ΔΙΠΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Transcript

1 ΔΙΠΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

2 Η.Π.Α. ΚΑΙ Ε.Σ.Σ.Δ. ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΕΙΣ Με το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου οι Η.Π.Α. αναδεικνύονται ως υπερδύναμη. Είναι πλέον πανίσχυρες στρατιωτικά οικονομικά και είναι η μοναδική χώρα που διαθέτει ένα υπερόπλο: την ατομική βόμβα.

3 Πηγή εικόνας:

4 Η.Π.Α. ΚΑΙ Ε.Σ.Σ.Δ. ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΕΙΣ Όμως οι Η.Π.Α. ανησυχούσαν για την αύξηση της επιρροής της Ε.Σ.Σ.Δ. στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και έπρεπε να προστατέψουν τα συμφέροντά τους σε παγκόσμιο επίπεδο αναλαμβάνοντας την ηγεσία του αγώνα ενάντια στον κομμουνισμό. Εικόνα δεξιά: προπαγανδιστική αφίσα των Η.Π.Α. ενάντια στον κομμουνισμό, που απεικονίζει τον Juan dela Cruz να υπερασπίζεται τις Φιλιππίνες Πηγή εικόνας:

5 ΜΕΣΑ ΑΣΚΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Η.Π.Α. Τα μέσα που διέθεταν οι Η.Π.Α. στον αγώνα εναντίον του κομμουνισμού ήταν: ❶ χορήγηση στρατιωτικής βοήθειας ❷ χορήγηση οικονομικής βοήθειας ❸ επενδύσεις από Αμερικανικές εταιρείες ❹ ανατροπή καθεστώτων που ακολουθούσαν πολιτική αντίθετη προς τα αμερικανικά συμφέροντα Πηγή εικόνας:

6 ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ Στο εσωτερικό των Η.Π.Α. ξέσπασε ένα κύμα διωγμών ενάντια σε πολίτες που ήταν ή θεωρήθηκε ότι ήταν κομμουνιστές. Επικεφαλής αυτού του κύματος διωγμών ήταν ο γερουσιαστής Μακάρθι (Joseph McCarthy). Εμπνευστής αυτής της πολιτικής ήταν ο ίδιος ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Χάρι Τρούμαν, που διαδέχθηκε τον Ρούσβελτ. Εικόνα δεξιά: Σήμα του αμερικανικού κομμουνιστικού κόμματος Πηγή εικόνας:

7 Ο γερουσιαστής Joseph McCarthy, σε φωτογραφία του 1954 Πηγή εικόνας: Ο 33 ος πρόεδρος των Η.Π.Α. Harry Truman σε φωτογραφία του 1947 Πηγή εικόνας:

8 Η.Π.Α. ΚΑΙ Ε.Σ.Σ.Δ. ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΕΙΣ Η Σοβιετική Ένωση (Ε.Σ.Σ.Δ.) κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 σε συνεργασία με τις υπόλοιπες Λαϊκές Δημοκρατίες ανέπτυξε και εκείνη την ατομική βόμβα και αναπτύχθηκαν ταχύτατα οικονομικά Το αποτέλεσμα ήταν να εξελιχθεί και η Σοβιετική Ένωση σε μία υπερδύναμη.

9 ΔΙΠΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Η ύπαρξη δύο υπερδυνάμεων στον κόσμο οδήγησε στον διπολισμό, δηλαδή ένα σύστημα διεθνών σχέσεων που ισορροπούσε σε δύο αντίπαλους πόλους: τις Η.Π.Α. και την Ε.Σ.Σ.Δ. Οι δύο πόλοι ήταν αντίθετοι σε πολλά επίπεδα και ανταγωνίζονταν: οικονομικά πολιτικά πολιτιστικά ιδεολογικά αθλητικά

10 ΔΙΠΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Η αντιπαράθεση σε όλα τα επίπεδα μεταξύ των Η.Π.Α. και της Ε.Σ.Σ.Δ. ονομάστηκε Ψυχρός Πόλεμος. Ο Ψυχρός Πόλεμος ξεκίνησε με το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου και τερματίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του Για πολλούς λόγους δεν εξελίχθηκε σε ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των υπερδυνάμεων.

11 Ο ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Πηγή εικόνας:

12 Α ΦΑΣΗ ΨΥΧΡΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ Η Α φάση του Ψυχρού Πολέμου ξεκίνησε με τη λήξη του Β Παγκόσμιου Πολέμου και κράτησε μέχρι το Η ένταση μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων κορυφώθηκε επικίνδυνα. Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. διατύπωσε μία πολιτική, γνωστή ως «δόγμα Τρούμαν», σύμφωνα με την οποία οι Η.Π.Α. θα βοηθούσαν οποιαδήποτε χώρα, η οποία θα μαχόταν τον κομμουνισμό και θα απέτρεπε την επικράτησή του στο έδαφός της.

13 ΔΟΓΜΑ ΤΡΟΥΜΑΝ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ Για πρώτη φορά η πολιτική αυτή του «δόγματος Τρούμαν» εφαρμόστηκε στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Οι Αμερικανοί ενίσχυσαν οικονομικά και υλικά τις κυβερνητικές ένοπλες δυνάμεις εναντίον των Ελλήνων κομμουνιστών. Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος ξεκίνησε το 1946 και τερματίστηκε το 1949.

14 Α ΦΑΣΗ ΨΥΧΡΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ Κατά την Α φάση του Ψυχρού Πολέμου η από τον πόλεμο ηττημένη Γερμανία διαμελίστηκε οριστικά σε Δυτική και Ανατολική Γερμανία: οι δυτικοί σύμμαχοι ίδρυσαν το 1949 την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας στη Δύση, ενώ στην Ανατολή η Σοβιετική Ένωση ίδρυσε την Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας. Το Βερολίνο χωρίστηκε στη μέση και το 1961 η Ανατολική Γερμανία κατασκεύασε ένα τείχος, που χώριζε την πόλη στα δύο.

15 Σημαία Δυτικής Γερμανίας Σημαία Ανατολικής Γερμανίας Πηγή αρχικής εικόνας:

16 Ανατολική Γερμανία Ανατολική Γερμανία Πηγή αρχικής εικόνας:

19 ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΑΝΑΤΟΛΗΣ-ΔΥΣΗΣ Σε σύμβολο του Ψυχρού Πολέμου είχαν αναδειχθεί: ❶ το τείχος του Βερολίνου ❷ η συνοριακή γραμμή μεταξύ των δύο Γερμανιών καθώς και ❸ τα σύνορα μεταξύ των κρατών της Δύσης και των κρατών του ανατολικού μπλοκ

20 Πηγή αρχικής εικόνας:

21 ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΝΑΤΟ Το 1949 οι Η.Π.Α. δημιούργησαν το Ν.Α.Τ.Ο. (North Atlantic Treaty Organization) δηλαδή τον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου, μια στρατιωτική συμμαχία στην οποία αρχικά συμμετείχαν: οι ίδιες οι Η.Π.Α. ο Καναδάς οι περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης και από το 1952, η Ελλάδα και η Τουρκία.

22 ΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΤΗΣ ΒΑΡΣΟΒΙΑΣ Το 1955 η Σοβιετική Ένωση απάντησε στην κίνηση των Η.Π.Α. με την δημιουργία του «Συμφώνου της Βαρσοβίας», μίας στρατιωτικής συμμαχίας στην οποία συμμετείχαν: η ίδια η Σοβιετική Ένωση (Ε.Σ.Σ.Δ.) όλες οι Λαϊκές Δημοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης Πηγή εικόνας:

24 ΚΙΝΑ Στην Κίνα επικράτησαν με το τέλος του πολέμου οι κομμουνιστές με ηγέτη τον Μάο τσε Τούνγκ και δημιούργησαν το 1949 ένα τεράστιο κράτος σοσιαλιστικό: την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Οι εθνικιστές Κινέζοι συγκεντρώθηκαν σε ένα μεγάλο νησί στη θάλασσα της Κίνας που ονομάζεται σήμερα Ταϊβάν.

25 Μάο Τσε Τούνγκ Πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ( ) Πηγή εικόνας:

26 ΚΙΝΑ Ταϊβάν Πηγή εικόνας:

27 ΚΟΡΕΑ Η αντιπαλότητα μεταξύ Η.Π.Α. και Ε.Σ.Σ.Δ. σε όλο τον κόσμο, φάνηκε και στη χερσόνησο της Κορέας στην Ασία: Οι κομμουνιστές της Κορέας, υποστηριζόμενοι από την Σοβιετική Ένωση, προσπάθησαν να καταλάβουν το νότιο τμήμα της χερσονήσου της Κορέας. Τότε οι Η.Π.Α. επενέβησαν στρατιωτικά με τους συμμάχους τους, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, για να εμποδίσουν την προέλαση των κομμουνιστών της Κορέας προς τον Νότο.

29 Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου της Κορέας ( )

30 ΚΟΡΕΑ Ο πόλεμος που ξέσπασε (πόλεμος της Κορέας ) έληξε με την δημιουργία δύο κρατών: της κομμουνιστικής Βόρειας Κορέας και της Νότιας Κορέας, συμμάχου των Η.Π.Α. κατά μήκος του 38 ου παραλλήλου. Ο πόλεμος της Κορέας αποτέλεσε την πιο θερμή αντιπαράθεση μεταξύ των υπερδυνάμεων κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

32 Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΟΥΒΑΣ Το 1962 η Ε.Σ.Σ.Δ. αποφάσισε να εγκαταστήσει πυραύλους στο νησί της Κούβας στην Καραϊβική μετά την επανάσταση των Κουβανών ενάντια στη δικτατορία του Μπατίστα το Ο νέος ηγέτης των Κουβανών Φιντέλ Κάστρο δέχθηκε την εγκατάσταση των σοβιετικών πυραύλων στο νησί, με αντάλλαγμα την βοήθεια της Ε.Σ.Σ.Δ. στη νέα του κυβέρνηση.

33 Οι ηγέτες της κουβανικής επανάστασης: αριστερά ο Τσε Γκεβάρα, δεξιά ο Φιντέλ Κάστρο Πηγή εικόνας:

34 Και γιατί κρίση; Ποιο είναι το πρόβλημα; Μερικοί πύραυλοι σε ένα νησί;

35 Σοβαρά τώρα;

36 Πού είπαμε είναι η Κούβα;

37 Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ Πηγή εικόνας:

38 Ουπς! ΟΚ, έχουμε πρόβλημα! Γι αυτό κρίση!!!

39 Η εμβέλεια των σοβιετικών πυραύλων από το νησί της Κούβας Πηγή εικόνας: Γερμανική Υπηρεσία Πληροφοριών, 2012

40 Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΟΥΒΑΣ Η αντίδραση των Η.Π.Α. ήταν άμεση και έντονη με αποτέλεσμα να βρίσκεται ο πλανήτης στα πρόθυρα ενός Γ Παγκοσμίου Πολέμου. Η σύρραξη απετράπη με έναν συμβιβασμό μεταξύ του προέδρου Κέννεντυ και του Γενικού Γραμματέα Χρουστσόφ: αποσύρθηκαν από την Κούβα οι σοβιετικοί πύραυλοι και από την Τουρκία οι αμερικανικοί πύραυλοι.

41 Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. John Kennedy Πηγή εικόνας: Ο πρόεδρος της Ε.Σ.Σ.Δ. Νικίτα Χρουστσόφ Πηγή εικόνας:

42 Καρικατούρα εποχής για την πυραυλική κρίση της Κούβας Πηγή εικόνας:

43 Πλοίο του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού εμποδίζει σοβιετικό εμπορικό πλοίο να προσεγγίσει στο νησί της Κούβας Πηγή εικόνας:

44 Β ΦΑΣΗ ΨΥΧΡΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ Ο πόλεμος της Κορέας και η πυραυλική κρίση της Κούβας ανέδειξαν τον κίνδυνο ενός παγκόσμιου πυρηνικού πολέμου, που θα οδηγούσε σε ολοκληρωτική καταστροφή. Για αυτό το λόγο οι δύο υπερδυνάμεις ήρθαν σε συνεννόηση για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων, υπογράφοντας συμφωνίες αμοιβαίου περιορισμού των εξοπλισμών. Με αυτόν τον τρόπο εγκαινιάστηκε μία περίοδος ύφεσης.

45 ΝΕΕΣ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ Παρά την βελτίωση των σχέσεων των Η.Π.Α. και της Ε.Σ.Σ.Δ. δεν έλειψαν οι τοπικής εμβέλειας ένοπλες συγκρούσεις. Από το 1964 οι Η.Π.Α. υποστήριζαν ανοικτά το δικτατορικό καθεστώς του Νοτίου Βιετνάμ απέναντι στις δυνάμεις του φιλοσοβιετικού Βορείου Βιετνάμ. Η εμπλοκή των Η.Π.Α. εξελίχθηκε σε ανοικτό πόλεμο, που έληξε με την καταστροφική ήττα των αμερικανικών δυνάμεων το 1975.

46 Χάρτης του Βιετνάμ και των επιχειρήσεων Βορείων και Νοτίων. Μετά την υπογραφή ειρήνης το 1975 υπάρχει το κράτος του Βιετνάμ και δεν γίνεται διαχωρισμός μεταξύ Βορείου και Νοτίου Βιετνάμ. Πηγή εικόνας:

47 Στο Βιετνάμ οι Αμερικανοί έκαναν εκτεταμένη χρήση βομβών ναπάλμ και λευκού φωσφόρου Πηγή εικόνας:

48 Παιδιά τρέχουν να σωθούν μετά από επίθεση με βόμβες ναπάλμ στο χωριό τους Πηγή εικόνας:

49 Ο Αρχηγός της Αστυνομίας του Νοτίου Βιετνάμ Nguyen Ngoc Loan πυροβολεί και σκοτώνει τον Nguyen Van Lem επειδή θεωρήθηκε ύποπτος ότι είναι Βιετκόνγκ Πηγή εικόνας:

50 Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ Η αμερικανική εμπλοκή στο Βιετνάμ είχε πολλές και σοβαρές κοινωνικές συνέπειες για τους πολίτες των Η.Π.Α. Οι μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και η μεγάλη οικολογική καταστροφή είχε ως συνέπεια τη δημιουργία ενός αντιπολεμικού κινήματος στην αμερικανική κοινωνία. Τα σημάδια που άφησε ο πόλεμος του Βιετνάμ στην κοινωνία των Η.Π.Α. είναι ανεξίτηλα.

51 Αμερικανοί στρατιώτες τραυματισμένοι μετά από μάχη με τους Βιετκόνγκ Πηγή εικόνας:

52 Οι Βιετναμέζοι μαχητές δημιούργησαν ολόκληρες υπόγειες πολιτείες κατά τη διάρκεια του πολέμου, όπου μπορούσαν εύκολα και γρήγορα να υποχωρήσουν, να ξεκουραστούν και να ανεφοδιαστούν. Η έκφραση «άνοιξε η γη και τους κατάπιε» ήταν κυριολεκτική στο Βιετνάμ. Πηγή εικόνας:

53 ΟΙ ΣΤΟΕΣ CU CHI ΣΤΟ ΒΙΕΤΝΑΜ Πηγή εικόνας:

54 Οι Αμερικανοί ψέκαζαν με το ειδικό χημικό «Agent Orange» τη ζούγκλα του Βιετνάμ για να την καταστρέψουν, ώστε να μην μπορούν εύκολα να «κρύβονται» σε αυτήν οι Βιετκόνγκ Πηγή εικόνας:

55 Οι επιπτώσεις από την χρήση του τοξικού χημικού «Agent Orange» στον πληθυσμό της υπαίθρου του Βιετνάμ Πηγή εικόνας:

56 Γ ΦΑΣΗ ΨΥΧΡΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ Στη δεκαετία του 1970 οι Η.Π.Α. άρχισαν να αυξάνουν τους εξοπλισμούς τους και ο Ψυχρός Πόλεμος μπήκε στην γ φάση του ( ). Το 1980 η Ε.Σ.Σ.Δ. έστειλε στρατεύματα στο Αφγανιστάν εναντίον των Ταλιμπάν προς υποστήριξη της φιλοσοβιετικής κυβέρνησης. Οι Ταλιμπάν εξοπλίστηκαν με σύγχρονα όπλα από του Αμερικανούς, με αποτέλεσμα την ήττα των σοβιετικών δυνάμεων και την αποχώρησή τους.

57 Ο ΣΟΒΙΕΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΙΣΒΑΛΛΕΙ ΣΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ Πηγή εικόνας:

58 Αφγανοί μαχητές Ταλιμπάν Πηγή εικόνας:

59 Αφγανός μαχητής Ταλιμπάν με αμερικανικό αντιαεροπορικό πύραυλο Stinger Πηγή εικόνας:

60 ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΨΥΧΡΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ Ο ηγέτης της Ε.Σ.Σ.Δ. Μιχαήλ Γκορμπατσόφ διέκρινε ότι οι συνεχείς εξοπλισμοί έφεραν την Σοβιετική Ένωση σε δύσκολη οικονομική θέση. Έτσι προσπάθησε να έρθει σε συνεννόηση με τις Η.Π.Α. ώστε να επέλθει μία νέα παγκόσμια ισορροπία συνύπαρξης. Πραγματοποιήθηκαν δύο συναντήσεις κορυφής με τις οποίες τερματίσθηκε ο Ψυχρός Πόλεμος: στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας το 1986 και στην Ουάσιγκτον το 1987