Γενικές Αρχές Ασφάλειας

Transcript

1 ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΗΧΑΝΩΝ

2 Ορισμός «Μηχανή» Ένα σύνολο συνδεδεμένων τμημάτων ή οργάνων με τουλάχιστον ένα κινητό και ενδεχομένως ένα σύνολο διατάξεων ενεργοποίησης συνενωμένων σε ενιαίο σύνολο με σκοπό συγκεκριμένη εφαρμογή Ένα σύνολο μηχανών συνενωμένων ώστε να λειτουργούν σε συσχέτιση με σκοπό την επίτευξη ενός και του αυτού αποτελέσματος Ο εναλλάξιμος εξοπλισμός που τροποποιεί τη λειτουργίας της και δεν είναι ανταλλακτικό ή εργαλείο 2

3 Γενικές Αρχές Ασφάλειας Κατά το σχεδιασμό ο κατασκευαστής θα πρέπει: Να εξαλείφει ή να μειώνει τους κινδύνους Να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας Να πληροφορεί τους χρήστες για τους εναπομείναντες κινδύνους 3

4 Γενική Απαίτηση Οι μηχανές επιτρέπεται να διατίθενται στην αγορά μόνο αν δεν θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια & υγεία των προσώπων και των κατοικίδιων ζώων και αγαθών υπό την προϋπόθεση ότι: Είναι εγκατεστημένα σωστά Είναι συντηρημένα Λειτουργούν για το σκοπό για τον οποίο προορίζονται Οι αρχές μπορούν να επιβάλλουν επιπρόσθετες απαιτήσεις μέσα στα πλαίσια των ίδιων προδιαγραφών 4

5 Ορισμός «Επικίνδυνη ζώνη» Ένας όγκος γύρω ή στο εσωτερικό μιας μηχανής ή εγκατάστασης στον οποίο αν εισχωρήσει το άτομο εκτίθεται σε κίνδυνο 5

6 ΠΗΓΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Μηχανικοί Κίνδυνοι Κίνδυνοι οφειλόμενοι στην ηλεκτρική ενέργειεα Κίνδυνοι από στατικό ηλεκτρισμό Κίνδυνοι από ακραίες θερμοκρασίες Κίνδυνοι πυρκαγιάς Κίνδυνοι έκρηξης, θερμικοί κίνδυνοι (έγκαυμα) Κίνδυνοι από θόρυβο, δονήσεις Κίνδυνοι από ακτινοβολίες, λέιζερ, εκπομπή σκόνης,αεριών, κ.α. Κίνδυνος εγκλωβισμού, κίνδυνος πτώσης 6

7 Κίνδυνοι Τραυματισμών Κίνδυνος σύνθλιψης Κίνδυνος παγίδευσης Κίνδυνος κρούσης Κίνδυνος κοψίματος, ακρωτηριασμού Κίνδυνος καρφώματος, τρυπήματος Κίνδυνος εκτόξευσης υγρών υψηλής πίεσης 7

8 ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Δυνατότητα της μείωσης της επικινδυνότητας σε αποδεκτά επίπεδα ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Δυνατότητα λειτουργίας ανά πάσα χρονική στιγμή μεταξύ των προγραμματισμένων συντηρήσεων 8

9 ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΦΑΣΕΙΣ: Σχεδιασμός Παραγωγή Εγκατάσταση Λειτουργία Συντήρηση 9

10 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Εξάλειψη Ελαχιστοποίηση Περιορισμός Αυτοπροστασία Εκπαίδευση 10

11 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Υ&Α (EHSR=ESSENTIAL H&S REQUIREMENTS) Υλικά κατασκευής, φωτισμός, χειριστήρια, σταθερότητα, φωτιά, θόρυβος, δονήσεις, ακτινοβολίες, σκόνη / αέρια, συντήρηση, οδηγίες χρήσης Επιπρόσθετες απαιτήσεις (γεωργικά μηχ/τα, φορητά μηχ/τα, μηχ/τα επεξεργασίας ξύλου και συναφών υλικών) Επιπρόσθετες απαιτήσεις για την κίνηση Επιπρόσθετες απαιτήσεις για την άρση φορτίων Επιπρόσθετες απαιτήσεις για υπόγειες εργασίες Επιπρόσθετες απαιτήσεις για την άρση και μεταφορά ανθρώπων 11

12 ΣΗΜΑ CE Απαιτήσεις ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΒΑΣΕΙ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ (Παράρτημα IV) Αίτηση Εξέτασης Τύπου σε αρμόδιο φορέα Φάκελος Πιστοποίησης Δήλωση Πιστότητας ΕΚ + CE από Φορέα ΛΟΙΠΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ως άνω ή Φάκελος Αυτό-πιστοποίησης Δήλωση Πιστότητας ΕΚ + CE από κατασκευαστή 12

13 ΣΗΜΑ CE Στοιχεία Φακέλου Υποβολής ΟΝΟΜΑ/ΔΝΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗ ή ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ ΠΟΥ ΠΛΗΡΟΥΝΤΑΙ ΦΟΡΕΑΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΟΥ ΠΛΗΡΟΥΝΤΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗ ή ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥ ΗΜ/ΝΙΑ 13

14 ΣΗΜΑ CE 14

15 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΤΥΠΟΥ Α ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΤΥΠΟΥ Β ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΤΥΠΟΥ Γ ΕΝ 292-1/2 ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΗΧΑΝΩΝ Βασικές αρχές Γενικές αρχές σχεδιασμού ΕΝ Ηλεκτρολογικός Εξοπλισμός ΕΝ 414 ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΗΧΑΝΩΝ Κανόνες σχεδιασμού & παρουσίασης προτύπων ασφαλείας PR EN Συστήματα Ελέγχου Ασφαλείας ΕΝ 418 Κομβία Ασφαλείας ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΕΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΝ 1050 ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΗΧΑΝΩΝ Εκτίμηση Επικινδυνότητας ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Διακόπτες Ασφαλείας Μπάρες Φωτοεκπομπής 15

16 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΤΥΠΟΥ Α Οι θεμελιώδεις κανονισμοί ασφαλείας. Διευκρινίζουν τις θεμελιώδεις ιδέες, τις αρχές σχεδιασμού και τις γενικές απόψεις με τρόπο όμοιο ή παρεμφερή για όλους τους τύπους μηχανών. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΤΥΠΟΥ Β Απευθύνονται σε μια ομάδα μηχανών. Θίγουν ένα θέμα ασφαλείας ή ένα σύστημα ασφαλείας με τρόπο όμοιο ή παρεμφερή για την ομάδα μηχανών. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΤΥΠΟΥ Β1 Ιδιαίτερα θέματα ασφαλείας, π.χ. αποστάσεις ασφαλείας, θερμοκρασία επιφάνειας, θόρυβος. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΤΥΠΟΥ Β2 Συστήματα ασφαλείας, π.χ. χειριστήρια για δύο χέρια, μηχανισμοί κλειδώματος, μηχανισμοί ευαίσθητοι στην πίεση. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΤΥΠΟΥ Γ Κανονισμοί ασφαλείας για παραγόμενες μηχανές. Προσδιορίζουν ις λεπτομερείς διατάξεις ασφαλείας για έναν ιδιαίτερο τύπο μηχανής ή για μια ομάδα μηχανών. 16

17 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Εξαλείψιμος κίνδυνος; Ναι Ουσιώδης πρόληψη Οχι Μείωση στο ελάχιστο του πιθανού κινδύνου; Οχι Απομένων κίνδυνος (μη αποδεκτός) Ναι Πρόληψη με διάταξη / -ξεις Απομένων κίνδυνος Προστασία από πιθανό απομένοντα κίνδυνο; Ναι Προστασίες: - συλλογική - ατομική Οχι Απομένων κίνδυνος Κρίσιμος απομένων κίνδυνος; Ναι - Κανονισμοί - Κατάρτιση - Εξειδίκευση 17

18 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ - 1 Εξάλειψη Ακόμα και εάν είναι πλήρως αυτοματοποιημένη δεν υπάρχει πλήρης ασφάλεια κατά τη συντήρηση, τις επισκευές ή την τροφοδοσία. Άρα πάντα χρειάζεται προστασία. 18

19 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ - 2 Μείωση σε αποδεκτά επίπεδα Μείωση βλάβης του ηλεκτρικού ή μηχανικού προστατευτικού συστήματος στο ελάχιστο ΕΝ ΕΝ

20 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΛΕΓΧΟΥ Ταξινόμηση εκτιμημένου κινδύνου Κατηγορία του σχετικού με την ασφάλεια συστήματος ελέγχου Απαιτήσεις του συστήματος ελέγχου Ι B Ελεγχος σύμφωνα με τους κανόνες της τέχνης και της τεχνικής. ΙΙ ή ΙΙΙ 1 Χρήση υλικών και αρχών που είναι δοκιμασμένα. 2 Κυκλικό τεστ (η περιοδικότητα ορίζεται σύμφωνα με την εφαρμογή). IV 3 Μια μόνο βλάβη δεν πρέπει να προκαλεί απώλεια της λειτουργίας ασφάλειας. Η βλάβη πρέπει να ανιχνεύεται. V 4 Μια μόνο βλάβη δεν πρέπει να προκαλεί απώλεια της λειτουργίας ασφάλειας. Η βλάβη πρέπει να ανιχνεύεται, αν αυτό είναι δυνατόν. Μια συσσώρευση βλαβών δεν πρέπει να προκαλεί απώλεια της λειτουργίας ασφάλειας. Συνέπεια μιας βλάβης Πιθανή απώλεια της λειτουργίας ασφάλειας Περισσότερη αξιοπιστία αλλά πιθανή απώλεια της λειτουργίας ασφάλειας Ανίχνευση βλάβης σε κάθε τεστ Εγγυημένη λειτουργία ασφάλειας εκτός σε περίπτωση συσσώρευσης βλαβών Εγγυημένη λειτουργία ασφάλειας 20

21 ΕΙΔΗ ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΗΡΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Σταθεροί, κινητοί και ρυθμιζόμενοι προφυλακτήρες Προφυλακτήρες με μηχανισμούς ενδομανδάλωσης Πύλες τύπου Α και Β Μηχανισμοί απασχόλησης 2 χεριών Συσκευές αισθήσεως παρουσίας Συνδυασμός συστημάτων 21

22 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΗΡΩΝ Οι προφυλακτήρες θα πρέπει να: Είναι ανθεκτικής κατασκευής Αποτρέπουν την επαφή (σε επαρκή απόσταση από την επικίνδυνη ζώνη) Παρέχουν ασφάλεια Προστατεύουν από αντικείμενα που μπορεί να πέσουν Μην δημιουργούν νέους κινδύνους Μην εμποδίζουν τους εργαζόμενους στην εργασία τους Μην μπορούν να παρακαμφθούν Να επιτρέπουν τις επεμβάσεις για την τοποθέτηση ή αντικατάσταση στοιχείων του εξοπλισμού καθώς και τις εργασίες συντήρησης 22

23 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΣΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΣΤΑΘΕΡΟ ΜΕ ΑΛΛΗΛΑΣΦΑΛΙΣΗ ευελιξία εφαρμογής ευκολία κατασκευής και μετατροπής διάρκεια ζωής μέγιστη ασφάλεια εξοικονόμηση χρόνου παροχή ανεπαρκούς ορατότητας εξειδικευμένη εφαρμογή δυσκολία σε χειριστές & τεχνικούς τεχνογνωσία ευκολία παραβίασης ΡΥΘΜΙΖΟΜΕΝΟ ευελιξία εφαρμογής ευκολία πρόσβασης συχνή συντήρηση ευκολία παραβίασης 23

24 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΦΩΤΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟΙ ΑΙΣΘΗΤΗΡΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΔΙΑΚΟΠΤΕΣ ΔΙΑΚΟΠΤΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΔΙΑΡΡΟΗΣ ελευθερία κινήσεων χειριστή ελευθερία κινήσεων χειριστή ευκολία χρήσης ανεπαρκής προστασία συχνή συντήρηση ευαισθησία σε κραδασμούς προσεκτική ευθυγράμμιση προσεκτική ευθυγράμμιση συχνή συντήρηση χεροκίνητοι προσεκτική χωροθέτηση προστασία μόνο χειριστή (πιθανόν) απαίτηση για μηχανισμό πέδησης ΔΙΑΚΟΠΤΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΔΙΠΛΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ σαφής θέση άκρων χειριστή απαίτηση για μηχανισμό πέδησης πιθανή παραβίαση συστήματος με το ένα χέρι προστασία μόνο χειριστή 24

25 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ - 3 Αυτοπροστασία Είναι πιθανό να υπάρχουν τεχνικά προβλήματα πλήρους δηλ. αξιόπιστης προστασίας και έτσι να παραμένει ένας κίνδυνος μη αποδεκτός. Τότε καταφεύγουμε σε λύσεις αυτοπροστασίας με συστήματα ατομικής ή συλλογικής προστασίας. 25

26 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ατομικοί Ο χειριστής δεν μπορεί να εγκαταλείψει τη θέση του Ο χειριστής μπορεί εκούσια να χειρίζεται και να εκκινεί τη μηχανή Συλλογικοί Ο χειριστής δεν πρέπει να μπορεί να εκπέμπει εντολή επανέναρξης λειτουργίας σε περίπτωση διακοπής 26

27 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Μπουτόν - μανιτάρι ασφαλείας Φωτοκύτταρα Τερματικοί διακόπτες Κουρτίνες (μπάρες φωτοεκπομπής) Χειριστήρια για 2 χέρια 27

28 ΑΛΛΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΜΑΠ Παγίδευση ρούχων Θόρυβος Ακτινοβολία Σκόνη Ολισθηρότητα Απώλεια ισορροπίας Πτώση αντικειμένων Εξέχοντα αντικείμενα Κατάλληλος ρουχισμός Όχι χαλαρές άκρες Όχι σκισίματα Όχι χαλαρές άκρες Όχι τιμαλφή Όχι μακρυά μαλλιά χαλαρά Ωτασπίδες Γυαλιά Μάσκα Υποδήματα ασφαλείας Κράνος 28

29 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ - 4 Εκπαίδευση προσωπικού βάσει εκπαιδευτικού προγράμματος 29

30 ΛΙΣΤΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΗΧΑΝΩΝ Είναι αποτελεσματικοί οι προφυλακτήρες και τα συστήματα ασφαλείας για να προστατεύσουν από όλες τις επικίνδυνες περιοχές; Είναι κατάλληλοι οι προφυλακτήρες για το είδος της εργασίας; Προστατεύονται όλοι οι εργαζόμενοι που έχουν πρόσβαση στη μηχανή; Οι προφυλακτήρες είναι στη σωστή θέση και δουλέυουν σωστά (προλαμβάνουν την πρόσβαση σε επικίνδυνα σημεία;) Οι προφυλακτήρες είναι εύκολοι στη χρήση τους; Υπάρχει λόγος να παρακαμφθούν οι προφυλακτήρες; Μπορούν να παρακαμφθούν; Ο προφυλακτήρας θα λειτουργήσει σε περίπτωση βλάβης της μηχανής; Είναι τα στοιχεία του προφυλακτήρα αξιόπιστα; Όταν παθαίνουν βλάβη είναι ασφαλή; Είναι ο προφυλακτήρας εύκολος για συντήρηση; 30

31 ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ ΕΕΚ (πηγές κινδύνου στις μηχανές, επάρκεια τρόπων αντιμετώπισης) Τακτική επιθεώρηση των μηχανών για έγκαιρη διάγνωση φθορών και αποκατάσταση τους (όχι πρόχειρες λύσεις επισκευής) Έκτακτοι έλεγχοι (μετατροπές, ατυχήματα, χρήση μετά από περιόδους αχρηστίας) Καλή συντήρηση των μηχανών βάσει των οδηγιών του κατασκευαστή Έλεγχος για το αν οι προφυλακτήρες είναι στη θέση τους Έλεγχος της κατάστασης των προφυλακτήρων και αντικατάσταση όταν αυτό χρειάζεται Εκπαίδευση των εργαζομένων Έλεγχος για χρήση κατάλληλων ΜΑΠ αν υπάρχουν εναπομείναντες κίνδυνοι που δεν μπορούν να περιοριστούν 31

32 ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ: Συμβάλλουν στην ασφαλή και αποτελεσματική λειτουργία των χώρων εργασίας. Έχουν αντίκτυπο σε όλους τους χώρους εργασίας, σε όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας. Είναι υπόθεση όλων σε μια επιχείρηση/οργανισμό, σε κάθε επίπεδο.

33 Χωρίς τακτική συντήρηση στον χώρο εργασίας: οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές, αποτελώντας αιτία πρόκλησης θανάτων ή και σοβαρών τραυματισμών. ΟΜΩΣ: Οι εργασίες συντήρησης μπορεί να αποτελούν από μόνες τους πηγή κινδύνου. Είναι σημαντικό να εκτελούνται σωστά.

34 ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ Η μηχανή πρέπει να είναι σε μηδενική κατάσταση (απομόνωση από την πηγή ισχύος, ο διακόπτης παροχής κλειδωμένος) Η συντήρηση να γίνεται από ειδικό προσωπικό και βάσει των οδηγιών που δίνει ο κατασκευαστής Να γίνεται τακτικά επιθεώρηση και να υπάρχει ενημερωμένο βιβλιάριο ελέγχου και συντήρησης για κάθε μηχανή Οι περιοχές συντήρησης πρέπει να φωτίζονται ανάλογα 34