Μεηαπηπρηαθή εξγαζία Θέκα: «πλεξγαηηθά ππνινγηζηηθά πεξηβάιινληα: Μειέηε ηεο

Transcript

1 ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΩΝ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ ΣΜΗΜΑ Μεηαπηστιακό Πρόγραμμα Σποσδών «Τετνολογίες Πληροθορίας και Τετνολογιών ζηην Εκπαίδεσζη» Μεηαπηπρηαθή εξγαζία Θέκα: «πλεξγαηηθά ππνινγηζηηθά πεξηβάιινληα: Μειέηε ηεο αιιειεπίδξαζεο θαη ηεο δηαδηθαζίαο κνληεινπνίεζεο καζεκαηηθνχ πξνβιήκαηνο» Δπηβιέπσλ: Παλαγηψηεο Πηληέιαο Μέιε επηηξνπήο: Βαζίιεηνο Κφκεο Όκεξνο Ράγγνο ηάκπνπ Φσηεηλή (Α.Μ : 389) ΖΜΔΡΟΜΖΝΗΑ ΓΗΔΞΑΓΧΓΖ: Σξίηε 13 επηεκβξίνπ 2011

2 Πεξίιεςε ηα πιαίζηα ηεο ζεσξίαο κάζεζεο ηνπ θνηλσληθνχ επνηθνδνκεηηζκνχ θαη ησλ απαηηήζεσλ ηεο θνηλσλίαο γηα αλάπηπμε πςεινχ επηπέδνπ δεμηνηήησλ ζην ρψξν ηεο κάζεζεο, φπσο ε επίιπζε πξνβιεκάησλ ηεο θαζεκεξηλφηεηαο, ε αλαδήηεζε θαη ε αμηνπνίεζε ηεο πιεξνθνξίαο, κειεηάκε ην πεδίν ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο ππνζηεξηδφκελεο απφ ηνλ ππνινγηζηή. Πξφθεηηαη γηα έλα εμειηζζφκελν πεδίν πνπ ππφζρεηαη πνιιαπιά παηδαγσγηθά νθέιε ζε γλσζηηθφ θαη θνηλσληθφ επίπεδν. ηελ εξγαζία καο αξρηθά κειεηήζακε ηα πεξηβάιινληα κάζεζεο πνπ ππνζηεξίδνπλ ηελ ζπλεξγαζία κέζσ ηνπ ππνινγηζηή. Καηαιήμακε ζηε ρξήζε ηνπ ModellingSpace, πξφθεηηαη γηα έλα ινγηζκηθφ κε πνιιαπιέο δπλαηφηεηεο. Πξνζθέξεη ην δπλαηφ εξγαιείν ηεο κνληεινπνίεζεο πξνβιεκάησλ φισλ ησλ καζεκάησλ, αιιά θαη ηε δπλαηφηεηα εμ απνζηάζεσο ζπλεξγαζίαο κε ηε ρξήζε ηεο ζπλνκηιίαο θαη ηεο επηθάλεηαο εξγαζίαο. Έπεηηα κειεηήζακε είδε πξνβιεκάησλ πνπ ζα κπνξνχζακε λα ζέζνπκε ζε καζεηέο γπκλαζίνπ, αθνχ άιισζηε ην ινγηζκηθφ είλαη ζρεδηαζκέλν γηα ηηο αλάγθεο απηψλ ησλ ειηθηψλ. Καηαιήμακε ζηελ πεξηνρή ησλ καζεκαηηθψλ θαη ζπγθεθξηκέλα ζηηο αλαινγίεο, πνπ απφ ηε βηβιηνγξαθία θαίλεηαη νη καζεηέο λα αληηκεησπίδνπλ νξηζκέλεο καζεζηαθέο δπζθνιίεο. Όζνλ αθνξά ζην είδνο ηεο δξαζηεξηφηεηαο, αξρηθά επηιέμακε κηθξέο αζθήζεηο πνπ αθνξνχζαλ ηε νκαιή κεηάβαζε ζηελ πνζνηηθή κνληεινπνίεζε δηα κέζσ ηεο πνηνηηθήο θαη έπεηηα ηεο εκηπνζνηηθήο. Χζηφζν απηνχ ηνπ είδνπο νη αζθήζεηο θαίλεηαη λα κελ πξνθαινχλ ηε ζπλεξγαζία ησλ καζεηψλ, ζχκθσλα κε κία πηινηηθή εθαξκνγή ζε κία δπάδα καζεηψλ. Οπζηαζηηθά νη καζεηέο κνίξαζαλ κεηαμχ ηνπο ηηο αζθήζεηο. Γηα ην ιφγν απηφ επηιέμακε ε δξαζηεξηφηεηά καο λα είλαη έλα αλνηρηφ πξφβιεκα επίιπζεο καζεκαηηθνχ πξνβιήκαηνο. ηε ζπλέρεηα ζρεδηάζακε ην πιάλν ηεο έξεπλαο καο, ε νπνία πξαγκαηνπνηήζεθε ζην Πεηξακαηηθφ Γπκλάζην ην Μάην ηνπ 2010 κε δηάξθεηα ηξηψλ εκεξψλ. πκκεηείραλ δεθαέμη καζεηέο ηεο γ Γπκλαζίνπ. Σελ πξψηε κέξα ν εξεπλεηήο παξνπζίαζε ηνπο ζηφρνπο ηεο έξεπλαο, ην δηδαθηηθφ αληηθείκελν, κε επίδεημε επίιπζεο παξφκνηνπ πξνβιήκαηνο θαη ην πεξηβάιινλ ηνπ ινγηζκηθνχ, θαζψο θαη έζεζε ηνπο καζεηέο ζηε δηαδηθαζία ηνπ πξνηεζη. Οη καζεηέο είραλ ήδε ρσξηζηεί ζε δπάδεο θαη ν εξεπλεηήο κε ηα απνηειέζκαηα ηνπ πξνηεζη ηνπο ρψξηζε ζε δχν νκνηνγελείο νκάδεο γηα ηε δηα δψζεο θαη ηελ εμ απνζηάζεσο ζπλεξγαζία. ηηο δχν - 2 -

3 επφκελεο εκέξεο αθνινχζεζαλ νη ζπλεξγαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ησλ νκάδσλ. ην ηέινο νη καζεηέο ζπκπιήξσζαλ ην κεηαηεζη, ίδηαο δπζθνιίαο κε ην πξνηεζη. Οη ζηφρνη ηεο έξεπλαο καο είλαη ε κειέηε θαη ε ζχγθξηζε ησλ δχν πεξηβαιιφλησλ φζνλ αθνξά ζηε δηαδηθαζία επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ζηηο αιιειεπηδξάζεηο ησλ καζεηψλ. Γηα ηε δηαδηθαζία επίιπζεο ζηεξηδφκαζηε ζε πξνεγνχκελεο έξεπλεο ζπλεξγαηηθήο κνληεινπνίεζεο, φπσο ε κέζνδνο OCAF. Γηα ην ζηφρν ησλ αιιειεπηδξάζεσλ εθαξκφδνπκε ηε ζεσξία ηνπ Neil Mercer. Αξρηθά θσδηθνπνηήζακε ηηο δξάζεηο, πνπ αθνξνχλ ζηε ζπλνκηιία θαη ηηο ελέξγεηεο ζην ινγηζκηθφ, κε ηε ρξήζε ηνπ ινγηζκηθνχ Activity Lens. Οη δξάζεηο απηέο δηαρσξίζηεθαλ ζε θαηεγνξίεο κε βάζε ηνλ δξψληα θαη ην κέζν επηθνηλσλίαο. Έπεηηα έρνληαο σο θξηηήξην ηηο θάζεηο ηεο δηαδηθαζίαο επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο θαηεγνξηνπνηήζακε εθ λένπ ηηο δξάζεηο, ψζηε λα πξνθχςνπλ πίλαθεο θαη δηαγξάκκαηα ξνήο πνπ αθνξνχλ ζηελ δηαδηθαζία επίιπζεο. Δπηπιένλ θαηαζθεπάζακε δηαγξάκκαηα ησλ δξάζεσλ ζην ρξφλν ε κειέηε ησλ νπνίσλ ζπλζέηεη ηελ εηθφλα ησλ αιιειεπηδξάζεσλ ησλ καζεηψλ. Σέινο, βαζκνινγήζακε ηα πξν-ηεζη θαη κεηα-ηεζη θάζε καζεηή θαζψο θαη ηα κνληέια ησλ δπάδσλ. Καηαιήμακε ζην ζπκπέξαζκα φηη νη καζεηέο αθνινπζνχλ γξακκηθή πνξεία επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο κνληεινπνίεζεο. πγθεθξηκέλα δηαβάδνπλ ηελ εθθψλεζε, πξνρσξνχλ ζηελ αλάιπζε θη έπεηηα ζηε ζχλζεζε θαη ζηνλ έιεγρν ηνπ κνληέινπ. Γηα ηηο δηα δψζεο νκάδεο ε αθνινπζία απηή ησλ βεκάησλ πξαγκαηνπνηήζεθε θπξίσο ιεθηηθά θαη ζην ραξηί θαη ιηγφηεξν ζην ινγηζκηθφ, ζε αληίζεζε κε ηηο εμ απνζηάζεσο νκάδεο, νη νπνίεο αιιειεπίδξαζαλ κέζσ ησλ νληνηήησλ ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ιηγφηεξν ιεθηηθά. Ο δάζθαινο-εξεπλεηήο ήηαλ δηαζέζηκνο θαη γηα ηηο δχν νκάδεο, σζηφζν κφλν ζηε δηα δψζεο θαίλεηαη λα έρεη νπζηαζηηθφ ξφιν. ε φιεο ηηο νκάδεο νη καζεηέο ν βαζκφο εκπινθήο θάζε κέινπο ησλ δπάδσλ ήηαλ ηζφηηκνο, σζηφζν ζηηο δηα δψζεο νκάδεο φζνλ αθνξά ηε ρξήζε ηνπ ινγηζκηθνχ γίλεηαη εμ νινθιήξνπ απφ έλαλ καζεηή, απηφλ πνπ έρεη ην πνληίθη. ρεηηθά κε ηελ επίδνζε ησλ καζεηψλ θαίλεηαη φηη νη δηα δψζεο νκάδεο παξνπζηάδνπλ θαιχηεξε βαζκνινγία ζην ηφζν ζην πξν-ηεζη θαη ζην κεηα-ηεζη αιιά θαη ζην κνληέιν ζε ζχγθξηζε κε ηηο εμ απνζηάζεσο νκάδεο. Δληνχηνηο νη εμ απνζηάζεσο νκάδεο παξνπζηάδνπλ κεγαιχηεξν κέζν φξν δηαθνξάο κεηαμχ βαζκνινγίαο πξν-ηεζη θαη κεηα-ηεζη. πκπεξαίλνπκε φηη παξνπζηάδνληαη νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο γηα ηα δχν πεξηβάιινληα κάζεζεο, φζνλ αθνξά ηελ δηαδηθαζία επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο κνληεινπνίεζεο, ηηο αιιειεπηδξάζεηο θαη ηελ επίδνζε. εκαληηθφ είλαη λα επηιέγεηαη - 3 -

4 ην πεξηβάιινλ αλάινγα κε ην πιαίζην εθαξκνγήο ηνπ. Ζ παξνχζα έξεπλα εκθαλίδεη πεξηνξηζκνχο, θαζψο πεξηγξάθεη ζε βάζνο κία πεξίπησζε κε έλα ζπγθεθξηκέλν δείγκα θαη δξαζηεξηφηεηα, γη απηφ θαη πξνηείλνληαη κειινληηθέο εξγαζίεο πξνο ηελ πεξαηηέξσ κειέηε ηνπ ζέκαηνο

5 Πεξηερόκελα 1. ΔΙΑΓΩΓΗ ΔΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΡΟΓΙΟΡΙΜΟΙ ΘΔΩΡΗΣΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ ΘΔΧΡΗΔ ΜΑΘΖΖ ΚΑΗ ΣΠΔ ΤΠΟΛΟΓΗΣΗΚΑ ΤΠΟΣΖΡΗΕΟΜΔΝΑ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΑ ΤΝΔΡΓΑΣΗΚΖ ΜΑΘΖΖ ΜΟΝΣΔΛΟΠΟΗΖΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΛΟΓΗΜΗΚΟ MODELLINGSPACE ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΓΗΟΤ ΑΝΣΙΚΔΙΜΔΝΟ ΚΑΙ ΣΟΥΟΙ ΣΗ ΔΡΔΤΝΑ ΥΔΣΗΚΔ ΔΡΔΤΝΔ ΚΟΠΟ ΚΑΗ ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΑ ΔΡΧΣΖΜΑΣΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΟ ΣΖ ΔΡΔΤΝΑ Μαζεκαηηθό γλσζηηθό αληηθείκελν Δπίιπζε πξνβιήκαηνο ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ ΔΡΔΤΝΑ ΜΗΚΣΖ ΔΡΔΤΝΑ ΥΔΓΗΑΖ ΣΖ ΔΡΔΤΝΑ Γείγκα, ρώξνο θαη δηαρείξηζε ηεο ηάμεο Δξεπλεηηθή δηαδηθαζία ΣΔΥΝΗΚΔ ΚΑΗ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΤΛΛΟΓΖ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ ΑΝΑΛΤΗ ΣΩΝ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ ΑΝΑΛΤΖ ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΑΝΑΛΤΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΑΝΑΛΤΖ ΑΛΛΖΛΔΠΗΓΡΑΔΗ ΔΠΗΓΟΖ ΜΑΘΖΣΧΝ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΠΡΟΟΠΣΙΚΔ ΔΠΙΛΟΓΟ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 1 - ΓΗΓΑΚΑΛΗΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 2 - ΠΡΟΣΔΣ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 3 - ΤΝΔΡΓΑΣΗΚΖ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 4 - ΜΔΣΑΣΔΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

6 Δπξεηήξην πηλάθσλ Πίλαθαο 1: ΑΠ Μαζεκαηηθψλ Α θαη Β ηάμεο γπκλαζίνπ Πίλαθαο 2: Γηαδηθαζία ηεο έξεπλαο Πίλαθαο 3: Γηαρσξηζκφο ζε νκάδεο Πίλαθαο 4: Δξγαιεία θαηαγξαθήο δεδνκέλσλ Πίλαθαο 5: πκκεηέρνληεο θαη εξγαιεία επηθνηλσλίαο δηα δψζεο θαη εμ απνζηάζεσο Πίλαθαο 6: Καηεγνξίεο αλάιπζεο Πίλαθαο 7: Οκαδνπνίεζε θαηεγνξηψλ γηα ηε δηαδηθαζία επίιπζεο Πίλαθαο 8: πρλφηεηεο νκάδσλ δηαδηθαζίαο επίιπζεο γηα θάζε νκάδα Πίλαθαο 9: Οκάδνπνίεζε θαηεγνξηψλ θνηλσληθψλ αιιειεπηδξάζεσλ Πίλαθαο 10: πρλφηεηεο νκάδσλ δηαδηθαζίαο επίιπζεο γηα θάζε νκάδα Πίλαθαο 11: Βαζκνιφγεζε κνληέισλ ησλ νκάδσλ Πίλαθαο 12: Βαζκνινγίεο πξν-ηεζη, κεηα-ηεζη θαη δηαθνξά Πίλαθαο 13: Μέζνη φξνη θαη ηππηθέο απνθιίζεηο βαζκνινγηψλ Δπξεηήξην ζρεκάησλ ρήκα 1: Καηεγνξίεο ππνινγηζηηθά ππνζηεξηδόκελσλ πεξηβαιιόλησλ κάζεζεο ρήκα 2: ρεδηαζκφο θαη θαηαζθεπή κνληέινπ ρήκα 3: Γηεπηθάλεηα ρξήζεο ModellingSpace ρήκα 4: Αλαδπφκελα ππνκελνχ ModellingSpace ρήκα 5: Γηαδηθαζία Μνληεινπνίεζεο Δπξεηήξην Γηαγξακκάησλ Γηάγξακκα 1: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 1) Γηάγξακκα 2: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 2) Γηάγξακκα 3: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 3) Γηάγξακκα 4: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 8) Γηάγξακκα 5: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 4) Γηάγξακκα 6: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 5) Γηάγξακκα 7: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 6) Γηάγξακκα 8: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 7) Δπξεηήξην εηθόλσλ Δηθφλα 1: ηηγκηφηππν δηα δψζεο ζπλεξγαζίαο ζην Camtasia studio Δηθφλα 2: ηηγκηφηππν εμ απνζηάζεσο ζπλεξγαζίαο ζην Camtasia studio Δηθφλα 3: Γηεπηθάλεηα ActivityLens Δηθφλα 4: Δπίπεδα αλάιπζεο δεδνκέλσλ

7 1. Διζαγωγή ηελ παξνχζα έξεπλα κειεηάκε ηε δηαδηθαζία επίιπζεο καζεκαηηθνχ πξνβιήκαηνο, ηηο αιιειεπηδξάζεηο ησλ καζεηψλ θαη ηελ επίδνζή ηνπο ζε πεξηβάιινλ ππνζηεξηδφκελν απφ ηνλ ππνινγηζηή. πγθεθξηκέλα νη καζεηέο ζε δπάδεο θαινχληαη λα επηιχζνπλ έλα καζεκαηηθφ πξφβιεκα ζπλεξγαηηθά δηα δψζεο θαη εμ απνζηάζεσο. Σν ζέκα εληνπίδεηαη ζην επηζηεκνληθφ πεδίν ππνινγηζηηθά ππνζηεξηδφκελσλ ζπλεξγαηηθψλ πεξηβαιιφλησλ κάζεζεο θαη βαζίδεηαη ζε πξνυπάξρνπζεο ζρεηηθέο έξεπλεο. Έξεπλεο έρνπλ δείμεη φηη ε αιιειεπίδξαζε ησλ καζεηψλ κε ηα εξγαιεία θαη κεηαμχ ηνπο δελ είλαη νχηε γξακκηθή νχηε κνλνδηάζηαηε. Αληίζεηα ν ηξφπνο πνπ νη καζεηέο αιιειεπηδξνχλ κε ηα εξγαιεία είλαη απξφβιεπηνο θαη πνιχπινθνο (Αβνχξεο θα, 2008). Δπνκέλσο, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε ζε βάζνο κειέηε ζπλεξγαηηθψλ πεξηπηψζεσλ. ην δεχηεξν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ζεκαληηθνί ελλνηνινγηθνί πξνζδηνξηζκνί ζρεηηθά κε ηε ζπλεξγαηηθή κάζεζε, ηε ζπλεξγαζία ππνζηεξηδφκελε απφ ππνινγηζηηθά πεξηβάιινληα, ηε δηαδηθαζία ηεο κνληεινπνίεζεο θαη ηεο επίιπζεο πξνβιήκαηνο. ην ηξίην θεθάιαην παξαηίζεηαη ην ζεσξεηηθφ πιαίζην ηεο παξνχζαο κειέηεο, ε ζεσξία κάζεζεο σο ε βάζε γηα ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ επίηεπμε ζπλεξγαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ηα ππνινγηζηηθά πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο, ε δηαδηθαζία ηεο κνληεινπνίεζεο θαη ην ινγηζκηθφ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ModellingSpace. ην ηέηαξην θεθάιαην αλαθέξνληαη ζρεηηθέο εξγαζίαο πνπ απνηεινχλ ην πιαίζην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, ν ζθνπφο θαη νη ζηφρνη ηεο έξεπλαο, ην γλσζηηθφ αληηθείκελν ηεο ζπλεξγαηηθήο δξαζηεξηφηεηα θαζψο θαη ε δηαδηθαζία ηεο επίιπζεο πξνβιήκαηνο. ην πέκπην θεθάιαην αλαιχεηαη ε κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο. Πξφθεηηαη γηα κία πνηνηηθή κειέηε κε ζηνηρεία απφ ην πνζνηηθφ παξάδεηγκα. Παξνπζηάδεηαη επηπιένλ ν ζρεδηαζκφο ηεο έξεπλαο, ην δείγκα, ν ρψξνο θαη ν ρξφλνο δηεμαγσγήο ηεο θαζψο θαη ν ηξφπνο ζπιινγήο ησλ δεδνκέλσλ. ην έθην θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ. πγθεθξηκέλα πεξηγξάθεηαη ην πεξηβάιινλ αλάιπζεο, νη δξάζεηο ησλ καζεηψλ, νη θαηεγνξίεο αλάιπζεο θαη ε νκαδνπνίεζή ηνπο γηα ηελ απάληεζε ησλ εξσηεκάησλ ηεο έξεπλαο. Σέινο θαηαιήγνπκε ζηα ζπκπεξάζκαηα θαη ηηο κειινληηθέο πξννπηηθέο ηεο εξγαζίαο

8 2. Δννοιολογικοί πποζδιοπιζμοί ηελ παξνχζα ελφηεηα παξνπζηάδνπκε ηνπο φξνπο έλλνηεο πνπ δηαπξαγκαηεπφκαζηε ζηελ εξγαζία καο. Ο φξνο ζπλεξγαζία (collaboration) ρξεζηκνπνηείηαη ζπρλά ζηε βηβιηνγξαθία, γηα λα πξνζδηνξίζεη ηε δηακνίξαζε πεγψλ θαη πιεξνθνξηψλ κεηαμχ νξγαληζκψλ ή επηρεηξήζεσλ, αιιά θαη ηελ αιιειεπίδξαζε κεηαμχ κεκνλσκέλσλ αηφκσλ (Γεκεηξηάδεο, θα 2008). χκθσλα κε ηνλ Slavin (1980, νπ. αλαθ. Αβνχξεο θα, 2008) νη ζπκκεηέρνληεο εξγάδνληαη θαη καζαίλνπλ απφ θνηλνχ σο κέιε κηαο θνηλήο νκάδαο, ψζηε λα επηηχρνπλ έλαλ θνηλφ ζηφρν. Οη νκάδεο κπνξεί λα πνηθίινπλ αλάινγα κε ηνλ αξηζκφ ησλ κειψλ, ηε ζχλζεζε (νκνηνγέλεηα ή αλνκνηνγέλεηα γλσζηηθψλ ηθαλνηήησλ), ην θχιν θαη ηνλ ηχπν ηεο ζπλεξγαζίαο. Χο ζπλεξγαηηθή κάζεζε (collaborative learning) νξίδεηαη νπνηαδήπνηε δηαδηθαζία νκαδηθήο κάζεζεο ζηελ νπνία ιακβάλνπλ ρψξα ηνπιάρηζηνλ θάπνηεο απφ ηηο ζεκαληηθέο θνηλσληθέο, δηαπξνζσπηθέο θαη καζεζηαθέο αιιειεπηδξάζεηο κεηαμχ ησλ εθπαηδεπνκέλσλ (Γεκεηξηάδεο θα, 2008). χκθσλα κε ηνλ Dillenbourg (1999), ζηε ζπλεξγαηηθή κάζεζε δχν ή πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη καζαίλνπλ ή πξνζπαζνχλ λα κάζνπλ καδί. Σν κέγεζνο ηεο νκάδαο είλαη δπλαηφλ λα είλαη δπάδα, ιίγα άηνκα 3-5 ή αθφκα θαη κία ηάμε (20 άηνκα) ή κία θνηλσλία αηφκσλ. Ζ δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο κπνξεί λα είλαη ε παξαθνινχζεζε ελφο καζήκαηνο, ε κειέηε ελφο γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ, ε επίηεπμε κηαο γλσζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ε κάζεζε κέζα ζηελ πξαθηηθή θ.α. Ζ κάζεζε απφ θνηλνχ εκπεξηέρεη ηε δηα δψζεο επηθνηλσλία (face-to-face) ή κε ηε δηακεζνιάβεζε ηνπ ππνινγηζηή, ζχγρξνλε ή αζχγρξνλε, ζπρλή ή φρη, είηε είλαη κία πξνζπάζεηα θαη ησλ δχν είηε θαιψο δηακνηξαζκέλε ζηα κέιε ηεο νκάδαο. Γίλεηαη έκθαζε ζηελ βηβιηνγξαθία ε δηαθνξά ηνπ φξνπ ηεο ζπλεξγαζίαο (collaboration) θαη ηεο ζχκπξαμεο (cooperation). ηε ζπλεξγαζία ηα κέιε ηεο νκάδαο ζεσξνχληαη νκφηηκα, έρνπλ έλα θνηλφ ζηφρν θαη ε εξγαζία θαηαλέκεηαη νξηδφληηα θαη επέιηθηα αλάινγα κε ηηο ηθαλφηεηεο ηνπ θάζε κέινπο ελψ ζηελ ζχκπξαμε αζρνινχληαη νκνίσο κε έλα θνηλφ έξγν, ην νπνίν δηαρσξίδνπλ θάζεηα θαη δίλνπλ ζην θάζε κέινπο επηκέξνπο ζηφρνπο. Γχν είλαη νη πξνυπνζέζεηο γηα επηηπρή ζπλεξγαηηθή κάζεζε: α) νη ζπλεξγαηηθέο νκάδεο ζα πξέπεη λα έρνπλ έλαλ νκαδηθφ ζηφρν πνπ λα είλαη ζεκαληηθφο γηα απηέο, β) - 8 -

9 ε επηηπρία ηεο νκάδαο ζα πξέπεη λα πξνθχπηεη απφ ηελ αηνκηθή κάζεζε φισλ ησλ κειψλ ηεο νκάδαο (Slavin, 1887a, νπ. αλαθ. Elliot et al, 2008). Δπνκέλσο ε νκαδηθή πξνζπάζεηα θαη ε αηνκηθή επζχλε, είλαη νη δχν πξνυπνζέζεηο πνπ ζα δψζνπλ ζηνπο καζεηέο ηα θίλεηξα γηα λα βνεζήζνπλ ν έλαο ηνλ άιινλ. Έλα κνληέιν (model) κπνξεί λα νξηζζεί σο κηα θνξκαιηζηηθή αλαπαξάζηαζε ελφο πξνβιήκαηνο, κηαο δηαδηθαζίαο, κηαο ηδέαο ή ελφο ζπζηήκαηνο θαη δελ είλαη πνηέ έλα αθξηβέο αληίγξαθν αιιά αλαπαξηζηά θάπνηα ή θάπνηεο πηπρέο ηεο δνκήο, ησλ ηδηνηήησλ ή ηεο ζπκπεξηθνξάο απηνχ ηνπ νπνίνπ είλαη ην κνληέιν (Κφκεο, 2004). Γηαθξίλνληαη ζηα λνεηηθά κνληέια δεκηνπξγνχληαη απφ ηνπο αλζξψπνπο θαη απαηηνχλ έλα ζχζηεκα ζηφρν ή έλα θαηλφκελν. πλήζσο δελ ηαπηίδνληαη κε ην ελλνηνινγηθφ κνληέιν ηνπ θαηλνκέλνπ πνπ είλαη ε αλαθάιπςε ησλ επηζηεκφλσλ, ησλ κεραληθψλ ή ησλ εθπαηδεπηηθψλ, πνπ πξνζθέξεη θαιχηεξε αλαπαξάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Σέινο ηα δηδαθηηθά κνληέια απφ εθπαηδεπηηθνχο ή δεκηνπξγνχο ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ θαη απνηεινχλ ην δηδαθηηθφ κεηαζρεκαηηζκφ ησλ επηζηεκνληθψλ κνληέισλ θαη ησλ ζεσξηψλ. Οληφηεηα είλαη ζχλζεην καζεζηαθφ πιηθφ, ην νπνίν πξνζνκνηψλεη επηκέξνπο πηπρέο ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ ιεηηνπξγεί σο κηα θαηαζθεπή γηα ηελ αλαπαξάζηαζε κηαο αθαηξεηηθήο έλλνηαο ή ελφο αληηθεηκέλνπ θαη πεξηγξάθεη ην ζχλνιν ησλ θνηλψλ ραξαθηεξηζηηθψλ κηαο νκάδαο νκνεηδψλ νληνηήησλ. Γηαθξίλνληαη ζε ζηαηηθέο νληφηεηεο, πνπ δελ έρνπλ ηδηφηεηεο θαη απνηεινχλ ζηνηρεία ησλ ελλνηνινγηθψλ ραξηψλ θαη ζε δπλακηθέο νληφηεηεο, πνπ εκθαλίδνπλ ζπκπεξηθνξά θαη έρνπλ ηδηφηεηεο. Ζ κνληεινπνίεζε (modeling) είλαη ε δηαδηθαζία θαηαζθεπήο ελφο κνληέινπ εθιακβάλεη δηάθνξεο κνξθέο θαη κπνξεί λα επλνήζεη ηφζν ην δηεξεπλεηηθφ φζν θαη ην εθθξαζηηθφ ηξφπν κάζεζεο (Κφκεο, 2004). Ζ επίιπζε πξνβιήκαηνο είλαη ε ηθαλφηεηα ηνπ αηφκνπ λα ρξεζηκνπνηεί γλσζηαθέο δηαδηθαζίεο (εθαξκνγή ηεο γλψζεο, αλαπαξάζηαζε, αλαζηνραζκφο, επηθνηλσλία θ. ψζηε λα αληηκεησπίζεη πξνβιήκαηα πνπ πξνέξρνληαη απφ πξαγκαηηθέο θαηαζηάζεηο, είλαη δηαζεκαηηθά θαη ε ιχζε ηνπο δελ είλαη άκεζα πξνθαλήο (PISA, 2003)

10 3. Θεωπηηικό πλαίζιο 3.1 Θεωρίες κάζεζες θαη ΤΠΕ Ο Piaget ζεκειησηήο ηεο ζεσξίαο κάζεζεο ηνπ επνηθνδνκηζκνχ θαη ηνπ αιιειεπηδξαζηηθνχ ραξαθηήξα ηεο κάζεζεο είλαη έλαο απφ ηνπο πξσηνπφξνπο ζηελ επηζηήκε ηεο γλσζηηθήο αλάπηπμεο ηνπ παηδηνχ. ηε ζπλέρεηα ν ζεκειησηήο ηεο ζεσξίαο κάζεζεο ηνπ θνηλσληθνχ επνηθνδνκηζκνχ ξψζνο ςπρνπαηδαγσγφο Vygotsky ζπκπιήξσζε ηελ πξνζέγγηζε ηνπ επνηθνδνζκηζκνχ πξνζζέηνληαο ηνλ παξάγνληα ηνπ πεξηβάιινληνο. Καηά ζπλέπεηα νη ζεσξίεο απηέο σο αιιεινζπκπιεξνχκελεο θαίλεηαη λα πξνζεγγίδνπλ πεξηζζφηεξν απφ άιινηε ηελ αλάπηπμε ελφο πεξηζζφηεξν νινθιεξσκέλνπ ζεσξεηηθνχ ζρήκαηνο (Ράπηεο θα 2007). ηε κειέηε καο εζηηάδνπκε ζηηο αιιειεπηδξάζεηο ησλ καζεηψλ, γη απηφ θαη δίλνπκε κεγαιχηεξε έκθαζε ζηε ζεσξία κάζεζεο ηνπ θνηλσληθνχ επνηθνδηζκνχ ε βαζηθή ηδέα ηεο νπνίαο είλαη φηη ε θνηλσληθή αιιειεπίδξαζε δεκηνπξγεί ηε γλσζηηθή αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ θαη δελ ηε δηεπθνιχλεη απιψο, φπσο ππνζηεξίδνπλ άιιεο ζεσξίεο κάζεζεο (Ράπηεο, 2007). Δπηπιένλ ζχκθσλα κε ηνλ Vygotsky (νπ αλ Κφκεο, 2004) νη ελδνπξνζσπηθέο ςπρνινγηθέο ιεηηνπξγίεο αληί λα πξνεγνχληαη έπνληαη ησλ δηαπξνζσπηθψλ ςπρνινγηθψλ ιεηηνπξγηψλ, πνπ αλαπηχζζνληαη κέζσ ηεο γισζζηθήο δηαπξαγκάηεπζεο θαη εμειίζζνληαη ζηε Εψλε ηεο Δγγχηεξεο Αλάπηπμεο, ε νπνία φπσο αλαθέξεη ν Ράπηεο (2007) είλαη ε απφζηαζε κεηαμχ ηνπ θαηερφκελνπ επηπέδνπ αλάπηπμεο ηνπ αηφκνπ θαη ηνπ επηπέδνπ εθείλνπ ζην νπνίν ην άηνκν είλαη ελ δπλάκεη λα θηάζεη επηιχνληαο πξνβιήκαηα κε ηελ θαζνδήγεζε θαη ηε ζπλεξγαζία έκπεηξσλ ελειίθσλ ή ζπλνκειίθσλ. Βαζηθφο εθπξφζσπνο ηεο θνηλσληνγλσζηηθήο ζεσξίαο είλαη θαη ν Bandura, ν νπνίνο ζεσξεί σο ζεκαληηθφ παξάγνληα νηθνδφκεζεο ηεο γλψζεο, ελψ ε αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά πεξηγξάθεηαη σο αιιειεπίδξαζε γλσζηηθψλ θαη πεξηβαιινληηθψλ παξαγφλησλ. Σα ζπλεξγαηηθά πεξηβάιινληα κάζεζεο παίδνπλ θαηαιπηηθφ ξφιν ζηε δηαδηθαζία κάζεζεο, ε νπνία εληζρχεηαη απφ ηελ παξαθνινχζεζε ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ άιισλ. Βαζηθέο έλλνηεο απνηεινχλ ε θνηλσληθή αιιειεπίδξαζε, νη θνηλσληθνγλσζηηθέο ζπγθξνχζεηο, ε ζπλεξγαηηθή κάζεζε θαη ε ζπλεξγαζία αλάκεζα ζε «νκφηηκνπο» (παξφκνηαο ειηθίαο ή γλσζηηθψλ ηθαλνηήησλ) (Κφκεο, 2004)

11 ην πιαίζην ησλ θνηλσληθνπνιηηηζηκηθψλ ζεσξηψλ κάζεζεο βξίζθεηαη ην κνληέιν ηεο εγθαζηδξπκέλεο γλψζεο, ζην νπνίν ε κάζεζε δελ είλαη αηνκηθή ππφζεζε, αιιά είλαη κηα θνηλσληθνπνιηηηζκηθή ιεηηνπξγία πνπ ιακβάλεη ρψξα κέζσ ηεο επηθνηλσλίαο θαη ηεο αιιειεπίδξαζεο. Μηα επέθηαζε απνηειεί θαη ε ζεσξία ηεο γλσζηηθήο καζεηείαο θαηά ηελ νπνία ε κάζεζε πξαγκαηνπνηείηαη κέζα ζε θνηλφηεηεο πξαθηηθήο, δειαδή ζηνλ απζεληηθφ ρψξν. Γηα παξάδεηγκα ε κάζεζε ηνπ επαγγέικαηνο ηνπ ειεθηξνιφγνπ έρεη λφεκα φηαλ πξαγκαηνπνηείηαη ζε πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο, ππφ ηελ επνπηεία ηνπ έκπεηξνπ γλψζηε. Δπηπιένλ ε ζεσξία ηεο δξαζηεξηφηεηαο παξέρεη έλα πιαίζην γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ κεηαβιεηνχ πεξηβάιινληνο ζην νπνίν εληάζζνληαη νη δξάζεηο ησλ αηφκσλ. Λακβάλεη ππφςε πνιιαπινχο παξάγνληεο πνπ επηδξνχλ ζηε δξαζηεξηφηεηα, ηα ππνθείκελα, ηα αληηθείκελα, ηελ θνηλφηεηα, ηα εξγαιεία, ηνπο θαλφλεο ρξήζεο θαη ηνλ θαηακεξηζκφ εξγαζίαο (Κφκεο, 2004). Οπζηαζηηθά νη παξαπάλσ ζεσξίεο κάζεζεο επεξεάδνπλ ηελ έληαμε ησλ ΣΠΔ (Σερλνινγίεο Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσληψλ) ζηελ εθπαίδεπζε θαη ηε ζρεδίαζε εθπαηδεπηηθψλ εθαξκνγψλ. Έηζη θαη ε ζεσξία κάζεζεο ηνπ θνηλσληθνχ επνηθνδνκηζκνχ επεξέαζε θαη επεξεάζηεθε απφ ηα ηερλνινγηθά κέζα. πγθεθξηκέλα ε αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο ηνπ Γηαδηθηχνπ πξνψζεζε ηελ αλάπηπμε ησλ θνηλσληθψλ αιιειεπηδξάζεσλ. Αληίζηνηρα ζρεδηάζηεθαλ καζεζηαθά πεξηβάιινληα ζην πιαίζην ησλ θνηλσληθψλ αιιειεπηδξάζεσλ, ηα νπνία ιακβάλνπλ ππφςε ηελ ππνζηήξημε ηεο κάζεζεο ζε απζεληηθά πιαίζηα, ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή, ηε ζπλεξγαηηθή επίιπζε πξνβιεκάησλ, ηελ θηλεηνπνίεζε ησλ αιιειεπηδξάζεσλ, ηνπο πνιιαπινχο ηξφπνπο δηακεζνιάβεζεο θαη αιιειεπίδξαζεο κε πνιιαπιά κέζα θαη εξγαιεία (Κφκεο, 2004). 3.2 Υποιογηζηηθά Υποζηερηδόκελα Περηβάιιοληα ζσλεργαηηθής κάζεζες ηεξηδφκελνη ζηα επξήκαηα ησλ ςπρνπαηδαγσγψλ, νη ηερλνιφγνη θαινχληαη λα ζρεδηάζνπλ γλσζηηθά εξγαιεία ζε απηή ηελ θαηεχζπλζε. πγθεθξηκέλα ε ελζσκάησζε ραξαθηεξηζηηθψλ θνηλσληθήο αιιειεπίδξαζεο θαη επηθνηλσλίαο ηνπ καζεηή κε ην δάζθαιν, κε ην ζπκκαζεηή θαη κε ηνλ έκπεηξν ελήιηθα ζηελ θαηαζθεπή εθπαηδεπηηθώλ ινγηζκηθώλ έρεη ηδηαίηεξν λφεκα. Απφ ηα εθπαηδεπηηθά ινγηζκηθά κεηαθεξφκαζηε ζηα δίθηπα ππνινγηζηώλ ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηελ θαηάξηηζε θαη ζηα

12 ςεθηαθά ζπζηήκαηα κάζεζεο, ηα νπνία θαίλεηαη δηεπθνιχλνπλ θαη ελζαξξχλνπλ ηελ επηθνηλσλία ησλ καζεηψλ, ζηελ αλεχξεζε γλψζεσλ θαη πιεξνθνξηψλ. Απφ ηα αηνκηθά καζεζηαθά πεξηβάιινληα, ηα νπνία απνζθνπνχλ ζηελ πξνζθνξά πινχζησλ πεγψλ γηα αηνκηθή δηεξεχλεζε θαη αλαθάιπςε ηεο γλψζεο θαηεπζπλφκαζηε ζηα ζπλεξγαηηθά καζεζηαθά πεξηβάιινληα, φπνπ νη καζεηέο ζπλεξγάδνληαη, αιιειεπηδξνχλ θαη ππνζηεξίδνπλ ν έλαο ηνλ άιινλ, γηα ηελ επίηεπμε πνηθίισλ καζεζηαθψλ ζηφρσλ (Κφκεο, 2004). Οξηζκέλεο απφ ηηο δπλαηφηεηεο ησλ ινγηζκηθψλ ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο είλαη ν ελεξγφο ραξαθηήξαο ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο, ε εκβάζπλζε ζηελ επεμεξγαζία ηεο πιεξνθνξίαο θαη ε απαίηεζε γηα πςειφ επίπεδν θαηαλφεζεο απφ ηνπο καζεηέο. Μέζα απφ ηε δηαδηθαζία ζπλεξγαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, νη καζεηέο αλαπηχζζνπλ δπλαηφηεηεο θξηηηθήο ζθέςεο, επηθνηλσλίαο θαη ζπληνληζκνχ (Fidas et al, 2005). Οη λέεο ηερλνινγίεο θαη εθαξκνγέο ηνπ Γηαδηθηχνπ, ε πιεζψξα ησλ ζπζθεπψλ ηειεπηθνηλσλίαο απφ θηλεηά ηειέθσλα θαη θνξεηνχο ππνινγηζηέο ζε ππνινγηζηέο παιάκεο, έρνπλ έξζεη ζην πξνζθήλην θαη πξνζθέξνπλ θνξεηφηεηα θαη ζπλδεζηκφηεηα, ελψ θαζηζηνχλ έλα λέν πιαίζην κάζεζεο, ην νπνίν ελζαξξχλεη, ππνζηεξίδεη θαη δηεπθνιχλεη ηε ζπλεξγαζία ησλ καζεηψλ (Αβνχξεο θα, 2008). Έηζη θαηαιήγνπκε ζηνλ επξχ φξν ηεο πλεξγαηηθήο Μάζεζεο Τπνζηεξηδφκελεο απφ Τπνινγηζηή (CSCL computer supported collaborative learning) θαη αλαθεξφκαζηε ζηελ ειεθηξνληθή ζπλεξγαζία απφ απφζηαζε ζε κεκνλσκέλνπο ρξήζηεο θαη νξγαληζκνχο (Γεκεηξηάδεο θα 2008). Οπζηαζηηθά ν ππνινγηζηήο δηακεζνιαβεί γηα ηελ αλάπηπμε ησλ αιιειεπηδξάζεσλ ησλ καζεηψλ πξνο ηελ νηθνδφκεζε ησλ γλψζεσλ θαη απνηειεί ην πιαίζην ζηεξίγκαηνο ζε πεξίπησζε φπνπ νη γλψζεηο δελ απνηεινχλ απηφλνκε δξαζηεξηφηεηα (Vygotsky, 1978 νπ αλ Κφκεο, 2004). Δίλαη έλα αθφκα εξγαιείν φπσο ην ραξηί θαη ην κνιχβη, ηα βηβιία θιπ, ηα νπνία δηεπθφιπλαλ επί αηψλεο ηελ επηθνηλσλία ησλ αηφκσλ. Ζ ειιεληθή γιψζζα κέζα απφ απηή ηε δηαδηθαζία θαίλεηαη λα εμειίζζεηαη, νη ιαηηληθνί ραξαθηήξεο θαη ηα ζχκβνια επηθνηλσλίαο εηζρσξνχλ ζηελ επηθνηλσλία. Δπηπιένλ ν «εηδήκσλ ππνινγηζηήο» θαίλεηαη λα βνεζά ηνλ άηνκν ζηελ αλάπηπμε ηεο εγγχηεξεο δψλεο ηνπ. Τπνζηεξίδεηαη ε ζπλάληεζε ησλ ηδεψλ, ησλ ζθέςεσλ θαη ησλ απφςεσλ, πνπ πξνέξρνληαη απφ δηαθνξεηηθέο θνηλφηεηεο, θαζψο επίζεο γίλεηαη εζηίαζε ζηελ ίδηα ηε δηαδηθαζία ηεο ζπλεξγαζίαο θαη φρη κφλν ζην γλσζηηθφ αληηθείκελν

13 Ζ καζεζηαθή δξαζηεξηφηεηα δελ κπνξεί λα γίλεη αληηιεπηή έμσ απφ ην θνηλσληθφ, ηζηνξηθφ θαη πνιηηηζκηθφ πιαίζην κέζα ζην νπνίν δηαδξακαηίδεηαη. Καη απφ ηελ άιιε πιεπξά θαη ε ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα ζα πξέπεη λα γίλεηαη κέζα ζην θαηάιιειν πιαίζην γηα λα αλαδεηρζνχλ νη δπλαηφηεηεο πνπ κπνξεί λα αλαδείμεη. Μηα ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα δηαθξίλεηαη αλάινγα κε ην ρψξν θαη ην ρξφλν ζηνλ νπνίν πξαγκαηνπνηείηαη. Όηαλ νη ρξήζηεο αιιειεπηδξνχλ ζε αλεμάξηεηα ρξνληθά δηαζηήκαηα αλαθεξφκαζηε ζηελ αζχγρξνλε ζπλεξγαζία θαη φηαλ ιεηηνπξγνχλ ηαπηφρξνλα αλαθεξφκαζηε ζηε ζχγρξνλε ζπλεξγαζία. Αληίζηνηρα ε δηάθξηζε ζην ρψξν αθνξά ζηελ ζπλεξγαζία ησλ ρξεζηψλ ζηνλ ίδην ρψξν (δηα δψζεο) θαη ζε δηαθνξεηηθφ (εμ απνζηάζεσο). Με βάζε ηηο παξαπάλσ δηαθξίζεηο πξνθχπηνπλ ηέζζεξηο θαηεγνξίεο πεξηβαιιφλησλ ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο (ζρήκα 1) (Γεκεηξηάδεο θα 2008; Κφκεο, 2004; Σζέιηνο, 2007; Αβνχξεο θα, 2008). Αζχγρξνλε εμ απνζηάζεσο χγρξνλε εμ απνζηάζεσο Αζχγρξνλε δηα δψζεο χγρξνλε δηα δψζεο ρήκα 1: Καηεγνξίεο ππνινγηζηηθά ππνζηεξηδόκελσλ πεξηβαιιόλησλ κάζεζεο Μηα πην γεληθή θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ζπλεξγαηηθψλ ζπζηεκάησλ ζχκθσλα κε ηνλ Αβνχξε (2008), κε βάζε ηε ιεηηνπξγία ησλ πεξηβαιιφλησλ είλαη ε εμήο: Δπηθνηλσλία κε ηε κεζνιάβεζε ηνπ ππνινγηζηή, φπσο ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν, ηα ζπζηήκαηα δνκεκέλσλ κελπκάησλ, ηνπο πίλαθεο αλαθνηλψζεσλ, ηα θφξνπκ, ηα εξγαιεία αληαιιαγήο γξαπηνχ θεηκέλνπ, ηα blogs, ηα ζπζηήκαηα

14 ππνζηήξημεο επηθνηλσλίαο κέζσ βίληεν θαη ήρνπ θαη ηα εηθνληθά πεξηβάιινληα ζπλεξγαζίαο. Γηακνηξαδφκελεο εθαξκνγέο θαη εξγαιεία γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο ζπλεξγαηηθήο εξγαζίαο. Πξφθεηηαη γηα κηα εξγαζία, πρ ζπγγξαθή εγγξάθσλ (wikis) θαη θνηλνχ εκεξνινγίνπ, αιιά θαη γηα δηακνηξαδφκελνπο ππνινγηζηέο θαη αξρεία. πζηήκαηα ζπζθέςεσλ θαη ιήςεο απνθάζεσλ πνπ απνζθνπνχλ ζηελ επίηεπμε θνηλήο θαηαλφεζεο κεηαμχ ησλ ζπκκεηερφλησλ, φπσο ηα εξγαιεία επηρεηξεκαηνινγίαο θαη νη ρψξνη ζπζθέςεσλ. πζηήκαηα ππνζηήξημεο ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο πνπ απνζθνπνχλ ζηελ ππνζηήξημε ηεο κάζεζεο κέζσ ηεο ζπλεξγαηηθήο αιιειεπίδξαζεο ησλ ζπκκεηερφλησλ, ζηα νπνία ζηφρνο είλαη ε εθπαίδεπζε, ε απφθηεζε γλψζεο θαη ε αλάπηπμε λνεηηθψλ θαη θνηλσληθψλ ηθαλνηήησλ κέζα απφ κία δηαδηθαζία επηθνηλσλίαο θαη ζπλεξγαζίαο (Αβνχξεο θα, 2008). ε απηή ηελ θαηεγνξία γίλεηαη ε δηάθξηζε κεηαμχ ηεο ζχγρξνλεο ζπλεξγαζίαο θαη ησλ ζπζηεκάησλ πνπ δηαζέηνπλ γξαπηή επηθνηλσλία θαη ηνλ δηακνηξαδφκελν ρψξν, φπσο Belvedere, ModellingSpace, Synergo θαη αζχγρξνλεο επηθνηλσλίαο, φπσο ην CoVis, ην CSILE θαη ην KIE. Πνιιά ζπζηήκαηα κπνξεί λα ππνζηεξίδνπλ πεξηζζφηεξεο απφ κία θαηεγνξίεο ιεηηνπξγηψλ θαη απηφ είλαη ην δεηνχκελν ζε κία θαιά ζρεδηαζκέλε πιαηθφξκα ζπλεξγαζίαο. Σα θίλεηξα θαη νη ζηφρνη ησλ ζπλεξγαηψλ άιινηε ζπγθιίλνπλ θαη άιινηε απνθιίλνπλ. Γίλεηαη έηζη θαηαλνεηφ φηη ε ζρεδίαζε ησλ ζπζηεκάησλ είλαη απαηηεηηθή θαη ε δηαδηθαζία ηεο ζπλεξγαζίαο απνηειεί κία πνιχπινθε δηαδηθαζία. ρεδηαζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ζπλεξγαηηθψλ πεξηβαιιφλησλ κάζεζεο: 1. Λεηηνπξγίεο πνπ αθνξνχλ ζην δηάινγν θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο (dialogue and actions). Παξαδείγκαηα: ModellingSpace, KnowledgeForum, CoVis, COSAR, θαη Representation. 2. Λεηηνπξγίεο πνπ αθνξνχλ ζηελ θαηάζηαζε ηνπ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο (workspace awareness). Παξαδείγκαηα: CoVis, Belvedere, Knowledgeforum. 3. Λεηηνπξγίεο πνπ αθνξνχλ ζηελ παξνρή βνήζεηαο ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο (facilities for students self-regulation, meta-cognition). Παξαδείγκαηα: Belvedere, CoVis, CSILE. 4. Λεηηνπξγίεο πνπ αθνξνχλ ζηε βνήζεηα ησλ εθπαηδεπηψλ (students / teachers assistance, facilitators). Παξαδείγκαηα: Belvedere, CoVis, CSILE

15 5. Λεηηνπξγίεο πνπ αθνξνχλ ζηε δηαρείξηζε ζε επίπεδν ηεο θνηλφηεηαο (community management). Παξαδείγκαηα: CoVis, ην BSCW. ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο έξεπλαο ρξεζηκνπνηήζακε ην ινγηζκηθφ ModellingSpace, εθφζνλ ππνζηεξίδεη ηε ζπλεξγαζία γηα ηελ δεκηνπξγία ελφο κνληέινπ, αιιά θαη ηηο αιιειεπηδξάζεηο κεηαμχ ησλ καζεηψλ κέζσ γξαπηήο ζπλνκηιίαο chat, φπσο πεξηγξάθεηαη ζε επφκελε ελφηεηα. 3.3 Μοληειοποίεζε Ο ππνινγηζηήο δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζε καζεηέο θαη δαζθάινπο λα εκπινπηίζνπλ ηηο ελαιιαθηηθέο ζηξαηεγηθέο ηνπο, κε ηηο νπνίεο ζα κπνξνχζαλ λα πξνζεγγίζνπλ ηηο ιχζεηο ησλ πξνβιεκάησλ. Οη αλαπαξαζηάζεηο πξνβιεκάησλ θαη κηθξνθφζκσλ κέζα απφ έλα ινγηζκηθφ δίλεη ηελ επθαηξία νη καζεηέο θαη νη δάζθαινη λα εμεξεπλήζνπλ ηνπο δηάθνξνπο ηνκείο ησλ γλσζηηθψλ αληηθεηκέλσλ (Ράπηεο θα, 2007). Ζ ζθέςε είλαη πεξίπινθε κπνξεί λα πεξηιακβάλεη ππνινγηζκνχο αζξνηζκάησλ, εξκελεία θαηλνκέλσλ, επίιπζε πξνβιήκαηνο θαη θαηαζθεπή κνληέισλ. Σα άηνκα γηα λα θαηαλνήζνπλ ηα θαηλφκελα γχξσ ηνπο θαηαζθεπάδνπλ θαηάιιεια λνεηηθά κνληέια. Αιιά θαη γεληθφηεξα νη ζθέςεηο καο αθνξνχλ κία αζηακάηεηε δηαδηθαζία ζχλδεζεο πξαγκάησλ. Ζ εμσηεξίθεπζε ησλ ζθέςεσλ κέζα απφ ηελ νκηιία θαη ηε δξάζε κπνξεί λα βνεζήζεη λα δψζνπκε κνξθή ζηηο ζθέςεηο καο. Ζ γξαπηή γιψζζα, ε δσγξαθηθή, ε ζρεδίαζε θα απνηεινχλ εξγαιεία ππνζηήξημεο απηήο ηεο δηαδηθαζίαο. Ο ππνινγηζηήο δίλεη λέεο δπλαηφηεηεο γηα ηελ εμσηεξίθεπζε ησλ λνεηηθψλ κνληέισλ (Mellar et al, 1994). Γπλαηφηεηεο ηνπ γλσζηηθνχ εξγαιείνπ ε απηφ ην πιαίζην ε κνληεινπνίεζε δίλεη ηε δπλαηφηεηα κεξηθήο αλαπαξάζηαζεο ηεο πξαγκαηηθφηεηαο, βνεζψληαο ηνπο καζεηέο λα θαηαλνήζνπλ ζε βάζνο ηα θαηλφκελα πνπ εμεηάδνπλ, αιιά θαη λα αλαπηχμνπλ ηηο γλσζηηθέο ηνπο ηθαλφηεηεο, αιιά θαη ηνπο δαζθάινπο λα γλσξίζνπλ ηνλ ηξφπν ζθέςεο ησλ καζεηψλ θαη ηνλ ηξφπν πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ηνπο σζήζνπλ (Ράπηεο θα, 2007). Αλαθεξφκαζηε ζε κεξηθή κνληεινπνίεζε, αθνχ έλα κνληέιν δελ αλαπαξηζηά ηελ πξαγκαηηθφηεηα φπσο είλαη, γηα παξάδεηγκα ν εμνκνησηήο πηήζεο κπνξεί λα πεξηιακβάλεη ηελ αίζζεζε ηεο θίλεζεο, αιιά δελ αληαπνθξίλεηαη ζηελ φζθξεζε ησλ νζκψλ ησλ θαπζίκσλ, αιιά θαη δε πνιιαπινχο απξφζκελνπο παξάγνληεο. Δπηπιένλ ε δηαδηθαζία ηεο κνληεινπνίεζεο δίλεη ηε δπλαηφηεηα ελλνηνινγηθήο αιιαγήο, θαζψο δηαρεηξίδεηαη ηηο ελαιιαθηηθέο αληηιήςεηο. Οη καζεζηαθέο ζπλέπεηεο

16 σο πξνο ην κειέηε θαηλφκελν είλαη εκθαλείο. Ζ θαηαλφεζε ησλ νξίσλ ηνπ θπζηθνχ θαη ηνπ εηθνληθνχ κνληέινπ απνηειεί αθφκα κία δπλαηφηεηα ηεο δηαδηθαζίαο ηεο κνληεινπνίεζεο. Σέινο, εληζρχνληαη νη κεηαγλσζηηθέο δεμηφηεηεο ησλ καζεηψλ, δειαδή λα είλαη ελήκεξνη γηα φζα γλσξίδνπλ (Webb, 2005). Δπηπιένλ ε κνληεινπνίεζε απνηειεί εξγαιείν γηα ηελ θαηαλφεζε ηνπ θφζκνπ, ηελ εξκελεία ησλ δηαθφξσλ θαηλνκέλσλ, ηελ πξφβιεςε ησλ ζπκπεξηθνξψλ δηαθφξσλ ζπζηεκάησλ, αιιά θαη λα ελεξγήζνπλ πάλσ ζε απηά (Κφκεο, 2004). Οη καζεηέο ελζαξξχλνληαη λα εμσηεξηθεχζνπλ ηηο εζσηεξηθά ελλνηνινγηθά κνληέια ηνπο θαη λα ηξνπνπνηήζνπλ ηελ δνκή ηνπο. Δπηπιένλ, εληζρχεηαη ε θαηαλφεζε ησλ παξερφκελσλ ελαιιαθηηθψλ αλαπαξαζηάζεσλ ηνπ ίδηνπ θαηλνκέλνπ. Οη δξαζηεξηφηεηεο κνληεινπνίεζεο πξνηείλνληαη γηα εθαξκνγή ζε πιαίζην ζπλεξγαηηθήο δξαζηεξηνπνίεζεο ησλ καζεηψλ. Απηφ ηζρχεη γηαηί φρη κφλν νη καζεηέο θαηαζθεπάδνπλ θαιχηεξα κνληέια αιιά επηπιένλ καζαίλνπλ πεξηζζφηεξα θαηά ηε δηαδηθαζία. Χζηφζν κεγάιε ζεκαζία δίλεηαη ζηε βηβιηνγξαθία φζνλ αθνξά ζηελ ζπλζήθεο θάησ απφ ηηο νπνίεο εμειίζζεηαη ε ζπλεξγαζία (Jonassen, 2006). Ζ κνληεινπνίεζε ιακβάλεη ρψξα ζε φια ηα γλσζηηθά αληηθείκελα βηνινγία, ζηαηηζηηθή, γεσκεηξία. Αλαθεξφκαζηε ζηελ άιγεβξα, φπνπ ν ξφινο ηεο είλαη θαζνξηζηηθφο ζηελ εθκάζεζε ησλ αλαινγηψλ κεηαμχ κεγεζψλ. Μηα πην γεληθή ζεψξεζε ησλ εηδψλ ηεο απνηειεί ε κνληεινπνίεζε ηεο γλψζεο πεδίνπ, ησλ ζπζηεκάησλ, ησλ πξνβιεκάησλ, ησλ εκπεηξηψλ θαη ηεο ζθέςεο (Jonassen, 2006). Ζ δηαδηθαζία ηεο κνληεινπνίεζεο πεξηγξάθεηαη ζην ζρήκα 2. Καθοριςμόσ του προβλήματοσ Οριςμόσ του ςκοπού του μοντέλου Κύριοι άξονεσ του μοντέλου Αποτίμηςη του μοντέλου ρήκα 2: ρεδηαζκφο θαη θαηαζθεπή κνληέινπ Οριςμόσ ςχέςεων ανάμεςα ςτα ςυςτατικά

17 Σα ινγηζκηθά κνληεινπνίεζεο αλήθνπλ ζηα επνηθνδνκηζηηθά πεξηβάιινληα κάζεζεο αλνηρηνχ ηχπνπ ηα νπνία δίλνπλ έκθαζε ζηε δηεξεπλεηηθή κάζεζε, ζηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ θαη ζηηο δηαδηθαζίεο ιήςεο απνθάζεσλ. Σα ππνινγηζηηθά πεξηβάιινληα κνληεινπνίεζεο ζηεξίδνληαη ζην εμήο ζρήκα. Έλα κνληέιν απνηειείηαη απφ κηα ζπιινγή ηππηθψλ νληνηήησλ πνπ έρνπλ ζαθψο πξνθαζνξηζκέλεο ηδηφηεηεο θαη κπνξνχλ λα ζπζρεηηζζνχλ κεηαμχ ηνπο κε θαιψο πξνζδηνξηζκέλεο ζρέζεηο. Αλάινγα κε ηνλ ηχπν ηεο ζρέζεο θείκελν, αλαινγία θαη καζεκαηηθέο ζρέζεηο, δηαθξίλνληαη ηα πνηνηηθά κνληέια, ηα εκηπνζνηηθά θαη ηα πνζνηηθά (Κφκεο, 2004). ηελ πνζνηηθή κνληεινπνίεζε, νη αξρηθέο ζπλζήθεο πξνζδηνξίδνληαη δίλνληαο ηηκέο ζηηο αλεμάξηεηεο κεηαβιεηέο, ην κνληέιν ρξεζηκνπνηεί αιγεβξηθέο ζρέζεηο γηα λα ππνινγίζεη ηηο ηηκέο ησλ εμαξηεκέλσλ κεηαβιεηψλ (Mellar, 1994). Έηζη ε ζπκπεξηθνξά ηνπ κνληέινπ εμαξηάηαη απφ ηηο ηηκέο ησλ αλεμάξηεησλ κεηαβιεηψλ θαη απφ ηε θχζε ηεο ζρέζεο κεηαμχ ησλ κεηαβιεηψλ. Γηαθξίλνπκε ηε ζηαηηθή κνληεινπνίεζε φπνπ ε αιιαγή ησλ αλεμάξηεησλ κεηαβιεηψλ κεηαβάιιεη ηελ έμνδν ηνπ κνληέινπ, ελψ ζηε δπλακηθή ε έμνδνο δίλεη αλαηξνθνδφηεζε ζηηο ζρέζεηο γηα ηελ πεξαηηέξσ αιιαγή. Δπηπιένλ δηαθξίζεηο σο πξνο ηελ δνκή ηνπο απνηεινχλ ηα εμεξεπλεηηθά κνληέια, ζηα νπνία νη καζεηέο εμεξεπλνχλ έλλνηεο, δνκέο θαη ζρέζεηο κνληέισλ κε πξνθαζνξηζκέλν πεξηερφκελν θαη ηα εθθξαζηηθά κνληέια, ζηα νπνία νη καζεηέο θαινχληαη λα επηιχζνπλ πξνβιήκαηα ή λα θαηαλνήζνπλ θαηλφκελα, κε επέιηθηεο δνκέο ρσξίο πξνθαζνξηζκέλν κνληέιν, επηηξέπνληάο ηνπο λα εθθξάζνπλ ηηο ηδέεο θαη ηηο αληηιήςεηο ηνπο (Ράπηεο θα 2007). ηα εμεξεπλεηηθά ή δηεξεπλεηηθά κνληέια νη καζεηέο εξεπλνχλ ηδέεο πάλσ ζε έλα ζέκα πνπ έρεη εθθξαζηεί απφ έλαλ άιινλ, ηξέρνπλ, ειέγρνπλ θαη αλαπαξάγνπλ έλα κνληέιν, ζηα εθθξαζηηθά κνληέια, ν καζεηήο εθθξάδεη ηηο ίδηεο ηνπ ηηο ηδέεο, ζρεδηάδεη θαη ρηίδεη ηα δηθά ηνπ κνληέια (Κφκεο, 2004). Υαξαθηεξηζηηθά ινγηζκηθά κνληεινπνίεζεο είλαη ηα εμήο: γηα ηελ θαηεγνξία ηελ εκηπνζνηηθψλ κνληέισλ IQON, WlinkIt, γηα κνληεινπνίεζε θαζεκεξηλψλ θαηαζηάζεσλ, ην ζχζηεκα MODEL-IT, πνπ αλαθέξεηαη ζε νηθνζπζηήκαηα, παξφκνηα κε ην SimQuest, γηα ηα πνζνηηθά κνληέια ηα ινγηζκηθά STELLA θαη MODELLUS, γηα δηαζεκαηηθή ρξήζε, γηα ην αληηθείκελν ηεο ρεκείαο ην ChemLab, γηα ηα καζεκαηηθά ην Cabri Geometre, ην Cabri Sketchpad θαη γηα ηελ θαηεγνξία ησλ πνηνηηθψλ κνληέισλ ηα ινγηζκηθά ελλνηνινγηθήο ραξηνγξάθεζεο κε παξάδεηγκα ην

18 ζχζηεκα INSPIRATION, ηα έκπεηξα δηδαθηηθά ζπζηήκαηα φπσο ην Aplusix θαη ηα εξγαιεία αλάπηπμεο εθαξκνγψλ φπσο ε γιψζζα Lisp (Dimitracoulou et al, 2005, Κφκεο, 2004). ηελ παξνχζα εξγαζία εμεηάδνπκε ην ινγηζκηθφ ModellingSpace. 3.4 Εθπαηδεσηηθό ιογηζκηθό ModellingSpace Σν ModellingSpace είλαη έλαο ρψξνο πνπ ππνζηεξίδεη ηελ έθθξαζε ηδεψλ, ηε κνληεινπνίεζε θαη ηε ζπλεξγαζία, γηα ηελ γλσζηηθή αλάπηπμε, ηελ αλάπηπμε ηεο θαληαζίαο θαη ηεο ινγηθήο. Δπηηξέπεη δξαζηεξηφηεηεο κνληεινπνίεζεο απφ λένπο καζεηέο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζε ειηθίαο εηψλ, επηηξέπνληαο ζηνπο καζεηέο λα εθθξάζνπλ ηηο ηδέεο ηνπο, ζρεδηάδνληαο θαη ειέγρνληαο κνληέια δηαθνξεηηθψλ θαηαζηάζεσλ, ελψ ζπλεξγάδνληαη κε καζεηέο θαη δαζθάινπο κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ ή ηνπηθνχ δηθηχνπ, πνπ ππνζηεξίδεηαη απφ ηελ αξρηηεθηνληθή πειάηεεμππεξεηεηή. Σν ινγηζκηθφ ππνζηεξίδεη ηελ κνληεινπνίεζε πξνβιεκάησλ ζηα γλσζηηθά αληηθείκελα ησλ Μαζεκαηηθψλ, ηεο Φπζηθήο, ηεο Υεκείαο, ηεο Βηνινγίαο, ηεο Μειέηεο Πεξηβάιινληνο θα, αιιά θαη ηε κειέηε ηνπο δηαζεκαηηθά. Ζ δηεπηθάλεηα ηνπ ρξήζηε φπσο θαίλεηαη ζην ζρήκα 3, απνηειεί έλα θιαζζηθφ παξάζπξν ηνπ ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο ησλ windows. Απνηειείηαη απφ ηε γξακκή ηνπ ηίηινπ, ηε γξακκή κελνχ, ηηο εξγαιεηνζήθεο ζπληνκεχζεηο ηνπ κελνχ θαη δεμηά θαη αξηζηεξά βξίζθνληαη νη νληφηεηεο θαη ηα είδε ησλ ζρέζεσλ γηα ηελ ζπζρέηηζε ησλ ηδηνηήησλ ηνπο. Μενού Τίτλοσ Εργαλειοθήκη Βιβλιοθήκεσ οντοτήτων Σχέςεισ ρήκα 3: Γηεπηθάλεηα ρξήζεο ModellingSpace

19 Σα αλαδπφκελα ππνκελνχ θαίλνληαη ζην ζρήκα 4, ην ππνκελνχ αξρείν επηηξέπεη φιεο ηηο θιαζζηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ αξρείνπ, φπσο θαη ην ππνκελνχ επεμεξγαζία, ζην κνληέιν νη ρξήζηεο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα εθηειέζνπλ ην κνληέιν, λα θάλνπλ γξαθηθή αλαπαξάζηαζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπο, λα ζπιιάβνπλ ηελ εηθφλα πξνο απνζήθεπζε σο θσηνγξαθίαο θαη λα δνπλ ζην ηζηνξηθφ ηηο ελέξγεηέο ηνπο. ηα ζέκαηα κειέηεο ν ρξήζηεο κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη ή λα επεμεξγαζηεί ππάξρνληα ζρέδηα εξγαζίαο. Σν ππνκελνχ ζπλεξγαζίαο ν ρξήζηεο κπνξεί λα ζπλδεζεί κε ηνλ εμππεξεηεηή ( θαη λα βξεη ζπλεξγάηε γηα ηελ θαηαζθεπή λένπ ή ήδε ππάξρνληνο κνληέινπ. Σν ππνκελνχ Γηαρείξηζε αλαθέξεηαη θπξίσο ζηνλ εθπαηδεπηηθφ επηηξέπεη ηε δεκηνπξγία θαη επεμεξγαζία ησλ νληνηήησλ θαη ησλ βηβιηνζεθψλ, φπσο επίζεο θαη ηε κειέηε ησλ δξάζεσλ ησλ καζεηψλ, φπσο ην ηζηνξηθφ θαηαζθεπήο ησλ κνληέισλ, ησλ ζπλνκηιηψλ ηνπο, ζηηο επηινγέο κπνξεί λα θαζνξίζεη ιεπηνκέξεηεο πνπ αθνξνχλ ηηο αξρέο ηνπ δηαιφγνπ, ηεο γιψζζαο θαη ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ ινγηζκηθνχ. Σέινο, ην ππνκελνχ παξάζπξν δίλεη ηε δπλαηφηεηα κεηάβαζεο απφ ην έλα παξάζπξν κνληέινπ ζην άιιν θαη ζηε βνήζεηα παξέρνληαη αλαιπηηθέο νδεγίεο γηα ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ ινγηζκηθνχ. ρήκα 4: Αλαδπφκελα ππνκελνχ ModellingSpace Όζνλ αθνξά ζηελ θαηαζθεπή ησλ κνληέισλ αθνινπζείηαη ε δηαδηθαζία, φπσο θαίλεηαη ζην ζρήκα 5. Αξρηθά επηιέγνληαη νη θαηάιιειεο νληφηεηεο ηνπ γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ κνληέινπ. Αλάινγα κε ηε θχζε ηνπ πξνβιήκαηνο πνηνηηθφ ή πνζνηηθφ επηιέγεηαη ε θαηάιιειε ζρέζε. Σν ηειηθφ απνηέιεζκα είλαη ην κνληέιν ηνπ νπνίνπ κπνξνχκε λα ειέγμνπκε ηελ νξζφηεηα ζέηνληαο ηηκέο ζηηο ηδηφηεηεο ησλ νληνηήησλ φηαλ πξφθεηηαη γηα πνζνηηθφ ή εκηπνζνηηθφ κνληέιν. Ζ θαηαζθεπή ηνπ κνληέινπ απνηειεί κία δπλακηθή δηαδηθαζία θαη αιιαγέο κπνξνχλ λα εθηειεζηνχλ θαζ φιε ηε δηάξθεηα θαηαζθεπήο ηνπ κνληέινπ

20 Υξεζηκνπνηεί νληόηεηεο πξνζνκνίσζεο ζπκπεξηθνξψλ αληηθεηκέλσλ ή ελλνηψλ ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ. Δπηηξέπεη ηε ζχλδεζε κεηαμχ ησλ νληνηήησλ κε ζρέζεηο πνηνηηθνχ, εκηπνζνηηθνχ ή πνζνηηθνχ ηχπνπ. Γεκηνπξγία κνληέισλ πνηνηηθνχ, εκη-πνζνηηθνχ θαη πνηνηηθνχ ηχπνπ γηα ηελ αλαπαξάζηαζε ησλ πηπρψλ ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ. ρήκα 5: Γηαδηθαζία Μνληεινπνίεζεο χκθσλα κε ηνπο Dimitracopoulou, Komis (2005) ην ModellingSpace ραξαθηεξίδεηαη απφ ζρεδηαζηηθέο αξρέο, ηηο νπνίεο παξνπζηάδνπκε ζπλνπηηθά παξαθάησ. Σν ινγηζκηθφ ππνζηεξίδεη κεγάιν εχξνο κεηαβιεηψλ σο νληφηεηεο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν νη καζεηέο πεξλνχλ ζηε ινγηθή ησλ αληηθεηκέλσλ θαη θεχγνπλ απφ ηηο επηζηεκνληθέο έλλνηεο, νη νπνίεο εγθισβίδνληαη ζηα αληίζηνηρα πεδία γλψζεο, πρ θπζηθή. Τπάξρνπλ δχν εηδψλ νληφηεηεο, νη νληφηεηεο ζθέςεο, πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηα πνηνηηθά κνληέια (ελλνηνινγηθνί ράξηεο) θαη νη αθεξεκέλεο νληφηεηεο γηα λα πνζνηηθνπνηήζνπλ νπηηθά κία παξαιιαγή. Δπηπιένλ ππνζηεξίδεη κεγάιν εχξνο ζρέζεσλ πνηνηηθψλ, εκηπνζνηηθψλ θαη πνζνηηθψλ. Αλαθέξεηαη ζηε βηβιηνγξαθία φηη ε πην εχινγε κεηάβαζε ζηελ θαηαζθεπή ηνπ πεξηζζφηεξν απαηηεηηθνχ πνζνηηθνχ κνληέινπ, γίλεηαη αθνχ πξψηα νη καζεηέο εμνηθεησζνχλ κε ηελ πνηνηηθή κνληεινπνίεζε, γηα ηελ αλάιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο θη έπεηηα κε ηελ εκηπνζνηηθή, γηα ηελ εμεξεχλεζε ηδηαίηεξσλ πηπρψλ ηνπ. Καηά απηφλ ηνλ ηξφπν ν καζεηήο θαηαλνεί ηελ αλαινγία ησλ πνζψλ, ε νπνία ζα απνηειέζεη ηε βάζε γηα ηελ εηζαγσγή ησλ πνζνηηθψλ ζρέζεσλ. Ζ θαηάιιειε νπηηθνπνίεζε ησλ νληνηήησλ θαη ησλ παξαιιαγψλ ηνπο, θαηά ηε δηάξθεηα εμέιημεο ησλ κνληέισλ απνηειεί θαζνξηζηηθφ παξάγνληα γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο ινγηθήο. Οη πνιιαπιέο αλαπαξαζηάζεηο ησλ δεδνκέλσλ, φπσο ε

21 γξαθηθή παξάζηαζε θαη ν πίλαθαο ηηκψλ, δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα γλσζηηθήο επειημίαο θαη βαζχηεξεο θαηαλφεζεο ηνπ πξνβιήκαηνο. Καηαζθεπάδνληαο νη καζεηέο λνεηηθά κνληέια, δηακνξθψλνπλ εζσηεξηθέο αλαπαξαζηάζεηο αληηθεηκέλσλ, γεγνλφησλ, δηαδηθαζηψλ θαη ζπζηεκάησλ, ψζηε λα κπνξνχλ λα παξάγνπλ εμσηεξηθέο αλαπαξαζηάζεηο γηα ηε ζπλεξγαηηθή επίιπζε πξνβιήκαηνο (Ergazaki et al, 2007). Όζνλ αθνξά ηε ζπλεξγαζία ην ινγηζκηθφ ππνζηεξίδεη δηα δψζεο θαη εμ απνζηάζεσο επηθνηλσλία, ζχγρξνλε θαη αζχγρξνλε, κε ηελ ππνζηήξημε ηνπηθψλ θαη επξείαο θάιπςεο δηθηχσλ. πγθεθξηκέλα ε εμ απνζηάζεσο, κε ηε ρξήζε ηνπ παξαζχξνπ ζπλνκηιίαο θαη ηνπ παξαζχξνπ ηνπ κνληέινπ, ζεσξείηαη πεξηζζφηεξν απαηηεηηθή ζηε δηαδηθαζία ηεο ζθέςεο, γηαηί ρξεηάδεηαη ν ρξήζηεο λα εμσηεξηθεχεη ηηο ζθέςεηο ηνπ κε γξαπηφ ηξφπν. Δπηπιένλ, ην ινγηζκηθφ δηεπθνιχλεη ηελ επηθνηλσλία, δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα επηινγήο ηνπ ειεχζεξνπ, ηνπ δνκεκέλνπ δηαιφγνπ θαη ησλ ζεκεηψζεσλ επί ηνπ παξαζχξνπ ηνπ κνληέινπ, αιιά θαη ειέγρνπ ή φρη ηεο ζπλνκηιίαο, κε ηε ρξήζε ηνπ θιεηδηνχ ή ρσξίο. Σν ινγηζκηθφ επηπιένλ ππνζηεξίδεη ηνλ δάζθαιν λα επηβιέςεη ηηο εξγαζίεο ησλ νκάδσλ, λα θαηαζθεπάζεη πνιχπινθα θαη επέιηθηα κνληέια θαη λα κειεηήζεη ηηο εξγαζίεο ησλ καζεηψλ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν, ν δάζθαινο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα δηαγλψζεη ηηο γλσζηηθέο ή ζηξαηεγηθέο δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδνπλ νη καζεηέο πξνο ηελ επίιπζε πξνβιήκαηνο, θαζψο θαη λα κειεηήζεη ηηο αιιειεπηδξάζεηο ησλ καζεηψλ. 3.5 Μειέηε πεδίοσ Ζ παξνχζα έξεπλα εληάζζεηαη ζην επξχηεξν πεδίν ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο. χκθσλα κε ηνλ Dillenbourg (1999), ζηε ζπλεξγαηηθή κάζεζε δχν ή πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη καζαίλνπλ ή πξνζπαζνχλ λα κάζνπλ καδί. ηε ζπγθεθξηκέλε κειέηε δίλεηαη έκθαζε ζηηο αιιειεπηδξάζεηο ησλ καζεηψλ, γη απηφ θαη αθνινπζήζεθε ε ζεσξία κάζεζεο ηνπ θνηλσληθνχ επνηθνδνκηζκνχ, ε βαζηθή ηδέα ηεο νπνίαο είλαη φηη ε θνηλσληθή αιιειεπίδξαζε δεκηνπξγεί ηε γλσζηηθή αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ θαη δελ ηε δηεπθνιχλεη απιψο, φπσο ππνζηεξίδνπλ άιιεο ζεσξίεο κάζεζεο (Vygotsky, 1978). ην πιαίζην απηφ, ζηεξηδφκελνη ζηα επξήκαηα ησλ παηδαγσγψλ, νη ηερλνιφγνη θαινχληαη λα ζρεδηάζνπλ γλσζηηθά εξγαιεία ζε απηή ηελ θαηεχζπλζε. πγθεθξηκέλα ε ελζσκάησζε ραξαθηεξηζηηθψλ θνηλσληθήο αιιειεπίδξαζεο θαη επηθνηλσλίαο ηνπ καζεηή κε ην δάζθαιν, κε ην ζπκκαζεηή θαη κε ηνλ έκπεηξν ελήιηθα ζηελ θαηαζθεπή εθπαηδεπηηθψλ ινγηζκηθψλ έρεη ηδηαίηεξν

22 λφεκα. Έηζη πξνθχπηεη ν επξχο φξνο ηεο πλεξγαηηθήο Μάζεζεο Τπνζηεξηδφκελεο απφ Τπνινγηζηή (CSCL Computer Supported Collaborative Learning) θαη αθνξά ζηελ ειεθηξνληθή ζπλεξγαζία απφ απφζηαζε ζε κεκνλσκέλνπο ρξήζηεο θαη νξγαληζκνχο (Γεκεηξηάδεο θ.α., 2008). ην πιαίζην απηφ ηα λέα ηερλνινγηθά εξγαιεία ελζσκαηψλνπλ δπλαηφηεηεο θνηλσληθήο αιιειεπίδξαζεο κεηαμχ ζπλεξγαηψλ. Καηά ζπλέπεηα δεκηνπξγείηαη ε αλάγθε γηα εξεπλεηηθή κειέηε απηνχ ηνπ εμειηζζφκελνπ πεδίνπ. ρεηηθέο έξεπλεο φπσο αλαιχνληαη ζηελ επφκελε ελφηεηα παξαζέηνπλ ζεκαληηθά ζπκπεξάζκαηα. ηφρνο ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη λα ιάβνπκε ππφςε ηηο ππάξρνπζεο κειέηεο, ψζηε λα ζρεδηάζνπκε κία κειέηε πεξίπησζεο πνπ ζα εμεηάδεη κειεηεκέλα θαη κε εξσηήκαηα

23 4. Ανηικείμενο και ζηόσοι ηηρ έπεςναρ 4.1 Στεηηθές έρεσλες Έξεπλεο πνπ αθνξνχλ ηα ζπλεξγαηηθά εξγαιεία ζχγρξνλεο ζπλεξγαζίαο θαη κάζεζεο δίλνπλ έκθαζε ζηελ αλάιπζε ηεο επηθνηλσλίαο θαη ηεο αιιειεπίδξαζεο ησλ ρξεζηψλ. Υξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο δξαζηεξηφηεηεο επίιπζεο πξνβιήκαηνο, ελψ ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη ε ζχλζεζε ησλ νκάδσλ πνπ εξγάδνληαη, ην πεξηερφκελν ηεο επηθνηλσλίαο, νη ξφινη ησλ καζεηψλ θαη νη επηδξάζεηο ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ εξγαιείσλ (Αβνχξεο θα, 2008). Οη πεξηζζφηεξνη εξεπλεηέο έρνπλ πξνζπαζήζεη λα κεηξήζνπλ ηηο ζπλέπεηεο κέζα απφ αηνκηθά πξνηεζη/κεηαηεζη, ηα ζρεηηθά νθέιε ζηελ επίδνζε έπεηηα απφ ηε ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα. Σα πεξηζζφηεξα νθέιε έρνπλ πεξηγξαθεί ζχκθσλα κε ηελ ελλνηνινγηθή αιιαγή ή ηελ απμαλφκελε απηφ-ξχζκηζε. χκθσλα κε ηνλ Dillenbourg (1999) δελ πξέπεη λα κηιάκε γηα ζπλέπεηεο ηεο ζπλεξγαζίαο γεληθά, αιιά γηα ζπγθεθξηκέλεο θαηεγνξίεο αιιειεπηδξάζεσλ, δειαδή εμεηάδνπκε πψο αιιάδεη ν ηξφπνο αιιειεπίδξαζεο πξηλ θαη κεηά. Οπζηαζηηθά απηφ είλαη έλα παξάδεηγκα πνπ δείρλεη φηη νη εξεπλεηέο δε κειεηνχλ ηε ζπλεξγαζία ζαλ καχξν θνπηί, αιιά εζηηάδνπλ ζηηο ζπλεξγαηηθέο αιιειεπηδξάζεηο, ψζηε λα θεξδίζνπλ θαιχηεξε θαηαλφεζε φζνλ αθνξά ζηνπο κεραληζκνχο ζπλεξγαζίαο. Δπηπιένλ ζηηο κειέηεο κεηξάηαη ε αηνκηθή επίδνζε ησλ καζεηψλ. Δληνχηνηο, έρεη δηαπηζησζεί φηη είλαη πεξηζζφηεξν έγθπξν λα κεηξεζεί ε βειηίσζε ηεο νκαδηθήο επίδνζεο θαη ε απφθηεζε δπλαηνηήησλ ζπλεξγαζίαο ηεο νκάδαο, εθφζνλ ζηε ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα ηα κέιε ηεο νκάδαο δηακνηξάδνληαη ηε λφεζε. Όηαλ δεηάκε απφ θαζέλαλ απφ ηνπο ζπκκεηέρνληεο λα ππνβιεζνχλ ζε έλα ηεζη ρσξίο ηνπο ππφινηπνπο ζπλεξγάηεο, είλαη ζα λα ζηεξνχκε απφ ην δσγξάθν ην πηλέιν ηνπ (Dillenbourg, 1999). Ζ πξψηε πεξίνδνο έξεπλαο ζηελ πεξηνρή ζπλεξγαηηθήο επίιπζεο πξνβιήκαηνο αθνξά ζηελ κειέηε ηεο απφδνζεο ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο, ειέγρνληαο δηάθνξεο κεηαβιεηέο (ζχλζεζε ηεο νκάδαο, δνκή ηεο δξαζηεξηφηεηαο θα). ηε δεχηεξε πεξίνδν δίλεηαη έκθαζε ζηελ θαηαλφεζε ηνπ ξφινπ απηψλ ησλ κεηαβιεηψλ ζηελ αιιειεπίδξαζε, θέξλνληαο ζην πξνζθήλην ηελ ίδηα ηελ νκάδα. ηελ ηξίηε πεξίνδν ην βάξνο κεηαηνπίδεηαη ζην ζρεδηαζκφ θαηάιιεισλ ζπζηεκάησλ, δξαζηεξηνηήησλ θαη

24 ξπζκίζεσλ, αιιά θαη ζηελ αλάπηπμε θαηάιιεισλ κεζνδνινγηψλ αλάιπζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ ζπζηεκάησλ (Avouris et al, 2003). Παξαθάησ παξαηίζεληαη έξεπλεο ζρεηηθέο κε ζπλεξγαηηθή επίιπζε πξνβιήκαηνο θαη ζπγθεθξηκέλα πνπ αθνξνχλ ζηε κνληεινπνίεζε. ρεηηθή έξεπλα ησλ Komis, Ergazaki, Zogza (2007) αθνξά ζηε ζχγθξηζε πεξηβαιιφλησλ ζπλεξγαηηθήο ελλνηνινγηθήο ραξηνγξάθεζεο ηεο αλάπηπμεο ηνπ θπηνχ δπάδσλ καζεηψλ. πγθεθξηκέλα επηζεκαίλνληαη νη ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο ζπλεξγάδνληαη νη καζεηέο ζηε δηαδηθαζία ηεο κνληεινπνίεζεο, αιιά θαη πξνζδηνξίδνληαη νη ίδηεο ή δηαθνξεηηθέο φςεηο ηεο ζπλεξγαζίαο ζην «ραξηί θαη κνιχβη», έλαληη ζηνλ ππνινγηζηή. Μειεηάηαη ην ηειηθφ πξντφλ, αιιά θαη ε ίδηα ε δηαδηθαζία ζε επίπεδν ελεξγνπνίεζεο γλσζηηθψλ ζηξαηεγηθψλ. ε ρακειφ επίπεδν ε αλάιπζε αθνξά ηηο δηαδηθαζίεο επεμήγεζεο, δηαπξαγκάηεπζεο θαη ρεηξηζκνχ ησλ αληηθεηκέλσλ, ηα νπνία βξίζθνληαη ππφ ηελ ππνζηήξημε γλσζηηθή θαη ηερληθή ηνπ δηακεζνιαβεηή δάζθαινπ θαη ζε έλα πςειφηεξν επίπεδν αθνξά ηηο δηαδηθαζίεο αλάιπζε, ζχλζεζε, έιεγρνο θαη εξκελεία ηνπ κνληέινπ. πγθεθξηκέλα, ε αλάιπζε πςεινχ επηπέδνπ ζηεξίρζεθε ζην κνληέιν OCAF, ζην νπνίν νη νληφηεηεο θέξνπλ ηε δηθή ηνπο ηζηνξία θαη αλήθνπλ ζηνπο δξψληεο, επηπιένλ ζχκθσλα κε ηελ έξεπλα ησλ Stratford et al (1998) δίλεηαη έκθαζε ζηηο γλσζηηθέο δηαδηθαζίεο θαη κειεηάηαη ε δηαδηθαζία κνληεινπνίεζεο κέζα απφ ηελ αλάιπζε, ζχλζεζε, ηνλ έιεγρν θαη ηελ ππνζηήξημε. Σα δεδνκέλα πνπ αλαιχζεθαλ αθνξνχλ ζηηο ιεθηηθέο δξάζεηο ησλ ζπκκεηερφλησλ, ζηηο ελέξγεηεο ζην ινγηζκηθφ θαη ζηηο θάξηεο, αιιά θαη ζην ηειηθφ πξντφλ ηεο κνληεινπνίεζεο. ηε δηαδηθαζία κνληεινπνίεζεο ζηνλ ππνινγηζηή νη καζεηέο έδσζαλ πεξηζζφηεξε έκθαζε ζηελ δηαδηθαζία ηεο αλάιπζεο παξά ζηε δηαδηθαζία ηεο ζχλζεζεο, σζηφζν ε δηαδηθαζία ηεο αλάιπζεο θαίλεηαη λα κε δηαθέξεη γηα ηηο δχν πεξηπηψζεηο. ην επίπεδν ηεο ζχλζεζεο, πξνθχπηεη φηη νη καζεηέο θαηαζθεπάδνπλ κνληέια κε έλαλ πην θνξκαιηζηηθφ ηξφπν ζηνλ ππνινγηζηή, θαζψο νδεγνχληαη απφ ηηο πνηνηηθέο ζηηο εκηπνζνηηθέο ζρέζεηο, ηηο νπνίεο ππνζηεξίδεη ην πεξηβάιινλ ModelsCreator. ηε δηαδηθαζία ηνπ ειέγρνπ ην ινγηζκηθφ θαίλεηαη λα ππνζηεξίδεη ηελ εγθπξφηεηα ηνπ κνληέινπ, ψζηε νη καζεηέο πνπ εξγάδνληαη ζηνλ ππνινγηζηή λα δίλνπλ πεξηζζφηεξν ρξφλν ζην ηκήκα ηνπ ειέγρνπ απ φηη νη καζεηέο πνπ εξγάδνληαη ζε κνιχβη θαη ραξηί. Δπηπιένλ, ζηε κνληεινπνίεζε ζηνλ ππνινγηζηή θαίλεηαη λα επαλαιακβάλεηαη ην πξφηππν αλάιπζε, ζχλζεζε, έιεγρνο κε έλα ζπεηξνεηδή ηξφπν. Σέινο, θαίλεηαη φηη ε νκάδα πνπ εξγάζηεθε ζην ραξηί θαη ζην κνιχβη ρξεηάζηεθε πεξηζζφηεξε γλσζηηθή ππνζηήξημε

25 Μία πην γεληθή έξεπλα ησλ Ergazaki, Zogza, Komis (2007), αλαθέξεηαη ζηελ αλάιπζε ζπλεξγαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ησλ καζεηψλ, φηαλ κνληεινπνηνχλ βηνινγηθέο δηαδηθαζίεο ζηνλ ππνινγηζηή. ηφρνο ηεο έξεπλαο είλαη ε κνληεινπνίεζε ηεο δηαδηθαζίαο ζπλεξγαηηθήο επίιπζεο πξνβιήκαηνο. Σν δείγκα ηεο κειέηεο ππήξμαλ ηξεηο δπάδεο καζεηψλ γπκλαζίνπ. Ζ αλάιπζε έγηλε εμίζνπ κε ηε ρξήζε ηνπ ζρεδίνπ OCAF θαη ησλ γλσζηηθψλ ζηξαηεγηθψλ κνληεινπνίεζεο θαηά Stratford. ε απηφ ην ζρήκα, εληνπίζζεθαλ 32 θαηεγνξίεο ρακεινχ επηπέδνπ θσδηθνπνίεζεο, πνπ αλαθέξνληαη ζηα αληηθείκελα ηεο έξεπλαο θη έπεηηα ζε πςειφηεξν επίπεδν νκαδνπνηήζεθαλ ζην ζρήκα αλάιπζε, ζχλζεζε, έιεγρνο, ππφ ηελ επίδξαζε ηνπ ππνζηεξηθηή. Κάζε νκάδα απαίηεζε δηαθνξεηηθφ ρξφλν θαη ππνζηήξημε γηα θάζε κία απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο. Δπηπιένλ, κέζα απφ ηελ αλάιπζε ησλ νκάδσλ πξνθχπηνπλ επαλαιακβαλφκελα πξφηππα, νη ιεγφκελεο κνλάδεο κνληεινπνίεζεο, ζηηο νπνίεο θαίλεηαη ε ξνή ησλ δξάζεσλ ησλ καζεηψλ απφ ηελ αλάιπζε, ζηε ζχλζεζε θαη ζηνλ έιεγρν θαη πξνο ηα πίζσ. ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο θαίλεηαη φηη νη καζεηέο ρξεηάδνληαη πεξηζζφηεξε ζηήξημε ζηε δηαδηθαζία ηεο ζχλζεζεο θαη ηνπ ειέγρνπ. Δπίζεο νη καζεηέο θαίλεηαη φηη κνληεινπνηνχλ δπλακηθά κεηαθεξφκελνη απφ ηελ αλάιπζε ζηε ζχλζεζε θαη πίζσ θνθ, ελψ αξρίδνπλ απφ ηηο νληφηεηεο θη έπεηηα δίλνπλ έκθαζε ζηελ πεξηζζφηεξν απαηηεηηθή ζχλζεζε. Οπζηαζηηθά ε δηαδηθαζία απηή δείρλεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζθέθηνληαη νη καζεηέο. Καηά ζπλέπεηα ζηελ έξεπλα απηή κνξθνπνηείηαη ε δηαδηθαζία αλάιπζεο ηεο ζπλεξγαηηθήο κνληεινπνίεζεο ησλ καζεηψλ. Ζ έξεπλα ησλ Fidas, Komis, Tzavaris, Avouris (2005), αλαθέξεηαη ζηελ εηεξνγέλεηα ησλ καζεζηαθψλ αληηθεηκέλσλ ζηε ζχγρξνλε ζπλεξγαηηθή κνληεινπνίεζε. πγθεθξηκέλα είθνζη καζεηέο ρσξίζηεθαλ ζε δχν ηζνδχλακεο νκάδεο θαη απηέο ζε πέληε δεχγε καζεηψλ. Ζ κία νκάδα απνηέιεζε ηελ νκάδα ειέγρνπ θαη ηα δεχγε καζεηψλ εξγάζηεθαλ κε δηακνηξαδφκελεο πξσηαξρηθέο νληφηεηεο, ελψ ζηε δεχηεξε νκάδα ηα δεχγε ησλ καζεηψλ εξγάζηεθαλ κε δηαθνξεηηθέο νληφηεηεο. Οη καζεηέο αξρηθά εμνηθεηψζεθαλ κε ην ινγηζκηθφ θη έπεηηα ηνπο δφζεθε ε δξαζηεξηφηεηα δηαπξαγκάηεπζεο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ επεξεάδνπλ ηελ πξνζθνξά ελφο ηαμηδησηηθνχ παθέηνπ, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο νπνίαο ν δάζθαινο δελ έιαβε κέξνο. ηελ αλάιπζε ρξεζηκνπνηήζεθε ην κνληέιν αλάιπζεο OCAF, ε πνζνηηθή θαη πνηνηηθή αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ, ε αλάιπζε ηεο ηζηνξίαο ησλ νληνηήησλ θαζψο θαη νη δηάινγνη ησλ καζεηψλ ζε κηθξνεπίπεδν. ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο δηαπηζηψζεθε φηη ε εηεξνγέλεηα ησλ νληνηήησλ δελ

26 επεξέαζε ηελ πνηφηεηα ησλ παξαγφκελσλ ιχζεσλ, επεξέαζε φκσο ζεηηθά ην βαζκφ δξαζηεξηνπνίεζεο ησλ κειψλ ησλ νκάδσλ. Δπηπιένλ νη αιιειεπηδξάζεηο ηεο νκάδαο κε ηηο εηεξνγελείο νληφηεηεο ήηαλ εληνλφηεξεο φζνλ αθνξά ζηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ηελ άζθεζε ηεο κνληεινπνίεζεο. Ζ δηάξθεηα ηνπ ηζηνξηθνχ ησλ νληνηήησλ θαίλεηαη λα κε δηαθέξεη γηα ηηο δχν νκάδεο. Δπί ηεο νπζίαο νη δπζθνιίεο ησλ ζπλεξγαηψλ φζνλ αθνξά ζηηο νληφηεηεο δίλνπλ ην θίλεηξν γηα κεγαιχηεξε εκπινθή θαη εληνλφηεξε ζπδήηεζε, θαζψο ηα αλνηρηά ζπλεξγαηηθά ζπζηήκαηα ζρεηίδνληαη κε νπζηαζηηθφηεξε εκπινθή ζηηο δηαδηθαζίεο. ε ζρεηηθή έξεπλα ησλ Ergazaki, Komis, Zogza (2005), κειεηάηαη ε επηρεηξεκαηνινγία ησλ καζεηψλ θαηά ηε δηάξθεηα ζπλεξγαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Δξγάζηεθαλ 18 δπάδεο καζεηψλ γπκλαζίνπ ζην γλσζηηθφ αληηθείκελν ηεο βηνινγίαο θαη ζπγθεθξηκέλα ηεο θσηνζχλζεζεο, αθνχ πξψηα εμνηθεηψζεθαλ κε ην ινγηζκηθφ θαη ηηο έλλνηεο. ηελ πνηνηηθή απηή έξεπλα δίλνληαη απαληήζεηο ζε εξσηήκαηα ζρεηηθά κε ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θπηψλ, γηα ηελ ηθαλφηεηά ηνπο λα πεξλνχλ απφ ην ζηα δηάθνξα επίπεδα αλάιπζεο θαη γηα ηελ επηρεηξεκαηνινγία ηνπο έλαληη ζηελ αλάπηπμε ησλ θπηψλ. Σέινο, νη Panselinas, Komis (2009) κειέηεζαλ ηε ππνζηήξημε κέζσ ηεο ζπλνκηιίαο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο. Σν πεδίν αλάιπζεο απνηέιεζε ην ζπεηξνεηδέο κνληέιν IDRF (Initiation, Discussion, Response, Follow up), ζην νπνίν πξαγκαηνπνηείηαη έλα θχθινο γλψζεο κεηαμχ ησλ εκπιεθνκέλσλ καζεηψλ θαη ηνπ δαζθάινπ θαη ε ηδέα ηεο ζπιινγηθήο ζθέςεο ηνπ Mercer, ζηελ νπνία επηθξαηνχλ ηξεηο ηξφπνη αιιειεπηδξάζεσλ φπσο ζα εμεηάζνπκε ζε επφκελε ελφηεηα ηε δηεξεπλεηηθή, ηε ζσξεπηηθή θαη ηελ ακθηζβήηεζεο. Ζ έξεπλα πξαγκαηνπνηήζεθε ζε 14 καζεηέο λπρηεξηλνχ ιπθείνπ, ζηα πιαίζηα ηνπ καζήκαηνο ηεο πιεξνθνξηθήο. Υξεζηκνπνηήζεθαλ δχν νκάδεο κειέηεο, ε κία εξγάζηεθε ζηνλ ππνινγηζηή κε ηα ινγηζκηθά ΓΔΛΤ θαη ModelsCreator θαη ε άιιε ζε ραξηί θαη κνιχβη. Ζ δηαδηθαζία πνπ αθνινπζήζεθε ήηαλ πξνηεζη, ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα θαη κεηαηεζη. Σα ζπκπεξάζκαηα έδεημαλ φηη ν δπλακηθφο ζρεδηαζκφο δξαζηεξηνηήησλ νδεγεί ηελ αηνκηθή θαη ηελ νκαδηθή ζθέςε ζηελ θαηαζθεπή ηεο γλψζεο κέζα απφ ην δηάινγν. Έηζη νη καζεηέο έρνπλ πεξηζζφηεξα θίλεηξα γηα ζπλνκηιία, ν δάζθαινο δίλεη πεξηζζφηεξε απηνλνκία ζηνπο καζεηέο, ελψ ε ππνζηήξημε βαζίδεηαη ζηελ απφ θνηλνχ ζπκκεηνρή, φπνπ αθφκα θαη νη δηαθνξέο αληηιήςεσλ είλαη απνδεθηέο θαη επηζπκεηέο

27 Δπηπιένλ κειεηήζεθαλ έξεπλεο ζρεηηθέο κε ην εξεπλεηηθφ πεδίν πνπ δε ρξεζηκνπνηνχλ κνληεινπνίεζε, σζηφζν ζπγθξίλνπλ ηελ εμ απνζηάζεσο κε ηε δηα δψζεο επηθνηλσλία. Αξρηθά ζε έξεπλα ησλ Jonassen et al. (2001) κειεηάηαη ε θχζε ησλ ζρνιίσλ ησλ καζεηψλ θαη ηα πξσηφθνιια ηεο επηθνηλσλίαο ζε δηα δψζεο θαη δηα κέζσ ηνπ ππνινγηζηή επηθνηλσλία γηα ηελ επίιπζε πξνβιήκαηνο. Σα ζρφιηα ησλ καζεηψλ ζηελ επηθνηλσλία κέζσ ηνπ ππνινγηζηή ήηαλ ιηγφηεξα ζε αξηζκφ θαη πξνζαλαηνιίζηεθαλ ζηε δξαζηεξηφηεηα, επηπιένλ ε δηαδηθαζία επίιπζεο πξνθάιεζε πεξηζζφηεξεο αιιειεπηδξάζεηο, ζε αληίζεζε κε ηε γξακκηθή αληηκεηψπηζε εθ κέξνπο ησλ καζεηψλ ηεο δηα δψζεο επηθνηλσλίαο. Δπηπιένλ έξεπλα ησλ Tutty et al. (2007) κειέηεζε ηηο ζπλέπεηεο ηνπ ηξφπνπ ζπλεξγαζίαο (εηθνληθή θαη δηα δψζεο επηθνηλσλία) θαη ηεο ζχλζεζεο ηεο νκάδαο ζηελ επίδνζε ζε κεηά-ηεζη θαη ζηε ζπλνιηθή εξγαζία, θαζψο θαη ζηηο αιιειεπηδξάζεηο ησλ καζεηψλ. Οη νκάδεο πνπ ζπλεξγάζηεθαλ εηθνληθά είραλ θαιχηεξε επίδνζε ζηελ εξγαζία θαη πεξηζζφηεξεο δηεξεπλεηηθέο αιιειεπηδξάζεηο, ζε αληίζεζε κε ηε δηα δψζεο, πνπ είραλ θαιχηεξε επίδνζε ζην κεηά-ηεζη. ε πξφζθαηε έξεπλα (Sins et al., 2011) κειεηάηαη ε επίδξαζε ηεο επηθνηλσλίαο κέζσ γξαπηνχ ιφγνπ chat ζηελ επηρεηξεκαηνινγία ησλ καζεηψλ, φηαλ εξγάδνληαη ζε ππνινγηζηηθά πεξηβάιινληα κνληεινπνίεζεο. Οπζηαζηηθά έγηλε ζχγθξηζε δηα δψζεο θαη εμ απνζηάζεσο ζπλεξγαζίαο ζρεηηθά κε ηελ πνηφηεηα ησλ κνληέισλ θαη κε ηε δηαδηθαζία δηαπξαγκάηεπζεο ησλ καζεηψλ. Ζ πνηφηεηα ησλ κνληέισλ δε δηέθεξε, σζηφζν ρξεηάζηεθε ιηγφηεξνο ρξφλνο γηα ηελ εμ απνζηάζεσο, αθνχ νη καζεηέο ζπκπίεζαλ ηηο ζθέςεηο ηνπο ζην γξαπηφ ιφγν. ηελ ίδηα θαηεχζπλζε, ε παξνχζα έξεπλα ζέηεη κηα ζεηξά απφ εξσηήκαηα, κέξνο ησλ νπνίσλ ζα ζπδεηεζνχλ ζηε ζπλέρεηα. Καηαξρήλ, ζα πεξηγξαθεί ε κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο, ζηε ζπλέρεηα ζα αλαιπζνχλ ηα δεδνκέλα θαη, ηέινο ζα παξνπζηαζηνχλ ηα πξψηα ζπκπεξάζκαηα. 4.2 Σθοπός θαη ερεσλεηηθά ερωηήκαηα Όπσο πξνθχπηεη απφ ηελ αλαζθφπεζε ηεο βηβιηνγξαθίαο, ζθνπφο ηεο παξνχζαο έξεπλαο είλαη ε ζχγθξηζε πεξηβαιιφλησλ ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο δηα δψζεο θαη εμ απνζηάζεσο. Θέηνπκε ηα εμήο εξεπλεηηθά εξσηήκαηα:

28 1. Δπίδξαζε ησλ δχν πεξηβαιιφλησλ κάζεζεο ζηε δηαδηθαζία επίιπζεο πξνβιήκαηνο. 2. Δπίδξαζε ησλ δχν πεξηβαιιφλησλ κάζεζεο ζηηο αιιειεπηδξάζεηο ησλ καζεηώλ. 3. Δπίδξαζε ησλ δχν πεξηβαιιφλησλ κάζεζεο ζηελ αηνκηθή επίδνζε ησλ καζεηψλ. 4.3 Περηετόκελο ηες έρεσλας Μαθημαηικό γνωζηικό ανηικείμενο Δμεηάδνπκε ην αληηθείκελν ησλ καζεκαηηθψλ α θαη β ηάμεο γπκλαζίνπ. πγθεθξηκέλα επηιέγνπκε ηηο έλλνηεο αλάινγα πνζά, πνπ απνηεινχλ ηελ εηζαγσγή θαη ηε βάζε γηα ηε δηδαζθαιία ησλ ζπλαξηήζεσλ, πνπ είλαη θαη ην δεηνχκελν ηνπ πξνβιήκαηνο, πνπ δεηείηαη λα επηιχζνπλ νη καζεηέο. Οπζηαζηηθά έρνπκε σο βάζε ηηο έλλνηεο απηέο, ηηο νπνίεο νη καζεηέο έρνπλ δηδαρζεί γηα λα πεξάζνπκε ζε έλα βήκα πην πάλσ, ζην νπνίν νη καζεηέο θαινχληαη λα εληνπίζνπλ ηα ζηνηρεία ελφο πξνβιήκαηνο θαη λα ηα ραξαθηεξίζνπλ αλάινγα, φπσο θαίλεηαη θαη παξαθάησ. χκθσλα κε ην ΓΔΠΠ (πίλαθαο 1) νη καζεηέο ηεο Α ηάμεο ζα πξέπεη λα θαηαλνήζνπλ ηελ έλλνηα ησλ αλάινγσλ πνζψλ ζε θαζεκεξηλά πξνβιήκαηα. Δπηπιένλ ζηελ Β ηάμε ζα πξέπεη λα θαηαλννχλ ηελ έλλνηα ηεο ζπλάξηεζεο ηεο επζείαο. Σάμε Άμνλεο γλσζηηθνχ πεξηερνκέλνπ Γεληθνί ζηφρνη (γλψζεηο, δεμηφηεηεο, ζηάζεηο θαη αμίεο) Α Αλάινγα θαη Να γλσξίζνπλ ηηο έλλνηεο ηνπ ιφγνπ, ηεο αληηζηξφθσο αλαινγίαο, ησλ αλάινγσλ θαη αληηζηξφθσο αλάινγα αλάινγσλ πνζψλ θαη λα ηηο εθαξκφδνπλ ζηελ πνζά επίιπζε πξνβιεκάησλ ηεο θαζεκεξηλήο δσήο (πρ πξνβιήκαηα πνζνζηψλ, κεξηζκνχ θιπ) Β πλαξηήζεηο Να θαηαλνήζνπλ ηελ έλλνηα ηεο ζπλάξηεζεο, λα κπνξνχλ λα εξκελεχνπλ ηα δηάθνξα είδε αλαπαξαζηάζεσλ κηαο ζπλάξηεζεο θαη λα κπνξνχλ λα κεηαβαίλνπλ απφ ην έλα είδνο αλαπαξάζηαζεο ζην άιιν. Δλδεηθηηθέο Θεκειηψδεηο Έλλνηεο Γηαζεκαηηθήο Πξνζέγγηζεο Οκνηφηεηα Μεηαβνιή χζηεκα Αιιειεπίδξαζε Αιιειεπίδξαζε Δπηθνηλσλία Μεηαβνιή Οκνηφηεηα Γηαθνξά Πνιηηηζκφο

29 Να γλσξίζνπλ ηα δηάθνξα είδε αλαπαξαζηάζεσλ ησλ ζπλαξηήζεσλ y = ax θαη y = α/x θαη λα ηα ρξεζηκνπνηνχλ ζηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ ηεο θαζεκεξηλήο δσήο (πρ αλάινγα πνζά, αληηζηξφθσο αλάινγα πνζά θιπ) Πίλαθαο 1: ΑΠ Μαζεκαηηθψλ Α θαη Β ηάμεο γπκλαζίνπ Δπηιέγνπκε δξαζηεξηφηεηεο κνληεινπνίεζεο καζεκαηηθνχ πξνβιήκαηνο. Σν καζεκαηηθφ πξφβιεκα γηα ηε ζπλεξγαηηθή δηαδηθαζία αθνξά ζηελ εχξεζε ηνπ θφζηνπο ηνπ ηειεθσληθνχ ινγαξηαζκνχ θηλεηνχ ηειεθψλνπ. Δληάζζεηαη ζηα καζεκαηηθά ηεο γ ηάμεο γπκλαζίνπ, εηζάγεη ηελ θαηαλφεζε ηεο έλλνηαο ηεο γξακκηθήο ζπλάξηεζεο ηεο επζείαο. πγθεθξηκέλα νη καζεηέο έξρνληαη αληηκέησπνη κε έλα πξφβιεκα, ζην νπνίν θαινχληαη λα βξνπλ ηηο κεηαβιεηέο θαη ηηο ζηαζεξέο, ηνπο γλσζηνχο θαη ηνπο αγλψζηνπο θαη λα ηα ζπζρεηίζνπλ κε ηε ρξήζε εμηζψζεσλ. πκπεξαζκαηηθά ν γλσζηηθφο ζηφρνο καο είλαη ε εμνηθείσζε ησλ καζεηψλ κε ηελ θαηαλφεζε θαη επεμεξγαζία πξνβιεκάησλ ηεο θαζεκεξηλφηεηαο. Οπζηαζηηθά αληρλεχνπκε ηηο αιιειεπηδξάζεηο ησλ καζεηψλ πξνο ηελ θαηάθηεζε απηήο ηεο δεμηφηεηαο. ην ίδην κνηίβν βξίζθνληαη θαη νη δξαζηεξηφηεηεο επίιπζεο πξνβιήκαηνο ζηε παξνπζίαζε ηνπ ινγηζκηθνχ θαη ηεο δηαδηθαζίαο ηεο κνληεινπνίεζεο. Σν πξνηεζη θαη ην κεηαηεζη γίλνληαη κε ραξηί θαη κνιχβη θαη εμεηάδεηαη ε αηνκηθή δεμηφηεηα ησλ καζεηψλ ζηελ επίιπζε καζεκαηηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ εκπεξηέρνπλ ηελ εμίζσζε ηεο επζείαο. Ο ζθνπφο ηεο επηινγήο φκνησλ δξαζηεξηνηήησλ εμππεξεηεί ζηε κειέηε ησλ αιιειεπηδξάζεσλ ησλ καζεηψλ, θξαηψληαο ζηαζεξφ ην δηδαθηηθφ αληηθείκελν. Οη δηδαθηηθνί ζηφρνη ηεο δξαζηεξηφηεηαο είλαη νη εμήο: Να αλαγλσξίδνπλ πνηα ζηνηρεία ηνπ πξνβιήκαηνο ζπλδένληαη (νληφηεηεο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο). Να δηαθξίλνπλ ηα δεδνκέλα ζε ζηαζεξέο θαη κεηαβιεηέο. Να μερσξίδνπλ γλσζηνχο απφ αγλψζηνπο ζε έλα πξφβιεκα. Να δηαθξίλνπλ ηηο κεηαβιεηέο ηνπ πξνβιήκαηνο ζε εμαξηεκέλεο θαη αλεμάξηεηεο. Να δηαθξίλνπλ ηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ζηνηρείσλ. Να ειέγρνπλ ηε ιχζε ηνπο κέζσ εθαξκνγήο παξαδείγκαηνο

30 Να κπνξνχλ λα αιιάδνπλ ηηο παξακέηξνπο ηνπ πξνβιήκαηνο, λα πξνβιέπνπλ ηα απνηειέζκαηα θαη λα ηα ειέγρνπλ. ηφρνη πςεινχ επηπέδνπ - ζπλεξγαζία: Να ζπκκεηέρνπλ ελεξγά θη απφ θνηλνχ. Να έρνπλ αηνκηθή επζχλε γηα ην απνηέιεζκα ηεο νκάδαο ηνπο. ε αξρηθφ ζηάδην, ε ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα αθνξνχζε κηθξέο αζθήζεηο ε επίιπζε ησλ νπνίσλ νδεγνχζε ζηε ζηαδηαθή κεηάβαζε απφ ηελ πνηνηηθή ζηελ εκηπνζνηηθή θαη ζηελ πνζνηηθή κνληεινπνίεζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Έγηλε εθαξκνγή ζε καζεηέο γ Γπκλαζίνπ, αιιά παξαηεξήζεθε φηη νη καζεηέο δελ ζπλεξγάζηεθαλ ηθαλνπνηεηηθά θαη θάζε καζεηήο αλαιάκβαλε ην ηκήκα πνπ γλψξηδε, ρσξίο ηε ζπκκεηνρή ηνπ ζπλεξγάηε. Γη απηφ θξίζεθε απαξαίηεην ην πξφβιεκα λα είλαη πην αλνηρηφ, ψζηε λα επλννχληαη ζην κέγηζην βαζκφ ηα θίλεηξα γηα ζπλεξγαζία Δπίλςζη πποβλήμαηορ ηελ πεξηνρή ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο νη ζηξαηεγηθέο πνπ αθνινπζνχληαη είλαη δηάθνξεο φπσο ε παξαγσγή κηαο ηζηνξίαο, ε επηρεηξεκαηνινγία ζε έλα ζέκα, ε αλάπηπμε ελφο θείκελνπ ζε κηα δνζκέλε ζπδήηεζε (co-writing). Δπηιέγνπκε ηε δηαδηθαζία επίιπζεο πξνβιήκαηνο (collaborative problem solving), γηαηί απνηειεί κηα δηαδηθαζία πςειήο λνεηηθήο δηαδηθαζίαο, θαζψο νη καζεηέο θξίλεηαη απαξαίηεην λα αλαθαιχςνπλ ηελ ειινρεχνπζα γλψζε αιιά θαη λα αληηκεησπίζνπλ ηελ αζπκθσλία κεηαμχ ησλ φζσλ γλσξίδνπλ θη απηφ πνπ αλακέλνπλ. Με άιια ιφγηα ε επίιπζε πξνβιήκαηνο απαηηεί ηελ νηθνδφκεζε λέαο γλψζεο θαη ηε δηαδηθαζία ηεο γλσζηηθήο αιιαγήο. Όζνλ αθνξά ζηε ζπλεξγαζία απαηηεί ηελ ζπγρξνληζκέλε αθνζίσζε ησλ κειψλ κηαο νκάδαο. Δπηπιένλ ε επίιπζε πξνβιήκαηνο απνηειεί αλψηεξε λνεηηθή δεμηφηεηα, δηφηη είλαη πνιχπινθε δηαδηθαζία, επηδέρεηαη πνιιαπιέο ιχζεηο, εκπεξηέρεη θξίζε θαη ζπλππνινγηζκφο πνιιαπιψλ παξακέηξσλ, απαηηεί απηφ-ξχζκηζε ησλ δηαδηθαζηψλ ηεο ζθέςεο θαη απαηηεί ππνβνιή πξνζπάζεηαο. Οη ηχπνη πξνβιεκάησλ είλαη επαξθψο δνκεκέλα θαη αλεπαξθψο δνκεκέλα. ηελ πξψηε θαηεγνξία αλήθνπλ απηά πνπ επηιχνληαη κε ηε ρξήζε αιγνξηζκηθψλ ζηξαηεγηθψλ, είλαη ηα ιεγφκελα πξνβιήκαηα θίλεζεο θαη κεηαζρεκαηηζκνχ. ηε δεχηεξε θαηεγνξία αλήθνπλ απηά πνπ επηιχνληαη κε επξεηηθέο ζηξαηεγηθέο θαη ηε

31 ζπκβνιή ηεο ελφξαζεο, αλαθεξφκαζηε ζε θαζεκεξηλά πξνβιήκαηα. Μηα επηπιένλ θαηεγνξηνπνίεζε απνηεινχλ αλάινγα κε ηα δεδνκέλα ηνπ πξνβιήκαηνο ζε πξαγκαηηθά, δνκηθά, απφθαζεο, αφξηζηα θαη θξίζεο. Γηα λα είλαη εθηθηή ε επίιπζε πξνβιήκαηνο απφ ηνπο καζεηέο θξίλεηαη απαξαίηεηε ε ελεξγφο ζπκκεηνρή ηνπο απφ κηθξή ειηθία θαη επηπιένλ ε ζπλεξγαζία κέζα ζε νκάδεο καζεηψλ. Καηά απηφλ ηνλ ηξφπν νη καζεηέο κνηξάδνληαη ηνλ ίδην ζηφρν, ππάξρεη έληνλν ην θίλεηξν κάζεζεο θαη ε αηνκηθή δξάζε αμηνινγείηαη θαη ελζαξξχλεηαη απφ ηα ππφινηπα κέιε ηεο νκάδαο. Μεξηθνί εθπαηδεπηηθνί βιέπνπλ ηελ επίιπζε πξνβιήκαηνο σο κηα πςεινχ επηπέδνπ δεμηφηεηα, πνπ κπνξεί λα δηδαρζεί άκεζα κε ζπγθεθξηκέλε δηδαζθαιία. Άιινη πξνηείλνπλ πεξηβάιινληα επίιπζεο πξνβιεκάησλ θαη κε ιίγε θαζνδήγεζε νη καζεηέο λα αλαπηχμνπλ ηηο δηθέο ηνπο επξεηηθέο κεζφδνπο γηα λα πξνζεγγίζνπλ θαη λα επηιχζνπλ ηα πξνβιήκαηα (Roblyer, 2008). Οη εθπαηδεπηηθνί θαινχληαη λα ζπλδπάζνπλ ηηο δχν απφςεηο ζηηο πξαθηηθέο ηνπο. ηε κειέηε καο γίλεηαη δηδαζθαιία επίιπζεο παξφκνηνπ πξνβιήκαηνο, αιιά έπεηηα νη καζεηέο αλαπηχζζνπλ αλάινγεο δεμηφηεηεο ζπλεξγαδφκελνη κεηαμχ ηνπο. πνπδαίν ξφιν παίδεη ηα πξνβιήκαηα πνπ θαινχληαη νη καζεηέο λα ιχζνπλ λα είλαη απζεληηθά θαη λα πξνθχπηνπλ απφ ξεαιηζηηθά ζελάξηα (Fidas et al, 2005)

32 5. Μεθοδολογία έπεςναρ 5.1 Μηθηή έρεσλα Ζ κέζνδνο πνπ αθνινπζήζεθε είλαη κεηθηή, ρξεζηκνπνηεί θαηά θχξην ιφγν ηελ πνηνηηθή έξεπλα κε ζηνηρεία φκσο θαη απφ ην πνζνηηθφ παξάδεηγκα. ηε δηαδηθαζία ηεο αλάιπζεο θσδηθνπνηνχληαη νη δξάζεηο ησλ ζπκκεηερφλησλ θαη γίλεηαη πξνζπάζεηα λα αληρλεπζνχλ πξφηππα ζηα δεδνκέλα ψζηε λα ζηνηρεηνζεηεζεί κία ζπλνιηθή θαη ζε βάζνο εηθφλα ηνπ ππφ κειέηε θαηλνκέλνπ. Δπηπιένλ ζρεηηθά κε ην εξψηεκα ηεο επίδνζεο ησλ καζεηψλ ρξεζηκνπνηνχκε ζηνηρεία απφ ην πνζνηηθφ παξάδεηγκα, ψζηε λα κειεηήζνπκε ηελ επίδξαζε ηνπ πεξηβάιινληνο ηφζν ζηελ αηνκηθή, αιιά θαη ζηελ νκαδηθή επίδνζε ησλ καζεηψλ. πγθεθξηκέλα ζρεηηθά κε ην πνζνηηθφ κέξνο ηεο έξεπλαο καο. Δηζάγνπκε σο αλεμάξηεηε κεηαβιεηή ην πεξηβάιινλ ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο θαη σο εμαξηεκέλε ηελ επίδνζε ησλ καζεηψλ ζην πξνηεζη, ζην κεηαηεζη, ζηε δηαθνξά ηνπο, αιιά θαη ζηνλ νκαδηθφ επίδνζε ζηε ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα. Με απηά ηα δεδνκέλα κπνξνχκε λα πξνρσξήζνπκε ζηε ζηαηηζηηθή αλάιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο γηα λα ζπκπεξάλνπκε ζρεηηθά κε ην ηξίην εξψηεκα ηεο έξεπλαο. ηελ πνηνηηθή έξεπλα ηα πνηνηηθά δεδνκέλα πξνέξρνληαη απφ αμηφπηζηα εξγαιεία ζπιινγήο δεδνκέλσλ θαη έρνπλ ηε κνξθή ιφγνπ θαη εηθφλαο. Ο εξεπλεηήο επηρεηξεί λα αληρλεχζεη πξφηππα ζηα δεδνκέλα ψζηε λα νηθνδνκήζεη κία ζπλνιηθή θαη ζε βάζνο εηθφλα ηνπ ππφ κειέηε θαηλνκέλνπ. Δλδηαθέξεηαη γηα «εληνπηζκέλα» απνηειέζκαηα πνπ κπνξνχλ λα θάλνπλ ζαθείο ηηο αλαπαξαζηάζεηο πνπ έρνπλ νη ίδηνη νη ζπκκεηέρνληεο γηα ην ππφ κειέηε θαηλφκελν. Σέινο ν εξεπλεηήο παξνπζηάδεη ηα απνηειέζκαηα ηεο πνηνηηθήο ηνπ αλάιπζεο (θαηεγνξίεο, ζπζρεηίζεηο ηνπο, ζπλνιηθή εηθφλα ηνπ θαηλνκέλνπ) κε δηήγεζε θαη αλαθνξέο ζηα ιεγφκελα ησλ ζπκκεηερφλησλ. Αληίζεηα ζην πνζνηηθφ παξάδεηγκα ηα δεδνκέλα είλαη πνζνηηθά θαη πξνέξρνληαη απφ κεηξήζεηο κε ζηαηηζηηθά εγθπξνπνηεκέλα εξγαιεία ζπιινγήο ηηο κεηαβιεηέο. Ο εξεπλεηήο επηρεηξεί λα αληρλεχζεη ζηαηηζηηθέο ζρέζεηο ζηα δεδνκέλα ηνπ θαη επηδηψθεη λα γεληθεχζεη ηα απνηειέζκαηά ηνπ απφ ην δείγκα ζηνλ πιεζπζκφ. Σα δεδνκέλα παξνπζηάδνληαη κε ηε κνξθή ζηαηηζηηθήο αλάιπζεο, φπσο ζπληειεζηέο ζπζρέηηζεο, πίλαθεο, ξαβδνγξάκκαηα θιπ. ην πνηνηηθφ παξάδεηγκα ν θνηλσληθφο θφζκνο δελ είλαη εμσηεξηθά αλεμάξηεηνο θαη αληηθεηκεληθφο, αιιά γίλεηαη αληηιεπηφο ππνθεηκεληθά. Ζ αλζξψπηλε

33 ζπκπεξηθνξά είλαη ξεπζηή θαη δπλακηθή θαη ζρεηίδεηαη άκεζα κε ην θνηλσληθφ πιαίζην θαη ηελ πεξίπησζε, ζηελ νπνία εθδειψλεηαη. Σέινο ε γλψζε καο γηα ηνλ θνηλσληθφ θφζκν θαη ηελ αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά είλαη πξνζσπηθή θαη ρηίδνπκε ηε δηθή καο εξκελεία αιιειεπηδξψληαο κε ηνλ θφζκν θαη ηνπο άιινπο. Αληίζεηα ζην πνζνηηθφ παξάδεηγκα ν θνηλσληθφο θφζκνο είλαη εμσηεξηθφο, αλεμάξηεηνο θαη αληηθεηκεληθφο. Ζ αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά είλαη θαλνληθή θαη πξνβιέςηκε. Σέινο ε γλψζε καο γηα ηνλ θνηλσληθφ θφζκν θαη ηελ αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά είλαη αληηθεηκεληθή θαη ππάξρεη αλεμάξηεηα απφ εκάο. Οη ηχπνη ηνπ πνηνηηθνχ παξαδείγκαηνο είλαη ε θαηλνκελνινγία, πνπ εζηηάδεη ζηελ αηνκηθή αληίιεςε ησλ ζπκκεηερφλησλ ζε έλα θαηλφκελν γηα ην θαηλφκελν απηφ, ε εζλνγξαθία, πνπ εζηηάδεη ζε ζπγθεθξηκέλεο πηπρέο ηεο θνπιηνχξαο κηαο νκάδαο αηφκσλ, ηε ζεκειησκέλε ζεσξία, πνπ εζηηάδεη ζηελ αλάπηπμε ζεσξίαο κε βάζε εκπεηξηθά, πνηνηηθά δεδνκέλα θαη ζηε κειέηε πεξίπησζεο. Ζ κειέηε πεξίπησζεο κπνξεί λα πνηθίιιεη αξθεηά θαζψο ν εξεπλεηήο επηρεηξεί λα νηθνδνκήζεη κία ιεπηνκεξή εηθφλα γηα κηα πεξίπησζε, ζθαηξηθά θαη ζε βάζνο. Ζ πεξίπησζε κπνξεί λα είλαη έλα άηνκν, κία κηθξή νκάδα αηφκσλ ζε ζπγθεθξηκέλν πιαίζην, κία ηάμε, έλα ζρνιείν. Ο εξεπλεηήο παξαηεξεί ζε βάζνο κία νκάδα θάησ απφ ζπγθεθξηκέλν πιαίζην (Αβνχξεο θα, 2008). Ζ κειέηε πεξίπησζεο θξίλεηαη εχινγε σο κέζνδν έξεπλαο ζην πιαίζην ηεο ζπλεξγαηηθή κάζεζεο ππνζηεξηδφκελεο απφ ππνινγηζηή, γηαηί δίλεη έκθαζε ζην εθάζηνηε πεξηβάιινλ πνπ εμειίζζεηαη. Δίλαη εχθακπηε γηαηί ν εξεπλεηήο δε ρξεηάδεηαη λα δηαηππψζεη απζηεξά εξσηήκαηα θαη ππνζέζεηο ηεο κειέηεο ηνπ. Αξρηθά ζέηνπκε γεληθά εξεπλεηηθά εξσηήκαηα θαη ζηε ζπλέρεηα κέζα απφ ηελ εξεπλεηηθή δηαδηθαζία πξνθχπηνπλ πην εμεηδηθεπκέλα. Χζηφζν ε κειέηε πεξίπησζεο έρεη δερζεί θξηηηθή φζνλ αθνξά ζηε δπλαηφηεηα γελίθεπζεο θαη εγθπξφηεηαο ησλ απνηειεζκάησλ. Γελ παχεη φκσο λα είλαη έλα ηζρπξφ εξγαιείν (Cohen et al, 2008). Ζ παξνχζα έξεπλα είλαη κηα κειέηε πεξίπησζεο. πγθεθξηκέλα κειεηάκε «πψο δπάδεο καζεηψλ αιιειεπηδξνχλ ζε δχν δηαθνξεηηθά πεξηβάιινληα ππνζηήξημήο ηνπο». Ζ κειέηε πεξίπησζεο δνπιεχεη θαιχηεξα ζηελ εξγαζία καο, αθνχ καο βνεζά λα πξνζεγγίζνπκε ηηο αιιειεπηδξάζεηο κηαο νκάδαο ζε βάζνο. Δπηπιένλ απφ ην πνζνηηθφ παξάδεηγκα ηεο έξεπλαο ρξεζηκνπνηήζακε ηελ έλλνηα ηεο κεηαβιεηήο σο εξγαιείν ζπιινγήο δεδνκέλσλ θαη ζπγθεθξηκέλα ηελ πνζνηηθή κεηαβιεηή επίδνζε ζην πξνηεζη, γηα ηνλ ηζνξξνπεκέλν δηαρσξηζκφ ησλ καζεηψλ

34 ζηηο δχν κεγάιεο νκάδεο, δηα δψζεο θαη εμ απνζηάζεσο επηθνηλσλία. Θα κπνξνχζακε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηελ ηπραία θαηαλνκή ζε νκάδεο θάλνληαο θιήξσζε, ην νπνίν εμαζθαιίδεη ζε έλα βαζκφ ηε ζσζηή θαηαλνκή ησλ καζεηψλ, ψζηε λα κε δεκηνπξγεζνχλ κία νκάδα κε καζεηέο πςειήο επίδνζεο θαη κία κε καζεηέο ρακειήο επίδνζεο. Χζηφζν, ε επίδνζε ζην πξνηεζη έδσζε κεγαιχηεξε αζθάιεηα ζηελ επηινγή ησλ καζεηψλ θαη ηελ ηζνζηάζκηζε ησλ νκάδσλ. Καηά ζπλέπεηα κε ηε ρξήζε ηνπ πξνηεζη ειέγρεηαη ν εμσηεξηθφο παξάγνληαο ηεο επίδνζεο ησλ καζεηψλ, πνπ ζα κπνξνχζε λα επεξεάζεη ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλάο καο. ηηο νκάδεο παξέρνληαη νη ίδηνη ρξφλνη δηεθπεξαίσζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ, γίλνληαη ππφ ηηο ίδηεο ζπλζήθεο. Ο εθπαηδεπηηθφο παξακέλεη ν ίδηνο θαη ε νιηγφιεπηε δηδαζθαιία ηεο κνληεινπνίεζεο γίλεηαη ηαπηφρξνλα θαη ζηηο δχν νκάδεο. Δπηιέγνληαη καζεηέο ηνπ ίδηνπ ηκήκαηνο γηα λα έρνπλ φζν ην δπλαηφλ ηηο ίδηεο καζεζηαθέο εκπεηξίεο. Ο ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ παξακέλεη ν ίδηνο ελζαξξπληηθφο θαη δηακεζνιαβεηηθφο γηα φιεο ηηο νκάδεο. πγθεθξηκέλα ζηελ εξεπλεηηθή δξαζηεξηφηεηα ζην πιαίζην ηεο ζπλεξγαηηθή κάζεζεο ππνζηεξηδφκελεο απφ ππνινγηζηή, ηα εξσηήκαηα πνπ επηθξαηνχλ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ θαηαιιειφηεηα ησλ εξγαιείσλ ζηελ ππνζηήξημε ηεο ζπλεξγαζίαο, κε ηε ζχγθξηζε ηεο ζπλεξγαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο κε ηα πεξηβάιινληα παξαδνζηαθήο κάζεζεο, ζπκβνιή ή κε ησλ ζπλεξγαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ζηελ αλάπηπμε ηεο κάζεζεο, κε ηελ ελίζρπζε ή κε ησλ θηλήηξσλ κάζεζεο. Δπηπιένλ κειεηψληαη ζε βάζνο ην είδνο ησλ αιιειεπηδξάζεσλ πνπ εμειίζζνληαη κεηαμχ ησλ ζπλεξγαηψλ θαη θαηά πφζν εκπινπηίδνπλ ηηο γλψζεηο ηνπο θαη αλαπηχζζνπλ δεμηφηεηεο πςειφηεξνπ επηπέδνπ. Οη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ κηα ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα θξίλνληαη επίζεο ζέκα κειέηεο ζε απηφ ην πιαίζην (Αβνχξεο θα, 2008). 5.2 Στεδίαζη ηης έρεσνας Γείγμα, σώπορ και διασείπιζη ηηρ ηάξηρ Ζ εξεπλεηηθή δηαδηθαζία πξαγκαηνπνηήζεθε 5, 6 θαη 10 Μαΐνπ ην πεηξακαηηθφ γπκλάζην Καζηξηηζίνπ. πγθεθξηκέλα έιαβε ρψξν ζην εξγαζηήξην ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ζηελ αίζνπζα ηεο ηερλνινγίαο. Σν δείγκα απνηειείηαη απφ 16 καζεηέο ηεο γ Γπκλαζίνπ, εθ ησλ νπνίσλ 5 ήηαλ θνξίηζηα θαη 11 αγφξηα. Σν πξνθίι ησλ καζεηψλ θπκαίλεηαη ζηα ίδηα επίπεδα, αθνχ πξνέξρνληαη απφ ηελ ίδηα ζρνιηθή ηάμε

35 Πξηλ ηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο ε εξεπλήηξηα ελεκέξσζε ηνπο καζεηέο γηα ηνπο ζηφρνπο ηεο έξεπλαο «Σα απνηειέζκαηά καο ζα κε βνεζήζνπλ ζηελ έξεπλά κνπ θαη ζα βνεζήζνπλ γεληθφηεξα ηα παηδηά. Ο ζηφρνο κνπ είλαη λα δσ πψο ζα αιιειεπηδξάζεηε κεηαμχ ζαο φηαλ ιχλεηε έλα πξφβιεκα. ε απηή ηε θάζε ζα ζαο δείμσ πψο θάλνπκε κνληεινπνίεζε θαη πψο ιεηηνπξγεί ην ινγηζκηθφ. Μεηά ζα ζαο πάξσ ζε δπάδεο, φπσο ζα πξνθχςεη απφ ηε δηαδηθαζία λα θάλεηε κφλνη ζαο απηφ πνπ ζα ζαο δείμσ ηψξα». Εεηήζεθε ε ζπγθαηάζεζε ησλ καζεηψλ θαη δφζεθε δηεπθξίληζε φηη ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα ηνπο ήηαλ απφιπηα ζεβαζηά, ελψ ζα δηαηεξεζεί ε αλσλπκία ηνπο. Τπήξρε δπλαηφηεηα ειεχζεξεο απνρψξεζεο απφ ηελ έξεπλα. ε κία κφλν πεξίπησζε θαη ζπγθεθξηκέλα θαηά ηε δηάξθεηα ζπκπιήξσζεο ελφο κεηαηεζη απφ κία καζήηξηα ππήξρε παξφηξπλζε απφ ηελ εξεπλήηξηα, ζε θακία πεξίπησζε φκσο δελ έγηλε κε θαηαλαγθαζηηθφ ηξφπν. Ζ κάζεζε δελ επηηπγράλεηαη πάληα κέζα ζε έλα πεξηβάιινλ ζπλεξγαζίαο εμαξηάηαη απφ κηα ζεηξά απφ παξάγνληεο, φπσο είλαη: ε ειηθία, νη δηεξγαζίεο, ε ζχλζεζε ηεο νκάδαο, ε δνκή ησλ ξφισλ, ν ζπληνληζηήο, ηα εξγαιεία, ν ζπλνιηθφο εθπαηδεπηηθφο, ν ζρεδηαζκφο θαη ην πιαίζην. χκθσλα κε ηνλ Slavin (1995) (νπ. αλαθ. ζην Καθαλά 2008) δχν είλαη ηα θπξίαξρα ζηνηρεία γηα ηελ εθαξκνγή ηεο ζπλεξγαηηθήο πξνζέγγηζεο, ε αιιειεμάξηεζε ησλ κειψλ ηεο νκάδαο κε ίζε θαη ελεξγφ ζπκκεηνρή φισλ ησλ κειψλ θαη ε αηνκηθή επζχλε απέλαληη ζηελ νκάδα. Ζ αιιειεμάξηεζε ησλ κειψλ ηεο νκάδαο δηαθαίλεηαη φηαλ ε επηηπρία ηνπ ελφο είλαη αδχλαηε ρσξίο ηελ επηηπρία ηνπ άιινπ, αιιά θαη φηαλ ε επηηπρία ηεο νκάδαο είλαη αδχλαηε ρσξίο ηελ επηηπρία ή ηε ζπκβνιή ηνπ θάζε κέινπο. Τπνζηεξίδεηαη απφ ηελ θαηάιιειε νξγάλσζε ηνπ ζρνιηθνχ πεξηβάιινληνο. Δπηπιένλ ε χπαξμε ελφο θνηλά απνδεθηνχ ζηφρνπ, ε θαιιηέξγεηα ηεο ζπλεξγαζίαο γηα επίηεπμή ηνπ νπνίνπ ε νκάδα ζα ιάβεη θάπνηνπ είδνπο αληακνηβή. χκθσλα κε ηνλ Μαηζαγγνχξα (2008) νη νκάδεο 2-4 αηφκσλ ζα πξέπεη λα ραξαθηεξίδνληαη απφ: δπλαηφηεηεο άκεζεο αιιειεπηθνηλσλίαο, ζπλαηζζεκαηηθή ηαχηηζε, θνηλνχο ζηφρνπο, ζρέζε αιιειεμάξηεζεο, παξσζεηηθή αιιειεπίδξαζε, ζπιινγηθή αιιειεπίδξαζε θαη ζπιινγηθφηεηα. Οη καζεηέο ρξεηάδεηαη λα έρνπλ δεμηφηεηεο θαη ζηάζεηο πνπ πξνυπνζέηνπλ ηελ αιιειεπηθνηλσλία θαη ηε ζπιινγηθή εξγαζία. Οη καζεηέο ηηο απνθηνχλ ζηαδηαθά κέζα απφ ηελ πξνζσπηθή ηνπο εκπεηξία αιιά θαη ζηελ άκεζε θαη ζπζηεκαηηθή δηδαζθαιία ηεο

36 ην ζπλεξγαηηθφ ζχζηεκα ε ζχζηαζε ηεο νκάδαο θαζνξίδεηαη απφ ην κέγεζνο ηεο νκάδαο, ηε ζχλζεζε ηεο νκάδαο, αιιά θαη ηνλ θαζνξηζκφ ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ νκάδσλ θαη ησλ κειψλ: Οη κηθξν-νκάδεο 2-4 αηφκσλ απνηεινχλ ηδαληθή ιχζε γηα ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, νη καζεηέο ηελ πξνηηκνχλ, αιιά θαη εμαζθαιίδνληαη ηα πιενλεθηήκαηα ησλ πνιπκειψλ νκάδσλ, ρσξίο ηα κεηνλεθηήκαηά πνπ ζπλεπάγνληαη ζε απηέο. Ηδηαίηεξα γηα ηε ζπλεξγαζία ππνζηεξηδφκελε απφ ππνινγηζηή πξνηείλνληαη δπάδεο καζεηψλ, γηα ηελ επθνιφηεξε δηαρείξηζε ηνπ εξγαιείνπ θαη ηελ απφ θνηλνχ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ. Όζνλ αθνξά ηε ζχλζεζε ηεο νκάδαο δηαθξίλνληαη ζε νκνηνγελείο θαη αλνκνηνγελείο νκάδεο, φζνλ αθνξά ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θχινπ, ηνπ καζεζηαθνχ επηπέδνπ, ηεο πνιηηηζκηθήο δηαθνξνπνίεζεο. Γίλεηαη κεγαιχηεξε έκθαζε ζηα νθέιε ηεο δεχηεξεο. Χζηφζν ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ν δηαρσξηζκφο ησλ νκάδσλ γίλεηαη αλάινγα κε ηηο επηινγέο ησλ ίδησλ ησλ καζεηψλ, ψζηε λα ππάξρνπλ νη ιηγφηεξεο ην δπλαηφλ ζπγθξνχζεηο κεηαμχ ηνπο. Οη ζρέζεηο κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο νκάδαο (ελδννκαδηθέο) είλαη θαηεμνρήλ ζπλεξγαηηθέο, ραξαθηεξίδνληαη απφ ακνηβαία δξάζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο νκάδαο. ε απηή ηελ θαηεχζπλζε ε αιιειεμάξηεζε θαη ε πξνζπάζεηα γηα ηε ζχλζεζε ζπιινγηθνχ έξγνπ θαη ηε δηαζθάιηζε πςειήο ζπιινγηθήο αμηνιφγεζεο. Ο ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ είλαη δηακεζνιαβεηηθφο θαη θαζνδεγεηηθφο, θαζψο θαιείηαη λα αλαζηνράδεηαη δηαξθψο γηα ηηο επηινγέο θαη ηηο πξάμεηο ηνπ, παξαηεξψληαο ηηο δξάζεηο ησλ καζεηψλ. Οη ζπλεξγάηεο θαινχληαη λα κνηξάζνπλ ηνπο εζσηεξηθνχο ξφινπο ηεο νκάδαο ηνπο, φπσο ηνπ ζπληνληζηή, ηνπ γξακκαηέα, ηνπ παξαηεξεηή θα, νη νπνίνη δηαξθψο ελαιιάζζνληαη. Δπηπιένλ, ζχκθσλα κε ηνλ Dillenbourg (1999), ε ζπλεξγαηηθή κάζεζε πεξηγξάθεη κηα θαηάζηαζε, ζηελ νπνία δηαθνξεηηθά είδε αιιειεπίδξαζεο αλάκεζα ζηα άηνκα πξνζδνθφληαη λα ζπκβνχλ, ηα νπνία κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ γλσζηηθνχο κεραληζκνχο, αιιά δελ ππάξρεη εγγχεζε, φηη νη πξνζδνθψκελεο αιιειεπηδξάζεηο ζα ζπκβνχλ. Αληίζεηα, ππάξρεη κία γεληθή αλεζπρία γηα ηελ αλάπηπμε ηξφπσλ γηα ηελ αχμεζε ηεο πηζαλφηεηαο αιιειεπίδξαζεο. Γηα ην ιφγν απηφ εμεηάδνληαη νη αξρηθέο ζπλζήθεο εγθαζίδξπζεο ηεο ζπλεξγαζίαο, ην κέγεζνο ηεο νκάδαο θαη ηνπο ππφινηπνπο παξάγνληεο φπσο

37 αλαθέξνληαη παξαπάλσ. Δπηπιένλ δίλεηαη έκθαζε ζηνλ θαζνξηζκφ ηνπ ζπκβνιαίνπ ζπλεξγαζίαο κε ρξήζε ζελαξίνπ βαζηζκέλνπ ζε ξφινπο ησλ ζπκκεηερφλησλ, φπσο δηαλέκνληαη απφ ηνπο ίδηνπο ή απφ ηνλ δάζθαιν. Σν κέζν κπνξεί λα ππνζηεξίδεη παξαγσγηθνχο κεραληζκνχο αιιειεπίδξαζεο, φπσο είλαη ε αληαιιαγή ελφο θιεηδηνχ, πνπ απνηειεί ην πξσηφθνιιν επηθνηλσλίαο ησλ καζεηψλ. Ο έιεγρνο θαη ε δηεπθφιπλζε ησλ αιιειεπηδξάζεσλ, απφ ηνλ ππνζηεξηθηή δάζθαιν, ν νπνίνο παξέρεη ειάρηζηε παηδαγσγηθή δηακεζνιάβεζε ψζηε λα νδεγήζεη ηηο νκάδεο ζηε ζσζηή θαηεχζπλζε ή αθφκα θαη λα βνεζήζεη ηα κέιε κε ηελ ειάρηζηε ζπκκεηνρή λα ελζσκαησζνχλ νκαιά ζηελ νκάδα. Γηα λα κπνξέζεη κία δξαζηεξηφηεηα λα ραξαθηεξηζηεί σο ζπλεξγαηηθή ρξεηάδεηαη λα ππάξρεη ζπκκεηξία κεηαμχ ησλ κειψλ, ζηηο γλψζεηο, ζηηο δξάζεηο θαη ζην ζηάηνπο ηνπο. Απαηηνχληαη θνηλνί ζηφρνη δξάζεο θαη επηπιένλ γίλεηαη δηακνηξαζκφο ξφισλ θαη εξγαζίαο. εκαληηθή επηπιένλ είλαη ε αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ησλ ζπκκεηερφλησλ, θαηά ηελ νπνία ε επηρεηξεκαηνινγία, ε δηαθσλία, ε αηηηνιφγεζε, ε πξνζπάζεηα λα πείζεη ν έλαο ηνλ άιινλ, δίλνπλ ηζρπξφηεξε ζπλεξγαζία απφ ηελ παξνρή νδεγηψλ. Λακβάλνληαο ηα παξαπάλσ ππφςε καο θξνληίζακε φζν ην δπλαηφλ λα ελζαξξχλνπκε ηηο δπάδεο ησλ καζεηψλ λα ζπλεξγαζηνχλ. πγθεθξηκέλα, ην πεξηβάιινλ θαη ν εξεπλεηήο παξφηξπλε ηελ επηθνηλσλία ησλ καζεηψλ. Ζ ζχλζεζε ησλ νκάδσλ έγηλε κε ηε ζέιεζε ησλ ίδησλ ησλ καζεηψλ, φπσο θάζνληαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ εξγαζηεξίνπ ηνπ καζήκαηνο ηεο Πιεξνθνξηθήο. Ο δάζθαινο ήηαλ δηαζέζηκνο θαη ν ξφινο ηνπ ππήξμε ππνζηεξηθηηθφο ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο δηαδηθαζίαο Δπεςνηηική διαδικαζία Σν ζρήκα ηεο έξεπλάο καο είλαη: Γηδαζθαιία, Πξνηεζη, πλεξγαηηθή Γξαζηεξηφηεηα θαη Μεηαηεζη (πίλαθαο 2). Σν ηκήκα ηεο ζπλεξγαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο απνηειεί ην θπξηφηεξν κέξνο, κέζα απφ ην νπνίν ζα πξνθχςεη ε κειέηε ησλ αιιειεπηδξάζεσλ θαη ηεο δηαδηθαζίαο επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο. Γηα λα κπνξέζνπκε λα ππνζηεξίμνπκε θαιχηεξα ην ηκήκα ηεο ζπλεξγαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ρξεηαζηήθακε ην κέξνο ηεο δηδαζθαιίαο γηα ηελ έληαμε ησλ καζεηψλ ζην ινγηζκηθφ θαη ζηε κέζνδν ηεο κνληεινπνίεζεο. Με ην πξνηεζη κπνξέζακε λα ηζνξξνπήζνπκε ηηο νκάδεο πνπ ζα δνχιεπαλ δηα δψζεο θαη εμ

38 απνζηάζεσο, αιιά θαη λα ζπγθξίλνπκε ηελ βειηίσζε ζηελ επίδνζε ησλ δχν νκάδσλ, ρξεζηκνπνηψληαο ην κεηαηεζη. Ζ καζεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα επίιπζεο πξνβιήκαηνο βαζηζκέλεο ζηελ ελφηεηα ησλ αλαινγηψλ θαη ηεο εμίζσζεο ηεο επζείαο ησλ Μαζεκαηηθψλ ηεο α θαη β Γπκλαζίνπ παξακέλεη ε ίδηα γηα ηηο ηέζζεξηο δξαζηεξηφηεηέο. Αιιάδεη κφλν ην πξφβιεκα, ην νπνίν ζε θάζε πεξίπησζε είλαη πξφβιεκα ηεο θαζεκεξηλήο δσήο. 1ε κέξα Σεηάξηε 5/5/2010 Δξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο Γηδαζθαιία (1h) Πξνηεζη (20 min) 2ε κέξα Πέκπηε 6/5/2010 Δξγαζηήξην ηερλνινγίαο πλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα 3ε κέξα Γεπηέξα 10/5/2010 Δξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο Μεηαηεζη (20 min) O1 Γηα δψζεο O2 Δμ απνζηάζεσο Πίλαθαο 2: Γηαδηθαζία ηεο έξεπλαο Γηδαζθαιία 9:00 10:00 - Σεηάξηε 5/5 - «Γηδαζθαιία ζην εξγαζηήξην ππνινγηζηψλ» Δζηηάδνπκε νη καζεηέο λα αλαπηχμνπλ δεμηφηεηεο κνληεινπνίεζεο καζεκαηηθνχ πξνβιήκαηνο αληίζηνηρεο δπζθνιίαο κε απηνχ πνπ θαινχληαη λα επηιχζνπλ ζηε ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα. Γίλεηαη έκθαζε ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ νληνηήησλ ελφο πξνβιήκαηνο, ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ νληνηήησλ, ζηελ εχξεζε ηνπ είδνπο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπο (εμαξηεκέλεο, αλεμάξηεηεο κεηαβιεηέο θαη παξάκεηξνη ηνπ πξνβιήκαηνο). Έπεηηα ζπλδένπκε ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ νληνηήησλ κε ηηο θαηάιιειεο ζρέζεηο, ζηελ πεξίπησζή καο καζεκαηηθέο. Γίλεηαη ην θχιιν εξγαζίαο ηνπ παξαξηήκαηνο 1. Πξαγκαηνπνηείηαη ε δηδαζθαιία ηεο έλλνηαο ηνπ κνληέινπ (νληφηεηεο, ραξαθηεξηζηηθά, ζρέζεηο) γεληθά θαη έπεηηα κέζα απφ δχν παξαδείγκαηα. Σν πξψην παξάδεηγκα είλαη πην απιφ θαη αθνξά ζην γέκηζκα ηνπ βαξειηνχ κε λεξφ θαη ην δεχηεξν είλαη πξφβιεκα εχξεζεο ηνπ θφζηνπο ηεο βελδίλεο αλά κήλα

39 Οη δεθαέμη καζεηέο εξγάδνληαη αλά δχν ζε έλα ππνινγηζηή, κε ηηο ππνδείμεηο ηνπ δηδάζθνληα γηα ηελ δεκηνπξγία ησλ δχν κνληέισλ. Ζ δηαδηθαζία έρεη σο εμήο: δηαβάδνπκε ην πξφβιεκα, ην δηαηππψλνπκε κε δηθά καο ιφγηα. ηνλ ιεπθνπίλαθα θαηαγξάθνπκε ηηο νληφηεηεο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο, πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ ηελ θσδηθνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ ζε γλσζηνχο θαη αγλψζηνπο ηνπ πξνβιήκαηνο. Οη γλσζηνί απνηεινχλ ηηο παξακέηξνπο / ζηαζεξέο θαη νη άγλσζηνη ρσξίδνληαη ζε αλεμάξηεηεο κεηαβιεηέο (κεηαβάιινληαη αλεμάξηεηα απφ θάζε άιιν γεγνλφο, πρ ρξφλνο) θαη ζε εμαξηεκέλεο κεηαβιεηέο (κεηαβάιινληαη ζχκθσλα κε έλα γεγνλφο πρ ρξήκαηα βελδίλεο αλάινγα κε ηε βελδίλε). Αθνχ έρνπκε νξίζεη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ νληνηήησλ, βξίζθνπκε ηηο ζρέζεηο πνπ ηα ζπλδένπλ. Γηα ηελ επηβεβαίσζε ησλ ελεξγεηψλ καο εθαξκφδνπκε παξάδεηγκα. ην ινγηζκηθφ ModellingSpace κε ηελ ππφδεημε ηνπ δηδάζθνληα νη καζεηέο εηζάγνπλ ηηο νληφηεηεο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο, νξίδνπλ ηηο παξακέηξνπο θαη ζέηνπλ ηηο ζρέζεηο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ νληνηήησλ. Σέινο, εθαξκφδνπλ ην ίδην παξάδεηγκα γηα ηελ επαιήζεπζε ηνπ κνληέινπ. Πξνηεζη 10:00 10:20 Σεηάξηε 5/5 «Πξνηεζη ζην εξγαζηήξην ππνινγηζηψλ» Γίλνπκε ζηνπο καζεηέο παξφκνην καζεκαηηθφ πξφβιεκα εχξεζεο ηνπ θφζηνπο ηεο θνχξζαο ηαμί (παξάξηεκα 2), λα εληνπίζνπλ ηηο νληφηεηεο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο ζε γλσζηνχο θαη αγλψζηνπο, απφ ηνπο νπνίνπο ζε εμαξηεκέλεο θαη αλεμάξηεηεο κεηαβιεηέο, λα θαηαγξάςνπλ ηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ νληνηήησλ θαη λα εθαξκφζνπλ έλα παξάδεηγκα. Ζ δηαδηθαζία απηή πξαγκαηνπνηείηαη ζην ραξηί. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο απφ αξηζηεξά πξνο ηα δεμηά ηεο ηάμεο νξίζηεθαλ νκάδεο έλα έσο νθηψ. Με ην πξνηεζη μερψξηζαλ νη νκάδεο κε ηελ θαιχηεξε επίδνζε: 1, 2, 4, 7. Καηά ζπλέπεηα νη νκάδεο 1 θαη 2 νξίζηεθαλ γηα ηελ ζπλεξγαζία ζηνλ ίδην ππνινγηζηή ελψ νη 4 θαη 7 γηα ηε ζπλεξγαζία απφ απφζηαζε. Έηζη νη νκάδεο θαζνξίζηεθαλ σο εμήο: Οκάδεο Γηα δψζεο Ο1 Δμ απνζηάζεσο Ο2 1, 2, 3, 8 4, 5, 6, 7 Πίλαθαο 3: Γηαρσξηζκφο ζε νκάδεο

40 πλεξγαηηθή δξαζηεξηόηεηα Ζ ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα φπσο παξαηίζεηαη ζην παξάξηεκα 2 απνηειεί έλα καζεκαηηθφ πξφβιεκα εχξεζεο ηνπ κεληαίνπ θφζηνπο ινγαξηαζκνχ ηειεθψλνπ. Οη ππνδείμεηο πεξηνξίδνληαη ζηε ζπλεξγαζία ησλ καζεηψλ θαη φρη ζηε δηαδηθαζία, φπσο ε εχξεζε ησλ νληνηήησλ θαη ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπο, ηα νπνία νη καζεηέο θαινχληαη λα ζπκεζνχλ απφ ηε δηδαζθαιία. 8:30 10:00 - Πέκπηε 6/5 - πλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα κε νκάδεο ησλ δχν δηα δψζεο ζην εξγαζηήξην ηερλνινγίαο 9:00 11:00 - Γεπηέξα 10/5 - πλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα κε νκάδεο ησλ δχν εμ απνζηάζεσο ζην εξγαζηήξην ππνινγηζηψλ Μεηαηεζη 11:00 11:20 - Γεπηέξα 10/5 - Μεηαηεζη ζε αίζνπζα δηδαζθαιίαο Γίλνπκε ζηνπο καζεηέο παξφκνην καζεκαηηθφ πξφβιεκα εχξεζεο ηνπ εκεξήζηνπ θφζηνπο εξγνζηαζίνπ θαηαζθεπήο ππνινγηζηψλ (παξάξηεκα 4). Παξνκνίσο κε ην πξνηεζη δεηνχληαη νη νληφηεηεο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο, ηα νπνία ρσξίδνπλ ζε γλσζηνχο θαη αγλψζηνπο, ηνπο νπνίνπο θαινχληαη λα δηαρσξίζνπλ ζε αλεμάξηεηεο θαη εμαξηεκέλεο κεηαβιεηέο. Έπεηηα δεηείηαη ε ζπζρέηηζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ κε ηελ εχξεζε ηεο ζρέζεο πνπ ηα ζπλδέεη. Σέινο εθαξκφδεηαη παξάδεηγκα γηα ηελ επαιήζεπζε ηεο ζρέζεο. Σν κεηαηεζη πξαγκαηνπνηήζεθε ηελ ίδηα εκέξα κε ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο νκάδαο εμ απνζηάζεσο γηα ιφγνπο ιήμεο ηεο ζρνιηθήο ρξνληάο. ε αξρηθφ ζηάδην ζρεδίαζεο ηεο εξεπλεηηθήο δηαδηθαζίαο επηδηψμακε επηπιένλ ηε κειέηε νκάδσλ πνπ εξγάδνληαη ζην ραξηί αηνκηθά θαη νκαδηθά, θαη αηνκηθά ζηνλ ππνινγηζηή. Οπζηαζηηθά νη ππφ κειέηε νκάδεο καο ήηαλ πέληε. Γηα ιφγνπο δπζθνιίαο ζπιινγήο θαη αλάιπζεο ησλ δεδνκέλσλ, πεξηνξηζηήθακε ζηηο νκάδεο δηα δψζεο θαη εμ απνζηάζεσο ζπλεξγαζίαο ππφ ηε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή. 5.3 Τετληθές θαη εργαιεία ζσιιογής δεδοκέλωλ Υξεζηκνπνηήζακε σο κία ηερληθή ζπιινγήο ησλ δεδνκέλσλ καο ην πξνηεζη θαη ην κεηαηεζη, φπνπ κέζα απφ ηε ζχγθξηζε ησλ δχν, είκαζηε ζε ζέζε λα ζπκπεξάλνπκε ηελ επίδξαζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ζηηο δχν νκάδεο κειέηεο. Ζ επίδξαζε θπξίσο αθνξά ζην βαζκφ απφθηεζεο γλψζεσλ θαη δεμηνηήησλ

41 Απηή ε κέζνδνο έρεη δερζεί έληνλε θξηηηθή θαη ηδηαίηεξα γηα ηελ ρξήζε ηεο σο εξγαιείν ζπιινγήο δεδνκέλσλ ζηε ζπλεξγαηηθή κάζεζε, γηαηί δελ ιακβάλεη ππφςε ηνπο πεξηβάιινληεο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ. Δπηπιένλ ηα ηεζη εμεηάδνπλ αηνκηθά ηελ επίδνζε θάζε αηφκνπ θαηά ζπλέπεηα δελ είλαη ζπκβαηφ κε ηελ πνξεία ηεο νκάδαο. Χζηφζν ε αμία ηνπ εξγαιείνπ απηνχ είλαη ζεκαληηθή θαη ν εξεπλεηήο κπνξεί λα ην αμηνινγήζεη θαηάιιεια, αθνχ φκσο επηιέμεη θη άιιεο ηερληθέο ζπιινγήο δεδνκέλσλ. Ζ παξαηήξεζε είλαη απφ ηηο πην θαζηεξσκέλεο ηερληθέο ζπιινγήο δεδνκέλσλ. Ο εξεπλεηήο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα δεη επί ηφπνπ απηά πνπ ζπκβαίλνπλ θαη φρη σο δεπηεξνγελή δεδνκέλα. ηελ έξεπλά καο ε παξαηήξεζε καο επηηξέπεη λα ζπιιέμνπκε δεδνκέλα γηα ην πιαίζην ηεο αιιειεπίδξαζεο (Cohen et al, 2008). Ο εξεπλεηήο κπνξεί λα ζπκκεηέρεη ζηελ δξαζηεξηφηεηα ή φρη θη έηζη δηαθξίλνπκε ηελ πξσηνγελή θαη ηε δεπηεξνγελή παξαηήξεζε. Δπηπιένλ ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε αλάινγα κε ην βαζκφ, ζηνλ πνίν ζπκκεηέρεη ζηε δηαδηθαζία. Ο παξαηεξεηήο ζπκκεηέρνληαο βηψλνπλ ηηο αιιειεπηδξάζεηο ησλ καζεηψλ, σζηφζν είλαη αλεμεξεχλεηε πεξηνρή γη απηφ είλαη πξνηηκφηεξν λα παξαθνινπζεί δηαθξηηηθά ηε ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα ησλ καζεηψλ. Σα κεηνλεθηήκαηα ηεο ηερληθή απηήο έγθεηηαη ζηελ πεξίπησζε αιινίσζεο ηεο δξαζηεξηφηεηαο, ιφγσ ηεο παξνπζίαο ηνπ εξεπλεηή, αιιά θαη ζην θηιηξάξηζκα ησλ δξάζεσλ ησλ ζπκκεηερφλησλ. Οκνίσο θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αλάιπζεο ησλ δεδνκέλσλ ππάξρεη ν θίλδπλνο ηεο αιινίσζεο ησλ ζπκπεξαζκάησλ, εμαηηίαο ησλ πξνθαηαιήςεσλ θαη ησλ πξνζσπηθψλ ηάζεσλ ηνπ εξεπλεηή. Διαρηζηνπνηψληαο φζν ην δπλαηφ απηνχο ηνπο παξάγνληεο ε παξαηήξεζε απνηειεί ηζρπξφ εξγαιείν γηα ηε κειέηε ησλ ζπλεξγαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ (Αβνχξεο θα, 2008). ηε κειέηε καο ρξεζηκνπνηνχκε ηελ ηερληθή ηεο παξαηήξεζεο ησλ καζεηψλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπλεξγαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, θξαηψληαο ζεκεηψζεηο, αιιά θαη κε ηε βνήζεηα ηνπ ινγηζκηθνχ Camtasia studio, ην νπνίν επηηξέπεη ηελ θαηαγξαθή ηεο νζφλεο ηνπ ππνινγηζηή θαη ηελ ηαπηφρξνλε ζχιιεςε εηθφλαο βίληεν θαη ήρνπ. ηε νκάδα «δηα δψζεο» θαηαγξάθεθαλ ε νζφλε, νη θηλήζεηο θαη ε ζπλνκηιία ησλ δχν καζεηψλ, νη νπνίνη εξγάζηεθαλ ζηνλ ίδην ππνινγηζηή κε ην ινγηζκηθφ Camtasia. Αληίζεηα ζηελ εμ απνζηάζεσο ζπλεξγαζία ησλ καζεηψλ κε ην Camtasia θαηαγξάθεθε ν ρψξνο θαη νη ηπρφλ νκηιίεο πνπ ζπλέβεζαλ. Καη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο ην ModellingSpace καο παξέρεη ηηο ελέξγεηεο ησλ καζεηψλ γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ

42 κνληέισλ. ηα δεδνκέλα πνπ ζπιιέμακε ζπγθαηαιέγνληαη επίζεο ηα θχιια εξγαζίαο θαη ηα πξφρεηξα πνπ δφζεθαλ ζηνπο καζεηέο θαη νη ζεκεηψζεηο ηνπ εξεπλεηή (Πίλαθαο 4). Γηα δψζεο Δμ απνζηάζεσο Καηαγξαθή θηλήζεσλ θαη νζφλεο Καηαγξαθή ηνπ ρψξνπ Log files ηνπ ModellingSpace Log files ηνπ ModellingSpace 2 θχιια εξγαζίαο θαη 2 πξφρεηξα 2 θχιια εξγαζίαο θαη 2 πξφρεηξα εκεηψζεηο ηνπ εξεπλεηή εκεηψζεηο ηνπ εξεπλεηή Πίλαθαο 4: Δξγαιεία θαηαγξαθήο δεδνκέλσλ. ηα εηθφλεο 1 θαη 2 παξνπζηάδεηαη ε δηεπηθάλεηα ρξήζεο ηνπ ινγηζκηθνχ Camtasia studio ζε δχν ζηηγκηφηππα ηεο έξεπλαο δηα δψζεο θαη εμ απνζηάζεσο αληίζηνηρα. Δηθφλα 1: ηηγκηφηππν δηα δψζεο ζπλεξγαζίαο ζην Camtasia studio Δηθφλα 2: ηηγκηφηππν εμ απνζηάζεσο ζπλεξγαζίαο ζην Camtasia studio

43 6. Ανάλςζη ηων δεδομένων Αποηελέζμαηα Γηα ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ, πνπ αθνξνχλ κία κειέηε ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο, πξνηείλνληαη δηάθνξεο ηερληθέο (Αβνχξεο θα, 2008). Μία κέζνδνο απνηεινχλ νη ελδείθηεο ζπκκεηνρήο, νη θνηλσληθνί θαη νη γλσζηηθνί ελδείθηεο, κε ηνπο νπνίνπο νπζηαζηηθά πνζνηηθνπνηνχκε ηα δεδνκέλα καο. Έπεηηα, ε αλάιπζε θνηλσληθψλ δηθηχσλ κε ηε κέηξεζε ηεο ππθλφηεηαο ηνπ δηθηχνπ, ηεο θεληξηθφηεηαο ηεο θνηλσληθήο ζέζεο ηνπ αηφκνπ θαη άιινπο δείθηεο, αλαιχεηαη ε ζπκπεξηθνξά ηνπο δηθηχνπ. Δθαξκφδνπκε ηελ αλάιπζε πεξηερνκέλνπ, ε νπνία απνηειεί κία ελ δπλάκεη επαλαιήςηκε ηερληθή γηα ηε ζπκπίεζε πνιιψλ ιέμεσλ θεηκέλνπ ζε ιηγφηεξεο θαηεγνξίεο πεξηερνκέλνπ βαζηζκέλε ζε ζαθείο θαλφλεο θσδηθνπνίεζεο (Krippendorf, 1980, νπ. αλαθ. Αβνχξεο θα, 2008). Σν πεξηερφκελν είλαη νη ελέξγεηεο ησλ ρξεζηψλ θαη ηα κελχκαηα πνπ αληαιιάζνπλ κεηαμχ ηνπο. ε απηή ηε κέζνδν δίλεηαη έκθαζε ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ κεηαβιεηψλ, ηνπ πξσηνθφιινπ θσδηθνπνίεζεο θαη ηεο κνλάδαο αλάιπζεο. Ζ δηαδηθαζία ηεο θσδηθνπνίεζεο ησλ δηαιφγσλ θξίλεηαη απαξαίηεην λα επαλαιεθζεί θαη απφ άιινπο εξεπλεηέο γηα κεγαιχηεξε αμηνπηζηία ησλ απνηειεζκάησλ, αιιά θαη λα αμηνινγεζεί κε θαηάιιειεο πξαθηηθέο. Ο εξεπλεηήο εζηηάδεη ζην θνκκάηη ησλ δεδνκέλσλ πνπ ηνλ ελδηαθέξεη θαη φρη ζε φιν ην πιηθφ. ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ νη κεηαβιεηέο πνπ εμεηάδνπκε είλαη ε δηαδηθαζία επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο, νη αιιειεπηδξάζεηο ησλ νκάδσλ θαη ε επίδνζε ησλ καζεηψλ. Υξεζηκνπνηνχκε σο κνλάδα αλάιπζεο ηα κελχκαηα νκηιίαο θαη ηηο δξάζεηο ησλ ζπκκεηερφλησλ ζην ινγηζκηθφ. Καηά απηφλ ηνλ ηξφπν, πξνθχπηεη ε θσδηθνπνίεζε ησλ δξάζεσλ νκηιίαο θαη ρξήζεο ηνπ ινγηζκηθνχ. Σέινο, ζε επφκελν επίπεδν αλάιπζεο αλαδεηθλχνληαη ζεκαηηθέο ελφηεηεο ή επαλαιακβαλφκελα πξφηππα κέζα ζηα πνηνηηθά δεδνκέλα γηα ηελ αλάδεημε ησλ ζπκπεξαζκάησλ ηεο κειέηεο καο. 6.1 Περηβάιιολ αλάισζες Γηα ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηήζεθε ην πξφγξακκα ActivityLens, ην νπνίν έρεη θαηαζθεπαζηεί απφ ηελ νκάδα HCI (Human Computer Interaction Research Group) ηνπ ηκήκαηνο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ θαη Σερλνινγίαο Τπνινγηζηψλ, ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ, ην νπνίν ππνζηεξίδεη ηελ εζλνγξαθηθή έξεπλα θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα πνηνηηθέο έξεπλεο

44 Σν πεξηβάιινλ ηνπ ActivityLens βνεζά ζηε κειέηε ησλ δεδνκέλσλ πνιιαπιψλ πεγψλ, πνπ ζπιιέγνληαη θαηά ηε δηάξθεηα ησλ εξεπλψλ. Ζ ρξήζε πνιπκέζσλ επηηξέπεη ηνπο εξεπλεηέο λα εξγαζηνχλ κε αξρεία θεηκέλνπ, ήρνπ, εηθφλαο, βίληεν, αιιά επίζεο θαη logfiles, ηα νπνία απνηεινχλ ηε ιίζηα δξάζεσλ παξαγφκελσλ απφ ζρεηηθά πξνγξάκκαηα. Δπηηξέπεη ηελ ελζσκάησζε θαη ην ζπγρξνληζκφ ησλ ζπιιεγφκελσλ δεδνκέλσλ. Γίλεη ηε δπλαηφηεηα γηα ρξήζε πνιιαπιψλ ραξαθηεξηζηηθψλ παξαηήξεζεο θαη αλάιπζεο ησλ δεδνκέλσλ ζπιινγήο. Δίλαη εχθνιν ζηε ρξήζε θαη ζηελ πινήγεζε ησλ πνιπκεζηθψλ πεγψλ, ζηελ επηζήκαλζε ησλ δεδνκέλσλ, ζηε ζηαηηζηηθή αλάιπζε, ζηελ επηινγή ησλ δεδνκέλσλ, ζηελ νπηηθνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ, ζηελ παξαγσγή πεξηγξαθηθψλ αλαθνξψλ θα. Με άιια ιφγηα, είλαη έλα ινγηζκηθφ γηα ηελ αλάιπζε ηεο ζπκπεξηθνξάο, πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηε κειέηε θαη ηελ θαηαλφεζε ησλ εξγαζηψλ, πνπ εθηεινχληαη απφ ρξήζηεο ή νκάδεο ρξεζηψλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αιιειεπίδξαζεο κε έλα ζχζηεκα. Σα δεδνκέλα ρακεινχ επηπέδνπ πνπ έρνπλ πξνθχςεη απφ ηελ παξαηήξεζε απνηεινχλ ην ζρέδην εξγαζίαο (project). Σα ζρέδηα εξγαζίαο νξγαλψλνληαη ζε κειέηεο (studies). Με απηφ ηνλ ηξφπν κηα κειέηε είλαη κία ζπιινγή ζρεδίσλ εξγαζίαο, πνπ αλαπαξηζηνχλ ηελ αιιειεπίδξαζε ησλ ρξεζηψλ κε ην ζχζηεκα. Ζ δηεπηθάλεηα ρξήζεο ηνπ ActivityLens (εηθφλα ) απνηειείηαη απφ ηξεηο πεξηνρέο: ε πεξηνρή Α πεξηέρεη πιεξνθνξία θεηκέλνπ, θπξίσο πξνεξρφκελε απφ ηα logfiles, ε πεξηνρή Β πεξηέρεη ηα πνιπκεζηθά αξρεία, πνπ αλαπαξηζηνχλ ηηο αιιειεπηδξάζεηο ησλ ρξεζηψλ κεηαμχ ηνπο θαη κε ην ζχζηεκα θαη ε πεξηνρή Γ, ε νπνία παξέρεη θίιηξα γηα ηελ απνκφλσζε δξαζηεξηνηήησλ, αλάινγα κε ηελ θαηεγνξία ηνπο, ηνπο ρξήζηεο θαη ηα εξγαιεία (Fiotakis et al, 2007). Δηθφλα 3: Γηεπηθάλεηα ActivityLens

45 Σν ActivityLens παξέρεη ηε δπλαηφηεηα γηα δεκηνπξγία φςεσλ πνιιαπιψλ επηπέδσλ. πγθεθξηκέλα ππάξρνπλ ηξία επίπεδα (εηθφλα). Ο ρξήζηεο κπνξεί λα ζπλζέζεη ηελ πιεξνθνξία ηνπ πξψηνπ, πξνζζέηνληαο ζρφιηα θαη έηζη λα ρηίζεη πςειφηεξν επίπεδν, κηαο πην γεληθήο θαη αθαηξεηηθήο πεξηγξαθήο ησλ δξάζεσλ ησλ ρξεζηψλ. Απηή ε πεξηγξαθή απνηειεί κία εγγξαθή ζην πςειφηεξν επίπεδν. Οπζηαζηηθά ην πξψην επίπεδν αλαθέξεηαη ζηελ θαηαγξαθή ησλ δξάζεσλ, ελψ ην δεχηεξν είλαη πςειφηεξν θαη πην απαηηεηηθφ θαζψο απαηηεί ηελ αλάιπζε απφ ηνλ αλαιπηή. Σν ηξίην επίπεδν είλαη ην πςειφηεξν ζηελ ηεξαξρία θαη θάζε εγγξαθή ηνπ απνηειεί έλα ζπλδπαζκφ ηνπ δεχηεξνπ επηπέδνπ. Δηθφλα 4: Δπίπεδα αλάιπζεο δεδνκέλσλ ηελ εξγαζία καο νξίδνπκε ηε κειέηε σο ModellingSpace θαη ηα ζρέδηα εξγαζίαο είλαη ηα δεδνκέλα πνπ αθνξνχλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο θάζε νκάδα, ζε αξηζκφ είλαη νθηψ. Δπνκέλσο ζπκπεξηιάβακε νθηψ ζρέδηα εξγαζίαο ζε κία κειέηε. ε θάζε ζρέδην εξγαζίαο ζηελ πεξηνρή ηνπ θεηκέλνπ εηζάγνπκε ηα log files ηνπ ModellingSpace θαη απνκαγλεηνθσλνχκε ηηο ζπλνκηιίεο ησλ ζπκκεηερφλησλ γηα ηηο νκάδεο δηα δψζεο. Όζνλ αθνξά ηηο εμ απνζηάζεσο νκάδεο νη ζπλνκηιίεο πεξηιακβάλνληαη ζηα log files ηνπ ινγηζκηθνχ. ηελ πεξηνρή ησλ πνιπκεζηθψλ αξρείσλ εηζάγνπκε ην αξρείν βίληεν ηεο αληίζηνηρεο νκάδαο. Όπσο θαίλεηαη ζηνλ πίλαθα 5 νη ζπκκεηέρνληεο γηα ηε δηα δψζεο είλαη νη δχν καζεηέο θαη ν δάζθαινο, ζε αληίζεζε κε ηελ εμ απνζηάζεσο. Δπηπιένλ ηα εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα λα επηθνηλσλήζνπλ, δηαθέξνπλ γηα ηηο δχν πεξηπηψζεηο. Έηζη ζηε δηα δψζεο ζπλεξγαζία νη καζεηέο έθαλαλ ρξήζε ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ, ηνπ ππνινγηζηή, ησλ ρεηξνλνκηψλ θαη ηνπ γξαπηνχ ιφγνπ, ζε αληίζεζε κε ηελ εμ

46 απνζηάζεσο θαηά ηελ νπνία ηα θαλάιηα επηθνηλσλίαο ησλ καζεηψλ απνηέιεζαλ ην παξάζπξν ζπλνκηιίαο θαη ηνπ κνληέινπ. ηελ κειέηε καο ν εξεπλεηήο απνηέιεζε ηνλ δηδάζθσλ ηεο δηαδηθαζίαο ηεο δηαδηθαζίαο ηεο κνληεινπνίεζεο επίιπζεο καζεκαηηθνχ πξνβιήκαηνο θαη γη απηφ ην ιφγν ηνλ απνθαιέζακε δάζθαιν. Γηα δώζεο Δμ απνζηάζεσο πκκεηέρνληεο 2 καζεηέο, δάζθαινο 2 καζεηέο Δξγαιεία γιψζζα, ππνινγηζηήο, ρεηξνλνκία, κνιχβη chat, παξάζπξν κνληέινπ Πίλαθαο 5: πκκεηέρνληεο θαη εξγαιεία επηθνηλσλίαο δηα δψζεο θαη εμ απνζηάζεσο Πξηλ πεξάζνπκε ζηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ φζσλ αθνξά ηνπο ζηφρνπο ηεο έξεπλάο καο, ζεσξνχκε ζθφπηκν λα παξαζέζνπκε νξηζκέλα ζηνηρεία πνπ πξνέθπςαλ απφ ηε δηαδηθαζία αλάιπζεο θαη αθνξνχλ ηε δηαρείξηζε εξγαιείσλ θαη ηε δξάζε ησλ ζπκκεηερφλησλ. Όζνλ αθνξά ζηε δηαρείξηζε εξγαιείσλ ε εμ απνζηάζεσο ζπλεξγαζία επλνήζεθε ε ρξήζε ηνπ ινγηζκηθνχ, ελψ ζεκεηψζεθαλ ιηγφηεξεο αιιειεπηδξάζεηο, εμαηηίαο κηθξφηεξνπ αξηζκνχ θαλαιηψλ επηθνηλσλίαο. Όζνλ αθνξά ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζηε δηα δψζεο ζπλεξγαζία επλνήζεθε ε ππνζηήξημε ηνπ δηδάζθνληα θαη ε πην γξήγνξε ελαιιαγή ησλ δξάζεσλ κεηαμχ ησλ ζπκκεηερφλησλ. 6.2 Καηεγορίες αλάισζες Μειεηήζεθαλ νη δξάζεηο ηεο νκάδαο 2 θαη πξνέθπςαλ νη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο (πίλαθαο ), νη ππφινηπεο ζπκπιεξψζεθαλ απφ ηελ αλάιπζε δξάζεσλ ησλ ππφινηπσλ νκάδσλ. Οκαδνπνηήζακε ηηο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ην εξγαιείν πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε θαη ηνπο δξψληεο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν αλ ην εξγαιείν είλαη ε γιψζζα ή ην chat αλάινγα κε ηελ νκάδα αλαθεξφκαζηε ζηηο θαηεγνξίεο Α, Β θαη Γ. Αλ ην εξγαιείν είλαη ν ππνινγηζηήο ηφηε νη θαηεγνξίεο αλήθνπλ ζηελ νκάδα Γ. Δπηπιένλ νη δξάζεηο ηνπ δαζθάινπ πεξηνξίδνληαη ζηελ νκάδα θαηεγνξηψλ Α θαη ζηηο απαληήζεηο ηεο θαηεγνξίαο Β, ελψ νη δξάζεηο ησλ καζεηψλ αλήθνπλ ζηηο Β, Γ

47 Β. ΔΡΩΣΗΔΙ ΜΑΘΗΣΩΝ Α. ΓΑΚΑΛΟ Πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο θαη Γ. Οπζηαζηηθά άιινηε νη απαληήζεηο δίλνληαη απφ ην δάζθαιν θαη άιιν απφ ηνλ ζπλεξγάηε. Δπηρεηξνχκε λα δψζνπκε έλαλ ιεηηνπξγηθφ νξηζκφ πίλαθαο γηα θάζε κία απφ ηηο θαηεγνξίεο δξάζεσλ ησλ ζπκκεηερφλησλ, δίλνληαο έλα απφζπαζκα δηαιφγνπ. Καηεγνξία Ο ζπκκεηέρσλ: Παξάδεηγκα δηαβάδεη ηηο ππνδείμεηο πξνο ηνπο καζεηέο Αλάγλσζε ππνδείμεσλ Παξφηξπλζε ζπλεξγαζίαο Οδεγίεο ζπλεξγαζίαο Οξγαλσηηθέο νδεγίεο 5 Δλζάξξπλζε 6 7 Σερληθή θαζνδήγεζε Γλσζηηθή θαζνδήγεζε 8 Δπηβξάβεπζε 9 10 Γηαδηθαζηηθή εξψηεζε Γηαδηθαζηηθή απάληεζε δίλεη ζηνπο καζεηέο ην έλαπζκα λα ζπλεξγαζηνχλ κεηαμχ ηνπο πξνο επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο. δίλεη νδεγίεο γηα ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη καζεηέο ζα κπνξνχζαλ λα ζπλεξγαζηνχλ. δίλεη νδεγίεο γηα λα δηεπθνιχλεη ηελ νξγάλσζε ησλ καζεηψλ φζνλ αθνξά ηε δηαδηθαζία. δίλεη ηελ ελζάξξπλζε ζηνπο καζεηέο λα πξνρσξήζνπλ ζηε δηαδηθαζία, ηδίσο φηαλ δελ κεηψλεηαη ην ελδηαθέξνλ ηνπο. δίλεη νδεγίεο πνπ αθνξνχλ ηε δηαρείξηζε ηνπ ινγηζκηθνχ ππνβνεζά ηνπο καζεηέο ζηε δηαδηθαζία επίιπζεο πξνβιήκαηνο, δείρλνληάο ηνπο κηα θαηεχζπλζε. επηβξαβεχεη ηηο πξνζπάζεηεο ησλ καζεηψλ. Ο καζεηήο θάλεη εξψηεζε πνπ αθνξά ηε ζπκπιήξσζε ησλ θχιισλ εξγαζίαο θαη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα εξγαζηνχλ. Ο δάζθαινο δίλεη απάληεζε ζηηο εξσηήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ αθνξνχλ ηε δηαδηθαζία. Γ: «Οη ππνδείμεηο είλαη απηέο. Αμηνπνηήζηε ηε βνήζεηα κνπ κφλν φηαλ ρξεηαζηεί, κεηαμχ ζαο ζέισ λα αιιειεπηδξάζεηε. Ζ ηζρχο ελ ηε ελψζεη. Απηά είλαη ηα θχιια ζαο. Γξάςηε ηα νλφκαηά ζαο» Γ: «Δίζαζηε νκάδα», «αο πξνηξέπσ λα κηιάηε κεηαμχ ζαο», «Ρψηεζε ην δηπιαλφ ζνπ ηη έρεη θαηαιάβεη. πλεξγαζηείηε», «Φάμηε ζαλ νκάδα», «Μπνξείηε λα επηθνηλσλείηε κεηαμχ ζαο» Γ: «Ο έλαο λα έρεη ην πνληίθη ν άιινο ην πιεθηξνιφγην. Μνηξάζηε ξφινπο. Ο έλαο λα θάλεη ηνλ ρεηξηζκφ ν άιινο λα βάδεη ηηο ηδέεο θαη λα αληαιιάζζεηε ηνπο ξφινπο» Γ: «Γξάςηε ηα νλφκαηά ζαο», «Θέιεηε λα αξρίζεηε απφ ην ραξηί ή απφ ην ινγηζκηθφ» Γ: «Καιά πάηε. Πξνρσξήζηε», «Ξεθηλήζαηε απφ ηε ζρέζε. Δληάμεη» Γ: «Σν ζπκάζηε ην θιεηδί;», «Ζ ζρέζε είλαη αλεμάξηεηε, εμαξηεκέλε, ζηαζεξά», «Μπνξείηε λα αλνίμεηε ην παξάζπξν» Γ: «Θέιεηε λα ζθεθηείηε ηε ζρέζε πσο είλαη ζην ραξηί θαη κεηά λα πάηε ζην ινγηζκηθφ», «Τπάξρεη άιιε ζρέζε», «Μπνξείηε λα θάλεηε έλα παξάδεηγκα», «Μπνξείηε λα εηζάγεηε ηε ζρέζε ζην ινγηζκηθφ» Γ: «Πνιχ ζσζηά», «Μπξάβν», «Σν έρεηε ζθεθηεί ζσζηά». Μ: «Έλα ζα δψζνπκε;», «Να ην γξάςσ θη εγψ;» Γ: «Καη ηα δχν αιιά θπξίσο απφ ην πξφγξακκα εγψ ζα θξαηήζσ ηα δεδνκέλα ζαο», «Όηη ζέιεηε. Μπνξείηε λα γξάςεηε θαη ζην θχιιν ηνπ πξνβιήκαηνο ή ζε έλα

48 Γ. ΜΑΘΗΣΗ Πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο 11 Δξψηεζε θαηαλφεζεο πξνβιήκαηνο Ο καζεηήο θάλεη εξσηήζεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ θαηαλφεζε ηεο εθθψλεζεο ηνπ πξνβιήκαηνο. γηα λα κελ έρεηε μερσξηζηή ιχζε» Μ: «ηνλ θαζέλα 30 δσξεάλ ιεπηά θαη 20 κελχκαηα; Ση έρεηο θαηαιάβεη;», «Να ξσηήζσ θάηη; Δκείο πξέπεη λα βξνχκε πφζεο θιήζεηο κπνξεί λα θάλεη;» Απάληεζε θαηαλφεζεο πξνβιήκαηνο Σερληθή εξψηεζε Ο δάζθαινο ή ν καζεηήο δίλνπλ ηελ απάληεζε ζηελ εξψηεζε θαηαλφεζεο ηνπ πξνβιήκαηνο. Ο καζεηήο θάλεη εξψηεζε πνπ αθνξά ζην ινγηζκηθφ θαη ηνλ ηξφπν πνπ κπνξεί λα ρεηξηζηεί ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ. Μ: «ηνλ θαζέλα», Γ: «Ση ιέεη; Πφζε είλαη ε ρξέσζε ην κήλα. Γηα θάζε πειάηε πφζν ηνλ ρξεψλεη, αλάινγα κε ην ηη ζα θάλεη» Μ: «Πνην πξφγξακκα είπαηε φηη είλαη;», «Χρ έιεγε νκάδα 3 δελ ην άιιαμα. Να ην αιιάμσ;», «Μαο ζπκίδεηε ιίγν πψο ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο;» 14 Σερληθή απάληεζε Ο δάζθαινο θαηά θχξην ιφγν δίλεη απάληεζε ζηηο ηερληθέο εξσηήζεηο ησλ καζεηψλ. Γ: «Απηφ είλαη ην πξφγξακκα», «Όρη δελ πεηξάδεη. Θα απνζεθεπζεί κε ην φλνκα ηεο νκάδαο ζαο, νκάδα 1» 15 πκθσλία 16 Δπηβεβαίσζε 17 Ακθηζβήηεζε 18 Γηαθσλία 19 Ακθηβνιία 20 Γηεξψηεζε 21 Γηαπίζησζε 22 Πξνηξνπή πξνο ζπλεξγάηε ζπκθσλεί κε ηε δήισζε ηνπ ζπλεξγάηε ηνπ γηα ηηο ελέξγεηεο πνπ πξφθεηηαη λα θάλεη. επηβεβαηψλεη φηη έρεη θάλεη ν ζπλεξγάηεο ηνπ. ακθηζβεηεί σο πξνο ηελ νξζφηεηα ησλ πξάμεσλ ηνπ ζπλεξγάηε ηνπ. δηαθσλεί κε ηηο πξάμεηο ηνπ ζπκκαζεηή ηνπ θαη ελίνηε πξνηείλεη ηε δηθή ηνπ εθδνρή. εθθξάδεη ηελ αβεβαηφηεηά ηνπ ζε φζα έρνπλ πξάμεη σο νκάδα. θάλεη εξψηεζε είηε ζηνλ ζπκκαζεηή ηνπ είηε ξεηνξηθή εξψηεζε, πνπ αθνξά ζηελ εμσηεξίθεπζε ηεο ζθέςεο ηνπ. δηαηππψλεη ηα φζα παξαηεξεί ζην ινγηζκηθφ ή ζην ραξηί. παξαθηλεί ηνλ ζπλεξγάηε ηνπ λα πξάμεη αλάινγα. Μ: «Καιά λαη εληάμεη», «Όρη φρη εληάμεη», «ίγνπξα», «Οθ» Μ: «Απηφ είλαη», «Ναη», «Άξα ιέκε κελχκαηα -20 θαη φιν επί 0,1. Απηφ είλαη» Μ: «Γε λνκίδσ λα ην αθαηξέζνπκε, ζα ην πξνζζέζνπκε», «Όρη -20, -20 επί 0,1», «Πεξίκελε 0,3 ρξέσζε πξνο θηλεηά» Μ: «Όρη απηφ», «Δγψ ιέσ απηφ», «Όρη αθφκα», «Μελ ηα βάδεηο ηφζν θάησ» Μ: «Γελ μέξσ», «Ή φρη 10;», «Έρνπκε θάλεη θάπνην ιάζνο κάιινλ» Μ: «Να βάισ θακηά νληφηεηα;», «Πφζα λα βάισ;», «Να βάινπκε x 10 θαη y 20;», «Δκείο ηα ρξήκαηα ζα βγάινπκε ε;» Μ: «Οη εμαξηεκέλεο είλαη ε κεληαία ρξέσζε», «Γελ αιιάδεη απηφ», «Δίλαη θαη ην πάγην», «Καη ηα κελχκαηα πνπ ζηέιλνπκε», «Άδεηαζε» Μ: «Πάηα απηφ», «Βάιε 10», «Γξάςε πξψηα ηα ζηαζεξά λα ηα έρνπκε καδί», «Κάλην ζην ραξηί λα ην επηβεβαηψζεηο», «πλέρηζε εζχ», «Κάλε ηε ζρέζε πνπ έρσ πιεθηξνινγήζεη θαη βάιε ηηο ηηκέο» 23 Αξηζκεηηθή θάλεη εξψηεζε πξνο ην Μ: «Σν πάγην πνην είλαη;», «Πφζν είλαη

49 Γ1) MODELLINGSPACE - ΑΝΑΛΤΗ Πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο εξψηεζε πξνβιήκαηνο Δξψηεζε θαηαλφεζεο Απάληεζε καζεηή Δθθψλεζε πξάμεσλ Γλσζηηθή ππφδεημε Σερληθή ππφδεημε Δηζαγσγή νληφηεηαο Γηαγξαθή νληφηεηαο Δπηινγή ηδηνηήησλ Έλδεημε ηηκψλ ηδηνηήησλ Απφθξπςε ηηκψλ ηδηνηήησλ Αιιαγή ηηκήο ηεο ηδηφηεηαο Αιιαγή κεγέζνπο ηεο νληφηεηαο ζπλεξγάηε ηνπ φζνλ αθνξά ηελ ηηκή κηαο ζηαζεξάο. θάλεη εξψηεζε πξνο ηνλ ζπλεξγάηε ηνπ φηαλ δελ θαηαιαβαίλεη ηα ιεγφκελά ηνπ. απαληά ζηηο εξσηήζεηο ηνπ ζπλεξγάηε, νη νπνίεο κπνξεί λα είλαη αξηζκεηηθέο, θαηαλφεζεο θαη δηεξψηεζε ηνπ καζεηή. ιέεη πξνθνξηθά ηηο πξάμεηο πνπ γξάθεη ζην ραξηί ή ζηνλ ππνινγηζηή. ππνδεηθλχεη ζην ζπλεξγάηε ηνπ, ηη πξέπεη λα θάλνπλ γηα λα επηιχζνπλ ην πξφβιεκα. ππνδεηθλχεη ζην ζπλεξγάηε ηνπ ελέξγεηεο πνπ αθνξνχλ ηε δηαρείξηζε ηνπ ινγηζκηθνχ. εηζάγεη ηελ νληφηεηα απφ ηελ αληίζηνηρε βηβιηνζήθε ηνπ ινγηζκηθνχ. δηαγξάθεη ηελ νληφηεηα απφ ηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ηνπ ινγηζκηθνχ. επηιέγεη ηηο ηδηφηεηεο πνπ ζέιεη λα εκθαλίδνληαη ή λα ξπζκίδεη ζην πξνο θαηαζθεπή κνληέιν ηνπ. εκθαλίδεη ηελ ηηκή ηεο ηδηφηεηαο πνπ επηιέγεη ζηελ εηθφλα ηεο νληφηεηαο. ε πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία κία νληφηεηα έρεη πεξηζζφηεξεο απφ κία ηδηφηεηεο, κπνξεί λα επηιέμεη ηελ εκθάληζε κίαο απφ απηέο. κπνξεί λα εκθαλίζεη θαη λα απνθξχςεη ηελ ηηκή θάζε ηδηφηεηαο ηεο νληφηεηαο δεμηά ηεο νληφηεηαο. κπνξεί λα αιιάμεη ηελ ηηκή ηεο ηδηφηεηαο κεηαθηλψληαο ηνλ θέξζνξα ηεο ηδηφηεηαο. κπνξεί λα κεγεζχλεη ή λα κηθξχλεη ην κέγεζνο ηεο νληφηεηαο. απηφ;», «Υξέσζε γηα κελχκαηα» Μ: «Ση είπεο;», «Ση ελλνείο;», «Γηαηί;» Μ: «Σν ινγαξηαζκφ πνπ ζα πιεξψλνπλ ην κήλα», «Σν x είλαη ν ρξφλνο νκηιίαο πνπ αληηζηνηρεί ζε θάζε πειάηε», «0,1» Μ: «30 επί 0,1», «πιελ ηα δσξεάλ κελχκαηα είλαη 20 επί 0,1» Μ: «Πξέπεη λα ην αθαηξέζνπκε», «Απηφ πνπ ζνπ έγξαςα ζπλ ην πάγην», «πξέπεη λα βξνχκε ηηο ζηαζεξέο» Μ: «Σα βάδσ ζε ζεηξά», «Να ην θιεηδψζνπκε», «ηαζεξέο πάλε πξψηα», «Βάιε θαη έλδεημε» Insert Entity Delete object Select all properties Display property value Show/Hide property value Change property value Resize object

50 Γ2) MODELLINGSPACE - ΥΔΓΙΑΗ Πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο Αιιαγή ζέζεο νληφηεηαο Λεπηνκέξεηεο ηδηνηήησλ Κιείδσκα ηηκήο ηεο νληφηεηαο Δηζαγσγή ζρέζεο Πξνζζήθε ζηαζεξάο Αιιαγή ηεο ζρέζεο Απνζήθεπζε κνληέινπ Δθηέιεζε κνληέινπ ηακάηεκα κνληέινπ Αιιαγή θιεηδηνχ 46 Αίηεζε θιεηδηνχ 47 Παξάδνζε θιεηδηνχ κπνξεί λα αιιάμεη ην ζεκείν ζην νπνίν εκθαλίδεηαη ε νληφηεηα. κπνξεί λα εκθαλίδεη ηηο ιεπηνκέξεηεο, φπσο αξρηθή, ηειηθή θαη ηξέρνπζα ηηκή, ηεο ηδηφηεηεο θάλνληαο δηπιφ θιηθ ζηελ ηδηφηεηα. κπνξεί λα θιεηδψζεη ή λα μεθιεηδψζεη ηελ ηηκή κηαο ηδηφηεηαο. εηζάγεη ηε θαηάιιειε ζρέζε πξνο ηε ζχλζεζε ηνπ κνληέινπ. επηιέγεη ηε ζηαζεξά παξάκεηξν ηεο ζρέζεο. γξάθεη ηελ εμίζσζε ηεο πνζνηηθήο ζρέζεο. απνζεθεχεη ην κνληέιν. αθνχ νινθιεξψζεη κία έθδνζε ηνπ κνληέινπ ην εθηειεί. νινθιεξψλεη ηελ εθηέιεζε ηνπ κνληέινπ. δίλεη ην θιεηδί παηψληαο ην αληίζηνηρν θνπκπί ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ηνπ ινγηζκηθνχ, φηαλ έρεη πξνεγεζεί αίηεζε απφ ηνλ ζπλεξγάηε ηνπ. δεηάεη ην θιεηδί παηψληαο ην αληίζηνηρν θνπκπί ζηελ επηθάλεηα ηνπ ινγηζκηθνχ. δίλεη ην θιεηδί παηψληαο ην αληίζηνηρν θνπκπί ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ηνπ ινγηζκηθνχ, ρσξίο λα ηνπ έρεη δεηεζεί απφ ην ζπλεξγάηε ηνπ. Set object to front Property details (Un)lock property Insert Relationship Add a constant Change equation Save model Run model Stop model Partner passed the key Partner requested for the key Partner gave the key Πίλαθαο 6: Καηεγνξίεο αλάιπζεο 6.3 Δηαδηθαζία αλάισζες Όζνλ αθνξά ηνλ ζηφρν ηεο δηαδηθαζίαο επίιπζεο πξνβιήκαηνο κνληεινπνίεζεο, ρξεζηκνπνηνχκε ηε κέζνδν αλάιπζεο OCAF, ε νπνία εζηηάδεη ζηε δηαδηθαζία επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο

51 πλήζσο ε αλάιπζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ζπλεξγαηηθήο επίιπζεο πξνβιήκαηνο γίλεηαη κέζσ αλάιπζε ησλ δηαιφγσλ θαη ησλ αιιειεπηδξάζεσλ ησλ καζεηψλ ή ελφο ζπλδπαζκνχ ηνπο, φπνπ έκθαζε δίλεηαη ζηνπο δξψληεο (καζεηέο, δάζθαινη θα). Μηα ελαιιαθηηθή κέζνδνο είλαη ε OCAF Object-oriented Collaboration Analysis Framework (Αλάιπζε, χλζεζε, Έιεγρνο, Τπνζηήξημε), ζχκθσλα κε ηελ νπνία ηα αληηθείκελα ηεο ζπλεξγαηηθήο επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο βξίζθνληαη ζην θέληξν ηεο πξνζνρήο θαη εμεηάδνληαη σο νληφηεηεο πνπ έρνπλ ηε δηθή ηνπο ηζηνξία (Avouris et al., 2003). Ζ κέζνδνο OCAF παξέρεη πνηνηηθά θαη πνζνηηθά κέηξα αλάιπζεο ηεο ζπλεξγαζίαο θαη είλαη θαηάιιειε γηα ηελ ζχγρξνλε ζπλεξγαζία δηα δψζεο θαη εμ απνζηάζεσο. Ζ κέζνδνο απηή αλαπηχρζεθε γηα ηελ ππνζηήξημε ζπλεξγαηηθήο επίιπζεο πξνβιεκάησλ, πνπ αθνξνχλ ζε θαιψο δηαρσξηζκέλα αληηθείκελα, φπσο ηελ θαηαζθεπή ελλνηνινγηθψλ ραξηψλ, δηαγξακκάησλ ξνήο, δηαγξάκκαηα εηδηθψλ κνληέισλ θα. Οπζηαζηηθά ζε πξνβιήκαηα, ησλ νπνίσλ ε ιχζε ζρεηίδεηαη κε ηξία βαζηθά ζηνηρεία: νληφηεηεο, ζρέζεηο θαη ραξαθηεξηζηηθά ησλ νληνηήησλ. Οη θαηεγνξίεο ηνπ πίλαθα 6 πξνέθπςαλ απφ ηε κειέηε ησλ δξάζεσλ ησλ καζεηψλ ζην βίληεν θαη ζην ινγηζκηθφ. Οπζηαζηηθά αλαθέξνληαη ζην πξψην επίπεδν αλάιπζεο. Πξνρσξψληαο ηελ αλάιπζε καο ζην δεχηεξν επίπεδν νκαδνπνηνχκε ηηο θαηεγνξίεο έηζη ψζηε λα εμππεξεηνχλ ηνπο ζηφρνπο ηεο έξεπλαο καο. πγθεθξηκέλα, ζχκθσλα κε ηελ κειέηε ησλ Komis et al (2007), ε νπνία ζηεξίδεηαη ζηελ ζεσξία ηεο δξαζηεξηφηεηαο, ζην κνληέιν αλάιπζεο OCAF θαη ζηε ζεσξία ηνπ Stratford et al. (1998) γηα ηηο γλσζηηθέο ζηξαηεγηθέο κνληεινπνίεζεο, νη θαηεγνξίεο ρακεινχ επηπέδνπ αλάιπζε πξνβιεκάησλ κνληεινπνίεζεο αλάγνληαη ζηηο νκάδεο: αλάιπζε (αληηθεηκέλσλ θαη ηδηνηήησλ), ζχλζεζε (εχξεζε ζπλδέζεσλ θαη εηζαγσγή ζρέζεσλ), έιεγρνο θαη εθηέιεζε, ηερληθή θαη γλσζηηθή ππνζηήξημε. ηε κειέηε καο νη θαηεγνξίεο ρακειφηεξνπ επηπέδνπ δηαπηζηψζακε φηη κπνξνχλ λα νκαδνπνηεζνχλ κε βάζε ηηο παξαπάλσ νκάδεο. Δπηπιένλ, πξνέθπςαλ θαηεγνξίεο πνπ ζπλάδνπλ κε ηηο θνηλσληθέο αιιειεπηδξάζεηο, νπφηε νπζηαζηηθά πξνζζέζακε κία επηπιένλ νκάδα αλάιπζεο πςειφηεξνπ επηπέδνπ. πγθεθξηκέλα, κειεηψληαο ηηο θαηεγνξίεο αλάιπζήο καο παξαηεξνχκε φηη νη δξάζεηο ησλ καζεηψλ ζηελ θαηεγνξία «ModellingSpace Αλάιπζε» (Γ 1 ) αληηζηνηρνχλ ζηελ αλάιπζε θαη ε «ModellingSpace - ρεδίαζε» (Γ 2 ) ζηε ζχλζεζε. ηνλ έιεγρν θαη ζχλζεζε αληηζηνηρνχκε ηελ θαηεγνξία «αιιαγή ηηκήο ηεο

52 νληφηεηαο», φπνηε εμππεξεηεί ηνλ έιεγρν ηνπ κνληέινπ, θαζψο θαη ηελ εθηέιεζε θαη ηε ιήμε ηνπ κνληέινπ. Δπηπιένλ, νη εξσηήζεηο ησλ καζεηψλ (Β) πξνο ηνλ δάζθαιν αληηζηνηρνχλ ζηελ ππνζηήξημε. πγθεθξηκέλα, ε «εξψηεζε θαηαλφεζεο πξνβιήκαηνο» αληηζηνηρεί ζηελ γλσζηηθή ππνζηήξημε, ελψ ε «δηαδηθαζηηθή» θαη ε «ηερληθή εξψηεζε» αληηζηνηρνχλ ζηελ ηερληθή ππνζηήξημε. Ζ θαηεγνξία ησλ δξάζεσλ ησλ καζεηψλ (Γ) αληηζηνηρίδεηαη ζηηο αιιειεπηδξάζεηο ησλ καζεηψλ. Όζνλ αθνξά ηελ θαηεγνξία πνπ αθνξά ζην δάζθαιν (Α), ζηελ γλσζηηθή ππνζηήξημε αληηζηνηρνχλ νη δξάζεηο «ελζάξξπλζε ησλ καζεηψλ», «γλσζηηθή θαζνδήγεζε», θαζψο θαη ε «επηβξάβεπζε», ζηελ ηερληθή ππνζηήξημε αληηζηνηρνχλ ε «αλάγλσζε ππνδείμεσλ», νη «νξγαλσηηθέο νδεγίεο» θαη ε «ηερληθή θαζνδήγεζε», ηέινο ζηελ αιιειεπίδξαζε αληηζηνηρνχλ ε «παξφηξπλζε ζπλεξγαζίαο» θαη νη «νδεγίεο ζπλεξγαζίαο». Σέινο ζηηο αιιειεπηδξάζεηο ζεσξνχκε θαη ηηο αληαιιαγέο ηνπ θιεηδηνχ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζηελ εμ απνζηάζεσο ζπλεξγαζία. πγθεληξσηηθά ε νκαδνπνίεζε ησλ δξάζεσλ απφ ην ρακειφηεξν επίπεδν αλάιπζεο ζην πςειφηεξν παξνπζηάδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα 7. Γ 1 Γ 2 Καηεγνξίεο πξώηνπ επηπέδνπ Οκάδεο δεύηεξνπ επηπέδνπ Η. Αλάιπζε ΗΗ. χλζεζε Γ 1-34, Γ 2-43, Γ 2-44 ΗΗΗ. Έιεγρνο εθηέιεζε Α5, Α7, Α8, Β11-12, Γ27 IV.a Γλσζηηθή ππνζηήξημε Α1, Α4, Α6, Β9-10, Β13-14, Γ28 ΗV.b Σερληθή ππνζηήξημε Α2, Α3, Γ, Γ 2-45, Γ 2-46, Γ 2-47 V. Κνηλσληθέο Αιιειεπηδξάζεηο Πίλαθαο 7: Οκαδνπνίεζε θαηεγνξηψλ γηα ηε δηαδηθαζία επίιπζεο χκθσλα κε απηή ηελ θαηαλνκή ησλ θαηεγνξηψλ ησλ καζεηψλ ζε νκάδεο αλάιπζεο πνπ αθνξνχλ ζηε δηαδηθαζία επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο, ππνινγίζακε ηηο ζπρλφηεηεο ηνπ αξηζκνχ ησλ θαηεγνξηψλ αλά νκάδα αλάιπζεο. Οη νκάδεο 1, 2, 3 θαη 8 αθνξνχλ ηε δηα δψζεο ζπλεξγαζία, ελψ νη νκάδεο 4, 5, 6 θαη 7 αθνξνχλ ηελ εμ απνζηάζεσο. Δπηπιένλ ππνινγίδνπκε ηνλ κέζν φξν γηα θάζε νκάδα, θαζψο θαη ηελ δηαθνξά ησλ δχν κέζσλ φξσλ γηα ηελ ζχγθξηζή ηνπο

53 Ανάλυςη Σύνθεςη Έλεγχοσ Γνωςτική Υποςτήριξη Τεχνική Υποςτήριξη Κοινωνικέσ αλληλεπιδράςεισ 1 ομάδα 1 23 (15,75%) 6 (4,11%) (0,68%) 35 (23,97%) 28 (19,18%) 53 (36,3%) ομάδα 2 39 (20,97 %) (5,38%) (1,08%) 29 (15,59%) 32 (17,2%) 74 (39,78%) ομάδα 3 77 (18,42 %) (2,87%) (1,44%) 82 (19,62%) 50 (11,96%) 191 (45,69%) ομάδα 4 68 (35,42%) (5,73%) (5,73%) 23 (11,98%) 10 (5,21%) 69 (35,94%) ομάδα 5 70 (51,47%) (13,24%) (5,15%) 1 (0,74%) 1 (0,74%) 39 (28,68%) ομάδα 6 68 (44,74%) (8,55%) (8,55%) 12 (7,89%) 1 (0,66%) 45 (29,61%) ομάδα (49,53%) (5,66%) (7,55%) 7 (3,3%) 18 (8,49%) 54 (25,47%) ομάδα 8 18 (7,69%) 6 (2,56%) (0,43%) 52 (22,22%) 41 (17,52%) 116 (49,57%) 234 F2F (15,96%) (3,46%) (1,02%) (20,12%) (15,35%) (44,11%) 984 online (44,94%) (7,80%) (6,79%) (6,21%) (4,34%) (29,91%) 692 Σύνολο δράςεων διαφορά % διαφορά -98% -59% -370% 78% 80% 52% 0,30 Πίλαθαο 8: πρλφηεηεο νκάδσλ δηαδηθαζίαο επίιπζεο γηα θάζε νκάδα Απφ ηνλ παξαπάλσ πίλαθα παξαηεξνχκε φηη νη εμ απνζηάζεσο νκάδεο έδσζαλ κεγαιχηεξε έκθαζε ζηε δηαδηθαζία ηεο αλάιπζεο, ηεο ζχλζεζεο θαη ηνπ ειέγρνπ. Οπζηαζηηθά αιιειεπίδξαζαλ κε ην ίδην ην ινγηζκηθφ θαη ιηγφηεξν ιεθηηθά. ε αληίζεζε κε ηηο νκάδεο δηα δψζεο, νη νπνίεο αιιειεπίδξαζαλ ιεθηηθά ζε κεγαιχηεξε έληαζε. Παξαηεξνχκε φηη νη καζεηέο αλαδήηεζαλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ηελ γλσζηηθή θαη ηελ ηερληθή αιιειεπίδξαζε, ελψ ρξεζηκνπνίεζαλ ην ινγηζκηθφ γηα ηελ αλάιπζε θαη ηε ζχλζεζε γηα ιηγφηεξν ρξφλν. Γηα λα δνχκε ηε ζπλνιηθή θαη πην εθηεηακέλε εηθφλα ησλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ νκάδσλ θαηαζθεπάζακε ηα παξαθάησ δηαγξάκκαηα, ζηα νπνία απεηθνλίδνληαη νη δξάζεηο ησλ νκάδσλ ζηνλ θαηαθφξπθν άμνλα θαη ε εμέιημε ηνπ ρξφλνπ ζηνλ νξηδφληην. Μέζα απφ ηελ κειέηε ησλ δηαγξακκάησλ πξνζπαζνχκε λα νκαδνπνηήζνπκε ηηο δξάζεηο ησλ νκάδσλ, ψζηε λα πεξάζνπκε ζην δεχηεξν επίπεδν αλάιπζεο ησλ δεδνκέλσλ. Σα δηαγξάκκαηα θαηαζθεπάζηεθαλ κε ηε ρξήζε ινγηζκηθνχ επεμεξγαζίαο ινγηζηηθψλ θχιισλ excel απφ ην ActivityLens

54 Κατθγορίεσ Κατθγορίεσ Πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο Γάζθαινο 1 Αλάγλσζε ππνδείμεσλ 2 Παξφηξπλζε ζπλεξγαζίαο 3 Οδεγίεο ζπλεξγαζίαο 4 Οξγαλσηηθέο νδεγίεο 5 Δλζάξξπλζε 6 Σερληθή θαζνδήγεζε 7 Γλσζηηθή θαζνδήγεζε 8 Δπηβξάβεπζε Δξσηήζεηο Μαζεηώλ 9 Γηαδηθαζηηθή εξψηεζε 10 Γηαδηθαζηηθή απάληεζε 11 Δξψηεζε θαηαλφεζεο πξνβιήκαηνο 12 Απάληεζε θαηαλφεζεο πξνβιήκαηνο 13 Σερληθή εξψηεζε 14 Σερληθή απάληεζε Μαζεηήο 15 πκθσλία 16 Δπηβεβαίσζε 17 Ακθηζβήηεζε 18 Γηαθσλία 19 Ακθηβνιία 20 Γηεξψηεζε 21 Γηαπίζησζε 22 Πξνηξνπή πξνο ζπλεξγάηε 23 Αξηζκεηηθή εξψηεζε πξνβιήκαηνο 24 Δξψηεζε θαηαλφεζεο 25 Απάληεζε καζεηή 26 Δθθψλεζε πξάμεσλ 27 Γλσζηηθή ππφδεημε 28 Σερληθή ππφδεημε MS - Αλάιπζε 29 Δηζαγσγή νληφηεηαο 30 Γηαγξαθή νληφηεηαο 31 Δπηινγή ηδηνηήησλ 32 Έλδεημε ηηκψλ ηδηνηήησλ 33 Απφθξπςε ηηκψλ ηδηνηήησλ 34 Αιιαγή ηηκήο ηεο ηδηφηεηαο 35 Αιιαγή κεγέζνπο ηεο νληφηεηαο 36 Αιιαγή ζέζεο νληφηεηαο 37 Λεπηνκέξεηεο ηδηνηήησλ MS - ύλζεζε 38 Κιείδσκα ηηκήο ηεο νληφηεηαο 39 Δηζαγσγή ζρέζεο 40 Πξνζζήθε ζηαζεξάο 41 Αιιαγή ηεο ζρέζεο 42 Απνζήθεπζε κνληέινπ 43 Δθηέιεζε κνληέινπ 44 ηακάηεκα κνληέινπ 45 Αιιαγή θιεηδηνχ 46 Αίηεζε θιεηδηνχ 47 Παξάδνζε θιεηδηνχ Δράςεισ ςτο χρόνο (ομάδα 1 - δια ηώςθσ) Σφνκεςθ Ανάλυςθ Λεκτικζσ αλλθλεπιδράςεισ 5 Δάςκαλοσ Χρόνοσ (sec) Δάσκαλος Μαθητής 1 Γηάγξακκα 1: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 1) Δράςεισ ςτο χρόνο (ομάδα 2 - δια ηώςθσ) 45 Σφνκεςθ Ανάλυςθ Λεκτικζσ αλλθλεπιδράςεισ Δάςκαλοσ Χρόνοσ (sec) Δάσκαλος Μαθητής 1 Μαθητής 2 Γηάγξακκα 2: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 2)

55 Κατθγορίεσ Κατθγορίεσ Πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο Γάζθαινο 1 Αλάγλσζε ππνδείμεσλ 2 Παξφηξπλζε ζπλεξγαζίαο 3 Οδεγίεο ζπλεξγαζίαο 4 Οξγαλσηηθέο νδεγίεο 5 Δλζάξξπλζε 6 Σερληθή θαζνδήγεζε 7 Γλσζηηθή θαζνδήγεζε 8 Δπηβξάβεπζε Δξσηήζεηο Μαζεηώλ 9 Γηαδηθαζηηθή εξψηεζε 10 Γηαδηθαζηηθή απάληεζε 11 Δξψηεζε θαηαλφεζεο πξνβιήκαηνο 12 Απάληεζε θαηαλφεζεο πξνβιήκαηνο 13 Σερληθή εξψηεζε 14 Σερληθή απάληεζε Μαζεηήο 15 πκθσλία 16 Δπηβεβαίσζε 17 Ακθηζβήηεζε 18 Γηαθσλία 19 Ακθηβνιία 20 Γηεξψηεζε 21 Γηαπίζησζε 22 Πξνηξνπή πξνο ζπλεξγάηε 23 Αξηζκεηηθή εξψηεζε πξνβιήκαηνο 24 Δξψηεζε θαηαλφεζεο 25 Απάληεζε καζεηή 26 Δθθψλεζε πξάμεσλ 27 Γλσζηηθή ππφδεημε 28 Σερληθή ππφδεημε MS - Αλάιπζε 29 Δηζαγσγή νληφηεηαο 30 Γηαγξαθή νληφηεηαο 31 Δπηινγή ηδηνηήησλ 32 Έλδεημε ηηκψλ ηδηνηήησλ 33 Απφθξπςε ηηκψλ ηδηνηήησλ 34 Αιιαγή ηηκήο ηεο ηδηφηεηαο 35 Αιιαγή κεγέζνπο ηεο νληφηεηαο 36 Αιιαγή ζέζεο νληφηεηαο 37 Λεπηνκέξεηεο ηδηνηήησλ MS - ύλζεζε 38 Κιείδσκα ηηκήο ηεο νληφηεηαο 39 Δηζαγσγή ζρέζεο 40 Πξνζζήθε ζηαζεξάο 41 Αιιαγή ηεο ζρέζεο 42 Απνζήθεπζε κνληέινπ 43 Δθηέιεζε κνληέινπ 44 ηακάηεκα κνληέινπ 45 Αιιαγή θιεηδηνχ 46 Αίηεζε θιεηδηνχ 47 Παξάδνζε θιεηδηνχ Δράςεισ ςτο χρόνο (ομάδα 3 - δια ηώςθσ) Δάςκαλοσ Χρόνοσ (sec) Λεκτικζσ αλλθλεπιδράςεισ Λεκτικζσ αλλθλεπιδράςεισ Ανάλυςθ Δάσκαλος Μαθητής 1 Μαθητής 2 Γηάγξακκα 3: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 3) Δράςεισ ςτο χρόνο (ομάδα 8 - δια ηώςθσ) Ανάλυςθ Σφνκεςθ Χρόνοσ (sec) Σφνκεςθ Δάςκαλοσ Δάσκαλος Μαθητής 1 Γηάγξακκα 4: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 8)

56 Κατθγορίεσ Κατθγορίεσ Πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο Γάζθαινο 1 Αλάγλσζε ππνδείμεσλ 2 Παξφηξπλζε ζπλεξγαζίαο 3 Οδεγίεο ζπλεξγαζίαο 4 Οξγαλσηηθέο νδεγίεο 5 Δλζάξξπλζε 6 Σερληθή θαζνδήγεζε 7 Γλσζηηθή θαζνδήγεζε 8 Δπηβξάβεπζε Δξσηήζεηο Μαζεηώλ 9 Γηαδηθαζηηθή εξψηεζε 10 Γηαδηθαζηηθή απάληεζε 11 Δξψηεζε θαηαλφεζεο πξνβιήκαηνο 12 Απάληεζε θαηαλφεζεο πξνβιήκαηνο 13 Σερληθή εξψηεζε 14 Σερληθή απάληεζε Μαζεηήο 15 πκθσλία 16 Δπηβεβαίσζε 17 Ακθηζβήηεζε 18 Γηαθσλία 19 Ακθηβνιία 20 Γηεξψηεζε 21 Γηαπίζησζε 22 Πξνηξνπή πξνο ζπλεξγάηε 23 Αξηζκεηηθή εξψηεζε πξνβιήκαηνο 24 Δξψηεζε θαηαλφεζεο 25 Απάληεζε καζεηή 26 Δθθψλεζε πξάμεσλ 27 Γλσζηηθή ππφδεημε 28 Σερληθή ππφδεημε MS - Αλάιπζε 29 Δηζαγσγή νληφηεηαο 30 Γηαγξαθή νληφηεηαο 31 Δπηινγή ηδηνηήησλ 32 Έλδεημε ηηκψλ ηδηνηήησλ 33 Απφθξπςε ηηκψλ ηδηνηήησλ Αιιαγή ηηκήο ηεο ηδηφηεηαο Αιιαγή κεγέζνπο ηεο νληφηεηαο 36 Αιιαγή ζέζεο νληφηεηαο Λεπηνκέξεηεο ηδηνηήησλ 35 MS - ύλζεζε 38 Κιείδσκα ηηκήο ηεο νληφηεηαο Δηζαγσγή ζρέζεο Πξνζζήθε ζηαζεξάο 41 Αιιαγή ηεο ζρέζεο Απνζήθεπζε κνληέινπ 43 Δθηέιεζε κνληέινπ ηακάηεκα κνληέινπ Αιιαγή θιεηδηνχ 46 Αίηεζε θιεηδηνχ 5 47 Παξάδνζε θιεηδηνχ Ανάλυςθ Δράςεισ ςτο χρόνο (ομάδα 4 - εξ αποςτάςεωσ) Λεκτικζσ αλλθλεπιδράςεισ Χρόνοσ (sec) Ανάλυςθ Μαθητής 1 Μαθητής 2 Γηάγξακκα 5: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 4) Δράςεισ ςτο χρόνο (ομάδα 5 - εξ αποςτάςεωσ) Λεκτικζσ αλλθλεπιδράςεισ Αλλαγι κλειδιοφ Σφνκεςθ Χρόνοσ (sec) Μαθητής 1 Μαθητής 2 Αλλαγι κλειδιοφ Σφνκεςθ Γηάγξακκα 6: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 5)

57 Κατθγορίεσ Κατθγορίεσ Πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο Γάζθαινο 1 Αλάγλσζε ππνδείμεσλ 2 Παξφηξπλζε ζπλεξγαζίαο 3 Οδεγίεο ζπλεξγαζίαο 4 Οξγαλσηηθέο νδεγίεο 5 Δλζάξξπλζε 6 Σερληθή θαζνδήγεζε 7 Γλσζηηθή θαζνδήγεζε 8 Δπηβξάβεπζε Δξσηήζεηο Μαζεηώλ 9 Γηαδηθαζηηθή εξψηεζε 10 Γηαδηθαζηηθή απάληεζε 11 Δξψηεζε θαηαλφεζεο πξνβιήκαηνο 12 Απάληεζε θαηαλφεζεο πξνβιήκαηνο 13 Σερληθή εξψηεζε 14 Σερληθή απάληεζε Μαζεηήο 15 πκθσλία 16 Δπηβεβαίσζε 17 Ακθηζβήηεζε 18 Γηαθσλία 19 Ακθηβνιία 20 Γηεξψηεζε 21 Γηαπίζησζε 22 Πξνηξνπή πξνο ζπλεξγάηε 23 Αξηζκεηηθή εξψηεζε πξνβιήκαηνο 24 Δξψηεζε θαηαλφεζεο 25 Απάληεζε καζεηή 26 Δθθψλεζε πξάμεσλ 27 Γλσζηηθή ππφδεημε 28 Σερληθή ππφδεημε MS - Αλάιπζε 29 Δηζαγσγή νληφηεηαο 30 Γηαγξαθή νληφηεηαο 31 Δπηινγή ηδηνηήησλ 32 Έλδεημε ηηκψλ ηδηνηήησλ 33 Απφθξπςε ηηκψλ ηδηνηήησλ 34 Αιιαγή ηηκήο ηεο ηδηφηεηαο 35 Αιιαγή κεγέζνπο ηεο νληφηεηαο 36 Αιιαγή ζέζεο νληφηεηαο 37 Λεπηνκέξεηεο ηδηνηήησλ MS - ύλζεζε 38 Κιείδσκα ηηκήο ηεο νληφηεηαο 39 Δηζαγσγή ζρέζεο 40 Πξνζζήθε ζηαζεξάο 41 Αιιαγή ηεο ζρέζεο 42 Απνζήθεπζε κνληέινπ 43 Δθηέιεζε κνληέινπ 44 ηακάηεκα κνληέινπ 45 Αιιαγή θιεηδηνχ 46 Αίηεζε θιεηδηνχ 47 Παξάδνζε θιεηδηνχ Δράςεισ ςτο χρόνο (ομάδα 6 - εξ αποςτάςεωσ) Αλλαγι κλειδιοφ Ανάλυςθ Σφνκεςθ Λεκτικζσ αλλθλεπιδράςεισ Χρόνοσ(sec) Μαθητής 1 Μαθητής 2 Γηάγξακκα 7: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 6) Δράςεισ ςτο χρόνο (ομάδα 7 - εξ αποςτάςεωσ) Αλλαγι κλειδιοφ Ανάλυςθ Σφνκεςθ Λεκτικζσ αλλθλεπιδράςεισ Χρόνοσ (sec) Μαθητής 1 Μαθητής 2 Γηάγξακκα 8: Γξάζεηο ζην ρξφλν (νκάδα 7)

58 Γηα ηηο νκάδεο δηα δψζεο Παξαηεξνχκε φηη γηα ηηο νκάδεο πνπ ζπλεξγάζηεθαλ δηα δψζεο. Γηα ηα πξψηα ιεπηά επηθξαηνχλ θνηλσληθέο αιιειεπηδξάζεηο. πγθεθξηκέλα ν δάζθαινο πεξηγξάθεη ηε δξαζηεξηφηεηα θαη νη καζεηέο δηαβάδνπλ ηελ εθθψλεζε θαη θάλνπλ θάπνηεο πξψηεο δηαπηζηψζεηο. ηε ζπλέρεηα νη καζεηέο πεξλνχλ ζηε δηαδηθαζία ηεο αλάιπζεο ζην ινγηζκηθφ. Δηζάγνπλ ηηο νληφηεηεο, επηιέγνπλ ηηο ηδηφηεηέο ηνπο θαη ζέηνπλ ελδεηθηηθέο ηηκέο. ε απηφ ην ρξνληθφ δηάζηεκα αιιειεπηδξνχλ ιεθηηθά κε εξσηαπνθξίζεηο. Γηα ηα επφκελα ιεπηά νη καζεηέο αιιειεπηδξνχλ ζην ραξηί θαζψο αλαδεηνχλ ηελ γξακκηθή εμίζσζε ελψ ηαπηφρξνλα ππνδεηθλχνπλ γλσζηνπνηνχλ ηηο δξάζεηο ηνπο ιεθηηθά. Σέινο γηα ηνλ ππφινηπν ρξφλν ηεο δξαζηεξηφηεηαο εηζάγνπλ ηε ζρέζε ζην ινγηζκηθφ θαη ειέγρνπλ ηελ νξζφηεηα ηνπ κνληέινπ ηνπο, επηιέγνληαο ηηο αληίζηνηρεο ηηκέο. Καζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δξαζηεξηφηεηαο ν δάζθαινο ππνζηεξίδεη επηιχνληαο ηηο ηπρφλ απνξίεο ηνπο. Οπζηαζηηθά φιεο νη νκάδεο αθνινχζεζαλ ηελ ίδηα αθνινπζία δξάζεσλ: αλάγλσζε ηεο εθθψλεζεο ηεο άζθεζεο, αλάιπζε, ζχλζεζε ζην ραξηί, έπεηηα ζχλζεζε ζην ινγηζκηθφ θαη ηέινο έιεγρνο κε αιιαγή παξακέηξσλ. Παξάιιεια κε ηα βήκαηα πνπ αθνινχζεζαλ αμηνπνίεζαλ ηελ παξνπζία ππνζηήξημε ηνπ δαζθάινπ, αιιά θαη αιιειεπίδξαζαλ κεηαμχ ηνπο. Παξφιν πνπ ζε ίζν βαζκφ αιιειεπίδξαζαλ ιεθηηθά, φζνλ αθνξά ηε ρξήζε ηνπ ινγηζκηθνχ, θαίλεηαη φηη έλαο απφ ηνπο δχν καζεηέο θαηαζθεχαζε ηε ζρέζε ζην κνληέιν. Απηφ πνπ δηαθέξεη γηα ηηο νκάδεο είλαη θαηά θχξην ιφγν ε ζπλνιηθή δηάξθεηα ηεο δξαζηεξηφηεηαο θαη ησλ επηκέξνπο βεκάησλ. Δπηπιένλ νη νκάδεο 3 θαη 8 είραλ πεξηζζφηεξεο δξάζεηο ζην ρξφλν. Χζηφζν γηα φιεο ηηο νκάδεο αθνινπζήζεθε γξακκηθή πνξεία επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο. Γηα ηηο νκάδεο εμ απνζηάζεσο Γηα ηηο νκάδεο πνπ εξγάζηεθαλ εμ απνζηάζεσο παξνπζηάδεηαη κεγαιχηεξε πνηθηιία. Παξφια ηαχηα παξαηεξείηαη κία θνηλή πνξεία. Φαίλεηαη φηη φιεο νη νκάδεο αξρηθά δηαβάδνπλ ηελ εθθψλεζε. Πνιχ ζχληνκα πεξλνχλ ζηε θάζε ηεο αλάιπζεο θαζψο εηζάγνπλ ηεο νληφηεηεο ζην ινγηζκηθφ. Έπεηηα απεπζείαο εηζέξρνληαη ζηε θάζε ηεο ζχλζεζεο ηεο ζρέζεο θαη ηνπ ειέγρνπ ηεο. Οη καζεηέο επηθαιέζηεθαλ ηελ ππνζηήξημε ηνπ δαζθάινπ κφλν θαηά ηε δηάξθεηα εθθψλεζεο ηεο άζθεζεο. ηε ζπλέρεηα ν έλαο βνήζεζε ηνλ άιινλ θαη επηθεληξψζεθαλ ζην ίδην ην ινγηζκηθφ. ηελ νκάδα 5 δελ δηαπηζηψλνληαη θνηλσληθέο αιιειεπηδξάζεηο. ηηο ππφινηπεο νκάδεο νη καζεηέο αιιειεπηδξνχλ αξθεηά. Όιεο νη νκάδεο άιιαμαλ ην θιεηδί 2 κε

59 θνξέο, εθηφο ηηο νκάδαο 5 πνπ ην άιιαμε πεξηζζφηεξεο απφ 10 θνξέο. Μφλν ε νκάδα 4 έδσζε έκθαζε ζηελ αξρηθή θάζε ηεο εθθψλεζεο ηεο εξγαζίαο. Οη ππφινηπεο νκάδεο πέξαζαλ ζρεδφλ άκεζα ζην βήκα ηεο αλάιπζεο. ηηο νκάδεο 4 θαη 5 ηα ζηάδηα ηεο αλάιπζεο θαη ηεο ζχλζεζεο δελ είλαη απεπζείαο δηαθξηηά, ζε αληίζεζε κε ηηο νκάδεο 6 θαη 7 φπνπ ηα ζηάδηα αλάιπζεο θαη ζχλζεζεο δηαθξίλνληαη ζε δχν ρξνληθά δηαζηήκαηα. Δληνχηνηο ζε φιεο ηηο νκάδεο αθνινπζείηαη ε ίδηα γξακκηθή αθνινπζίαο θαηαζθεπήο ηνπ κνληέινπ. χγθξηζε δηα δψζεο θαη εμ απνζηάζεσο Όιεο νη νκάδεο αθνινχζεζαλ γξακκηθή πνξεία επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο. Χζηφζν ε δηα δψζεο νκάδεο παξνπζίαζαλ πεξηζζφηεξεο θνηλσληθέο αιιειεπηδξάζεηο θαη κάιηζηα ιεθηηθέο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ζηηο νκάδεο δηα δψζεο παξνπζηάζηεθε έλα επηπιένλ ζηάδην, απηφ ηεο ζχλζεζεο ζην ραξηί, πξηλ νη καζεηέο εηζάγνπλ ηε ζρέζε ζην ινγηζκηθφ. Οη νκάδεο δηα δψζεο επηθαιέζηεθαλ ηε βνήζεηα ηνπ δαζθάινπ ζε αληίζεζε κε ηηο εμ απνζηάζεσο νκάδεο, ζηηο νπνίεο νη καζεηέο επηθεληξψζεθαλ ζηε κεηαμχ ηνπο αιιεινυπνζηήξημε. 6.4 Αιιειεπηδράζεης Όζνλ αθνξά ην ζηφρν ησλ αιιειεπηδξάζεσλ κειεηνχκε ηε ζηηρνκπζία κεηαμχ ησλ ζπλεξγαηψλ θαηά ηνλ Neil Mercer (2000). πγθεθξηκέλα, θαίλεηαη φηη νη ηξφπνη νκηιίαο θαη ζθέςεο νκαδνπνηνχληαη ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: 1. Οκηιία ακθηζβήηεζεο, ε νπνία ραξαθηεξίδεηαη απφ δηαθσλία θαη εμαηνκηθεπκέλε ιήςε απνθάζεσλ. Υαξαθηεξίδεηαη απφ ζχληνκεο εξσηαπνθξίζεηο πνπ ζπλίζηαληαη ζε απνθάλζεηο θαη ακθηζβεηήζεηο ή ζε απνθάλζεηο πνπ αληηθξνχνπλ ηηο πξψηεο. 2. σξεπηηθή νκηιία, ζηελ νπνία νη νκηιεηέο δνκνχλ θνηλή γλψζε ρσξίο λα αζθνχλ θξηηηθή ζε φζα ιέεη ν ζπλνκηιεηήο ηνπο. Υαξαθηεξίδεηαη απφ επαλαιήςεηο, επηβεβαηψζεηο θαη αλαδηαηππψζεηο. 3. Γηεξεπλεηηθή νκηιία, ζηελ νπνία νη ζπλεξγάηεο ζπκκεηέρνπλ ζπδεηψληαο ν έλαο ηηο ηδέεο ηνπ άιινπ θξηηηθά αιιά επνηθνδνκεηηθά. Οη πξνηάζεηο ηίζεληαη ζηελ θξίζε φισλ, ψζηε λα ακθηζβεηεζνχλ, λα δνζνχλ ελαιιαθηηθέο, λα ηεθκεξησζνχλ. Αλαπηχζζεηαη θαηά απηφλ ηνλ ηξφπν κηα ινγηθή πνπ νδεγεί ζε κία θνηλή ζπκθσλία

60 Με βάζε απηνχο ηνπο άμνλεο πξνέθπςαλ θαη νη θαηεγνξίεο αλάιπζεο φπσο παξαηέζεθαλ ζηελ ελφηεηα 6.2 θαη κε βάζε ην γισζζηθφ επίπεδν αλάιπζεο. «Ζ νκηιία ακθηζβήηεζεο πεξηιακβάλεη ηελ νκηιία ζηελ νπνία θπξηαξρνχλ απνθάλζεηο θαη ε αληίθξνπζε ησλ νπνίσλ κε κεξηθέο επαλαιήςεηο νδεγεί ζηελ ζσξεπηηθή νκηιία. ηε δηεξεπλεηηθή νκηιία επηθξαηνχλ πξνθιήζεηο θαη αηηήζεηο γηα δηεπθξίληζε κε αληαπνθξίζεηο πνπ παξέρνπλ εμεγήζεηο θαη αηηηνινγήζεηο» (Mercer, 2000). ε ςπρνινγηθφ επίπεδν αλάιπζεο κειεηάηαη ε νκηιία σο ζθέςε θαη δξάζε. Έηζη ζηελ νκηιία ακθηζβήηεζεο ε ζρέζε είλαη αληαγσληζηηθή, θαζψο νη δηαθνξέο ηνλίδνληαη αληί λα επηιχνληαη. ηε ζσξεπηηθή νκηιία ιεηηνπξγεί κε έκκεζεο επηδηψμεηο ηελ αιιειεγγχε θαη ηελ εκπηζηνζχλε, γη απηφ θαη απαηηεί ηελ δηαξθή επαλάιεςε ησλ ηδεψλ θαη ησλ απφςεσλ. Ζ δηεξεπλεηηθή νκηιία δείρλεη ηελ επηθξάηεζε ηεο ινγηθήο, θαζψο ηα κέιε ηεο νκάδαο ιακβάλνπλ ππφςε φιεο ηηο απφςεηο ψζηε λα θηάζνπλ ζε κία ζπκθσλία κε ηελ θνηλή ζπλαίλεζε φισλ. Οπζηαζηηθά νη θαηεγνξίεο αλάιπζεο ζηηο νπνίεο θαηαιήμακε ζηελ ελφηεηα 6.2 αλάγνληαη ζηηο νκάδεο πςεινχ επηπέδνπ, φπσο θαίλεηαη ζην παξαθάησ πίλαθα. πγθεθξηκέλα ε «δηαθσλία» θαη ε «ακθηζβήηεζε» αλήθνπλ ζηελ νκάδα νκηιίαο ακθηζβήηεζεο, ε «ζπκθσλία» θαη ε «επηβεβαίσζε» αλήθνπλ ζηελ ηεο ζσξεπηηθήο νκηιίαο, ζηε δηεξεπλεηηθή νκηιία αλάγνληαη φιεο νη εξσηαπνθξίζεηο ησλ καζεηψλ, θαζψο θαη νπνηεζδήπνηε δηαπηζηψζεηο ή δηεξσηήζεηο ησλ καζεηψλ. Καηεγνξίεο Οκάδεο πςεινύ επηπέδνπ Γ17, Γ18 Οκηιία ακθηζβήηεζεο Γ15, Γ16 σξεπηηθή νκηιία Β, Γ19-Γ25 Γηεξεπλεηηθή νκηιία Πίλαθαο 9: Οκάδνπνίεζε θαηεγνξηψλ θνηλσληθψλ αιιειεπηδξάζεσλ Με βάζε ηελ παξαπάλσ νκαδνπνίεζε θαηαιήμακε ζηνλ πίλαθα ζπρλνηήησλ, πνπ πεξηγξάθεη ηελ έληαζε θάζε νκάδαο γηα θάζε κία απφ ηηο νκάδεο αιιειεπηδξάζεσλ πςεινχ επηπέδνπ

61 Δμ απνζηάζεσο Γηα δώζεο Πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο Ακθηζβήηεζε σξεπηηθή Γηεξεπλεηηθή ύλνιν Μαζεηήο α β sum α β sum α β sum α β sum χλνιν Πίλαθαο 10: πρλφηεηεο νκάδσλ δηαδηθαζίαο επίιπζεο γηα θάζε νκάδα Ο παξαπάλσ πίλαθαο απεηθνλίδεη ηηο αιιειεπηδξάζεηο γηα φιεο ηηο νκάδεο. Παξαηεξνχκε φηη φιεο νη νκάδεο εθηφο ηηο νκάδαο 6 αιιειεπηδξνχλ θαηά θχξην ιφγν δηεξεπλεηηθά. Γελ δηαθσλνχλ νη καζεηέο κεηαμχ ηνπο, σζηφζν ζε κεγάιν βαζκφ ζπκθσλνχλ ν έλαο κε ηνλ άιινλ. Όζνλ αθνξά ηηο νκάδεο πνπ ζπλεξγάζηεθαλ δηα δψζεο παξαηεξνχκε φηη ζην ζχλνιν ν βαζκφο ησλ αιιειεπηδξάζεσλ είλαη κεγαιχηεξνο ζε ζρέζε κε ηηο εμ απνζηάζεσο νκάδεο. Δπηπιένλ αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη θαη νη δχν καζεηέο αληάιιαμαλ ζε πεξίπνπ ίζν βαζκφ ηηο αιιειεπηδξάζεηο ηνπο θαη δελ επηθξάηεζε έλαο απφ ηνπο δχν καζεηέο ζηηο κεηαμχ ηνπο ζπλνκηιίεο. 6.5 Επίδοζε καζεηώλ Δπηπιένλ επηδηψθνπκε λα ζπγθξίλνπκε ηελ πνηφηεηα ησλ κνληέισλ, θαζψο θαη ηελ ελδερφκελε βειηίσζε ηεο απφδνζεο πξνηεζη θαη κεηαηεζη γηα ηνπο καζεηέο θάζε νκάδαο. Βαζκνινγία κνληέισλ Βαζκνινγήζακε ηα κνληέια ησλ καζεηψλ κε άξηζηα ην πέληε (πίλαθαο 11). Έλαο βαζκφ δφζεθε ζηελ εηζαγσγή ησλ νληνηήησλ θαη ησλ ηδηνηήησλ ηνπο θαη ηξεηο βαζκνχο ζηε ζρέζε, έλαλ γηα ηελ εηζαγσγή, έλαλ γηα ηελ εηζαγσγή ησλ ηδηνηήησλ θαη

62 έλαλ γηα ηε ζσζηή εηζαγσγή ηνπο ζηελ πξάμε ππνινγηζκνχ ηνπ θφζηνπο, φπσο θαίλεηαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα. Ύζηεξα απφ βαζκνιφγεζε ησλ κνληέισλ ησλ καζεηψλ ππνινγίζακε ηνπο κέζνπο φξνπο γηα δηα δψζεο θαη γηα εμ απνζηάζεσο. Παξαηεξνχκε φηη νη νκάδεο δηα δψζεο είραλ θαιχηεξε επίδνζε. Γηα δώζεο Δμ απνζηάζεσο Οληφηεηεο Ηδηφηεηεο ρέζε 2, ύλνιν 4, ΜΟ 4,625 4 Πίλαθαο 11: Βαζκνιφγεζε κνληέισλ ησλ νκάδσλ Γηαθνξά ζηηο επηδφζεηο πξν-ηεζη θαη κεηα-ηεζη Βαζκνινγήζακε ηα γξαπηά ησλ καζεηψλ ζην πξν-ηεζη θαη ζην κεηα-ηεζη κε άξηζηα ην είθνζη (πίλαθαο 12). Οη απαληήζεηο πνπ έπξεπε λα δψζνπλ νη καζεηέο είλαη ζπγθεθξηκέλεο θαη θάζε ιέμε, θάζε ζσζηφ κέινο κηαο ζρέζεο παίξλεη έλα βαζκφ. Ο πίλαθαο παξαζέηεη ηηο βαζκνινγίεο φισλ ησλ καζεηψλ ησλ νκάδσλ απφ 1 έσο 8 θαη ησλ κειψλ ηνπο α θαη β. Οη βαζκνινγίεο θπκαίλνληαη 5 έσο 20 θαη απνπζηάδνπλ δχν γξαπηά έλα πξν-ηεζη θαη έλα κεηα-ηεζη, έλα γηα ηε δηα δψζεο θαη έλα γηα ηελ εμ απνζηάζεσο. Ζ δηαθνξά ζηα δχν γξαπηά είλαη θαηά θχξην ιφγν ζεηηθή (11 ζηηο 14 δηαθνξέο βαζκνινγίαο είλαη ζεηηθέο), ελψ κφιηο 3 δηαθνξέο είλαη αξλεηηθέο, δειαδή 3 καζεηέο έγξαςαλ ρεηξφηεξα ζην κεηα-ηεζη, νη δχν ήηαλ απφ ηε δηα δψζεο θαη έλαο απφ ηελ εμ απνζηάζεσο. Γηα δώζεο Δμ απνζηάζεσο α β α β α β α β α β α β α β α β Βαζκφο πξν-ηεζη Βαζκφο κεηα-ηεζη Γηαθνξά Πίλαθαο 12: Βαζκνινγίεο πξν-ηεζη, κεηα-ηεζη θαη δηαθνξά Κάλνληαο πεξαηηέξσ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ ππνινγίζακε ην κέζν φξν ησλ επηδφζεσλ ζην πξν-ηεζη, ζην κεηα-ηεζη θαη ζηε κεηαμχ ηνπο δηαθνξά γηα ηηο δχν νκάδεο (πίλαθαο 13). Σα απνηειέζκαηα παξαηίζεηαη ζηνλ πίλαθα. Παξαηεξνχκε φηη

63 ππάξρνπλ κηθξέο δηαθνξέο ζηνπο κέζνπο φξνπο ησλ επηδφζεσλ ζην πξν-ηεζη θαη ζην κεηα-ηεζη. πγθεθξηκέλα νη καζεηέο ηεο δηα δψζεο ζπλεξγαζίαο είραλ θαιχηεξν κέζν φξν επίδνζεο ζην πξν-ηεζη θαη ζην κεηα-ηεζη. πλνιηθά νη καζεηέο ηεο νκάδαο εμ απνζηάζεσο είραλ θαιχηεξε δηαθνξά, δειαδή βειηίσζαλ ηελ επίδνζή ηνπο ζην κεηαηεζη ζε ζχγθξηζε κε ηελ δηα δψζεο νκάδα, παξφιν πνπ δελ είραλ ηελ θαιχηεξε επίδνζε ζην πξν-ηεζη θαη ζην κεηα-ηεζη. ΜΟ Γηα δψζεο Δμ απνζηάζεσο πλνιηθφ Βαζκνινγία κνληέινπ (ζ) 4,62/5 (0.41) 4/5 (1.00) 4.31/5 (0.88) Πξν-ηεζη (ζ) 10,57/20 (3.81) 8.86/20 (2.59) 9.71/20 (3.50) Μεηα-ηεζη (ζ) 13.00/20 (5.09) 12.86/20 (4.32) 12.93/20 (4.91) Πίλαθαο 13: Μέζνη φξνη θαη ηππηθέο απνθιίζεηο βαζκνινγηψλ Γηαθνξά (ζ) 2,43 (4.62) 4 (3.16) 3,21 (4.19) Δπηπιένλ παξνπζηάδεηαη κία ζεκαληηθή δηαθνξά κφλν γηα ηνπο καζεηέο πνπ εξγάδνληαη εμ απνζηάζεσο (Mann Whitney U test, p=0.03<0.05). ε αληίζεζε κε ηνπο καζεηέο πνπ εξγάδνληαη δηα δψζεο (Mann Whitney U test, p=0.21, φρη ζεκαληηθφ). Δπηπιένλ γηα ηελ εμ απνζηάζεσο νκάδα βξέζεθε ζπζρέηηζε (r=0.82) κεηαμχ ηνπ βαζκνχ ηνπ κεηα-ηεζη θαη ηνπ βαζκνχ ηνπ κνληέινπ. ε αληίζεζε κε ηε δηα δψζεο νκάδα πνπ δελ παξνπζηάζηεθε ζρέζε (r=-0.10) κεηαμχ βαζκνχ ηνπ κεηαηεζη θαη βαζκνχ ηνπ κνληέινπ. πκπεξαίλνπκε φηη ε θαηαζθεπή ηνπ κνληέινπ νδεγεί ζε θαιχηεξε επίδνζε ζην κεηα-ηεζη κφλν γηα ηηο εμ απνζηάζεσο νκάδεο

64 7. Σςμπεπάζμαηα Πποοπηικέρ Ζ δηαδηθαζία ηελ ζπιινγήο δεδνκέλσλ θαη ηεο αλάιπζήο ηνπο δηαθέξεη αλάινγα κε ηνπο ζηφρνπο ηεο εθάζηνηε έξεπλαο. ηε ζπγθεθξηκέλε κειέηε ρξεζηκνπνηήζακε ηερληθέο θαηαγξαθήο δξάζεσλ θαη νκηιηψλ ησλ καζεηψλ ζπλεξγαηψλ γηα ηε ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ, αιιά θαη ηε ζπκπιήξσζε πξνηεζη γηα ηελ νκαδνπνίεζε ησλ καζεηψλ. Καηά ηε δηαδηθαζία αλάιπζεο, ρξεζηκνπνηήζακε ηε κέζνδν αλάιπζεο πεξηερνκέλνπ, ζηελ νπνία νξίζακε ηηο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ηνπο ζηφρνπο ηεο κειέηεο καο. Ζ θσδηθνπνίεζε ζε θαηεγνξίεο νδήγεζε ζηελ νκαδνπνίεζή ηνπο, ε νπνία νδεγεί ζηελ δηεμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ. Σα ζπκπεξάζκαηα ηεο παξνχζαο έξεπλαο αθνξνχλ ζηελ απάληεζε ησλ εξσηεκάησλ πνπ έρνπκε ζέζεη εμ αξρήο. πγθεθξηκέλα φζνλ αθνξά ηελ δηαδηθαζία ηεο επίιπζεο πξνβιήκαηνο φιεο νη νκάδεο θαίλεηαη λα αθνινπζνχλ κία γξακκηθή πνξεία απφ ηελ αλάιπζε πξνο ηε ζχλζεζε θαη ζηνλ έιεγρν. Δληνχηνηο νη δηα δψζεο νκάδεο θαίλεηαη λα επηιχνπλ ηελ άζθεζε πεξηζζφηεξν αιιειεπηδξψληαο ιεθηηθά θαη ιηγφηεξν κέζσ ηνπ ινγηζκηθνχ, κάιηζηα παξνπζηάδεηαη έλα επηπιένλ βήκα ζηελ αθνινπζία επίιπζεο ηε ζχλζεζε ζην ραξηί. Οη καζεηέο αλαθάιεζαλ ηε βνήζεηα ηνπ δαζθάινπ ζηηο δηα δψζεο νκάδεο ζε αληίζεζε κε ηηο εμ απνζηάζεσο πνπ επηθεληξψζεθαλ ζην ίδην ην ινγηζηθφ. Όζνλ αθνξά ηηο θνηλσληθέο αιιειεπηδξάζεηο νη καζεηέο ησλ δηα δψζεο νκάδσλ ηηο εκθάληζαλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ, σζηφζν γηα φιεο ηηο νκάδεο νη αιιειεπηδξάζεηο ήηαλ θπξίσο δηεξεπλεηηθνχ ηχπνπ, ιηγφηεξν ζσξεπηηθήο νκηιίαο θαη πνιχ ιηγφηεξν νκηιία ακθηζβήηεζεο. ρεηηθά κε ηελ επίδνζε ησλ καζεηψλ, νη δηα δψζεο νκάδεο είραλ θαιχηεξα απνηειέζκαηα ηφζν ζηε βαζκνινγία ησλ πξν-ηεζη θαη κεηα-ηεζη, αιιά θαη ζηε βαζκνινγία ησλ κνληέισλ. Δληνχηνηο νη καζεηέο εμ απνζηάζεσο παξνπζίαζαλ θαιχηεξν κέζν φξν ζηε δηαθνξά πξνηεζη θαη κεηαηεζη θαη κάιηζηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθφ. Ζ παξνχζα εξγαζία παξνπζηάδεη πεξηνξηζκνχο, γη απηφ ρξεηάδεηαη λα επαλαιεθζεί ζε κειινληηθέο έξεπλεο ψζηε λα αληηκεησπηζηνχλ. πγθεθξηκέλα ζεσξνχκε φηη ην πιαίζην ζην νπνίν αλαθεξζήθακε είλαη κία ηδηαίηεξε πεξίπησζε, κία κειέηε πεξίπησζεο, ζηελ νπνία ε γελίθεπζε ησλ ζπκπεξαζκάησλ δελ είλαη εθηθηή. Γηα παξάδεηγκα ζα κπνξνχζε λα εθαξκνζηεί ε ζχγθξηζε ησλ δχν πεξηβαιιφλησλ θαη ζε άιιν πξφβιεκα δηαθνξεηηθνχ γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ, γηα ηελ πξφθιεζε

65 πνιιαπιψλ πξνζεγγίζεσλ θαη αιιειεπηδξάζεσλ. Δπηπιένλ ρξήδεη ηδηαίηεξνπ ελδηαθέξνληνο ε ζπκκεηνρή ηνπ εξεπλεηή ζην chat φηαλ πξφθεηηαη γηα ηηο εμ απνζηάζεσο δπάδεο. 8. Δπίλογορ θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε ζχγθξηζε δχν ππνινγηζηηθά ππνζηεξηδφκελσλ ζπλεξγαηηθψλ πεξηβαιιφλησλ κάζεζεο ζχγρξνλα, δηα δψζεο θαη εμ απνζηάζεσο. Ζ ζχγθξηζε γίλεηαη κε θξηηήξηα ηελ δηαδηθαζία επίιπζεο πξνβιήκαηνο, ηηο αιιειεπηδξάζεηο θαη ηελ επίδνζε ησλ καζεηψλ. Δπηιέρζεθε ην γλσζηηθφ αληηθείκελν ησλ Μαζεκαηηθψλ θαη ζπγθεθξηκέλα ε γξακκηθή εμίζσζε ηεο επζείαο, ελψ ε ζπλεξγαηηθή δξαζηεξηφηεηα αθνινπζεί ηε ζηξαηεγηθή ηεο επίιπζεο πξνβιήκαηνο. Ζ παξνχζα έξεπλα δίλεη έκθαζε ζε κία ζπγθεθξηκέλε κειέηε πεξίπησζεο ζε βάζνο. Οη ζηφρνη ηεο έξεπλαο πξνέθπςαλ απφ ππάξρνπζεο έξεπλεο, ελψ γίλεηαη πξνζπάζεηα λα επεθηαζνχκε. Γίλεηαη έκθαζε ζηελ θσδηθνπνίεζε ησλ δξάζεσλ ησλ καζεηψλ θαη ζηε κεηέπεηηα νκαδνπνίεζή ηνπο γηα ηελ απάληεζε ησλ εξσηεκάησλ ηεο κειέηεο. Ζ νκαδνπνίεζε εθαξκφδεηαη κε βάζε ήδε ππάξρνπζεο κειέηεο (Avouris et al., 2003, Stratford et al. 1998, Komis et al. 2007, Mercer 2000). Σα ζπκπεξάζκαηα απηήο ηεο έξεπλαο, φπσο παξνπζηάδνληαη ζην θεθάιαην 7 κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηφζν γηα πεξαηηέξσ κειέηεο, αιιά θαη γηα ηελ εθαξκνγή ζπλεξγαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ κνληεινπνίεζεο πξνβιήκαηνο ζην θαηάιιειν πιαίζην

66 Παπαπηήμαηα Παράρηεκα 1 - Δηδαζθαιία Μνληεινπνίεζε επίιπζεο πξνβιήκαηνο ζηα Μαζεκαηηθά Έλα κνληέιν είλαη κία νκάδα ππνζέζεσλ πνπ πξνζπαζεί λα είλαη αλαπαξάζηαζε ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ. Έλα κνληέιν πεξηέρεη νληόηεηεο, νη νπνίεο κπνξεί λα έρνπλ δηάθνξεο ηδηόηεηεο θαη δηαζπλδένληαη κε ζρέζεηο: Οη πνηνηηθέο ζρέζεηο δεκηνπξγνχλ ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ηδηνηήησλ ησλ αληηθεηκέλσλ ρσξίο λα ηηο πνζνηηθνπνηνχλ. Οη εκη-πνζνηηθέο ζρέζεηο εθθξάδνπλ καζεκαηηθέο ηδέεο ελψ δελ ρξεζηκνπνηνχλ καζεκαηηθέο ζπλαξηήζεηο. Οη πνζνηηθέο ζρέζεηο εθθξάδνληαη κε καζεκαηηθέο ζπλαξηήζεηο.. Οη γξαθηθέο ζρέζεηο νξίδνληαη δσγξαθίδνληαο ηε γξαθηθή ηεο ζρέζεο. Οη ζρέζεηο πίλαθα νξίδνληαη ζπκπιεξψλνληαο ηηο ηηκέο ζηνλ πίλαθα ζρέζεσλ. Παξάδεηγκα: «Πψο ζα θαηαζθεπάζνπκε κνληέιν αλαπαξάζηαζεο ηνπ γεκίζκαηνο ηνπ βαξειηνχ κε λεξφ, αλ γλσξίδνπκε φηη ε ξνή ηεο βξχζεο είλαη 10L/sec;» Οθέιε κνληεινπνίεζεο: επθνιφηεξνο έιεγρνο ηνπ κνληέινπ καο, αλαπαξάζηαζε αθφκα θαη δχζθνισλ θαηλνκέλσλ πνπ δελ έρνπκε ηε δπλαηφηεηα λα ηα δνχκε ζηε θχζε, δεκηνπξγία γξαθηθψλ παξαζηάζεσλ θιπ. Πξόβιεκα Γηαζέηεηε απηνθίλεην θαη ζέιεηε λα ππνινγίζεηε ην κεληαίν θόζηνο ηεο θαηαλάισζεο βελδίλεο. Γλσξίδεηε όηη όηαλ νδεγείηε ζηελ πόιε ε θαηαλάισζε είλαη 0,5L/km θαη όηαλ νδεγείηε εθηόο πόιεο ζε εζληθνύο δξόκνπο (ρσξίο θπθινθνξηαθή ζπκθόξεζε), ε θαηαλάισζε είλαη 0,25L/km. Δπηπιένλ, επηζθέπηεζηε γηα ηξνθνδνζία ην ίδην πξαηήξην βελδίλεο, ην νπνίν έρεη ζηαζεξή ρξέσζε 1,2 /L. Τέινο ν θάηνρνο ηνπ πξαηεξίνπ, επεηδή είζαζηε ηαθηηθόο πειάηεο ζαο θάλεη έθπησζε 25L βελδίλεο ην κήλα. Με ηε βνήζεηα ηνπ ινγηζκηθνύ ModellingSpace ζαο δεηείηαη λα θαηαζθεπάζεηε κνληέιν αλαπαξάζηαζεο ησλ παξακέηξσλ ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ηνλ ππνινγηζκό ηνπ θόζηνπο

67 ρέδην επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο 1. Βξίζθνπκε ηηο νληφηεηεο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. 2. Δληνπίδνπκε ηνπο γλσζηνχο θαη ηνπο αγλψζηνπο ηνπ πξνβιήκαηνο. 3. Γηαθξίλνπκε ηηο ζηαζεξέο θαη ηηο κεηαβιεηέο, εθ ησλ νπνίσλ άιιεο είλαη εμαξηεκέλεο θαη άιιεο αλεμάξηεηεο. 4. Κάλνπκε ζπζρέηηζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη βξίζθνπκε ζρέζεηο πνπ ηηο δηέπνπλ. 5. Γηα θαιχηεξε θαηαλφεζε θάλνπκε έλα παξάδεηγκα

68 Πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο

69 Παράρηεκα 2 - Προηεζη Φύιιν Δξγαζίαο Όλνκα: Δπψλπκν:.. Σκήκα:. Σαρ δίνεηαι ηο εξήρ ππόβλημα: Έλαο νδεγόο ηαμί αληηκεησπίδεη δηαξθώο ην πξόβιεκα λα εμεγεί ζηνπο πειάηεο ηνπ πώο πξνέθπςε ην πνζό πνπ θαινύληαη λα πιεξώζνπλ όηαλ θηάλνπλ ζην πξννξηζκό ηνπο. Μπνξείηε λα ηνλ βνεζήζεηε λα θαηαζθεπάζεη έλα κνληέιν εύξεζεο ηνπ θόζηνπο; Γλσξίδεηε όηη γηα ηε ζεκαία νη πειάηεο πιεξώλνπλ 1.5 θαη 0.5, γηα θάζε ρηιηόκεηξν ηεο δηαδξνκήο. Δπηπιένλ, γηα απνζηάζεηο εληόο ηεο πόιεο, γηα θάζε ρηιηόκεηξν ππάξρεη έθπησζε Πνηεο είλαη νη νληφηεηεο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξνβιήκαηνο; 2. Πνηεο είλαη νη ζηαζεξέο θαη νη κεηαβιεηέο ηνπ πξνβιήκαηνο; 3. Πνηεο κεηαβιεηέο ζα ραξαθηεξίδαηε σο αλεμάξηεηεο θαη πνηεο σο εμαξηεκέλεο; 4. Βξείηε ηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ κεηαβιεηψλ θαη ησλ ζηαζεξψλ ηνπ πξνβιήκαηνο. 5. Αλ ν νδεγφο ηνπ ηαμί δηαλχζεη 4km εληφο πφιεσο, πνην είλαη ην θφζηνο ηεο θνχξζαο;

70 Παράρηεκα 3 - Σσλεργαηηθή Δραζηερηόηεηα Φύιιν Δξγαζίαο πλεξγάηεο:. Όλνκα: Δπψλπκν: Σκήκα:. Όλνκα: Δπψλπκν: Σκήκα:. Οκάδα: Μηνιαία σπέωζη κινηηού ηηλεθώνος Η ηειεθσληθή εηαηξεία CELCOΜ ρξεηάδεηαη λα θαηαζθεπάζεη έλα κνληέιν ππνινγηζκνύ ηνπ κεληαίνπ ινγαξηαζκνύ ησλ πειαηώλ ηεο. Θα ζέιαηε λα ηε βνεζήζεηε; Έρεηε ζηε δηάζεζε ζαο ην ινγηζκηθό θαηαζθεπήο κνληέισλ ModellingSpace θαη ηα δεδνκέλα ρξεώζεσλ ηεο εηαηξείαο: Οη πειάηεο ηεο εηαηξείαο κηινύλ νξηζκέλν ρξόλν θαη ζηέιλνπλ έλαλ αξηζκό κελπκάησλ. Κάζε κήλα πιεξώλνπλ έλα ζηαζεξό πνζό (πάγην), ην νπνίν αλέξρεηαη ζηελ ηηκή ησλ 14. Η ρξέσζε ηνπ ρξόλνπ νκηιίαο ησλ πειαηώλ ηεο είλαη 0,3 /min πξνο όια ηα δίθηπα, ελώ θάζε κήλπκα ρξεώλεηαη κε ην πνζό ησλ 0,1. Λόγσ ηνπ αληαγσληζκνύ θαη κε άιιεο εηαηξείεο θηλεηήο ηειεθσλίαο, ε CE LCOM πξνζθέξεη δσξεάλ ρξόλν νκηιίαο 30min θαη 20 δσξεάλ κελύκαηα. Πηζηεύεηε όηη κπνξείηε λα ηα θαηαθέξεηε θαη λα δώζεηε ηε ιύζε ζην κεληαίν ππνινγηζκό ησλ εθαηνληάδσλ ινγαξηαζκώλ ησλ πειαηώλ ηεο εηαηξείαο; Υποδείξεις: Αξιοποιήστε βοήθεια μόνο εφόσον έχετε εξαντλήσει τις δικές σας προσπάθειες. Η επίλυση του προβλήματος αφορά και τα δύο μέλη της ομάδας σας! Η ισχύς εν τη ενώσει! Καλή επιτυχία!!

71 Πεξηβάιινληα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο