ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ µάθηµα 3ο

Transcript

1 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΚΑΚΩΣΕΩΝ Οι ΚΕΚ ταξινοµούνται ανάλογα µε: ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ µάθηµα 3ο Με τον όρο αυτό χαρακτηρίζεται οποιοδήποτε τραύµα της κεφαλής που µπορεί Να οδηγήσει σε κακώσεις του τριχωτού της κεφαλής, του κρανίου ή του εγκεφάλου (Medical Library 2000) το µηχανισµό κάκωσης κλειστές ιατιτραίνουσες Υψηλής ταχύτητας Χαµηλής ταχύτητας τη βαρύτητα ιάσειση Μέτριες - Βαριές Κατάγµατα κρανίου τη µορφολογία της κάκωσης Θόλου Ρωγµώδη / αστεροειδή Ενδοκρανιακές Βλάβες Καθίζηση / Μη Εντοπισµένες καθίζηση Επισκληρίδιες Υποσκληρίδιες Ανοικτά / Κλειστά ιάχυτες Ενδοεγκεφαλικές Ελαφρά διάσειση ιάχυτη κάκωση Βάσης Με χωρίς εκροή ΕΝΥ Με χωρίς πάρεση VII νεύρου American College of Surgeons Committee on Trauma ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΣΥΝΗΘΩΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΙΑΧΥΤΗ ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ. ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥΣ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΝΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΛΗΞΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ Η ΟΧΙ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ ΤΥΠΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΩΝ ΙΑΧΥΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΚΑΚΩΣΕΩΝ Ηβαρύτητα µίας ΚΕΚ κρίνεται στην οξεία φάση από το αν και κατά πόσο το άτοµο παρουσιάζει απώλεια συνείδησης και αργότερα από την παρουσία συνοδών νευρολογικών διαταραχών, ιδιαίτερα της νευροοφθαλµικής λειτουργίας, της κινητικότητας και της αναπνοής. ΙΑΣΕΙΣΗ ΜΕΣΗΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΙΑΧΥΤΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΒΑΡΙΑ ΙΑΧΥΤΗ ΚΑΚΩΣΗ 2 1

2 ΙΑΣΕΙΣΗ Μικρής διάρκειας απώλεια συνείδησης χωρίς ακτινολογικά ή κλινικά άµεσα ή µεταγενέστερα επακόλουθα. Η διάσειση συνίσταται σε άµεση και παροδική παράλυση των αυτόνοµων λειτουργιών (απώλεια συνείδησης, µυδρίαση, ακινητοποίηση κορών, αναστολή αναπνοής, επιβράδυνση καρδιακής λειτουργίας και µυϊκή χάλαση) Η αποκατάσταση αρχίζει µέσα σε δευτερόλεπτα και ολοκληρώνεται µέσα σε ώρες. Σε πειραµατική πρόκληση διάσεισης σε ζώα παρατηρούνται πετεχειώδεις αιµοραγίες Και απώλεια νευρώνων στο κατώτερο τµήµα του εγκεφαλικού στελέχους. Κατά τις απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου δεν παρατηρούνται διαταραχές 3 ΜΕΣΗΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΙΑΧΥΤΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ Προκαλούν απώλεια συνείδησης διάρκειας µέχρι µιας ώρας περίπου, ακολουθούνται από βραδύτερη ανάκτηση του προσανατολισµού και της συµπεριφοράς και ενίοτε αφήνουν υπολειµµατικές βλάβες. Συµπτώµατα: Λήθαργος ή διέγερση προσωρινή απώλεια προσανατολισµού µυϊκή αδυναµία σε άτοµα µεγάλης ηλικίας µπορεί να παρουσιαστούν µόνιµες λειτουργικές, ιδιαίτερα ψυχικές και νοητικές διαταραχές Απεικονιστικά: παρουσία διάσπαρτων πετεχειών ή θλάσεων ή µικρών Αιµατωµάτων στην αντίθετη πλευρά της αρχικής κάκωσης του εγκεφάλου 4 2

3 ΒΑΡΙΑ ΙΑΧΥΤΗ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΚΑΚΩΣΗ Η σοβαρότητα της νευρολογικής βλάβης είναι εµφανής από την αρχή και οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν από την αρχή απώλεια συνείδησης. Συχνά επίσης, παρατηρούνται σηµεία τραυµατισµών και σχεδόν κατά κανόνα µερική απόφραξη των Αναπνευστικών οδών λόγω εισρόφησης εµεσµάτων ή εκκριµάτων. Στο 50% των περιπτώσεων η αξονική τοµογραφία αποδεικνύει την ύπαρξη αιµορραγίας. Υπάρχει όµως και η περίπτωση παιδιά και έφηβοι µετά από φαινοµενικά Ελαφρές και µέτριες κακώσεις να αναπτύξουν εκτεταµένο και µερικές φορές θανατηφόρο εγκεφαλικό οίδηµα µέσα σε λεπτά ή µία ώρα από την κάκωση. Ενώ µπορεί επίσης να παρουσιαστούν επιπλοκές όπως ισχαιµικό έµφρακτο ή παρεγχυµατική, υποσκληρίδια ή επισκληρίδια αιµορραγία. Τα άτοµα αυτά που µιλούν και πεθαίνουν αποτελούν περίπου το 20% των θανατηφόρων περιπτώσεων 5 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΦΡΟΝΤΙ Α ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΕΚ Στο τµήµα Επειγόντων Σε νευροχειρουργικό ή χειρουργικό τµήµα Στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Οι νοσηλευτικές παρεµβάσεις αποσκοπούν στην: εκτίµηση της κατάστασης του ασθενή στην πρόληψη επιπλοκών στην συνεχή παρακολούθηση στην συστηµατική καταγραφή της νευρολογικής κατάστασης στην αναγνώριση επιπλοκών στην σωστή τοποθέτηση του ασθενή στην κλίνη στην µείωση του κινδύνου εµφάνισης λοιµώξεων στην χορήγηση της απαιτούµενης φαρµακευτικής αγωγής στην νοσηλευτική φροντίδα καθετήρων Folley Levin στη σωστή καταµέτρηση του ισοζυγίου προσλαµβανόµενων και αποβαλλόµενων υγρών στην πρόληψη και περιποίηση κατακλίσεων στην περιποίηση τραχειοστοµίας στην εφαρµογή της τεχνικής αναρρόφησης στην εφαρµογή της τεχνικής σίτισης από Levin στην εκπαίδευση και ενηµέρωση των συγγενών 6 3

4 Αναποτελεσµατικός καθαρισµός των αεραγωγών Οασθενής µε ΚΕΚ µπορεί να παρουσιάσει αλλαγή του επιπέδου συνείδησης και είναι πιθανόν να µην µπορεί να αποβάλλει εκκρίσεις µε αποτέλεσµα να υπάρχει κίνδυνος εισρόφησης. Η Νοσηλευτική παρέµβαση αποσκοπεί στον επαρκή καθαρισµό µε συσκευή αναρρόφησης του στόµατος, του φάρυγγα και της τραχείας Αναµένεται από τη νοσηλευτική παρέµβαση να διατηρηθεί φυσιολογική συχνότητα αναπνοών αναπνοές ανά λεπτό, καθαροί αναπνευστικοί ήχοι, συµµετρική έκπτυξη των πνευµόνων, απουσία δύσπνοιας, σύγχυσης και ευθυγράµµισης της τραχείας. Επίσης διατήρηση του PaO2 πάνω από 90 mmhg και του PaCO2 µεταξύ του mmhg. Αλλαγές στην Ενδοκράνια Πίεση Η ενδοκράνια πίεση θα πρέπει να κυµαίνεται γύρω στα 15 mmhg η δε Συστηµατική καταγραφή της αποτελεί σηµαντικό παράγοντα στην έγκαιρη ιάγνωση επιπλοκών Ηανύψωση της κεφαλής σε 30 µοίρες καθώς και η παρεµπόδιση κάµψης του Ισχίου βοηθά τη ροή αίµατος από τις σφαγίτιδες έτσι που να µειώνεται το εγκεφαλικό οίδηµα 7 Επιληπτικοί Σπασµοί Οι νοσηλευτικές παρεµβάσεις αποσκοπούν στην αναγνώριση των επιληπτικών σπασµών, στην προστασία του ασθενή από τραυµατισµό και στη διατήρηση ανοικτού αεραγωγού. Η τοποθέτηση κάγκελων στα πλάγια της κλίνης, η χορήγηση αντιεπιληπτικών φαρµάκων στη σωστή δόση και την αναφερόµενη ώρα καθώς και η καταγραφή της διάρκειας και του είδους των σπασµών είναι ευθύνη των νοσηλευτών. Παράλυση Τοποθέτηση του ασθενή στην κλίνη σε ενδεικνυόµενη στάση και συχνή αλλαγή στάσης για αποφυγή Εµφάνισης κατακλίσεων Λοιµώξεις Μετατραυµατικά αποστήµατα Οι ασθενείς µε ΚΕΚ και ρήξη µήνιγγας έχουν αυξηµένο κίνδυνο ανάπτυξης λοίµωξης που µπορεί να οδηγήσουν σε Μηνιγγίτιδα ή σε εγκεφαλίτιδα. Οι νοσηλευτικές παρεµβάσεις αποσκοπούν στην πρόληψη εκδήλωσης λοιµώξεων. εν θα πρέπει να γίνεται αναρρόφηση από την µύτη σε ασθενή που έχει παρουσιάσει ωτόρροια ή ρινόρροια. Οι ασθενείς θα πρέπει να ενθαρρύνονται να φτερνίζονται µε ανοικτό το στόµα γιατί καταπιέζοντας το φτέρνισµα υποβοηθούνται τα βακτηρίδια να προωθούνται προς τα έσω. Η διαδικασία της αναρρόφησης από την τραχεία θα πρέπει να γίνεται µε άσηπτη τεχνική, ενώ θα πρέπει να γίνεται συχνή περιποίηση τραυµάτων και αλλαγή επιθεµάτων στον άρρωστο. Επίσης θα πρέπει να γίνεται καθηµερινή περιποίηση και επισκόπηση των σηµείων εισόδου καθετήρων και αλλαγή των καθετήρων µετά από το χρονικό διάστηµα που απαιτείται. 8 4

5 Άποιος ιαβήτης Σχεδόν οποιαδήποτε εγκεφαλική βλάβη, µπορεί να προκαλέσει ζηµιά στον υποθάλαµο και στον οπίσθιο λοβό της υπόφυσης µε κίνδυνο ανεπαρκούς έκκρισης της αντιδιουρητικής ορµόνης ADH. Οι παρεµβάσεις αποσκοπούν στην έγκαιρη διάγνωση αυτής της επιπλοκής έτσι ώστε να προληφθεί ο κίνδυνος επιδείνωσης της κατάστασης του ασθενή. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρχει ωριαία ή τρίωρη καταγραφή της αποβολής ούρων και να γίνεται σύγκριση λήψης και αποβολής υγρών µε καταγραφή σε ειδικό έντυπο του ισοζυγίου υγρών του ασθενή. Μετατραυµατικό Σύνδροµο Οι παρεµβάσεις αποσκοπούν στον έγκαιρο εντοπισµό των κυριότερων συµπτωµάτων του µετατραυµατικού συνδρόµου που µπορεί να είναι κεφαλαλγία, ίλιγγος, ψυχολογικές διαταραχές. Στις περιπτώσεις κεφαλαλγίας και ιλίγγου η αντιµετώπιση είναι συµπτωµατική. Αλλά όταν αυτές παρατείνονται θα πρέπει να γίνεται διερεύνηση της ενδοκράνιας πίεσης. Στις περιπτώσεις που ο ασθενής παρουσιάζει ψυχολογικές διαταραχές αντιµετωπίζεται µε ψυχιατρική υποστήριξη. Μετατραυµατικό Υδροκέφαλο Προκαλείται από µερική απόφραξη στις βασικές δεξαµενές λόγω αιµορραγίας στους υπαραχνοειδείς χώρους και ελλιπή απορρόφηση του ΕΝΥ. Μετατραυµατικές παθήσεις των καρωτίδων και των εγκεφαλικών νεύρων Μπορεί η βαρύτητα µίας ΚΕΚ να µην επιτρέψει τον έγκαιρο εντοπισµό βλάβης των καρωτίδων ή ακόµη και των εγκεφαλικών νεύρων. Ως αποτέλεσµα µπορεί να παρατηρηθεί τραυµατική απόφραξη ή ανεύρυσµα της έξω καρωτίδας. Οι νοσηλευτές θα πρέπει να εστιάζουν την προσοχή τους στην εκδήλωση συµπτωµάτων όπως, εξώφθαλµο που πάλλεται µε τον καρδιακό ρυθµό, φύσηµα στην περιοχή του βολβού, µεγάλη ερυθρότητα του κερατοειδούς µε διεύρυνση των αγγείων του ή οίδηµα όλης της περιοχής του βολβού 9 5