα. Ένα mobile OS δεν διαθέτει, εξαρχής, πολλές δικές του εφαρμογές (μονάχα κάποιες βασικές εφαρμογές που έχουν σχέση με τις άμεσες λειτουργίες ενός smartphone ή ενός PDA). Ωστόσο, διαθέτει την βάση εκείνη στην οποία θα στηριχτούν όλες οι άλλες εταιρίες (ακόμα και η ίδια η κατασκευάστρια του συστήματος) για να δημιουργήσουν τις δικές τους εφαρμογές. Αυτό το στοιχείο έχει δώσει, εδώ και αρκετά χρόνια, το έναυσμα για την ανάπτυξη ενός μεγάλου πλήθους εφαρμογών για κινητές συσκευές και την εμφάνιση μιας νέας, ραγδαία αναπτυσσόμενης αγοράς. Οι εφαρμογές για κινητές συσκευές καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα λειτουργιών. Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, τα mobile λειτουργικά συστήματα διαθέτουν μια σειρά από προεγκατεστημένες εφαρμογές, οι οποίες καλύπτουν βασικές ανάγκες των χρηστών, όπως: Αποστολή και λήψη γραπτών μηνυμάτων (SMS/MMS) Σύνδεση και πλοήγηση στο Internet Αναπαραγωγή πολυμέσων (φωτογραφίες, βίντεο, μουσική) Λήψη εικόνων και βίντεο Σε περίπτωση, βέβαια, που ένας χρήστης επιθυμεί, μπορεί να κατεβάσει από το Internet και να εγκαταστήσει στην κινητή του συσκευή (αφότου την έχει αγοράσει) μια πλειάδα άλλων εφαρμογών, οι οποίες έχουν αναπτυχθεί από τρίτες εταιρίες. Από καθαρά τεχνολογικής άποψης, οι βασικότερες κατηγορίες εφαρμογών για κινητές συσκευές είναι οι παρακάτω: 1 A. S. Tanenbaum, Σύγχρονα Λειτουργικά Συστήματα (τόμος Α ), εκδ. Παπασωτηρίου, 1993 Σελίδα 38 από 75

39 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Εφαρμογές που εκτελούνται στο περιβάλλον του λειτουργικού συστήματος (είτε σε ένα συγκεκριμένο σύστημα είτε σε πολλά) όπως π.χ. εφαρμογές που εκτελούνται στο περιβάλλον του Android. Εφαρμογές που τρέχουν σε περιβάλλον Web όπως το Webkit, ο Mozilla/Firefox ή το Opera Mini Άλλες εφαρμογές που δεν ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες, π.χ. Java/J2ME, BREW, Flash Lite και Silverlight Όσο, δε, αφορά τις λειτουργίες που εκτελούν, οι εφαρμογές μπορούν να χωριστούν στα παρακάτω είδη: Εφαρμογές για επικοινωνία (διαχείριση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αποστολή και λήψη μηνυμάτων, διαχείριση προφίλ σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης όπως το facebook ή το twitter, πλοήγηση στο Internet) Εφαρμογές καθημερινής χρήσης (π.χ. ημερολόγια, αριθμομηχανές, καταγραφή υπενθυμίσεων, οικονομικές-τραπεζικές εφαρμογές, GPS, επεξεργασία κειμένων) Διαχείριση πολυμέσων (σχεδίαση και επεξεργασία εικόνων, λήψη εικόνων-βίντεο-μουσικής, αναπαραγωγή ήχων-) Παιχνίδια πάσης φύσεως (π.χ. στρατηγικής, πάζλ, αθλητικά, δράσης) 3.5. Προγραμματισμός σε κινητές πλατφόρμες Η ανάπτυξη εφαρμογών για κινητές συσκευές είναι η διαδικασία με την οποία αναπτύσσονται εφαρμογές για χαμηλής κατανάλωσης φορητές συσκευές, όπως τα PDA και τα κινητά τηλέφωνα. Οι εφαρμογές αυτές μπορούν είτε να αναπτυχθούν από το μηδέν είτε να προέλθουν από την κατάλληλη προσαρμογή άλλων εφαρμογών, οι οποίες εκτελούνται σε διαφορετικά συστήματα. Η ανάπτυξη λογισμικού για κινητά δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Ένας βασικός παράγοντας δυσκολίας είναι το γεγονός ότι οι κινητές συσκευές δεν διαθέτουν ιδιαίτερα ισχυρούς υπολογιστικούς πόρους, όπως μέγεθος Σελίδα 39 από 75

40 Κεφάλαιο 3 ο : Λειτουργικά Συστήματα και εφαρμογές για Κινητές Πλατφόρμες μνήμης, μέγεθος αποθηκευτικού χώρου ή αυτονομία λειτουργίας. Επιπλέον, το γεγονός ότι στις περισσότερες κινητές συσκευές ο βασικότερος τρόπος αλληλεπίδρασης του χρήστη είναι μια οθόνη αφής (σε αντίθεση με έναν Η/Υ, που διαθέτει πληκτρολόγιο και mouse) δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τα πράγματα, καθώς ο τρόπος χρήσης τους θα πρέπει να διαφέρει σημαντικά από αυτόν των εφαρμογών που εκτελούνται σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ακόμα και η ίδια η αρχιτεκτονική των mobile λειτουργικών συστημάτων είναι διαφορετική από αυτήν των κλασικών λειτουργικών συστημάτων, και αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη από τους προγραμματιστές εφαρμογών για κινητές συσκευές. Αναλυτικά, οι σημαντικότερες διαφορές μεταξύ της ανάπτυξης εφαρμογών για κινητές πλατφόρμες και αυτών για κλασικούς υπολογιστές είναι οι παρακάτω: Ίδια προγραμματιστικά εργαλεία, διαφορετικοί πόροι και υλικό Για την ανάπτυξη εφαρμογών για κάθε είδους πλατφόρμα, οι προγραμματιστές χρησιμοποιούν τις ίδιες (πάνω κάτω) γλώσσες προγραμματισμού, όπως η C++ ή η Java (με ελάχιστες διαφοροποιήσεις όσον αφορά συγκεκριμένες εντολές). Παρόλα αυτά, ένας βασικός παράγοντας διαφοροποίησης αποτελεί το υλικό της κάθε συσκευής. Σήμερα, ένας desktop υπολογιστής διαθέτει (κατά μέσο όρο) επεξεργαστή με ταχύτητα περί τα 2 GHz, 1 με 2 GB μνήμης RAM, και τουλάχιστον 150 GB μέγεθος σκληρού δίσκου. Τα μεγέθη αυτά είναι ασύλληπτα για μια κινητή πλατφόρμα, στην οποία: Επεξεργαστές με ταχύτητα ως και 100 MHz, Μνήμη RAM που αγγίζει τα 300 kb, και Αποθηκευτικό χώρο της τάξης των 4 με 8 GB. Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι υπάρχει μια τεράστια διαφορά στους διαθέσιμους υπολογιστικούς πόρους ανάμεσα στους Η/Υ και τις κινητές Σελίδα 40 από 75

41 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη πλατφόρμες. Συνεπώς, η διαχείριση μνήμης και η χρησιμοποίηση του υλικού και των πόρων πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή. Η κάλυψη των υπηρεσιών δικτύου δεν είναι αξιόπιστη Ένα από τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά μιας κινητής πλατφόρμας είναι ότι βασίζεται, σε μεγάλο βαθμό, στην αξιόπιστη σύνδεση στο Internet. Η πρόσβαση, όμως, στο διαδίκτυο πολλές φορές δεν είναι εφικτή (π.χ. για γεωγραφικούς λόγους). Στην περίπτωση αυτή, όμως, ο χρήστης θα πρέπει να είναι σε θέση να μπορεί να χρησιμοποιήσει την εφαρμογή του ακόμα και όταν αδυνατεί να συνδεθεί στο Internet. Κάτι τέτοιο θα πρέπει, βέβαια, να έχει προβλεφτεί από την εταιρία που ανέπτυξε την εφαρμογή. Κάτι, βέβαια, που δεν είναι απαραίτητο για μια εφαρμογή που εκτελείται στο περιβάλλον ενός PC. Τα πρότυπα χρησιμοποίησης είναι διαφορετικά Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, ένας Η/Υ δεν χρησιμοποιείται με τον ίδιο τρόπο όπως χρησιμοποιείται μια κινητή πλατφόρμα. Η βασικότερη διαφορά έγκειται στον τρόπο αλληλεπίδρασης. Για παράδειγμα, η εισαγωγή δεδομένων σε μια κινητή συσκευή γίνεται με την χρήση μιας ειδικής πένας πάνω σε μια μικρή οθόνη αφής, ή των δαχτύλων πάνω στην ίδια οθόνη. Επίσης, σε συσκευές με οθόνη αφής (ιδιαίτερα στα smartphones) απουσιάζουν τα κλασικά πληκτρολόγια. Συνεπώς, η συγγραφή κειμένου θα πρέπει να βασιστεί σε ένα εικονικό πληκτρολόγιο (προσαρμοσμένο στις ανάγκες μιας οθόνης αφής), το οποίο συνήθως ακολουθεί το πρότυπο Τ9 (αν και υπάρχει, πλέον, και η δυνατότητα χρησιμοποίησης ενός πλήρους εικονικού πληκτρολογίου). Επιπλέον, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιήσουν την κινητή τους συσκευή οπουδήποτε και αν βρεθούν. είτε στο γραφείο τους, είτε σε μια καφετέρια, είτε μέσα σε κάποιο μέσο μεταφοράς (κάτι που δεν ισχύει με έναν κανονική ηλεκτρονικό υπολογιστή). Για όλους αυτούς τους λογούς μια εφαρμογή για μια κινητή Σελίδα 41 από 75

42 Κεφάλαιο 3 ο : Λειτουργικά Συστήματα και εφαρμογές για Κινητές Πλατφόρμες συσκευή πρέπει να σχεδιάζεται έτσι ώστε να κάνει ένα πράγμα καλά και με τον όσο πιο δυνατόν απλό τρόπο χρήσης. Σελίδα 42 από 75

43 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: SOFTONE ERP 4.1. Γενικά για το πρόγραμμα SOFT1 Το Soft1 ERP είναι ένα πρόγραμμα κατάλληλο για επιχειρήσεις (ανεπτυγμένο από την ομώνυμη εταιρία, με έδρα την Αθήνα), το οποίο καλύπτει όλες τις παραμέτρους λειτουργίας μιας επιχείρησης, όπως π.χ.: Μισθοδοσία Διαχείριση προσωπικού, CRM (διαχείριση πελατών) Διασφάλιση ποιότητας Όλα αυτά, αλλά και πολλά άλλα, περιλαμβάνονται σε ένα και μόνο πρόγραμμα το Soft1. Μέχρι τώρα, οι εταιρίες ήταν αναγκασμένες να χρησιμοποιούν διαφορετικά προγράμματα για κάθε ένα τομέα λειτουργίας. Για παράδειγμα, διαφορετικό πρόγραμμα θα έπρεπε να δουλεύουν οι υπάλληλοι της μισθοδοσίας, και διαφορετικό οι υπάλληλοι του τεχνικού τμήματος μιας εταιρίας. Με το Soft1, όλα αυτά τα προγράμματα (τα οποία, πολλές φορές, προέρχονται από διαφορετικά software houses) ενοποιούνται σε ένα πλήρες σύστημα. Τα πλεονεκτήματα από αυτή την ενοποίηση είναι προφανή: Καλύτερη οργάνωση των λειτουργιών της επιχείρησης, με στόχο την έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση για το τι γίνεται εντός αυτής. Ταχεία προσαρμογή στις ραγδαία μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες Ευκολία χρήσης και ελέγχου των αποτελεσμάτων του προγράμματος, με συνέπεια να εκτελούνται ταχύτερα οι εργασίες Καλύτερη αξιοποίηση των δεδομένων του προγράμματος και των αποτελεσμάτων-πληροφοριών που παράγονται από αυτό. Σελίδα 43 από 75

44 Κεφάλαιο 4 ο : Softone ERP Ευκολότερος εντοπισμός σφαλμάτων και των τομέων στους οποίους εμφανίζονται αυτά. Μεγαλύτερη ευελιξία για την επιχείρηση. Εξοικονόμηση πόρων, υλικών και χρόνου (ίσως το σημαντικότερο για μια επιχείρηση). Το Soft1 σχεδιάστηκε εξ ολοκλήρου από την αρχή, από την κορυφαία ομάδα ειδικών στον τομέα αυτό στην Ελλάδα, ενώ για την ανάπτυξή του χρησιμοποιήθηκαν τα ποιοτικότερα τεχνολογικά εργαλεία. Είναι, δε, το επιστέγασμα της μεγαλύτερης επένδυσης στον τομέα της ανάπτυξης λογισμικού που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Λόγω, δε, των σχετικά χαμηλών απαιτήσεων λειτουργίας του (μπορεί να εκτελεστεί ακόμα και σε έναν υπολογιστή με επεξεργαστή Pentium 3, με 256 MB μνήμης RAM και λειτουργικό σύστημα Windows 2000) αλλά και της ευκολίας εγκατάστασης (μπορεί να εγκατασταθεί ακόμα και μέσα από ένα απλό USB Stick, είτε σε έναν είτε σε πολλούς υπολογιστές που συνδέονται μεταξύ τους) και χρήσης του (μέσα σε μόνο 20 λεπτά ένας χρήστης μπορεί να μάθει να χειρίζεται πολύ καλά το Soft1, παράγοντας, ωστόσο, 250% περισσότερη εργασία σε ίσο χρόνο σε σχέση με οποιοδήποτε ανταγωνιστικό σύστημα), έχει υιοθετηθεί από πολλές εταιρίες που επιθυμούν να κάνουν το παραπάνω βήμα στην προσπάθειά τους για ανάπτυξη Χαρακτηριστικά προγράμματος Γενικά Το Soft1 μπορεί να λειτουργήσει ως ένα ολοκληρωμένο, άμεσα εκτελέσιμο πληροφοριακό σύστημα (επιταχύνοντας, έτσι, σημαντικά την διαδικασία της έναρξής του). Μπορεί, όμως, να λειτουργήσει ως ένα ανοιχτό σύστημα, το οποίο επιδέχεται οποιαδήποτε παραμετροποίηση επιθυμεί η επιχείρηση που το χρησιμοποιεί. Με αυτό τον τρόπο, η κάθε εταιρία έχει την δυνατότητα να διαθέτει το δικό της Soft1, προσαρμοσμένο στα μέτρα Σελίδα 44 από 75

45 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη της και τις απαιτήσεις της. Ακόμα και η μετάβαση από τα παλαιότερα συστήματα που τυχόν χρησιμοποιεί η εκάστοτε εταιρία στο Soft1 είναι μια εύκολη διαδικασία, καθώς το Soft1 μπορεί να μεταφέρει άμεσα, με χρήση έτοιμων εργαλείων, αυτούσια τα δεδομένα από τα συνηθέστερα παλαιά εμπορικά προγράμματα (με τις παραμέτρους που διέθεταν αυτά) ακόμα και στο μέσον της οικονομικής περιόδου User Interface Το User Interface του Soft1 είναι αρκετά απλό και εύχρηστο. Ο χρήστης μπορεί να ρυθμίσει το πληκτρολόγιο με όποιον τρόπο επιθυμεί, ορίζοντας π.χ. ότι μια διαδικασία εντολών θα εκτελείται με το πάτημα ενός πλήκτρου. Επίσης, ο χρήστης μπορεί να διαμορφώσει ένα απόλυτα προσωποποιημένο μενού εργασιών, με τις δικές του εντολές και συνδυασμούς εντολών. Ακόμα, το Soft1 διαθέτει την δυνατότητα διαμόρφωση πολλών οθονών (η μια τοποθετημένη πίσω από την άλλη), με τις οποίες ο χρήστης μπορεί να τοποθετήσει και να παρακολουθήσει τα δεδομένα του με όποιον τρόπο αυτός θέλει (στις πρώτες οθόνες θα φαίνονται τα βασικότερα στοιχεία, ενώ στις δευτερεύουσες θα εμφανίζονται οι λεπτομέρειες). Οι οθόνες αυτές εμφανίζονται με την χρήση πλήκτρων και στοιχείων γνωστών από άλλες εφαρμογές, όπως υπερσύνδεσμοι (links) ή καρτέλες (κατά τα πρότυπα των εφαρμογών της Microsoft). Με αυτό τον τρόπο, παράλληλα, μπορεί μια εταιρία να ρυθμίσει ποιες εργασίες θα έχουν μεγαλύτερη προτεραιότητα (οπότε και θα εμφανίζονται στις πρώτες οθόνες) από κάποιες άλλες, δευτερεύουσες εργασίες, αλλά και πότε αυτές θα εκτελεστούν (χρονοπρογραμματισμός), όσο άσχετες και αν είναι μεταξύ τους. Όλες αυτές οι εργασίες καταγράφονται σχολαστικά (π.χ. πότε έγινε μια εργασία, ποιος την εκτέλεσε, ποια ήταν τα αποτελέσματα), κάτι που διασφαλίζει τον πλήρη έλεγχο των καταχωρηθέντων στοιχείων και των εργασιών που εκτελούνται. Σελίδα 45 από 75

46 Κεφάλαιο 4 ο : Softone ERP Ακόμα και έτσι, όμως, ένας χρήστης μπορεί να ζητήσει ανά πάσα στιγμή μια βοήθεια (περισσότερες λεπτομέρειες) για μια συγκεκριμένη λειτουργία του προγράμματος. Για τον σκοπό αυτό, το Soft1 διαθέτει την δυνατότητα δημιουργίας και διαμόρφωσης ενός πλήρους συστήματος βοήθειας (help file), προσαρμοσμένου στις ανάγκες της εκάστοτε επιχείρησης χρησιμοποιεί (π.χ. το πόσο καλά καταρτισμένο είναι το προσωπικό της) Επικοινωνία με άλλες εφαρμογές Η εισαγωγή δεδομένων στο Soft1 μπορεί να γίνει ακόμα και με μια απλή διαδικασία αντιγραφής-επικόλλησης από αρχεία του MS Office, όπως λογιστικά φύλλα του Excel (διαμορφωμένα όπως ο χρήστης επιθυμεί). Για την συμπλήρωση, δε, αριθμητικών δεδομένων προσφέρεται η δυνατότητα χρήσης calculator οπουδήποτε επιθυμεί ο χρήστης. Όσον αφορά την διαχείριση βάσεων δεδομένων, το Soft1 μπορεί να λειτουργήσει με Oracle ή SQL Server ή 10g XE ή SQL 2005 Express (ή και με όλες ταυτόχρονα!). Εκμεταλλεύεται, δε, άριστα τις δυνατότητες των συστημάτων αυτών, εξασφαλίζοντας ταχύτατη επικοινωνία. Επιπλέον, η τεχνολογία και οι διαδικασίες data security εφαρμόζονται από τον κορυφαίο πολυεθνικό όμιλο υπηρεσιών ασφαλείας στην Ευρώπη, προστατεύοντας με αυτό τον τρόπο κατάλληλα τα δεδομένα μιας εταιρίας από οποιαδήποτε απειλή (σκόπιμη ή μη). Σελίδα 46 από 75

47 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΕΦΑΡΜΟΓΗ MOBILESALES 5.1. Η εταιρεία DATABANK Η Databank πληροφορική ιδρύθηκε το Μάρτιο του 1990 και αμέσως ταυτίστηκε με την εξέλιξη της μηχανοργάνωσης στην περιοχή της Δ. Μακεδονίας. Ανάλυσε σε βάθος τις επιχειρηματικές ανάγκες των εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων της περιοχής, πρότεινε τις κατάλληλες λύσεις σε hardware και software, παραμετροποίησε τις εμπορικές και λογιστικές εφαρμογές στα μέτρα της κάθε επιχείρησης, τις υποστήριξε και τις υποστηρίζει συνεχώς μέχρι σήμερα. Έτσι η Databank στα είκοσι χρόνια πορεία της συνέβαλε σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της περιοχής δίνοντας κατάλληλες και ευέλικτες μηχανογραφικές λύσεις. Στην περίοδο αυτή συνεργάζεται με όλες τις μεγάλες εταιρίες διανομής hardware & software. Τα δε τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει και πλήθος δικών της εφαρμογών τις οποίες διαθέτει μέσω συνεργατών της Softone σε όλη την Ελλάδα. Στην περίοδο αυτή συνεργάζεται αποκλειστικά με την εταιρεία UNISOFT και σήμερα ALTEC υποστηρίζοντας το πρόγραμμα ΚΕΦΑΛΑΙΟ, ένα πρόγραμμα ανοιχτής αρχιτεκτονικής το οποίο δίνει την ευκαιρία στα εξειδικευμένα στελέχη της Databank να το παραμετροποιήσουν στα μέτρα των επιχειρήσεων δίνοντας στη μηχανογράφηση της επιχείρησης προστιθέμενη αξία, γεγονός που συνέβαλε και στη δημιουργία ισχυρών δεσμών μεταξύ της Databank και των πελατών της. Το 1994 σε συνεργασία με την INTERTECH PANASONIC δημιουργείται στη Databank τμήμα μηχανών γραφείου και τηλεπικοινωνιών. Σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, με παραδοσιακές επιχειρήσεις στο χώρο και με μεγάλη εγκατεστημένη βάση, η Databank με όπλο αρχικά την ευχαριστημένη εγκατεστημένη βάση της και στη συνέχεια με έντονες προωθητικές ενέργειες και σωστά οργανωμένα events, κατάφερε αργά και σταθερά να αναπτύξει ένα σοβαρό πελατολόγιο στα φωτοαντιγραφικά Σελίδα 47 από 75

48 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales μηχανήματα, τα fax και τα τηλεφωνικά κέντρα, ενώ σήμερα διαθέτει 2 Dedicated Servers σε μεγάλο Data Center στη Γερμανία και στον Καναδά. Τα τελευταία 2 χρόνια είναι αντιπρόσωπος της εταιρίας CYTA σε υπηρεσίες τηλεφωνίας και internet. Η τελευταία δραστηριότητα της Databank έχει να κάνει με υπηρεσίες INTERNET για το σκοπό αυτό η Databank έστησε κόμβο στο χώρο της προσφέροντας dialup υπηρεσίες, μισθωμένες γραμμές σε επιχειρήσεις, φιλοξενία και κατασκευή σελίδων κ.λ.π. Στα πλαίσια της συνεχούς παρακολούθησης από την Databank των διεθνών εξελίξεων, η εταιρεία ανέπτυξε δική της εφαρμογή σχετική με το ηλεκτρονικό εμπόριο και ήδη προωθούνται τα προϊόντα της και μέσω αυτού του συστήματος Ανάπτυξη εφαρμογής Η εταιρεία DATABANK ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ γνωρίζοντας την ανάγκη των σύγχρονων επιχειρήσεων προκειμένου να υπάρχει ένα δυναμικό δίκτυο πωλήσεων δημιούργησε μια πρωτοποριακή εφαρμογή, η οποία βασίζεται σε ασύρματες τεχνολογίες (wireless). Στόχος της εταιρείας είναι να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους τα πλεονεκτήματα των Mobile τεχνολογιών, με τη δημιουργία του Mobile Sales, έτσι ώστε να κάνουν πιο αποδοτικές τις επιχειρηματικές τους διαδικασίες και να διευρύνουν ηλεκτρονικό έλεγχο των πωλήσεων τους. Οι υπολογιστές παλάμης (PDA) όπως και τα smartphones έχουν εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό όπου μπορούμε να μιλάμε σήμερα για μία πλήρη εφαρμογή σε mobile περιβάλλον. Επίσης διαπίστωσε ότι οι υπάρχουσες εφαρμογές δεν χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες με τέτοιο τρόπο ώστε να διευκολύνουν το χρήστη, για παράδειγμα η χρήση της οθόνης αφής. Για το λόγο αυτό έδωσε μεγάλη σημασία σε αυτό έτσι ώστε ο χρήστης να χρησιμοποιεί τα δάχτυλα και μόνο για τη χρήση της εφαρμογής. Σημαντικό ρόλο επίσης στην απόφαση της έπαιξαν και οι δυνατότητες του Softone ERP του οποίου η τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα εύκολης επικοινωνίας για συνδεσιμότητα με άλλες custom εφαρμογές. Η εφαρμογή κατασκευάστηκε για να λειτουργεί σε windows mobile περιβάλλον διότι Σελίδα 48 από 75

49 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη προς το παρών δεν υπάρχουν επαγγελματικές συσκευές σε άλλα λειτουργικά αλλά σκοπός είναι στο μέλλον να μετατραπεί και σε android που φαίνεται να είναι το κυρίαρχο των επόμενων ετών Σκοπός και λόγοι ανάπτυξης εφαρμογής Η παραγωγικότητα και η απόδοση των εργαζομένων φτάνει σε πολύ υψηλό επίπεδο με τη βοήθεια μιας ηλεκτρονικής συσκευής τσέπης καθώς μπορεί να εντοπίζει, να εισάγει και να αποθηκεύει χρήσιμα δεδομένα αφού έχει τη δυνατότητα να επικοινωνεί με τα κεντρικά της εταιρείας οποιαδήποτε στιγμή και από οπουδήποτε προκειμένου να πραγματοποιήσει τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις. Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων των εταιρειών, το πέρασμα στο ηλεκτρονικό επιχειρείν, καθώς και η αυξανόμενη ανάγκη να έχουμε ένα μέρος από τα πάσης φύσεως δεδομένα των προσωπικών υπολογιστών πάντα μαζί μας, δημιούργησαν την τάση για την ανάπτυξη υπολογιστών χειρός αλλά και ειδικών εφαρμογών που να κάνουν πραγματικότητα τα όσα περιγράφηκαν παραπάνω. Η Databank αναγνωρίζοντας τις σύγχρονες επιχειρηματικές τάσεις οδηγήθηκε στην ανάπτυξη του Mobilesales η οποία σκοπό έχει την υποστήριξη δικτύων πωλήσεων με ένα mobile και wireless εργαλείο. Προκειμένου μια εταιρεία να πετύχει την άμεση και ασφαλή αποστολή και άντληση δεδομένων δημιουργήθηκε η ανάγκη για mobile εφαρμογές οι οποίες θα μπορούν να επικοινωνούν ασύρματα με τα κεντρικά πληροφοριακά συστήματα της εταιρείας καθώς: Οι πωλητές περνούν τον περισσότερο χρόνο τους εκτός επιχείρησης και δεν έχουν άμεση και συνεχή επαφή με εταιρικά δεδομένα. Η ανάγκη για ανταλλαγή πληροφορίας (τιμοκατάλογοι, αποθέματα, διαθεσιμότητα κτλ) είναι ζωτική. Η έγκαιρη εισαγωγή παραγγελιών είναι κρίσιμη για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών αλλά και την επιτάχυνση των εσωτερικών επιχειρηματικών διαδικασιών. Σελίδα 49 από 75

50 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales Είναι απαραίτητη η αποφυγή λαθών, κατά τη διαδικασία της παραγγελιοληψίας, των εισπράξεων και του merchandising, ώστε να μειωθούν κόστη και να αποφευχθεί η σπατάλη εταιρικών πόρων (χρόνος, ανθρώπινο δυναμικό κτλ). Είναι σημαντική η δυνατότητα της τιμολόγησης στο χώρο του πελάτη, τη στιγμή της παράδοσης, με ταχύτητα και χωρίς λάθη. Ο διοικητικός έλεγχος των πωλήσεων αλλά και των ίδιων των πωλητών είναι αποφασιστικής σημασίας. Διάγραμμα ροής εργασιών φορητής τιμολόγησης Καταχώρηση Συγκεντρωτικού Δελτίου Αποστολής Εκτύπωση Συγκεντρωτικού Δελτίου Αποστολής Μεταφορά Βάσης στο PDA (αναχώρηση) Τέλος Δρομολογίου ΟΧΙ ΝΑΙ Εισαγωγή τιμολογίων από PDA σε Soft1 Εύρεση Πελάτη Καταχώρηση Εκτύπωση Συγκεντρωτικού Δελτίου Επιστροφής Εκτύπωση Τιμολογίου Τέλος Εργασιών Σελίδα 50 από 75

51 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη 5.3. Περιγραφή προϊόντος To MobileSales αποτελείται από 2 βασικές εφαρμογές. α) Την εφαρμογή που αναλαμβάνει να στέλνει δεδομένα απευθείας από το Softone EPR προς τα PDA κατά τη φάση της αναχώρησης και κατά τη φάση της επιστροφής να κάνει την αντίστροφη διαδικασία δηλαδή να στέλνει τα δεδομένα τιμολόγησης στο Softone. Την ενδιάμεση εφαρμογή αναλαμβάνει να παράγει ένα αρχείο έτοιμο για τη λειτουργία του PDA. Το αρχείο αυτό στην πραγματικότητα είναι μια database έτοιμη με όλα τα απαραίτητα δεδομένα για τη σωστή λειτουργία της εφαρμογής (Πελάτες, Είδη, Υπόλοιπα πελατών & ειδών, τιμές κλπ). Η αποστολή αυτού του αρχείου από και προς το PDA γίνεται με την αυτόματη λειτουργία συγχρονισμού φακέλου που παρέχει η microsoft με το activesync. Με τον τρόπο αυτό απλοποιείται η λειτουργία αποστολής και λήψης και αποφεύγονται λάθη και χρονοβόρες διαδικασίες ελέγχου κλπ. Επίσης εξασφαλίζει την ακεραιότητα και το backup των δεδομένων του PDA διότι μεταφέρει κάθε φορά την βάση του φορητού στον Η/Υ. β) Την εφαρμογή που είναι εγκατεστημένη πάνω στα PDA η οποία διαχειρίζεται τις πωλήσεις, παραγγελίες, εισπράξεις κλπ με δυνατότητα εκτύπωσης σε οποιοδήποτε Bluetooth συσκευή Παραμετροποίηση εφαρμογών Παραμετροποίηση softone Η εφαρμογή softone ERP μας δίνει τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε δικά μας πεδία καθώς και οθόνες μέσα στο ενιαίο περιβάλλον της Σελίδα 51 από 75

52 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales εφαρμογής πράγμα σημαντικό διότι οι χρήστες που είναι ήδη εξοικειωμένοι με αυτό μπορούν να το χρησιμοποιήσουν από την πρώτη στιγμή και επίσης κερδίζουν χρόνο διότι εργάζονται συνεχώς στο ίδιο περιβάλλον. Οι βασικές παραμετροποιήσεις για τη λειτουργία της φορητής τιμολόγησης είναι στους πίνακες πελατών, ειδών και σειρών τιμολόγησης. Η παραμετροποίηση των πελατών γίνεται μέσω ενός πεδίου boolean που έχουμε δημιουργήσει στη βάση (παίρνει τιμές true/false) και επιλέγει ποιοι πελάτες θα μεταφέρονται στην βάση του PDA για να χρησιμοποιηθούν τα στοιχεία τους στη φορητή τιμολόγηση. Στην οθόνη 1 βλέπουμε το πεδίο. Εικόνα 9 - Οθόνη 1 (Πίνακας αρχείου πελατών)) Σελίδα 52 από 75

53 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Στον πίνακα του αρχείου ειδών η παραμετροποίηση γίνεται και πάλι με ένα πεδίο Boolean για να μπορούμε να επιλέγουμε τα είδη που χρειάζονται στη φορητή τιμολόγηση και επιπλέον εφόσον θέλουμε να επιλέγουμε και ομάδες και εμπορικές κατηγορίες. (βλέπε οθόνη 2) Εικόνα 10 - Οθόνη 2 (Πίνακας αρχείου ειδών) Μπαίνοντας στον πίνακα εμπορικές κατηγορίες μπορούμε να επιλέξουμε πάντα με τη βοήθεια ενός πεδίου Boolean εάν θέλουμε να εμφανίζεται στην φορητή τιμολόγηση η εμπορική κατηγορία. (βλέπε οθόνη 3) Εικόνα 11 - Οθόνη 3 (Πίνακας εμπορικές κατηγορίες) Σελίδα 53 από 75

54 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales Στην παρακάτω οθόνη συσχετίζουμε τις ομάδες με τις εμπορικές κατηγορίες και επιλέγουμε αν θα είναι στη φορητή τιμολόγηση. (βλέπε οθόνη 4) Εικόνα 12 - Οθόνη 4 (Συσχετισμός Ομάδων - Εμπορικέςεφαρμογές) Στην οθόνη 5 δημιουργούμε δύο σειρές συγκεντρωτικών δελτίων αποστολής για κάθε όχημα όπου η μία αφορά το συνοδευτικό δελτίο κατά την αναχώρηση του οχήματος και η άλλη το δελτίο που πρέπει να εκτυπώνεται κατά την επιστροφή του. Στο πρώτο καταχωρούμε τα είδη που έχουμε επιλέξει να φορτωθούν με τις σωστές ποσότητες. Οι ποσότητες και τα είδη του δελτίου αποστολής κατά την αναχώρηση ουσιαστικά δημιουργούν την προσωρινή αποθήκη του οχήματος. Σελίδα 54 από 75

55 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Μεταφέρονται δηλαδή όπως είναι στο δελτίο απευθείας στη βάση του PDA. (βλέπε Οθόνη 5) Εικόνα 13 - Οθόνη 5 (Δημιουργία συγκεντρωτικών δελτίων) Σε αυτή την οθόνη έχουμε το συγκεντρωτικό δελτίο αποστολήςεπιστροφής. Το συγκεκριμένο παραστατικό δημιουργείται αυτόματα κατά την επιστροφή και αναφέρει μέσα ποια είδη είχαν φορτωθεί, ποιά πουλήθηκαν και ποια επιστράφηκαν. (βλέπε 6) Εικόνα 14 - Οθόνη 6 (Συγκεντρωτικό δελτίο αποστολής - επιστροφής) Σελίδα 55 από 75

56 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales Τέλος ετοιμάζουμε και όσες σειρές τιμολόγησης χρειαζόμαστε στα PDA προσέχοντας απλά τις παρακάτω επισημάνσεις που φαίνονται στην οθόνη 7 Εικόνα 15 - Οθόνη 7 (Σειρές τιμολόγησης στα PDA ) Σελίδα 56 από 75

57 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Παραμετροποίηση εφαρμογής PDA Εικόνα 16 - Παραμετροποίηση εφαρμογής PDA Σελίδα 57 από 75

58 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales Παράμετροι εφαρμογής Στην σελ.1 των παραμέτρων ορίζουμε ΑΧ που έχουμε ορίσει για το όχημα και Δρομολόγιο της ημέρας (αν δεν το χρειαζόμαστε επιλεγούμε απλά ένα οποιοδήποτε δρομολόγιο ) Εικόνα 17 - Παράμετροι Εφαρμογής (ΑΧ) Σελίδα 58 από 75

59 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Στην σελ.2 Των παραμέτρων ορίζουμε τις 2 σειρές που προηγουμένως έχουμε παραμετροποιήσει από το Soft1 για έκδοση παραστατικών από τη φορητή τιμολόγηση. Η πρώτη σειρά είναι για Τιμολόγια Δελτία αποστολής και η δεύτερη για Δελτία Αποστολής. Μπορεί κάνεις να χρησιμοποιήσει και πιστωτική σειρά σαν δεύτερη αν χρειαστεί. Στην ίδια οθόνη ορίζουμε επίσης και τη φόρμα εκτύπωσης που θα χρησιμοποιήσει η εφαρμογή. Εικόνα 18 - Παράμετροι Εφαρμογής Σελίδα 59 από 75

60 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales Στην σελ.3 ορίζουμε το com port που είναι εγκατεστημένος ο εκτυπωτής Bluetooth. To check box Αυτόματη Αναζήτηση ειδών χρειάζεται σε περιπτώσεις όπου έχουμε λίγα ειδή για να τα εμφανίζει αυτόματα όλα χωρίς αναζήτηση με κωδικό ή πλήκτρα ομάδας κλπ. Στο κάτω μέρος καταχωρούμε τη λογιστική μας χρήση πχ.2011 (έχει μπει για να μπορέσουμε να καλύψουμε υπερδωδεκάμηνες χρήσεις όπου το έτος της χρήσης μπορεί αν μη συμπίπτει με το τρέχον έτος). Εικόνα 19 - Παράμετροι Εφαρμογής (Com Port) Σελίδα 60 από 75

61 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Στη σελ.4 επιλέγουμε αντιστοίχηση των τρόπων πληρωμής για μετρητά & πίστωση (η επιλογή γίνεται κατά την έκδοση όπου ρωτάει αν θα είναι μετρητοίς ή επί πιστώσει το παραστατικό) Οι αρνητικές τιμές χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις όπου χρειαζόμαστε να κάνουμε επιστροφές ειδών πάνω σε παραστατικό πώλησης. (Κάβα πχ με επιστροφή κενών ή οτιδήποτε άλλο εφόσον μας εξυπηρετεί αυτή η μέθοδος ) Εικόνα 20 - Αντιστοίχιση τρόπων πληρωμής Σελίδα 61 από 75

62 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales Στη σελ. 5 αν έχουμε barcode reader στη συσκευή μας ορίζουμε το πρόγραμμα που τον ενεργοποιεί. Η επιλογή εκτύπωση σε αρχείο έχει μπει μόνο για έλεγχο όπου αντί να στείλει το παραστατικό στον εκτυπωτή το στέλνει σε αρχείο ASCII με όνομα print1.txt όπου μπορούμε να δούμε το αποτέλεσμα της εκτύπωσης! Άρα σε κανονική λειτουργία πρέπει να είναι uncheck!!! Εικόνα 21 - Πρόγραμμα Barcode Reader Σελίδα 62 από 75

63 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Τέλος ο έλεγχος έκπτωσης αφορά την έκπτωση στο σύνολο του παραστατικού. Την ενεργοποιούμε αν τη χρειαζόμαστε. Η αυτόματη δε έκπτωση ανά πελάτη μας φέρνει έτοιμη την πιθανή έκπτωση που έχουμε περάσει στον πελάτη μας στο Soft1. Εικόνα 22 - Έλεγχος Έκπτωσης Σελίδα 63 από 75

64 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales 5.5. Τρόπος λειτουργίας εφαρμογής Επιλογή πελάτη Η επιλογή πελάτη μπορεί να γίνει πληκτρολογώντας οτιδήποτε από κωδικό, επωνυμία. ΑΦΜ, πόλη, τηλέφωνο ή ακόμα και barcode. Αν ο πελάτης έχει υποκαταστήματα εμφανίζονται σαν πελάτες διαφορετικοί για να μπορέσουμε να επιλέξουμε το σωστό υποκατάστημα. Πατώντας πάνω στο πλήκτρο «...» τότε εμφανίζεται πληκτρολόγιο με αριθμούς, ελληνικά και λατινικά για πληκτρολογήσω ότι θέλω και στη συνεχεία πατώ το «=» Εικόνα 23 - Επιλογή πελάτη Σελίδα 64 από 75

65 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Μόλις πατήσω πχ τη λέξη ΠΑΠΑ και το «=» εμφανίζονται οι πελάτες στους οποίους υπάρχει οπουδήποτε το λεκτικό που έδωσα μέσα στα πεδία που ανέφερα προηγουμένως. Τέλος επιλεγώ τον πελάτη πιέζοντας πάνω του. Εικόνα 24 - Επιλογή πελάτη Σελίδα 65 από 75

66 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales Αν θέλω να δω τα στοιχεία του ή το υπόλοιπο του τότε πιέζοντας πάνω στα στοιχεία πελάτη εμφανίζεται η παρακάτω καρτέλα. Με το πλήκτρο πίσω διαδοχικά φτάνω στο κεντρικό μενού της εφαρμογής. Εικόνα 25 - Στοιχεία Πελάτη Τιμολόγηση Αφού έχω επιλέξει πελάτη επιλεγώ αν θα εκδώσω Τιμολόγιο ή Δελτίο και αμέσως μεταφέρομαι στην οθόνη καταχώρησης. Μετά από αυτή την επιλογή έχουν γίνει αχνές οι επιλογές των παραστατικών και εμφανίζονται αν επιστρέψω εδώ οι επιλογές Διόρθωση και Διαγραφή. Η επιλογή Διόρθωση με βάζει και πάλι στην καταχώρηση του παραστατικού ενώ η Διαγραφή (εφόσον δεν έχει εκδοθεί) διαγράφει το παραστατικό που επεξεργάζομαι. Η ακύρωση αφορά την έκδοση Ακυρωτικού Παραστατικού και μόνο, ενώ η εκτύπωση αφορά τυχόν επανεκτύπωση που μπορεί να χρειαστεί αν κάτι δεν πάει καλά με τον εκτυπωτή ή γενικά την εκτύπωση. Σελίδα 66 από 75

67 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Εικόνα 26 Πωλήσεις Η επιλογή ειδών μπορεί να γίνει είτε πιέζοντας το + όπου εμφανίζονται αυτόματα τα είδη (βλέπε παράμετροι),ή αναζητώντας τα από το πληκτρολόγιο και στη συνεχεία αφού γίνουν πλήκτρα επιλεγώ το είδος που θέλω. Αν έχω ομάδες και υποομάδες το μπορώ να επιλέξω τα είδη με το πλήκτρο δένδρου όποτε εμφανίζονται ομάδες και υποομάδες και στο τέλος τα είδη μας. Εικόνα 27 Παραστατικά Σελίδα 67 από 75

68 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales Εικόνα 28 - Επιλογή Ομάδας & είδους Αφού επιλέξω το είδος μπορώ να εισάγω ποσότητα, να αλλάξω τιμή ή να προσθέσω έκπτωση γραμμής και πιέζοντας ΟΚ επιστρέφω για επιλογή επόμενου είδους. Εικόνα 29 - Επιλογή Ποσότητας Σελίδα 68 από 75

69 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Με διαδοχικό πάτημα του πίσω φτάνω στις γραμμές του παραστατικού όπου μπορώ να διαγράψω, να διορθώσω ή να εκδώσω το παραστατικό. Εικόνα 30 - Διόρθωση Παραστατικού Τέλος μόλις πιέσω έκδοση θα με ρωτήσει για τυχόν έκπτωση στο σύνολο (αν το έχω παραγοντοποιήσει) καθώς και τρόπο πληρωμής. Τη συνέχεια θα τη δω στον εκτυπωτή που έχω ορίσει. Σελίδα 69 από 75

70 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales 5.6. Φόρμα εκτύπωσης παραστατικού Η φόρμα εκτύπωσης του παραστατικού είναι ένα αρχείο μορφής ASCII όπου περιγράφονται με απλό τρόπο τα πεδία και οι θέσεις τους που θα εκτυπώνονται πάνω στο επιθυμητό έντυπο του εκτυπωτή. Δείγμα μιας τέτοιας φόρμας περιγράφεται παρακάτω : Εικόνα 31 - Φόρμα εκτύπωσης παραστατικού Σελίδα 70 από 75

71 Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Καλημέρη Στο πάνω μέρος της φόρμας περιγράφονται τα πεδία και το μέγεθός τους ενώ στο κυρίως μέρος (Layout) αντιστοιχίζονται τα πεδία με τις θέσεις τους πάνω στο χαρτί. Εικόνα 32 LayOut Στην παραπάνω οθόνη φαίνεται καθαρά το Layout όπου μπορούμε να βάλουμε όποιο πεδίο θέλουμε σε οποιαδήποτε θέση, επίσης να ορίσουμε γραμμές επανάληψης αλλά και να γράψουμε οτιδήποτε λεκτικό είναι επιθυμητό. Πχ το πρώτο πεδίο με το έχουμε ορίσει στο πάνω μέρος ότι είναι το SERIESNAME (περιγραφή παραστατικού) με 40 χαρακτήρες, αριστερή στοίχιση και μορφή string. Η ίδια λογική ισχύει και για τα υπόλοιπα πεδία της φόρμας. Επιπλέον στην γραμμή που υπάρχει επανάληψη έχουμε προσθέσει το {REPEAT_LINE} και περιγράφουμε τα Σελίδα 71 από 75

72 Κεφάλαιο 5 ο : Εφαρμογή MobileSales πεδία που θα επαναλαμβάνονται τόσες φορές όσα και είδη που θα έχει το παραστατικό. Τέλος το βοηθητικό πρόγραμμα mobilesales sync με μια απλή και μόνο επιλογή φόρτωση PDA ή Αποστολή σε Soft1 αναλαμβάνει να κάνει αυτόματα το συγχρονισμό των SQL βάσεων του soft1 και του mobilesales. Έχοντας δημιουργήσει ένα φάκελο συγχρονισμού μεταξύ Η/Υ & PDA το πρόγραμμα εξάγει το επιθυμητό αρχείο και στη συνέχεια η αυτόματη διαδικασία συγχρονισμού (windows mobile) το στέλνει στο PDA απλά συνδέοντάς το με το καλώδιο του. Η ίδια διαδικασία ισχύει και στην αντίστροφη κατεύθυνση. Το PDA εξάγει τη βάση σε ένα φάκελο του και μόλις συνδεθεί στον Η/Υ η βάση μεταφέρεται αυτόματα στον αντίστοιχο φάκελο για να μπορέσουμε στη συνέχεια να κάνουμε αποστολή στο Soft1. Εικόνα 33 - Φόρτωση PDA Σελίδα 72 από 75