Η ΘΡΕΨΗ ΚΑΙ Η ΛΙΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ

Transcript

1 Η ΘΡΕΨΗ ΚΑΙ Η ΛΙΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΣΑΝΤΗΛΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΕΔΑΦΩΝ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΟΜΙΛΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ (Δεδομένα για την καλλιέργεια στο Δήμο Τεμπών, Σύντομη περιγραφή καλλιέργειας, βλαστικά στάδια) ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΛΙΑΣ (Θερμοκρασία, απαιτήσεις σε νερό, έδαφος) ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (Άζωτο, Φωσφόρος, Κάλιο, Βόριο, Ασβέστιο, Μαγνήσιο) ΕΛΕΓΧΟΣ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΛΙΑΣ (Έδαφος, Φυτό) ΛΙΠΑΝΣΗ ΕΛΙΑΣ (Άζωτο, Φωσφόρος, Κάλιο, Βόριο) ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΔΑΦΩΝ ΕΛΑΙΩΝΩΝ

3 Καλλιέργεια της ελιάς στο Δήμο Τεμπών ΕΚΤΑΣΗ, στρ. ΑΡ. ΔΕΝΔΡΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ, kg ΣΥΝΟΛΟ

4 Σύντομη περιγραφή καλλιέργειας Αειθαλές με λογχοειδή φύλλα με παχιά εφυμενίδα (μείωση εξάτμισης) Τέλεια άνθη (στήμονες και ύπερος στο ίδιο άνθος) σε φόβες στις μασχάλες βλαστών ενός έτους. Ρόλος μελισσών περιορισμένος. Ένα έως δύο άνθη και 1% των ανθέων είναι αρκετά για μία καλή παραγωγή. Παρενιαυτοφορία μετά από μεγάλες αποδόσεις Περιεκτικότητα σε ελαιόλαδο 13-28%, -8 μήνες μετά την άνθηση. Σύνθεση ελαιολάδου: 85% γλυκερίδια του ελαϊκού οξέος, 6-9% γλυκερίδια του στεατικού οξέος. Ποικιλίες: Αμφίσσης, Καλαμών, Χλακιδικής, Κορωναίικη

5 Βλαστικά στάδια ελιάς. Ωρίμανση Ανάπτυξη καρπών Άνθηση Ανάπτυξη ταξιανθιών Ανάπτυξη φύλλων Ανάπτυξη ξυλ. Οφθ. Λήθαργος ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡΤ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥ Ν ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠΤ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ

6 Ανάπτυξη ξυλοφόρων οφθαλμών. Αρχές έως Μέσα Μαρτίου Αρχίζει από το σημείο που οι οφθαλμοί από τους οποίους θα προέλθουν τα φύλλα είναι τελείως κλειστοί (αρχές Μαρτίου) και τελειώνει όταν οι κορυφές των εξωτερικών μικρών φύλλων είναι ακόμη διασταυρωμένα (μέσα Μαρτίου)

7 Ανάπτυξη φύλλων Μέσα Μαρτίου Αρχίζει από τον πλήρη διαχωρισμό των πρώτων φύλλων (μέσα Μαρτίου) και. καταλήγει στην απόκτηση του πλήρους μήκους και σχήματος των φύλλων της ποικιλίας

8 Ανάπτυξη βλαστών Αρχίζει με την απόκτηση του 10% του μήκους των βλαστών και τελειώνει με την απόκτηση του 70% του μήκους των που συμβαίνει τον Αύγουστο

9 Εμφάνιση ταξιανθιών Αρχίζει από το σημείο που οι ανθοφόροι οφθαλμοί είναι τελείως κλειστοί (αρχές Μαρτίου) και αφού αρχίσουν να διαστέλλονται, ανοίγουν και αρχίζουν να σχηματίζουν τις ταξιανθίες, οι οποίες αυξάνονται μέχρι απόκτησης του πλήρους μήκους των. Τότε αρχίζουν να ανοίγουν οι ανθοφόροι οφθαλμοί, τα πέταλα αυτών είναι πράσινα και μεγαλύτερου μεγέθους του κάλυκα και το στάδιο αυτό φθάνει στο τέλος του όταν το χρώμα των πετάλων μετατρέπεται από πράσινο σε λευκό

10 Άνθηση Αρχίζει από το άνοιγμα των ανθέων και τελειώνει με την πτώση της πλειοψηφίας των πετάλων

11 Ανάπτυξη καρπού Αρχίζει από το σημείο που οι καρποί έχουν μέγεθος 10% (αρχές Μαϊου), όταν αποκτήσουν το 50% του μεγέθους τους ο πυρήνας αρχίζει να σκληραίνει και τελειώνει όταν οι καρποί αποκτήσουν το 90% του μεγέθους τους, οπότε μπορεί να συλλέγονται πράσινοι (μέσα Οκτωβρίου)

12 Ωρίμαση καρών Αρχίζει από το σημείο που οι καρποί αποκτούν από βαθύ πράσινο χρώμα ανοιχτό πράσινο ή κιτρινωπό (τέλη Σεπτεμβρίου), συνεχίζουν να αποκτούν το χρώμα τους και καταλήγει όταν οι καρποί αποκτήσουν το οριστικό χρώμα της ποικιλίας και είναι κατάλληλοι για εξαγωγή του λαδιού (μέσα Δεκεμβρίου)

13 Υπερωρίμαση καρών Οι καρποί χάνουν τη ζωηρότητά τους και αρχίζουν να πέφτουν (τέλη Δεκεμβρίου)

14 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΛΙΑΣ Η ελιά κατάγεται από τις ανατολικές ακτές της Μεσογείου και παραγωγικά ευδοκιμεί και στα δύο ημισφαίρια, Β και Ν, εντός των γεωγραφικών πλατών 30 ο 45 ο. Προσαρμόζεται πολύ καλά σε μεσογειακά κλίματα, μη αντέχοντας την υπερβολική υγρασία της ατμόσφαιρας, η οποία ευνοεί την ανάπτυξη σοβαρών ασθενειών (κυκλοκόνιο, βακτήρια) και φυσιολογικών ανωμαλιών (σχινοκαρπία).

15 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΛΙΑΣ Για την δημιουργία ανθικών καταβολών είναι απαραίτητο κατά τη χειμερινή περίοδο (Ιανουάριο-Φεβρουάριο) η θερμοκρασία να πέφτει στους 10 ο C. Με τη μείωση της θερμοκρασίας στα επίπεδα αυτά διακόπτεται ο λήθαργος και σχηματίζονται οι ανθικές καταβολές (vernalization). Μεγαλύτερες θερμοκρασίες των 10 ο C κατά το χειμώνα έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της καρποφορίας. Θερμοκρασίες μικρότερες των 10 ο C μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές στο φυτό. Σε χρονιές που η καρποφορία είναι μεγάλη η αντοχή στους παγετούς μειώνεται σημαντικά. Παρατεταμένο καλοκαίρι, ηλιόλουστο και θερμό ευνοεί τη συγκέντρωση ελαιολάδου, που παρεμποδίζεται από βροχερό και ομιχλώδη καιρό. Όμως θερμοί κα ξηροί άνεμοι κατά την άνθηση (τέλος Μαΐου αρχές Ιουνίου) μειώνουν την καρπόδεση ή αυξάνουν την καρπόπτωση. Υψηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της άνθησης (>28 ο C) επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξη των ανθέων, την επικονίαση και τη δημιουργία των καρπών.

16 ΠΑΡΟΧΗ ΝΕΡΟΥ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΛΙΑΣ Η ελιά ως αειθαλές δένδρο διαπνέει ολόκληρο το έτος καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες νερού και χρειάζεται άρδευση για την επίτευξη ικανοποιητικών αποδόσεων. Η έρευνα έχει δείξει ότι σε περιοχές που δεν αρδεύονται η απόδοση της ελιάς είναι ανάλογη με το ύψος των ετήσιων βροχοπτώσεων. Σε περιοχές με ετήσιο ύψος βροχοπτώσεων μικρότερο των 400 mm το νερό είναι ο κύριος περιοριστικός παράγοντας και τα λαμβανόμενα μέτρα πρέπει να τείνουν στην με κάθε τρόπο μείωση των απωλειών του διαθέσιμου εδαφικού νερού. Εάν το θέρος είναι ξηρό, έστω και αν κατά το χειμώνα είχαν προηγηθεί ικανοποιητικές βροχοπτώσεις, η ελιά χρειάζεται άρδευση αν και ο ρυθμός διαπνοής της δεν είναι πολύ υψηλός σε σχέση με άλλα δένδρα, όπως π.χ. της αμυγδαλιάς. Συχνότητα άρδευσης μία φορά ανά 4-5 εβδομάδες (ή συχνότερα σε ελαφρά αβαθή εδάφη) θεωρείται ικανοποιητική. Εάν δεν υπάρχει δυνατότητα άρδευσης θα πρέπει οι αποστάσεις φύτευσης των δένδρων να είναι μεγαλύτερες και να γίνεται εντονότερο κλάδεμα για περιορισμό της διαπνοής.

17 ΕΔΑΦΟΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΛΙΑΣ Η ελιά δεν αντέχει σε κακώς στραγγιζόμενα και ανεπαρκώς αεριζόμενα εδάφη, ενώ μπορεί να αναπτύσσεται και να καρποφορεί ικανοποιητικά σε άγονα, αβαθή ή χαλικώδη εδάφη, όπου άλλα φυτά δεν αποδίδουν ικανοποιητικά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε βαθειά γόνιμα εδάφη, εφ όσον αυτά στραγγίζουν και αερίζονται καλά. Σε ό,τι αφορά την αντίδραση του εδάφους, η ελιά φαίνεται ότι αντέχει σε μεγάλο εύρος ph, από , ενώ χαρακτηρίζεται ως δένδρο μετρίως ανθεκτικό στην αλατότητα. Στράγγιση Αλατότητα ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Καλή Μέτρια ph Διαθέσιμος Ρ, ppm Ανταλλάξιμο Κ, meq/100 g Ανταλλάξιμο Ca, meq/100 g 6-12 Ανταλλάξιμο Mg, meq/100 g 1-3 Διαθέσιμο Β, ppm >0.3

18 ΑΖΩΤΟ (Ν) ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ Μικρό μήκος ετήσιου βλαστού (<10 cm) κανονικό μήκος: cm Ανοιχτοπράσινο ή κιτρινοπράσινο χρώμα Μικρή διάρκεια ζωής φύλλων (πέφτουν τον επόμενο χρόνο

19 ΦΩΣΦΟΡΟΣ (Ρ) ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ (παρατηρούνται σπάνια) χλώρωσης στην κορυφή του ελάσματος των νέων κυρίως φύλλων. Το μήκος των βλαστών μειώνεται εμφανώς και τα φύλλα πέφτουν πρόωρα με αποτέλεσμα τα δένδρα να φαίνονται απογυμνωμένα. Τα φύλλα αποκτούν ερυθρο-πορφυρή απόχρωση, αλλά το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι η διάστικτη χλώρωση.

20 ΚΑΛΙΟ (Κ) ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Πολύ σημαντικό στοιχείο για την ελιά. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα έλλειψης του στοιχείου αυτού είναι ένα κιτρίνισμα στην κορυφή των φύλλων, η οποία σταδιακά ξηραίνεται. Στη νέα βλάστηση, τα κιτρινίσματα αυτά εμφανίζονται το φθινόπωρο ή το χειμώνα στα κατώτερα φύλλα αυτής. Η χλώρωση αρχίζει από την κορυφή του ελάσματος καταλαμβάνοντας σταδιακά ολόκληρη την επιφάνεια του φύλλου ή το μεγαλύτερο μέρος αυτής ακολουθούμενη από ξήρανση του 1/3-2/3 του φύλλου από την κορυφή αυτού. Σε περιπτώσεις έντονης τροφοπενίας Κ η παραγωγή μειώνεται λόγω περιορισμού της βλαστήσεως και μείωσης του μεγέθους των καρπών. Επιπτώσεις από την έλλειψη Κ έχουν όμως σημειωθεί και στην περιεκτικότητα των καρπών σε ελαιόλαδο, η οποία μειώνεται σημαντικά.

21 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ Κ

22 ΑΣΒΕΣΤΙΟ (Ca) ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η ελιά ασβεστόφιλο φυτό. Ως πιο κατάλληλο ph για την καλλιέργεια της ελιάς θεωρείται το εύρος , αν και μπορεί να αναπτυχθεί καλά και σε όξινα ph αρκεί να υπάρχουν επαρκείς ποσότητες ασβεστίου. Αναπτύσσεται καλύτερα σε εδάφη που περιέχουν ασβέστιο, αν και συχνά σε εδάφη με έλλειψη ασβεστίου η καλλιέργεια αναπτύσσεται επίσης ικανοποιητικά. Τα ακραία τμήματα των φύλλων γίνονται κιτρινωπά καταλήγοντας πορτοκαλί, ενώ μπορεί να παρατηρηθεί και λεύκανση των νεύρων στο χλωρωτικό τμήμα των παλαιών φύλλων καθώς και παραμόρφωση των φύλλων, τα οποία γίνονται ροπαλόμορφα.

23 ΑΣΒΕΣΤΙΟ (Ca) ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ

24 ΜΑΓΝΗΣΙΟ (Mg) ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ H έλλειψη Mg στην ελιά είναι πολύ σπάνια και δεν αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για τη χώρα μας. Εκδηλώνεται με χαρακτηριστική χλώρωση των κατώτερων φύλλων και πτώση αυτών, ενώ τα ανώτερα φύλλα παραμένουν κανονικά στο χρώμα και το μέγεθός τους ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ

25 BOΡΙΟ (Β) ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Το Β είναι από τα πλέον σημαντικά ιχνοστοιχεία για την ανάπτυξη της ελιάς. Προβλήματα από την έλλειψη του στοιχείου αυτού έχουν παρατηρηθεί σε πολλές περιοχές της Χώρας μας, όπως Λέσβος, Πελοπόννησος, Δυτική Ελλάδα, Θεσσαλία κ.α. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ Σε δένδρα με έντονη τροφοπενία Β υπάρχουν πολλοί ξεροί κλάδοι σε ολόκληρη την κόμη αυτών, που έχουν τη μορφή «σκούπας», η οποία δημιουργείται από τη συνεχή έκπτυξη πλαγίων βλαστών δεδομένου ότι οι ακραίοι ξηραίνονται. Στα φύλλα το ακραίο τμήμα τους μέχρι και τα δύο τρίτα του μεγέθους αυτών χάνουν το πράσινο χρώμα τους, μεταχρωματιζόμενα αρχικά σε πρασινοκίτρινα και τέλος σε κιτρινωπά ή κιτρινοπορτοκαλόχρωμα. Σε έντονες ελλείψεις Β το ακραίο τμήμα των φύλλων ξηραίνεται. Το μέγεθος των φύλλων σε δένδρα που πάσχουν από έλλειψη Β είναι συνήθως μικρότερο των κανονικών ενώ το σχήμα τους γίνεται ροπαλόμορφο.

26 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ BOΡΙΟ (Β) - ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ

27 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ BOΡΙΟ (Β) - ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ

28 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ BOΡΙΟ (Β) - ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ

29 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ BOΡΙΟ (Β) - ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ

30 ΠΩΣ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ Η ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Εξέταση εδάφους Το έδαφος ελέγχεται με τους ακόλουθους τρόπους: Επί τόπου παρατηρήσεις στον αγρό με τις οποίες εξετάζονται σε ορύγματα που ανοίγονται για το σκοπό αυτό, ιδιότητες όπως το βάθος του εδάφους, η στραγγιστικότητά του, η ύπαρξη διαφορετικών στρώσεων, το χρώμα του κλ.π. Ανάλυση δειγμάτων στο εργαστήριο, με την οποία εξετάζεται η περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία και ορισμένα άλλα χαρακτηριστικά. Τα δείγματα λαμβάνονται κάτω από την κόμη των δένδρων σε βάθος 0-20 cm και είναι σύνθετα αποτελούμενα από δέκα περίπου χωριστά δείγματα Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.

31 ΠΩΣ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ Η ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Στράγγιση Καλή Αλατότητα Μέτρια ph Διαθέσιμος Ρ, ppm Ανταλλάξιμο Κ, meq/100 g Ανταλλάξιμο Ca, meq/100 g 6-12 Ανταλλάξιμο Mg, meq/100 g 1-3 Διαθέσιμο Β, ppm >0.3

32 ΠΩΣ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ Η ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Εξέταση φυτών Αυτή γίνεται, όπως και στην περίπτωση του εδάφους με δύο τρόπους: Εξέταση των φυτών επί τόπου για διαπίστωση ύπαρξης χαρακτηριστικών συμπτωμάτων από έλλειψη στοιχείων, όπως αναφέρθηκε προηγούμενα Ανάλυση τμημάτων του φυτού, που συνήθως είναι τα φύλλα, με την οποία προσδιορίζεται η ολική περιεκτικότητα των θρεπτικών. Τα δείγματα φύλλων λαμβάνονται κατά προτίμηση το χειμώνα από το μέσο της τελευταίας βλάστησης (ηλικίας 5-8 μηνών)

33 ΠΩΣ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ Η ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Εξέταση φυτών Διάγνωση της θρεπτικής κατάστασης της ελιάς Στοιχείο Τροφοπενία Σχετική Επιθυμητή Περίσσεια έλλειψη συγκέντρωση Άζωτο, % < >1.8 Φώσφορος,% < >0.9 Κάλιο,% < >0.90 Ασβέστιο, % < >2.5 Μαγνήσιο, % < >0.30 Βόριο, ppm < >50

34 ΠΩΣ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ Η ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Εργαστήρια ελέγχου ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΕΔΑΦΩΝ ΠΕΓΕΑΛ ΚΙΝΗΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΧΤΕΛ

35 Αζωτούχος λίπανση Η ΛΙΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Με βάση τα τα πειραματικά δεδομένα σε περιοχές της Ισπανίας, Ιταλίας και της Ελλάδας αναφέρουμε τα ακόλουθα για την αζωτούχο λίπανση της ελιάς: Σε μη αρδευόμενους ελαιώνες συνίσταται ποσότητα 100 g Ν/δένδρο/100 mm βροχόπτωσης (αυτή η ποσότητα αντιστοιχεί σε 2 kg Ν/στρ./100 mm βροχόπτωσης σε ελαιώνες με πυκνότητα φύτευσης 20 δένδρων/στρ.) μέχρι τα 400 mm. Σε περιοχές με βροχόπτωση μεγαλύτερη των 400 mm η ποσότητα Ν αυξάνεται βαθμιαία έτσι ώστε σε βροχόπτωση 750 mm η εφαρμοζόμενη ποσότητα Ν να αντιστοιχεί σε 150 g N/100 mm βροχής. Σε περιοχές με βροχόπτωση μεγαλύτερη των 700 mm ή σε αρδευόμενους ελαιώνες η ποσότητα Ν μπορεί να αυξάνεται μέχρι του 1.5 kg N/δένδρο ή 30 kg N/στρ. (για μια πυκνότητα φύτευσης 20 δένδρα/στρ.).

36 Αζωτούχος λίπανση Η ΛΙΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Για να επιτευχθεί καλή βλάστηση και καρπόδεση πρέπει να υπάρχει επαρκές διαθέσιμο Ν κατά το σχηματισμό των ανθικών καταβολών (Μάρτιος-Απρίλιος). Όταν το Ν δίνεται με μορφή μη άμεσα διαθέσιμη, όπως π.χ. ως κοπριά, πρέπει να δίνεται κατά το φθινόπωρο ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος για αποσύνθεση της οργανικής ουσίας και δημιουργία διαθέσιμου Ν στην περίοδο σχηματισμού των ανθικών καταβολών. Προσθήκη Ν με τη μορφή της νιτρικής αμμωνίας περί τα τέλη Απριλίου ή το Μάϊο μετά την καρπόδεση δίνει τη δυνατότητα σχηματισμού ανθοφόρων οφθαλμών (για την επόμενη χρονιά), ενώ η ανάπτυξη επαρκούς φυλλικής επιφάνειας βοηθάει στην συντήρηση των καρπών που έχουν ήδη σχηματισθεί.

37 Φωσφορική λίπανση Η ΛΙΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Η αντίδραση στη φωσφορική λίπανση είναι πολύ σπάνια, ενώ η διάγνωση της τροφοπενίας Ρ στον αγρό είναι πολύ δύσκολη και πρέπει να γίνεται με τη φυλλοδιαγνωστική. Φωσφορική λίπανση στην ελιά πρέπει να γίνεται σε ελαιώνες που βρίσκονται σε εδάφη όξινα ή με υψηλή περιεκτικότητα σε ανθρακικό ασβέστιο που δεν έχουν λιπανθεί στο παρελθόν με Ρ. Φωσφορική λίπανση συντήρησης δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1/3-1/5 της αζωτούχου λίπανσης. Σε περιπτώσεις που έχει διαπιστωθεί τροφοπενία Ρ, η προστιθέμενη ποσότητα Ρ πρέπει να ανέρχεται σε kg Ρ 2 Ο 5 /στρ. (πυκνότητα 20 δένδρα/στρ.). Σε ό,τι αφορά στην εποχή εφαρμογής του φωσφορικού λιπάσματος αυτή πρέπει να γίνεται το φθινόπωρο, ώστε οι βροχές που ακολουθούν να βοηθήσουν στην καλύτερη διάλυση του λιπάσματος και να ενσωματώνεται όσο το δυνατόν βαθύτερα. Δεδομένου ότι ο Ρ δεσμεύεται ισχυρά από το έδαφος είναι καλύτερα να μη εφαρμόζεται σε ολόκληρη την επιφάνεια του ελαιώνα, αλλά στην επιφάνεια που καλύπτεται από το φύλλωμα των δένδρων.

38 Καλιούχος λίπανση Η ΛΙΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Σε περιπτώσεις που υπάρχουν έντονα συμπτώματα έλλειψης Κ διακρινόμενα τόσο μακροσκοπικά όσο και με φυλλοδιαγνωστική (περιεκτικότητα Κ<0.30%), απαιτείται ισχυρή καλιούχος λίπανση της τάξεως των 3-10 kg K 2 O/δένδρο (ή kg K 2 O/στρ. για πυκνότητα φύτευσης 20 δένδρων/στρ.). Οι μικρότερες ποσότητες εφαρμόζονται σε ελαφρά, ενώ οι μεγαλύτερες σε βαρειά εδάφη. Η λίπανση αυτή δίνεται μια φορά και παρακολουθείται η κατάσταση των ελαιοδένδρων με φυλλοδιαγνωστική μέχρις ότου υπάρξει εκ νέου η αναγκαιότητα καλιούχου λίπανσης. Σε περιπτώσεις λανθάνουσας τροφοπενίας Κ (περιεκτικότητα στα φύλλα %) συνιστάται ισχυρή καλιούχος λίπανση της τάξης των 2-5 kg K 2 O/δένδρο (ή kg K 2 O/στρ. για πυκνότητα φύτευσης 20 δένδρων/στρ.) με τις μικρότερες και μεγαλύτερες ποσότητες να εφαρμόζονται όπως αναφέρθηκε προηγούμενα.

39 Καλιούχος λίπανση Η ΛΙΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Σε περιπτώσεις διαπίστωσης χαμηλού επιπέδου Κ στα φύλλα ( %), συνιστάται να εφαρμόζεται Κ ετησίως σε ποσότητες διπλάσιες εκείνης του Ν και να παρακολουθείται η καλλιέργεια με φυλλοδιαγνωστική ανά 2-3 χρόνια ανάλογα με τα αποτελέσματα. Σε περιπτώσεις διαπίστωσης του επιθυμητού επιπέδου Κ στα φύλλα ( %) συνιστάται εφαρμογή καλιούχου λίπανσης στις χρονιές που έχει μεγάλη παραγωγή και σε ποσότητες ίσες με εκείνες του Ν και παρακολούθηση του ελαιώνα με φυλλοδιαγνωστική ανά 4-5 χρόνια. Σε περιπτώσεις υπερεπάρκειας Κ στα φύλλα (>0.90%) δεν συνιστάται καλιούχος λίπανση, αλλά πρέπει να παρακολουθείται ο ελαιώνας με φυλλοδιαγνωστική ανά 4-5 χρόνια. Σε ό,τι αφορά το χρόνο και τον τρόπο εφαρμογής του καλιούχου λιπάσματος ισχύουν τα ίδια με το φωσφορικό λίπασμα ήτοι εφαρμογή το φθινόπωρο στην επιφάνεια που καλύπτεται από το φύλλωμα των δένδρων και βαθύτερη κατά το δυνατόν ενσωμάτωση.

40 Λίπανση με Βόριο Η ΛΙΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Η θεραπεία της έλλειψης Β στην ελιά γίνεται με προσθήκη στο έδαφος σκευασμάτων Β (π.χ. βόρακας) σε ποσότητες κυμαινόμενες μεταξύ g βόρακα/δένδρο σε πλήρη παραγωγική ηλικία, όπως έδειξαν σχετικά πειράματα στην περιοχή Θεσσαλίας. Σε περιπτώσεις που δεν εξασφαλίζεται η ύπαρξη ικανών ποσοτήτων νερού για τη διάλυση του λιπάσματος, μπορεί το βοριούχο σκεύασμα να χορηγηθεί και διαφυλλικά. Χρησιμοποιείται συνήθως διάλυμα βόρακα 7%ο μαζί με μία προσκολλητική ουσία.

41 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΤΩΝ ΕΛΑΙΩΝΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Για την μείωση των εδαφικών απωλειών από διάβρωση διαμόρφωση λεκανών στα ανάντη των δένδρων έτσι ώστε η επιφανειακή απορροή μετά από βροχή (ή άρδευση) να οδηγείται στις λεκάνες και να διηθείται στα βαθύτερα στρώματα. Οι λεκάνες καλύπτονται από mulching που γίνεται από τα φυτικά υπολείμματα που δημιουργούνται με το κλάδεμα ή τη χορτοκοπή. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται: Μείωση της επιφανειακή απορροή από τις λεκάνες Ελαχιστοποίηση της διάβρωσης του εδάφους Αποταμίευση νερού στα βαθύτερα στρώματα. Μείωση απωλειών θρεπτικών στοιχείων

42 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΤΩΝ ΕΛΑΙΩΝΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

43 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΤΩΝ ΕΛΑΙΩΝΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

44 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΤΩΝ ΕΛΑΙΩΝΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

45 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΤΩΝ ΕΛΑΙΩΝΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Ζιζανιοκτονία: Γίνεται με κόψιμο των ζιζανίων με χορτοκοπτικό. Γίνονται δύο κοπές, μία τον Μάϊο και μία τον Ιούνιο. Τα φυτικά υπολείμματα τοποθετούνται γύρω από την κόμη των δένδρων. Άροση εντός του ελαιώνα δεν πρέπει γίνεται (σύστημα ακαλλιέργειας).

46 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΤΩΝ ΕΛΑΙΩΝΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Λίπανση: Ύστερα από ανάλυση του εδάφους σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν προηγούμενα Άρδευση: Γίνεται μόνο όταν τα ελαιόδενδρα «διψάσουν». Γίνονται ελαφρά ποτίσματα τον Ιούλιο και Αύγουστο με ποσότητες kg νερού/δένδρο με σταγόνες. Φυτοπροστασία: Χρησιμοποιούνται παγίδες φερομόνης για τον πυρηνοτρήτη και επέμβαση με βάκιλλο Θουριγκίας σε περιπτώσεις μεγάλης ανθοφορίας κατά το κρόκιασμα (τρίτο δεκαήμερο Απριλίου). Δακοκτονία γίνεται με παγίδες μαζικής σύλληψης με χρήση διαλύματος θειικής αμμωνίας συγκέντρωσης 1-2% περίπου. Συλλογή: Γίνεται με τα χέρια.

47 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ