Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής

Transcript

1 Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής Απαρτιωμένη Διδασκαλία

2 Εισαγωγή στην Ψυχιατρική 21 ος αιώνας μεγάλη πρόοδος των συναφών επιστημών: Νευροεπιστήμες, Ψυχολογία, Κοινωνιολογία Προηγήθηκε περίοδος σύγχυσης και ασάφειας, θεωρητικές προσεγγίσεις για την ερμηνεία της ψυχοπαθολογίας, χωρίς περιθώρια αμφισβήτησης Μικρή προσφορά στην εξέλιξη της Ψυχιατρικής και απομάκρυνση από την Ιατρική

3 Νευροεπιστήμες: Οι νοητικές λειτουργίες αντιστοιχούν εν όλω ή εν μέρει στον εγκέφαλο Τα ψυχικά συμπτώματα αποτελούν εκφράσεις βιολογικών διεργασιών του εγκεφάλου Η παθοφυσιολογία των ψυχικών διαταραχών γίνεται περισσότερο γνωστή, η θεραπεία απότελεσματικότερη, τα νοσολογικά συστήματα ταξινόμησης ευρέως αποδεκτά Επιπλέον οι αλλαγές στον τρόπο περίθαλψης, η προτεραιότητα στην πρόληψη και προαγωγή της Ψυχικής Υγείας και η έμφαση στην αποτελεσματικότητα των ψυχοθεραπειών αλλάζουν δραματικά τον τρόπο άσκησης της Ψυχιατρικής

4 Ψυχική Υγεία και Φυσιολογική Συμπεριφορά Έννοια της ψυχικής υγείας κατά ΠΟΥ: Κατάσταση ευεξίας που το άτομο ανταποκρίνεται στις δυνατότητες του, αντιμετωπίζει ενδεχόμενες καταπονήσεις, εργάζεται παραγωγικά και συνεισφέρει στην κοινότητα Κακή ψυχική υγεία συμπτώματα όπως άγχος, ένταση και κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, έκπτωση λειτουργικότητας

5 Εξαιρετικά δύσκολο να καθορισθούν τα όρια Η συμπεριφορά ποικίλλει αναλόγως των χαρακτηριστικών προσωπικότητας, αναλόγως της χρονικής περιόδου Η αποδοχή της ασάφειας δεν καθιστά αδύνατη την εκτίμηση του ιατρού εάν διαθέτει επαρκείς γνώσεις, κλινική εμπειρία και empathy

6 Διάγνωση Συστήματα ταξινόμησης: ΙCD-10 (1992), DSM-5 (2013) Εξέλιξη προς συμπερίληψη και ερμηνευτικών υποθέσεων, βιολογικών, ψυχοδυναμικών, γνωσιακών, κοινωνικών, πολιτισμικών, εκτός των περιγραφικών κριτηρίων Περισσότερο κοντά στην αιτιοπαθογένεια των ψυχικών διαταραχών Εργαστηριακές διαγνωστικές μέθοδοι: Μικρή εφαρμογή στην Ψυχιατρική: CT, MRI, SPECT DST: υψηλή ειδικότητα, αλλά χαμηλή αξιοπιστία

7 Νευροεπιστήμες Νευροαπεικόνιση: Περισσότερο γνωστό το υπόστρωμα των ψυχικών διαταραχών Μελέτη νευροδιαβιβαστικών συστημάτων Μηχανισμοί δράσης των φαρμάκων στον εγκέφαλο Γενετική Μοριακή γενετική για ταυτοποίηση γονιδίων και κατανόηση μοριακής βάσης των ψυχικών νοσημάτων Δεν υπάρχουν όμως αξιόπιστοι φαινότυποι Συσχέτιση μεταξύ γενετικής παρέκκλισης και ενδοφαινότυπου

8 Στόχοι η κατανόηση των επιγενετικών μηχανισμών και η αλληλεπίδραση κληρονομικότητας, παραγόντων κινδύνου και πρώϊμων ψυχικών τραυμάτων

9 Θεραπευτική Ψυχοθεραπείες Διαφωτισμός, φιλοσοφία, φυσικές επιστήμες και ψυχολογία οδήγησαν τους δύο κυριότερους εκπροσώπους των ψυχολογικών θεραπειών, της ψυχανάλυσης και του συμπεριφορισμού Θεραπευτική σχέση και φαινόμενα μεταβίβασης και αντιμεταβίβασης Μηχανισμοί αντίληψης και επεξεργασίας των δεδομένων της πραγματικότητας

10 Συστηματική, οικογενειακή και ομαδική ψυχοθεραπεία: Αλληλεπίδραση της ψυχοπαθολογίας με κοινωνικές και οικογενειακές συνιστώσες Ψυχοφαρμακολογία Μεγάλη ανάπτυξη μετά το 1950, η αποτελεσματικότητα των αντιψυχωτικών, αντικαταθλιπτικών και θυμορρυθμιστικών φαρμάκων συνέβαλαν στην έξοδο των ασθενών από τα άσυλα και στη μείωση του στίγματος Ώθηση στην έρευνα της βιολογικής βάσης των μειζόνων ψυχιατρικών διαταραχών Σημαντική πρόοδος από την εισαγωγή των άτυπων αντιψυχωτικών και νεότερων αντικαταθλιπτικών

11 Συνδυασμός Θεραπειών Ορισμένοι ασθενείς λαμβάνουν φαρμακευτική θεραπεία πριν ανταποκριθούν στην ψυχοθεραπεία Η ψυχοθεραπεία ενισχύει και παρατείνει τα αποτελέσματα της φαρμακοθεραπείας Δράση μέσω των ίδιων διαύλων λειτουργίας εγκεφαλικών περιοχών

12 Πρόληψη και Παροχή Υπηρεσιών Πρωτογενής πρόληψη: μείωση νέων περιστατικών Δευτερογενής πρόληψη: έγκαιρη παρέμβαση και μείωση διάρκειας και επικράτησης των ψυχικών διαταραχών Τριτογενής πρόληψη: περιορισμός της λειτουργικής έκπτωσης (χρονιότητα) και συνακόλουθα μείωση χρόνου νοσηλείας, δυνατότητα μετανοσοκομειακής παρακολούθησης και επαγγελματικής αποκατάστασης Κοινοτική Ψυχιατρική: διαφορετικές λύσεις νοσηλείας-διαμονής με στόχο την επανένταξη

13 Βιβλιογραφία «Σύγγραμμα Ψυχιατρικής», Κ Σολδάτος, Λ Λύκουρας. Ιατρικές Εκδόσεις Βήτα, Αθήνα, 2007 «Σύγχρονη Ψυχιατρική», ΓΝ Παπαδημητρίου, ΙΑ Λιάππας, Ε Λύκουρας, Ιατρικές Εκδόσεις Βήτα, Αθήνα, 2013