Όψεις της σύγχρονης αστικοποίησης και διαδικασίες πρόσφατης αστικής αλλαγής

Transcript

1 Θ Ε Ω Ρ Ι Ε Σ Γ Ι Α Τ Η Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Η Π Ο Λ Η ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΣΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ Μέρος Α: θεωρίες και όψεις των αστικών μεταλλαγών Όψεις της σύγχρονης αστικοποίησης και διαδικασίες πρόσφατης αστικής αλλαγής Θάνος Παγώνης Αθήνα, Μάιος 2014

2 Εισαγωγή στη μελέτη της μετα-βιομηχανικής πόλης I. Πόλεις και πρότυπο οικονομικής ανάπτυξης η επίδραση της παγκοσμιοποίησης II. Διαστάσεις και δυναμικές της παγκόσμιας αστικοποίησης III. Αλλαγές στην εσωτερική οργάνωση των πόλεων και τη συγκρότηση του αστικού

3 Μεταβολές στο πρότυπο της ανάπτυξης μετά το 1970: Οικονομική αναδιάρθρωση Μετάβαση από το φορντισμό (fordism) στο μεταφορντισμό (postfordism): I. Η παραγωγή στηρίζεται στην βιομηχανία και τις επιχειρήσεις II. III. IV. Κυριαρχία μεγάλων μονάδων με μεγάλο αριθμό εργαζομένων Αντιθέσεις κεφαλαίου εργασίας ρυθμίζονται μέσα από συλλογικές συμβάσεις Μισθοί συμβαδίζουν με την παραγωγικότητα / σε εθνικό επίπεδο αναδιανομή του πλούτου I. Διασπορά παραγωγικών δραστηριοτήτων σε τρίτες χώρες II. III. IV. Εισαγωγή τεχνολογικών καινοτομιών και ευέλικτων μορφών παραγωγής, Ραγδαία αύξηση όγκου διεθνών συναλλαγών και ροών εμπορευμάτων, παραγόμενου πλούτου Παγκόσμια αγορά εργασίας, αποδυνάμωση ρυθμιστικού ρόλου κράτους Amin, A eds (1990) Post-Fordism. A Reader.

4 Οικονομική αναδιάρθρωση στο εσωτερικό των βιομηχανικών χωρών: στροφή από τη βιομηχανία στις υπηρεσίες Πηγή: Hall, T (μτφ) Δρακάκη, Λ. & Σ. Κυβέλου (2005) Αστική Γεωγραφία

5 Οι γεωγραφικές διαστάσεις του προβλήματος της βιομηχανικής παρακμής

6 Χωρικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης: - Χωρικός ανταγωνισμός - Η γεωγραφία και η σύνθεση της παγκόσμιας οικονομίας άλλαξε παράγοντας ένα σύνθετο δυϊσμό: μια χωρικά διάχυτη αλλά παρόλα αυτά παγκόσμια ενοποιημένη οργάνωση της οικονομικής δραστηριότητας (The Global City, S. Sassen, 1991)

7 Νέες ιεραρχίες πόλεων Γοσποδίνη, A. & H. Μπεριάτος (2006) Τα νέα αστικά τοπία και η ελληνική πόλη. Aθήνα: Κριτική

8

9 Παγκόσμιες Μεταναστευτικές Ροές

10 Κοινωνικοί και Χωρικοί μετασχηματισμοί στο εσωτερικό των πόλεων

11 Νέα αστικοποίηση Εξάπλωση της αστικοποίησης: Δεύτερο ρεύμα της αστικοποίησης που λαμβάνει χώρα στις χώρες του τρίτου κόσμου. Αστική μεγέθυνση: Μέγεθος των πόλεων Επέκταση της αστικότητας: Επέκταση των χαρακτηριστικών του αστικού τρόπου ζωής

12 Η καμπύλη της αστικοποίησης

13 Εκβιομηχάνιση και φυσική αύξηση του πληθυσμού Pacione, M. (2005) Urban Geography: a global perspective. London: Routledge

14

15

16

17

18

19

20

21 Friedrich Engels, The conditions of the working class in England in 1844

22

23 ΙΙ. Διαδικασίες πρόσφατης αστικής αλλαγής Α. Αλλαγές στην οργάνωση του συστήματος των αστικών κέντρων Β. Αλλαγές στην εσωτερική οργάνωση των πόλεων

24 Κλίμακες μελέτης του αστικού εξαρτήσεις μεταξύ των πόλεων που συγκροτούν ένα αστικό σύστημα δυναμικές διαδικασίες αλλαγών στην εσωτερική οργάνωση ενός αστικού συγκροτήματος

25 Α. Αλλαγές στο σύστημα των αστικών κέντρων και τη δομή της κεντρικότητας Γοσποδίνη, A. & H. Μπεριάτος (2006) Τα νέα αστικά τοπία και η ελληνική πόλη. Aθήνα: Κριτική

26 Αστικές συγκεντρώσεις- ανοιχτές πόλεις

27 Randstadt

28 Αστική εξάπλωση (urban sprawl) Pearl River Delta City Region

29 Πρόσφατες δυναμικές αστικής εξάπλωσης στα Μεσόγεια

30

31 Β. Αλλαγές στην εσωτερική οργάνωση των πόλεων: Από τη μητρόπολη στη μετάπολη ή διάχυτη πόλη Ζώνη 1: Central Business District (CBD) Ζώνη 2: Υποβαθμισμένη περιοχή με βιομηχανίες και χαμηλής ποιότητας κατοικία, ετερογενής πληθυσμός Ζώνη 3: Περιοχή μικροαστικής και μεσοαστικής κατοικίας εργαζομένων (οικογένειες) Ζώνη 4: Συγκροτήματα ιδιωτικών κατοικιών, περισσότερη άνεση χώρου και υπηρεσίες μέση τάξη Ζώνη 5: Προάστια με κατοικίες υψηλότερων στρωμάτων χωρίς εμπορικές χρήσεις (υπνωτήρια) Η ερμηνευτική αξία του μοντέλου περιορίζεται στην εποχή που αναφέρεται και στις συνθήκες της συγκεκριμένης πόλης

32 Μαρμαράς, Μ. (2002) Σχεδιασμός και οικιστικός χώρος: θεωρητικές προσεγγίσεις και όψεις της ελληνικής αστικής γεωγραφίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

33

34

35 Η δομή της μεταβιομηχανικής πόλης Σχολή της Καλιφόρνια: (Ed Soja, Mike Davis, Allen Scott, Frederick Jameson) Μελέτη του Λος Άντζελες Πηγή: Hall, T (μτφ) Δρακάκη, Λ. & Σ. Κυβέλου (2005) Αστική Γεωγραφία

36 Ανδρικοπούλου, Ε, Γιαννακού, Α, Καυκαλάς, Γ & Πιτσιάβα, Μ (2007) Πόλη και πολεοδομικές πρακτικές για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη. Αθήνα: Κριτική

37 Νέα αστικά τοπία: οικονομικές και κοινωνικές γεωγραφίες της μεταβιομηχανικής πόλης

38 Η εμπειρία της αχανούς μητρόπολης η διαχείριση μιας νέας αστικής κλίμακας

39 Χωρικοί και οικονομικοί μετασχηματισμοί / επαναπροσδιορισμός της κεντρικότητας

40 Εντεινόμενα κοινωνικά και χωρικά όρια

41 Το τέλος της ομοιογενούς συνεχούς πόλης; περιφραγμένες κοινότητες και παγκοσμιοτοπικές παρακάμψεις

42 Νεοφιλελεύθερη αστικοποίηση και καταναλωτική αστική ανάπτυξη Fantasy City: Pleasure and Profit in the Postmodern Metropolis

43 Τοπία αστικής κατανάλωσης

44 eativecity.pdf Μεταμοντερνισμός: Η «δημιουργικότητα» ως αντίδοτο προς την εργαλειακή ορθολογικότητα του μοντερνισμού ;

45 Η δημιουργική τάξη ως κινητήριος μοχλός αστικής ανανέωσης και εξευγενισμού;

46 Πόλεις και Κρίση I. Τι επίδραση είχε η πρόσφατη χρηματικοοικονομική κρίση στο πρότυπο της αστικής ανάπτυξης II. Ποιες οι επιπτώσεις στην γεωγραφία των πόλεων;

47 Η κρίση του χρηματοοικονομικού συστήματος είναι στην ουσία μια αστική κρίση που συνδέεται άμεσα με το μοντέλο παραγωγής του κτισμένου περιβάλλοντος qop2v_np2c0

48 Agenda θεμάτων για «πόλη και κρίση» I. ΓΙΑΤΙ Η ΚΡΙΣΗ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ; II. III. IV. ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΤΑΙ ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ; ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΤΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ; ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΛΥΣΗ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ; V. ΤΙ ΡΟΛΟ ΠΑΙΖΕΙ Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ; VI. ΤΙ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙ Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ; VII. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ VIII. Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ IX. ΝΕΑ ΑΣΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΗΣ ΠΟΛΗΣ 9%cf%83%ce%b7/agenda/

49 cebookweb.pdf