ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ-ΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ-ΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ"

Μελέαγρος Αλεξιάδης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙI ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Γεράσιµος Π. Βανδώρος ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ-ΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΑ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΕΙΝΑΙ: ΝΕΦΡΟΙ ΟΥΡΗΤΗΡΕΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ ΟΥΡΗΘΡΑ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ: ΒΑΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΞΩΠΕΡΙΤΟΝΑΪΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Σε σχέση με την σπονδυλική στήλη βρίσκονται στο ύψος των Θ 12 ΕΩΣ 0 3

ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΕΙΝΑΙ: ΝΕΦΡΟΙ ΟΥΡΗΤΗΡΕΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ ΟΥΡΗΘΡΑ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ: ΒΑΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ

Βρίσκονται αρκετά ψηλά στο κοιλιακό τοίχωμα, εκατέρωθεν της σπονδυλικής στήλης Συνήθως ο αριστερός νεφρός βρίσκεται λίγο ψηλότερα από τον δεξιό Από κάθε νεφρό εξορμάται ένας ουρητήρας ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ

2 Βρίσκονται αρκετά ψηλά στο κοιλιακό τοίχωμα, εκατέρωθεν της σπονδυλικής στήλης Συνήθως ο αριστερός νεφρός βρίσκεται λίγο ψηλότερα από τον δεξιό Από κάθε νεφρό εξορμάται ένας ουρητήρας ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Δεξιός νεφρός: Μικρό τμήμα του άνω πόλου καλύπτεται από το δεξιό επινεφρίδιο Ο κάτω πόλος του δεξιού νεφρού έρχεται σε επαφή με την δεξιά κολική καμπή Ο άνω πόλος βρίσκεται μπροστά από την 12 η πλευρά Αριστερός νεφρός: Μικρό τμήμα του άνω πόλου καλύπτεται από το αριστερό επινεφρίδιο Το κατώτερο ημιμόριο καλύπτεται από την αριστερή κολική καμπή Ο άνω πόλος βρίσκεται μπροστά από την 11 η και 12 η πλευρά

δεξιού νεφρού έρχεται σε επαφή με την δεξιά κολική καμπή Ο άνω πόλος βρίσκεται μπροστά από την 12 η πλευρά Αριστερός νεφρός: Μικρό τμήμα του άνω πόλου

3 Με τη συστολή του διαφράγματος κατά την εισπνοή και οι δύο νεφροί μετακινούνται κάθετα προς τα κάτω μέχρι περίπου 2,5εκ ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Απεκκρίνουν τους περισσότερους άχρηστους παράγοντες του μεταβολισμού Τα άχρηστα προϊόντα αποβάλλονται με τη μορφή των ούρων Έχουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του ύδατος και των ηλεκτρολυτών Σχηµατική παράσταση διατοµής του νεφρού σε φωτογραφία φυσικού παρασκευάσματος νεφρού και σε σκίτσο Στο έσω χείλος κάθε νεφρού βρίσκεται κάθετη αύλακα που αφορίζεται από παχιά χείλη νεφρικού παρεγχύµατος και λέγεται «πύλη» του νεφρού

ρόλο στη ρύθμιση του ύδατος και των ηλεκτρολυτών Σχηµατική παράσταση διατοµής του νεφρού σε φωτογραφία φυσικού παρασκευάσματος νεφρού και σε

4 Τι περιλαμβάνει η «πύλη» Νεφρική φλέβα Δύο κλάδους νεφρικής αρτηρίας Τον ουρητήρα Τον τρίτο κλάδο της νεφρικής αρτηρίας Λεμφαγγεία Νευρικές ίνες συμπαθητικής προέλευσης Από τι περιβάλλονται οι νεφροί Από ινώδη κάψα στενά συνδεδεμένη με το φλοιό του παρεγχύματος Έξω από την κάψα βρίσκεται το περινεφρικό λίπος* Νεφρική περιτονία, η οποία περιβάλλει το περινεφρικό λίπος και περικλείει τους νεφρούς και τα επινεφρίδια Πίσω από την νεφρική περιτονία υπάρχει το παρανεφρικό λίπος * Το περινεφρικό λίπος αποτελείται από συσσώρευση εξωπεριτοναϊκού λίπους και περιβάλλει τελείως τον νεφρό Το περινεφρικό λίπος περικλείεται σε μια μεμβρανώδη πάχυνση της εξωπεριτοναϊκής περιτονίας που λέγεται νεφρική περιτονία Ανάμεσα στον νεφρό και την περιτονία περικλείονται τα επινεφρίδια, τα οποία χωρίζονται από τους νεφρούς με ένα λεπτό ινώδες διάφραγμα Αγγείωση του νεφρού Γίνεται από τη νεφρική αρτηρία που είναι κλάδος της αορτής Η νεφρική αρτηρία διαιρείται σε πέντε τμηματικές αρτηρίες που εισέρχονται από την πύλη και διανέμονται σε αντίστοιχα τμήματα του νεφρικού παρεγχύματος Νεφρική φλέβα: Αναδύεται από την πύλη, μπροστά από τη νεφρική αρτηρία Εκβάλλει στην κάτω κοίλη φλέβα

και τα επινεφρίδια Πίσω από την νεφρική περιτονία υπάρχει το παρανεφρικό λίπος * Το περινεφρικό λίπος αποτελείται από συσσώρευση εξωπεριτοναϊκού λίπους και περιβάλλει τελείως τον νεφρό Το περινεφρικό

5 Λεμφαγγεία: Τα λεμφαγγεία ακολουθούν την πορεία της νεφρικής αρτηρίας προς τα πλάγια αορτικά λεμφογάγγλια που βρίσκονται γύρω από την έκφυση της νεφρικής αρτηρίας Νεύρα: Αρχίζουν από το νεφρικό συμπαθητικό πλέγμα και διανέμονται με τους κλάδους των νεφρικών αγγείων Εισέρχονται στον νωτιαίο μυελό με το 10ο, 11ο και 12ο θωρακικό νεύρο Ουρητήρας Έχει μήκος περίπου 25εκ Εμφανίζει τρία (3) στενώματα 1. Στη μετάπτωση πυέλου ουρητήρα 2. Στο άνω στόμιο της ελάσσονος πυέλου 3.Στο σημείο εμφύτευσης στην ουροδόχο κύστη Νεφρική πύελος Είναι το άνω πέρας του ουρητήρα Έχει κωνοειδές σχήμα Βρίσκεται μέσα στην πύλη του νεφρού Υποδέχεται τους μείζονες κάλυκες

θωρακικό νεύρο Ουρητήρας Έχει μήκος περίπου 25εκ Εμφανίζει τρία (3) στενώματα 1. Στη μετάπτωση πυέλου ουρητήρα 2. Στο άνω στόμιο της ελάσσονος πυέλου 3.

6 Περίληψη βασικής λειτουργίας Περιληπτική σχηµατική αναπαράσταση της βασικής λειτουργίας των νεφρών Η ανατομική και λειτουργική μονάδα του νεφρού είναι ο νεφρώνας, που αποτελείται από το νεφρικό σωμάτιο (αγγειώδες σπείραμα και κάψα του Bowman), το εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο (Α' τάξης), την αγκύλη του Henle, το άπω εσπειραμένο σωληνάριο (Β' τάξης, εμβόλιμο) και το αθροιστικό σωληνάριο Renal Cortex = Φλοιός Renal Medulla = Μυελώδης μοίρα Collecting Duct = Συλλεκτικός σωλήνας

Bowman), το εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο (Α' τάξης), την αγκύλη του Henle, το άπω εσπειραμένο σωληνάριο (Β' τάξης,

7 Νεφρικό σωμάτιο Η ανατοµική και λειτουργική µονάδα του νεφρού είναι ο νεφρώνας, που αποτελείται από το νεφρικό σωµάτιο (αγγειώδες σπείραµα και κάψα του Bowman), το εγγύς εσπειραµένο σωληνάριο (Α' τάξης), την αγκύλη του Henle, το άπω εσπειραµένο σωληνάριο (Β' τάξης, εµβόλιµο) και το αθροιστικό σωληνάριο Συχνά στην κλινική πράξη απαιτείται αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας σε µικροσκοπικό επίπεδο από εξειδικευµένους παθολογοανατόµους, µε τη βοήθεια ηλεκτρονικού µικροσκοπίου και ειδικών τεχνικών. Για παράδειγµα αναφέρουµε την αξιολόγηση της κατάστασης της βασικής µεµβράνης των ποδοκυττάρων (podocytes), δυσλειτουργία των οποίων παρατηρείται στην νεφρική ανεπάρκεια.

απαιτείται αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας σε µικροσκοπικό επίπεδο από εξειδικευµένους παθολογοανατόµους, µε τη βοήθεια ηλεκτρονικού µικροσκοπίου και ειδικών

8 Σχηματική και ιστολογική απεικόνιση ουροφόρων σωληναρίων Συλλεκτικά σωληνάρια Σχηματική και ιστολογική απεικόνιση συλλεκτικών σωληναρίων

9 Πύελος Η πύελος επενδύεται από πολύστιβο µεταβατικό επιθήλιο ο οποίο επενδύει και τους ουρητήρες αλλά και την ουροδόχο κύστη. Το τοίχωµα της πυέλου, των ουρητήρων και της ουροδόχου κύστεως χαρακτηρίζεται από την παρουσία πλούσιου µυϊκού τοιχώµατος αποτελούµενου από λείες µυϊκές ίνες. Ουρητήρας Εγκάρσια τοµή ουρητήρα

Το τοίχωµα της πυέλου, των ουρητήρων και της ουροδόχου κύστεως χαρακτηρίζεται

10 ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ Ουρήθρα

11 Συμπτώματα ουρολογικών παθήσεων - Βασικές έννοιες Πόνος Περιγράφεται σαν κολικός νεφρού και συνήθως οφείλεται σε μετακίνηση λίθου ή θρόμβου αίματος από τη νεφρική πύελο στον ουρητήρα. Πολύ έντονος πόνος, λόγω της απόφραξης του ουρητήρα. Εντοπίζεται στη νεφρική χώρα και συχνά αντανακλά προς τη βουβωνική περιοχή. Συνήθως συνοδεύεται από αιματουρία. Αιματουρία Η παρουσία αίματος στα ούρα που προέρχεται είτε από το νεφρό είτε από τις ουροφόρους οδούς. Τύποι αιματουρίας Μακροαιματουρία: Ορατή παρουσία αίματος στα ούρα δια γυμνού οφθαλμού Μικροαιματουρία: Παρουσία ερυθρών αιμοσφαιρίων στα ούρα, που ανιχνεύεται με Εργαστηριακές μεθόδους τέστ. Συνήθη αίτια αιματουρίας - Λιθίαση (νεφρού, ουρητήρα, ουροδόχου) - Φλεγμονές (νεφρού ουροδόχου προστάτη) - Όγκοι ουροποιητικού - Κακώσεις - Συγγενείς ανωμαλίες (πολυκυστικός νεφρός) - Γενικές λοιμώξεις - Νοσήματα αίματος Δευτεροπαθής αρτηριακή υπέρταση Είναι αρχική εκδήλωση πολλών νεφρικών παθήσεων όπως οξεία και χρόνια σπειραματονεφρίτιδα, πολυκυστικός νεφρός, νεφρική ανεπάρκεια κλπ

Αιματουρία Η παρουσία αίματος στα ούρα που προέρχεται είτε από το νεφρό είτε από τις ουροφόρους οδούς.

12 Ολιγουρία Ελάττωση του ποσού των ούρων κάτω από τα 400 ml / 24ωρο Επιβεβαιώνεται με επίκρουση στην υπερηβική περιοχή και με υπέρηχους Ανουρία Πλήρης έλλειψη παραγωγής ούρων Διακρίνεται από την επίσχεση ούρων, στην οποία ενώ παράγονται ούρα κατακρατούνται μέσα στην ουροδόχο κύστη λόγω κωλύματος στην ουρήθρα (υπερτροφία προστάτη, νευρογενής κύστη, όγκοι κλπ) Δυσουρία και Ακράτεια Δυσκολία στην ούρηση συνοδευόμενη από καύσο πόνο συχνουρία, οφειλόμενη συνήθως σε φλεγμονές του ουροποιητικού. Ακράτεια είναι η αδυναμία συγκράτησης των ούρων στην κύστη. Διερεύνηση του ουροποιητικού συστήματος Γενική ούρων Καλλιέργεια ούρων Δοκιμασίες ελέγχου νεφρικής λειτουργίας Ακτινολογικός απεικονιστικός έλεγχος Υπερηχογραφικός έλεγχος Βιοψία νεφρού

και Ακράτεια Δυσκολία στην ούρηση συνοδευόμενη από καύσο πόνο συχνουρία, οφειλόμενη συνήθως σε φλεγμονές του ουροποιητικού. Ακράτεια είναι η αδυναμία συγκράτησης των ούρων στην κύστη.

13 Όγκοι ουροδόχου κύστεως και συλλεκτικού συστήματος Ολόκληρο το συλλεκτικό σύστημα για τα ούρα (νεφρική πύελος μέχρι ουρήθρα) επενδύεται από μεταβατικό επιθήλιο (ουροθήλιο) Οι επιθηλιακοί όγκοι του συστήματος εμφανίζουν παρόμοια ιστολογικά χαρακτηριστικά Γενικά στατιστικά στοιχεία: Περισσότερο συχνοί οι όγκοι στην ουροδόχο κύστη Άνδρες Γυναίκες: 3 : 1 Ηλικίες: Επιβαρυντικοί παράγοντες Έκθεση σε βιομηχανικούς διαλύτες Κάπνισμα Χρόνιες κυστίτιδες Σχιστοσωμίαση Φάρμακα Γενική ορολογία Οι συχνότερα εμφανιζόμενοι όγκοι της ουροδόχου κύστεως χαρακτηρίζονται ως «θηλώδη καρκινώματα» Διεθνής ταξινόμηση WHO ISUP Όγκοι χαμηλής κακοήθειας - Όγκοι υψηλής κακοήθειας Κλινικά στοιχεία Κύριο σύμπτωμα: Ανώδυνη αιματουρία Θεραπεία: Ανάλογα με το στάδιο και τον τύπο του νεοπλάσματος Τοπικές εγχύσεις Ολική κυστεκτομή

Έκθεση σε βιομηχανικούς διαλύτες Κάπνισμα Χρόνιες κυστίτιδες Σχιστοσωμίαση Φάρμακα Γενική ορολογία Οι συχνότερα εμφανιζόμενοι όγκοι της ουροδόχου κύστεως χαρακτηρίζονται ως «θηλώδη καρκινώματα»

14 Μακροσκοπικές και ιστολογικές εικόνες Μεταβατικό επιθήλιο (ουροθήλιο) σε φάση αρχόμενης κακοήθους εξαλλαγής

15 Καρκίνωμα χαμηλόβαθμης κακοήθειας Καρκίνωμα υψηλόβαθμης κακοήθειας Εκτίμηση διήθησης Το βασικό κριτήριο είναι ο προσδιορισμός του βάθους διήθησης σε σχέση με το μυϊκό τοίχωμα του οργάνου Η εκτίμηση και αξιολόγηση του επιπέδου (βάθους) διήθησης είναι αποφασιστικής σημασίας κριτήριο για τον καθορισμό του είδους της θεραπείας του ασθενούς

τοίχωμα του οργάνου Η εκτίμηση και αξιολόγηση του επιπέδου (βάθους) διήθησης είναι

16 ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ Στην ανωτέρω εικόνα απεικονίζεται ο βασικός προσανατολισμός των κριτηρίων για την σταδιοποίηση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης, σύμφωνα με τις οδηγίες του συστήματος ΤΝΜ της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας

σταδιοποίηση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης,

Σχετικά έγγραφα

Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Διευθυντής: Καθηγητής κ. Γεώργιος Ανωγειανάκις

Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Διευθυντής: Καθηγητής κ. Γεώργιος Ανωγειανάκις 1 Πόσα λίτρα πρόουρο σχηματίζονται ημερησίως; α) 15-18 L β) 1,5-1,7 L γ) 170-180 L δ) 1700-1800 L ε) 100-120 L 2. Ποιο τμήμα του νεφρού ανήκει στον μυελό του νεφρού; α) Τα νεφρικά σωμάτια β) Η κάψα του